seria 30 czerwca 1968 roku, na zakończenie Roku Wiary, zamykając obchody 1900 lat od męczeństwa świętych Apostołów Piotra i Pawła, Paweł VI złoşył uroczyste wyznanie wiary oraz ogłosił swoje Credo, „niewzruszone świadectwo Boşej Prawdy, która została powierzona Kościołowi, aby był jej głosicielem wobec wszystkich narodów�. Jego modlitwy do Chrystusa zostały tu zebrane w porządku słów Credo Apostolskiego. Zaczerpnięto je z wypowiedzi Papieşa o Chrystusie, odwiecznym Słowie Ojca, który stał się człowiekiem w łonie Maryi Dziewicy, za nas, ludzi, cierpiał, został ukrzyşowany, umarł, by trzeciego dnia zmartwychwstać i wstąpić do nieba. Jego królestwu nie będzie końca, bo bez końca była Jego miłość ku nam.
www.wydawnictwo.net.pl
,6%1
22,00 zł
WYDAWNICTWO KSIÄ˜ĹťY SERCANĂ“W
100 modlitw BĹ . PAWĹ A VI DO CHRYSTUSA
Zebrane w ksiąşce modlitwy, które Giovanni Battista Montini, arcybiskup Mediolanu, a następnie papieş Paweł VI, skierował do Chrystusa, pochodzą z nieomal trzydziestu lat. Inspiracją ich były przeróşne sytuacje, w których wyraził się ogrom miłości do osoby Jezusa.
100
BĹ . PAWĹ A VI DO CHRYSTUSA
m odlitw 100modlitw BŁ. PAWŁA VI DO CHRYSTUSA
m odlitw 100modlitw
BŁ. PAWŁA VI DO CHRYSTUSA
TYTUŁ ORYGINAŁU Preghiere a Cristo PRZEKŁAD Z J. WŁOSKIEGO Krzysztof Stopa REDAKCJA Wydawnictwo DEHON PROJEKT OKŁADKI Wydawnictwo DEHON FOT. NA OKŁADCE shutterstock.com DESIGN & DTP Klemens Knap IMPRIMATUR Kuria Metropolitalna Kraków, 07.09.2000 r., nr 2298/2000 bp Kazimierz Nycz
ISBN 978-83-7519-281-0 wydanie drugie poprawione © 1997 Morcelliana, Brescia © 2014 Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON ul. Saska 2, 30-715 Kraków tel./fax: 12 290 52 93, 12 290 52 98 e-mal: dehon@wydawnictwo.net.pl sprzedaz@wydawnictwo.net.pl www.wydawnictwo.net.pl Druk: EKODRUK, Kraków 2014
PRZEDMOWA Carlo Bo
Niejeden czytelnik będzie zaskoczony, czytając modlitwy Pawła VI do Chrystusa, pieczołowicie zebrane przez bpa Pasquale Macchi, który nie przestaje wspominać swego Papieża i wysławiać jego pamięci*. Zaskoczenie bierze się przede wszystkim z faktu, że duch tych modlitw i wezwań na pozór kontrastuje z obrazem Pawła VI, jaki w każdym z nas się zachował. Wiara bowiem jest dla niego wiarą radosną, pokorną, a Chrystus to jedyny prawdziwy nauczyciel prawd ukrytych i koniecznych. Ponadto przypomina nam on o naszej moralnej słabości, a także o braterstwie, o pojęciu dobra i zła. Ubolewając nad grzechami, mówi zarazem o przebaczeniu, jedności, sprawiedliwości, miłości i pokoju. Potem zaś dla kontrastu wracamy do Pawła VI, jakiego znaliśmy – Papieża mówiącego o sensie cierpienia, zadośćuczynienia i odkupienia. Można by powiedzieć, że nawet kiedy Paweł VI ogranicza się do powtarzania formuł, gdy nie wykracza poza litanię wezwań („Zbawicielu, Nauczycielu, idealny * W latach 1963-1978 ks. Pasquale Macchi był osobistym sekretarzem papieża Pawła VI (przypis od wydawcy polskiego).
5
wzorze i mocy”), pragnie obudzić żarliwość, zbudować więź między sercem a intelektem, między Bożym miłosierdziem a pobożnością. Wszyscy pamiętamy, z jaką gwałtownością zwracał się do Boga wobec możnych tej ziemi po śmierci Aldo Moro. Przed tamtym wydarzeniem nikt by nie pomyślał, że Papież będzie miał odwagę przypomnieć Bogu o niedotrzymanej obietnicy. W każdym razie znaczna część owej zaskakującej mocy miała swe korzenie w tych modlitwach, które nie są jakimś chłodnym ćwiczeniem pamięci, lecz stanowią owoc długotrwałej próby, polegającej na poznawaniu naszych wspólnych słabości. Krótko mówiąc, nie jest to tylko książka o pobożności, lecz obszerna spowiedź, której najbardziej porywające momenty zbiegają się z wydarzeniami ziemskiego życia Pawła VI.
6
SŁOWO WSTĘPNE bp Pasquale Macchi
W tytule książki powiedziano, że są to „Modlitwy do Chrystusa” Pawła VI**. W ten sposób chce się stwierdzić, że wszystkie one zrodziły się w jego umyśle, w jego sercu jako owoc wielkiej wiary. Nie wszystkie jednak zostały przez niego sformułowane i wypowiedziane jako wezwania skierowane bezpośrednio do Jezusa. Niektóre zaczerpnięto z jego przemówień i przekształcono w modlitwy. Pragniemy zwrócić uwagę na ten szczegół nie tylko w imię uczciwości względem Papieża oraz czytelnika, lecz przede wszystkim po to, aby pokazać, że istotnie duch Pawła VI zawsze był tak zjednoczony z Bogiem, iż jego myśli i stwierdzenia można rozumieć jako wyraz wewnętrznej więzi z Nim. To przekształcenie teoretycznych refleksji w modlitwę stanowi łatwy i niemalże spontaniczny krok, ponieważ już przez fakt, iż powstały w sercu zanurzonym w Bogu, prowadzą one do słuchania Go, do dialogu z Nim, do osobistej kontemplacji. W ten sposób lepiej ukazuje się głęboko religijna dusza Pawła VI, jego pełna pasji i entuzjazmu miłość do Jezusa oraz poczucie trwania w nieustanDrugie wydanie książki nosi tytuł 100 modlitw bł. Pawła VI do Chrystusa (przypis od wydawcy polskiego).
**
7
nej i pełnej komunii z Nim jako Jego uczeń i sługa przez Niego powołany, aby ofiarować Go światu. Pragnę wyrazić szczerą wdzięczność siostrze Marii Clemente Moro, benedyktynce z Viboldone; serdecznie dziękuję Carlo Bo za jego cenną i sugestywną przedmowę, jak również dziękuję Wydawcy, który swoim prestiżem ułatwi rozpowszechnienie tych modlitw. Zebrane w książce modlitwy, które Giovanni Battista Montini, arcybiskup Mediolanu, a następnie papież Paweł VI, skierował do Chrystusa, pochodzą z nieomal trzydziestu lat. Inspiracją ich były przeróżne sytuacje, w których wyraził się ogrom miłości do osoby Jezusa. 30 czerwca 1968 roku, na zakończenie Roku Wiary, zamykając obchody 1900 lat od męczeństwa świętych Apostołów Piotra i Pawła, Paweł VI złożył uroczyste wyznanie wiary oraz ogłosił swoje Credo, „niewzruszone świadectwo Bożej Prawdy, która została powierzona Kościołowi, aby był jej głosicielem wobec wszystkich narodów”. Jego modlitwy do Chrystusa zostały tu zebrane w porządku słów Credo Apostolskiego. Zaczerpnięto je z wypowiedzi Papieża o Chrystusie, odwiecznym Słowie Ojca, który stał się człowiekiem w łonie Maryi Dziewicy, za nas, ludzi, cierpiał, został ukrzyżowany, umarł, by trzeciego dnia zmartwychwstać i wstąpić do nieba. Jego królestwu nie będzie końca, bo bez końca była Jego miłość ku nam.
8
PRZEDMOWA DO PIERWSZEGO WYDANIA POLSKIEGO ks. prof. dr hab. Stanisław Nagy SCJ
Oddaj¹c do r¹k polskiego czytelnika Modlitwy do Chrystusa, nie sposób przejœæ obok tej publikacji bez s³owa prezentacji, a œciœlej mówi¹c bez wypowiedzenia tego, czego mog¹ dokonaæ w uwa¿nym i wyciszonym czytelniku te ¿ywe œwiadectwa wiary papie¿a Paw³a VI. Tak, ksi¹¿ka ta jest przede wszystkim œwiadectwem wiary, ale i dowodem intymnej jednoœci nastêpcy œw. Piotra ze swoim Mistrzem i Nauczycielem, który w d³ugiej historii Koœcio³a na nowo powtarza te znamienne s³owa: „Ty jesteœ Piotr, Opoka, i na tej opoce zbudujê mój Koœció³!”. Czytamy wiêc te stronice z nieodpartym przeœwiadczeniem, i¿ jakby w odpowiedzi Pawe³ VI powtarza: „Panie, Ty wiesz, ¿e Ciê kocham”. Jak to zaznaczy³ we wstêpie bp Pasquale Macchi, osobisty sekretarz Papie¿a, poprzez te modlitwy „ukazuje siê g³êboko religijna dusza Paw³a VI” oraz „pe³na pasji i entuzjazmu mi³oœæ do Jezusa”. Szkoda jednak, ¿e w oryginalnym wydaniu nie zaznaczono, które z tych modlitw pochodz¹ od samego Papie¿a, a które stanowi¹ jakby modlitewn¹ trawestacjê. Ponadto dobrze by by³o zwróciæ uwagê na pewn¹ delikatn¹ ró¿nicê miêdzy mod-
9
litwami z okresu arcybiskupstwa w Mediolanie a tymi z czasów pontyfikatu. Prezentowana publikacja mo¿e byæ z ca³¹ pewnoœci¹ uznana za czytelny dowód niepowtarzalnej jednoœci s³u¿by, pracy i modlitwy Paw³a VI, które dla nas winny byæ zachêt¹ do dawania ci¹gle nowej i ¿ywej odpowiedzi na nasze chrzeœcijañskie powo³anie. Kraków, 15 września 2000
10
WIERZĘ W JEDNEGO PANA
1.
WIARA W CHRYSTUSA
Do Chrystusa kierujemy wyznanie wiary Piotra: „Ty jesteś Chrystus, Syn Boga żywego”. Jak Piotr powiedzmy Mu także: „Panie, do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa życia wiecznego”. Uczyńmy naszymi słowa żalu i szczerego wyznania Piotra: „Panie, Ty wszystko wiesz. Ty wiesz, że Cię kochamy”. Jak niegdyś mędrcy składamy u Twych stóp symboliczne dary, uznając w Tobie wcielone Boże słowo oraz człowieka, Syna Najświętszej Maryi Dziewicy, naszej Matki, Pierworodnego ludzkości. Pozdrawiamy Cię jako Mesjasza, Chrystusa, jedynego i niezastąpionego Pośrednika między Bogiem a ludźmi, Kapłana, Nauczyciela, Króla, Tego, który był, który jest i który przychodzi.
12
JEZUS CHRYSTUS
8.
CHRYSTE, JESTEŚ NAM KONIECZNIE POTRZEBNY (1)
Chryste, jedyny nasz Pośredniku, Ty jesteś nam koniecznie potrzebny, byśmy mogli przeżywać komunię z Bogiem Ojcem, byśmy wraz z Tobą, który jesteś Jego jedynym Synem i naszym Panem, stali się Jego przybranymi dziećmi, byśmy narodzili się na nowo w Duchu Świętym. Ty jesteś nam koniecznie potrzebny, o jedyny, prawdziwy Nauczycielu ukrytych i koniecznych prawd życia, byśmy poznali naszą istotę, nasze przeznaczenie i drogę do jego osiągnięcia. Ty jesteś nam koniecznie potrzebny, nasz Odkupicielu, byśmy odkryli naszą moralną nędzę i mogli ją uleczyć, byśmy poznali pojęcie dobra i zła i mieli nadzieję świętości, byśmy ubolewali nad naszymi grzechami i uzyskali ich przebaczenie. Mediolan, List pasterski Omnia nobis est Christus, Wielki Post 1955
22
9.
CHRYSTE, JESTEŚ NAM KONIECZNIE POTRZEBNY (2)
Ty jesteś nam koniecznie potrzebny, o Pierworodny Bracie rodzaju ludzkiego, byśmy odnaleźli rzeczywiste źródła braterstwa między ludźmi, podwaliny sprawiedliwości, skarby miłości, najwyższe dobro, jakim jest pokój. Ty jesteś nam koniecznie potrzebny, o wielki Cierpiący naszymi boleściami, byśmy poznali sens cierpienia i nadali mu wartość przebłagania i odkupienia. Ty jesteś nam koniecznie potrzebny, o Zwycięzco śmierci, byśmy wyzwolili się od rozpaczy i odrzucenia, byśmy mieli pewność, która nie zawiedzie na wieki. Ty jesteś nam koniecznie potrzebny, o Chryste, o Panie, o Boże z nami, byśmy się nauczyli prawdziwej miłości, byśmy w radości i mocy Twojej miłości postępowali naszą mozolną drogą, aż ostatecznie spotkamy się z Tobą umiłowanym, z Tobą wyczekiwanym, z Tobą błogosławionym na wieki. Mediolan, List pasterski Omnia nobis est Christus, Wielki Post 1955
23
10.
CHRYSTUS, TAJEMNICA ŻYCIA
O Chryste, Ty jesteś życiem, Ty jesteś światłem, Ty jesteś miłością, Ty jesteś naprawdę Tym, który nadaje życiu prawdziwy sens, prawdziwą wartość, prawdziwy cel, do jakiego zmierza nasze życie. To Ty nas pouczasz, po co żyjemy, po co cierpimy, po co umieramy. To Ty prowadzisz naszą myśl i wolę po drogach dobra. To Ty nadajesz naszym zwyczajom, naszym sposobom interpretowania egzystencji wspaniały, autentyczny i nadprzyrodzony kształt. Ty jeden dajesz środki, moc, zdolność bycia dobrym, kierowania się zasadami, poświęcania się sprawom, dla których warto złożyć ofiarę. Ty jesteś Tym, który odkrywa tajemnicę życia. Arena w Mediolanie, wystąpienie do młodzieży żeńskiej, 17 kwietnia 1955
24
27.
TAJEMNICA JEZUSA
Ty jesteś Chrystus, Syn Boga żywego. Ty jesteś Tym, który ma moc zapewnić biednego paralityka: „Synu, odpuszczają ci się twoje grzechy” i uzdrowić go zarazem na potwierdzenie tych szokujących słów. Ty jesteś Tym, który wobec zdumionych uczonych w Piśmie i faryzeuszy ogłaszasz się „panem szabatu”, władnym skorygować i udoskonalić od wewnątrz Mojżeszowe prawodawstwo. Ty jesteś Tym, który jako panujący wychodzisz naprzeciw śmierci, a Twoim zmartwychwstaniem burzysz żałosne plany przeciwników. Ty stwierdzasz, że jesteś „drogą, prawdą i życiem”.
49
Ty głosisz, że jesteś „zmartwychwstaniem i życiem” dla wszystkich ludzi, którzy w Ciebie uwierzą. Jezusie z Nazaretu, Ty jesteś prawdziwym centrum historii. Jezu Chryste, Słowo wcielone, Odwieczny Synu Boga, ofiarujemy Ci nasze pokorne uwielbienie, naszą mocną wiarę, naszą radosną nadzieję, naszą bezwarunkową miłość. Pragniemy całym naszym życiem pójść za Tobą, tylko za Tobą, na zawsze. Rzym, Niedziela Palmowa, 19 marca 1978
50
28.
NAŚLADOWANIE CHRYSTUSA
Panie Jezu, chciałbym być jak Marta, a bardziej jeszcze jak Maria – całkowicie pochłonięty Tobą, Twoją obecnością, Twoim słowem, posługiwaniem Tobie, ciągle nowym podziwem dla Ciebie, jakbyś to Ty mnie szukał, mój Gość, którego mam przyjąć, wysłuchać, obsłużyć i zrozumieć. Poznać Cię, Jezu, aby pójść za Tobą. To początek miłości, urzeczenie Twoją obecnością, Twoją Osobą, Twoim słowem. Jest to pewnego rodzaju szkoła. Zaczyna się od poznania Ciebie, Jezu, od uwierzenia w Ciebie; ta wiara rozwija się wewnętrznie, dążąc do intymnej więzi, która przemienia ucznia w przyjaciela. Poznać Cię, Jezu, aby Ci służyć. Poznać Cię, Jezu, aby Tobą żyć. Cóż to za tajemnica? Ty żyjesz we mnie. Castelgandolfo, rekolekcje, 18 lipca 1974
51
29.
NA GÓRZE TABOR
O Panie, kim Ty jesteś dla siebie samego? O Chryste, kim Ty jesteś dla nas? Ty jesteś początkiem i końcem wszystkich rzeczy, centrum porządku kosmicznego. Ty zmuszasz nas, byśmy skorygowali naszą koncepcję świata, historii ludzkości i naszej osobistej egzystencji. Czujemy się obezwładnieni jak apostołowie na Górze Przemienienia i nie śmiemy podnieść oczu. Twoja pokora Boga, który stał się człowiekiem, zawstydza nas swoją wielkością. Lecz sprawiasz, że możliwy jest dialog z Tobą, Ty nam go ofiarujesz, nakazujesz nam go. Panie, jesteśmy pozbawieni Twego poznania. Nasze postanowienie wyraża się w pragnieniu, które zapowiada już swe spełnienie poza granicą czasu. My pragniemy Cię zobaczyć, o Jezu. Audiencja generalna, środa, 3 listopada 1976
52
JEDNORODZONY SYN BOŻY
30.
SYN BOŻY, NASZ BRAT
Ty, Jezu, jesteś Synem Bożym, przychodząc na świat, obierasz sobie najbardziej nędzne, ubogie, opuszczone mieszkanie. Ty, Syn Boży, Król nieba i ziemi, absolutny Pan wszechświata, czynisz się podobnym do nas, stajesz się naszym bratem w ziemskim życiu i wybierasz najbardziej wymowne formy, by się uniżyć, zstępując na najniższy poziom, zajmując ostatnie miejsce. Kiedy dokonuje się ten niewysłowiony akt łaskawości i miłosierdzia, w cichą i gwiaździstą noc niebo się otwiera, a niebiosa rozbrzmiewają pieśniami niezliczonych chórów anielskich: „Chwała na wysokości Bogu”.
54
Czyż mogło zdarzyć się coś większego nad to? Ty, Boże, stałeś się człowiekiem. Ty, Król wszechświata, Stwórca gwiazd, światów, przestrzeni i tej naszej ziemi wraz ze wszystkim, co się na niej znajduje i co żyje, przyjmujesz ludzką naturę, aby żyć, cierpieć i umrzeć jak jeden z nas. Ty, Boże, stajesz się naszym bratem, naszym bliźnim. Do Ciebie możemy zwracać się z poufałością, przybliżając się do Ciebie, idąc za Tobą, rozmawiając z Tobą, dokładnie tak samo, jak uczynili pasterze czuwający w okolicach Betlejem, gdy tylko usłyszeli anielskie orędzie. Natychmiast poszli oni z pośpiechem do groty, by pozdrowić Ciebie, Nowonarodzonego Zbawiciela Świata. Rzym, „Missa in aurora”, Boże Narodzenie 1963
55
31.
HYMN DO CHRYSTUSA, SYNA BOŻEGO (1)
Ty jesteś Chrystus, Syn Boga żywego. Ty jesteś Objawicielem Boga niewidzialnego, Pierworodnym wszelkiego stworzenia, fundamentem wszystkiego. Ty jesteś Nauczycielem ludzkości. Ty jesteś Odkupicielem. Ty dla nas narodziłeś się, umarłeś, zmartwychwstałeś. Ty jesteś centrum historii i świata. Ty jesteś Tym, który nas zna i kocha. Ty jesteś towarzyszem i przyjacielem naszego życia. Ty jesteś mężem boleści i nadziei. Ty jesteś Tym, który ma przyjść, który pewnego dnia będzie naszym sędzią i – jak ufamy – naszym szczęściem. Nigdy nie potrafiłbym przestać mówić o Tobie: Ty jesteś światłem, prawdą, więcej – jesteś „drogą, prawdą i życiem”. Ty jesteś chlebem, źródłem wody żywej zaspokajającym nasz głód i nasze pragnienie. Ty jesteś pasterzem, naszym przewodnikiem, naszym wzorem, naszym wsparciem, naszym bratem. Manila, Quezon Circle, niedziela, 29 listopada 1970
56
Z OJCA ZRODZONY
36.
WIERZYMY W CHRYSTUSA
Wierzymy w Ciebie, o Panie nasz, Jezu Chryste, Synu Boży. Ty jesteś odwiecznym Słowem, zrodzonym z Ojca przed wszystkimi wiekami, współistotnym Ojcu. Przez Ciebie wszystko się stało. Ty zamieszkałeś pośród nas, pełen łaski i prawdy. Ty głosiłeś i ustanowiłeś królestwo Boże. W Twojej osobie dałeś nam poznać Ojca. Ty dałeś nam Twoje „Przykazanie nowe”, abyśmy się wzajemnie miłowali, jak Ty nas umiłowałeś. Nauczyłeś nas drogi błogosławieństw: ubóstwa duchowego, łagodności, cierpliwego znoszenia bólu, pragnienia sprawiedliwości,
62
miłosierdzia, czystości serca, woli pokoju, znoszenia prześladowania dla sprawiedliwości. Zostałeś umęczony pod Ponckim Piłatem, Baranku Boży, który wziąłeś na siebie grzechy świata, za nas umarłeś na krzyżu, zbawiając nas swą odkupieńczą krwią. Zostałeś pogrzebany i swą własną mocą powstałeś z martwych dnia trzeciego, wynosząc nas przez Twe zmartwychwstanie do uczestnictwa w Boskim życiu. Wstąpiłeś do nieba i przyjdziesz znowu w chwale sądzić żywych i umarłych, każdego według jego własnych zasług. A Twemu królestwu nie będzie końca. Amen. Z Wyznania wiary ludu Bożego, 30 czerwca 1968
63
37.
OCZEKIWANIE NA CHRYSTUSA (1)
Panie, czas Adwentu, jaki przeżywamy, skłania nas do głębokiej medytacji, która ukazuje nam prawdziwą kondycję ludzkiego życia i nasze niesłychane szczęście, że mamy Ciebie, naszego brata, Boga, który stał się człowiekiem dla naszego zbawienia. Ty, Słowo Boga, stałeś się człowiekiem, aby człowiek mógł włączyć się w życie samego Boga. Człowiek potrzebuje Ciebie, o Chryste! Sam nie może się zbawić. Próba wykluczenia Cię ze współczesnej myśli, z elementarnych zasad poznania i działania ludzkiego prowadzi w rezultacie najpierw do niepewności, potem zamętu, a w końcu do konfliktu ludzkiego sumienia. Anioł Pański, niedziela, 4 grudnia 1977
64
ŚWIATŁOŚĆ ZE ŚWIATŁOŚCI
41.
PRAGNIENIE CHRYSTUSA
Ty, o Chryste, rozjaśniasz nasze życie, ścieżki naszej wędrówki w czasie, rzeczy i wydarzenia, jakie nas otaczają. Ty jesteś „prawdziwą światłością, która oświeca każdego człowieka na świat przychodzącego”. Kiedy w ciemnym pomieszczeniu zapala się światło, oczy wszystkich z radością i wdzięcznością zwracają się ku temu światłu. Podobnie nasze dusze powinny kierować się ku Tobie, o Chryste, który wkraczając na mroczną i bezładną scenę świata, delikatnie i tajemniczo w całości ją rozświetlasz, czynisz zrozumiałą, ukazujesz jej piękno. W Tobie, o Chryste, wszystko nabiera prawdziwości, porządku, znaczenia, celowości. „My wszystko mamy w Chrystusie. Niech każda dusza zbliży się do Niego. Chrystus jest dla nas wszystkim” – wołał święty Ambroży. Spraw, byśmy żywili to samo pragnienie, o Chryste! Audiencja generalna, środa, 22 grudnia 1965
72
42.
PRZYJŚCIE CHRYSTUSA (1)
Jezu Chryste, Twoje przyjście na świat jest źródłem prawdziwej i wielkiej radości. Szczęście, pełnia życia, pewność prawdy, objawienie dobroci i miłości, nadzieja, która nie zawodzi, w końcu zbawienie, jakiego każdy człowiek pragnie, zostały nam udzielone, są do naszej dyspozycji i mają jedno konkretne imię: Twoje imię, Jezu Chryste. Ty jesteś prorokiem błogosławieństw, Ty jesteś pocieszycielem w każdej ludzkiej udręce, Ty jesteś naszym pokojem, ponieważ Ty, tylko Ty jesteś drogą, prawdą, życiem. Orędzie radiowe, Boże Narodzenie 1967
73
43.
PRZYJŚCIE CHRYSTUSA (2)
Głosimy, że Twoje przyjście do nas, o Chryste, jest naszą fortuną, jest naszym szczęściem. Jedynie Twoje Narodzenie może uczynić świat szczęśliwym. Kto idzie za Tobą, Chryste, nie kroczy w ciemnościach, jak Ty sam nas zapewniasz. Ty jesteś światłością świata. Kto wpatruje się w Ciebie, temu rozświetlają się ścieżki życia: ścieżki wprawdzie kręte i wąskie, lecz bezpieczne, ponieważ nie tracą z oczu celu, jakim jest prawdziwe szczęście. Ty, Chryste, jesteś naszym szczęściem i naszym pokojem, ponieważ Ty jesteś naszym Zbawicielem. Orędzie radiowe, Boże Narodzenie 1967
74
PRZYJĄŁ CIAŁO
46.
SŁOWO WCIELONE
W Twojej Ewangelii zostało napisane, że Ty, Jezu, jesteś Słowem, które stało się Ciałem. W ten sposób chcesz podkreślić, że możemy cieszyć się Twoją obecnością, nie zważając nawet na to, czego nie posiadamy: kontaktu zmysłowego, bezpośredniego widzenia, jak w rozmowie między ludźmi. Ty, Panie, dajesz nam i zostawiasz swoje słowo. To Twoje słowo jest jednym ze sposobów Twojej obecności między nami. Jest ono twarde, nie niszczeje. Podczas gdy obecność fizyczna niknie i jest poddana następstwu czasu, słowo pozostaje. „Moje słowo trwa na wieki”.
82
Dzięki komunikacji słowa dociera do nas Boża myśl, docierasz Ty, o Słowo, Synu Boży, któryś się stał człowiekiem. Ty, Panie, wcielasz się w nas, ilekroć pozwalamy, aby Twoje słowo krążyło w naszym umyśle, w naszym duchu, by ożywiało nasze myśli, by żyło w naszym wnętrzu. Kto Cię przyjmuje, mówi tak: lgnę do Twojego słowa, o Boże, jestem mu posłuszny i jemu się powierzam. Rzym, kościół św. Euzebiusza, 26 lutego 1967
83
STAŁ SIĘ CZŁOWIEKIEM
47.
TY PRZYCHODZISZ DO NAS
Boże Narodzenie jest świętem Twojego przyjścia, o Chryste, świętem Bożego słowa, które stało się człowiekiem pośród nas, ludzi. Jest to świętowanie wielkiej podróży, którą Ty, Syn Boży, odbyłeś, aby być blisko nas. Zstąpiłeś z nieba i przyjąłeś ciało. W Boże Narodzenie świętujemy Twoją wolę pokonania dystansu, przekroczenia niewysłowionych otchłani Twojej transcendencji, zbliżenia się do życia ludzkiego aż po uczynienie go swoim, stania się naszym bratem, życia i zamieszkania z nami, wejścia w nasze doświadczenie, uniżenia się aż do poziomu naszych cierpień, aż po obarczenie się naszymi grzechami. Boże Narodzenie jest tajemnicą religijnej bliskości, naszego dostępu do Boga, naszego zbratania się z Tobą, o Chryste, a więc możliwej komunii z Bogiem. Mediolan, Msza w Noc Bożego Narodzenia 1960
86
48.
DO JEZUSA PRZEMIENIONEGO
To, co widzę mymi oczyma, daje mi pełną definicję Ciebie, o Panie. Trzej apostołowie utkwili wzrok w tym widzeniu i zobaczyli jasno: w Twojej osobie, Jezu, płynie inne życie, obok ludzkiej natury jest w Tobie jeszcze inna, Boska natura. Ty, o Jezu, jesteś człowiekiem, który nosi w sobie przestrzeń nieba, jesteś Synem Bożym, który stał się człowiekiem, jesteś cudem, który chodzi po ścieżkach naszej ziemi, jesteś naprawdę jedynym, dobrym, świętym. Gdybyśmy także my mogli Cię spotkać, gdybyśmy również doświadczyli takiego przywileju jak Piotr, Jakub i Jan! Trzeba nauczyć się wzrokiem wiary przemieniać znaki, w których Ty, Panie, nam się ukazujesz, nie po to, by karmić naszą fantazję, wyobrażając sobie jakąś mityczną postać, zjawę, obraz. Nie, lecz aby uzupełnić rzeczywistość, tajemnicę, to, czym Ty naprawdę jesteś. Rzym, kościół św. Józefa przy Trionfale, 14 marca 1965
87
63.
ŚMIERĆ Dwunasta stacja
Gdybym był obecny w chwili śmierci Chrystusa, co bym zrozumiał z tego tragicznego dramatu? Czy pojąłbym coś z tego ogromnego kontrastu i z tego ogromnego pokoju, jakie tam miały miejsce? Kontrastu między słodyczą Twojego istnienia, o Panie, a cierpkością zadawanego Ci bólu, o łagodny Cierpiący; między fałszywą sprawiedliwością a Twoją niewinnością, o łagodna Ofiaro; między ludzką złością a Twoją Boską świętością, o łagodny Zbawicielu; między śmiercią a życiem, o łagodny Zwycięzco. Chciałbym pojąć wszystko: gwałt tej godziny wyznaczonej przez wieki, niewysłowione szczęście, jakie z niej płynie, niezmierne spustoszenie świata, który trzęsie się i spowija w ciemności,
111
oraz nieprzerwany dialog Twego ducha z Ojcem; wymowne i bolesne doświadczenie naszego upadku w Twoim, początek nadziei naszego zbawienia w Twoim. I powiedzieć z pokorą: Zaprawdę Ty jesteś Synem Bożym, zmiłuj się nade mną.
112
64.
ZDJĘCIE Z KRZYŻA Trzynasta stacja
Tutaj dokonuje się opłakiwanie Twojej śmierci, tutaj dokonuje się kult Twoich ran, tutaj dokonuje się uwielbienie Twego złożonego w ofierze ciała, o Jezu. Daj mi, o Panie, nabożeństwo do Twojej męki; daj mi zrozumieć Twój krzyż; spraw, by uzdrawiające wzruszenie uczyniło mnie uczestnikiem dramatu odkupieńczej śmierci Słowa wcielonego. Ja wiem, że nigdy dostatecznie nie zrozumiem tej tajemnicy ani nigdy nie będę wystarczająco współczuł i kochał. A jednak natura drży przed Twoimi zwłokami; rozdziera się zasłona świątyni, trzęsie się ziemia, pękają skały, otwierają się groby. Porusz w końcu, o Panie, mego ducha i spraw, bym w milczeniu podszedł do Matki bolejącej i nauczył się płakać.
113
65.
GRÓB Czternasta stacja
Tajemnica śmierci odsłania, o Panie, swą grozę i swą tajemnicę, kiedy Ty wstępujesz do grobu. Umarły Boży Syn, życie, źródło wszelkiego życia pozostawia błogosławione ciało na pastwę nieuchronnych praw niższej natury i jako umarłe ciało powierza go zachłannej ziemi. Zostawia je, by później znów je odebrać – odnowione i jeszcze bardziej pełne życia; zostawia je w naszym śmiertelnym śnie, by zbudzić je do nieśmiertelnego tryumfu; zostawia je jak pszenicę w naszym ziemskim polu, zostawia ciszy, zimnu, rozkładowi, aby natychmiast zbudzić je do niebieskiej wiosny Bożego światła i energii. Chce w grobie zasiać nadzieję, pragnie nauczyć nas umierać, aby żyć. Bądź błogosławiony, o Panie, Zwycięzco śmierci.
114
66.
MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (1)
W miejscu, gdzie Ciebie, o Panie Jezu, niewinnego oskarżono, sprawiedliwego osądzono, świętego skazano, Ciebie, Syna Człowieczego, męczono, ukrzyżowano i wydano na śmierć, Ciebie, Syna Bożego, wyszydzono, wydrwiono i zaparto się, Ciebie, Światłość, zgaszono, Ciebie, Króla, wywyższono na krzyżu, Ciebie, Życie, poddano śmierci i jako umarły powstałeś na nowo do życia, my wspominamy Cię, o Panie Jezu, my uwielbiamy Cię, o Panie Jezu, my błagamy Cię, o Panie Jezu. Jerozolima, Bazylika Grobu Świętego, 4 stycznia 1964
115
67.
MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (2)
W tym miejscu, Panie Jezu, Twoja męka była ofiarą, którą zapowiedziałeś, przyjąłeś, chciałeś. Ty byłeś ofiarą i Ty kapłanem. Tutaj Twoja śmierć była wyrazem, miarą ludzkiego grzechu, była ofiarą całopalną najwyższego bohaterstwa, była ceną zapłaconą Bożej sprawiedliwości, była dowodem najwyższej miłości. Tutaj dokonał się pojedynek między życiem a śmiercią. Tutaj Ty okazałeś się zwycięzcą, o Chryste, który za nas umarłeś i za nas zmartwychwstałeś. Święty Boże, Święty mocny, Święty a nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami! Jerozolima, Bazylika Grobu Świętego, 4 stycznia 1964
116
68.
MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (3)
Jesteśmy tutaj, Panie Jezu. Przyszliśmy, jak przestępca wraca na miejsce zbrodni. Przyszliśmy jak ten, kto chodził za Tobą, a jednak Cię zdradził; ileż razy byliśmy wierni, a ileż razy niewierni. Przyszliśmy, aby uznać tajemniczy związek między naszymi grzechami a Twoją męką, naszym dziełem i Twoim dziełem. Przyszliśmy, by uderzyć się w piersi, by prosić Cię o przebaczenie, by błagać Twego miłosierdzia. Przyszliśmy, bo wiemy, że Ty możesz, chcesz nam przebaczyć, gdyż za nasze winy Ty uczyniłeś zadość. Ty jesteś naszym odkupieniem i naszą nadzieją. Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie. Jerozolima, Bazylika Grobu Świętego, 4 stycznia 1964
117
69.
MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (4)
Panie Jezu, nasz Odkupicielu, ożyw w nas pragnienie oraz ufność w Twoje przebaczenie, wzmocnij naszą wolę nawrócenia i wierności, daj, byśmy zakosztowali pewności, jak również słodyczy Twego miłosierdzia. Panie Jezu, Odkupicielu nasz i Nauczycielu, daj nam moc przebaczać innym, abyśmy także my mogli naprawdę dostąpić Twojego przebaczenia. Panie Jezu, Odkupicielu nasz i Pasterzu, złóż w nas zdolność kochania zgodnie z Twą wolą, za Twoim wzorem i dzięki Twej łasce, kochania Ciebie oraz wszystkich, którzy w Tobie są naszymi braćmi. Panie Jezu, Odkupicielu nasz i Pokoju nasz, który dałeś nam poznać Twoje ostatnie pragnienie: „aby wszyscy byli jedno”, wysłuchaj tego pragnienia, które my czynimy naszym
118
i które w tym miejscu staje się naszą modlitwą: „abyśmy wszyscy byli jedno”. Panie Jezu, Odkupicielu nasz i Pośredniku nasz, spraw u Ojca Niebieskiego, by przyniosły owoc modlitwy, jakie teraz zanosimy do Niego w Duchu Świętym. Jerozolima, Bazylika Grobu Świętego, 4 stycznia 1964
119
ZMARTWYCHWSTAŁ DNIA TRZECIEGO
70.
RESURREXIT
Przez Twe zmartwychwstanie, Jezu, dokonałeś zadośćuczynienia za grzechy. Powinniśmy nazywać Cię naszym Odkupicielem. Przez Twe zmartwychwstanie, Jezu, śmierć pokonałeś. Powinniśmy śpiewać Ci hymny zwycięstwa, Ty jesteś naszym Zbawicielem. Przez Twe zmartwychwstanie, Jezu, dałeś początek nowej egzystencji. Ty jesteś Życiem. Alleluja! To wołanie jest dzisiaj modlitwą. Ty jesteś Panem. „Pan mój i Bóg mój!” Mediolan, katedra, Wielkanoc 1956
122
71.
CHRYSTUS ŹRÓDŁO ŚWIATŁA
Chryste Zmartwychwstały, Ty jesteś Światłem. Ze stale płonącej pochodni w grobie Zmartwychwstałego bierze się iskra, która zapali wszystkie światła w naszych wspólnotach. Oto promienna prawda: Ty, powstały ze śmierci do życia, jesteś naszym Odkupicielem, jesteś źródłem światła, mądrości i prawdy, zrozumienia i myśli. Zazwyczaj myślimy o Twoim słowie, Chryste, jako o naszym świetle, a o Tobie jako o Nauczycielu prawdy i życia za sprawą Twych nauk. Pascha czyni dziś z Ciebie, o Chryste, zapaloną latarnię,
123
nie tyle ze względu na słowa, za pomocą których Ty, wskrzeszony do życia, utwierdzisz ciągle jeszcze chwiejną, lękliwą, przerażoną wiarę uszczęśliwionych uczniów, którzy mogli oglądać Cię zmartwychwstałego i z Tobą rozmawiać, lecz ze względu na to jedyne, sławetne, odnawiające wydarzenie, jakim jest Twoje chwalebne zmartwychwstanie. Mediolan, katedra, Wielkanoc 1957
124
SPIS TREŚCI
PRZEDMOWA ---------------------------------------------SŁOWO WSTĘPNE ----------------------------------------PRZEDMOWA DO PIERWSZEGO WYDANIA POLSKIEGO -----------------------------------
5 7 9
WIERZĘ W JEDNEGO PANA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
WIARA W CHRYSTUSA ----------------------------------PANIE, JA WIERZĘ (1) ------------------------------------PANIE, JA WIERZĘ (2) -----------------------------------PANIE, JA WIERZĘ (3) -----------------------------------PANIE, JA WIERZĘ (4) -----------------------------------PANIE, JA WIERZĘ (5) -----------------------------------PANIE, JA WIERZĘ (6) ------------------------------------
12 15 16 17 18 19 20
JEZUS CHRYSTUS 8. CHRYSTE, JESTEŚ NAM KONIECZNIE POTRZEBNY (1) ---------------------------9. CHRYSTE, JESTEŚ NAM KONIECZNIE POTRZEBNY (2) --------------------------10. CHRYSTUS, TAJEMNICA ŻYCIA -------------------------11. CHRYSTUS ZBAWICIEL ----------------------------------12. MODLITWA WIĘŹNIA ------------------------------------13. CHRYSTUS POWSZECHNY (1) --------------------------14. CHRYSTUS POWSZECHNY (2) --------------------------15. TY JESTEŚ ZBAWICIELEM -------------------------------16. CHRYSTUS WE WSZYSTKIM ----------------------------17. WSZYSCY JESTEŚMY ZAPROSZENI -------------------18. UWIERZYĆ MIŁOŚCI --------------------------------------19. ŻYCIE Z CHRYSTUSEM (1) -------------------------------20. ŻYCIE Z CHRYSTUSEM (2) -------------------------------21. ŻYCIE Z CHRYSTUSEM (3) -------------------------------22. JEZUS POŚREDNIK ---------------------------------------23. CHRYSTUS JEST Z NAMI --------------------------------24. CHRYSTUS, NASZA NADZIEJA -------------------------25. CHRYSTUS JEST WSZYSTKIM DLA CZŁOWIEKA -----26. CHRYSTUS KIERUJE NASZYMI KROKAMI -------------27. TAJEMNICA JEZUSA --------------------------------------
163
22 23 24 25 26 30 32 34 35 36 38 39 40 41 42 44 45 46 47 49
28. NAŚLADOWANIE CHRYSTUSA -------------------------29. NA GÓRZE TABOR ----------------------------------------
51 52
JEDNORODZONY SYN BOŻY 30. 31. 32. 33. 34. 35.
SYN BOŻY, NASZ BRAT ----------------------------------HYMN DO CHRYSTUSA, SYNA BOŻEGO (1) -----------HYMN DO CHRYSTUSA, SYNA BOŻEGO (2) ----------HYMN DO CHRYSTUSA, SYNA BOŻEGO (3) ----------CHRYSTUS, CZŁOWIEK DLA INNYCH -----------------DLA NAS PRZYSZEDŁEŚ, O CHRYSTE! -----------------
54 56 57 58 59 60
Z OJCA ZRODZONY 36. 37. 38. 39. 40.
WIERZYMY W CHRYSTUSA -----------------------------OCZEKIWANIE NA CHRYSTUSA (1) --------------------OCZEKIWANIE NA CHRYSTUSA (2) --------------------„OTO PRZYCHODZĘ, PANIE!” ----------------------------ZRODZONY Z OJCA PRZED WSZYSTKIMI WIEKAMI --------------------------
62 64 65 66 68
ŚWIATŁOŚĆ ZE ŚWIATŁOŚCI 41. 42. 43. 44. 45.
PRAGNIENIE CHRYSTUSA -------------------------------PRZYJŚCIE CHRYSTUSA (1) -----------------------------PRZYJŚCIE CHRYSTUSA (2) -----------------------------NARODZIŁ SIĘ NAM ZBAWICIEL -----------------------OBJAWIENIE -----------------------------------------------
72 73 74 75 76
BÓG PRAWDZIWY Z BOGA PRAWDZIWEGO PRZEZ NIEGO WSZYSTKO SIĘ STAŁO DLA NAS, LUDZI, I DLA NASZEGO ZBAWIENIA PRZYJĄŁ CIAŁO 46. SŁOWO WCIELONE ---------------------------------------
82
STAŁ SIĘ CZŁOWIEKIEM 47. TY PRZYCHODZISZ DO NAS ----------------------------48. DO JEZUSA PRZEMIENIONEGO -------------------------
86 87
UMĘCZONY ZA NAS 49. MĘKA -------------------------------------------------------50. MĘKA CHRYSTUSA ----------------------------------------
164
90 91
UKRZYŻOWANY ZA NAS 51. DRAMAT KRZYŻA -----------------------------------------
94
CZTERNAŚCIE STACJI DROGI KRZYŻOWEJ 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69.
WYROK ----------------------------------------------------KRZYŻ ------------------------------------------------------PIERWSZY UPADEK --------------------------------------MATKA -----------------------------------------------------CYRENEJCZYK --------------------------------------------WERONIKA ------------------------------------------------DRUGI UPADEK -------------------------------------------PŁACZĄCE NIEWIASTY ----------------------------------TRZECI UPADEK ------------------------------------------ZERWANE SZATY -----------------------------------------UKRZYŻOWANIE ------------------------------------------ŚMIERĆ -----------------------------------------------------ZDJĘCIE Z KRZYŻA --------------------------------------GRÓB -------------------------------------------------------MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (1) ------------------MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (2) -----------------MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (3) -----------------MODLITWA U ŚWIĘTEGO GROBU (4) ------------------
98 99 100 101 102 103 104 105 107 108 109 111 113 114 115 116 117 118
ZMARTWYCHWSTAŁ DNIA TRZECIEGO 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82.
RESURREXIT -----------------------------------------------CHRYSTUS ŹRÓDŁO ŚWIATŁA -------------------------ZMARTWYCHWSTANIE CHRYSTUSA ------------------WPATRUJĄC SIĘ W NIEBO ------------------------------CHRZEŚCIJANIE Z CHRYSTUSEM ZMARTWYCHWSTAŁYM (1) ------------------------------CHRZEŚCIJANIE Z CHRYSTUSEM ZMARTWYCHWSTAŁYM (2) -----------------------------CHRYSTUS ZMARTWYCHWSTAŁ -----------------------ŚMIERĆ ZOSTAŁA POKONANA! (1) -----------------------ŚMIERĆ ZOSTAŁA POKONANA! (2) --------------------CHRYSTUS POCZĄTKIEM NOWEGO ŻYCIA (1) -------CHRYSTUS POCZĄTKIEM NOWEGO ŻYCIA (2) -------ZMARTWYCHWSTANIE (1) ------------------------------ZMARTWYCHWSTANIE (2) -------------------------------
122 123 125 126 128 129 130 131 132 133 134 135 136
WSTĄPIŁ DO NIEBA 83. CHRZEŚCIJAŃSKA NADZIEJA ---------------------------
165
138
84. WSTĄPIENIE CHRYSTUSA DO NIEBA -------------------
139
JEGO KRÓLESTWU NIE BĘDZIE KOŃCA 85. 86. 87. 88.
CHRYSTUS CHRYSTUS CHRYSTUS CHRYSTUS
NASZE POJEDNANIE (1) -------------------- 142 NASZE POJEDNANIE (2) ------------------- 143 NASZE POJEDNANIE (3) ------------------- 144 KRÓL ------------------------------------------ 145
STAŁ SIĘ CHLEBEM 89. CHLEB ŻYCIA (1) ------------------------------------------90. CHLEB ŻYCIA (2) ------------------------------------------
148 149
CHRYSTUS UMIŁOWAŁ KOŚCIÓŁ 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100.
CHRYSTUS I KOŚCIÓŁ ------------------------------------- 152 PÓJŚĆ DO CHRYSTUSA (1) ------------------------------- 153 PÓJŚĆ DO CHRYSTUSA (2) ------------------------------ 154 MODLITWA O POWOŁANIA ------------------------------ 155 MODLITWA ZA KAPŁANÓW (1) ------------------------- 157 MODLITWA ZA KAPŁANÓW (2) ------------------------- 158 MODLITWA ZA KAPŁANÓW (3) ------------------------- 159 MODLITWA ZA KAPŁANÓW (4) ------------------------- 160 MODLITWA ZA KAPŁANÓW (5) ------------------------- 161 GŁOSICIELE ------------------------------------------------ 162
166
seria 30 czerwca 1968 roku, na zakończenie Roku Wiary, zamykając obchody 1900 lat od męczeństwa świętych Apostołów Piotra i Pawła, Paweł VI złoşył uroczyste wyznanie wiary oraz ogłosił swoje Credo, „niewzruszone świadectwo Boşej Prawdy, która została powierzona Kościołowi, aby był jej głosicielem wobec wszystkich narodów�. Jego modlitwy do Chrystusa zostały tu zebrane w porządku słów Credo Apostolskiego. Zaczerpnięto je z wypowiedzi Papieşa o Chrystusie, odwiecznym Słowie Ojca, który stał się człowiekiem w łonie Maryi Dziewicy, za nas, ludzi, cierpiał, został ukrzyşowany, umarł, by trzeciego dnia zmartwychwstać i wstąpić do nieba. Jego królestwu nie będzie końca, bo bez końca była Jego miłość ku nam.
www.wydawnictwo.net.pl
,6%1
22,00 zł
WYDAWNICTWO KSIÄ˜ĹťY SERCANĂ“W
100 modlitw BĹ . PAWĹ A VI DO CHRYSTUSA
Zebrane w ksiąşce modlitwy, które Giovanni Battista Montini, arcybiskup Mediolanu, a następnie papieş Paweł VI, skierował do Chrystusa, pochodzą z nieomal trzydziestu lat. Inspiracją ich były przeróşne sytuacje, w których wyraził się ogrom miłości do osoby Jezusa.
100
BĹ . PAWĹ A VI DO CHRYSTUSA