de puur muziek
22.01.2012 | 16:00 | STAM - REFTER
Marc mauillon Mon chant vous envoy
programma
Mon chant vous envoy
Guillaume de Machaut (ca. 1300-1377)
Marc Mauillon heeft een voorliefde voor het oeuvre van dichter-componist Guillaume de Machaut (1300-1377). Voor Muziekcentrum De Bijloke stelde hij een nieuw programma samen met virelais, ballades en rondeaus. De refter van het STAM vormt het unieke kader voor dit concert, overdekt met een houten spitstongewelf en voorzien van unieke 14de-eeuwse pre-Eyckiaanse muurschilderingen. Guillaume de Machaut wist in de 14de eeuw zijn functies als dichter én componist op een sublieme manier te combineren. De muziek was in die tijd technisch zo complex geworden dat men dat eigenlijk niet langer voor mogelijk hield. Toch slaagde De Machaut erin om tot de grootste schrijver uit het Franse taalgebied uit te groeien, en tot de belangrijkste Europese componist van dat moment. In zijn oeuvre verweeft hij op een schitterende manier de muziektraditie van zijn voorgangers met de vernieuwingen uit zijn tijd. Zijn werk getuigt van een uitgesproken persoonlijkheid. Dat blijkt o.a. uit de proloog tot de zesdelige uitgave van zijn volledige oeuvre die De Machaut schreef. Hij vergelijkt zichzelf met Orpheus en zegt niet alleen contact te hebben met de groten der aarde maar ook het bezoek te krijgen van de Natuur, de dochter van God, die hem drie van haar kinderen komt schenken: Intelligentie, Retorica en Muziek. Een daad van een zelfbewust kunstenaar die de eerste voet in de renaissance zet. De grote verdienste van Marc Mauillon en zijn ensemble is dat ze zo’n scherp oor en oog hebben voor de intense verwevenheid van tekst en muziek in De Machauts werk. De hoofse liefde, het erfgoed van de trouvères staat centraal, maar wordt tegelijkertijd naar een hoger plan getild. Telkens weer wordt één melodie op een andere manier voorgedragen en met vedel, harp en fluiten ingekleurd door de andere musici. Waar andere ensembles voor middeleeuwse muziek esoterische sferen oproepen, is hier geen spoor te bekennen van vals sentiment.
1. Quant je sui mis (virelai) 2. Comment qu’à moy lonteinne (virelai) 3. Puisqu’en oubli (rondeau) 4. Amours me fait desirer (ballade) 5. Dame, vostre doulz viaire (virelai) 6. Doulz amis (ballade) 7. J’aim mieux languir (ballade instrumental) 8. Dou mal qui m’a longuement (virelai) 9. Ploures, dames (ballade) 10. Se ma dame (virelai) 11. Dix et sept, cinq (rondeau) 12. Liement me deport (virelai instrumental) 13. J’aim sans penser (virelai)
UITVOERDERs Marc Mauillon | zang VivaBiancaLunca Biffi | zang en vedel Angélique Mauillon | gotische harp Pierre Hamon | fluiten, concept en muzikale leiding
Concert in samenwerking met STAM, Stadsmuseum Gent.
2
liedteksten 1. Quant je sui mis au retour Quant je sui mis au retour De veoir ma dame. Il n’est peinne ne dolour Que j’aie, par m’ame. Dieus! c’est drois que je l’aim, sans blame. De loial amour.
Dame, de grace pleinne. Mais vos haute valour. Vo bonte souvereinne et vo fine doucour En vostre dous demeinne M’ont si mis que m’amour. Sans pensee vilainne. Meint en vous que j’aour.
Sa biaute, sa grant doucour. D’amoureuse flame Par souvenir, nuit et jour M’esprent et enflame. Dieus! c’est drois que je l’aim, sans blame. De loial amour.
Comment qu’a moy lonteinne... Comment qu’a moy lonteinne... Mais Desirs que se peinne D’acroistre mon labour Tenra mon cuer en peinne Et de mort en paour. Se Dieus l’eure n’ameinne Qu’a vous, qui estes flour De toute flour mondeinne. Face tost mon retour.
Et quant sa haute valour Mon fin cuer entame. Servir la weil sans folour Penser ne diffame. Dieus! c’est drois que je l’aim, sans blame. De loial amour.
Comment qu’a moy lonteinne... 2. Comment qu’a moy lonteinne Comment qu’a moy lonteinne Soies, dame d’onnour. Si m’estes vous procheinne Par penser nuit et jour.
3. Puis qu’en oubli sui de vous, dous amis Puis qu’en oubli sui de vous, dous amis. Vie amoureuse et joie a Dieu commant. Mar vi le jour que m’amour en vous mis. Puis qu’en oubli sui de vous, dous amis. Mais ce tenray que je vous ay promis. C’est que ja mais n’aray nul autre amant.
Car Souvenir me meinne. Si qu’ades sans sejour Vo biaute souvereinne. Vo gracieus atour. Vo maniere certeinne Et vo fresche coulour Qui n’est pale ne veinne Voy toudis sans sejour.
Puis qu’en oubli sui de vous, dous amis. Vie amoureuse et joie a Dieu commant.
4. Amours me fait desirer Amours me fait desirer Et amer;
Comment qu’a moy lonteinne... Comment qu’a moy lonteinne...
3
Mais c’est si folettement Que je ne puis esperer Ne penser N’ymaginer nullement Que le dous viaire gent Qui m’esprent Me doie joie donner. S’amours ne fait proprement Tellement Que je l’aie sans rouver.
Dame, et bien faire le doy; Car anoy. Griefte, doleur ne contraire Onques en vous servant n’oy. Eins congnoy Que riens ne m’i puist desplaire. Et qu’ades mieus me doit plaire. Sans retraire. De tant com plus m’i employ. Car tant estes debonnaire Qu’exemplaire De tous les biens en vous voy.
S’ay si dur a endurer Que durer Ne puis mie longuement; Car en mon cuer weil celer Et porter Ceste amour couvertement. Sans requerre aligement. Qu’a tourment Weil mieus ma vie finer. Et si n’ay je pensement Vraiement Que je l’aie sans rouver.
Dame, vostre doulz viaire... Dame, vostre doulz viaire... Quant je remir vostre arroy Sans desroy Ou raisons maint et repaire. Et vo regart sans effroy. Si m’esjoy Que tous li cuers m’en esclaire; Car il le scet si attraire Par son traire Qu’en vous maint; et je l’ottroy. Si ne weillies pas deffaire Ceste paire. Dame; humblement vous en proy.
Mais desirs fait embraser Et doubler Ceste amour si asprement Que tout m’en fait oublier. Ne penser N’ay fors a li seulement; Et pour ce amoureusement Humblement Langui sans joie gouster. S’en morray, se temprement Ne s’assent Que je l’aie sans rouver.
Dame, vostre doulz viaire... Dame, vostre doulz viaire... Car mis l’aves en tel ploy Qu’il en soy N’a riens n’ailleurs ne repaire. Fors en vous, et sans anoy; N’il ottroy Ne quiert merci ne salaire Fors que l’amour qui le maire Vous appaire Et que tant sachiez de soy Qu’il ne saroit contrefaire Son affaire. C’est tout. Mon chant vous envoy.
5. Dame, vostre doulz viaire Dame, vostre doulz viaire Debonnaire Et vo saige meintieng coy Me font vo service faire. Sans meffaire. De fin cuer, en bonne foy.
Dame, vostre doulz viaire...
4
6. Doulz amis, oy mon compleint Doulz amis, oy mon compleint: A toy se pleint Et compleint Par deffaut de tes secours. Mes cuers qu’amours si contreint Que tiens remeint Dont mal meint Ay, quant tu ne me secours En mes langours. Car d’aillours N’est riens qui confort m’amaint. S’en croist mes plours Tous les jours. Quant tes cuers en moy ne maint.
7. J’aim mieux languir (ballade instrumental)
8. Dou mal qui m’a longuement Dou mal qui m’a longuement Fait languir plaisamment Merci bonnement Ma dame jolie. Pour qui je weil liement Souffrir la maladie Qui en amoureus tourment Nuit et jour monteplie. Pour ce que sans finement L’aim et tres finement La serf humblement. Sans penser folie.
Amis, t’amour si m’ataint Que me vis taint Et destaint Souvent de pluseurs coulours Et mon dolent cuer estraint; Si le destraint Qu’il estaint. Quant en toy n’a son recours. S’a jours trop cours. Se n’acours Pour li garir, car il creint Mort qui d’amours Vient le cours. Quant tes cuers en moy ne maint.
Dou mal qui m’a longuement... Dou mal qui m’a longument... Car je sui si ligement Mis en sa signourie Que ja mais aligement Ne quier avoir n’aie. Se de li n’est proprement. Que debonnairement M’ocist doucement. Quant merci li prie.
Mon cuer t’amour si ensaint Qu’il ne se faint Qu’il ne t’aint Pour tes parfaites doucours; Et ta biaute qui tout vaint Dedens li paint Et empraint Aveuc tes hautes valours. S’en sont gringnours Mes dolours Et plus dolereus mi plaint Et en decours Mes vigours. Quant tes cuers en moy ne maint.
Dou mal qui m’a longuement... Dou mal qui m’a longument... Et se ma dame plaisant Qui d’onnour est garnie Savoit qu’amoureusement Me muir, a chiere lie. Pour li servir loyaument. Ma peinne, vraiement. Bien et hautement Tenroie amenrie. Dou mal qui m’a longuement...
5
9. Ploures, dames, ploures vostre servant Ploures, dames, ploures vostre servant. Qui ay toudis mis mon cuer et m’entente. Corps et desir et penser en servant L’onneur de vous que Dieus gart et augmente. Vestes vous de noir pour mi. Car j’ay cuer teint et viaire pali. Et si me voy de mort en aventure. Se Dieus et vous ne me prenes en cure.
Se ma dame m’a guerpy... Se ma dame m’a guerpy... Je l’ay servie longuement Loyautement N’onques je ne li failli; Or me tient dolereusement En tourment. Quant son cuer mort et trahi M’a, par samblance d’ami. Et en ottriant merci Ma mort m’a juree. Puis qu’il li plaist, forment m’agree.
Mon cuer vous lay et met en vo commant. Et l’ame a Dieu devotement presente. Et voit ou doit aler le remenant: La char aus vers, car c’est leur droite rente; Et l’avoir soit departis Aus povres gens. Helas! en ce parti En lit de mort sui a desconfiture. Se Dieus et vous ne me prenes en cure.
Se ma dame m’a guerpy... Se ma dame m’a guerpy... Ainsi, sans nul aligement. Humblement D’amours en morant langui. Et li Desirs plus asprement Qui m’esprent. M’assaut que s’onques joy N’eusse, car souvent di Pour ma douce dame “ay mi” A vois esplouree. Puis qu’il li plaist, forment m’agree.
Mais certains sui qu’en vous de bien a tant Que dou peril, ou je sui, sens attente. Me geterez, se de cuer en plourant Priez a dieu qu’a moy garir s’assente. Et pour ce je vous depri. Qu’a Dieu weillies pour moy faire depri. Ou paier creins le treu de Nature. Se Dieus et vous ne me prenes en cure.
Se ma dame m’a guerpy... 10. Se ma dame m’a guerpy Se ma dame m’a guerpy Et a un autre que mi S’Amour ha donnee. Puis qu’il li plaist, forment m’agree.
11. Dix et sept, cinq, trese, quatorse et quinse Dix et sept, cinq, trese, quatorse et quinse M’a doucement de bien amer espris.
Je ne pensasse nullement. Vraiement. Que muer peust einssi Son cuer et que departement Si briefment Feist de moy et de li. Mais elle l’en a parti. Et pour li mettre en oubli Li veoir me vee. Puis qu’il li plaist, forment m’agree.
Pris ha en moy une amoureuse prise. Dix et sept, cinq, trese, quatorse et quinse. Pour sa bonte que chascuns loe et prise Et sa biaute qui sur toutes ont pris. Dix et sept, cinq, trese, quatorse et quinse M’a doucement de bien amer espris.
6
BIO
12. Liement me deport (virelai instrumental)
13. J’aim sans penser laidure J’aim sans penser laidure Et ay lonc temps ame Celle ou dieus et Nature Ont mis tant de bonte. Que toute creature D’onneur a seurmonte.
De bariton Marc Mauillon (FR) legt sinds het behalen van zijn diploma in 2004 een muzikale weg af die door verschillende tijdperken en genres loopt. Sinds 2002 maakt hij deel uit van Le Jardin des Voix, wat tot producties leidde met werk van Lully, Purcell en Rameau. Zijn operarepertoire bevat ook muziek van Mozart, Poulenc, Debussy, Eötvös en Dusapin. In het kader van liedrecitals met een bijzondere aandacht voor oude muziek werkt hij regelmatig samen met de ensembles Alla Francesca en Doulce Mémoire. VivaBiancaLuna Biffi (IT) volgde vedel- en gambalessen bij Randall Cook en zang bij Richard Levitt en Dominique Vellard aan de beroemde Schola Cantorum Basiliensis. Sinds 1997 deelt ze de podia met steeds meer belangrijke ensembles die zich specialiseren in oude muziek, waaronder Lucidarium en Alla Francesca. Als soliste ontwikkelt ze een project rond Italiaanse muziek uit de 14de tot de 16de eeuw. Ze geeft vaak masterclasses en stages in de centra voor oude muziek in Parijs en Basel en aan de conservatoria van Lyon en Genève. Na haar studie van de klassieke harp koos Angélique Mauillon (FR) voor een specialisatie in de uitvoering van oude muziek, bij Eugène Ferré en Mara Galassi. Mauillon speelt middeleeuwse harp bij de ensembles Mala Punica, Alla Francesca, La Dolce Sere en renaissanceharp bij Doulce Mémoire en Les Jardins de Courtoisie. In verscheidene barokproducties bespeelt ze de tripelharp, onder meer in het gezelschap van Elyma, La Fenice en Les Paladins. Ze doceert historische harp aan het conservatorium van Tours. Pierre Hamon (FR) bouwde de afgelopen jaren als veelgevraagd blokfluitsolist een repertoire uit dat reikt van de 12de tot de 21ste eeuw. Zijn bijzondere interesse voor middeleeuwse muziek brengt hij in de praktijk bij het ensemble Gilles Binchois. Hamon is medestichter van het ensemble Alla Francesca en werkt daarnaast ook vaak samen met Jordi Savall. Hij doceert momenteel aan het conservatorium van Lyon.
Or m’est dure Sans mesure. N’elle n’a pite De l’ardure Que j’endure Pour sa grant biaute. Sa maniere seure. Douce et simple, a mon gre. Et la riche faiture De sa plaisant biaute Par leur douce pointure M’ont conquis et outre. Or m’est dure... Mais ce n’est pas droiture Qu’einsi pour loyaute Soie a desconfiture. Car j’ay sans faussete Ma dame nette et pure Servi et honnoure. Or m’est dure...
7
binnenkort VR | 27.01.12 | 20:00 Cantus Cölln Kuhnau, J.S. Bach WO | 01.02.12 | 15:00 | UITVERKOCHT Ronald Brautigam Van Beethoven, Mendelssohn, Satie, Debussy DO | 02.02.12 | 20:00 | MAETERLINCK Maeterlinck Kwartet Milhaud, Lekeu, Debussy VR | 03.02.12 | 20:00 Brussels Philharmonic, Vlaams Radio Koor, Octopus Symfonisch Koor, Michel Tabachnik (dirigent), Vadim Repin (viool) Berg, Debussy ZA | 04.02.12 | 20:00 deFilharmonie, Philippe Herreweghe (dirigent), Viktoria Mullova (viool) Brahms, Schubert DO | 09.02.12 | 20:00 Nabla / Joachim Brackx Pàli Consort o.l.v. Benjamin Glorieux Crank o.l.v. Andreas Böhlen Bijloke-Manufactuur
Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00 | za 13:00 - 17:00 09 269 92 92 | tickets@debijloke.be | www.debijloke.be
ZA | 11.02.12 | 20:00 Symfonieorkest Vlaanderen, Guy Van Waas (dirigent), Ning Kam (viool) Fauré, Saint-Saëns, De Boeck, Strauss WO | 15.02.12 | 20:00 Krassport Portico Quartet Jazz DO | 16.02.12 | 20:00 Me La Amargates Tu Sefardische liederen VR | 17.02.12 | 20:00 Les Plaisirs du Parnasse Kamermuziek van Gabrieli, Piccinini, Marini, Vierdank e.a. ZA | 18.02.12 | 20:00 | UITVERKOCHT The Hilliard Ensemble Muziek op teksten van Petrarca en Dante ZO | 19.02.12 | 20:00 deFilharmonie, Michaël Pas (acteur) Pulcinella, KIDconcert DO & VR | 01 & 02.03.12 | 18:00-23:30 En Avant Mars / Voorwaarts Maart Festival
v.u. | Daan Bauwens • tekst | Johan Van Acker © | Muziekcentrum De Bijloke Gent info@debijloke.be Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)