Byzantijnse muziek by Muziekcentrum De Bijloke

Grieks-orthodoxe hymnes tijdens de Goede Week DO | 07.04.11 | 20:00 Solisten van de Byzantijnse Muziek PROGRAMMA 1. Allilouïa (langzaam), metten van de Goede Week 2. Allilouïa (snel) 3. Idou o Nymfios “Zie de Bruidegom die komt”, troparion van de metten van Heilige Maandag 4. Ta Pathi ta septa, “Het eerbiedwaardige lijden” kathisma (hymne) van Heilige Maandag 5. To tin avaton kymenomenin thalassan, “Stormachtig en ondoorschrijdbaar was de zee”, eerste ode van de canon van Heilige Maandag met katavasia (slothymne) 6. Ton Nymfona sou, “Uw bruiloftszaal”, exapostilarion (hymne) van de metten van Heilige Maandag 7. Erxomenos o Kyrios, “Terwijl Hij opging naar Zijn vrijwillig lijden”, sticheron idiomelon (vers) van de metten van Heilige Maandag, gedicht van de H. Kosmas 8. Vouleftirion, “De raad van ongerechtigheid, Redder”, kathisma van de metten van Heilige Dinsdag 9. To dogmati to tyranniko, achtste ode van de canon van Heilige Maandag met katavasia 10. Kyrie i en pollais amartiais, “Heer, de vrouw die gevallen was”, doxastikon (hymne) van de aposticha (slot) van de metten van Heilige Woensdag, gedicht van de H. Kassia PAUZE

1. Mystagogon sou Kyrie, gedicht van de H. Kosma, melodie van Petros Lambadarios, metten van Witte Donderdag 2. Stilin kakias, “De drie jongelingen in hun devotie”, achtste ode van de canon van de metten van Goede Vrijdag 3. Dyo kai Ponira, “Israël, Mijn eerstgeborene”, sticheron van de lauden van Goede Vrijdag 4. Eksedysan me, “Ze hebben Mij van Mijn kleding ontdaan”, doxastikon van de lauden van Goede Vrijdag 5. Simeron Krematai, “Heden is gehangen aan het Kruis”, dienst van de twaalf evangelieën op Goede Vrijdag 6. Ta egkomia, officie van de graflegging van Christus 7. Sigisato, “Dat alle sterfelijke vlees nu zwijge”, Iakovos Protopsaltis de la Grote Kerk (gest. 1800) 8. Hymnon 3 paidon, “Hymne van de drie jongelingen” UITVOERDERS Solisten van de Byzantijnse Muziek Lycourgos Angelopoulos, Adrian Sîrbu, Frédéric Tavernier-Vellas | solisten Alexios Giannakopoulos, Damianos Serefoglou, Roger Coresciuc, Malcolm Bothwell | parafonisten

Aandacht! Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen.

TOELICHTING Grieks-orthodoxe hymnes tijdens de Goede Week Johan Van Acker & Xavier Verbeke

De term ‘Byzantijns’ mag niet herleid worden tot de periode en het territorium van het Byzantijnse Keizerrijk en de daaraan verbonden Val van Constantinopel in 1453. Hij refereert aan een hele traditie die haar ontstaan heeft gekend in het Byzantijnse Keizerrijk (met als metropool Constantinopel) en nadien uitgedeind is naar andere gebieden en nog steeds bestaande is. We denken dan voornamelijk aan het gebied van het huidige Bulgarije en Servië (in het Kerkslavisch), het gebied van het huidige Roemenië (in het Kerkslavisch en het Grieks, later in het Roemeens) en Syrië, Libanon en Palestina (in het Arabisch). Wat de bovenvermelde Balkangebieden betreft, zij hebben bij de kerstening door de Byzantijnen (9de eeuw) ook de zangtraditie overgenomen en die behouden. Ondanks de linguïstische en geografische verschillen, vertoont de muzikale schepping in alle bovenvermelde gebieden een homogeniteit en kan men over een gemeenschappelijke Byzantijnse traditie spreken. Deze homogeniteit is o.a. het gevolg van de nauwe samenwerking tussen de verschillende creatieve centra met als belangrijkste centrum de stad Constantinopel (tot 1580). Vergeten we ook niet de monastieke centra met voorop de kloosters op de Athosberg waar vele Bulgaarse, Servische en Roemeense monnikken verbleven en van waaruit een beslissende invloed is uitgegaan naar de zuidoostelijke gebieden van Europa. Historisch overzicht 1. Het eerste millennium Aangezien de traditie vóór het jaar 1000 zuiver oraal is en er (bijna) geen notatiesysteem voor de hymnen bestaat, bezitten we van deze periode geen handschriftelijk materiaal dat we kunnen ontcijferen. Ze is wel hymnografisch van belang: in deze periode is immers elke hymnograaf hymnendichter én ook ‘componist’, en ontstaan dus alle grote hymnografische dichtgenres. Het is voorts opmerkelijk dat de voedingsbodem van de Byzantijnse liturgische zang zich in het Syro-Palestijnse gebied bevindt; daarvan getuigt de afkomst van de meeste hymnografen. Hierna volgt een historisch overzicht van het eerste millennium aan de hand van de hymnografische dichtvormen. 1.1 Het Troparion Vermelden we om te beginnen het Troparion, één van de oudste dichtvormen – het gaat terug tot de 4e eeuw – dat mag beschouwd worden als de hymnografische ‘basiseenheid’ van de orthodoxe liturgie. De inhoud van deze beknopte hymne is dogmatisch van aard.

TOELICHTING 1.2 Het Kontakion In de ‘gouden’ 6de eeuw van Keizer Justinianus wordt de Byzantijnse eredienst uitgebreid, dit o.m. met het oog op het instellen van een religieuze eenheid. De eredienst moet dus mooi zijn en daartoe moeten zowel de architectuur (cf. de bouw van de Hagia Sophia in Constantinopel), de liturgie als de zang bijdragen. Het is dan ook in deze eeuw dat de eerste grote poëtische vorm ontstaat, nl. het Kontakion (van het Gr. kontax: staf, spies, waarrond de tekst van het Kontakion gerold werd). De creatie van het Kontakion is onlosmakelijk verbonden met de naam van Romanos Melodes, één van de grootste hymnografen aller tijden. We komen dadelijk op hem terug. 1.3 De Canon Rond het einde van de 7de en het begin van de 8ste eeuw ontstaat een nieuwe poëtische vorm, nl. de canon (richtsnoer, voorschrift) dat langzamer hand het Kontakion zal verdringen. Het mag beschouwd worden als het tweede hoogtepunt in de Byzantijnse kerkelijke dichtkunst. Structureel is de canon een uitgebreid en ingewikkeld gedicht dat uit negen oden (Gr. odai) bestaat die respectievelijk op negen bijbelse cantica zijn gebaseerd. Deze cantica verwijzen o.m. naar de geschiedenis van de drie jongelingen in de vuuroven (boek Daniël), of het verhaal van Jona in de buik van de walvis (boek Jona). Elke ode van de canon bestaat uit een beginstrofe (Gr. heirmos) en een reeks van twee, drie of meerdere strofen (Gr. troparia) die qua ritme, aantal lettergrepen en melodie identiek zijn aan het Heirmos. 1.4 Het sticheron Behalve de Canon bekleedt ook het Sticheron (van het Gr. stichos: vers) een centrale plaats in de liturgie. Stichera zijn in ritmisch proza geschreven en belichten het belangrijkste thema van de dag of van de gevierde gelegenheid. Men vindt ze in de vespers en de metten overvloedig terug. We denken hier bv. aan keizer Leo VI (886-912) die de elf pstandingsstichera bij het evangelie schreef. 2. Van de 10de tot de 18de eeuw Na het jaar 1000 worden de gezangen op schrift gesteld. Bovendien komen de liturgische diensten vast te staan zodat de hymnografische productie verzwakt. De grote figuren uit de tweede periode zijn dus vooral ‘componisten’ en geen hymnendichters. 2.1 Van de 12de tot de 14de eeuw: de kalophonie De Kalophonie (Gr. voor ‘welluidendheid’) wordt gekenmerkt door een aanzienlijke verrijking van de zang met uitgebreide, soms extravagante versieringen. Het gebeurt zelfs dat midden in de hymne lange melismatische improvisaties op lettergrepen zonder betekenis worden gezongen, wat

TOELICHTING zuiver liturgisch gezien niet echt verantwoord is. Muzikaal gezien getuigen de hymnes van een ongeëvenaarde rijkdom. Schaduwkant van deze evolutie is dat de verstaanbaarheid van de tekst in het gedrang komt en dat de zanger zelf – met zijn individuele smaak – meer aandacht krijgt en zijn naam gaat verbinden met zijn compositie. Dit is een volslagen nieuwe evolutie. 2.2 Na de val van Constantinopel in 1453 De val van Constantinopel in 1453 betekent geenszins dat de Byzantijnse zangtraditie ophoudt te bestaan. Niet alleen in Constantinopel wordt ze voortgezet, ook de talrijke uitwijkelingen zorgen ervoor dat de traditie wordt uitgedragen naar andere gebieden. Zo worden o.m. Kreta en Cyprus belangrijke creatieve centra. Een toonaangevend figuur als Chrysaphes wijkt bv. uit naar Servië (zie verder). Op het einde van de 16de eeuw neemt de stad Constantinopel opnieuw het roer in handen. Figuren als Theophanes Karykis en loasaph de Nieuwe Koukouzeles verbeteren de melodieën van de Heirmoi. In de 17e eeuw ontstaat er dan weer een ware renaissance van de Byzantijnse gezangen, met figuren als Georgios Raidestinos, Germanos Neon Patron en de priester Balasios. Het creatieve werk situeert zich vnl. op het vlak van de Stichera en de Heirmoi. Deze renaissance wordt in het eerste kwart van de 18e eeuw bekroond met het omvangrijke oeuvre van Petros Bereketes. 2.3 De grote constantinopolitaanse synthese in de 18de eeuw Zoals de titel zegt, gaat het om een synthese van het bestaande repertoire dat inmiddels indrukwekkend groot was geworden. De belangrijke auteurs van deze synthese kan men in twee groepen opsplitsen. Er is enerzijds de groep rond Petros Peloponnesios (‘Lampadarios’, †1777), Petros Byzantios, loannes Trapezountios en Daniel Protopsaltes die het repertoire gaan systematiseren in syllabische en halfversierde stijl; men heeft het in dit geval over de ‘korte traditie’. Anderzijds is er de groep vertegenwoordigd door lakovos Protopsaltes die het repertoire gaat systematiseren in de versierde stijl; in dit geval spreekt men van de ‘lange traditie’. Men mag niet denken dat de melodieën die in het hymnenmateriaal van deze systematisering zijn verwerkt, zuiver 18e-eeuws zijn: immers, oudere elementen (die soms teruggaan tot in de 11e eeuw!) werden in de loop der eeuwen niet vervangen door andere, maar zijn versmolten met latere elementen. In die zin is ook de muziek zelf als het ware een synthese. Het liturgische niveau van deze systematisering is heel hoog: het woord bekleedt immers (opnieuw) een centrale plaats, en de melodieën zijn in het algemeen sober, zelfs in de versierde stijl. Vergeten we niet op te merken dat de Byzantijnse gezangen die thans worden gebruikt, nog steeds op deze synthese gebaseerd zijn.

TEKSTEN 1. Allilouïa 2. Allilouïa 3. Idou o Nymfios Zie de Bruidegom die komt in het midden van de nacht. Zalig de dienaar die Hij wakend vindt, onwaardig echter diegene die Hij in ledigheid verrast. Wees waakzaam, mijn ziel, niet in slaap weg te zinken, aldus overgeleverd aan de dood, buiten het Koninkrijk, alle deuren gesloten. Word wakker al roepend: heilig, heilig, heilig zijt Gij, mijn God. Door bemiddeling van de ontstoffelijken, red ons! 4. Ta Pathi ta septa Deze heilige dag doet het eerbiedwaardige lijden opstralen als het reddingbrengend Licht voor heel de wereld, want Christus spoedt Zich om het in Zijn goedheid te ondergaan. Hij die het heelal in Zijn hand omvat, aanvaardt het vastgeslagen te worden aan het Kruis om de mens te verlossen. 5. To tin avaton Hirmos Stormachtig en ondoorschrijdbaar was de zee, maar de Heer gebood haar weg te trekken, om er het volk van Israël met droge voeten door te leiden: laat ons een hymne zingen voor de Heer, want heerlijk heeft Hij Zich verheerlijkt. Ere zij U, onze God, ere zij U!

Troparion De onzegbare ontlediging van het Woord Gods toont aan de leerlingen wie Christus is: God en Mens. Hij die het geen aanmatiging hoefde te achten aan God gelijk te zijn, ofschoon Hij ons slavengestalte aannam: want heerlijk heeft Hij zich verheerlijkt. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen. In Mijn rijkdom aan Goddelijkheid ben Ik gekomen om de zo arm geworden Adam te dienen, nadat ik, de Schepper, vrijwillig zijn gedaante heb aangenomen om Mijn ziel in te zetten als losprijs voor zijn ziel, daar Ik als God niet lijden kan.

Katavasia Stormachtig en ondoorschrijdbaar was de zee, maar de Heer gebood haar weg te trekken, om er het volk van Israël met droge voeten door te leiden: laat ons een hymne zingen voor de Heer, want heerlijk heeft hij Zich verheerlijkt.

TEKSTEN 6. Ton Nymfona sou Uw bruiloftszaal, mijn Verlosser, zie ik versierd. En ik heb geen kleed om daarin binnen te treden. Maak weer stralend het gewaad van mijn ziel, Schenker des Lichts, en verlos mij. 7. Erxomenos o Kyrios Terwijl Hij opging naar Zijn vrijwillig lijden sprak de Heer tot Zijn leerlingen: â&#x20AC;&#x153;Zie, wij gaan naar Jeruzalem; daar zal de Mensenzoon worden overgeleverd, zoals over Hem geschreven staat. Laat ons dan met Hem meetrekken met een gereinigde geest, en gereed om met Hem mede te worden gekruisigd. Laat ons, omwille van Hem, afsterven aan de lasten van dit leven, opdat wij tezamen met Hem, mogen leven in de eeuwige werkelijkheid. Dan horen wij Hem roepen: Ik ga niet langer op naar het lijden van het aardse Jeruzalem, maar ik ga op tot Mijn Vader en uw Vader, tot Mijn God en uw God, en Ik zal u met Mij verheffen naar het Jeruzalem dat boven is in het Koninkrijk der Hemelen.â&#x20AC;? 8. Vouleftirion Sotir De raad van ongerechtigheid is tegen U, Redder, bijeengebracht door de priesters en schriftgeleerden. Zij bewogen Judas tot het verraad, en zonder beschaamd te zijn vroeg hij aan de goddelozen: wat zult ge mij geven wanneer ik Hem in uw handen overgeef? Bewaar, Heer, onze zielen van zijn veroordeling. 9. To dogmati to tyranniko Hirmos De heilige jongelingen in Babylon gehoorzaamden niet aan het bevel van de tiran, en toen men hen geworpen had in het geweldige vuur, zongen zij de hymne voor God: zegent, alle werken des Heren de Heer. Eer aan U, onze God, eer aan U.

Troparion Laat ons de laksheid van ons afwerpen, om de onsterfelijke Bruidegom Christus met hymnen en brandende lampen tegemoet te gaan, terwijl we zingen: zegent, alle werken des Heren de Heer. Zegenen wij de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Laat ons voldoende olie van barmhartigheid bijeen brengen in het vat van onze ziel, zodat wij de tijd van het uitdelen der kampprijzen niet hoeven te besteden om olie te kopen, maar kunnen zingen: zegent, alle werken des Heren de Heer. Nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Gij die van God, naar de mate van uw kracht, de genadegave ontvangen hebt, vermeerdert uw talent met hulp van Christus die het u verleend heeft, en zingt: zegent, alle werken des Heren de Heer. Zingen, zegenen en aanbidden wij de Heer, Hem toezingend en lovend alle eeuwen.

TEKSTEN Katavasia De heilige jongelingen in Babylon gehoorzaamden niet aan het bevel van de tiran, en toen men hen geworpen had in het geweldige vuur, zongen zij de hymne voor God: zegent, alle werken des Heren de Heer. 10. Kyrie i en pollais amartiais Heer, de vrouw die gevallen was in zo vele zonden, erkende Uw Goddelijkheid; ze nam de taak op zich van myrondraagster en bracht U weeklagend de myron reeds voor de begrafenis. Wee mij, zo sprak ze tot U, voor mij is het nacht door de begeerte der lust: de maanloos donkere nacht der zondige liefde. Aanvaard de stroom van mijn tranen, Heer, Gij die het water van de zee in de wolken omhoog doet gaan; neig U tot de verzuchtingen van mijn hart, zoals Gij U uit de hemelen gebogen hebt in uw ontlediging. Laat mij uw vlekkeloze voeten mogen kussen, en ze afdrogen met de haarlokken van mijn hoofd: die voeten waarvan Eva de tred hoorde in het Paradijs, en waarvoor zij zich uit schaamte verborg. Wie kan de menigte van mijn zonden nagaan, of de afgrond van Uw oordelen doorvorsen? Veracht niet Uw dienstmaagd, mijn zielenreddende Verlosser, Gij die onmetelijk barmhartig zijt. PAUZE 1. Mystagogon sou Kyrie Gij hebt uw leerlingen in de mysteriĂŤn ingewijd, en hun geleerd met de woorden: vrienden, bid dat gij niet door angst van Mij gescheiden wordt. Wel moet Ik lijden, maar dat geschiedt voor heel de wereld. Laat u niet in verwaring brengen: Ik ben niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen, en Mijn leven als zoenoffer te geven voor allen. Als ge Mijn vrienden zijt, volgt Mij dan na. Wie de eerste wil zijn, moet de laatste wezen. Wie meester wil worden, moet dienaar zijn. Blijft in mij, zo gij vrucht wilt dragen, want Ik ben de wijnstok des levens. 2. Stilin kakias Hirmos De drie jongelingen in hun devotie achtten het tegen God opgerichte beeld niet. De tegen Christus woedende bijeenkomst verzint ijdelheid. Ze doden Hem die het leven in Zijn hand draagt, en die heel de schepping looft en verheerlijkt alle eeuwen.

Troparion Tot Uw leerlingen hebt Gij, Christus, gezegd: schud nu de slaap van uw ogen af; waakt biddend om niet in verzoeking te vallen, vooral gij, Simon. Want de sterken worden des te zwaarder beproefd. Gij kent Mij immers, Petros, als Hij die de gehele schepping looft en verheerlijkt in alle eeuwen.

TEKSTEN Eer aan U, onze God, eer aan U. Petros riep: “O Meester, nooit zal ik een vals woord over mijn lippen laten komen. Met U wil ik sterven, vol moed, ook al zouden allen U verloochenen. Want niet vlees en bloed, maar de Vader heeft U aan mij geopenbaard, U die heel de schepping looft en verheerlijkt alle eeuwen.” Zegenen wij de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. O mens, de werkelijke diepten der goddelijke wijsheid en kennis hebt gij niet doorvorst, noch hebt gij de afgrond van Mijn oordelen begrepen. Ge zijt slechts vlees, roem u dus niet: gij zult immers driemaal verloochenen Mij die de hele schepping looft en verheerlijkt alle eeuwen. Petros, gij ontkent zo heftig wat gij aanstonds zult gaan doen, zoals Ik u voorgezegd heb. Slechts een dienstmeisje, dat u beschuldigt, zal u een dodelijke angst aanjagen. Maar uw bitter wenen zal direct tot verzoening geneigd vinden Mij die de hele schepping looft en verheerlijkt alle eeuwen. Zingen, zegenen en aanbidden wij de Heer, Hem toezingend en lovend alle eeuwen.

Katavasia De drie jongelingen in hun devotie achtten het tegen God opgerichte beeld niet. De tegen Christus woedende bijeenkomst verzint ijdelheid. Ze doden Hem die het leven in Zijn hand draagt, en die heel de schepping looft en verheerlijkt alle eeuwen. 3. Dyo kai ponira Israël, Mijn eerstgeborene, heeft een dubbele boosheid tegen Mij begaan: het heeft Mij, de Bron van levend water, verlaten om voor zichzelf een lekke put te graven. Het kruisigde Mij aan het Hout, en vroeg om Barrabas vrij te laten. De hemel ontzette zich en de zon verborg haar stralen; maar zij bekeerden zich niet, doch gaven Mij over aan de dood. Vergeef hen, heilige Vader, want ze weten niet wat zij doen. 4. Eksedysan me Ze hebben Mij van Mijn kleding ontdaan en Mij met een scharlaken mantel bekleed; en een doornen kroon op Mijn hoofd geplaatst, met een rietstok in mijn rechterhand, om hen te breken als aardewerk. 5. Simeron krematai Heden is gehangen aan het Kruis, Hij die de aarde gehangen heeft boven de wateren. De Koning der engelen draagt een kroon van doornen, Hij die de

TEKSTEN hemel met wolken bekleedt, wordt spottend in purper gehuld. Hij die in de Jordaan Adam weer heeft vrijgemaakt, wordt in het gelaat geslagen. De Bruidegom van de Kerk wordt met spijkers vastgenageld; de Zoon van de Maagd wordt met een lans doorboord. Wij aanbidden Uw lijden, o Christus. Toon ons nu ook de heerlijkheid van Uw Verrijzenis. 6. Ta ekgomia EERSTE STASIS Gezegend zijt Gij, o Heer, leer mij Uw gerechtigheid Zalig de onbevlekten op hun levensweg, die wandelen in de Wet van de Heer. Op deze dag zijt Gij, Christus, het Leven, in het graf gelegd. De scharen der engelen ontstelden bij dit gezicht, en zij verheerlijkten Uw nederdaling. Want zij die ongerechtigheid doen, wandelen niet op Zijn wegen. Wij verheffen U, Jezus onze Koning, en vereren Uw graflegging, en Uw heilig lijden, waardoor Gij ons verlost hebt uit het verderf. Waardoor kan een jonge mens zijn weg recht maken? Door het onderhouden van Uw woorden. Gij die schoon waart boven alle sterfelijken zijt nu geheel mismaakt door Uw wrede dood, hoewel Gij heel de natuur met schoonheid had getooid. Ik geef me zonder omhaal over, aan de taak Uw geboden te gehoorzamen. O Licht van mijn ziel, schreide bitter de Maagd moeder van God, o Jezus, oÂ liefste Kind, o helderheid van het universum, o licht van mijn ogen. Herinner U de gelofte aan Uw dienaar, door dewelke Gij mij hoop hebt geschonken. Ik aanbid Uw lijden en bezing Uw begrafenis, en verhef Uw macht, o mensenvriend waardoor Gij mij bevrijd hebt van mijn slechte driften en graf. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Wij vereren U, o Woord, enige Heer en God van de hele schepping; met U vieren wij de Vader en de Heilige Geest; dicht bij Uw Graf zingen wij Uw glorie. Nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen. U prijzen wij zalig, alreine Moeder Gods, en wij vereren in geloof Uw Zoon, onze God die drie dagen in het graf verbleef.

TEKSTEN TWEEDE STASIS Ja waardig is het U zalig te prijzen, Levenschenker, Die uw handen uitstrekt aan het Kruis; en de macht van de vijand vernietigd hebt. Wie U vrezen zien mij en verheugen zich, omdat ik vertrouw op Uw woorden. De aarde beefde, Verlosser, en de zon verborg haar stralen, toen Gij, Christus, het avondloos Licht, lichamelijk neerdaalde in het graf. Ga weg van mij, boosdoeners, want ik zoek steeds de Geboden van mijn God. Als de pelikaan zijt Gij aan Uw borst gewond, o Woord, en met die levensschenkende Bron brengt Gij uw gestorven kinderen in het leven terug. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Beginloze Vader, mede-eeuwig Zoon, en Gij, Heilige Geest, sterk ons tegen onze vijanden, want Gij zijt de goede God. En nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen. Gij die het Leven gebaard hebt, geheel onbevlekte en schuldloze Maagd, genees de twisten in de Kerk, en schenk haar in uw goedheid de vrede. DERDE STASIS Alle geslachten zingen een hymne voor uw Graf, o mijn Christus. Zie op mij neer en ontferm U mijner, volgens Uw oordeel over hen die uw naam liefhebben. Nadat Jozef van Arimathea U van het Kruis had afgenomen, heeft hij U in het graf gelegd. Bevrijd mij van de laster der mensen, dan zal ik Uw Geboden onderhouden. Mijn ziel leeft om U te loven, want Uw oordelen helpen mij. Vroeg in de morgen kwamen de myrondraagsters, en zij goten reukwerk op uw graf. Ik ben afgedwaald als een verloren schaap: zoek Uw dienaar, want uw geboden ben ik niet vergeten. Schenk vrede aan Uw Kerk, en aan Uw volk verlossing, door Uw opstanding uit het graf. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.

TEKSTEN Heilige DrieĂŤenheid, mijn God, Vader, Zoon en Heilige Geest, ontferm U over de wereld. Nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen, Amen. Maak ons Uw dienaren waardig om de opstanding te aanschouwen, maagdelijke Moeder, van Uw Zoon. 7. Sigisato Dat alle sterfelijk vlees nu zwijge, en staande met vreze en ontzag, niets aards in het hart meer denke. Want de Koning der Koningen, de Heer der heersers nadert nu als Offer ter slachting, tot Spijze der gelovigen. 8. Ymnon trion paidon Loof de Heer en prijs Hem alle eeuwen Gij zijt gezegend, Heer, God van onze vaderen, waardig geloofd te worden. Gezegend is Uw heilige en glorierijke naam, waardig de ultieme lof altijd. Gij zijt gezegend in de tempel van Uw heilige glorie, waardig de ultieme lof altijd. Gij verkozen gezegend op de troon van Uw koninkrijk, waardig de ultieme lof altijd. Gij zijt gezegend, Gij wiens blik in de afgrond priemt, en gezeten op de cherubijnen, waardig de ultieme lof altijd. Gij zijt gezegend, aan het firmament van de hemel, waardig de ultieme lof altijd. Looft allen de Heer, de werken van de Heer; looft Hem en prijst Hem altijd. Engelen van de Heer, looft de Heer en prijst Hem altijd. Hemelen, looft de Heer; looft Hem en prijst Hem altijd. Wateren en alles dat onder de hemelen is, looft de Heer; looft Hem en prijst Hem altijd. Krachten van de Heer, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Zon en maan, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Sterren aan de hemel, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Regens en dauw, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Winden die God ontbindt, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Vuren en warmtebronnen, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Koude en warmte, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. IJs en sneeuw, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Nachten en dagen, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Licht en duisternis, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Moge de aarde zegenen de Heer; Hem altijd loven; looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Bergen en heuvels; looft de Heer, looft en prijst Hem altijd.

TEKSTEN Planten op aarde; looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Fonteinen, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Zeeën en rivieren, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Monsters en alles dat te keer gaat in de wateren, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Vogels in de lucht, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Wilde dieren en kudden, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Kinderen des mensen, looft de Heer, looft en prijst Hem altijd. Moge Israël de Heer zegenen, Hem loven en prijzen altijd.

Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00, za 13:00 - 17:00 09 269 92 92 tickets@debijloke.be www.debijloke.be Colofon Tekst programmaboekje | Johan Van Acker & Xavier Verbeke Inleiding | Frederik Tavernier Fellas & Johan Van Acker Programmaboekjes | Sophie Cocquyt v.u. | Daan Bauwens © Muziekcentrum De Bijloke Gent Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)