meer of minder stroom te gebruiken en/of te leveren. Coöperaties kunnen nu instappen als speler op deze markten.

Energie Samen onderzoekt de mogelijkheden voor coöperaties om actief te worden op de markten waarop flexibiliteit wordt verhandeld. Deze markten worden steeds belangrijker. Nu er meer duurzame bronnen bij komen, is het in balans houden van het net immers een belangrijke uit daging. Flexibiliteit in het kader van elek triciteit is het vermogen om op verzoek

Energie Samen magazine spreekt met René van Vliet, projectleider flexibiliteit bij Energie Samen en Dominique Doedens, vanuit zijn bedrijf Escozon, actief bij energiecoöperatie Endona met het aanjagen van de rol van coöperaties op het thema flexibiliteit.

Coöperaties willen duurzame doelen bereiken met flexibiliteit

Door LIESJE HARTEVELD

Van Vliet noemt verschillende redenen waarom coöperaties actief zouden moeten worden met het thema flexibiliteit: “Het is een middel om verschillende duurzame doelen te kunnen bereiken.

Je kunt niet maar duurzame stroom op het net blijven aanbieden. Dan moet het netwerk enorm worden uitgebreid en dat kost de samenleving heel veel geld. In plaats daarvan kunnen we ook inzetten op flexibel op- en afschakelen. Door transport van stroom op het net gaat er jaarlijks een hoeveelheid stroom verloren, vergelijkbaar met het jaarlijkse stroomverbruik van de NS. Als je lokaal gebruikt wat je lokaal produceert heb je minder netverlies en dan heb je ook minder dure netuitbreiding nodig. Als je als energiecoöperatie alle stroom die je opwekt direct aan je leden kunt leveren, dan houdt je alle opbrengsten binnen je gemeenschap.

Neem het dorp Harmelen, waar ik woon. Daar betalen de 3300 huishoudens gezamenlijk jaarlijks ongeveer negen ton aan elektriciteitskosten (de netto energieprijs, zonder belastingen en netbeheerderskosten). Dat geld verdwijnt allemaal uit het dorp. Zou het niet mooi zijn als je met je eigen lokale energievoorziening een groot deel hiervan in het dorp kunt houden? De productie van wind- en zonneenergie, het verbruik van consumenten en de hoeveelheid flexibiliteit die je te bieden hebt is steeds beter te voorspellen.

Zo zou je energieverbruik (en opwek) voor de komende tien jaar kunnen regelen voor je eigen gemeenschap en de energie voor een vaste prijs kunnen aanbieden. Als je die ontwikkeling overlaat aan commerciële marktpartijen, dan kun je straks veel minder invloed uitoefenen op de prijsontwikkeling van energie en verdwijnt de opbrengst uit de gemeenschap.”

Expertgroep flexibiliteit Energie Samen onderzoekt met een expertgroep vanuit de leden op welke manier energiecoöperaties een rol kunnen spelen op de elektriciteitsmarkt. “Concreet zijn we nu bezig met het opzetten van een coöperatieve BSP Aggregator,” vertelt Doedens als lid van de Expertgroep. “Die start met het ontsluiten en te

René van Viet gelde maken van de flexibiliteit van zonne- en windparken. Coöperatie Endona gaat deze zomer een 1 MW

Dominique Doedens

BRP

(Programmaverantwoordelijke)

Om het net in balans te houden moet de BRP op de elektriciteitsmarkt net zoveel inkopen als dat zij verkoopt. De BRP voorspelt daartoe elke dag zo precies moge lijk hoeveel elektriciteitsproductie en -gebruik er de volgende dag zal zijn. De in- of verkoop doet de BRP op basis van onder andere verbruiksstatistieken en weers voorspellingen.

BSP

Als de dag begint, dan wordt duidelijk wat de werkelijke stoomlevering en -afname is. Dan kan blijken dat het net niet in balans is. De Balance Service Provider (BSP) is de partij die aan TenneT de benodigde flexibiliteit levert om het net weer in balans te krijgen. De BSP heeft een portefeuille met assets van verschillende partijen die op verzoek meer of minder stroom kunnen gebruiken en die meer of minder kunnen aanleveren aan het net.

aFRR

Automatic Frequency Restoration Reserve. Regelvermogen: meer en minder stroom leveren om net balans te realiseren. Wordt centraal aangestuurd door Tennet en moet binnen 7,5 minuten volledig geactiveerd kunnen worden.

Het drie hectare grote zonnepark van Endona aan de rand van Heeten. De 7752 panelen leveren genoeg stroom op voor zo’n 600 huishoudens. Binnenkort wordt bij het zonnepark een vlakplaat loodzuur batterijcontainer met een vermogen van 1MW geplaatst

Bronnen en meer info over netbalancering:

www.next-kraftwerke.nl/kennis/balanceringsenergie www.energiekaart.net/wat-de-onbalansmarkt www.tennet.eu/nl/onze-kerntaken/energie-industrie/programmaverantwoordelijken www.tennet.eu/nl/nieuws/nieuws/balans-op-het-hoogspanningsnetmet-zonne-en-windenergie-elektrische-boilers-en-warmtenetten www.escozon.nl/zonnepanelen

Wil je contact opnemen over het onderwerp flexibiliteit, stuur dan een mail naar René van Vliet: rene.van.vliet@energiesamen.nu vlakplaat loodzuur batterij plaatsen op haar zonnepark in Heeten. In het derde kwartaal gaat de coöperatieve BSP aggregator de flexibiliteit van het zonnepark en de batterij namens Endona verkopen. Te beginnen op de aFRR markt. Dat is mogelijk omdat Escozon en Energie Samen partici peren in de aFRR pilot van TenneT. We onderzoeken of we een rol als BSP kunnen spelen op de verschillende markten voor flexibiliteit.”

Door het opzetten van een BSP kunnen we nu al geld verdienen met de flexibiliteit van winden zonneparken.

Van Vliet: “De volgende stap wordt dat we de diensten ook aan andere energiecoöperaties kunnen gaan aanbieden. Door het opzetten van een BSP kunnen we nu al geld verdienen met de flexibili teit van zonne- en windparken. In de toekomst kunnen we de flexibiliteit van huishoudens ontsluiten. En als we nog iets verder in de tijd kijken dan kunnen onze eigen opwek zelf gebruiken omdat we met flexibiliteit voor onze eigen balans kunnen zorgen. Daarnaast onderzoeken we vanuit Energie Samen of ze de rol van BRP kunnen invullen.”

Coöperatieve flex-projecten Er zijn al verschillende coöperaties bezig met het thema flexibiliteit, we noemen een paar: Energie Samen werkt samen met coöperatie Endona en Escozon in het Europese project FLEXCoop. Met dit project wordt gekeken naar flexibiliteit vanuit het energiegebruik van huishoudens. Bijvoorbeeld door flexibiliteit te halen uit warmtepompen. Doedens: “Endona heeft het smart grid project Gridflex getest. In Loenen en bij coöperatie Sterk op Stroom in Den Haag lopen vergelijkbare initiatieven. Einddoel is: onze eigen opgewekte energie lokaal gebruiken.”