ks. Alojzy Henel CM Do şycia potrzeba niewiele, trochę światła, powietrza, wody.
O dobroci
Do radości potrzeba niewiele, kilka kwiatków, bliskiej ręki i słów dobrych. Do zbawienia potrzeba niewiele, trochę piękna, prawdy ewangelicznej i ciszy. Do nieba potrzeba niewiele, gwiazdy z Betlejem, pieśni maryjnej, pacierza matki.
,6%1
WYDAWNICTWO KSIĂŠĹťY SERCANĂ“W
O dobroci
1
2
ks. Alojzy Henel CM
O dobroci
wydawnictwo ksiêŻy sercanów
3
Redakcja Wydawnictwo DEHON Korekta Natalia Kulawiak Projekt okładki Klemens Knap Fot. na okładce depositphotos.com Skład i łamanie Barbara Kerschner
ISBN 978-83-7519-398-5 © 2016 Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON ul. Saska 2, 30-715 Kraków tel./fax: 12 290-52-98 e-mail: dehon@wydawnictwo.net.pl sprzedaz@wydawnictwo.net.pl www.wydawnictwo.net.pl Druk: Drukarnia EKODRUK, Kraków 2016
4
być dobrym
bliskość nasza A
bliskość nasza niezdarna, człowiecza, ułomna, podobna do listków zerwanych przez wiatr i na mokrą ulicę rzucona. Niby blisko, niby obok, bezradnie stęskniona i wypłukiwana z nadziei aż do strzępków, które zmyje deszcz. Ale niech będzie na świadectwo życiu, które podobno bywa czasem mądrze poukładane.
7
świątki przydrożne Aby ci,
którzy idą drogą, mieli okazję zobaczyć treść, znak, symbol tego, co dobre i piękne. Aby nawet rozbiegani w myśli i sercu mogli pochwycić drobinki, które rozradują dobrych i umocnią słabych. Aby czas i słowo były żywą tkanką dobrego człowieka.
8
treść życia Aby ten,
z kim dzielę codzienność albo miejsce pracy, nie musiał patrzeć na wizytówkę ani pytać o tytuł, ale doświadczał faktu, że oto jest człowiek. Abym zachował wymiary duszy umiejącej obdarować dobrem nasyconym człowieczeństwem. Aby zachowała się treść: wody – jak woda, kamienia – jak kamień, światła – jak światło, a człowieka – jak człowiek.
9
dziwni ludzie A był to człowiek
tak przesycony strachem, że rozsiewał go na spotkanych ludzi, wnosił do domów nawet najbliższych, że nim gnębił nawet tych, którzy go kochali. A był to człowiek tak napełniony liczeniem dóbr, układaniem rzeczy, mierzeniem, bieganiem, chwytaniem migotliwych światów, że brakło miejsca dla ludzi, którzy chcieli go podtrzymać i pomóc. A był to człowiek, którego urzekło złudzenie „wesołego miasteczka”, jakie otworzyli przed nim ludzie przebiegli, i jak dziecko oczarowane karuzelami zapomniało, że nadejdzie wieczór, że zamknie się brama złudzeń, że dusza zacznie liczyć pustkę samej siebie.
10
dać dobro
***
Człowiek Boży
jest posłańcem, któremu Ojciec dał list, aby go doręczył innym ludziom w całości i w terminie. W liście są słowa mądre i znaki życzliwe, które należy dokładnie przekazać, nawet gdy ich się samemu nie rozumie.
57
człowiek Ewangelii (1) Człowiek Ewangelii,
który nie wnosi nastroju życzliwości jest jak lampa, w której zapomniano zapalić światło. Człowiek Ewangelii, który nie ma pokoju duszy jest jak ten, kto szuka lasu, nie widząc, że biega wśród jego drzew. Człowiek Ewangelii, który wnosi nastrój zgorzknienia i smutku jest jak źródło gorzkiej wody zatrutej przemysłem. Będzie omijany. Człowiek Ewangelii, który nie otworzył dobra swojej duszy, zostaje sam i pogrąży się w pustce.
58
człowiek Ewangelii (2) Człowiek Ewangelii
rodzi się przy spotkaniu, przy olśnieniu łaską daru Boga.
Człowiek Ewangelii trwa trudem myśli, serca i rąk. Człowiek Ewangelii żyje zdumieniem Boga dobrego, zdumieniem świata cierpiącego, zdumieniem wybrania i zaufania, jakim obdarzył go Bóg.
59
apostolstwo A Bóg dał nas nie po to,
aby ustawiać szeregi małych i wielkich tego świata. Nie po to, aby zadziwić wspaniałością, ale żebyśmy życie mieli i mieli w obfitości. Nie dla zdumienia i onieśmielenia tych, którzy przybędą, aby spotkać Syna Bożego. Ale żeby obmyli ręce i obyczaje oczyścili z pychy, zatwardziałości, z chciwości, nieumiarkowania albo ze strachu, z poniżenia, z bezradności, z bólu. Aby Bóg miał narzędzie sprawne dla zbudowania nowego świata. 60
***
Nie jesteś chrześcijaninem po to,
aby to rozumieć, ale żeby dzięki twojej obecności Bóg był łatwiej zauważony przez roztargnionego człowieka. Jak narzędzie nie jest po to, aby rozumieć to, co pełni, ale żeby było użyteczne dla ręki robotnika. Jak światło przy drodze, które nie jest po to, aby je podziwiali, ale żeby jakiś człowiek łatwiej trafił do domu.
Albo jak woda w kranie, która nie stawia pytań komu i dlaczego, ale ma wystarczyć temu, kto akurat jej potrzebuje. Cały problem w tym, aby światło było jasne i woda czysta.
77
aby Pan posługiwał się Nie przesadza się
starych drzew”, mówią starsi ludzie.
„Nie przesadza się drzew, które akurat rodzą”, mówią ludzie w średnim wieku. „Nie przesadza się drzewek ledwo wkorzenionych”, bo będą chorować i nie dadzą owocu. … A jednak apostoł uziemiony, wkorzeniony, wrośnięty w ten obszar przestaje służyć posłannictwu, przestaje być sprawny w rękach Pana. Przestaje być apostołem.
78
myśli Pana Nie tylko w Nazarecie
nie tylko do Maryi nie tylko wtedy
Anioł przychodzi od Pana i zwiastuje czas przymierza i oczekuje jest czas czekania i odpowiedzi jak granice spotkania błogosławieni którzy usłyszeli i odważyli się szczęśliwi którzy zauważyli swój czas
79
niezauważeni No i cóż,
gwiazdko moja, że nie zauważają, nie podziwiają, nie naśladują w dobrym? Kwiatek kwitnie całym pięknem zauważony lub nie. Drzewa rosną w ukrytych lasach piękne i romantyczne niezależnie od opinii i nastroju przechodzących. Ludzie wspaniali rośli świętością wśród najgorszych doświadczeń, zesłań, więzień, poniewierki i pogardy. Heroiczni zapomniani i niedostrzegani żyją blisko niezależnie od naszych zachwytów albo obojętności. Jak wieczne lampki świątyni, do której tylko czasem ktoś wejdzie.
80
obecność w dobrym dziele Obecność narzędzia,
którym posługują się użytkownicy: w zasięgu, w sprawności, w gotowości, na miarę uznania prowadzących dzieło. Obecność coraz mniej ważna, przypadkowa, dorywcza, trzeciorzędna. Obecność nieco wymuszona na konstruktorach dzieła, aż do naturalnego jej ustania… Jaka jest moja obecność?
81
kimże ja jestem? Pomyśl uważnie,
bo jest i tak:
Możesz obdarzyć uśmiechem całym, życzliwym, szczerym. Możesz wysłuchać do końca, możesz do ostatniej łzy smutku człowieka twojego domu. Możesz nareszcie pozwolić mu pobyć bez strachu przy tobie. Możesz wypowiedzieć piękne słowa, jak w książce wielkich poetów. Możesz do samego Boga mówić, śpiewać i być z Nim w przyjaźni. Możesz nawet o niebie decydować własnym i wspierać bliźnich, aby tam się dostali.
82
Możesz na zawsze zamieszkać z kochanymi i kochającymi, jeżeli tylko nauczysz tego swoje serce. Możesz nawet być wśród chorych, biednych, nieszczęśliwych, tych najdroższych Bogu samemu, wśród tych, o których powie: „Cokolwiek bliźniemu uczynisz, to Mnie”.
83
wzrastanie Oto będzie wykuwać się świętość codziennym darem łaski Boga i świadomym przyjęciem daru przez człowieka.
Wykuwanie świętości właśnie, a nie kapłaństwa, które byłoby sprawnością pełnienia obrzędów. To nie będzie rzemieślnik, który sprawnie powie, napisze, poprowadzi prace. To będzie życie, przestrzeń wypełniona dobrem, pokojem, wiecznością, aby w niej mogli się schronić zamyśleni i utrudzeni przypadkowymi doświadczeniami. Jezus Chrystus został z nami nie po to, aby być szefem przedsiębiorstwa, ale żeby być chlebem w drodze i światłem w nocy, i drogą, i prawdą, i życiem. A wy macie być cząstką Jego obecności, która spotka braci i przygarnie, aby nie zginęli. 84
łaska widzenia P
ytającemu, kim jesteś, odpowiedział: „Zobacz!”. Nie mówił, posłuchaj mnie ani porozmawiaj ze mną, ani uwierz Mi, ani nawet zapytaj uzdrowionych czy ocalonych od śmierci. Mówił, zobacz. Niech ci powiedzą oczy i spostrzegawczość, i własne odnalezienie, prywatny argument twojej mądrości. Jakby ostrzegał: było już tyle słów, tyle rad, tyle opinii, tyle zapewnień, już tylu przychodziło w imię najwyższych wartości, już tyle razy przeżyłeś rozczarowanie. Teraz niech widzą twoje oczy i niech napełni się myśl i serce spotkaną rzeczywistością. 85
pomoc w cierpieniu Każdemu powierzył Pan Bóg pieczę nad bliźnim.
W każdym mieszkaniu jest jakaś marność, która dzięki twojej obecności przeżyje bezpieczniej swoje życie. W każdej biedzie jest jeszcze marniejszy, który będzie potrzebował pomocy. Za każdym posyła Pan Bóg jakiegoś Szymona Cyrenejczyka, aby mu ulżył w dźwiganiu krzyża. Każdemu z upadłych wyznaczono kogoś, kto go podniesie. Każdej zbolałej twarzy wyznaczono chustę Weroniki świętej, by otarła brud z czoła. Pod każdym krzyżem postawił Bóg swoją Matkę Bolesną, aby jej święta bliskość była nadzieją i odwagą trwania w dziele, którego sens czasem dopiero wieczność wyjaśnia. I ty i ja jesteśmy komuś potrzebni, bo tak postanowił Ojciec nas obu. 86
przełożeństwo A w tym czasie
trzeba wyjąć z życiorysu własnego jakąś cząstkę, w miarę całą i mocną, i oddać do użytku innych. I nie pozwolić sobie na czas własny i zużycie go dla własnej satysfakcji czy pożytku prywatnego. Stać się oddanym dla sprawy, która poprowadzi dokąd wie, że trzeba iść, aby dokonało się dobro zamierzone przez Boga. Drżeć w niepokoju, jak drżą ludzie, przeżywać nastroje dobre lub złe, jak wszyscy. Ale niech służy to, co wielkie i mniejsze w sercu, myśli i zgrabności rąk. Odwagę zostawić Temu, komu się zawierzyło czas i los. Inaczej nie będzie owocu życia dobrego ani przejaśnień radosnych cudzych i własnych. Inaczej będzie nieporozumienie. 87
błogosławieni Błogosławieni jesteście wy,
którzy odważycie się rozmawiać z bliźnimi o Bogu i o zbawieniu człowieka, zwłaszcza mówić o tym z domownikami. Błogosławieni, którzy potraficie cierpliwie wyjaśniać znaczenie słów i gestów religijnych w świecie coraz to innych skojarzeń. Błogosławieni, którzy macie cierpliwość wprowadzać w życie Boże i czekać, aż Pan da wam znak, że zawiązał się owoc. Błogosławieni, którzy niesiecie ich życie w słowach modlitwy. Błogosławieni, którzy ofiarujecie się kolejny raz Bogu i światu, aby Zbawiciel posługiwał się wami, jak zechce.
88
wytrwać w dobru
mgła To może być mgła,
taka gęsta zawiesina wokół życia. Bez świateł i bez nocy, ale i bez celu i sensu, w której żyje się jakby w środku siebie, aż do czasu nasycenia bezsensem. Mijają lata i wydarzenia religijne, świeckie, płaczliwe i wesołe, jednakowo puste, aż do chwili otwarcia się oczu na drogę, która się kończy, albo na świat, który już mija bez znaczenia. I powstaje pytanie gorsze niż zanik pamięci. Człowiek musi wtedy przystanąć i spróbować przyklęknąć przed Bogiem. 119
rachunek Ustawiczność: praca nad zmęczeniem, radzić sobie ze znużeniem, radzić sobie ze znudzeniem, radzić sobie ze zranieniami duszy. Cierpliwość wobec nieuważnych, cierpliwość wobec leniwych, łaskawość wobec uszkodzeń ciała i duszy, sztuka przebaczania. Bez pośpiechu, bez popędzania innych, bez irytacji nawet wewnętrznej, bez uciekania od ludzi nawet bliskich.
120
tłum kaleki S
zli tłumem ludzie, którzy mieli oczy, ale nie widzieli. Mieli uszy, ale nie słyszeli. Mieli serca, ale nie kochali. Spieszyli się, ale nie wiedzieli dokąd. Mieli dusze nieśmiertelne, o których zapomnieli. Mieli całą wieczność, o której próbowali zapomnieć.
121
manna Przyszedł czas,
ta chwila jak biblijna manna, która jest naprawdę i naprawdę mija bez śladu. Roztropni, którzy spostrzegli, że przyszedł czas właśnie dla nich, że położono dar. Ważny i nietrwały chleb dobrego czasu.
122
rozsądek Cnota rozsądku,
czyli jakby owoc myśli, która miała czas, aby dojrzeć. Takie położenie kamienia do fundamentu tego, co stanowi pełniejszą satysfakcję życia. Zatrzymuje czasem, jakby nad przepaścią, albo posyła odważnie na drogi wymyślone – do domu Ojca. Rozsądek jest bezcenny. Zbyt często przychodzi, niestety, za późno.
137
zamknięcie Choroba szalonych krów”
(lato 2005 roku) to jest choroba zamkniętych obór, ograniczonych wybiegów i zatrucia chemią. Jak szaleni ludzie opleceni ścianami, szklanymi domami i sztucznym światem techniki. I serca w nas więdną, i mózgi.
138
Spis treści być dobrym bliskość nasza ........................................ 7 świątki przydrożne ................................ 8 treść życia .............................................. 9 dziwni ludzie ......................................... 10 niektórzy ................................................ 11 wolny czas ............................................. 12 człowiek ................................................. 14 podtrzymanie w chorobie .................... 15 do ciebie ................................................ 16 gałęzie i owoce ..................................... 17 dostępność ............................................. 18 samodzielny ........................................... 19 życie domu ............................................ 20 ryzyko spotkania ................................... 21 drzewa spłaszczone (Warszawa, ul. Jasna, sierpień 2004). 22 jak drzewo ............................................. 23 jak drzewa .............................................. 24 obmowa ................................................. 25 cel drogi ................................................. 26 173
życie ludzi .............................................. 27 użyteczni ................................................ 28 inność ..................................................... 29 obecność ................................................ 30 inni .......................................................... 31 powracanie ............................................ 32 ktoś czeka .............................................. 33 mijam ludzi ............................................ 34 diagnoza ................................................. 35 udziela się .............................................. 36 wypełnić tę przestrzeń ......................... 37 wzajemna bliskość ................................ 38 rozmowy ................................................ 40 pustka ludzi i Boga ............................... 41 bezimienni ............................................. 42 rozmawiali .............................................. 43 inni .......................................................... 44 przekreśla bezradność .......................... 45 poczucie obecności ............................... 46 braterstwo .............................................. 47 telemania ................................................ 48 świętość .................................................. 49 inwalida w świątyni .............................. 50 środowisko życia ................................... 51 oczekiwanie ........................................... 52 poza wyobraźnią (kościół w Trzęsaczu) 53 ślady na drodze ..................................... 54
174
DAć dobrO [Człowiek Boży…] * * * ........................ 57 człowiek Ewangelii (1) ......................... 58 człowiek Ewangelii (2) ......................... 59 apostolstwo ............................................ 60 małe apostolstwo .................................. 61 [Czy jestem…] * * * ............................... 62 nauczyciel .............................................. 63 posługa ................................................... 64 moja posługa ......................................... 65 ufam tobie .............................................. 66 uwaga! .................................................... 67 przełożony ............................................. 68 świadectwa ............................................ 69 sztuka wspierania .................................. 70 czas mowy ............................................. 71 apostolstwo ............................................ 72 droga z Jezusem .................................... 73 chrześcijanie .......................................... 74 moi wierni .............................................. 75 znak na kamieniu .................................. 76 [Nie jestem chrześcijaninem po to…] * * * 77 aby Pan posługiwał się ......................... 78 myśli Pana .............................................. 79 niezauważeni ......................................... 80 obecność w dobrym dziele .................. 81 kimże ja jestem? ..................................... 82 wzrastanie .............................................. 84 łaska widzenia ....................................... 85 175
pomoc w cierpieniu .............................. 86 przełożeństwo ....................................... 87 błogosławieni ......................................... 88 pokój posłania ....................................... 90 powołanie (1) ........................................ 91 powołanie? (2) ....................................... 92 powołanie (3) ........................................ 93 powołany................................................. 94 powołanie (4) ........................................ 96 powołanie (5)......................................... 97 po prostu być ........................................ 98 zdumienie biedą .................................... 99 ponowne podjęcie trudu ...................... 100 o niektórych ........................................... 101 [Jakże ci dam…] * * * ........................... 102 uwaga ..................................................... 103 modlę się ................................................ 104 miłowanie? ............................................. 105 [Na pewnym etapie…] * * * ................. 106 [Nawet wiara…] * * * ............................ 107 służyć ...................................................... 108 nieśmiali ................................................. 109 zwyczajna bieda .................................... 110 zaufanie łasce ........................................ 111 złudzenia ................................................ 112 smutna zakonnica ................................. 113 miara ....................................................... 114 dać dobro ............................................... 115
176
WYTRWAĆ W dobrU mgła ........................................................ 119 rachunek ................................................ 120 tłum kaleki ............................................. 121 manna ..................................................... 122 strach ...................................................... 123 otwarcie serca ........................................ 124 narcyzm .................................................. 125 zagrożenie .............................................. 126 dar czasu ................................................ 127 odporność .............................................. 128 praca nad sobą ...................................... 129 uwaga! .................................................... 130 nijakość .................................................. 131 czas dla siebie ....................................... 132 rachunek z… ......................................... 133 człowiek smutnieje ............................... 134 spłycenie siebie ..................................... 135 marzenie ................................................. 136 rozsądek ................................................. 137 zamknięcie ............................................. 138 piękna szczebiotliwość ......................... 139 wielkość duszy ...................................... 140 benefis .................................................... 141 dobrzy ludzie ......................................... 142 tytuł ......................................................... 143 pokój ...................................................... 144 drobne radości ....................................... 145 nad morzem ........................................... 146 177
czas pusty ............................................... 147 urok nietrwałości ................................... 148 czas szczególny ..................................... 149 choroby .................................................. 150 życie moje .............................................. 151 cierpienie ............................................... 152 dar pustki ............................................... 153 wypalanie się życia................................ 154 znowu? ................................................... 155 pokolenie ............................................... 156 komentuję mijany dzień ....................... 157 kryzysy ................................................... 158 spotkanie ................................................ 159 mgła ........................................................ 160 czas trudny ............................................. 161 lepsze światy ......................................... 162 doświadczenie ....................................... 163 praktyki religijne ................................... 164 trud wyobraźni ...................................... 165 przejaśnienia .......................................... 166 krótki czas .............................................. 167 więź z Bogiem ....................................... 168 powracanie czasu .................................. 169 drogi wieczne ........................................ 170 przepastne drogi ................................... 171 po rozbiciu ............................................. 172
178
ks. Alojzy Henel CM Do şycia potrzeba niewiele, trochę światła, powietrza, wody.
O dobroci
Do radości potrzeba niewiele, kilka kwiatków, bliskiej ręki i słów dobrych. Do zbawienia potrzeba niewiele, trochę piękna, prawdy ewangelicznej i ciszy. Do nieba potrzeba niewiele, gwiazdy z Betlejem, pieśni maryjnej, pacierza matki.
,6%1
WYDAWNICTWO KSIĂŠĹťY SERCANĂ“W