4 NIEUWS
ZATERDAG 26 FEBRUARI 2011 DE MORGEN
★★
Kinderen van gescheiden ouders: hun verhaal Kinderen worden al eens over het hoofd gezien als hun ouders in een scheiding verwikkeld zitten, zo blijkt uit onderzoek dat verschillende universiteiten hebben gevoerd bij 12.000 Vlamingen. Gisteren presenteerde deze krant de belangrijkste cijfers, vandaag volgen de verhalen. Die van de kinderen zelf. Ja, het doet pijn, zeggen ze. Zeker als ouders niet goed overweg kunnen met de scheiding. En lastig is het soms ook. Maar een scheiding is voor kinderen vooral een opluchting: eindelijk zonder ruzie. DOOR BARBARA SEYNAEVE / FOTO’S YANN BERTRAND
Deran Örskaya (14)
Clio Gydé (22)
Aurelie De Beul (16)
‘Soms zou een man in huis toch beter zijn’
‘Kwaad ben ik nooit geweest, wel wat cynischer in de liefde’
‘Dat eeuwige sleuren met mijn spullen, dat is wel een minpunt’
“Op mijn zesde verjaardag is mijn moeder het afgetrapt bij mijn vader”, vertelt Deran. “Ik moest eigenlijk bij hem blijven, maar ik heb me losgerukt en ben haar achterna gegaan. Toen zijn we naar Duitsland gevlucht.” Veel Duits kan Deran niet meer, want nog geen jaar later betrok hij met zijn moeder opnieuw een appartementje in Brussel. Zijn vader was intussen in Turkije, waar hij nu nog steeds woont. “Ik wil hem niet meer zien”, zegt Deran en zijn ogen spuwen vuur. “Hij heeft het mijn moeder altijd moeilijk gemaakt. Ze hadden vaak ruzie, dus ze had gelijk om bij hem weg te gaan.” Toch zou het gemakkelijker geweest zijn met een man in huis, denkt Deran. “Soms zou het beter zijn, want nu moet mijn moeder alle facturen zelf betalen, en moet ze ontzettend hard werken om een babysit te kunnen betalen voor mijn zesjarige broertje.” Er was een tijdlang een stiefvader, tegelijk de
vader van Derans broer, maar ook dat huwelijk liep drie jaar geleden spaak. Daarom ook blijft Deran vaak afwezig op school. Hij volgt de opleiding Voeding, Verzorging, Kantoor & Verkoop in het Technisch Atheneum in Evere. “Soms heb ik gewoon geen zin om naar de les te gaan. Ik zeg het de leerkrachten altijd, dus echt spijbelen is het niet.” Maar hij heeft er wel zijn eerste buis aan te danken: hij was te veel onwettig afwezig geweest en dat haalde zijn punten naar beneden. “Razend was ik daarover”, vertelt Deran. “Ik had nog nooit een buis gehad, was altijd bij de besten van de klas. Op zulke momenten denk ik dat het anders zou zijn als ik een vader zou hebben die er voor me is. Mijn mama kan niet goed om met de woede in mij, net zoals de leerkrachten het niet begrijpen.” Hij haalt de schouders op. “Maar mijn vader had er wellicht ook niets aan kunnen doen.”
“Ik leefde week om week in twee verschillende huizen in dezelfde straat”, vertelt Clio, studente geschiedenis aan de Universiteit Gent. “Het was even wennen als achtjarige, en het moet ook heel pijnlijk geweest zijn voor mijn moeder. Maar ik heb er geen trauma’s aan overgehouden. Het ging toen een beetje aan mij voorbij.” Ze was wel een van de enige leerlingen op de lagere school van wie de ouders niet meer samenwoonden, herinnert ze zich. “Dat was echt het begin van de scheidingen, in het middelbaar waren het er al veel meer.” Waarom haar ouders precies besloten om uit elkaar te gaan, werd Clio nooit meegedeeld. “Maar het werd me al snel duidelijk. Niet zo moeilijk ook, aangezien mijn vader meteen met zijn nieuwe vriendin ging samenwonen.” Dat ging meest-
al goed, zolang “de vriendin niet te veel mama begon te spelen”, zegt Clio. “Want daar kon ik echt niet mee om.” Ook de komst van haar halfbroertje Adam (nu 2,5 jaar), zoontje van haar papa, was aanvankelijk een harde noot om kraken. “Ik was altijd enig kind geweest”, verklaart ze. “Maar intussen ben ik echt gek op hem.” Veel last heeft ze nooit gehad van het feit dat haar ouders niet zijn samengebleven. “Kwaad ben ik nooit echt geweest, aangezien mijn ouders relatief vredevol met elkaar omgaan. Maar ik ben wel iets cynischer in de liefde. De ware en eeuwige man, daar geloof ik niet in.” Niet dat dat erg is, dixit Clio, want haar moeder vond zichzelf ook weer een partner met wie ze nu al zes jaar lang gelukkig is. “Het kan niet meteen raak zijn, en het kan niet raak blijven. Zo zal het mij wellicht ook vergaan.”
Elke week laden Aurelie en haar zus Charlotte (15) wasmanden vol met hun hele hebben en houden. “De hele koffer zit meestal vol”, vertelt ze. “Maar het kan niet anders. Als je iets in het ene huis laat liggen, kun je er gif op innemen dat je het nodig hebt in het andere huis.” Sinds de scheiding, toen Aurelie vijf of zes was, wisselen de onafscheidelijke zussen week na week van huis. Aurelie herinnert zich dat ze opgelucht was toen ze hoorde van de breuk. “Mama en papa maakten voortdurend ruzie, meestal als we aan tafel zaten. Mama begon dan meestal ook nog te roepen, en dat was redelijk stresserend”, vertelt de oudste van de twee meisjes. “We vonden het dus niet zo erg dat ze uit elkaar gingen. Mama ging in de buurt wonen en we konden naar dezelfde school blijven gaan. Alles werd rustiger.” Vandaag woont de mama van de zusjes, samen met haar nieuwe echtgenoot, in Beervelde. Papa
bleef in Heusden, en nam intussen zijn nieuwe vriendin en haar twee kinderen (van 12 en 14) in huis. “Dat is best lastig”, zegt Aurelie. “Sinds de scheiding waren we het gewend om alles samen met papa te doen. Plots werd alles omgegooid, en is hij ook strenger geworden omdat de twee andere kinderen nog klein zijn.” En ook bij mama is het niet altijd even gemakkelijk. “Als we ruzie maken, kiest haar man altijd partij voor haar, ook als ze ongelijk heeft. Wij kinderen kunnen niet op tegen twee volwassenen, en dat kan me heel erg frustreren.” Dat uit ze in woede, zegt ze, en trots is ze er niet op. “Ik kan ongelooflijk snel kwaad worden, vooral op mijn mama. Mijn zus is veel rustiger dan ik, zij kan het gemakkelijker loslaten”, vertelt ze. “Ik weet niet goed hoe dat komt, eigenlijk. Misschien omdat ze jonger is dan ik? Ik zou niet weten wat ik zonder haar zou doen in elk geval, zij is het allerbelangrijkste voor mij.”
Alleenstaande mannen grijpen naar de fles, vrouwen naar de pillen BRUSSEL ● Om de sstr tress ess van
een echtsc echtscheiding heiding ttee lijf lijf te te gaan gaan gri rijpen jpen g gesc escheiden heiden mannen sneller naar de ffles, les, ter terwijl jl gesc escheiden heiden vr vrouw ouwen en kiezen voor oor pillen. 23 procent procent van de ondervraagde ondervr aagde alleenstaande alleens aande vrouw vr ouwen en gaf gaf ttoe oe de voorbi voorbije je twee tw ee w weken n slaapmiddelen, kalmeermiddelen kalmeer middelen of antidepressiva depressiva gebr g bruikt uikt te t hebben. Gescheiden mannen en vrouwen zijn over het algemeen minder tevreden met hun leven dan gehuwde partners. Ze rapporteren ook meer symptomen van depressiviteit, en schatten hun gezondheid slechter in dan gehuwden. Maar hoe-
wel ze dezelfde gevoelens ervaren, gaan mannen en vrouwen daar anders mee om. Overmatig drinken, met als definitie meer dan zes glazen alcohol per dag, komt vaker bij mannen voor. Gehuwde mannen, of gescheiden mannen met een nieuwe partner, lieten zich niet zo gaan. Veel vrouwen zitten dan weer aan de pillen. 23 procent van de gescheiden vrouwen zonder partner gaf toe dat ze de voorbije twee weken slaapmiddelen, kalmeermiddelen of antidepressiva had geslikt. Bij gehuwde vrouwen was dat 11 procent, bij vrouwen met een nieuwe partner 16 procent, en bij alleenstaande mannen nog 14 procent. Vrouwen stappen wel veel sneller naar professionele hulpverleners, zoals huisart-
ELIEN COLMAN (UGENT):
Financiële moeilijkheden en inkrimpen van sociale netwerken doen buffers wegvallen sen en in mindere mate psychologen en psychiaters. “Wie geen partner heeft, doet het vaakst een beroep op professionele hulpverlening”, zegt Elien Colman van de Universiteit Gent. “Van de alleenstaande
vrouwen bezoekt meer dan een kwart de huisdokter, met klachten over emotionele en sociale stress.” In de huisartsenopleiding wordt echter weinig aandacht besteed aan het thema, waardoor de onderzoekers vermoeden dat huisdokters geconfronteerd met dergelijke patiënten nogal snel pillen voorschrijven. Alleenstaande gescheiden mannen zijn dan weer minder geneigd om externe hulp te gaan zoeken, slechts 14 procent van hen raadpleegde een dokter of psycholoog. “Zeker is dat een scheiding een stresserende gebeurtenis is, met een impact op de mentale gezondheid van de ex-partners”, zegt Colman. “Financiële moeilijkheden en het inkrimpen van sociale netwerken zorgen ervoor dat buffers wegvallen en dat
sneller naar roesmiddelen wordt gegrepen.” Maar ook hier komen nieuwe partners opnieuw om de hoek kijken. “De scores inzake welbevinden en gezondheid zijn hoger bij gescheiden personen met een nieuwe partner”, zegt Colman. “Zij fungeren vaak als buffer omdat ze een bron zijn van sociale steun en, in zekere zin, sociale controle.” Toch ook belangrijk om op te merken: de meerderheid van gescheiden mannen of vrouwen drinkt niet overmatig of zit niet aan de pillen, zegt Sara Symoens, die het gebruik onderzocht. “Steun van familie en vrienden is daarvoor enorm belangrijk, net als het hebben van een job. Dat laatste is niet enkel een bron van afleiding en financiële autonomie, het is ook een belangrijke bron van zelfwaardering.” (BSE)