de puur muziek
de
31.10.2012 | VANAF 15u | VERSCHILLENDE LOCATIES
WORLD MUSIC DAYS Muziekcentrum Gent
FREE YOUR EARS
NADAR O.L.V. DAAN JANSSENS 15u00 | MIRYZAAL (HOOGPOORT 64)
PROGRAMMA
UITVOERDERS
Malin Bång SE - ISCM Gotland [1974] Turbid Motion B-fl, B-cl, 2 perc, pf, gi, vln, vcl* - 2010 - Dur. 9'
Johannes Kreidler | Moderator Marieke Berendsen | Violin Annegret Mayer-Lindenberg | Viola D'amore Pieter Matthynssens | Cello Katrien Gaelens | Flute Dries Tack | Clarinet Tom De Cock | Percussion Yves Goemaere | Percussion Elisa Medinilla | Piano Toon Callier | Guitar Jutta Troch | Harp - N.N.Electronics
Daan Janssens BE - YCA [1983] [...en paysage de nuit...] amp va d'amore, b-fl, b-cl, hp, pf, 2, laptop, vn, vc 2010 - Dur. 9'30'' Stefan Prins BE - ISCM Flanders - YCA [1979] Fremdkörper 1 ampl fl [pic], perc, el. guit., vc., soundtrack & electronics - 2008 - Dur. 12' Johannes Kreidler DE - Individual submission- YCA [1980] Outsourcing fl, keybd/sampler, vc, perc., moderator* - 2009 - Dur. 15' * Belgische première
2
TOELICHTING TURBID MOTION is a series of musical actions influenced by the various states of daylight. In the spring of 2010, I made a few comparative recordings during dawn and dusk in Stockholm and Paris. My interest was focused on the interactions between the light conditions and urban noises in the two cities. The recordings influenced the creation of a number of gestures, each presenting different combinations of energy levels and timbres. My musical gestures are generally created by motion. Each perceptible gesture, no matter how small, contains a certain intensity and direction – it might be moving forward, slowing down, repeated in loops or moving in a circular motion. Different types of motions are happening at the same time, creating multiple layers of activities. As in daily life, noise and motion are almost never constant; they change in character and are interpreted according to our level of awareness.
with amplified viola d'amore, is the last part of the Passages/Paysages project. This composition starts with gestures and textures which were introduced before in [trois études scénographiques], but soon it takes a different direction. Although the subtitle ‹for ensemble with amplified viola d'amore› may suggest that we are formally dealing with a concerto, the viola d'amore is only sporadically treated as a real solo instrument. One the contrary, the composition starts as a genuine ensemble piece. It is only near the very end that it transforms into a concertante piece, and that the viola d'amore assumes its role as a soloist.
FREMDKÖRPER # 1 is written to form part of a concert-program in which the "Entartete Kunst''-exhibition that the Third Reich set up 70 years ago, would be critically brought back into memory. The German word "Fremdkörper'' has some interesting characteristics. First, as a substantive it's singular and plural at the same time. Secondly, it has two interesting meanings: "intruder'' and "strange object, strange object [medical]''. I elaborated upon these aspects, to give shape to this composition with the same title: 'Fremdkörper. Peutêtre supprimé' [In this composition, every musician is linked to a guitar-amplifier, standing next to him/her [as a fremdkörper], which amplifies its sound directly [with/without the use of distortion pedals]. On the other hand, the four-channel soundtrack, is sent to the same four
[...EN PAYSAGE DE NUIT...] Between 2005 and 2008, I composed my [...Passages...] - cycle, consisting of four pieces, which are entirely constructed around similar, recurring musical ideas developping in different ways and directions. Later on, some ideas of the [...Passages...] – cycle were transformed and elaborated in [trois études scénographiques] [2008 - 2010], for mezzosoprano and ensemble. The piece [...en paysage de nuit...] [2010], for ensemble
3
amplifiers, every channel to its respective amplifier. For every channel I recorded samples of the respective instrument and processed it with a digital instrument I've made in MAX ["The granulator'']. In the first part of the composition, the result of this processing is heard whenever the live Instruments don't play: through an automated amplitude-follower, the soundtrack is stopped whenever the respective instrument plays and is resumed whenever it stops. This way, in the first part, the actions of the live-instruments function as intrusions [fremdkörper] into the initial, purely electronical texture. Hence, the instrument and amplifier are articulated as two fundamentally different "bodies''. This OR/OR-situation is changed into an AND-situation in the second part: every instrument plays together with the soundtrack, as being one body, which, of course, ondergoes several mutations during its musical course. Nevertheless, the live-instrumental sounds and the electronically processed sounds of the same instruments, are clearly related to each other, thus being "prolongations'' of each other. At a certain point into this evolution, these two faces of the same body are being intruded again by similar electronical textures as in the first part, but now, the roles [intruder-intruded] are inversed. In this composition, several "strange'' objects are used to generate sound, such as a handheld ventilator, a turntable of which only the turning table is used to generate sound, sponges ... Of course, all of these objects are supplementary Fremdkörper and raise the question: which is the
actual karper? [the instruments itself?]. On another level, the idea of "intrusions'' is elaborated in the soundtrack, which is based on granular synthesis. In the second part of the piece, this granular synthesis is based on granular "mix-in'' of grains [intrusions] from for example the cellobuffer into the guitar-buffer, generating polymorphous textures]. Fin de la suppression possible. This composition, premiered by Nadar in 2008 at the "Logos Foundation'' in Ghent was commissioned by Jeugd & Muziek Vlaanderen.
OUTSOURCING In 2009, I was commissioned a new piece from Klangwerkstatt Berlin for the Mosaik Ensemble. I searched on the Internet for Chinese composers offering their services. I found Xia Non Xiang and gave him some of my recent compositions, asking him to write a piece for Ensemble Mosaik imitating my own musical style. I also looked for an inexpensive computer programmer in India and found Ramesh Murraybay. I gave him the same pieces that I gave Xiang and asked him to write a software program algorithmically imitating my music. Finally, I asked Xiang to use Murraybay's software. The music I received from Asia actually sounds like my music, with a few differences. This concept poses the question of authorship: who actually composed this music? Marketing is yet another issue. As common practiced in this industry, I outsourced the production to cheaper countries. I received $1500 for my commission whereas, for the people in Asia who wrote the score, I only paid $150.
4
SPECTRA O.L.V. FILIP RATHÉ 17u30 | KRAAKHUIS
PROGRAMMA
UITVOERDERS
Raminta Šerkšnyte LT - ISCM Lithuania [1975] Almond Blossom [2006] I. The first beams of the sun in the early spring II. The feeling of the last spring to come III. Almond blossom
Els Mondelaers | zang
Lucien Goethals BE [1931-2006] Pampa [1979] Pedro Álvarez CL - ISCM Chile SCD - YCA [1980] Interalia [2010, creation] Chiu-Yu Chou [TW ] Wild graffiti II** [2012, creation] Annelies Van Parys BE [1975] Memories of an Index** [2012, creation] ** Wereldpremière Dit concert wordt opgenomen door Klara. Het wordt uitgezonden op donderdag 1 november om 19u in het programma 'In de loge'.
5
TOELICHTING 'Almond Blossom' van de Litouwse Raminta Šerkšnyte (°1975) refereert aan Van Goghs gelijknamige schilderij. Hoewel veel van zijn werk een duistere en neerslachtige sfeer bevat, straalt dit schilderij met een ongelooflijke lichte gloed vol impressionistische kleurenpracht. Šerkšnytes werk is dan ook gebaseerd op het 'horen in kleuren', waarbij ze zoekt naar klinkende equivalenten van licht en donker, warm en koud.
Šerkšnytes expressief coloriet vormt een ideale pendant voor de weemoed van Lucien Goethals' (1931-2006) 'Pampa'. In dit werk mijmert Goethals - die van bij de oprichting van SPECTRA steeds een belangrijke mentor is geweest - over het land waar hij zijn jeugd doorbracht, Argentinië met haar desolate hoogvlakte, zo egaal en onbegrensd dat ze de mens de hoogmoed geeft zich een centrum te wanen. De poëzie is van de Argentijnse dichter Ricardo Guïraldes (1886-1926).
Pampa uit: 'Poemas Inéditos', 1954, Ricardo Güiraldes Madre. Moeder. Horizonte. Horizon. Soledad. Eenzaamheid. Llanura franca al sol que sólo sabe de tu Vranke vlakte naar de zon die alleen weet curva. heeft van je curve (ronding). Tú que nos das el orgullo de creernos un Jij die de fierheid geeft ons een middelpunt centro, te voelen, cuna, sepulcro y sustento. wieg, graf en steun. Creadora del gaucho afirmativo, Schepster van de affirmatieve (zelfzekere) del caballo amigo de la distancia, gaucho, van het paard, vriend van de afstand del puma escondido, van de verborgen poema y del chajá ascendente. en van de opstijgende chajá. Pretexto de vagabundas ansias de partir sin Voorwendsel voor een dolende drang om te meta. vertrekken zonder doel. Igualdad más invencibile que las pendientes Gelijkheid die onoverwinnelijker is dan de de la montaña hellingen van de begrenzende bergen limitada y que el abrazo sombrío de las en dan de sombere omarming van de isoleselvas aisladoras. rende wouden ¡ Tú que das resignación al pequeño, Jij die berusting geeft aan het kleine, empapado de infinito ! doorweekt van oneindigheid !
6
'Interalia' van de Chileen Pedro Álvarez (°1980) wordt op dit concert voor het eerst publiek voorgesteld. In dit werk belicht hij enkele muzikale objecten op steeds wisselende wijze, als maakten ze deel uit van een mobile, een kinetische sculptuur. Hierbij verschuift de muzikale focus van verhalende zekerheid naar die van oneindige mogelijkheid waarin het geheugen zichzelf verliest.
reflecteert ze over de cultuurshock die haar overviel toen ze in Manchester ging studeren en de mentale omwenteling die haar vierjarig verblijf aldaar teweeg bracht. Ook Annelies Van Parys (°1975) schreef nieuw werk speciaal voor dit concert. In 'Memories of an Index' dwaalt haar herinnering af naar haar opera 'An Index of Memories' die in 2010 door SPECTRA, Transparant en het Nederlandse VOCAALLAB werd gecreëerd. De teksten zijn van de Griekse dichteres Sappho van Lesbos (ca. 6de eeuw B.C.) en handelen over de liefde.
Chiu-Yu Chou (°1981) uit Taiwan won in 2011 de ISCM-IAMIC Young Composer Award wat haar een compositieopdracht opleverde voor de World Music Days 2012. In het werk 'Wild Graffiti II' Memories of an Index Eros schudde aan mijn hart zoals de wind uit de bergen zich op de eiken stort...
Ze waren hier meteen. En bij u, zalige, Gleed een glimlach over het onsterfelijke gezicht. Toen u vroeg wat mij nu weer mankeerde, Wat ik nu weer riep. Wat mijn bezeten hart het liefst Gebeuren zag. "Wie moet ik nu weer Terug in je armen drijven? Sappfo, wie Behandelt jou zo slecht? Ontloopt ze je? Weldra loopt ze je na. Weigert ze gaven? Ze zal ze geven. Houdt ze niet van je? Ook al stribbelt ze tegen, Ze houdt gauw van jou.'' Kom ook deze keer bij me, verlos me Van zware zorg, laat in vervulling gaan Waar mijn hart naar hunkert, wees u zelf Mijn bondgenoot.
Onsterfelijke liefdesgodin op uw rijk versierde troon Listenbedenkend kind van god, ik smeek u Maak, meesteres, mijn hart niet stuk, met verdriet en ongeluk Maar kom hierheen, zoals u vroeger deed Toen u van ver mijn stem vernam Mij verhoorde, het gouden huis Verliet van uw vader en kwam Op uw wagenspan. Mussen mooi en sterk Brachten u met vlugge vleugelslag Over de zwarte aarde, de hemel uit. De dampkring door.
7
BRUSSELS PHILHARMONIC O.L.V. YUKI KAKIUCHI 20u00 | CONCERTZAAL
PROGRAMMA
UITVOERDERS
Karim Al-Zand US - [1970] Visions from Another World - 2008* - Dur. 13'30 - 15'
Andrey Baranov [First Laureate of the 2012 Queen Elisabeth Competition] | violin
Srdan Dedic HR - ISCM Croatia [1965] Symphonic movement - 2011* - Dur. 12' Wolfgang Amadeus Mozart Violin Concerto N°3 K216 in G Major César Franck Symphony in d minor * Belgische première
8
TOELICHTING KARIM AL-ZAND Het Brussels Philharmonic speelt deze avond samen met Andrey Baranov, winnaar van de prestigieuze Koningin Elisabethwedstrijd voor viool in 2012, het derde vioolconcerto van Wolfgang Amadeus Mozart, de beroemde symfonie in re klein van César Franck en – in het kader van de World Music Days – twee inzendingen van de nationale ISCM-secties: 'Visions from another world' (2008) van Karim Al-Zand en 'Symphonic Movement' (2011) van Srđan Dedić, respectievelijk inzendingen van de Stephan Austin State University (VS) en Kroatië. Wat sterk opvalt bij deze nieuwe composities zijn de technische kwaliteit en de stilistische variatie. Het hedendaagse muziekveld kan in feite als een sterk verkaveld landschap bestempeld worden waarin elke componist ongehinderd zijn ding kan doen. De muzikale diversiteit is enorm en eclecticisme de norm. De componisten hanteren elk een uiterst persoonlijke muzikale taal, maar delen de overtuiging dat er op de één of andere manier komaf moet gemaakt worden met de gangbare conventies. Door zich los te maken van modetrends, slagen hedendaagse componisten erin om levendige, overweldigende en originele muziek te maken. Op compositorisch vlak krijgen we dus een brede waaier van verschillende en uiteenlopende stijlen voorgeschoteld.
zich inspireren door drie illustraties uit het boek 'Un Autre monde' van Grandville, één van de grootste Franse karikaturisten uit de negentiende eeuw. Het prentenboek 'Un Autre monde' dateert van 1844. Het is een ietwat bevreemdende en tegelijk kritische publicatie waarin de klassieke relatie tussen beeld en tekst omgekeerd wordt: de tekeningen hebben nu het overwicht, de satirische tekst van Taxile Delord dient louter ter illustratie. 'Un autre monde' toont aan de hand van fantasierijke prenten een wereld gedomineerd door industriële, medische en wetenschappelijke vernieuwingen. Dit vreemde universum heeft veel kunstenaars geïnspireerd, van de surrealisten tot vandaag. En dus ook componisten, zoals Al-Zand. Hij probeert in zijn 'Visions from another world' echter geen verhaal te vertellen, maar kiest enkel die illustraties ('Ronde Fantastique', 'Begrafenisstoet van de zijderupsen' en 'De draaiende ballerina'), die zich uitstekend lenen om op zoek te gaan naar nieuwe klankidiomen.
SRDAN DEDIC In een toelichting bij de compositie 'Symphonic Movement' verklaart Srđan Dedić (°1965) het volgende: "Het is nu twintig jaar dat ik voor bijna al mijn compositorische toepassingen gebruik maak van het MAX/MSP-softwarepakket dat ontwikkeld werd door het IRCAM, een onderzoeksinstituut in Parijs. Deze software stelt me in staat om materialen te
Voor zijn compositie 'Visions from another world' liet Karim Al-Zand (°1970)
9
gebruiken die ik op de traditionele manier niet kan verkrijgen. Het gaat hierbij voornamelijk om computergegenereerde tonen, akkoorden, polyfone texturen en ritmepatronen. De software helpt tevens bepaalde methodieken te realiseren die voor de mens te complex zijn. Deze benadering komt voort uit het verlangen om ook een fenomeen als sonoriteit te kunnen sturen en manipuleren.'' Dedić componeerde zijn 'Symphonic Movement' in opdracht van het Zagreb Philharmonic Orchestra. De première vond plaats op 25 februari 2011.
precieze aanleiding was dat Mozart zo kort na elkaar dit vijftal werken schreef, is altijd onduidelijk gebleven, maar de werken illustreren een opmerkelijke stap vooruit in een cruciale ontwikkelingsperiode. Het eerste tweetal dateert uit april en juni 1775. Deze werken zijn vervuld van melodische charme en blijken van virtuoos kunnen, maar ze vormen geen grote uitdagingen voor de solist. In het tweede concert lijkt de componist zelfs terug te grijpen op de gedateerde muziek van een tiental jaar eerder. De drie latere concert respectievelijk uit september, oktober en december zijn van een heel ander, hoger kaliber. Hier vond Mozart een nieuw technische uitdaging en in de langzame delen bovendien een gevoelsdiepte die in de eerdere werken ontbreekt.
MOZART Mozart liet slechts weinig muziek voor soloviool en orkest na. Zijn vader Leopold was een eersteklas vioolvirtuoos. Zijn 'Violinschule' uit 1756 was jarenlang een standaardwerk op het gebied van de viooltechniek. Wolfgang is al op heel jonge leeftijd opgeleid in het vioolspel, maar het is nooit zijn lievelingsinstrument geworden. Wanneer hij voor publiek optrad, koos hij in kamermuziek bij voorkeur de altviool, terwijl zijn grote voorkeur als componist en uitvoerend kunstenaar onmiskenbaar bij de piano lag. Er zijn maar vijf vioolconcerten van Mozart die alle uit 1775 dateren toen de 19-jarige componist concertmeester was van het hoforkest van de Salzburgse aartsbisschop.
FRANCK Zoals het een romantisch verhaal past, werd César Francks Symfonie in d – vandaag één van de standaardwerken van de symfonische literatuur - in slechte omstandigheden ten doop gehouden. De première op 17 februari 1889 was een flop van formaat. Publiek en pers haalden hun neus op voor deze robuuste brok symfonische muziek en verlieten reeds tijdens de uitvoering ervan de zaal. Volgens de legende waren het alleen Francks leerlingen die na afloop waagden te applaudisseren. Het zou Franck zelf nauwelijks opgevallen zijn, die alleen oren had voor de uitvoering van zijn symfonie: "Ik ben blij het stuk gehoord te hebben. Het klonk precies zoals ik het mij had voorgesteld. Een uitvoering onder zo'n dirigent is onvergetelijk en wat is het
De bewuste werken werden voor eigen gebruik en voor dat van zijn collega Gaetano Brunetti geschreven. Als Mozart al poogde nog meer vioolconcerten te schrijven, kwam hij daar niet ver mee. Wat de
10
geheel leerrijk!''
haast alles is terug te voeren tot de drie eerste noten van deze symfonie - een ware krachttoer in muzikale economie.
Dat een Belgisch/Frans componist zich aan het symfonische genre waagde, was niet bepaald à la mode in het toenmalige Franse muziekleven. Al sinds de dood van Beethoven had vooral Duitsland een symbolisch hoederecht over het symfonische genre, en de enkele, geniale symfonieën die Berlioz schreef, konden daar niets aan veranderen. De Franse romantiek was er nu eenmaal in de ban van de stem: net zoals kamermuziek werd ook absolute orkestmuziek in de schaduw geplaatst van salonliederen en opera's. Pas vanaf het einde van de negentiende eeuw ontstond er een mentale ruimte en een klein publiek voor het genre. In 1880 legde Debussy zijn schetsen voor een symfonie nog opzij, maar in de daaropvolgende jaren zouden Fauré, Lalo, Saint-Saëns, d'Indy en Chausson elk hun bijdrage leveren tot het genre dat in Frankrijk zo lang verwaarloosd werd. Francks symfonie is erg 'architecturaal' van opzet. Net als bij die andere organistsymfonicus Anton Bruckner valt ook hier een schrijfwijze op waarin monolithische klankblokken met veel effect tegen elkaar uitgespeeld worden. Innovatief is zijn symfonie vast: de drie delen van het werk gaan elk terug op het drietonig motiefje dat van bij de start van het openingsdeel (Lento) te horen is in de diepe strijkers. Van de roerige aanhef van het Allegro non troppo over de elegische solo voor Engelse hoorn in het Allegretto tot het onstuimige en triomfantelijke Allegro non troppo:
11
BINNENKORT VR | 02.11.12 | 20:00 European Union Baroque Orchestra, Lars Ulrik Mortensen (artistieke leiding) Rebel, Charpentier, Rameau
ZO | 18.11.12 | 17:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64) Docentenconcert, Moccia (viool), Ermert (cello), Pegorim (piano) Brahms
DO | 08.11.12 | 20:00 | Kraakhuis Solisten van de Byzantijnse Muziek Theosteriktos, Bereketis
DI | 20.11.12 | 14:00 | Kraakhuis Sophie (harp) & Marie (cello) Hallynck Schubert, Kikta, De Falla
ZA | 10.11.12 | 20:00 Orchestra of the Age of Enlightenment, Choir of the Enlightenment Purcell, Haendel
DO | 22.11.12 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64) Navarra String Quartet & Bram Van Sambeek (fagot) Devienne, Du Puy, Blanckaert, Debussy, Fagerlund
DI | 13.11.12 | 20:00 | Kraakhuis Octurn Sonic mantras: monniken in een jazzconcert
VR | 23.11.12 | 20:00 deFilharmonie & Collegium Vocale Gent, Philippe Herreweghe (digigent) Liszt
WO | 14.11.12 | 20:00 | Kraakhuis Capriccio Stravagante Trio Frans recital VR | 16.11.12 | 20:00 | Kraakhuis Contrapunctus, Owen Reese (artistieke leiding) Byrd, Tallis, De Monte, Cardoso, Cristo, Peerson ZO | 18.11.12 | 13:00 - 17:00 Kunstendag voor kinderen Kunst en muziek met 'Abrikoosje het appelflapje' en een groot trommelfeest voor iedereen
ZA | 24.11.12 | 20:00 Symfonieorkest Vlaanderen Dvorak, Prengels, Franck VR | 30.11.12 | 20:00 | Vooruit Theaterzaal Sons of the New World, Jef Neve (piano) Jef Neve ZO | 02.12.12 | 16:00 deFilharmonie, Steven Verhaert (dirigent) KIDconcert: Billy the Kid
Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent Colofon J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Tekst programmaboekje | Frank Pauwels, Malin Bång, Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00 Daan Janssens, Stefan Prins, Johannes Kreidler Za 13:00 - 17:00 v.u. | Daan Bauwens 09 269 92 92 | tickets@debijloke.be | www.debijloke.be © Muziekcentrum De Bijloke Gent Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)