KATARZYNA DULEWICZ
KID’S ART
. Program kreatywnej . . edukacj plastycznej i
MalarskI alfabet Morse’a
ZAJĘCIA 1
MATERIAŁY:
Praca przykładowa wykonana przez autorkę.
● blok techniczny biały A4 – pocięty na sześć równych części; ● blok rysunkowy biały A4; ● kolorowy brystol A3; ● tablica flipchart z białymi arkuszami lub duży arkusz papieru; ● farby w kilku kolorach; ● pędzelki różnej grubości; ● plastikowe małe szpachelki; ● packi cukiernicze lub skrobaczki do szyb; ● plastikowe widelce i noże; ● patyczki do uszu, słomki, piórka; ● wykałaczki i grube patyczki do szaszłyków; ● małe prostokątne tekturki; ● korki do butelek i kropli do nosa; ● sznureczki różnej grubości i długości; ● klej.
CELE ZAJĘĆ:
● zapoznanie dzieci z pojęciem linii i punktu w plastyce; ● eksperymentowanie z narzędziami konwencjonalnymi i niekonwencjonalnymi; ● projektowanie obrazków z wzorami złożonymi z linii i punktów.
INFORMACJE WSTĘPNE DLA NAUCZYCIELA:
Linia i punkt to podstawa wszystkich działań rysunkowych czy malarskich. Biorąc pod uwagę plastykę, najprościej wytłumaczyć te pojęcia jako pozostawienie śladu na płaszczyźnie (papierze, płótnie lub innym materiale malarskim) za pomocą narzędzi. Linia, zwana także kreską, jest podstawowym środkiem wyrazu w rysunku*. Podobnie jak punkt, zwany również kropką, zaprojektować ją można nie tylko za pomocą narzędzi malarskich, lecz także innych niekonwencjonalnych narzędzi – ilość zaprezentowana dzieciom zależy od pomysłowości nauczyciela. *Zwolińska K., Malicki Z., Mały słownik terminów plastycznych, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1993, s. 226.
10
MODUŁ A: Tajniki plastyki WSKAZÓWKI:
● Zachęcaj dzieci do wykorzystywania narzędzi niekonwencjonalnych i wymyślania własnych sposobów na projektowanie wzorów złożonych z linii i punktów, np. poprzez stemplowanie palcami. ● Aby zaoszczędzić na kosztach, szpachelki możesz kupić w markecie budowlanym (zamiast w sklepie z artykułami dla plastyków). Możesz wykorzystać także packi cukiernicze lub skrobaczki samochodowe do szyb (można je kupić za bezcen zwłaszcza w okresie pozimowym). ● Im szersza będzie krawędź przygotowanej tekturki, tym ciekawszy efekt uzyskają dzieci.
ZADANIE KREATYWNE KROK PO KROKU:
● Przygotuj stanowiska pracy. Rozłóż wszystkie materiały tak, aby każde dziecko miało swój zestaw narzędzi. ● Na tablicy flipchart lub na dużej kartce narysuj kropkę i kreskę. Wprowadzając dzieci w tematykę zajęć (patrz informacje wstępne), wskazuj możliwości tworzenia różnego rodzaju linii i punktów. Zaprezentuj możliwości, jakie dają zgromadzone narzędzia. Rozdaj dzieciom kartkę z bloku rysunkowego – będzie to baza do eksperymentowania z przygotowanymi przez ciebie narzędziami. Kiedy dzieci zapoznają się z możliwościami, jakie dają im zgromadzone materiały, przejdź do zadania właściwego zajęć. ● Rozdaj dzieciom sześć kwadratów z pociętego, białego bloku technicznego. Mają za zadanie, maczając przygotowane narzędzia w farbie, zaprojektować: ▪ dwa obrazki z zastosowaniem wzoru złożonego z linii; ▪ dwa obrazki z zastosowaniem wzoru złożonego z punktów; ▪ dwa obrazki z zastosowaniem wzoru mieszanego. Wybór kolorystyki projektowanych wzorów pozostaw dzieciom. ● Wspólnie z dziećmi omów powstałe dzieła. ● Powtórz z przedszkolakami treści prezentowane na zajęciach. ● Wysuszone obrazki przyklejcie na brystol w formacie A3. ● Przygotuj wystawkę prac.
WRZESIEŃ
Malowanie na Pianie
ZAJĘCIA 2
MATERIAŁY:
● aluminiowe tacki do grilla (patrz wskazówki); ● prostokątne małe tekturki (np. pocięte pudełka); ● pianka do golenia; ● barwniki spożywcze; ● plastikowe kubeczki; ● papier A5 o gramaturze 200 (patrz wskazówki); ● długa linijka; ● wykałaczki; ● plastikowe widelce i inne ząbkowane przedmioty; ● plastikowe pipetki; ● plastikowa miska; ● papierowe ręczniki.
Pracę wykonał Antek B. lat 5.
CELE ZAJĘĆ:
● przeprowadzanie eksperymentów artystycznych; ● wykorzystywanie eksperymentów do tworzenia prac plastycznych; ● malowanie obrazków z fantazyjnymi wzorami na piance do golenia.
INFORMACJE WSTĘPNE DLA NAUCZYCIELA:
Pianka do golenia używana do tych zajęć może być najtańsza, gdyż marka pianki na której będziemy malować nie ma żadnego znaczenia dla jakości prac. Ze względu na mocne zapachy pianek męskich, ja stosuję do tych zajęć pianki dla kobiet. Z uwagi na nieodpowiednią do wykonania pracy konsystencję unikaj pianek w postaci żelowej! Aluminiowe tacki do grilla mają dziurki i falistą powierzchnię, dlatego przed zajęciami przystosuj je do pracy – za pomocą czegoś płaskiego wyrównaj powierzchnię tacki, następnie nanieś klej i przyklej na powierzchnię tacki arkusz folii aluminiowej, zakrywając dziurki. Tak przygotowane tacki (po wyschnięciu kleju) można myć w ciepłej wodzie i wielokrotnie wykorzystywać.
12
MODUŁ B: SZTUKA EKSPERYMENTÓW WSKAZÓWKI:
● Do kubeczków z wodą dodaj sporą ilość barwnika. W tym przypadku sprawdza się zasada „im więcej, tym lepiej”, ponieważ kolory będą bardziej soczyste. Jeśli użyjesz zbyt małej ilości barwnika, kolory, które odbiją się na papierze, będą zbyt słabe i delikatne. ● Papier do obijania musi być gruby. Polecam papier drobnoziarnisty do technik mieszanych lub gruby blok techniczny o gramaturze nie mniejszej niż 200 g/m2. ● Narzędzi, którymi malujecie wzory, trzeba używać delikatnie, tak aby nie skrobać nimi po dnie tacki!
ZADANIE KREATYWNE KROK PO KROKU:
● Przygotuj stanowiska pracy: zabezpiecz stoliki folią, ceratą lub gazetami. Rozłóż aluminiowe tacki i plastikowe pipetki. Do plastikowych kubeczków nalej wody, dodaj barwnik spożywczy. Na osobnym stoliku rozłóż ręcznik i postaw miskę. ● Wprowadź dzieci w tematykę zajęć – opowiedz o tym, jak poprzez eksperymenty można tworzyć prawdziwe dzieła sztuki. Pierwszym z nich jest robienie tęczowych wzorów na piance do golenia, a następnie przenoszenie ich na papier. ● Przeprowadź pokaz: napełnij tackę aluminiową pianką do golenia, tekturką wyrównaj powierzchnię, pipetkami nabieraj wody z barwnikiem i nanoś na piankę. Za pomocą wykałaczki, widelca lub innych przygotowanych narzędzi maluj fantazyjne wzory. Następnie przyłóż papier i dociskaj go mocno, ale nie tak, aby pianka podniosła się ponad papier. Chwytając za jeden z rogów, podnieś papier i przełóż go na stolik z ręcznikiem. Za pomocą linijki zsuń zalegającą na papierze piankę i strząśnij do miski. Po zsunięciu pianki ukaże się wzór, który będzie identyczny jak ten namalowany na piance. ● Napełnij tacki dzieci pianką. Mali artyści mogą przystąpić do wykonywania pracy. Oprócz koordynowania działań twórczych musisz także osobiście obsługiwać stanowisko z linijką i miską. Z prac przygotowanych przez dzieci zsuwaj zalegającą piankę – same nie zrobią tego prawidłowo. ● Po zakończeniu pracy wspólnie z dziećmi omów powstałe dzieła. ● Prace naklej na większy – najlepiej czarny – karton, tworząc ramkę. ● Przygotuj wystawkę prac.
WRZESIEŃ
ZAJĘCIA 3
Z wizyta u jaskiniowców MATERIAŁY:
● arkusze papieru pakowego (w zależności od liczebności grupy); ● kredki świecowe lub pastele olejne w odcieniach kolorów ziemi (czerwienie, brązy i czernie); ● taśma klejąca; ● folia ochronna; ● fotografie malowideł naskalnych dołączone do programu:
Pracę wykonała Lena lat 6.
WSKAZÓWKI:
● Podczas zajęć przypominaj, z czego ludzie pierwotni pozyskiwali farby i jakie tematy podejmowali najczęściej w swojej twórczości – będziesz mieć wtedy pewność, że dzieci zapamiętają prezentowane treści. ● Postaraj się, aby przedszkolaki same wybrały ciekawe pozy do obrysowania. Możesz delikatnie naprowadzić dzieci, ale nie narzucaj swoich pomysłów.
14
MODUŁ C: KLASYKA ARTYSTYCZNEGO GATUNKU INFORMACJE WSTĘPNE DLA NAUCZYCIELA:
Potrzeba wyrażania poprzez sztukę emocji i tego, co bliskie człowiekowi, była silna już od zarania dziejów. Jej wyrazem są naskalne obrazy, których monumentalność zapiera dech w piersiach każdego, kto je zobaczy. Wszystkie dzieła ludzi pierwotnych odnaleziono w jaskiniach. W jaki sposób człowiek pierwotny malował w tak ciemnych i niedostępnych miejscach? Podejrzewa się, iż do oświetlania ścian jaskiń używano małych kamiennych lampek. Co malowano? Przede wszystkim zwierzęta – pojedyncze lub całe stada, polowania, ale także odbicia dłoni, rzadziej własną postać (a jeśli już, to w sposób schematyczny). Ludzie pierwotni wykorzystywali do malowania to, co dawała im natura, czyli sadzę z wypalania węgla drzewnego i minerały zawarte w ziemi – glinkę (ochrę) oraz żelazo. Starte na proszek mieszano ze zwierzęcym tłuszczem, tworząc pierwsze farby w odcieniach czerni, czerwieni, brązu i żółci*. * Beckett W., Historia Malarstwa. Wędrówki po Historii Sztuki Zachodu, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1995, s. 10–11.
CELE ZAJĘĆ:
● zapoznanie z prehistorycznym malarstwem naskalnym; ● poznanie materiałów wykorzystywanych przez ludzi pierwotnych do malowania;
● wykonanie pracy wielkoformatowej inspirowanej malarstwem naskalnym.
ZADANIE KREATYWNE KROK PO KROKU:
● Przygotuj stanowisko pracy: rozłóż na podłodze zabezpieczonej folią ochronną papier pakowy, zgromadź kredki świecowe lub pastele olejne w odcieniach kolorów ziemi. ● Wprowadź dzieci w tematykę zajęć (patrz informacje wstępne), pokazując i opisując przykłady twórczości ludzi pierwotnych dołączone do programu. Odpowiedz także o sposobach pozyskiwania farb.
● Dobierz dzieci w pary. Jedna osoba układa się w dowolnej pozie na papierze, a druga ją odrysowuje. Potem następuje zamiana. ● Kiedy kontury są gotowe, przedszkolaki wypełniają je kredkami. Jeśli starczy czasu, można dorysować inne elementy. ● Wspólnie z dziećmi omów powstałe prace i porównaj je z pokazywanymi wcześniej dziełami ludzi pierwotnych. ● Na zakończenie powtórz z uczestnikami zabawy treści prezentowane na zajęciach. ● Przygotuj wystawkę prac.
WRZESIEŃ
Przezroczyste obrazki MATERIAŁY:
Pracę wykonała Ada lat 5.
CELE ZAJĘĆ:
● rozwijanie umiejętności technicznych dzieci; ● kształtowanie precyzji ruchów dłoni przedszkolaków; ● nabywanie przez najmłodszych umiejętności przygotowywania własnych materiałów plastycznych;
● projektowanie obrazu poprzez malowanie na przezroczystym podłożu.
WSKAZÓWKI:
● Prace można wykonać w dowolnym rozmiarze. Warto pamiętać, że im większy podkład, tym dłużej będą trwały zajęcia. Polecam prace nie większe niż w rozmiarze A5. ● Prace potrzebują co najmniej doby, żeby wyschnąć do końca – przed upływem tego czasu nie należy ich nadmiernie ruszać ani wieszać na oknie.
16
ZAJĘCIA 4
● w zależności od wariantu: szkło/pleksi z antyramek, folia do bindowania lub folia transparentna do pakowania prezentów; ● klej biały wodny („magic” czy też każdy inny na bazie wikolu) lub klej bezbarwny szkolny (polimerowy); ● barwniki spożywcze, farbki konturowe; ● butelki z dozownikiem (np. tubki po kleju brokatowym z wygodną do dozowania końcówką lub butelki z czubkiem po farbie do włosów, buteleczki po płynnym kleju); ● wykałaczki; ● szablony dołączone do programu:
MODUŁ D: BAZAR POMYSŁÓW WSKAZÓWKI:
● Nie musisz kupować butelek z dozownikiem specjalnie na zajęcia. Możesz zgromadzić np. tubki po kleju brokatowym lub butelki po farbie do włosów. Doskonale nadadzą się także buteleczki po płynnym kleju szkolnym (choć nieco trudniej jest z nich dozować farbę). ● Możesz wykorzystać do zajęć szkło lub pleksi z antyramek. Jeśli chcesz ograniczyć koszty, doskonale sprawdzi się folia do bindowania. ● Możesz także wykorzystać przezroczystą folię do pakowania prezentów. Przed zajęciami przytnij ją do wybranego rozmiaru. Kiedy dzieci wybiorą szablon, przyklej folię za pomocą taśmy np. do kartonu (folia ta jest bardzo cienka – bez uprzedniego zabezpieczenia może się przesuwać).
ZADANIE KREATYWNE KROK PO KROKU:
● Przygotuj stanowiska pracy: zabezpiecz stoliki folią, ceratą lub gazetami. ● Wprowadź dzieci w tematykę i cel zajęć, jakim jest malowanie na przezroczystym materiale. ● Każdy krok wykonuj razem z dziećmi, demonstrując kolejne etapy pracy. Przygotujcie farby: do butelki wlejcie wybrany przez siebie klej, wypełniając ją do połowy, dodajcie odrobinę barwnika spożywczego. Zamkniętą butelką należy mocno potrząsać. Rozdaj dzieciom wybrany przez ciebie materiał malarski i farbki konturowe. Farbką konturową obrysujcie kontur wybranego obrazka. Możesz skorzystać z szablonów dołączonych do programu bądź narysować własne propozycje wzorów – w obu przypadkach należy wykonać kserokopie wzorów, które dzieci mogą podłożyć pod materiał malarski i odrysować. Kiedy pierwsza część zadania jest gotowa, dzieci wypełniają kontury przygotowanymi wcześniej farbami. Popychają farbę wykałaczką, aby dobrze się rozlała. ● Pozostawcie prace do całkowitego wyschnięcia (najlepiej na całą noc). ● Wspólnie omówcie powstałe dzieła. ● Przygotuj wystawkę prac dekorując nimi okna przedszkolnej sali zabaw.
WSKAZÓWKI:
● Barwniki spożywcze są wysoko skoncentrowane. Jeśli doda się ich za dużo, uzyska się zamiast jasnych i soczystych – bardzo ciemne i mocne kolory (dobrze, jeśli zrobisz test przed zajęciami). ● Farby przygotowane z kleju białego nie są klarowne. Nie powinno to stanowić problemu, gdyż po wyschnięciu staną się całkowicie przezroczyste. ● Farby przygotowane z kleju bezbarwnego są bardziej płynne niż te z kleju białego. Malując nimi, trzeba uważać, aby nie rozlały się poza namalowany wzór.
WRZESIEŃ