CZAS SERCA marzec-kwiecień 2019

czasSER­CA

Rok XXIX marzec-kwiecień 2019 nr 2(159)

cena: 8,00 PLN (w tym 5% VAT)

dwumiesięcznik religijno-społeczny

temat na czasie

POMIĘDZY ŚWIATAMI ISSN 1230-7297

  

03

www.czasSerca.pl

SERCA w

C

czasie

pomiędzy światami złowiek przeżywa swoje życie w pewnym napięciu pomiędzy rzeczywistościami, które doświadcza jako dobro i zło. Żyjąc na ziemi, nieustannie ociera się o te dwa wymiary egzystencji. Oznacza to, że nawet poświęcając się bez reszty dla jednego z nich, nie jest on w stanie definitywnie wyeliminować drugiego. Jest jakby rozpięty pomiędzy światami, które choć obok, znajdują się jednocześnie w samym sercu jego codziennej rzeczywistości. Marzeniami, aspiracjami i wiarą człowiek w swoisty sposób ulatuje ku temu, co w górze, a jednocześnie coś mu stale przypomina o zakorzenieniu we własnych ograniczeniach oraz wszelkich zewnętrznych uwarunkowaniach.

Poeta ujmuje to w słowach: To był najpiękniejszy błękit mego życia: suchy, twardy, i tak czysty, że zapierało oddech. Wychodziły z niego wolno ogromne anioły powietrza.

Aż nagle zobaczyłem gwóźdź, zardzewiały, wbity ukosem w niebo. Starałem się o tym zapomnieć. Daremnie, kątem oka wciąż zawadzałem o gwóźdź.

I co zostało z mego nieba? Błękit w sińcach.

ks. Przemysław Bukowski SCJ redaktor naczelny

Zbigniew Herbert, Gwóźdź w niebie

Rzeczywistość dobra i zła w życiu chrześcijanina posiada pewne przełożenie na sferę przekraczającą doczesność. Wyraża się ono w przekonaniu płynącym z wiary, że dobro i zło są w istocie nie z tego świata. Tam też znajdują swoje swoiste dopełnienie. Człowiek chce zrozumieć ich naturę, korelacje pomiędzy tymi światami oraz rządzące nimi prawa, by sensowniej i lepiej żyć na tym świecie. Jednocześnie im więcej w nim troski o to zrozumienie, tym głębszy obszar tajemnicy, w którą wchodzi.

W bieżącym numerze naszego dwumiesięcznika zapraszamy Was, drodzy Czytelnicy, do poszukiwań odpowiedzi na pytania, które stanowią nie tylko kwintesencję chrześcijańskiej wiary, ale również odwieczne i największe dylematy ludzkości. Niech znajdujące się w nim teksty wzbudzą w Was refleksje, z którymi warto się mierzyć na drogach wiary.

czasSER­CA

www.czasSerca.pl dwumiesięcznik religijno-społeczny

Rok XXIX, marzec-kwiecień 2019 nr 2(159), nr rej. 118/91 Adres redakcji: ul. Saska 2, 30-715 Kraków, tel./fax: 12 290 52 93, 290 52 98, wew. 721 (fax wew. 713); e-mail redakcji: czasserca@czasSerca.pl, e-mail działu prenumeraty: prenumerata@czasSerca.pl Redakcja: ks. Przemysław Bukowski SCJ (red. nacz.); Stali współpracownicy: Ewelina Del Fiaco, Monika Godziemba-Dąmbska, Monika i Marcin Gomułkowie, Karolina Krawczyk, ks. Karol Milewski SCJ, ks. Krzysztof Napora SCJ, Aneta Pisarczyk, ks. Damian Płatek SCJ, Paulina Smoroń, Michał Tomaka, ks. Radosław Warenda SCJ, Elżbieta Wiater, Beata Zajączkowska, Karolina Zuber; Asystent kościelny: ks. Stanisław Hałas SCJ; Korekta: Natalia Potoczak; Opracowanie graficzne, skład i łamanie: Wydawnictwo DEHON, Olga Turkiewicz; Prenumerata: Agnieszka Niemiec; Druk: Wydawnictwo-Drukarnia Ekodruk s.c., Kraków; Nakład: 3000 egz.; Fotografie bez podanego źródła: depositphotos.com; Wydawca: Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON. Za zezwoleniem władzy kościelnej. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadesłanych materiałów, zmiany tytułów, nie zwraca artykułów niezamówionych. Fotografie bez podpisów są tylko przykładowymi ilustracjami i nie przedstawiają osób, o których mowa w artykule. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Pismo utrzymuje się z prenumeraty i ofiar czytelników. Można je przesyłać na konto: Wydawnictwo Księży Sercanów, ul. Saska 2, 30-715 Kraków; nr r-ku PLN: 86 1240 3002 1111 0000 2885 7316; nr r-ku EUR: 42 1240 4650 1978 0010 3624 6150 CZAS SERCA 2 (159) 2019

3

s. 10

SERCA w

czasie

W

yobrażenia piekła i nieba od początku były niejako przedłużeniem tego, czego doświadczamy tutaj na ziemi. Pojawianie się takich opisów w literaturze było też spowodowane ich niewielką liczbą w Piśmie Świętym.

TEMAT NA CZASIE

CZAS DUCHOWOŚCI

6 Niebo istnieje naprawdę? z dr. Tomaszem Dekertem rozmawia Monika Godziemba-Dąmbska

15 Apokalipsa – księga grozy czy nadziei?

ks. Damian Płatek SCJ

CZAS KOŚCIOŁA

16 Czemu tak bojaźliwi jesteście? ks. Karol Milewski SCJ

10 Niebo dla każdego inne?

z Michałem Gołębiowskim rozmawia

Paulina Smoroń

CZAS APOSTOLSTWA

12 Franciszek

Niebo jest spotkaniem

20 Kasanag Daughters Foundation – Fundacja Córek Słońca ks. Piotr Chmielecki SCJ

CZAS SERCANÓW

14 Famiglia. Szeroka. Sercańska

ks. Radosław Warenda SCJ

18 Franciszkowe rady na walkę ze Złym Beata Zajączkowska

CZAS ZAMYŚLENIA

22 W ogrodzie dobra i zła ks. Przemysław Bukowski SCJ

R

elacjami z tamtego świata zajmują się różni badacze, między innymi neurobiolodzy. Wskazują oni często, że tego rodzaju wizje są w większości halucynacjami. O ile świadectwom możemy mniej czy bardziej ufać lub podchodzić do nich sceptycznie, zjawisko halucynacji nie stanowi kwestii wiary, ono po prostu istnieje.

s. 26

SERCA

N

w

czasie

iestety wiele czynników warunkuje to, że w jakimś sensie odradza się obecnie stara jak chrześcijaństwo herezja gnozy.

Przedstawia ona rzeczywistość dualistycznie i w wyrafinowany sposób podsyca lęki człowieka. Zainteresowanie egzorcyzmami i traktowanie szatana jako źródła teologicznego oraz głęboko zakorzenione myślenie magiczne sprawia, że wielu zaczyna traktować Złego jako drugiego boga, nawet bardziej skutecznego niż Ten prawdziwy.

s. 16

CZAS ŚWIADECTWA

CZAS MŁODYCH

26 Siedzieć Bogu na kolanach Michał Tomaka

36 Młodzi o plusach i minusach Kościoła

Karolina Zuber

28 Jak wypisać niebo? z s. Florianą Gonet rozmawia Ewelina Del Fiaco

CZAS SŁOWA

31 Modlitwa duszy rozmiłowanej św. Jan od Krzyża CZAS RODZINY

32 Pomoc w trudnych sprawach

Dziecko w świecie wiary Aneta Pisarczyk

38 Lectio divina

Może wyda owoc ks. Krzysztof Napora SCJ 40 O niebie i piekle w Biblii Elżbieta Wiater CZAS CZYTELNIKA

42 Krzyżówka

34 Co zrobić, by dzieci kochały Boga?

Monika i Marcin Gomułkowie

J

eśli chcemy odnaleźć w Biblii opisy piekła i nieba, najlepiej sięgnąć do Apokalipsy. Święty Jan opisuje tam oba te stany wielokrotnie, jednak obrazy wydają się powtarzać. Piekło to morze ognia (Ap 19,20; 20,14), który nigdy nie gaśnie (Ap 20,10). Niebo natomiast to miasto.

s. 40 CZAS SERCA 2 (159) 2019

5

czasie TEMAT NA

„Myślę, że niebo pozwoli każdemu urzeczywistnić to, jaki Bóg ma dla niego zamysł.

Oznacza to, że wszelkie dobro, które złożył w nas Stwórca, osiągnie w nim swoją pełnię”. O wizjach nieba i piekła opowiada Monice Godziembie-Dąmbskiej doktor religioznawstwa Tomasz Dekert.

6 CZAS SERCA 2 (159) 2019

czasie TEMAT NA

niebo

istnieje naprawdę?

Co Pismo Święte mówi na temat nieba i piekła?

Pismo Święte jest zbiorem tekstów, które powstawały na przestrzeni mniej więcej tysiąca lat. Trudno oczekiwać, że będzie w nim jakaś jedna, wspólna wizja. To, że my dzisiaj używamy pojęć ‒ „niebo, piekło, czyścieć” i traktujemy je jako zrozumiałe skróty, jest efektem teologicznych syntez opartych o dane objawienia, tj. Pisma i Tradycji.

Jednym ze składników biblijnego przekonania na temat życia po śmierci jest na pewno idea, która w znaczący sposób przypomina poglądy starożytnych religii Bliskiego Wschodu. Głosi ona, że człowiek po śmierci trafia do pewnego rodzaju „przechowalni”, z której w zasadzie nie ma wyjścia. Tym był pierwotnie Szeol, otchłań, miejsce, do którego idą wszyscy zmarli ‒ i dobrzy, i źli. Istnie-

ją tam – jeśli można nazwać to istnieniem – w postaci „cieni”. W Biblii hebrajskiej pojawia się również kilka innych oryginalnych koncepcji, związanych z odpłatą za zło. Niegodziwcy, którzy łamią prawo, prześladują Izraela itp., wylądują w miejscu przypominającym ognisty grób, w którym będą jedzeni przez robaki i niszczeni płomieniami. W stosunku do koncepcji Szeolu, idea odpłaty jest czymś w pewnym sensie nowym. Inną koncepcją, która występuje w greckiej Biblii żydowskiej, jest wiara w zmartwychwstanie. Judaizm przełomu er był zbiorem różnych teorii, czasami wzajemnie sprzecznych. Przykładem są poglądy saduceuszy, którzy odrzucają zmartwychwstanie, to znaczy wierzą, że ich umarli idą wyłącznie do Szeolu, gdy tymczasem faryzeusze wierzą w zmartwychwstanie. Chrześcijaństwo wchodzi oczywiście w nurt, który

CZAS SERCA 2 (159) 2019

7

Dręczono Go, lecz sam się dał gnębić, nawet nie otworzył ust swoich.

Jak baranek na rzeź prowadzony, jak owca niema wobec strzygących ją, tak On nie otworzył ust swoich.

Po udrękach swej duszy, ujrzy światło i nim się nasyci.

Zacny mój Sługa usprawiedliwi wielu, ich nieprawości On sam dźwigać będzie.

Iz 53,7.11

Na czas Wielkiego Postu oraz misteriów Wielkiej Nocy przypatrywania się Barankowi Bożemu oraz odwagi do pójścia za Nim, dokądkolwiek się uda życzy redakcja