Magazyn polonia berlin nr 8 pl by dariusz22

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

MAGAZYN

POLONIA KWARTALNIK POLAKÓW W NIEMCZECH

WYDANIE SPECJALNE

z okazji 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie

SONDERAUSGABE

aus dem Anlass des 25. Jubiläums der Unterzeichnung des Deutsch-Polnischen Nachbarschaftsvertrags

Berlin – 2016 – nr 8

153

Sfinansowany przez: / GefĂśrdert durch:

GefĂśrdert von der Beauftragten der Bundesregierung fĂźr Kultur und Medien

Magazyn

POLONIA Kwartalnik Polaków w Niemczech

Wydanie specjalne

z okazji 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie

SONDERAUSGABE

aus dem Anlass des 25. Jubiläums der Unterzeichnung des Deutsch-Polnischen Nachbarschaftsvertrags

Berlin – 2016 – nr 8

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Spis treści PROLOG

• Film: „Niemcy i Polska. Historia sąsiedztwa”

• Festiwal „Razem we Wspólnej Europie”

• Przesłanie Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej prof. Andrzeja Przyłębskiego

• O roku jubileuszowym – koordynatorzy obchodów: Cezary Król i Joachim Bleicker

• 18. Festyn polsko-niemieckiej przyjaźni w Moguncji

• Przesłanie Prezydenta RP Andrzeja Dudy do uczestników obchodów jubileuszowych

• Dzieci porozumienia – Film i dyskusja w Regenbogenfabrik

• Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży świętuje 25. urodziny. Spojrzenie wstecz i w przyszłość 73

• Przemówienie Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Osób Wysiedlonych i Mniejszości Narodowych Hartmuta Koschyka, Członka Parlamentu Niemiec, z okazji uroczystego spotkania na „Koncercie Muzyki Polskiej“ 11 • Wystąpienie Ministra Spraw Zagranicznych Niemiec Franka-Waltera Steinmeira na przyjęciu, wydanym na cześć Polonii

• „Polacy w Niemczech są wielkim wzbogaceniem dla naszego kraju”. Wystąpienie Koordynatora rządu federalnego ds. niemiecko-polskiej współpracy Dietmara Woidke na przyjęciu, wydanym na cześć Polonii 17 • Pojednanie polsko-niemieckie przykładem dla świata – wystąpienie Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Berlinie • Przemówienie Prezydenta Joachima Gaucka podczas wizyty Prezydenta Andrzeja Dudy w Berlinie • Partnerstwo polsko-niemieckie jednym z fundamentów UE Andrzeja Dudy z Kanclerz Angelą Merkel

• Świętujemy – Wir Feiern! 25 lat dobrego sąsiedztwa 31 WYBRANE WYDARZENIA JUBILEUSZOWE • Koncert muzyki polskiej w Berlinie w wykonaniu Orkiestry Kameralnej „Academia” – symbolem dobrych stosunków polsko-niemieckich 35 • Przyjęcie Ministra Spraw Zagranicznych Niemiec na cześć Polonii 41

• Obchody 25-lecia Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej

• III Kongres Organizacji Polskich w Niemczech

• Koncert na zakończenie roku jubileuszowego w Berlinie

Z ŻYCIA POLONII • Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

• Chrześcijańskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech e.V.

• Polska Rada w Niemczech – Zrzeszenie Federalne T.z.

• Biuro Polonii w Berlinie

103

• Związek Polaków w Niemczech

107

• Porta Polonica

111

• Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie T.z.

115

• Dzień Polonii w Berlinie

119

• 24. Rock & Chanson Festiwal

123

• Polonijny Festiwal Kultury „Dzwięki, które łączą” w Hanowerze

127

• Jubileusz XX-lecia Chrześcijańskiego Centrum w Niemczech

131

• Spotkania Polsko-Niemieckie w Hamburgu

135

• Wystawa „Wybaczamy i prosimy o wybaczenie” 139 • Nasza historia – Europa – Unsere Geschichte 141

• 18. Forum polsko-niemieckie

DOKUMENTY

• Polsko-Niemieckie Dni Mediów w Lipsku

• Polsko-niemiecki Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy – fragmenty 145 • Wspólne oświadczenie okrągłego stołu 150

• Festyn jubileuszowy w berlińskiej Columbiahalle 53 • Jubileusz 25-lecia w godnej oprawie

• Spotkania z polską kulturą

IMPRESSUM

153

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Przesłanie Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej prof. Andrzeja Przyłębskiego Szanowni Państwo, Rok 2016 upłynął w stosunkach polsko-niemieckich pod znakiem 25. rocznicy Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Jubileuszowi towarzyszyły imprezy o charakterze symbolicznym, których kulminacją był koncert Filharmonii Poznańskiej z udziałem Prezydentów Andrzeja Dudy i Joachima Gaucka w berlińskim Ratuszu 11 grudnia. Cieszę się, że Polonia w Niemczech, tak aktywnie, zaangażowała się w obchody i swoją codzienną działalnością wnosi cenny wkład do dalszego zacieśniania więzi pomiędzy Polakami i Niemcami. W minionym roku miały też miejsce liczne wydarzenia polityczne, które świadczą o tym, że Traktat spełnił swoją funkcję: stworzył solidne podstawy dla naszych relacji z Niemcami. Mamy rozbudowaną sieć regularnych kontaktów na wszystkich szczeblach politycznych, która pozwala nam na prowadzenie otwartego dialogu we wszystkich istotnych dla nas obszarach. Miarą znaczenia, jakie oba rządy przypisują wzajemnym stosunkom, są konsultacje międzyrządowe – w tym roku odbyły się one w Berlinie, z udziałem szefowych rządów i prawie wszystkich ministrów. Ta swoista dojrzałość jest niezmiernie ważna. Pozwala bowiem na szczere omawianie tematów, w których osiągnięcie wspólnego mianownika jest trochę trudniejsze. A takie pojawiają się w sposób naturalny, w miarę przenoszenia punktu ciężkości ze spraw czysto sąsiedzkich na kwestie międzynarodowe, gdzie wiele państw – nie tylko Polska i Niemcy – mają czasem rozbieżne interesy. Potrafimy na takie tematy konstruktywnie rozmawiać, co jest wartością samą w sobie. Ale 25. rocznica Traktatu ma nie tylko wymiar symboliczny. Z naszego punktu widzenia stano-

wiła też okazję do przeglądu, które z jego zapisów zostały zrealizowane, a gdzie są jeszcze pewne rezerwy. Dostrzegamy m. in. potrzebę intensyfikacji działań w zakresie realizacji punktów dotyczących nauczania języka polskiego w Niemczech. Traktat pozostanie ważnym punktem odniesienia dla obu krajów i będzie pewnie przywoływany przy okazji kolejnych, okrągłych rocznic. Słusznie, otworzył bowiem nowy rozdział we wspólnej historii Polski i Niemiec. To, jaka będzie jej przyszłość, nie zależy już jednak od jego zapisów, ale od tego, jak będziemy je wypełniać w praktyce. My, to znaczy oczywiście rządy i społeczeństwa – dokumenty są bowiem tylko papierem, a to właśnie międzyludzkie kontakty, oparte na ciekawości i chęci poznania sąsiada oraz otwartości na jego opinie, tworzą wartość dodaną w relacjach międzypaństwowych. Życzę Państwu wszystkiego dobrego i mam nadzieję, że będziemy dalej wspólnie działać na rzecz rozwoju stosunków polsko-niemieckich. Prof. zw. dr hab. Andrzej Przyłębski Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

O roku jubileuszowym – koordynatorzy obchodów: Cezary Król i Joachim Bleicker

Jubileusz 25-lecia polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy to powód do świętowania: Polska i Niemcy są ze sobą tak ściśle związane pod względem politycznym, społecznym i międzyludzkim jak nigdy dotąd. Wspólne polsko-niemieckie instytucje, które Traktat powołał do życia lub które powstały w jego konsekwencji, jak choćby Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej czy Komisja Międzyrządowa do spraw Współpracy Regionalnej i Przygranicznej zbudowały na przestrzeni lat głębokie wzajemne zaufanie. Wymiar tego pozytywnego rozwoju uchodzi za wzór. Rok jubileuszowy daje także pretekst to wybiegnięcia myślą naprzód, porozmawiania o przyszłym kształcie naszych relacji oraz wspólnego poszukiwania rozwiązań w obliczu wyzwań naszych czasów. Program obchodów roku jubileuszowego obejmuje szerokie spektrum, począwszy od spotkań w ramach międzypaństwowych formatów aż po mnogość projektów i imprez realizowanych na płaszczyźnie społecznej i kulturalnej. Najważniejszymi wydarzeniami w wymiarze politycznym będą polsko-niemieckie konsultacje międzyrządowe oraz wzajemne wizyty głów obydwu naszych państw. Bogaty własny program zaplanowały ponadto instytucje polityczne oraz

Cezary Król, Koordinator des Ministeriums für Auswärtige Angelegenheiten der Republik Polen für die Feierlichkeiten des 25. Jubiläumsjahres des Nachbarschaftsvertrages Cezary Król, Koordynator Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej ds. obchodów 25 rocznicy Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy

instytucje społeczeństwa obywatelskiego. Ta różnorodność świadczy o tym, jak bliskie i jak ważne są dzisiaj stosunki łączące obydwa nasze kraje. W tym duchu zapraszamy wszystkich serdecznie do współtworzenia obchodów polsko-niemieckiego roku jubileuszowego, tak by samemu stać się ich aktywną częścią. Na tej stronie internetowej można znaleźć informacje na temat linii projektowej 25x25, czyli możliwości uzyskania środków na własne projekty, organizowane z okazji jubileuszu. Zachęcamy też do skorzystania przede wszystkim z możliwości nagłośnienia swoich imprez w ramach roku jubileuszowego i wpisania ich do kalendarza wydarzeń online. Cieszymy się na liczne wspólne wydarzenia kulminacyjne w czasie trwania polsko-niemieckiego roku jubileuszowego.

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Przesล anie Prezydenta RP Andrzeja Dudy do uczestnikรณw obchodรณw jubileuszowych

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Przemówienie Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Osób Wysiedlonych i Mniejszości Narodowych Hartmuta Koschyka, Członka Parlamentu Niemiec z okazji uroczystego spotkania na „Koncercie Muzyki Polskiej“ Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech i Biura Polonii w Berlinie z okazji jubileuszu 25-lecia podpisania Polsko-Niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, w dniu 29 czerwca 2016 r., we Francuskim Kościele Französische Friedrichstadtkirche w Berlinie Bardzo serdecznie dziękuję za zaproszenie mnie na dzisiejszy uroczysty koncert do Kościoła Francuskiego, do dzielnicy Friedrichstadt w sercu Berlina. Pragnę przekazać Państwu serdeczne pozdrowienia i życzenia wszystkiego najlepszego Rządu Federalnego, w szczególności od Pani Kanclerz Federalnej dr. Angeli Merkel, od Federalnych Ministrów Spraw Zagranicznych i Spraw Wewnętrznych, Pana dr. ranka-Waltera Steinmeiera i Pana dr. Thomasa de Maizière oraz od Pełnomocnika Rządu Federalnego do spraw Kultury i Mediów, Pani prof. Minister Moniki Grütters. Znaczenie dzisiejszego uroczystego spotkania podkreśla fakt objęcia go wspólnym patronatem przez głowy państw Polski i Niemiec, Prezydenta Polski dr. Andrzeja Dudę i Prezydenta Federacji dr. h.c. Joachima Gaucka. Dlatego też jest dla mnie szczególną radością, iż mogę powitać szefa gabinetu Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, Pana Sekretarza Stanu Adama Kwiatkowskiego. Organizatorzy, Konwent Organizacji Polskich w Niemczech i Biuro Polonii w Berlinie, przygotowali dla nas dziś wieczorem z pewnością wspaniałe przeżycia muzyczne. Sławna Orkiestra Kameralna „Akademia“ ze Szczecina zaprezentuje nam dzieła dwóch klasycznych kompozytorów, Karola Kurpińskiego i Fryderyka Chopina, oraz jednego

z głównych przedstawicieli muzyki współczesnej w Polsce Wojciecha Kilara. Wojciech Kilar znany jest oczywiście przede wszystkim fanom muzyki filmowej, ponieważ zmarły w 2013 r. kompozytor jest jednym z najbardziej znaczących twórców muzyki filmowej na świecie. Dziękuję Orkiestrze Kameralnej „Akademia“ pod kierownictwem znanego dyrygenta, prof. Bohdana Boguszewskiego oraz młodemu pianiście Szymonowi Nehringowi za to, iż są dziś z nami. Dziś wieczorem jesteśmy w Kościele Francuskim w dzielnicy Friedrichstadt przy berlińskim rynku Gendarmenmarkt. Ma to ogromne, podwójne znaczenie symboliczne: Po pierwsze, przypominamy sobie o „Trójkącie Weimarskim“; w tym szczególnym formacie Polska, Niemcy i Francja skutecznie współpracują ze sobą również już od 25 lat. Cieszę się bardzo, iż polski Minister Spraw Zagranicznych, dr Witold Waszczykowski i jego niemiecki kolega, dr Frank-Walter Steinmeier w swoim oświadczeniu, które wydali przed tygodniem w ramach Konsultacji Międzyrządowych, jednoznacznie odnieśli się do kwestii „Trójkąta Weimarskiego“ i chcą mu nadać nowe impulsy. Po drugie, znajdujemy się tutaj w budynku kościoła, który został zbudowany za panowania pruskiego króla Fryderyka I dla przybyłych z Francji Hugenotów. Zintegrowanie Hugenotów w państwie 11

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

pruskim jest wczesnym przykładem tego, o co dzisiaj musi chodzić w polityce dotyczącej mniejszości: nie o asymilację, a o integrację, a więc o partycypację w życiu politycznym, gospodarczym i społecznym przy jednoczesnym zachowaniu własnych cech religijnych, językowych i kulturowych. Dlatego słusznym i ważnym było, iż nasi ministrowie spraw zagranicznych do swojej deklaracji przyjęli również te kwestie, co pragnę zacytować dosłownie: „Mniejszość niemiecka w Polsce oraz mieszkający w Niemczech Polacy i osoby polskiego pochodzenia pozostają ważnymi uczestnikami dialogu między społeczeństwami obu krajów. Rządy obydwu krajów powinny dążyć do tego, aby obydwie grupy traktowane i wspierane były tak, jak przewiduje to Traktat, zwłaszcza w dziedzinie nauki języka. Powołany w 2010 roku przez Rządy obydwu krajów Okrągły Stół, wspierający interesy tych grup, pozwolił zainicjować nowe cenne projekty realizowane w duchu zobowiązań, wynikających z Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Pragniemy, aby sytuacja mniejszości niemieckiej w Polsce oraz mieszkających w Niemczech Polaków i osób pochodzenia polskiego pozostawała w dalszym ciągu w kręgu szczególnego zainteresowania obu Rządów.“ Kiedy będą Państwo po zakończeniu spotkania opuszczać salę, na zewnętrznej ścianie budynku znajdą Państwo tablicę z wyciągiem z tzw. Edyktu Poczdamskiego z 1685 r., stanowiącego najlepszy element chrześcijańskiej tradycji miłosierdzia w stosunku do obcych i imigrantów. Pruski Król Fryderyk Wilhelm oświadcza w tym edykcie w odniesieniu do uchodźców i wypędzonych z Francji: „…dlatego też kierowani słusznym współczuciem oferujemy wam łaskawie bezpieczny i wolny pobyt we wszystkich naszych krajach i prowincjach“. Całkowicie w tym duchu Pani Kanclerz Federalna, dr Angela Merkel i Premier Beata Szydło wskazały wyraźnie podczas Polsko-Niemieckich Konsultacji Międzyrządowych w dniu 22 czerwca, iż rozmowy Okrągłego Stołu w sprawie wspierania Polaków za granicą i osób polskiego pochodzenia w Niemczech oraz mniejszości niemieckiej w Pol-

sce będą kontynuowane po wakacjach. Od początku 2014 r. stronę niemiecką przy Okrągłym Stole reprezentują Parlamentarny Sekretarz Stanu w Federalnym Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Pan dr Günter Krings oraz ja. Obaj przyjmujemy z otwartym sercem i pełnym zaangażowaniem ten mandat obu rządów. Dlatego też zaprosiliśmy obu polskich współprzewodniczących Okrągłego Stołu do Berlina, aby porozumieć się, co dalszego toku postępowania. Cieszymy się na dobrą współpracę z naszymi dobrymi kolegami. Jednym z wymienionych we wspólnej deklaracji zapoczątkowanych przez Okrągły Stół dobrych projektów jest remont Domu Polskiego w Bochum. Z budżetu Pełnomocnika Rządu Federalnego do spraw Kultury i Mediów – który również współfinansuje dzisiejszy wieczór – udostępnione zostaną środki w wysokości 600.000 euro. Nadrenia Północna-Westfalia wspiera go środkami ze swojej Fundacji Krajowej w wysokości prawie 300.000 euro. Koncepcja użytkowania została w międzyczasie uzgodniona między Związkiem Polaków a Stowarzyszeniem Krajowym Westfalen-Lippe. A więc przedsięwzięcie to wkrótce nabierze konkretnych form. Podczas kulturalnego uroczystego spotkania Konwentu Organizacji Polskich dziś wieczór przypominam sobie Festiwal Kulturalny Mniejszości Niemieckiej w Polsce we wrześniu ubiegłego roku we Wrocławiu. Zorganizowanie spotkań kulturalnych jest najwyraźniej szczególnie stosowną formą nawiązania dialogu z resztą społeczeństwa. W tym miejscu pragnę zasugerować dalsze wzajemne zaproszenia i odwiedziny. Moje ówczesne przemówienie we Wrocławiu zakończyłem zwrotką z wiersza Josepha von Eichendorﬀa, którą też pragnę zacytować dziś wieczór: „Jeśli nie mam odwagi być lepszym, niż mój czas, to powinienem przestać narzekać zgorzkniały. Ponieważ żaden czas nie jest sam z siebie zły.“ W tym duchu powinniśmy wspólnie pracować na rzecz „dalszych dobrych czasów“ w stosunkach polsko-niemieckich. 13

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Wystąpienie Ministra Spraw Zagranicznych Niemiec Franka-Waltera Steinmeira na przyjęciu, wydanym na cześć Polonii Szanowny Panie Woidke, Szanowni Panowie Sekretarze Stanu z Polski, Szanowny Panie Ambasadorze Przyłębski, Szanowny Panie Starosto Huber, Szanowny Panie Starosto Löwl, Kochani Goście z Niemiec i Polski, Witam Państwa serdecznie w tzw. Weltsaal – Sali Światowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych! Cieszę się, że zechcieliście Państwo przyjąć zaproszenie na dzisiejsze spotkanie! (…) Szanowni Państwo, drodzy Goście. Zebraliśmy się tu dzisiaj, aby uhonorować Wasze dokonania, owoce zbliżenia pomiędzy naszymi krajami, które zrealizowały się przez dziesięciolecia dzięki niezliczonym inicjatywom i kontaktom. Gdy przyjrzeć się poszczególnym uczestnikom tych działań, tym, którzy tchnęli życie w to partnerstwo, którzy organizowali spotkania, opiekowali się gośćmi, tam jesteście wy, kochane Polki, kochani Polacy, drodzy obywatele polskiego pochodzenia, krótko mówiąc: „KOCHANA POLONIO“! To Wy – niezależnie od tego, czy posiadacie polskie czy niemieckie obywatelstwo albo też, jak to się często zdarza – obydwa, sprawiliście, że Polacy i Niemcy to dzisiaj coś więcej niż tylko sąsiedzi. Dziękuję Wam za Wasz wspaniały wkład jako ambasadorów i pośredników pomiędzy oboma naszymi krajami! Kontynuujcie Państwo swoją pracę, serdecznie za nią dziękuję! Bądźcie Państwo pewni: Macie nie tylko uznanie, ale też poparcie rządu Republiki Federalnej Niemiec! Państwa sprawy traktowane są poważnie. Szczególnie kwestia nauki języka polskiego w tych miastach i gminach, gdzie istnieje takie zapotrzebowanie. Pozwoliliśmy sobie umieścić ten temat w porządku obrad jutrzejszej rozmo-

wy z przedstawicielami krajów związkowych w Urzędzie Kanclerskim i chcemy osiągnąć wspólnie sukcesy. (…) Panie i Panowie, gdy odwiedziłem w kwietniu Warszawę, powiedziałem, że w czasach takich jak te Polacy i Niemcy spotykają się boso! Oczywiście macie na nogach buty – ale nie chodzi o dosłowne spotkanie boso… Żyjemy w burzliwych czasach. Kryzysy wstrząsają Europą, kryzysy otaczają Europę, to martwi wielu z nas, i w Polsce, i w Niemczech. W takich momentach powracają pytania egzystencjalne, kim jesteśmy, my Polacy, my Niemcy, my Europejczycy? A kim są inni? Ważna jest tożsamość, ważne są rożnice, ważna jest wrażliwość. W tym sensie stoimy boso naprzeciw siebie. Wierzę, że w czasach, gdy polityka musi poradzić sobie z ważnymi problemami, tym istotniejsze stają się relacje międzyludzkie, wspolny wysiłek na rzecz społeczeństwa! Boso zaczęła się przyjaźń polsko-niemiecka przed tysiącem lat, gdy cesarz niemiecki, Otto III przybył do Gniezna, a na ostatnim odcinku drogi zdjął buty. Przybył do Polski, aby spotkać się ze swym przyjacielem księciem Bolesławem, nie przybył jako cesarz i władca, lecz jako prosty pielgrzym, jako człowiek. Jeśli będziemy pielęgnować tę postawę, jeśli będziemy się spotykać „boso“ – szczerze i z powagą, bez fałszywego makijażu i w miarę możliwości bez uprzedzeń – to nie będziemy sobie deptać po stopach, lecz usuniemy kamienie, ktore być może wciąż jeszcze leżą na naszej wspolnej drodze. Dziękuję

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

„Polacy w Niemczech są wielkim wzbogaceniem dla naszego kraju” Wystąpienie Koordynatora rządu federalnego ds. niemiecko-polskiej współpracy Dietmara Woidke na przyjęciu, wydanym na cześć Polonii Koordynator rządu Republiki Federalnej Niemiec ds. niemiecko-polskiej współpracy społecznej i przygranicznej, premier Brandenburgii Dietmar Woidke nazwał zamieszkałych w Niemczech Polaków „wielkim wzbogaceniem dla naszego państwa i naszej gospodarki”. Podczas przyjęcia na cześć Polonii w Niemieckim Ministerstwie Spraw Zagranicznych powiedział w dniu dzisiejszym: „W Niemczech mieszka obecnie około 700.000 Polaków, z tego 20.000 w Brandenburgii. Wiele osób angażuje się lokalnie w sprawy społeczne i polityczne swojego otoczenia, co nadaje nowych wymiarów stosunkom polsko-niemieckim”. W przyjęciu wzięło udział około 400 przedstawicieli polskich i niemieckich jednostek komunalnych oraz zaangażowani polscy obywatele i obywatelki. Woidke stwierdził również: „(…) Wiele spraw dobrze się rozwija. W wielu miejscowościach w Brandenburgii Polacy weszli do władz lokalnych. A w kolejnym Zgromadzeniu Federalnym Marta Szuster z miejscowości Staﬀelde z Marchii

Wrzańskiej (Uckermark) będzie miała jako Niemka polskiego pochodzenia prawo głosu. Jest jednak sprawa, która nie została załatwiona: nauka polskiego w niemieckich szkołach. Język polski odgrywa w Niemczech zbyt małą rolę, zważywszy znaczenie osób pochodzenia polskiego. W całych Niemczech uczy się polskiego w szkołach zaledwie 20.000 młodych ludzi. Polityka chce się tu zaangażować i podnieść zainteresowanie nauką języka polskiego”. Premier wskazał na projekt pod jego patronatem – „Polen-Mobil”, w ramach którego prowadzone są w szkołach dni projektów na temat Polski. „Zaainteresowanie w szkołach jest tak duże, że w międzyczasie już drugi samochód, realizujący ten projekt, jest w drodze. Świadczy to o wzrastającym zainteresowaniu państwem naszych sąsiadów i językiem polskim”. 16.11.2016 Zródło: Staatskanzlei Land Brandenburg

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Pojednanie polsko-niemieckie przykładem dla świata – wystąpienie Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Berlinie „To niebywała, niespotykana wymiana wizyt – powiedział Andrzej Duda w Berlinie, wielki sygnał, spinający 25 lat pogłębiania i budowania przyjaźni, otwierający nas na następne 25-lecie. Liczę na to, że kolejne 25 lat relacji polsko-niemieckich będzie prowadziło do jeszcze większego wzajemnego zrozumienia. Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy był rezultatem procesu pojednania, ale również końca zimnej wojny. Nie byłoby zaś końca zimnej wojny, nie byłoby zburzenia muru berlińskiego bez obalenia bloku radzieckiego, które rozpoczęła polska Solidarność. Jestem dumny, że polski naród podążył drogą pojednania z narodem niemieckim; to wielki, wspólny dorobek i przykład dla świata. Traktat o dobrym sąsiedztwie stał się kamieniem węgielnym partnerstwa polsko-niemieckiego. Wytyczył zasady współpracy, którą pogłębialiśmy przez ostatnie 25 lat sąsiedztwa. Ta rocznica to okazja do refleksji, co udało się wspólnie osiągnąć, co jeszcze powinniśmy poprawić, jakie mamy cele na nadchodzącą przyszłość. Traktat nie jest wyłącznie dorobkiem polityków, ale ma korzenie w woli zbliżenia między Polakami i Niemcami, pomimo straszliwych okrucieństw i krzywd, do jakich doszło podczas II wojny światowej.

Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP)

Ogrom tego, co trzeba było przełamać, nie ma precedensu w historii. Jestem dumny jako prezydent RP, że mój naród podążył drogą pojednania z narodem niemieckim. To nasz wielki, wspólny dorobek i przykład, nie tylko dla Europy, ale i dla świata. (…) List biskupów polskich (…) stał się symbolem pojednania. Za wezwaniem z obydwu stron podążyli zwykli ludzie, ludzie czystego serca, którzy chcieli i potrafili przebaczyć. To na ich postawie zbudowane jest dzisiejsze partnerstwo polsko-niemieckie. Polacy nigdy nie zapomną pomocy, jaką otrzymali od Niemców w czarnych dla nas czasach, latach 80., latach stanu wojennego, w latach komunistycznych prześladowań, internowań, więzienia. (…) zachodni sąsiedzi przyjmowali wtedy Polaków z życzliwością, a państwo niemieckie stwarzało im możliwość rozwoju. Podzielona Europa to porażka wielkiej europejskiej idei. To również porażka tych wszystkich Niemców i Polaków, którzy ryzykowali wolność, a 19

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

czasem nawet i życie, angażując się w pojednanie pomiędzy naszymi narodami. Razem musimy zrobić wszystko, aby do tego podziału Europy nie doszło, aby tak się nie stało. Każdy problem europejski, także problem uchodźców, musi być rozwiązany w duchu wolności i poszanowania praw człowieka. Polacy potrzebują Niemców, a Niemcy potrzebują Polaków. Wspólnie możemy najpełniej pokazać wartość europejskiej maksymy: jedność w różnorodności; ścisła, opierająca się na wzajemnym szacunku i zrozumieniu współpraca polsko-niemiecka pozwoli zbudować silną Unię Europejską, Unię opartą na zasadach wolności, równości i solidarności, tak przecież drogich obu naszym społeczeństwom.” Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP)

Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP)

Źródło: www.prezydent.pl

Para prezydencka podczas wspólnego oglądania meczu piłkarskiego Polska-Niemcy razem z Polonią w ogrodach Ambasady RP, 16.06.2016 r.

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Przemówienie Prezydenta Joachima Gaucka podczas wizyty Prezydenta Andrzeja Dudy w Berlinie Dwadzieścia pięć lat w życiu człowieka to długi okres, W historii to jednak tylko chwila. Mimo to minione 25 lat niemiecko-polskiego sąsiedztwa ma szczególne, historyczne znaczenie. Od rozbiorów Polski w XVIII wieku nie było na przestrzeni dziejów tak długiego okresu, w którym Polacy i Niemcy żyli ze sobą w pokoju i wolności. I przede wszystkim ten właśnie fakt chcemy dzisiaj świętować: pokój i przyjaźń między suwerennymi państwami sąsiednimi, dwoma równoprawnymi członkami Unii Europejskiej oraz Sojuszu Północnoatlantyckiego. I nie zapominajmy, że patrząc z perspektywy czasu, widzimy wyraźnie, że wielu Polaków bardziej niż ich niemieccy sąsiedzi wierzyło w to, co wydawać by się mogło niemożliwe. Jesteśmy wdzięczni polskim intelektualistom, działającym w opozycji, że trzymali się wizji wspólnej europejskiej przyszłości, podczas gdy inni gotowi byli pogodzić się z podziałem Europy. Jesteśmy też wdzięczni polskim politykom i obywatelom, którzy w 1989 roku, w decydujących miesiącach przełomu i zrywu nie stanęli na przeszkodzie zjednoczeniu Niemiec i w ten sposób umożliwili przezwyciężenie dawnego podziału na Wschód i Zachód. Pewien jestem, że zbliżenie niemiecko-polskie w ubiegłym ćwierćwieczu zostanie odnotowane w podręcznikach historii jako epokowy przełom, którego początkiem była Msza Pojednania w Krzyżowej, tylko trzy dni po upadku muru berlińskiego, kiedy to pierwszy niekomunistyczny premier Tadeusz Mazowiecki i kanclerz federalny Helmut Kohl objęli się. Traktat o potwierdzeniu granicy z listopada 1990 roku oraz Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z czerwca 1991 roku stworzyły podstawę zbliżenia.

Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP)

Polska mogła być więc pewna swoich granic i naszego partnerstwa. I o to wciąż chodziło w minionych 25 latach. O przybliżanie się do siebie. O słuchanie siebie nawzajem. O traktowanie siebie nawzajem poważnie. Dialog, a także debaty na kontrowersyjne tematy, pozostają dla mnie czymś nieodzownym. Jeszcze ciągle niektórym w Europie Zachodniej trudno jest w odpowiednim stopniu uwzględnić warunki, które kształtowały społeczeństwa państw Europy Środkowo-Wschodniej po kilkudziesięciu latach władzy komunistycznej. Jeszcze zbyt często zakłada się, że mieszkańcy Europy Środkowo-Wschodniej uważają za tak samo słuszne te same normy i standardy kulturowe, co mieszkańcy Zachodniej części kontynentu lub 23

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

też że przejmują je stamtąd jako coś oczywistego. Jednak nawet jeżeli poszczególne społeczeństwa potrzebują i szukają wspólnoty Europejczyków, to społeczeństwa potrzebują autonomicznych przestrzeni po to, by znaleźć swoją własną drogę w zrastającej się Europie – w zgodzie z narodowymi doświadczeniami i tradycjami i jednocześnie z zasadami, co do których wspólnie się w Europie porozumieliśmy. Żyjemy w czasach, w których znane dotychczas sposoby znajdywania rozwiązań nie mają już pełnej aprobaty, a nowe wyobrażenia i idee nie dotyczą tylko naszych obu krajów, lecz przyszło-

ści całej Unii Europejskiej. Więc właśnie dzisiaj pielęgnujmy dialog niemiecko-polski. Wypełnijmy nowym życiem zasady, które kształtują naszą wspólnie przyjętą tożsamość. Wspólna odpowiedzialność podkreślana także w Traktacie o dobrym sąsiedztwie í przyjaznej współpracy „za zbudowanie Europy nowej, wolnej i zjednoczonej przez prawa człowieka, demokrację i ideę państwa prawa.“ Dziękuję Państwu! Źródło: www.bundespraesident.de

Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP)

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Partnerstwo polsko-niemieckie jednym z fundamentów UE – Partnerstwo polsko–niemieckie jest jednym z ważnych fundamentów Unii Europejskiej – powiedział w piątek w Berlinie prezydent Andrzej Duda. Rozwój tych stosunków jest prawdziwą historią sukcesu – oceniła kanclerz Niemiec Angela Merkel. Spotkanie polskiego prezydenta i kanclerz Niemiec odbyło się w związku z obchodami 25. rocznicy podpisania polsko–niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Na wspólnej konferencji prasowej Andrzej Duda ocenił, że partnerstwo polsko–niemieckie jest jednym z ważnych fundamentów także Unii Europejskiej. – Pokazując jedność, jesteśmy w stanie walczyć, aby obywatele Unii Europejskiej odzyskali do niej zaufanie; także przez wpływanie na dalsze losy Unii – powiedział prezydent. Zaznaczył, że Unia boryka się z kryzysami. –Rzecz

cała polega na tym, by kryzysy jakoś razem starać się rozwiązać, znajdując wyjścia, które są do zaakceptowania dla wszystkich – dodał. Prezydent mówił, że Polska chce, by szczyt Sojuszu wzmocnił sferę bezpieczeństwa w Europie Środkowo–Wschodniej, by miał wszechstronną agendę i uwzględniał wszystkie aktualne problemy. Podziękował kanclerz Merkel za udział oddziałów niemieckich w ćwiczeniach Anakonda-16. – Obecność wojskowa, pokazująca, że NATO jest żywe, jest niezmiernie ważna – dodał. Wyraził nadzieję, że na szczycie w Warszawie zapadnie decyzja, że obecność sojusznicza będzie rotacyjna, permanentna, a więc stała. Andrzej Duda podkreślił, że Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy w dziejach obydwu społeczeństw i państw ma nie tylko znaczenie symboliczne i praktyczne, ale jest to

Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP)

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

przykład, który powinien być naśladowany na całym świecie. – Jak dwa społeczeństwa, które popadły w tak głęboką, złą, dramatyczną, tragiczną relację w związku z drugą wojną światową, które dzieliło tyle krzywd, potrafiły wybaczyć. Jestem dumny z tego, że Polacy potrafili wybaczyć Niemcom. Jestem dumny z postawy polskich biskupów i biskupów ewangelickich – podkreślił Andrzej Duda. Mówił o życzliwości Niemców, okazywanej Polakom w trudnych latach, w czasach stanu wojennego, gdy Polska nie była państwem wolnym, znajdowała się w kryzysie, gdy wielu ludzi cierpiało i emigrowało. – To zostanie na zawsze zapamiętane – podkreślił prezydent. Ocenił, że co prawda Traktat o dobrym sąsiedztwie nie został zrealizowany w pełni, ale polsko–niemieckie relacje są bardzo dobre. – To są relacje sąsiedzkie, oparte na życzliwości, na bardzo dobrych kontaktach wzajemnych między ludźmi – dodał. – Jestem przekonany, że następne ćwierćwiecze naszego sąsiedztwa będzie wciąż tym budowaniem dobrych relacji, budowaniem przyjaźni opartym

na wzajemnym szacunku, zrozumieniu – oznajmił prezydent. Chociaż – jak zastrzegł – są kwestie sporne. – Ja się zawsze uśmiecham, mówię, że to jest tak jak w dobrym małżeństwie. Może i są kwestie sporne, bo zazwyczaj są. (…) Ale jeżeli jest wzajemna życzliwość, wola bycia razem, to wszystkie te kwestie, także sporne, udaje się rozwiązać, a przynajmniej znaleźć rozwiązania, które są do zaakceptowania dla obydwu stron – wskazał. Kanclerz Merkel odnosiła się do dorobku ostatnich 25 lat w stosunkach między Polską a Niemcami. – Rozwój naszych relacji jest prawdziwą historią sukcesu. Wcale nie jest to oczywistością, dlatego jest to wielkim szczęściem, które napawa mnie radością i pokorą, także w obliczu naszej historii – mówiła kanclerz. – Nie możemy ustawać w pracy nad tym; musimy stale podejmować wyzwania, przed jakimi stoimy, musimy mieć je na uwadze. Ponieważ jesteśmy dobrymi sąsiadami, ba, przyjaciółmi, jest to okazja, by wówczas, gdy mamy rozbieżności zdań, znaleźć drogi porozumiewania się – powiedziała Angela Merkel. Źródło: www.prezydent.pl

Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP)

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

ŚWIĘTUJMY! – WIR FEIERN! 25 lat dobrego sąsiedztwa Podczas prezentacji programu imprez i wydarzeń, organizowanych z okazji jubileuszu, w warszawskiej siedzibie Goethe-Institut przedstawiciele Ministerstw Spraw Zagranicznych Polski i Niemiec, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Gothe-Institut oraz Ambasador Republiki Federalnej Niemiec Rolf Nikel wezwali wszystkich do wspólnego świętowania tych obchodów. Do tego świętowania aktywnie włącza się również niemiecka Polonia z bogatym i różnorodnym programem. Jubileusze trzeba świętować. To piękna, wieloletnia tradycja. Zwłaszcza 25 lat – to wiek jeszcze nie stary, ale już w pełni dorosły i pełen pozytywnej energii na przyszłość, pełen werwy, by kształtować teraźniejszość. W tej atmosferze świętujmy, czerpiąc z ogromnego zasobu stosunków kulturalnych, które zostały nawiązane w ciągu minionego ćwierćwiecza pomiędzy Polską a Niemcami ŚWIĘTUJMY! – WIR FEIERN! Zachęcamy do wspólnego spędzania czasu, a także do partnerskiej wymiany myśli i poglądów. Z okazji 25. rocznicy podpisania Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy zapraszamy do wspólnego świętowania. W tym roku mija 25 rocznica podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Stosunki polsko-niemieckie nigdy nie były tak dobre w naszej zmiennej historii, jak właśnie w ciągu ostatnich lat. Polskę i Niemcy łączą dziś ścisłe i przyjazne relacje na wszystkich poziomach i we wszystkich obszarach życia społecznego. „Stosunki polsko-niemieckie to skarb, którego chcemy strzec i który chcemy pielęgnować. 25. rocznica podpisania Traktatu o dobrym są-

siedztwie i przyjaznej współpracy jest wspaniałą okazją do świętowania” – powiedział Rolf Nikel, Ambasador Niemiec w Polsce podczas Dni Mediów w Lipsku. 25 lat dobrego sąsiedztwa pomiędzy Polską i Niemcami – to fakt, który istnieje nie tylko na papierze, ale to także rzeczywistość dotycząca ludzi po obu stronach Odry. Dobre sąsiedztwo stało się tak powszechne, że istnieje ryzyko traktowania tej kwestii za oczywistość. Nie zapominajmy jednak, że dobre partnerstwo to nie oczywistość. Warto je celebrować i dlatego świętujmy! Opracowanie: Krystyna Koziewicz

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Wybrane wydarzenia jubileuszowe

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Koncert muzyki polskiej w Berlinie w wykonaniu Orkiestry Kameralnej „Academia” – symbolem dobrych stosunków polsko-niemieckich

Od lewej: Ambasador Rzeczpospolitej Polskiej, Jerzy Margański, Minister Adam Kwiatkowski, Pełnomocnik Federalny, członek Bundestagu Hartmut Koschyk , Radca Minister Janusz Styczek i Kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej Marcin Jakubowski, źródło: BMI

Uroczysty koncert pod patronatem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy i Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Dr. h. c. Joachima Gaucka. Konwent Polskich Organizacji w Niemczech zaprosił z okazji 25-lecia jubileuszu podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedzctwie i przyjaznej współpracy na uroczysty „Koncert polskiej muzyki” do Französische Friedrichtstadtkirche w Berlinie. Uroczysty koncert stał pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskieji Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec dr. h. c. Joachima Gaucka. Po przywitaniu gości przez Prezydenta Kon-

wentu Polskich Organizacji w Niemczech, Alexandra Zajaca, mowę powitalną w pięknej atmosferze kościoła Französische Friedrichstadtkirche wygłosił Pełnomocnik Rządu Federalnego ds. Przesiedleńców i Mniejszości Narodowych, członek Bundestagu Hartmut Koschyk. Mowa powitalna Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej odczytana została przez szefa Gabinetu Prezydenta, Ministra Adama Kwiatkowskiego. Prezydent Duda podkreślił w swoim przywitaniu: (...) „Żeby blisko współpracować, zbudować trwałe partnerstwo – trzeba znaleźć wspólny język i osiągnąć porozumienie. W tym sensie dzisiejszy koncert niesie piękne, 35

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

symboliczne przesłanie. Muzyka jest najbardziej uniwersalną przestrzenią rozmowy, zrozumiałą dla wszystkich słuchaczy i niewymagającą tłumaczenia. (...)” Następnie Prezydent Duda podkreślił: (...) „Zawarty ćwierć wieku temu Traktat polsko-niemiecki i dorobek naszej 25-letniej współpracy – to świadectwo, że dobre porozumienie między Polakami i Niemcami jest trwałym, historycznym sukcesem. Tym cenniejszym, że odniesionym poprzez przezwyciężenie trudnej, bolesnej spuścizny przeszłości. Droga pojednania, zbudowana wspólnym staraniem, dzięki wysiłkom ludzi wrażliwego sumienia i dalekosiężnej wizji, doprowadziła nas do bliskiego partnerstwa. Relacje polsko-niemieckie są bardzo dobre i ciągle się rozwijają. To ważna przesłanka pomyślnej przyszłości, nie tylko dla naszych krajów i narodów, ale rówież dla naszego regionu, dla Europy, dla wspólnoty europejskiej i transatlantyckiej. (...)” W swoim apelu o „dalsze dobre czasy“ Pełnomocnik Hartmut Koschyk podkreślił, że imprezy kulturalne są wyjątkowo odpowiednimi forma-

Pełnomocnik Hartmut Koschyk, członek Bundestagu z prezydentem Konwentu Polskich Organizacji w Niemczech, Alexandrem Zajacem, źródło: BMI

mi do nawiązania kontaktów z pozostałą częścią społeczeństwa. Goście delektowali się wspaniałym koncertem Orkiestry Kameralnej „Academia“ ze Szczecina pod kierunkiem profesora Bohdana Boguszewskiego i z pianistą Szymonem Nehringiem na fortepianie. Przedstawione zostały prace Karola Kurpińskiego, Fryderyka Szopena i Wojciecha Kilara. Pełnonomocnik Rządu Federalnego Hartmut Koschyk: „Dziękuję prezydentowi Alexandrowi

Orkiestra Kameralna „Academia”, dyrygent Bohdan Boguszewski i solista Szymon Nehring, źródło: BMI

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Zajacowi, Konwentowi Polskich Organizacji w Niemczech i wszystkim wspierającym i sponsorom, którzy umożliwili ten wspaniały wieczór. Był to koncert, który w przyjemny sposób przedstawił przyjaźń polsko-niemiecką i sprawił nam wiele radości w tym historycznym otoczeniu“. Prezydent Alexander Zajac wyraził swoją radość z powodu decyzji Kanclerz Niemiec dr. Angeli Merkel i polskiej Premier Beaty Szydło o wznowieniu po letniej przerwie rozmów Okrągłego Stołu, dotyczących pomocy dla żyjących za granicą kraju Polaków, obywateli polskiego pochodzenia w Niemczech i niemieckiej mniejszości w Polsce. Informacje dodatkowe: Orkiestra kameralna „Academia“ założona została przez profesora Bohdana Boguszewskiego. Orkiestra dawała koncerty w prestiżowych salach koncertowych na świecie, m. innymi w Berlińskiej Filharmonii i Filharmonii w Hamburgu, Królewskim Konserwatorium w Kopenhadze, we Włoszech i w USA (Linclon Center i Carnegie Hall). Orkiestra współpracowała z wspaniałymi polskimi i zagranicznymi solistami. Koncert E-Moll Op. 11 Fryderyka Chopina zagrany został przez pianistę Szymona Nehringa

przy akompaniamencie orkiestry. Jest on jednym z najbardziej utalentowanych pianistów młodej generacji w Polsce. Dzięki wspaniałym występom podczas XVII Międzynarodowego Koncertu Szopenowskiego wystąpił w jego finale, nastąpiły liczne zaproszenia na koncerty w Polsce i za granicą. Obecnie Szymon Nehring studiuje fortepian w klasie profesora Stefana Wojtasa w Wyższej Szkole Muzycznej w Bydgoszczy. W roku 2015 Nehring otrzymał stypendium Krystiana Zimermana. Artysta koncertował w licznych krajach Europy i w Kanadzie. Plany koncertowe w przyszłości prowadzą go do USA, Ameryki Południowej, Paryża, Strassburga i Berlina. Dalsze imprezy kulturalne Konwentu Polskich Organizacji w Niemczech i Biura Polonii w Berlinie z okazji Roku Jubileuszowego 2016: 1. Sobota, 17 września 2016 r., godz. 16 – Columbiahalle, Columbiadamm 13, 10965 Berlin Festyn „Spotkania Polsko-Niemieckie”. 2. Niedziela, 9 październik 2016 r., godz. 17 – Admiralspalast, Friedrichstr. 101, 10117 Berlin, „Spotkania z polską kulturą” koncert z udziałem m.in. Grupy MoCarta. Berlin, 30.06.2016 r. Źródło: www.aussiedlerbeauftragter.de

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Obchody 25-tej rocznicy podpisania polsko-niemieckiego Traktu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy stały się okazją do podkreślenia roli niemieckiej Polonii. Frank-Walter Steinmeir zaprosił przedstawicieli Polonii do „Sali Światowej – Weltsaal“ w Ministerstwie Spraw Zagranicznych na uroczyste przyjęcie, zorganizowane na cześć niemieckiej Polonii i Polaków w Niemczech. Przyjęcie poprzedziła całodniowa polsko-niemiecka Konferencja Partnerstw Komunalnych. Kochana Polonio! ... Dziękuję Wam za Wasz wkład jako ambasadorów i pośredników pomiędzy oboma naszymi krajami, tymi słowami Frank-Walter Steinmeier wyraził podziękowanie dla

Foto: Auswärtiges Amt

Przyjęcie Ministra Spraw Zagranicznych Niemiec na cześć Polonii

Od lewej: Józef Malinowski, Frank-Walter Steinmeier, Alexander Zając, Dietmar Woidke

środowisk polonijnych. Podkreślił, że „zebraliśmy się tu dzisiaj, aby uhonorować Wasze dokonania, owoce zbliżenia pomiędzy naszymi krajami, które zrealizowały się przez dziesięciolecia dzięki niezliczonym inicjatywom i kontaktom”. Podkreślił także, że strona niemiecka poważnie traktuje sprawy Polonii, zwłaszcza w obszarze nauczania języka polskiego. Do tej kwestii nawiązał również w swojej wypowiedzi Dietmar Woidke – premier Brandenburgii i koordynator niemiecko-polskiej współpracy międzyspołecznej i przygranicznej, podkreślając, że sprawą, która nie została jeszcze załatwiona, jest nauka języka polskiego w niemieckich szkołach. „Język polski odgrywa w Niemczech zbyt małą rolę, zważywszy znaczenie osób pochodzenia polskiego. W całych Niemczech uczy się polskiego w szkołach zaledwie 20.000 młodych ludzi. Polityka chce się tu zaangażować i podnieść zainteresowanie nauką języka polskiego” – podkreślił. Również on zaznaczył dużą rolę niemieckiej 41

Foto: www.prezydent.p

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Wiceminister Spraw Zagranicznych RP – Jan Dziedziczak z Frankiem-Walterem Steinmaierem – Ministrem Spraw Zagranicznych RFN

Polonii, stwierdzając że „obecność Polaków jest wielkim wzbogaceniem naszego kraju”. Wiceminister Spraw Zagranicznych RP, Jan Dziedziczak podkreślił brak równowagi pomiędzy traktowaniem mniejszości niemieckiej w Polsce i Polonii w Niemczech. Wyraził nadzieję na podjęcie jeszcze w tym roku konkretnych rozmów celem rozwiązania tej sytuacji. „Będziemy rozmawiać o przyszłości polsko-niemieckiego Okrągłego Stołu, a więc o kształcie przyszłego dialogu politycznego i eksperckiego naszych rządów o sytuacji mniejszości niemieckiej w Polsce oraz Polonii w Niemczech”, zaznaczył w swoim przemównieniu. Konwent Organizacji Polskich w Niemczech w piśmie skierowanym do Ministra Franka-Waltera Steinmeier’a w imieniu swoich organizacji, Chrześcijańskiego Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech, Zrze-

szenia Federalnego – Polska Rada w Niemczech oraz Związku Polaków w Niemczech podziękował za zaproszenie na przyjęcie zorganizowane na cześć Polonii i Polaków w Niemczech. W liście podkreślono również. że „jest to po raz pierwszy w powojennej historii, że niemiecki polityk tej rangi uczcił Polonię, zapraszając ją do siedziby swojego urzędu”. Przed przyjęciem, Minister Frank-Walter Steinmeier oraz Dietmar Woidke spotkali się z prezydentem Konwentu Alexandrem Zajacem oraz prezesem Związku Polaków w Niemczech Józefem Malinowskim. Podczas spotkania omówiono najważniejsze sprawy, nurtujące niemiecką Polonię, z nauczaniem języka polskiego jako języka ojczystego w systemie pozaszkolnym. Alexander Zajac Berlin 16.11.2016 r.

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

18. Forum Polsko-Niemieckie. 25 lat dobrego sąsiedztwa. Polsko-niemiecka wspólnota odpowiedzialności

Dr. Frank-Walter Steinmeir

19 kwietnia 2016 r. w Warszawie odbyło się XVIII Forum Polsko-Niemieckie. Tematem przewodnim tegorocznego Forum był kryzys uchodźczy w Europie, a także wyzwania dla współpracy polsko-niemieckiej w tym obszarze. W otwarciu obrad Forum udział wzięli Minister Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej dr Witold Waszczykowski oraz Minister Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec dr Frank-Walter Steinmeier.

Witold Waszczykowski

W trakcie forum uczestnicy dyskutowali na temat kryzysu uchodźczego, a następnie w ramach kilku warsztatów o aktualnych kwestiach w stosunkach polsko-niemieckich i konflikcie na Ukrainie. W głównej debacie plenarnej pt. „Polska i Niemcy wobec kryzysu uchodźczego w Europie” wystąpili: Konrad Szymański, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP, prof. dr Rita Süssmuth, b. Przewodnicząca Bundestagu,

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Jürgen Hardt, Poseł do Bundestagu oraz Rzecznik ds. Polityki Zagranicznej Frakcji CDU/CSU w Bundestagu, prof. dr Christine Langenfeld, Przewodnicząca Rady Eksperckiej Fundacji Niemieckich ds. Integracji i Migrantów (SVR) oraz dr hab. Maciej Duszczyk z Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego. Debatę moderował Marek Zając (TVP). Poza częścią plenarną odbyło się pięć paneli dyskusyjnych w grupach roboczych o następujących tematach: • 25 lat Traktatu między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy – stan i perspektywy rozwoju relacji polsko-niemieckich. • Polityka NATO wobec nowych zagrożeń. • Ukraina jako wyzwanie polskiej i niemieckiej polityki wschodniej. • Innowacyjna gospodarka jako szansa na wzrost gospodarczy i nowe miejsca pracy w Polsce, Niemczech i Europie. • Forum Młodych. Laboratorium przyszłości: Polska i Niemcy w Europie. W trakcie panelu, dotyczącym 25-lecia Traktatu między Rzeczypospolitą Polską i Republiką

Federalną Niemiec, przypomniane zostały okoliczności jego powstania oraz zastanawiano się nad jego obecnym znaczeniem dla rozwoju relacji bilateralnych. Najwięcej emocji wzbudziły sprawy sporne, zwłaszcza brak symetrii w Traktacie dotyczący Polaków w Niemczech i Niemców w Polsce. Część panelistów i obecnych na sali wskazywała, że gestem ożywiającym stosunki polsko-niemieckie byłoby uznanie przez Berlin Polonii niemieckiej za mniejszość. W panelu udział wzięli: dr. hab. Marek Cichocki, Collegium Civitas, dr Kai-Olaf Lang, Stiftung Wissenschaft und Politik, prof. dr hab. Piotr Madajczyk, Instytut Studiów Politycznych PAN oraz prof. dr hab. Klaus Ziemer, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Dyskusja była moderowana przez Jerzego Haszczyńskiego, dziennikarza i publicystę „Rzeczypospolitej”. (…) Tegoroczna 18. edycja Forum Polsko-Niemieckiego została zorganizowana przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP oraz Ministerstwem Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. Opracował: Alexander Zając Zródło: fwpn.org.pl

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

IX Polsko-Niemieckie Dni Mediów

Foto: fwpn.org.pl

Od prawie 10 lat Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej i Fundacja Roberta Boscha przeprowadzają w krajach związkowych: MeklemburgiaPomorze Przednie, Brandenburgia i Saksonia oraz w polskich województwach: Pomorze Zachodnie, Województwo Lubuskie i Śląsk Dolny Polsko-Niemieckie Dni Mediów. Około 200 dziennikarzy i przedstawicieli mediów spotyka się co roku podczas Dni Mediów, aby wymienić swoje zawodowe doświadczenia i omówić wspólnie istotne zagadnienia, dotyczące stosunków polsko-niemieckich. Tegoroczne IX Polsko-Niemieckie Dni Mediów ( 11-12 maja 2016 r.) poświęcone były aktualnym

tematom politycznym obu krajów. Uczestnicy debaty pt. „Europa na rozstajach – integracja czy wykluczenie?” przeanalizowali kwestię migracji w Europie z polskiej i niemieckiej perspektywy. Podczas warsztatów zaproszeni goście zastanawiali się m.in. nad tym, czy i w jakim stopniu polityka wpływa na media, zapoznali się z fundamentami polityki kulturalnej oraz transgranicznej obu krajów, a także wielonarodowej współpracy medialnej oraz digitalizacji radia. Podsumowująca Dni Mediów debata korespondentów zagranicznych przedstawiła obraz aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej, społecznej w Polsce z perspektywy

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

mediów niemieckich oraz obraz Niemiec – z perspektywy polskiej. Wydarzeniem wieczoru było wręczenie nagród Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej. Jury Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego spośród 116 nadesłanych zgłoszeń, z tego 54 z Polski i 62 z Niemiec, nagrodziło w kategorii Prasa artykuł Emilii Smechowski pt. „Ich bin wer, den du nicht siehst“, który ukazał się w weekendowym wydaniu „Tageszeitung“, (taz). W kategorii Radio nagrodzono audycję Tillii Fuchs pt. „New York New York oder Neues aus der alten Heimat“, emitowaną w programie SR2 Kulturradio.

W kategorii Telewizja nagrodę otrzymała produkcja Redakcji Form Dokumentalnych i WDR PG Dokumentation „Dotknięcie anioła“ Marka Tomasza Pawłowskiego i Małgorzaty Walczak. W kategorii Dziennikarstwo na Pograniczu nagrodzono twórców audycji „Kowalski i Schmidt“, Kingę Wołoszyn-Kowandę i Krzysztofa Czajkę, realizowanej wspólnie przez TVP Wrocław i RBB. W konferencji obok dziennikarzy „Magazynu POLONIA” wziął również udział dyrektor Biura Polonii w Berlinie – Alexander Zajac. Opracowała: Krystyna Koziewicz Foto: fwpn.org.pl Zródło: www.25pl.de

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Festyn Jubileuszowy „Spotkania Polsko-Niemieckie” w Columbiahalle

Na scenie współpracownicy Biura Polonii w Berlinie

Polonia w Niemczech zorganizowała cykl uroczystości z okazji 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie. W sobotę, 17.09.2016 w Berlinie odbyła się druga z imprez pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec – Festyn Jubileuszowy Spotkania Polsko-Niemieckie. Głównym organizatorem festynu było Zrzeszenie Federalne Polskie Forum w Niemczech, a w jego realizację włączyły się organizacje polonijne z Berlina. Na scenie w Columbiahalle od godziny 16 do 22.30 odbywały się występy zespołów z Polski

oraz Niemiec. Wśród wykonawców znalazły się grupy: „Polonia” z Hanoweru, „Piramidy” z chórem młodzieżowym Robert-Jungk-Oberschule, berlińskich grup „Bloody Kishka” oraz „Polkaholix”, laureaci tegorocznej Nagrody Polonii podczas festiwalu Piosenki Poetyckiej im. Jacka Kaczmarskiego w Kołobrzegu „Nadzieja” – Patrycja Polek i Adam Leszkiewicz, kapela góralska „4 Smyki”, Ela Dębska Blues Band, Poparzeni Kawą Trzy oraz gwiazda wieczoru Golec uOrkiestra. W poprzedzającą wybory w Berlinie sobotę 17 września polscy berlińczycy przybyli licznie na koncert w znanej hali widowiskowej Colum53

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Chór młodzieżowy Robert-Jungk-Oberschule

biahalle. Większość z ponad dwu tysięcznej publiczności stanowili reprezentanci Polonii, ale wielu było także Niemców i przedstawicieli innych narodowości. Koncert integrował nie tylko reprezentantów rożnych nacji, ale także przedstawicieli rożnych generacji. Wśród publiczności było wiele rodzin trzypokoleniowych oraz młodzieży polskiej w Berlinie. Głównym organizatorem koncertu był Bundesverband Polnisches Forum in Deutschland e.V., którego prezes Alexander Zajac pozdrowił zebranych i odczytał list Prezydenta Andrzeja Dudy skierowany do uczestników imprezy. Na spotkanie przybył Ambasador RP w Berlinie profesor Andrzej Przyłębski, który wraz z Burghardem Dreggerem (deputowanym do berlińskiego Landtagu) dokonał otwarcia festynu. W późnych godzinach wieczornych gości imprezy pożegnał zespól Golec uOrkiestra śpiewając nieco zmieniony swój rodzimy przebój – „Do Berlina wróć, do Berlina wróć, ni ma piekniejsej krainy łod berlińskiej dziedziny, do Berlina wróć”. Organizatorzy podziękowali również instytucjom które poprzez finansowe wsparcie umożliwiły organizację festynu – Urzędowi Federalnego

Zespół „Polonia” z Hanoweru

Pełnomocnika ds. Kultury i Mediów, Senatowi RP, Ministerstwu Spraw Zagranicznych RP, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Konwentowi Organizacji Polskich w Niemczech. Joanna Trümner

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Jubileusz 25-lecia w godnej oprawie Dawno nie mieliśmy w Hanowerze tak miłej okazji do spotkań w gronie Polonusów i polonofilów, jak to miało miejsce 30 września w pięknych salach Nowego Ratusza. Wprawdzie gospodarzem wieczoru z okazji 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy był nadburmistrz Stefan Schostock, jednak uroczystość ta doszła do skutku przede wszystkim dzięki inicjatywie i organizacyjnemu wsparciu Aldony Głowackiej-Silberner, przewodniczącej Biura Łączności Organizacji Polonijnych w Hanowerze i Dolnej Saksonii,

co nadburmistrz podkreślił w powitalnym wystąpieniu. W centralnej części poświęcone ono było wieloletniej współpracy Miasta Hanower z polskimi partnerami, wśród których poczesne miejsce zajmuje bratni Poznań. Nadburmistrz poinformował także o tym, że Polska będzie partnerem przyszłorocznych Hanowerskich Targów Przemysłowych. Konsul Piotr Golema z Hamburga poświęcił sporo uwagi Polakom, osiadłym w Dolnej Saksonii oraz ich zaangażowaniu w życie społeczne, kulturalne i gospodarcze tego tego kraju. Doceniając prawo do swobodnego wyboru miejsca za-

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

mieszkania w Unii Europejskiej, wyraził życzenie, by dla setek tysięcy młodych ludzi, którzy opuścili Polskę w ostatnich dziesięcioleciach, coraz lepsze warunki życia stwarzane w starej ojczyźnie stały się zachętą do powrotów. Oczekiwane z wielkim zainteresowaniem wystąpienie landowej pełnomocniczki ds. Migracji i Udziału pani Schröder-Köpf przyniosło przede wszystkim bardzo rzetelny wykaz dziedzin i poczynań w ponad dwudziestoletniej współpracy pomiędzy Dolną Saksonią i polskimi województwami – Dolnośląskim i Wielkopolskim. Miłym akcentem było podkreślenie roli, jaką Polonia pełni w nawiązywaniu kontaktów z krajem pochodzenia i imienne podziękowanie Ślązakowi Michaelowi Samolowi, który przed 15-tu laty zainicjował szeroką współpracę Barsinghausen z Brzegiem Dolnym. Nie zabrakło także apelu o wzmożenie wysiłków na rzecz utrzymania europejskiej wspólnoty, wystawionej dziś na poważną próbę. Pewien niedosyt spowodowany brakiem bliższej informacji na temat zakresu i form wewnątrzlandowej współpracy pełnomocniczki ds. Migracji i Udziału z miejscową Polonią zaspokoiła po części w swoim wystąpieniu Aldona Głowacka-Silberner, zwracając politykom uwagę na fakt, że w okresie wzmożonego napływu do Dolnej Saskonii zarówno uchodźców, jak i obywateli polskich (aktualnie notujemy przyrost tych ostatnich rzędu 10.000 osób rocznie) pilną koniecznością chwili staje się instytucjonalne wsparcie organizacji polonijnych niosących nieodpłatnie pomoc przybyszom. Godną oprawą części oficjalnej były wystę-

py Jana Skorupskiego (akordeon) i Dominka Lörke (saksofon), którzy brawurowo pokazali, że czują się u siebie zarówno w polskiej muzyce ludowej, jak i w wyrafinowanych jazzowych improwizacjach. Jednak najważniejszą częścią spotkania okazały się nieformalne rozmowy przy – polskim, jak podkreślali gospodarze – bufecie. Dla jednych była to okazja do spotkania dawno niewidzianych przyjaciół z różnych zakątków landu, dla innych sposobność do zawarcia nowych znajomości i prowadzenia inspirujących dyskusji. Wiele osób skorzystało także z możliwości bezpośredniej rozmowy z przedstawicielami konsulatu na temat realizowanych przez siebie projektów i zamierzeń na przyszłość. Dla konsula Adama Borkowskiego, który zastąpił w hamburskiej placówce bardzo zasłużonego dla dolnosaksońskiej Polonii Marka Sorgowickiego, była to okazja, by osobiście poznać wielu aktywnych Polonusów, z którymi będzie bezpośrednio współpracował przez najbliższe lata. Obserwując zgromadzonych, trudno było oprzeć się refleksji, że lokalnemu środowisku polonijnemu przydałyby się regularne, np. półroczne, konsultacje z przedstawicielami konsulatu w nieco mniej niż to na ogół bywa sztywnych ramach. Ostatni goście opuszczali progi hanowerskiego Ratusza krótko przed północą. Pozostaje wyrazić nadzieję, że na kolejne polsko-niemieckie spotkania w równie miłej atmosferze nie trzeba będzie czekać do następnego wielkiego jubileuszu. Grażyna Kamień-Söffker

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Spotkania z polską kulturą W ramach obchodów jubileuszu 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu odbyły się 9 października 2016 w berlińskim Admiralspalast "Spotkania z polską kulturą". Koncert zorganizowany przez Zrzeszenia Federalne – Polska Rada w Niemczech T.z. odbył się pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy oraz Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Joachima Gaucka. Zebranych gości powitał Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej prof. Andrzej Przyłębski oraz Alexander Zajac – Prezydent Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech. W wypełnionej po brzegi sali uczestnicy koncertu mogli podziwiać w pierwszej jego części młodzieżowy zespół taneczny "Krakowiacy" z zespołu szkół europejskich pod kierownictwem Ewy Kampes, dyrektorki europejskiej szkoły podstawowej – Katharina-Heinroth-Grundschule, który zaprezentował suitę tańców polskich. Potem w nostalgiczny nastrój wprowadziła nas Iwona Cudak z zespołem The Crazy Vibes, prezentując jazzowe standardy. Koncert moderowała znana dziennikarka radiowa i prezenterka Joanna Ratajczak. W drugiej części wieczoru mogliśmy oklaskiwać występy znanej polskiej gwiazdy muzycznego kabaretu – grupy MoCarta, występującego poza granicami kraju jako "MozART group". Jak zwykle muzycy Filip

Amabasdor RP w Berlinie, prof. Andrzej Przyłębski

Jaślar, Michał Sikorski, Paweł Kowaluk i Bolesław Błaszczyk wprowadzili wszystkich w doskonały nastrój i zagwarantowali wspaniałą zabawę. Zaprezentowali nie tylko największe przeboje muzyki klasycznej, ale również elegancki humor oraz mnóstwo pozytywnej energii, przez co bisom nie było końca. Projekt został zrealizowany dzięki finansowemu wsparciu Urzędu Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Kultury i Mediów (BKM), Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP oraz Konwentowi Organizacji Polskich w Niemczech EWIV. Szkoda tylko, że na kolejne takie występy będziemy czekać do kolejnego jubileuszu. Arkadiusz Kulaszewski

Kwartet smyczkowy Grupa MoCarta

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Film: „Niemcy i Polska. Historia sąsiedztwa” W sali projekcyjnej muzeum Martin Gropius Bau w Berlinie 31 października 2016 roku odbyła się premiera filmu „Niemcy i Polska. Historia sąsiedztwa“. Reżyser Andrzej Klamt, filmowiec dokumentalista, od wielu lat zajmuje się stosunkami polsko-niemieckimi. Projekcja filmu cieszyła się ogromnym zainteresowaniem tak Niemców, jak i Polaków. Organizatorów najwyraźniej zaskoczyła wysoka frekwencja, nie wszystkie przybyłe osoby zostały wpuszczone do kina, nawet współtwórcy filmu! W późniejszej dyskusji panelowej wypowiadali się twórcy filmu, Andrzej Klamt i Gordian Maugg. Opowiadali o pracy nad scenariuszem, kreacjach aktorskich i realizacji filmu, który okazał się całkiem dobrą współczesną mieszanką. W dyskusji panelowej po projekcji brali udział również Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku i profesor Magdalena Marszałek z Uniwersyte-

tu w Poczdamie. Profesor Marszałek wysoko oceniła fakt, że historia polsko-niemiecka została pokazana od pozytywnej strony, unikając wrogich akcentów. Z kolei Basil Kerski uznał, iż niektóre rozdziały w stosunkach polsko-niemieckich raz jeszcze należałoby dokładnie zbadać i zweryfikować. Faktem jest, że wielu widzów zapoznało się z wielowiekową historią sąsiedztwa polsko-niemieckiego, które przez wiele stuleci było pokojowe, spokojne, pełne wspólnie podejmowanych inicjatyw, również dydaktycznych czy kulturalnej, co zmieniły dopiero wojny śląskie i zabory zapoczątkowane przez Fryderyka Wielkiego, a na krawędź przepaści doprowadził Hitler i II wojna światowa. Film został pokazany w dniu 9 listopada w telewizji 3 Sat po głównym wydaniu dziennika. Krystyna Koziewicz

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Festiwal „Razem we Wspólnej Europie“ na 25-lecie podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy Już po raz 21. monachijska publiczność miała okazję oklaskiwać uczestników corocznego Polsko-Niemieckiego Festiwalu Kultury „Razem we Wspólnej Europie“ – Monachium 2016. Tym razem impreza miała szczególny charakter, gdyż była poświęcona 25 rocznicy podpisania Polsko-Niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Festiwal otworzył Konsul Generalny RP w Monachium Andrzej Osiak, a rolę gospodyni – pod nieobecność kierownika artystycznego imprezy dr Elżbiety Zawadzkiej – pełniła Joanna Plewa. Wśród wykonawców bardzo zróżnicowanego i interesującego programu znaleźli się m.in: Marcelina Dąbek, młoda harfistka z Warszawy, uczennica znanej Szkoły Talentów im. Zenona Brzewskiego, laureatka wielu nagród, w tym Grand Prix Międzynarodowego Konkursu Harfowego pamięci W. Połtariewej, Lwów 2016 czy Nagrody Specjalnej Księcia Walii (Harfa celtycka - III International Harp Competition Caernarfon Walia 2014). Maciej Krystkowiak, 16-letni utalentowany kompozytor i gitarzysta. W 2010 roku wraz z zespołem wystąpił w telewizyjnym programie „Mam Talent”. W 2012 zajął III miejsce w finale „Must be the music”. Grał z „Oddziałem Zamkniętym”. Wystąpił podczas Gali XX lecia Polsatu oraz Silesian Fashion Look. Występował przed koncertami Dżemu, Tsa i Kory. Współpracuje z Adamem Sztabą. W roku 2014 ukazała się jego pierwsza płyta z 9 kompozycjami. Łukasz Piekarzewski z Warszawy zdobywca Nagrody specjalnej na XII. Przeglądzie Piosenki Europejskiej, za wykonanie piosenki w języku niemieckim, a także Laureat Koncertu finałowego „Ten Ton” – Piosenki Wojciecha Młynarskiego, w warszawskiej Operze Kameralnej. Polonijny Zespół Folklorystyczny POLONIA z Hanoweru zaprezentował się w doskonale wykonanej wiązance tańców góralskich. Zespół powstał

Zespół taneczny „Piruet“, laureat Polsko - Niemieckiego Festiwalu Tańca w Żarach

w 1987 roku. Tańce, śpiewy i melodie muzyczne przygotowuje choreograficznie i scenicznie Aldona Głowacka-Silberner. Od 2011 roku pracuje z zespołem także jej siostra Charlotte Głowacka. Obie ukończyly z wyróżnieniem Studium dla Choreografów i Instruktorów Polonijnych Zespołów Folklorystycznych przy Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Zespół bierze udział w wielu wydarzeniach polsko-niemieckich nie tylko na terenie Hanoweru, ale też – czego przykładem festiwal w Monachium – daleko poza nim. Zespół taneczny „Piruet”, laureat Polsko-Niemieckiego Festiwalu Tańca w Żarach. Zespół skupia ponad 80 młodych tancerzy, kształconych w różnorodnych technikach tanecznych, od rytmiki, tańca klasycznego i akrobatyki, poprzez taniec musicalowy, jazz, modern-jazz i taniec współczesny. Jego instruktorem i choreografem jest Kamila Olczyk, organizatorka Polsko-Niemieckiego Festiwalu Tańca dla Dzieci i Młodzieży. Andżelika Soliło z Monachium ma 18 lat. Od wczesnego dzieciństwa interesuje ją śpiew i taniec. Jest laureatką wielu konkursów i festiwali, mię65

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Polonijny Zespół Folklorystyczny POLONIA z Hanoweru zaprezentował się w doskonale wykonanej wiązance tańców góralskich. Zespół powstał w 1987 roku. Tańce, śpiewy i melodie muzyczne przygotowuje choreograficznie i scenicznie Aldona Głowacka-Silberner

dzy innymi: pieśni patriotycznej, poezji śpiewanej, konkursu piosenki „Rozdźwięki” i wielu innych. Zdobyła też jedną z głównych nagród Polsko-Niemieckiego Konkursu Piosenki – Monachium 2015. *** Od początku organizatorem Festiwalu „Razem we Wspólnej Europie“ jest założone przez dr Elżbietę Zawadzką Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie Folklorystyczne Polonia e.V. w Monachium. Jak czytamy na stronie internetowej festiwalu, głównym celem stowarzyszenia jest popularyzowanie i pielęgnowanie polskiej kultury za granicą poprzez działalność artystyczną, edukacyjną i promocyjną. W ramach stowarzyszenia działa Zespół POLONIA. Zespół został założony w 1993 przez dr Elżbietę Zawadzką, z wykształcenia pedagog i etnograf, posiadającą wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu dziecięcych i młodzieżowych zespołów tanecznych. Za swoją działalność dr Elżbieta Zawadzka została odznaczona „Orderem Uśmiechu” – najwyższą nagrodą przyznawaną dorosłym przez dzieci oraz całkiem niedawno Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W skład zespołu POLONIA wchodzą dzieci

i młodzież pochodzenia polskiego, urodzone w Monachium, a także młodzi dorośli reprezentujący najnowszą falę polskiej emigracji do Niemiec. Repertuar zespołu stanowią polskie tańce i przyśpiewki narodowe i ludowe, prezentowane w oryginalnych strojach z regionów: łowickiego, krakowskiego, lubelskiego, kaszubskiego i rzeszowskiego. Dodatkowo zespół posiada w swoim repertuarze folklor mieszczański, dawne tańce i zabawy ze śpiewem opracowane dla dzieci, piosenki z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, a także polski repertuar współczesny. Zespół POLONIA – tak jak poprzednimi laty – był i tym razem gospodarzem Polsko-Niemieckiego Festiwalu Kultury „Razem we Wspólnej Europie – Monachium 2016. Do tej pory w 21. festiwalach wzięło udział ponad 5,5 tysiąca utalentowanych, młodych artystów z Polski i z Niemiec. Za każdym razem projekt, kierownictwo artystyczne i organizacja festiwalu były dziełem dr Elżbiety Zawadzkiej. Monachium – 18 czerwca 2016 Bogdan Zurek Foto: Bogdan Zurek

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

18. Festyn polsko-niemieckiej przyjaźni w Moguncji W ramach obchodów Jubileuszu 25-lecia polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy oraz Jubileuszu 20-lecia partnerstwa Kraju Związkowego Nadrenia-Palatynat i Województwa Opolskiego, na zaproszenie Pani Premier Malu Dreyer oraz Pana Marszałka Województwa Opolskiego Andrzeja Buły i Pana Konsula Generalnego RP w Kolonii Jana Sobczaka Zarząd Polskiego Zespołu Folklorystycznego POLONEZ – Zenona Choderny-Loew i Dominik Karaś – uczestniczył w spotkaniu w Kancelarii Kraju Związkowego Nadrenia-Palatynat. Było to spotkanie z byłym Premierem Rzeczpospolitej Polskiej Janem Krzysztofem Bieleckim, który w imieniu strony polskiej podpisywał Traktat, oraz Horstem Teltschikiem Pełnomocnikiem rządu Republiki Federalnej Niemiec, na którego czele stał wówczas Helmut Kohl, a który prowadził negocjacje z władzami polskimi. W dyskusji brał udział również znawca historii najnowszej, profesor Uniwersytetu w Moguncji, Andreas Rödder. Zwieńczeniem obchodów jubileuszowych był Festyn Przyjaźni Polsko-Niemieckiej odbywający się na dziedzińcu Kancelarii Kraju Związkowego Nadrenia-Palatynat w Moguncji. Polonez e.V. Festyn polsko-niemieckiej przyjaźni w Moguncji Festyn zorganizowany 17 czerwca 2016 w Moguncji dla upamiętnienia 25 rocznicy podpisania Traktatu. Zgodnie z planem, polsko-niemiecki festyn zorganizowany przez Konsulat Generalny RP w Kolonii, Kancelarię Stanu Nadrenii-Palatynatu oraz Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego miał bogatą oprawę artystyczną – wystąpili artyści z województwa opolskiego – el12 Opole Politechnic Band, Państwowa Szkoła Muzyczna im. Fryderyka Chopina w Opolu, Zespół wokalny

„Wizja” oraz polonijne zespoły z Niemiec: Polski Zespół Folklorystyczny POLONEZ z Darmstadt oraz Zespół Pieśni i Tańca „Krakowiak” z Griesheim. Imprezę poprowadził redaktor Elizeusz Plichta z Radia Darmstadt. Festynowi towarzyszyły stoiska z polskimi wspaniałościami oraz polskim piwem i nadmoselskim winem z winiarni prowadzonej przez Polaka, Andrzeja Gresztę. Wokół sceny rozstawione były namioty wystawiennicze współpracujących ze sobą samorządów z woj. opolskiego i Nadrenii-Palatynatu oraz organizacji polonijnych. Festyn był również okazją do uczczenia 20. rocznicy podpisania wspólnego oświadczenia pomiędzy województwem opolskim i krajem związkowym Nadrenii-Palatynatu, które dało podwaliny do bardzo intensywnej współpracy obu regionów. Źródło: www.polonez-darmstadt.de

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Dzieci porozumienia

Film i dyskusja 17.06.2016 w Regenbogenfabrik

Stowarzyszenie Partnerstwo Miast ze Szczecinem (Städtepartner Stettin e.V.) we współpracy z Kulturprogramm Regenbogenfabrik i Polską Radą Społeczną zorganizowało z okazji podpisania Traktatu polsko-niemieckiego spotkanie jubileuszowe w sali kinowej Regenbogenfabrik. Gości przywitała Monika Herrmann, burmistrzyni dzielnicy Friedrichshain-Kreuzberg. Głównym punktem programu była projekcja filmu Krzysztofa Czajki „Tschüss DDR / Cześć NRD“. W dyskusji po filmie udział wzięli: prof. Michael Müller, historyk, Krzysztof Czajka, reżyser,

redaktor polsko-niemieckiej audycji telewizyjnej Kowalski & Schmidt, Esther Schulz-Goldstein, badaczka systemów totalitarnych i autorka oraz Bogna Czałczyńska ze Szczecina, feministka, członkini Kongresu Kobiet Polskich. Prezentację zakończył pokaz fragmentu filmu Michała Krenza, About Oceans and Islands, z muzyką Michała Talmy-Sutta, kompozytora. Rozmowy przy winie i przekąskach trwały do północy. Ewa Maria Slaska

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży świętuje 25. urodziny. Spojrzenie wstecz i w przyszłość Jubileusz 25-lecia swojego istnienia Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży odchodziła pod hasłem „Perspektywa / Perspektive“, aby tym mottem podkreślić, o co tak naprawdę chodzi w polsko-niemieckiej wymianie młodzieżowej: o poznanie rówieśników z innych krajów i rozwijanie wzajemnej empatii tak, by w efekcie nauczyć się postrzegać sprawy z innej perspektywy. Gdy to się udaje, młodzi ludzie zaczynają bardziej szanować i doceniać to, co własne i co obce. Ta myśl przyświeca pracy PNWM od momentu powołania jej przez rządy Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec 17 czerwca 1991 roku. Ideą było, że w obliczu trudnej wspólnej historii to właśnie przede wszystkim młodzi ludzie z obu krajów mieli uczyć się wzajemnego zrozumienia i pokonywać stereotypy, aby w ten sposób budować pokojowe współistnienie w Europie. Od tej pory PNWM umożliwiła ponad 70 000 spotkań, w których wzięło udział ponad 2,7 milionów młodych ludzi z Polski i Niemiec, poznając codzienność w kraju sąsiada i nierzadko nawiązując przyjaźnie. Wspólnie osiągniemy więcej Poprzez kampanię „#2gether4more”, skierowaną w roku jubileuszowym do młodych ludzi PNWM pokazała, jak wiele młodzież z Polski i Niemiec może dokonać wspólnie. Do „#2gether4more“ zgłoszonych zostało prawie 80 projektów. Podczas polsko-niemieckich spotkań młodzież realizowała razem akcje na rzecz lokalnej społeczności, takie jak taneczne flash moby, wizyty w domach spokojnej starości czy prace porządkowe na boiskach. Zdjęcia i materiały wideo z akcji uczestnicy umieścili w Internecie (2gether4more.dpjw.org).

Paweł Moras, Stephan Erb dyrektorzy zarządzający polsko-niemiecką Współpracą Młodzieży

Wspólny znaczek pocztowy Od 2 czerwca 2016 roku ideę Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży łatwo można puścić w obieg – za pomocą specjalnego znaczka pocztowego. Z okazji jubileuszu 25-lecia PNWM Poczta Polska i niemieckie Federalne Ministerstwo Finansów (BMF) wydały identyczne znaczki okolicznościowe. Polski o wartości 2,50 złotego służy do wysłania krajowych listów priorytetowych. Jego niemiecki 90-centowy odpowiednik to nominał na listy zagraniczne wysyłane w obrębie UE. Wspólne obchody jubileuszu Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej (FWPN) i Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki (PNFN) zorganizowały 8 czerwca 2016 roku w Berlinie wspólne przyjęcie letnie. Okazją do spotkania była 25 rocznica podpisania Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej 73

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

współpracy, jednocześnie z którym powołano do życia PNWM i FWPN. Dla blisko 250 gości – przedstawicieli świata polityki oraz instytucji społeczno-obywatelskich – gospodarze przygotowali m.in. dwie dyskusje panelowe. Uczestnicy opowiadali o swoich kontaktach z Polską wczoraj i dziś, była to okazja do poznania specyfiki międzynarodowej pracy z młodzieżą oraz próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego współpraca młodych ludzi będzie ważna dla naszych społeczeństw w przyszłości. Oficjalna uroczystość jubileuszowa PNWM odbyła się 14 czerwca w Teatrze Studio w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Przybyli na nią partnerzy i przyjaciele PNWM oraz młodzi ludzie z Polski, Niemiec i Białorusi – uczestnicy kampanii „#2gether4more“. Przemówienia wygłosili minister Marzenna Drab, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej (MEN), dr Ralf Kleindiek, sekretarz stanu w Federalnym Ministerstwie ds. Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży (BMFSFJ), a także premier kraju związkowego Brandenburgia dr Dietmar Woidke, koordynator ds. polsko-niemieckiego dialogu społecznego i współpracy transgranicznej. Misja i wizja W ramach przygotowań do obchodów jubileuszu PNWM postanowiła także dokonać podsumowania swej działalności i zastanowić się, czym właściwie jest istota Organizacji i jakie cele

stoją przed nią w przyszłości. Rezultatem tych rozważań jest nowe sformułowanie misji i wizji PNWM. Wiele kwestii w nich opisanych to wartości i cele, które już od dawna stanowią podstawy pracy PNWM. Podstawy najwidoczniej dobre, skoro przedstawiciele różnych krajów w Europie i na świecie, mających trudne relacje ze swoimi sąsiadami, w minionych latach wielokrotnie prosili PNWM o zaprezentowanie swoich doświadczeń w zakresie polsko-niemieckiej współpracy jako wzorcowych. Przyszłość PNWM Minione 25-lecie pokazało, że warto inwestować w polsko-niemiecką wymianę młodzieży. Przekazywane do budżetu PNWM przez oba rządy wkłady finansowe już od dawna nie wystarczają jednak, by umożliwić realizację wszystkich wartościowych projektów. Rozrasta się spektrum zadań PNWM, jak na przykład w ostatnim roku wspieranie uczniów niemieckich – kompetencja przekazana Organizacji przez niemieckie kraje związkowe. W roku jubileuszowym wkład rządu Rzeczypospolitej Polskiej do budżetu PNWM został podniesiony o milion złotych, a komisja budżetowa Bundestagu zatwierdziła podwyższenie wkładu rządowego Republiki Federalnej Niemiec od 2017 roku o dalszy milion euro. To ważne kroki dla przyszłości polsko-niemieckiej wymiany młodzieży. Stephan Erb, Paweł Moras

Znaczki pocztowe polski i niemiecki wydane z okazji jubileuszu 25-lecia istnienia Polsko Niemieckiej Wymiany Mlodzieży / Polnische und deutsche Briefmarken herausgegeben zum 25. Jubiläum des Deutsch-Polnischen Jugendwerks

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Obchody 25-lecia Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej świętowała 1 grudnia w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie jubileusz 25-lecia Fundacji oraz 25-lecia Traktatu między Rzeczypospolitą Polską i Republiką Federalną Niemiec. Galę otworzył podsekretarz stanu w MSZ RP Marek Ziółkowski oraz sekretarz stanu w MSZ RFN Stephan Steinlein. W swoim wystąpieniu wiceminister Ziółkowski podsumował 25-lecie obowiązywania Traktatu, podkreślając jego znaczenie dla rozwoju politycznych, gospodarczych i społecznych relacji między Polską i Niemcami. Wskazując na bezprocesowy przykład zbliżenia społeczeństw polskiego i niemieckiego, które nauczyły się rozwiązywać problemy z przeszłości i poszukiwać kompromisowych rozwiązań dla aktualnych wyzwań, wiceminister podziękował Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej za jej wieloletnie zaangażowanie na rzecz przełamywania stereotypów i budowania relacji między Polakami i Niemcami. Zdaniem wiceministra Ziółkowskiego, w niespokojnych czasach, w których nagłe zmiany i zwroty budzą naturalny niepokój i lęk obywateli, szczególnie ważne są sprawdzone, stabilne sojusze. Polska i Niemcy, będąc dla siebie wiarygodnymi partnerami od 25 lat, mogą na sobie

polegać i owocnie współpracować. Współpraca ta powinna być naszym obowiązkiem, gdyż „nawet jeśli związana jest z wysiłkiem, mozolnym poszukiwaniem kompromisu, zabieganiem o szacunek i zrozumienie dla czasami rozbieżnych interesów, służy Polsce, Niemcom i całej Europie“. W gali brał udział również sekretarz stanu ds. europejskich w MSZ RP Konrad Szymański. Wydarzenie zgromadziło ponad 350 osób, w tym wiele wybitnych postaci zasłużonych dla dialogu polsko-niemieckiego. Goście zapoznali się z wybranymi projektami, wspieranymi przez FWPN oraz wysłuchali recitalu jazzowego w wykonaniu Trio Marcina Wasilewskiego. Uroczystość zaszczycili swoją obecnością m.in. była Przewodnicząca Bundestagu Rita Süssmuth, Posłowie, Senatorowie, Przedstawiciele Polsko-Niemieckich Instytucji Partnerskich, przedstawiciele obecnych i byłych gremiów fundacji. FWPN przez czas swojego istnienia dofinansowała prawie 15 tysięcy wspólnych polsko-niemieckich projektów i współtworzyła tym samym podstawy zasad porozumienia polsko-niemieckiego Opracował: Alexander Zajac Źródło: msz.gov.pl, www.25de.pl

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

III Kongres Organizacji Polskich w Niemczech W pomieszczeniach przedstawicielstwa Nadrenii Północnej Westfalii w Berlinie, w dniach 9 i 10 grudnia 2016 roku odbył się trzeci Kongres Organizacji Polskich w Niemczech. Organizatorzy, Konwent Organizacji Polskich w Niemczech oraz Ministerstwo Pracy, Integracji i Spraw Socjalnych NRW przy współpracy z Biurem Polonii w Berlinie przygotowali bogaty program. W trakcie Kongresu odbyło się po raz pierwszy spotkanie przedstawicieli organizacji polonijnych z Pełnomocnikami ds. Polonii poszczególnych krajów związkowych. Pełnomocnicy z Nadrenii Północnej Westfalii, Brandenburgii, Meklemburgii Pomorza Przedniego, Bremy, Hamburga i Hesji wraz z przedstawicielem federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, mogli bliżej zapoznać się z organizacjami polonijnymi, ich działalnością i stanem ich zorganizowania, Biurem Polonii w Berlinie prowadzącym portal internetowy „Polonia-Viva“, Związkiem Polaków w Niemczech i z Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech „Porta Polonica“ oraz z problematyką nauki języka pol-

Alexander Zając

skiego w Niemczech. Sekretarz Stanu Thorsten Klute przedstawił opracowanie „Integracja osób pochodzenia polskiego w NRW“ jako przykład wzorowej integracji ze społeczeństwem niemieckim. Po otwarciu Kongresu m.in. przez Ambasadora RP prof. Andrzeja Przyłębskiego odbyła się dyskusja na temat nauki języka polskiego w Niemczech, którą poprowadziła dziennikarka Deutsche Welle – Magda Gwóźdź-Pallokat. W ożywionej wymianie poglądów udział wzięli: Dorota Arciszeska-Mielewczyk, dr Jörg Bentmann, Thorsten Klute, Longin Komołowski, Szymon Szynkowski vel Sęk oraz dr Edward Kieyne. Przy akordach polskiego jazzu w wykonaniu wybitnego polskiego jazzmana Leszka Żądło i Larrego Portera, lampce wina i długich rozmowach zakończył się pierwszy dzień Kongresu. W drugim dniu, po referatach wprowadzających, dotyczących polsko-niemieckiego Okrągłego Stołu, przyszłości języka polskiego w Niemczech oraz problematyki „Młodej Polonii“, przystąpiono do pracy w komisjach, na których wypracowano m. in. następujące postulaty: 1. Komisja ds. polsko-niemieckiego Okrągłego Stołu a) przyjęto ocenę realizacji postanowień Okrągłego Stołu wraz z postulatami strony polonijnej, 79

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Obrady komisji ds. Okrągłego Stołu

prezentowanymi przez Konwent Organizacji Polskich w Niemczech b) zaproponowano powołanie przy Konwencie następujących komisji problemowych: 1. Kultura i Media 2. Sport 3. Oświata 4. Historia i Tradycja 5. Przedsiębiorczość 6. Forum Młodych 2. Komisja ds. języka polskiego a) wznowienie pracy komisji/grupy roboczej AG-4 b) wydanie przez władze poszczególnych krajów związkowych stosownych rozporządzeń wykonawczych, koniecznych do umożliwiania nauczania języka polskiego w niemieckich szkołach publicznych c) przedłużenie nauki języka polskiego jako języka ojczystego we wszystkich krajach związkowych aż do matury d) zapewnienie finansowania nauczania języka polskiego jako języka ojczystego w organizacjach polonijnych 3. Forum Młodych a) przepracowanie prezentacji organizacji

polonijnych w aspekcie oferty skierowanej do młodego pokolenia b) większego włączania młodych w prace i wydarzenia polonijne, np. poprzez komisję ds. młodzieży Kongres Organizacji Polskich zakończył się podsumowaniem i przyjęciem wypracowanych w komisjach postulatów. Na zakończenie goście i delegaci udali się do Ambasady RP na spotkanie z Ambasadorem RP prof. Andrzejem Przyłębskim. W Kongresie obok wymienionych już Pełnomocników ds. Polonii udział wzięli zaproszeni goście: dr Jörg Bentmann z federalnego Ministerstwa

Forum Młodych

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Spraw Wewnętrznych, Dorota Arciszewska-Mielewczyk wiceprzewodnicząca sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą wraz z posłanką Małgorzatą Wypych (członkiem komisji), Szymon Szynkowski vel Sęk – przewodniczący polsko-niemieckiej grupy parlamentarnej, Longin Komołowski, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska“, Marcin Stefaniak, dyrektor generalny Instytutu Pamięci Narodowej, Konsulowie Marcin Jakubowski oraz Marek Sorgowicki. Kongres został zorganizowany dzięki osobistemu zaangażowaniu Sekretarza Stanu w Ministerstwie Pracy, Integracji i Spraw Socjalnych Nadrenii Północnej Westfalii – Thorsten‘ a Klute, któremu Konwent wyraził szczególne podziękowania. Podziękowania zostały skierowane również do Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Kultury i Mediów, Ministerstwa Pracy, Integracji i Spraw Socjalnych Nadrenii Północnej Westfalii, Ministerstwa Spraw

Zagranicznych oraz Senatu Rzeczypospolitej Polskiej za sfinansowanie Kongresu. Kongres Organizacji Polskich w Niemczech, stał się forum do prezentacji najważniejszych zagadnień, nurtujących Polonię oraz do wspólnych uzgodnień w wielu kwestiach. Podczas Kongresu delegaci organizacji polonijnych, również tych z poza Konwentu mieli możliwość wypowiedzi i wspólnego przygotowania zadań i zagadnień jakimi Konwent i Biuro Polonii będzie zajmowało się przez kolejne lata. Jest to pozytywny przykład na to, że pomimo różnic udaje się nam wypracować tematy do wspólnego działania. To może wzbudzać optymizm, tym bardziej że po raz pierwszy podczas Kongresu odbyło się również Forum Młodych, na którym młodzież mogła przedstawić swój punkt widzenia i zaproponować własne postulaty. Alexander Zajac Foto: Krystyna Koziewicz, Bogdan Zurek

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Koncert na zakończenie roku jubileuszowego w Berlinie Prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, wraz z prezydentem RFN Joachimem Gauckiem i jego partnerką Danielą Schadt wysłuchali koncertu, zamykającego obchody 25-lecia podpisania traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy między Polską a Niemcami. – Po dziesięcioleciach burz, po dziesięcioleciach dramatów, przyszły dziesięciolecia dobrej przyjaźni opartej na prawdzie, opartej na partnerstwie i wzajemnym zrozumieniu – powiedział prezydent Andrzej Duda przed koncertem. Zaznaczył, że podczas licznych spotkań z prezydentem Gauckiem w roku obchodów 25-lecia polsko-niemieckiego Traktatu, „z wdzięcznością i szacunkiem“ wspominali tych, którzy położyli fundamenty pod tę współpracę. – Począwszy od polskich i niemieckich biskupów, poprzez kanclerza Willy‘ego Brandta i wielu polityków, którzy do zacieśnienia tej przyjaźni przez lata się przyczynili – powiedział Andrzej Duda.

Foto: Magdalena Gwóźdź

Podziękował Joachimowi Gauckowi za współpracę: – Panie prezydencie, miałem zaszczyt i przyjemność współpracować z panem niecałe

Krzysztof Sitkowski (KPRP)

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Foto: Krzysztof Sitkowski (KPRP)

półtora roku, ale spotkaliśmy się, łącznie z dzisiejszym dniem, siedem razy. To była, jest i będzie dla mnie niezwykle dobra i pouczająca współpraca – powiedział. Aby podkreślić dobrą atmosferę spotkania w Berlinie, Joachim Gauck oświadczył, że wobec przyjaźni, okazywanej mu przez Dudę „czuje się swobodnie“ i rezygnuje z wygłoszenia przygotowanego tekstu, a w zamian będzie mówić „z głowy“. Zastrzegł, że nie spodziewa się, iż między Polską a Niemcami nie będzie dochodziło do kontrowersyjnych debat i różnicy zdań, co jest normalne między demokratycznymi krajami. – Ufam, że przyjaźń i empatia, jaka nam towarzyszy, będzie także istniała między panem a moim następcą – powiedział. Andrzej Duda zaznaczył, że prezydent Joachim Gauck za trzy miesiące kończy swoje urzędowanie. – Ale jestem przekonany, że pan prezydent nie kończy swojej misji, jeżeli chodzi o polsko-niemiecką współpracę. Ze swojej strony jako prezydent Rzeczypospolitej, który będzie jeszcze przez kilka lat urzędował, obiecuję panu prezydentowi, że będę się starał czynić wszystko, aby współpraca

polsko-niemiecka i relacje naszych społeczeństw układały się jak najlepiej – oświadczył. Prezydent podkreślił, że Gauck „budował wielką godność urzędu prezydenta Republiki Federalnej Niemiec. Jak mówił, może go zapewnić, że Polacy zapamiętają go jako tego, który był prezydentem przyjaznym, był prezydentem dialogu, który budował wzajemny szacunek między naszymi państwami i społeczeństwami“. Gauck zapewnił, że po odejściu z urzędu nadal będzie angażował się na rzecz stosunków między Polakami i Niemcami. – Pozostanę orędownikiem polsko-niemieckiego porozumienia – powiedział. Podczas koncertu w berlińskim ratuszu wysłuchano laureatkę tegorocznego Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, Veriko Tchumburidze, z towarzyszeniem Orkiestry Filharmonii Poznańskiej. Muzycy wykonali trzy utwory: „Orawę“ Wojciecha Kilara, II koncert skrzypcowy D-moll Henryka Wieniawskiego oraz VII symfonię A-Dur Ludwika van Beethovena. Opracowanie: Joanna Trümner Źródło: www.prezydent.pl

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Z Å¼ycia Polonii

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Konwent Polskich Organizacji w Niemczech Konwent Organizacji Polskich w Niemczech został uznany przez władze Rzeczypospolitej Polskiej w 1998 roku za reprezentanta Polonii i Polaków w Niemczech. Ten fakt uznały również władze Niemieckiej Republiki Federalnej, co znalazło wyraz rezolucji Bundestagu „Niemcy i Polska – odpowiedzialność wypływająca z historii i przyszłość w Europie“ z 10 czerwca 2011 roku. Konwent Organizacji Polskich w Niemczech został wybrany przez niemieckie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych jako partner obrad „okrągłego stołu”. Konwent prowadzi działalność polityczną i posiada mandat reprezentowania organizacji i stowarzyszeń polonijnych, a celem jego polityki jest dobro całej polskiej grupy etnicznej w Niemczech. Konwent Organizacji Polskich w Niemczech został powołany do życia w kwietniu 1998 roku przez reprezentantów pięciu największych organizacji polonijnych w Niemczech: 1. Chrześcijańskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego T.z. 2. Kongres Polonii Niemieckiej T.z. 3. Zrzeszenie Federalne – Polska Rada w Niemczech T.z. 4. Związek Polaków w Niemczech T.z. 5. Związek Polaków „Zgoda” w RFN T.z. Powołanie Konwentu było wyjściem naprzeciw oczekiwaniom niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które chciało prowadzić rozmowy z jednym przedstawicielem Polonii. Wraz z powstaniem Konwentu warunek ten został spełniony. W tej chwili w skład Konwentu wchodzą dwie suwerenne organizacje członkowskie. Każda z nich jest reprezentowana w Konwencie przez swojego prezesa (Chrześcijańskie Centrum oraz Zrzeszenie Federalne – Polska Rada w Niemczech). Obie są organizacjami zarejestrowanymi,

podlegającymi niemieckim przepisom Kodeksu Cywilnego (BGB) oraz posiadają demokratycznie wybrane władze w oparciu o swoje statuty. Sam Konwent pracuje na podstawie swego regulaminu oraz deklaracji programowej. Przewodnictwo Konwentu jest rotacyjne. Konwent Organizacji Polskich w Niemczech reprezentuje interesy skupionych w nim organizacji. Jest ich olbrzymia większość, w samym Chrześcijańskim Centrum jest ich 25, a działają one przy 65 ośrodkach Polskiej Misji Katolickiej. W 50 punktach prowadzona jest nauka języka polskiego i przedmiotów ojczystych. W różnych formach zajęć w języku polskim uczestniczy obecnie łącznie blisko 8500 dzieci i młodzieży. W parafialnym szkolnictwie, które jest integralną częścią tego stowarzyszenia, pracuje 165 nauczycieli świeckich, a systematyczna nauka języka polskiego obejmuje blisko 3500 dzieci (ponad 230 grup) w wymiarze 2-4 godzin tygodniowo. Centrum posiada 2 domy: Marianum w Calsbergu oraz Concordię w Herdorf-Dermbach. Polska Rada w Niemczech jako Zrzeszenie Federalne ma swoje przedstawicielstwa w dziesięciu krajach związkowych: Bawarii, Badenii-Wirtembergii, Berlinie, Brandenburgii, Hamburgu, Dolnej Saksonii, Nadrenii Palatynacie, Nadrenii Północnej Westfalii, Kraju Saary, Saksonii i Turyngii oraz dwóch Zrzeszeniach Federalnych – Polskich Inżynierów i Techników oraz Polskim Forum w Niemczech. Ogółem skupionych jest w nich ponad 45 organizacji, w tym Polska Macierz Szkolna oraz Towarzystwo Szkolne „Oświata”. Konwent regularnie konsultuje się ze swoimi organizacjami, odbywając zebrania plenarne z delegatami poszczególnych organizacji, a od 2011 roku odbywają się również zjazdy Konwentu. Celem konsultacji swoich poczynań i zadań Konwent organizuje Kongresy Organizacji Pol91

Foto: Karolina Siemion-Bielska

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Delegacja polonijna podczas obrad Okrągłego Stołu

skich w Niemczech. Biorą w nich udział również organizacje i środowiska spoza Konwentu. Wspólnie wypracowane cele i zadania są potem w następnych latach realizowane prze Konwent Organizacji Polskich w Niemczeh oraz Biuro Polonii w Berlinie. Ostatni III Kongres odbył się w grudniu 2016 r. w Berlinie. Konwent był organizatorem obchodów jubileuszu 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu „O dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy”, które odbywały się pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzeja Dudy oraz Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec, Joachima Gaucka. Obok jubileuszowego festynu w Coliumbiahalle, odbył się Koncert Muzyki Polskiej w Katedrze Francuskiej w Berlinie oraz Spotkania z Polską Kulturą w Admiralspalast. Konwent Organizacji Polskich w Niemczech prowadzi Biuro Polonii w Berlinie oraz portal

internetowy Polonia – Viva (www.poloniaviva. eu). Organem prasowym konwentu jest kwartalnik „Magazyn Polonia“, który ukazuje się od 2013 roku. Konwent organizacji Polskich w Niemczech jest znaną i poważaną w świecie organizacją polonijną. Jest członkiem Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych oraz Rady Polonii Świata. Joanna Trümner Kontakt: Konvent der polnischen Organisationen in Deutschland, Konwent Organizacji Polskich w Niemczech 52070 Aachen, Siegmund Str. 8, Tel: +4930 50578096, Fax +4930 1868114256 E-Mail: Alexander Zajac - polonia@zajac-online.de; Prof. Piotr Maloszewski - pmalosze@hotmail.com; www.konwent.de; www.magazyn-polonia.de

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Chrześcijańskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech e.V. c/o Haus Concordia, 57562 Herdorf-Dermbach, Tel.: (02744) 771, Fax.: (02744) 931128, concordia@haus-concordia.com Stowarzyszenie „Chrześcijańskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech T.z.“ (www.chrzescijanskie-centrum.de) zostało założone w październiku 1994 r. i zarejestrowane w niemieckim sądzie administracyjnym w Würzburgu w marcu 1995 r., uzyskując równocześnie status organizacji wyższej użyteczności publicznej. Stowarzyszenie zostało założone wykorzystując zapisy Traktatu niemiecko-polskiego o dobrosąsiedzkich stosunkach z 17 czerwca 1991 r. Jako podstawowe cele organizacji, członkowie założyciele wpisali do statutu m. in.: popieranie nauki języka polskiego, kultury i tradycji polskich w Niemczech; wychowanie młodego pokolenia w duchu i w zgodzie z nauką Kościoła rzymsko-katolickiego; oraz popieranie przyjaźni i wymiany kulturalnej między narodem polskim i niemieckim. Stowarzyszenie, nazywane w skrócie „Chrześcijańskie Centrum“, zrzesza katolicką Polonię i polskich katolików, skupionych i działających społecznie w polskich ośrodkach duszpasterskich. W skład Chrześcijańskiego Centrum, które obejmuje swoim zasięgiem wszystkie polskie ośrodki parafialne w Niemczech, (w sumie 65) wchodzą członkowie indywidualni oraz podmioty prawne, tj. zarejestrowane stowarzyszenia parafialne. W chwili obecnej istnieją 25 takie stowarzyszenia, które są zarejestrowane w lokalnych sądach administracyjnych. W parafialnym szkolnictwie, które jest integralną częścią Chrześcijańskiego Centrum działa ponad 165 nauczycieli świeckich,

a systematyczna nauka języka polskiego prowadzona jest dla blisko 3500 dzieci. Specyfiką ośrodków kulturalno-oświatowych Chrześcijańskiego Centrum jest ich uzupełniający charakter w stosunku do szkół niemieckich, do których uczęszczają wszystkie dzieci. Całkowity koszt prowadzenia szkół naszego stowarzyszenia wynosi około 500 tysięcy euro rocznie (nie licząc kosztów pomieszczeń, udzielanych bezpłatnie przez ośrodki parafialne) i ponoszony jest przez rodziców oraz duszpasterzy. Na czele Chrześcijańskiego Centrum stoi 8-osobowy zarządwybierany każdorazowo na 4-letnią kadencję. W obecnej kadencji przewodniczącym stowarzyszenia jest ks. Kanonik, dr Adam Prorok z Wiesbaden. Pozostałe funkcje we władzach stowarzyszenia tej kadencji pełnią: 1. wiceprzewodniczący: prof. dr hab. inż. Piotr Małoszewski (Monachium) 2. wiceprzewodniczący: mec. Edmund Ropel z Giesen sekretarz: mec. Andrzej Holm z Mannheim skarbnik: ks. Krzysztof Romanowski z Bielefeld członek zarządu: ks. Leon Sądowicz z Moguncji członek zarządu: ks. Janusz Kusek SChr z Kolonii członek zarządu: Agata Kotowska z Bielefeld. Centrum posiada dwa ośrodki rekolekcyjno-wypoczynkowe: “Concordia” w Herdorf-Dermbach (www.haus-concordia.com) oraz „Marianum” w Carlsbergu” (www.bewegung-licht-leben.de). 95

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Odznaczeni z parą prezydencką

Dwa razy do roku w nakładzie 5,5 tysiąca egzemplarzy ukazuje się biuletyn informacyjny „Informator Chrześcijańskiego Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech”, który rozprowadzany jest jako dodatek do miesięcznika PMK „Nasze Słowo”. W 1998 roku, wspierając wysiłki do wyłonienia wspólnej reprezentacji Polonii Niemieckiej, Chrześcijańskie Centrum Krzewienia Kultury,

Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech stało się członkiem założycielem Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech. W Konwencie Chrześcijańskie Centrum reprezentuje prof. dr hab. inż. Piotr Małoszewski. W ramach podziału obowiązków w Konwencie prof. Małoszewski pełni funkcję koordynatora ds. oświaty polonijnej. Prof. dr hab. inż. Piotr Małoszewski

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Polska Rada w Niemczech – Zrzeszenie Federalne T.z.

Delegaci podczas ostatniego zjazdu zrzeszenia w Berlinie

Polska Rada w Niemczech – Zrzeszenie Federalne T. z. powstała w 1996 roku i została zarejestrowana w następnym roku w sądzie grodzkim w Bonn – Königswinter. Zrzeszenie posiada status wyższej użyteczności publicznej. Jako jedyna z naczelnych organizacji skupiających Polonię niemiecką ma struktury dopasowane do struktur związkowych Niemieckiej Republiki Federalnej. Posiada swoje przedstawicielstwa (organizacje landowe) we wszystkich republikach związkowych Niemiec, gdzie występują skupiska Polonii i Polaków, a mianowicie – w Bawarii, Badenii-Wirtembergii, Nadrenii-Palatynacie, Północnej Nadrenii-Westfalii, Dolnej Saksonii, Brandenburgii, Saksonii i Turyngii, Bremie, Hamburgu, Berlinie. W jej skład wchodzą również naczelne organizacje branżowe i zrzeszenia federalne o zasięgu ogólnoniemieckim, np. Zrzeszenie Federalne Polskich Inżynierów i Techników, Związek Dziennikarzy Polskich, Zrzeszenie Fe-

deralne – Polskie Forum w Niemczech. Obecnie w 10 organizacjach o zasiegu krajowym i dwóch Zrzeszeniach Federalnych skupionych jest ponad 45 organizacji. Głównym celem zrzeszenia jest pielęgnacja i rozwój przyjaznych stosunków między Narodem polskim i niemieckim na podstawie równouprawnienia, tolerancji i wzajemnego poszanowania. Zrzeszenie Federalne – Polska Rada w Niemczech T. z. służy również: współpracy, zrozumieniu i pojednaniu polsko-niemieckiemu; promocji języka i kultury polskiej w Niemczech, polskiej gospodarki i myśli technicznej; procesowi integracji Rzeczypospolitej Polskiej ze strukturami europejskimi; kreowaniu pozytywnego wizerunku Polski i Polaka w Niemczech; stowarzyszeniom i osobom wymienionym w art. 20 Traktatu; zjednoczeniu i integracji organizacji polskich i polonijnych w Niemczech. Jest to realizowane szczególnie poprzez dążenie 99

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

do zachowania i rozwijania swojej tożsamości etnicznej, językowej i kulturowej przez żyjące w Niemczech osoby polskiego pochodzenia lub osoby przyznające się do języka, kultury lub tradycji polskiej, na podstawie polsko-niemieckiego Traktatu z 17 czerwca 1991 roku i załączonych do niego listów Ministrów Spraw Zagranicznych. Wszystkie Zrzeszenia krajowe (Landesverbände) powstały w tym samym czasie jak Zrzeszenie Federalne i zarówno podstawą, jak i celem ich działalności jest realizacja polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 roku. Zrzeszenie Federalne – Polska Rada w Niemczech T. Z. jest członkiem Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech, poprzez który jest reprezentowane w Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych i Radzie Polonii Świata. W zarządach tych organizacji zasiada przewodniczący naszego zrzeszenia. Polska Rada w Niemczech współpracuje z wieloma organizacjami – zarówno z Polski, jak i z całego świata, m.in. ze Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska” oraz Stowarzyszeniem Wolnego Słowa. Na czele Zrzeszenia stoi 9-osobowy zarząd, wybierany każdorazowo na 4-letnią kadencję.

roku włączyło się w organizację najważniejszych wydarzeń kulturalnych Roku Polsko-Niemieckiego 2015/2016, Jubileuszu 20-lecia oraz 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie pi przyjaznej współpracy", które odbywały się w Berlinie, Hamburgu, Hanowerze, Kolonii, Mannheim oraz w Monachium. Arkadiusz Kulaszewski Kontakt Bundesverband Polnischer Rat in Deutschland e.V.; Zrzeszenie Federalne – Polska Rada w Niemczech T.z., c/o Alexander Zajac, Triftstr. 55, 13353 Berlin, Tel.: +4930 505 780 96 E-Mail: polonia@zajac-online.de, www.prwn.de

W obecnej kadencji w skład zarządu wchodzą: 1. Dipl.-Ing. Alexander Zajac – przewodniczący 2. Aldona Glowacka-Silberner – wiceprzewodnicząca 3. Ferdynand Domaradzki – wiceprzewodniczący 4. Bogdan Żurek – wiceprzewodniczący 5. Arkadiusz B. Kulaszewski – sekretarz 6. Dorota Leszczyńska – skarbnik 7. Irena Kubalok-Kieyne – członek zarządu 8. Zbigniew Kossak von Główczewski – członek zarządu 9. Andrzej Kajzer – członek zarządu Zrzeszenie po ponownym podjęciu współpracy z Urzędem Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. Kultury i Mediów (BKM) w 2005

101

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Biuro Polonii Biuro Polonii w Berlinie powstało w wyniku podpisania w Warszawie umowy bilateralnej pomiędzy Polską i Niemcami w dniu 12 czerwca 2012 roku. Celem umowy była intensyfikacja działań, mających na celu wspieranie obywateli niemieckich pochodzenia polskiego i Polaków w

Marszalek Senatu RP Stanisław Karczewski z wizytą w Biurze Polonii, 2016 r.

Niemczech oraz mniejszości niemieckiej w Polsce. Umowa sprecyzowała i pogłębiła postanowienia Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. § II Punkt 1 umowy postanawiał, że w roku 2012 w Berlinie zostanie utworzone sfinansowane przez stronę niemiecką biuro, mające na celu reprezentowanie interesów organizacji polskich w Niemczech. Zadanie stworzenia Biura zostało powierzone Konwentowi Organizacji Polskich w Niemczech. Biuro rozpoczęło pracę 1 lipca 2012 roku. Kierownikiem Biura został Alexander Zajac. Ponadto w biurze zatrudnione są Joanna Trümner – sekretarka i Blandyna Zaborowski – pracownik administracyjny. Krystyna Koziewicz i Ewa Maria Slaska pracują w biurze jako wolontariuszki.

Za stronę internetową Polonii – Polonia Viva odpowiedzialny jest Wiesław Lewicki. Biuro pomaga wszystkim organizacjom polonijnym i instytucjom w zakresie pracy i działania na terenie Niemiec. Głównym zadaniem Biura jest udzielanie porad oraz wspieranie stowarzyszeń i organizacji. Do najważniejszych zadań Biura Polonii należy: 1. Koordynacja działań organizacji polonijnych 2. 2. Planowanie, inicjowanie i wspieranie projektów organizacji polonijnych 3. Reprezentowanie Polonii wobec instytucji konstytucjonalnych Republiki Federalnej Niemiec, niemieckich krajów związkowych oraz Rzeczypospolitej Polskiej 4. Zapewnianie informacji Polonii niemieckiej m.in. poprzez stronę internetową Polonia-Viva 5. http://poloniaviva.eu 6. Pełnienie funkcji miejsca kontaktowego dla organizacji polskich w Niemczech 103

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

7. Przygotowanie, koordynacja i uzgadnianie wspólnych pozycji Polonii wobec określonych tematów 8. Doradztwo w sprawie zakładania organizacji 9. Kształtowanie pozytywnego obrazu Polski w Niemczech i Unii Europejskiej Głównym celem Biura Polonii jest koordynacja przedsięwzięć i akcji polskich organizacji, działających na terenie Niemiec. Biuro Polonii reprezentuje wspólne stanowisko Polonii w Niemczech, pozostając nieustannie w kontakcie z jej przedstawicielami oraz organizując spotkania, służące wewnętrznej komunikacji oraz wypracowaniu wspólnego stanowiska na tematy bieżące. Biuro Polonii służy jako główny punkt informacyjny Polonii w Niemczech, informując osoby zainteresowane Polską o wszystkich organizacjach polonijnych. Do zadań Biura należy też pomoc przy zakładaniu i prowadzeniu organizacji pożytku publicznego. Biuro służy pomocą przy składaniu wniosków i realizacji projektów, służących

krzewieniu polskiej kultury i języka. Uczestniczy też w projektach i przeprowadza je samodzielnie. Do zadań biura należy ponadto prezencja medialna, nawiązywanie i pielęgnacja kontaktów medialnych, informowanie diennikarzy o wydarzeniach polonijnych oraz prowadzenie portalu internetowego Polonii w Niemczech – Polonia Viva. Biuro pomagało w organizacji projektów jubileuszowych 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu w Berlinie, Monachium, Kolonii, Hamburgu i Hanowerze. Biuro było współorganizatorem III Kongresu Organizacji Polskich w Niemczech, na którym środowiska polonijne wypracowały wspólne zadania i kierunki działań na kolejne lata. Ewa Maria Slaska Biuro Polonii - Geschäftsstelle der Polonia, Bundeshaus, Bundeallee 216-218, 10719 Berlin, Tel.: +49 30 186 8114 183, E-mail: biuro.bundeshaus@gmail.com; buero@konwent.de

Bundeshaus

105

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Związek Polaków w Niemczech Związek prowadził działalność kulturalną, gospodarczą i polityczną, miał swoich reprezentantów w Sejmie pruskim, sejmikach krajowych i radach miejskich. Organizacja angażowała się w ochronę interesów polskiej mniejszości narodowej w Niemczech, a także w ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego, jakie znajdowało się w granicach Niemiec. Z inicjatywy Związku Polaków w Niemczech oraz Związku Spółdzielni Polskich w Niemczech w 1933 powstał Centralny Bank Spółdzielczości Polskiej, tzw. Bank Słowiański z siedzibą w Berlinie, będący centralą finansową wszystkich spółdzielni polskich w Niemczech. Jego obroty na rok przed wybuchem wojny wyno-

Foto: www.prezydent.pl

Organizacja została założona 27 sierpnia 1922 roku, jej siedzibą do września 1939 roku był Dom Polski w Berlinie, znajdujący się pod adresem Potsdamerstraße 118b, Berlin W35. W nowo powstałym związku główną rolę odgrywał Jan Baczewski, przedstawiciel mniejszości polskiej z terenów Prus Wschodnich oraz Jan Kaczmarek z Westfalii. 6 marca 1938 r. podczas I Kongresu Związku Polaków w Niemczech, który się odbył w Teatrze Ludowym (Theater des Volkes) w Berlinie, uchwalono „Pięć prawd Polaka”, które stanowiły ideową podstawę działalności związku. W Kongresie wzięło udział 5 tys. delegatów.

Konferencja Związku Polakow w Niemczech w Sejmie RP

107

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

„Zgoda”, utrzymujący stosunki z PRL. Do chwili obecnej Polacy nie odzyskali oficjalnego statusu mniejszości narodowej w Niemczech, który został im odebrany przez nazistowskie władze III Rzeszy. Obecnie ZPwN działa zorganizowany w oddziały terenowe oraz w takich miastach jak: Berlin, Kleve, Hamburg, Hannover, Mannheim, Norymberga, Wuppertal. Siedzibą ZPwN jest Dom Polski w Bochum. Obecnym prezesem związku jest Józef Malinowski. Na mocy porozumień polsko-niemieckiego Okrągłego Stołu z 12.06.2011 roku, Związek jest odpowiedzialny za prowadzenie Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech, które po renowacji Domu Polskiego w Bochum, będzie prowadzone w jego pomieszczeniach. Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej: http://www.zpwn.org. Opracował: Alexander Zajac

Foto: www.zpwn.org

siły 30 426 000 reichsmarek. Dzięki prężnej działalności, niemiecka Polonia miała wówczas swoje struktury gospodarcze, spółki rolno-handlowe, spółdzielnie i zjednoczenia zawodowe, drukarnie, gazety, szkoły, bursy, instytucje opieki socjalnej, stowarzyszenia kulturalne, zespoły artystyczne oraz kluby sportowe. 10 listopada 1937 roku Bank Słowiański wybudował polskie gimnazjum w Kwidzynie, które było prywatną szkołą z planem nauczania uczelni wyższej oraz z polskim językiem jako językiem wykładowym. Organizacja była też inicjatorem powstania działającego do 1939 roku Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech, mającego reprezentować interesy społeczności polskiej, serbołużyckiej, duńskiej, fryzyjskiej i litewskiej. Obecnie jest to Międzynarodowa Organizacja Mniejszości Narodowych (FUEN), działająca dalej ale już bez członkostwa ZPwN. Z chwilą wybuchu II wojny światowej rozpoczęły się aresztowania członków. Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów dla obrony III Rzeszy z dnia 27 lutego 1940 r. związek został zdelegalizowany, a jego majątek skonfiskowany. Część działaczy rozstrzelano, a ok. 1200 członków uwięziono w obozach koncentracyjnych. Całkowitą liczbę prześladowanych szacuje się na co najmniej 2000 osób. Straty materialne poniesione przez polską mniejszość narodową w Niemczech, spowodowane konfiskatą majątku wyceniane są na co najmniej 8,45 milionów reichsmarek. Po wojnie, w 1945 roku, związek wznowił działalność w zachodniej strefie okupacyjnej Niemiec. W 1950 roku ZPwN został zarejestrowany w RFN, początkowo z siedzibą we Frankfurcie nad Menem, a od 1956 roku siedzibą Związku Polaków w Niemczech jest Bochum. W 1950 roku, w wyniku rozłamu na tle stosunku do komunistycznych władz ówczesnej Polski, powstał Związek Polaków

109

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Porta Polonica Dygitalne Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech.

Powstanie Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech w Niemczech „Porta Polonica” związane jest z inicjatywą Okrągłego Stołu z okazji 20-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o przyjaźni w roku 2011 oraz z postanowieniem Niemieckiego Bundestagu z 09.06.2011. Niemiecki Bundestag oświadczył między innymi: „Polacy i Niemcy traktują dzisiaj mniejszość niemiecką w Polsce i obywateli polskiego pochodzenia w Niemczech jako naturalne pomosty porozumienia pomiędzy narodem polskim i niemieckim ... w czasie dyktatury faszystowskiej przedstawiciele ówczesnej polskiej mniejszości w Niemczech zostali zabici w obozach koncentracyjnych, ich organizacje były zakazane, a ich majątek skonfiskowany. Bundestag chce okazać cześć tych osobom i je zrehabilitować. Dlatego też popieramy utworzenie Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech”. „Porta Polonica” powstała w czerwcu 2013 pod Stowarzyszenia Landesverband Westfalen-Lippe (LWL Muzeum Przemysłowe w Dortmundzie). Partnerem przedsięwzięciemia jest najstarsza organizacjia mniejszości narodowej na świecie, stowarzyszenie o bogatej tradycji – Związek Po-

laków w Niemczech Rodło. Podstawowe decyzje podejmowanie są w Porta Polonica przez Komitet Sterujący, w skład którego wchodzą: Republika Federalna Niemiec (BKM – Pełnomocnik Rządu Federalnego ds. Kultury i Mediów), Stowarzyszenie Landschaftsverband Westfalen-Lippe i Związek Polaków w Niemczech Rodło. Obecny skład Komitetu Sterującego to: • Dr Britta Bopf (BKM) • Dr Barbara Rüschoﬀ-Thale, inspektor kultury Landschaftsverband Westfalen-Lippe • Josef Malinowski, Przewodniczący Związku Polaków w Niemczech „Porta Polonica” jest prowadzona przez powołany przez Komitet Sterujący Zarząd. Drogą konkursu przewodniczącym Zarządu wybrany został wrocławianin dr Jacek Barski. Czynności merytoryczne „Porta Polonica” koordynowane są przez powołane przez Komisję Sterującą kuratorim w składzie: • Dietmar Osses (przewodniczący), dyrektor Kopalni w Hanowerze przy Muzeum Przemysłowym w Dortmundzie • Profesor dr. Dieter Bingen, Dyrektor Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej w Darmstadt (DPI) 111

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

• Ksiądz Stanisław Budyń, rektor Polskiej Misji Katolickiej w Hanowerze • Barbara Cöllen, dziennikarka, Deutsche Welle, Bonn • Ewa Malgorzata Miżejewska, nauczycielka z Bielefeld • Władysław Pisarek, Związek Polaków w Niemczech e. V., Kleve • Profesor, dr Krzysztof Ruchniewicz (zastępca przewodniczącego), Centrum imienia Willy Brandta na Uniwersytecie Wrocławskim, Dział Studiów Europejskich i Niemieckich • Alexander Zajac, Konwent Polskich Organizacji w Niemczech, Berlin • Magdalena Ziomek-Frąckowiak, Agit Polska, Berlin „Porta Polonica” bada, dokumentuje, pośredniczy i prezentuje na trzyjęzycznym portalu internetowym www.porta-polonica.de ślady polskiego życia w Niemczech. Dwa z najważnieszych modułów portalu to: atlas miejsc pamięci – zbiór topograficznie usystematyzowanych i nieustannie uzupełnianych miejsc pamięci oraz „Encyklopedia Polonica”, ustawicznie kompletowany leksykon kultury i historii Polaków w Niemczech.

Moduł specjalny, dotyczący polskich grobów w Niemczech realizowany jest poprzez wprowadzenie ponad 20.000 danych z archiwum Henryka Nazarczuka w roku 2017. Porta Polonica organizuje we współpracy z partnerami zewnętrznymi wystawy eksponatów, jak na przykład objazdową polsko-niemiecką wystawę o osiągnięciach kulturalnych polskich Displaced Persons w Niemczech w latach 19451955: „Zwischen Ungewissheit und Zuversicht” („Pomiędzy niepewnością a zaufaniem”). Tej inowacyjnej wystawie, którą oglądać można było do 23. grudnia 2016 w Landtagu w Dusseldorfie i która pokazywana była zarówno w Niemczech, jak i w Polsce, towarzyszyć będzie wydanie polsko-niemieckiej książki i kilku wystaw online na portalu „Porta Polonica”. Po zakończeniu niezbędnych prac remontowych „Porta Polonica” będzie miała swoją siedzibę w obecnej centrali Związku Polaków w Niemczech, legendarnym Domu Polskim w Bochum, Am Kortländer 6. Opracował: Józef Malinowski Zródło: www.porta-polonica.de

113

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie T.z. Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie T.z. jest organizacją parasolową, skupiającą 11 najstraszych i największych organizacji polonijnych w Berlinie. Jako niezależna organizacja kraju związkowego Berlina, jest reprezentantem interesów Polonii i Polaków w Berlinie wobec polskich i niemieckich władz, urzędów, prasy i środowiska polonijnego. Stowarzyszenie działa na rzecz integracji środowiska polonijnego, zachowania polskiej tożsamości narodowej, kultury i mowy oraz polsko-niemieckiego zbliżenia. Polska Rada poprzez organizacje licznych imprez o zasięgu federalnym utrzymuje kontakty z Polonią z całego terenu Niemiec. Członkowie Zarządu jako przedstawiciele berlińskiej Polonii zasiadają w gremiach polsko-niemieckich, aktywnie działają

w Netzwek Berlin, ściśle współpracują z Senatem Berlina, urzędem nadburmistrza, reprezentując potrzeby Polaków, mieszkających w stolicy Niemiec. Zarząd Rady organizuje cykliczne spotkania z berlińskimi politykami, którzy postrzegając Radę jako reprezentanta interesów Polonii i Polaków w Berlinie, chętnie dają się zapraszać na imprezy i spotkania. Współpracuje z Konsulatem Generalnym RP w Berlinie, w celu zapoznania się z aktualnymi celami i zadaniami polskiej polityki wobec Polonii i Polaków za granicą oraz poinformowania środowiska o zamierzeniach i planach związków polonijnych w Berlinie. Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie T.z. jest jedną z organizacji założycielskich Zrzeszenia Federalnego – Polska Rada w Niemczech T.z., a

Jasełka podczas wigilii Polonii berlińskiej 2016

115

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

jej przewodniczący Ferdynand Domaradzki od dwóch kadencji pełni rolę wiceprezesa jej zarządu. Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie jest animotorem życia polonijnego o zasięgu ponadregiolnalnym. Poprzez cykliczną edycję imprez i stałemu uczestnictwu w nich Polonii z terenu Niemiec, transmisji w telewizji Polonia i mediach polonijnych („Dzień Polonii“, „Marzanna”, podróże edukacyjne na Kresy oraz do miejsc ważnych dla historii Polski, Bale Polonijne) Rada zapewnia Polakom mieszkającym w Niemczech aktywne uczestnictwo w polskiej kulturze, umacnia ich związek polską kulturą i tradycja oraz wspiera proces świadomej integracji z niemieckim kręgiem kulturowym. Działania statutowe Rady to także wspieranie rozwoju polonijnej oświaty i nauki realizowane poprzez coroczne szkolenia metodyczne w Berlinie dla nauczycieli języka polskiego. Rada działa na rzecz zacieśniania współpracy nauczycieli środowiska berlińskiego, uczących we wszystkich typach szkół (tu Towarzystwa „Oświata”, SPK przy Ambasadzie RP, Polskiej Misji Katolickiej, szkołach państwowych i prywatnych w systemie niemieckiej oświaty). Dodatkowo w roku 2016 ze środków Senatu RP, we współpracy z Federalnym Związkiem Nauczycieli Języka Polskiego w Niemczech i Fundacją Wspierania Kultury i Języka Polskiego im. M.Reja, zrealizowała projekt „Język polski w Niemczech – tożsamość, konsolidacja, perspektywa”. W historii wsparcia Polonii w Niemczech to projekt pionierski. Po raz pierwszy bowiem obszarem działania były wszystkie kraje związkowe, a odbiorcami – wszyscy nauczyciele, szkoły polonijne i polskie dzieci, uczące się po polsku w Niemczech. W efekcie 40 ośrodków polonijnej edukacji od Konstancji nad Jeziorem Badeńskiem po Kilonię nad Morzem Północnym uzyskało konkretną pomoc finansową. Na szkoleniach prowadzonych w różnych miejscach w Niemczech blisko 200 nauczycieli języka polskiego, pracujących we wszystkich typach szkół, zapoznało się ze standardami, które wpisane są

w programy edukacji proponowane dla dzieci, mieszkajacych za granicą przez polskie Ministerstwo Edukacji. Dzięki temu polskie dzieci uczące się języka polskiego w Niemczech będą mogły w sposób bardziej atrakcyjny i nowoczesny poznawać zawiłości polskiej mowy i piękno jej kultury. Dodatkowo na stronach projektu (www. szkolapoposku.de) zgromadzono i opublikowano dane o poloninej oświacie w Niemczech. W sposób trwały służy to promocji języka polskiego w Niemczech i przyczyni się do ułatwienia polskim rodzinom uzyskania precyzyjnej informacji, gdzie można ich dziecko zapisać na naukę języka polskiego. Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie sytematycznie podejmuje działania na rzecz rozwoju oświaty polonijnej w Niemczech. Konwent Organizacji Polskich w Niemczech desygnował wiceprzewodnicząca berlińskiej Rady Małgorzatę Tuszyńską do prac w grupie roboczej AG-4, która pracowała nad „Strategią nauczania języka polskiego jako ojczystego w Niemczech”. Strategię tą Komisja Ministrów Kultury przyjęła, tworząc podwaliny do rozwoju nauczania języka polskiego jako ojczystego w szkołach niemieckich w Niemczech. Rada jest członkiem założycielem światowej organizacji: Kongresu Oświaty Polonijnej (KOP), a Małgorzata Tuszyńska od 2012r. członkiem Rady Naczelnej KOP. Z dbałości o utrzymanie kontaktu z Krajem najmłodszego pokolenia Polaków Rada podejmuje różnego rodzaju działania, skierowane do rodziców i dzieci polonijnych z Berlina (pobyty edukacyjne, wycieczki do najciekawszych miejsc w Polsce, spływy kajakowe, oraz kolonie w Polsce). We wpółpracy z organizacjami członkowskimi, wraz z młodzieżą polonijną otacza opieką i pielęgnuje dziewiętnastowieczne groby pierwszych nauczycieli i działaczy polonijnych w Berlinie, wskazując na udokumentowany historycznie wkład Polaków mieszkających w stolicy Niemiec w rozwój miasta. Małgorzata Tuszyńska Foto: Krystyna Koziewicz

117

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Dzień Polonii w Berlinie Festyn z okazji Dnia Polonii stał się stałą pozycją w kalendarzu wydarzeń polonijnych w Berlinie. Po raz szósty Polska Rada w Berlinie zorganizowała przed ratuszem dzielnicy Berlin-Reinickendorf festyn z okazji Dnia Polonii i Polaków za granicą – po raz pierwszy impreza ta miała charakter plenerowy. W niedzielę, 22. maja 2016, pogoda była wspaniała i już od godzin porannych tłumnie zaczęli przychodzić na festyn goście. Na 40 stanowiskach organizacje polonijne przez cały dzień prezentowały swoją działalność, oferowane były specjały polskiej kuchni i piwo, na jednym ze stanowisk można było uzyskać informacje na temat Gminy Węgrów oraz zapoznać się z ofertami kulinarnymi i rękodziełem tego regionu. Gość specjalny tegorocznego Dnia Polonii – Gmina Węgrów z województwa mazowieckiego, reprezentowana była przez Kapelę Łochowską, młodzieżowy zespół folklorystyczny i artystów ludowych z Gminy

BRAThANKI

Węgrów. Wicestarościna gminy – Pani Halina Ulińska przedstawiła swój region, zapraszając gości festynu do odwiedzania go. Na środku placu przed Ratuszem dzielnicy znajdowała się scena, na której przez cały dzień odbywały się występy. Wśród wykonawców znalazły się: Kapela Łochowska i młodzieżowy zespół folklorystyczny z Gminy Węgrów, polskie zespoły folklorystyczne: Polonez z Darmstadt oraz Krakowiacy z Berlina, IG Jaszczuk i Scena

Zespół folklorystyczny Polonez z Darmstadt

119

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Berlin, zespół rockowy „Bloody Kishka”, zespół blusowo-rockowy „PS Band” z gościnnym udziałem Beaty Kossowskiej, gwiazdą wieczoru była grupa BRAThANKI, znana polskiej publiczności z takich przebojów jak: „Czerwone korale”, „Gdzie ten, który powie mi”, „Mamo ja nie chcę za mąż”. Nie zabrakło atrakcji dla najmłodszych uczestników festynu – Kompania Cyrkowa prowadziła zajęcia dla dzieci, robótki ręczne oferowało Polskie Towarzystwo Szkolne „Oświata”, o godzinie 15 odbył się spektakl Teatrzyku Kukiełkowego „Halina”. Program zapowiadali Monika Sędzierska z RBB oraz Marcin Antosiewicz z TVP Polonia. Oficjalne otwarcie Festynu nastąpiło o godzinie 16. Burmistrz Dzielnicy Reinickendorf – Frank Balzer, Przewodniczący Związku Krajowego Polskiej Rady – Ferdynand Domaradzki oraz Konsul Generalny Polskiej Ambasady – Marcin Jakubowski powitali zgromadzonych na placu gości, życząc dobrej zabawy i niezapomnianego dnia. Ta plenerowa impreza, którą odwiedziła w tym roku rekordowa liczba gości, była perfek-

cyjnie przygotowana, należy podziękować za to jej głównemu organizatorowi – Polskiej Radzie, Związkowi Krajowemu w Berlinie i wielu sympatykom i pomocnikom tej organizacji. Festyn zakończył się około 21.30. Joanna Trümner Foto: Krystyna Koziewicz

121

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

24. Rock&Chanson Festiwal „Kolonia-Wrocław-Paryż” już za nami Pod koniec listopada odbył się z wielkim sukcesem 24. Rock&Chanson Festiwal „Kolonia-Wrocław-Paryż”, organizowany przez Polsko-Niemieckie Towarzystwo Kulturalne „Polonica” e.V. z siedzibą w Kolonii. Rock&Chanson Festiwal jest jedynym w swoim rodzaju wydarzeniem w całych Niemczech, gdzie młodzi i doświadczeni artyści z Polski, Niemiec i Francji w ideę Trójkąta Weimarskiego wspólnie występują na jednej scenie i tym samym przyczyniają się do zbliżenia oraz wzmocnienia więzi tych trzech państw. Formuła tegorocznego festiwalu została nieco zmieniona. Organizatorzy zaprosili aż trzy gwiazdy polskiej sceny muzycznej na dwudniowy festiwal do Kolonii. Jak co roku festiwal otworzyła melodia „Polskie drogi” wykonana tym razem na fortepianie. Zaraz potem rozpoczął się konkursu „Młodych Talentów”. Na scenie w kolońskiej sali ratuszowej zaprezentowało się sześciu wykonawców, po dwóch z każdego kraju z repertuarem dwóch piosenek. Pierwszą nagrodę międzynarodowe jury przyznało francuskiej wykonawczyni Barbie Camion. Drugie miejsce zajął Adam Turczyk, zdobywca Złotego Tukana na tegorocznym Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Nagrodę publiczności, za największą liczbę głosów otrzymała Hanka Wójciak. Przed przerwą na scenie pojawił się Michał Szpak. Muzyk zaśpiewał swoje największe przeboje m.in. piosenkę „Color of Your Life”, z którą wziął udział w 61. Konkursie Piosenki Eurowizji, zajmując 8. miejsce w finale, a jednocześnie uzyskując 3. miejsce w głosowaniu telewidzów z całej Europy. Zarówno widownia, jak i jury byli pod wrażeniem talentu młodego chłopaka. Gwiazdą piątkowego koncertu był Stanisław Soyka, który ze swoim „Soyka Trio” wystąpił tuż po przerwie. W sobotnim galowym koncercie wystąpił ze strony francuskiej znany i lubiany muzyk Eric

Toulis. Ze strony niemieckiej publiczność mogła posłuchać „HopStopBanda”. Gwiazdą wieczoru była znana i lubiana gwiazda polskiego rocka Patrycja Markowska, która swoją muzyką od pierwszej minuty podbiła serca międzynarodowej publiczności. Ponadto koncert rozpoczęła Barbie

123

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Camion, laureatka konkursu „Młode Talenty”. Tuż po niej swoje wokalne umiejętności przed kolońską publicznością zaprezentowała Magdalena Baryła – zwyciężczyni polonijnego konkursu „The voice of Polonia”. Misją Festiwalu jest zbliżenie do siebie polskiej i niemieckiej kultury i sztuki. Niewątpliwie organizatorem udało się i tym razem doprowadzić do wymiany kulturalnej na najwyższym stopniu. Rock&Chanson Festiwal już dawno osiągnął popularność poza granicami Niemiec, o czym świadczyła obecność przedstawicieli niemieckich i zagranicznych mediów podczas festiwalu. Patronat nad festiwalem przejęli tradycyjnie, podkreślając charakter i ważność imprezy Nadburmistrz Kolonii Pani Henriette Reker, ze strony francuskiej Konsul Generalny Vincent Muller oraz Konsul Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Kolonii Pan Jan Sobczak. W 2017 roku Stowarzyszenie Kulturalne

„Polonica” e.V. będzie obchodzić dwa jubileusze –30-lecie swojej działalności oraz 25. Festiwal. Warto więc zapamiętać datę kolejnego festiwalu. Odbędzie się on 17 i 18 listopada. Przypomnijmy, że Festiwal Piosenki „Kolonia-Wrocław-Paryż” odbywa się od 1989 roku. Pierwszą gwiazdą, zaproszoną przez Niemiecko-Polskie Towarzystwo Kulturalne „Polonica e.V” nad Ren, był Marek Grechuta. Potem w Kolonii gościli m. in. Dorota Stalińska, Czesław Niemen, Maryla Rodowicz, Ewa Demarczyk, Edyta Geppert, Jacek Wójcicki, Grzegorz Turnau, Justyna Steczkowska, Katarzyna Groniec, Renata Przemyk, Katarzyna Skrzynecka, Kayah, Mariusz Lubomski, Joanna Liszowska, Stan Borys, Hanna Banaszak, Anna Maria Jopek, Zakopower, „Raz Dwa Trzy”, Kayah. Na scenie Festiwalu zrodziło się również wiele gwiazd m.in. zespół „Rosenstolz”. Monika Moj

125

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

poziomem wykonawców. „Przyjeżdżamy od pięciu lat i zawsze jest fajnie. Dzisiaj jest super, dlatego za rok przyjedziemy znowu” – zapewniał pięknie mówiący po polsku niemiecki mieszkaniec Brunszwiku. Naturalnie większość wyczekiwała na gwiazdę wieczoru, którą tym razem był Andrzej Rosiewicz, czyli przystojny, inteligentny, elokwentny, muzykalny showman, piosenkarz, tekściarz, kompozytor i stepista, a według słów własnych „kiedyś uśmiech PRLu, obecnie półkownik moherowych beretów”. Artysta bardzo szybko nawiązał kontakt z publicznością, bawiąc i wzruszając do łez. Przy „Pytasz mnie” na widowni zapłonęły światełka, przy „Chłopcach radarowcach” na estradę wbiegła młodzież z zespołów folklorystycznych oraz młode talenty, by wesprzeć choreografię mistrza ognistym kankanem na nutę krakowiaka. Wypełniająca salę do ostatniego miejsca publiczność odśpiewała gromko „Sto lat” i domagała się kolejnych bisów. Skończyło się na standing ovations. „Bardzo piękny koncert”, „urozmaicony, ciekawy program”, „znakomicie się zapowiadające młode talenty”, „super zabawa” – oceniali zgodnie goście zapewniając, że za rok znów zawitają do Hanoweru. Grażyna Kamień-Söffker

Foto: Dariusz Migalski

niem działająca od 1982 do rozwiązania gromady Hanowerze w Związku Polaków ZGODA w RFN T. z. i pomagająca każdemu w potrzebie, która nie ukrywała zaskoczenia i wzruszenia przyznanym jej wyróżnieniem i proboszcz Polskiej Misji Katolickiej w Hanowerze, ks. Tadeusz Kluba. „Moim marzeniem jest, aby wszyscy Polacy, którzy tutaj się znajdują i tu pracują, znaleźli wspólny język, rozumieli się wzajemnie, pomagali sobie” – powiedział w podziękowaniu ks. proboszcz, ceniony za zaangażowanie na rzecz hanowerskiej Polonii. W tym duchu przełamał się z obecnymi opłatkiem. Po części oficjalnej nastąpił muzyczny przekładaniec, w którym występy zespołów ludowych przeplatały się z popisami młodych (12-16 lat) talentów wokalnych: Agatki Iciek, Sary Urban, Emilii Nowak, Wiktorii Pałasz, Katarzyny Synowiec i Dominika Tudryna. Wszyscy oni są laureatami polskich i niemieckich konkursów muzycznych i marzą o karierze na estradzie. W bloku folklorystycznym tańczyły i śpiewały zespoły o popularnej nazwie „Polonia” z Hanoweru i Monachium. Przybyli nie tylko z Hanoweru i najbliższej okolicy, ale także z Bruszwiku, Getyngi, czy Osnabrücka, a nawet z Polski i Wielkiej Brytanii goście byli zachwyceni kolorowym widowiskiem i wysokim

Pierwsza od lewej – laureatka Józefa Głowacka, czwarta – pełnomocniczka Doris Schröder-Köpf, w środku – konsul Adam Borkowski, ksiądz rektor Stanisław Budyń i laureat ks. proboszcz Tadeusz Kluba, w centrum drugiego rzędu – laureatka Alina Wytulany, podczas przemówienia burmistrza Thomasa Hermanna

129

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Jubileusz XX-lecia Chrześcijańskiego Centrum w Niemczech W sobotę 15 października 2016 w Domu Concordia w Herdorf Dermbach miały miejsce obchody świętowania 20. rocznicy działalności stowarzyszenia Chrześcijańskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech e.V. Uroczystości rozpoczęły się Mszą św., której przewodniczył ks. abp Jan Romeo Pawłowski, delegat ds. Nuncjatur w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej. Po Eucharystii, mającej miejsce w nowo wybudowanej kaplicy, którą w niedzielę 6 listopada poświęcił Nuncjusz Stolicy Apostolskiej w Niemczech, abp. Nikola Eterović, tak przeorganizowano jej przestrzeń, aby tam przeprowadzić okolicznościową konferencję. W Eucharystii i konferencji udział wzięło wielu zaproszonych, przybyłych z kraju i zagranicy gości. Pośród obecnych wymienić należy: Panią senator Janinę Sagatowską, przewodniczącą Komisji Łączności z Polakami za Granicą, Dyrektora Biura Sekretarza Stanu, Pana Mininistra Adama Kwiatkowskiego – szefa Gabinetu Prezydenta RP – Pana Kazimierza Kuberskiego, który odczytał list Pana Ministra, Pana Dyrektora Mateusza Stasiek, który

w obecności Konsuli Generalnych z Monachium – Pana Andrzeja Osiaka i z Kolonii Pana Jana Sobczaka, zabrał głos, reprezentując Pana Ministra Jana Dziedziczaka – Sekretarza Stanu ds. Parlamentarnych, Polonii i dyplomacji w MSZ. Obecne były i głos zabrały również posłanki: Dorota Arciszewska-Mielewczyk, Joanna Fabisiak i Małgorzata Wypych – reprezentantki Sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Wśród przybyłych swą obecność zaznaczyli również przedstawiciele organizacji polonijnych: Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, Związku Polaków w Niemczech spod znaku Rodła, Polskiej Macierzy Szkolnej,

Foto: Przemyslaw Niescior

131

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Polskiej Rady Związek Krajowy w Berlinie oraz przedstawiciele Fundacji: Stowarzyszenie Wspólnota Polska i Fundacji Wolność i Demokracja z Warszawy. Po zakończeniu konferencji nastąpił uroczysty obiad, przygotowany przez Dyrektora Concordii, ks. Damiana Lewińskiego. Ostatnim akordem obchodów był krótki program artystyczny w wykonaniu uczniów polskiej szkoły przy PMK Wiesbaden oraz występ Zespołu Folklorystycznego POLONEZ z Darmstadt. Na zakończenie obchodów Przewodniczący

Chrześcijańskiego Centrum wyraził publicznie przekonanie, iż przed stowarzyszeniem stoi jeszcze wiele wyzwań i działań, które – z Bożą pomocą i przy współpracy życzliwych osób – w następnych latach Centrum pragnie podjąć i ku pożytkowi mieszkających w Niemczech rodaków realizować. ks. dr Adam Prorok, Przewodniczący chrześcijańskiego centrum Źródło: www.chrzescijanskie-centrum.de

Foto: Przemyslaw Niescior

133

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Spotkania Polsko-Niemieckie, Hamburg 2016 Wszelkiego rodzaju imprez nie brakuje nad Łabą i tutejsza Polonia spotyka się regularnie, doświadczając pożytecznych wrażeń i satysfakcji. Każdy odnajduje to, co go interesuje, a wszyscy utwierdzają się w przekonaniu, że poza granicami można i należy promować nasze najlepsze, rodzime, polskie osiągnięcia. Podobnie jak w poprzednich latach w październiku tego roku w ramach „Spotkań Polsko-Niemieckich” odbył się konkurs muzyczny „ Młode talenty – muzyka polska”. Konkurs adresowany jest do młodych muzyków w wieku 8–19 lat, którzy wykonują dzieła czołowych polskich kompozytorów. Tegoroczny koncert laureatów odbył się 8 października o godzinie 17: 00 w Miralles Saal Staatliche Jugendmusikschule Hamburg. W jury konkursu zasiadali: Mariola Rutschka, Ewelina Nowicka, Waldemar Saez Eggers. Na fortepianie akompaniowała młodym artystom Pani Anna Dolska. Cudownym uwiecznieniem dzieła był koncert

laureatów. Ich występom towarzyszyła orkiestra smyczkowa „Jugend Streicher Forum” pod dyrekcją Tomasza Łukasiewicza. Trzeba przyznać, że konkurs cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Wielu młodych Polaków uczy się z pasją i powodzeniem gry na instrumentach i oczywiście doskonale wykonuje utwory polskiej muzyki poważnej. Przy okazji propaguje naszych mistrzów i utwierdza w przekonaniu, jak wspaniałe są owoce polskiej kultury w tej dziedzinie. Niemcy, rozkochani w muzyce, doceniają je i nabierają coraz większej życzliwości i uznania dla sąsiedzkich dokonań, starań i pomysłów. Z chęcią nawiązują przyjaźnie i wyrażają gotowość współpracy. Pojednanie stało się faktem, będącym przykładem dla świata! To już 25 lat dobrosąsiedzkich polsko-niemieckich stosunków! Przypomnijmy, że Traktat o dobrym sąsiedztwie podpisali 17 czerwca1991 roku premier Jan Krzysztof Bielecki i kanclerz

Jugend Streicher Forum - dyrygent Tomasz Łukasiewicz

135

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

RFN Helmut Kohl, a także ówcześni ministrowie spraw zagranicznych – Krzysztof Skubiszewski i Hans Dietrich Genscher. Dokument stanowi uzupełnienie polsko-niemieckiego Traktatu granicznego z 14 listopada 1990 r. , będącego jednym z warunków zjednoczenia Niemiec. O dobrych partnerskich stosunkach polsko-niemieckich, sympatycznych wzajemnych relacjach w Hamburgu, o wspólnych inicjatywach i pojednaniu można mówić wiele. Przy okazji wspomnijmy starania i działalność wybitnych osób: Marion Graefin Doenhoﬀ, Helmuta Schmidta i kolejnych w ciągu dwudziestopięciolecia burmistrzów Hamburga. Jesteśmy tu doceniani i szanowani, choć jak wiadomo, wspólne dzieje były tragiczne, a historia lat 1939-1945 zapisała swe karty boleśnie i krwawo. Wspomnieniem tych ostatnich była uroczystość odsłonięcia kamienia pamiątkowego, poświęconego byłemu robotnikowi przymusowemu, Andrzejowi Szablewskiemu. Na dawnym Gut Hohenbuchen przy Poppenbuettler Hauptstrasse zebrali się 14 października przedstawiciele Deutsch Polnische Gesellschaft, naszego Konsulatu i politycy niemieccy z SPD, by oddać hołd Polakowi, który tu właśnie stracił życie 13 marca 1942 roku w wyniku nienawistnej nazistowskiej polityki i wściekłej, oszczerczej propagandy. Przy okazji spotkali się nawet przedstawiciele rodziny Andrzeja Szablewskiego i Pani Luedemann. Trzeba wiedzieć, że nie tylko Polacy byli ofiarami totalitaryzmu, ale obywatele Rzeszy także ponosili konsekwencje hitlerowskiej zawieruchy. Podczas spotkania głos zabrali: dr Andreas Dressel, dr Holger Martens i Hartwig Zillmer. Dziś pojednanie to wzajemne lepsze poznanie i spotkania, to wzajemna życzliwość, dyskusje i poszanowanie. Tak więc organizujmy imprezy wspólne, jak ta muzyczna łączące ludzi tych

Andzik Sędecki & Krystyna Stańko

samych zainteresowań i pasji. Promujmy polskich artystów, bo sztuka niesie niemal zawsze humanitarne i głęboko ludzkie, pełne wzruszeń przesłanie. Nic dziwnego, że zorganizowany w ramach Spotkań Polsko-Niemieckich koncert Krystyny Stańko ( laureatki medalu Gloria Artis) i Władysława „Adzika” Sendeckiego (laureata licznych nagród i wyróżnień) „ jazz emottionen/ Stańko – Sendecki” zyskał tak ogromny aplauz. Wystąpili artyści światowej sławy, dobrze znani w Hamburgu i zdobyli pełny aplauz i uznanie. Co istotne, pokazali, że polski jazz to coś niebywałego. Ich koncert długo pozostanie w pamięci słuchaczy. Wspaniała impreza, doskonały pomysł i krok jeszcze jeden do przodu w naszej dwudziestopięcioletniej historii najnowszej. Sława Ratajczak

137

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Wystawa „Wybaczamy i prosimy o wybaczenie” Wystawa autorstwa prof. Krzysztofa Pomiana, poświęcona została osobie Bolesława Kominka (19031974), arcybiskupa Wrocławia, autora listu biskupów polskich do niemieckich z 1965 r., zawierającego słynne zdanie „Wybaczamy i prosimy o wybaczenie”. Wystawa przybliża postać Kardynała Kominka jako dalekowzrocznego Europejczyka, który wiedział, że droga Polski do zjednoczonej Europy jest drogą przez pojednanie. Ważne więc było uniwersalne przesłanie listu: bez wzajemnego wybaczenia nie jest możliwe pojednanie i budowanie dobrych relacji. Próba pojednania, pomimo tego że towarzyszy jej wiele trudności, silnych emocji i przeszkód, jest drogą do budowania pokoju. Historia kardynała Kominka połączona jest z historią wojen w Europie, a pojednanie powinno być rozpatrywane jako dziedzictwo kultury europejskiej. Sam Kominek, którego działania pomogły w integracji krajów Europy środkowej i wschodniej z Europa zachodnią, może być więc zaliczany do ojców pojednania europejskiego. Opracowanie: Krystyna Koziewicz Zródło: www.berlin.msz.gov.pl

Foto: Krzysztof Szymoniak

139

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Nasza historia – Europa – Unsere Geschichte Po ośmiu latach intensywnych przygotowań udało się w ramach obchodów 25-lecia polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie wydać pierwszy wspólny podręcznik historii „Europa – nasza historia”. 22 czerwca 2016 roku w Europejskiej Polsko-Niemieckiej Szkole w Berlinie – Robert Jungk Oberschule ministrowie spraw zagranicznych Polski i Niemiec – Witold Waszczykowski i Frank-Walter Steinmeier prezentowali wspólny 256-stronnicowy podręcznik nauki historii. Minister Steinmeier podziękował w swoim wystąpieniu za „odważną walkę polskich stoczniowców w Gdańsku, za gotowość Polaków” do okazania Niemcom zaufania oraz za niezliczone kontakty międzyludzkie – „niezależnie od tego, kto aktualnie rządzi w Warszawie i Berlinie”. Podkreślił przy tym, że Polacy i Niemcy „stali się tym, o czym marzył Willy Brandt: dobrymi sąsiadami”.

Minister Waszczykowski stwierdził, że nowy podręcznik historii „ułatwi dialog, pozwoli uwolnić się od stereotypów i nauczy większej tolerancji, ponieważ od teraz polscy i niemieccy uczniowie będą poznawać wspólną historię”. – Ten innowacyjny podręcznik jest czymś znacznie więcej niż historycznym spojrzeniem na Europę. Jest też efektem długiego procesu, który pokazuje, jak wspólny podręcznik szkolny może odzwierciedlać różne narracje, interpretacje i podejścia dydaktyczne – mówił podczas prezentacji Günter Baaske, minister oświaty Brandenburgii, a premier tego landu i pełnomocnik rządu federalnego ds. relacji z Polską – Dietmar Woidke wspomniał o „cudzie normalności” między naszymi krajami. Od 2008 roku intensywnie pracowała powołana przez ministrów spraw zagranicznych Polski i Niemiec Wspólna Polsko-Niemiecka Komisja Podręcznikowa, składająca się z przedstawicieli

141

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

środowisk naukowych i instytucji rządowych obu państw. W 2012 wyłoniono wydawnictwa, odpowiedzialne za realizację tego projektu: w wersji językowej polskiej – Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne i niemieckiej – Eduversum GmbH. Rada Zarządzająca, koordynująca projekt, kierowana jest po niemieckiej stronie przez ministra oświaty Brandenburgii Güntera Baaske, a po polskiej stronie – przez wiceminister Edukacji Narodowej Ewę Dudek. Natomiast Rada Ekspertów, pracujących nad projektem, kierowana jest przez profesorów – po niemieckiej stronie przez Michaela G. Müllera z Uniwersytetu w Halle-Wittenberdze, a po polskiej – przez Roberta Trabę z CBH PAN. Już od roku szkolnego 2016/17 uczniowie w Niemczech i Polsce mogą uczyć się z nowego podręcznika do historii „Europa – nasza historia”, wydawanego w języku polskim i niemieckim. Przy czym zawartość merytoryczna – treść, a także szata graficzna obu wersji jest taka sama. Podręcznik przeznaczony jest dla uczniów wszystkich szkół – gimnazjum i pierwszej klasy liceum w Polsce, a w Niemczech – od klasy 5 do 10. Prekursorem polsko-niemieckiego podręcznika historii była podobna publikacja, wydana po francusku. Cały projekt współfinansują rządy obydwu krajów. Twórcy polskiego projektu podkreślają, że „Europa – nasza historia” nie jest podręcznikiem uzupełniającym, lecz normalnym podręcznikiem, odpowiadającym programom nauczania w obu krajach. Do 2018 roku mają ukazać się następne trzy tomy, obejmujące okres do politycznego przełomu w latach 1989-1990. Całość ma obejmować pięć epok historycznych – od starożytności do początków XXI wieku. Pierwszy tom dotyczy epoki od pradziejów do późnego średniowiecza. W całej publikacji poszczególne rozdziały historii rozpatrywane są z polsko-niemieckiej perspektywy, w kontekście dziejów Europy i świata. – Pierwszy tom polsko-niemieckiego podręcznika do historii jest symbolem dialogu, wykraczającego daleko poza granice Polski i Niemiec – stwierdził podczas prezentacji w Robert Jungk Oberschule

Eckhardt Fuchs, dyrektor Instytutu im. Georga-Eckerta, naukowy koordynator projektu z niemieckiej strony. Projekt wspólnego polsko-niemieckiego podręcznika ma olbrzymie znaczenie dla przyszłych stosunków pomiędzy dwoma krajami nie tylko na płaszczyźnie oświatowej, ale także politycznej. Dyrektor europejskiej polsko-niemieckiej szkoły w Berlinie, Pan Knaack podkreśla, że zawsze chętnie jest współorganizatorem tego typu przedsięwzięć, zbliżających nasze kraje, ponieważ sama w sobie Robert Jungk Oberschule jest nie tylko symbolem, ale i praktycznym przykładem udanych polsko-niemieckich inicjatyw wzajemnych. Uważa, że podręcznik „Europa nasza historia” będzie szczególnie pomocny pracującym w prowadzonej przez niego szkole nauczycielom historii, która tutaj jest także wykładana w języku polskim. Ewa Kampes, dyrektor niemiecko-polskiej szkoły podstawowej Katharina-Heinroth-Grundschule i wiceprzewodnicząca Polskiej Rady w Berlinie Małgorzata Tuszyńska podkreślały, że taki podręcznik jest wielkim ułatwieniem w pracy, zarówno dla nauczyciela historii, jak i ucznia. Do tej pory musiały przygotowywać materiały na każdą lekcję historii z różnych podręczników, najczęściej rozdawały je w postaci luźnych kopii uczniom. Uczeń musi mieć podręcznik, na którym może się oprzeć podczas samodzielnej nauki, do którego ma zaufanie i w każdej chwili może wrócić, gdy zapomni wcześniejsze wiadomości – fachowo podsumowały obie nauczycielki, od lat zasłużone dla polskiej oświaty w Berlinie. Nie bez powodu na okładce podręcznika„Europa – nasza historia” znalazła się mozaika z VI wieku naszej ery, przedstawiająca bizantyjską cesarzową Teodorę z bazyliki św. Witalisa w Rawennie, symbolizująca wspólne korzenie zachodniej i wschodniej Europy. Dokładnie tak samo jak projekt „Europa – nasza historia”, który łączy polską i niemiecką historię. Agata Lewandowski

143

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

TRAKTAT między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy Artykuł 20 1. Członkowie mniejszości niemieckiej w Rzeczypospolitej Polskiej, to znaczy osoby posiadające polskie obywatelstwo, które są niemieckiego pochodzenia albo przyznają się do języka, kultury lub tradycji niemieckiej, a także osoby w Republice Federalnej Niemiec, posiadające niemieckie obywatelstwo, które są polskiego pochodzenia, albo przyznają się do języka, kultury lub tradycji polskiej, mają prawo, indywidualnie lub wespół z innymi członkami swej grupy, do swobodnego wyrażania, zachowania i rozwijania swej tożsamości etnicznej, kulturalnej, językowej i religijnej bez jakiejkolwiek próby asymilacji wbrew ich woli. Mają oni prawo do pełnego i skutecznego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności bez jakiejkolwiek dyskryminacji i w warunkach pełnej równości wobec prawa. 2. Umawiające się Strony realizują prawa i obowiązki zgodnie ze standardami międzynarodowymi dotyczącymi mniejszości, w szczególności zgodnie z Powszechną deklaracją praw człowieka Narodów Zjednoczonych z 10 grudnia 1948 r., Europejską konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 r., Konwencją o zwalczaniu wszelkich form dyskryminacji rasowej z 7 marca 1966 r. Międzynarodowym paktem praw obywatelskich i politycznych z 16 grudnia 1966 r., Aktem końcowym KBWE z 1 sierpnia 1975 r., Dokumentem kopenhaskiego spotkania w sprawie ludzkiego wymiaru KBWE z 29 czerwca 1990 r., jak również Paryską kartą dla nowej Europy z 21 listopada 1990 r. 3. Umawiające się Strony oświadczają, że osoby wymienione w ustępie 1 mają w szczególności prawo, indywidualnie lub wespół z innymi członkami swej grupy, do: – swobodnego posługiwania się językiem ojczystym w życiu prywatnym i publicznie, dostępu do informacji w tym języku, jej rozpowszechniania i wymiany, – zakładania i utrzymywania własnych instytucji, organizacji lub stowarzyszeń oświatowych, kulturalnych i religijnych, które mogą się ubiegać o dobrowolne wkłady finansowe i inne, jak również o pomoc publiczną, zgodnie z prawem krajowym, oraz które posiadają równoprawny dostęp do środków przekazu swojego regionu, – wyznawania i praktykowania swej religii, w tym nabywania, posiadania i wykorzystywania materiałów religijnych oraz prowadzenia oświatowej działalności religijnej w języku ojczystym, – ustanawiania i utrzymywania niezakłóconych kontaktów między sobą w obrębie swego kraju, jak również kontaktów poprzez granice z obywatelami innych państw, z którymi łączą ich wspólne pochodzenie etniczne lub narodowe, dziedzictwo kulturalne lub przekonania religijne, – używania swych imion i nazwisk w brzmieniu języka ojczystego, – zakładania i utrzymywania organizacji lub stowarzyszeń w obrębie swojego kraju oraz uczestniczenia w międzynarodowych organizacjach pozarządowych, – korzystania na równi z innymi ze skutecznych środków prawnych dla urzeczywistniania swoich praw, zgodnie z prawem krajowym. 4. Umawiające się Strony potwierdzają, że przynależność do grup wymienionych w ustępie 1 jest sprawą indywidualnego wyboru osoby, i że nie mogą z niego wynikać żadne niekorzystne następstwa. Artykuł 21 1. Umawiające się Strony będą na swych terytoriach chroniły tożsamość etniczną, kulturalną, językową i religijną grup wymienionych w artykule 20 ustęp 1, oraz tworzyły warunki do wspierania 145

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

tej tożsamości. Doceniają szczególne znaczenia wzmożonej konstruktywnej współpracy w tej dziedzinie. Współpraca ta powinna umacniać pokojowe współżycie i dobre sąsiedztwo Narodów polskiego i niemieckiego oraz przyczyniać się do porozumienia i pojednania między nimi. 2. Umawiające się Strony będą w szczególności: – w ramach obowiązujących ustaw wzajemnie umożliwiać i ułatwiać podejmowanie działań na rzecz wspierania członków grup wymienionych w artykule 20 ustęp 1 lub ich organizacji, – mimo konieczności uczenia się oficjalnego języka odnośnego państwa, dążyć zgodnie z właściwymi przepisami prawa krajowego do zapewnienia członkom grup wymienionych w artykule 20 ustęp 1 odpowiednich możliwości nauczania ich języka ojczystego lub w ich języku ojczystym, w publicznych placówkach oświatowych, jak również tam, gdzie to jest możliwe i konieczne, posługiwania się nim wobec władz, – uwzględniać historię i kulturę grup wymienionych w artykule 20 ustęp 1 w związku z nauczaniem historii i kultury w placówkach oświatowych, – szanować prawo członków grup wymienionych w artykule 20 ustęp 1 do skutecznego uczestnictwa w sprawach publicznych, łącznie z udziałem w sprawach dotyczących ochrony i wspierania ich tożsamości, – podejmować niezbędne środki w tym celu po należytej konsultacji, zgodnie z procedurą podejmowania decyzji w danym państwie, łącznie z kontaktami z organizacjami lub stowarzyszeniami grup wymienionych w artykule 20, ustęp 1. 3. Umawiające się Strony będą stosować postanowienia artykułu 3 w odniesieniu do spraw określonych w niniejszym artykule oraz w artykułach 20 i 22. Artykuł 22 1. Żadnego z zobowiązań wynikających z artykułów 20 i 21 nie można interpretować jako pociągającego za sobą prawo do angażowania się w jakąkolwiek działalność lub prowadzenia jakichkolwiek działać wbrew celom i zasadom Karty Narodów Zjednoczonych, innym zobowiązaniom wynikającym z prawa międzynarodowego lub wbrew postanowieniom Aktu końcowego KBWE, łącznie z zasadą integralności terytorialnej państw. 2. Każda osoba należąca w Rzeczypospolitej Polskiej względnie w Republice Federalnej Niemiec do grup wymienionych w artykule 20 ustęp 1 jest odpowiednio do powyższych postanowień zobowiązana, jak każdy obywatel, lojalnie postępować wobec odnośnego Państwa, kierując się obowiązkami wynikającymi z ustawodawstwa tego Państwa. Artykuł 23 1. Umawiające się Strony będą, na podstawie istniejących między nimi umów i programów, intensyfikować i rozbudowywać wymianę kulturalną we wszystkich dziedzinach i na wszystkich szczeblach, wnosząc tym samym wkład do europejskiej tożsamości kulturowej. Będą w szczególności popierać współpracę między stowarzyszeniami twórców i artystów oraz instytucjami i organizacjami kulturalnymi, jak również bezpośrednie kontakty między polskimi i niemieckimi twórcami i artystami. 2. Istniejąca Komisja mieszana będzie spotykać się co najmniej raz w roku, w celu zbadania stanu wymiany kulturalnej we wszystkich dziedzinach oraz dokonania uzgodnień co do dalszych przedsięwzięć. Artykuł 24 Umawiające się Strony będą urzeczywistniać i w pełni wykorzystywać umowę o utworzeniu i działalności instytutów kultur. 147

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Artykuł 25 1. Umawiające się Strony potwierdzają swą gotowość do umożliwienia wszystkim zainteresowanym osobom pełnego dostępu do języka i kultury drugiego kraju i będą popierać odpowiednie państwowe oraz prywatne inicjatywy i instytucje. 2. Umawiające się Strony będą w większej mierze popierać upowszechnianie literatury klasycznej i współczesnej drugiego kraju zarówno w języku oryginału jak i w przekładzie. 3. Umawiające się Strony opowiadają się zdecydowanie za rozszerzeniem możliwości nauki języka drugiego kraju w szkołach, uczelniach i innych placówkach oświatowych. Będzie się przy tym również dążyć do zakładania szkół, w których nauczanie będzie się odbywać w obu językach. Dołożą one ponadto starań na rzecz rozszerzenia możliwości studiów polonistycznych i germanistycznych w uczelniach drugiego kraju. 4. Umawiające się Strony będą współpracować w delegowaniu nauczycieli, w kształceniu i doskonaleniu zawodowym pracowników dydaktycznych oraz w rozwijaniu i udostępnianiu pomocy naukowych, łącznie z wykorzystaniem telewizji, radia, techniki audiowizualnej i komputerowej. 5. Prace niezależnej polsko-niemieckiej Komisji do spraw podręczników szkolnych będą nadal popierane. Źródło: www.msz.gov.pl

149

Konwent Organizacji Polskich w Niemczech

Wunsch ausgesprochen wird, die Angehörigen der damaligen polnischen Minderheit in Deutschland und ihrer Organisationen, insbesondere des Bundes der Polen in Deutschland (Rodto), die von den Nationalsozialisten verfolgt und ermordet wurden, zu ehren und zu rehabilitieren. • Im Rahmen des Gedenkens und Erinnerns an die Schrecken des Zweiten Weltkrieges wird die deutsche Seite sich dafür einsetzen, dass eine breitere Einbindung polnischer Vertreter in Beratungsgremien der Gedenkstätten nationalsozialistischer Gewaltherrschaft ermöglicht wird. • In der Gedenkstätte “Topographie des Terrors” in Berlin wird Polen im Rahmen der Dauerausstellung besonders gewürdigt. Zudem wird ein Verzeichnis der entsprechenden Gedenkstätten in Deutschland vorgelegt. • In Deutschland wird eine Dokumentationsstelle zur Kultur und Geschichte der Polen in Deutschland eingerichtet werden. Die Bundesregierung hat die Absicht, die Einrichtung und den Erhalt einer solchen Dokumentationsstelle zu fördern. Dazu wird aus Bundesmitteln noch im Haushalt 2011 eine Machbarkeitsstudie finanziert, mit der festgestellt wird, in welcher Form und mit welchen institutionellen und finanziellen Kooperationen diese Dokumentationsstelle im Haus des Bundes der Polen in Deutschland (Rodto) in Bochum eingerichtet werden kann. • 2012 wird in Berlin mit Hilfe von Finanzmitteln der deutschen Seite eine Geschäftsstelle eingerichtet, die die Belange aller polnischen Organisationen in Deutschland vertritt. Dafür werden Räumlichkeiten zur Verfügung gestellt. Die Finanzmittel sind für Personal- und Organisationskosten der Geschäftsstelle bestimmt. Der Konvent der polnischen Organisationen in Deutschland schlägt vor, durch wen und nach welchem Konzept die Geschäftsstelle betrieben wird. • Die Bundesregierung wird die Schaﬀung eines Internetportals für alle polnischen Organisationen in Deutschland finanziell unterstützen. Dieses Portal wird im Rahmen der Tätigkeit der Geschäftsstelle in Berlin betrieben. Der Konvent der Polnischen Organisationen in Deutschland schlägt das Konzept für das Portal vor. • Der Runde Tisch begrüßt die Einrichtung des deutsch-polnischen Ausschusses für Bildungszusammenarbeit unter dem Dach der deutsch-

polnischen Regierungskommission für regionale und grenznahe Zusammenarbeit. Die deutsche Seite in diesem Ausschuss, der Vertreter der Länder und der Bundesregierung umfasst, erarbeitet auch mit Unterstützung des Runden Tisches und unter Beteiligung polnischer Organisationen in Deutschland möglichst kurzfristig eine Strategie zum Spracherwerb für Polnisch als Muttersprache. • Die finanzielle Förderung von Projekten zur polnischen Kultur und Geschichte in Deutschland wird fortgesetzt. • Die deutsche Seite wird dahingehend wirken, dass beauftragte Vertreter auf Bundes- und Landesebene ernannt werden, die für die Zusammenarbeit mit polnischstämmigen deutschen Bürgern und Polen in Deutschland sowie mit deren Organisationen zuständig sein werden. 2. Zur Unterstützung der deutschen Minderheit in Polen werden von der polnischen Seite folgende Maßnahmen ergriﬀen: • Durchführung einer wissenschaftlichen Analyse der undemokratischen Praktiken der Volksrepublik Polen gegenüber polnischen Bürgern deutscher Nationalität sowie Staatenlosen dieser Nationalität während der kommunistischen Herrschaft. Die Ergebnisse der Analyse werden veröﬀentlicht. • Einrichtung einer Stelle im Rahmen der Organisationen der deutschen Minderheit, die auf wissenschaftlicher Basis Forschungen zur deutschen Minderheit, deren Geschichte und kulturellem Erbe in die Wege leiten und koordinieren könnte. Eine Machbarkeitsstudie würde die organisatorischen und finanziellen Möglichkeiten dieses Vorhabens definieren. • Einsetzung von Beauftragten für die Angelegenheiten nationaler und ethnischer Minderheiten in den Woiwodschaften (in denen noch keine solchen Beauftragten existieren), in deren Aufgabengebiet auch die Angelegenheiten der deutschen Minderheit in Polen fallen. • Stärkere Schwerpunksetzung auf Zuschüsse, die als institutionelle Förderung Organisationen der deutschen Minderheit in Polen zugesprochen werden, insbesondere Schwerpunktsetzung auf Förderung der Tätigkeit des Hauses der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit in Gleiwitz (Gliwice). • Von den zuständigen staatlichen Stellen durchgeführte Überprüfung der bereits seit einigen Jahren 151

IMPRESSUM

POLONIA

MAGAZYN Kwartalnik, rok założenia – 2013 www.magazyn-polonia.de Wydawca / Herausgeber: Konwent Organizacji Polskich w Niemczech Tel. +49 30 505 780 96; E-mail: kwartalnik.polonia@gmail.com www.konwent.de Redaktor odpowiedzialny / Verantwortlicher Redakteur: Alexander Zajac Redaktor wydania / Redakteur der Ausgabe: Agata Lewandowski Redaguje zespół / Redaktionsteam:

Arkadiusz B. Kulaszewski, Agata Lewandowski, Wiesław Lewicki, Bogdan Żurek Współpraca / Zusammenarbeit:

Krystyna Koziewicz (Berlin), Barbara Małoszewska (Monachium), Romuald Mieczkowski (Wilno), Sława Ratajczak (Hamburg), Sławomir Sobczak (Chicago), Andrzej Szulczyński (Berlin), Joanna Trümner (Berlin), Tadeusz Urbański (Sztokholm) i inni

Projekt graficzny i skład / Grafikprojekt und Satz: Sławomir Subotowicz Tłumaczenia / Übersetzung: Joanna Trümner Kwerenda i opracowanie zdjęć / Recherche und Bildredaktion: Ewa Maria Slaska Druk / Druck: Drukarnia „DESIGNER” – Marcin Czajkowski ul. Lubieszyńska 33, 72-006 Mierzyn, www.printhub.pl Nakład / Auflage: 1000 egzemplarzy Kwartalnik powstaje we współpracy ze Związkiem Dziennikarzy Polskich w Niemczech T.z.; http://zdpn.wordpress.com/ Zdjęcie na okładce: Spotkanie Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy i Republiki Federalnej Niemiec Joachima Gaucka z okazji 25-lecia podpisania polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, Berlin 16.06.2016 r. Foto: Andrzej Hrechorowicz (KPRP) ISSN 2197-9324 ©Konwent Organizacji Polskich w Niemczech, 2013

Konvent der polnischen Organisationen in Deutschland