de Linkse
Socialist
€2
STEUN: € 5
maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP) nummer 303 April 2011
België - Belgique PB 131, 1080 Molenbeek Sainctlette BC 4383 P2A6269 Afgiftekantoor 1081 Brussel 8 Ver. uitg. G. Cool, PB 131, 1080 Molenbeek Sainctelette
s t r i j d s o l i d a r i t e i t s o c i a l i sm e
Z
door
Nicolas Croes
odra er ook maar over onze lonen wordt gesproken, weerklinkt bij het patronaat en haar politieke bondgenoten steevast een klaagzang over de “loonhandicap” en wordt steeds gewezen op lagere lonen in de buurlanden. Vreemd genoeg wordt die vergelijking niet gemaakt als het gaat om de stijgende prijzen. Dat de prijzen bij ons sneller toenemen dan in de buurlanden, is geen probleem voor het patronaat. In januari 2011 betaalde een gemiddeld gezin van vier personen in Brussel jaarlijks 1.463 euro voor verwarming met gas. In Londen is dat slechts 1.007 euro. De CREG (Commissie voor de Regulatie van Elektriciteit en Gas) stelde dat gas 31% goedkoper is in Londen en 7% in Parijs (in Amsterdam en Berlijn liggen de prijzen net iets hoger met 1% en 4%). Volgens het Prijzenobservatorium bedroeg de totale inflatie in België 2,3% in 2010, tegenover gemiddeld 1,4% in
Breek de loonnorm in de sectoren! P4
de buurlanden. De stijging versnelde op het einde van het jaar met een inflatie van 3,4% in december. Deze versnelling wordt ook in 2011 voortgezet. De consumptieprijsindex (CPI) in januari bedroeg 3,7% in ons land, tegenover 2,3% in de eurozone. Voedingswaren zoals vlees, kaas, melk en eieren waren in 2009 in ons land 20% duurder in ons land dan in de rest van Europa. Op vijf jaar tijd werd voeding 16,8% duurder in ons land, de prijs van aardappelen steeg met 44%. Het klopt natuurlijk dat er ook prijzen zijn die dalen. Breedbeeldschermen bijvoorbeeld. Maar die smeer je niet gemakkelijk uit op je boterham. Nietverwerkte voedingsproducten (fruit en groenten) werden 3,5% duurder in 2010 (tegenover 1,9% in de eurozone). Energie werd duurder, huren en kopen werd duurder, het openbaar vervoer kost meer,... Met onze lonen en uitkeringen komen we vandaag minder ver dan voorheen terwijl een maand nog steeds evenveel dagen telt. H e t O I VO (O n d e r z o e k s - e n Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties) maakte recent bekend dat
44% van de ondervraagden in een peiling verklaarden dat ze minder konden sparen dan wat voorheen het geval was. Begin 2010 werd een zelfde peiling gedaan en sindsdien nam het aantal mensen dat minder kan sparen toe met 18%. Steeds meer mensen besparen op gezondheidszorg, energie,... of kunnen de rekeningen niet meer betalen. Vorig jaar werd bij 2.362 Vlaamse gezinnen het water afgesloten, een verviervoudiging tegenover 2009. Er zijn nochtans middelen aanwezig in de samenleving, alleen kan je die niet vinden bij de gewone werkenden en hun gezinnen. De grote Belgische bedrijven van de Bel-20 maakten in 2010 16,357 miljard euro winst. Dat was 33,1% meer dan in 2009. Wij moeten het met minder doen opdat zij meer geld in hun zakken kunnen steken. En dan willen ze nogmaals aan onze lonen zitten en de prijzen verder laten stijgen. Wij hebben daar genoeg van. Het is hoog tijd om de strijd aan te gaan voor betere lonen en meer koopkracht. Stop het waanzinnige winstbejag waarmee ze ons de dieperik in sturen.
Handen van van de index! Voor het herstel van een volledige index aangepast aan de reële levensduurte! Voor een netto minimumloon van 1.500 euro per maand! Afschaffing van de BTW op basisproducten! Voor uitkeringen die echte vervangingsinkomens zijn met welvaartvastheid! Voor een massaal programma van publiek gefinancierde openbare en degelijke sociale woningen! Afschaffing van de notionele intrestaftrek en andere neoliberale cadeaus aan het patronaat! Voor een belasting op de grote fortuinen! Voor een harde aanpak van de fiscale fraude! Verdeel het werk, niet de werkloosheid: 32-urenweek zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen! Voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie zoals de banksector, energiesector, voeding,... Deze moeten ten dienst van de behoeften staan en niet van de winst. Voor een socialistische samenleving onder democratische controle van de arbeiders en hun gezinnen!
Neen aan de militaire interventie in Libië P 10
www.socialisme.be
Een socialistische antwoord op prijsstijgingen P 8-9
binnenland Regering “in lopende zaken”: in dienst van de grote bedrijven en banken door
V
Peter Delsing
olgens een recente peiling heeft 13% van de Belgen nog vertrouwen in de politici. In Vlaanderen is dat 14%, in Wallonië 11%, in Brussel 12%. Volgens het peilingbureau GFK Academy zitten we daarmee “op een historisch dieptepunt”. De lang aanslepende onderhandelingen hebben dat vertrouwen allicht geen goed gedaan.
maakt”, zoals de verlenging van de economische werkloosheid (waarin de regering tussenkomt), het behoud van de ontslagpremies, etc. Ook nam deze coalitie een aantal beperkte maatregelen om de laagste uitkeringen, pensioenen, en lonen te verhogen, maar met zo’n bescheiden groei - voor de laagste lonen komt er “10 euro” per maand bij - dat ze amper iets goedmaken na meer dan 30 jaar neoliberale kaalslag. In België is zoals bekend meer dan 20% van de gepensioneerden arm, en verdriedubbelde de armoede naar vandaag 15%. Dat die armoede zo fel steeg, weerspiegelt zelfs niet volledig de achteruitgang in koopkracht van onze lonen. Daarom is het ook zo opvallend dat een regering “in lopende zaken”, in een politiek landschap waarin de partijen het maar niet eens lijken te raken, wel onmiddellijk een overeenstemming vindt om het slechte IPA - een feitelijke loondaling gezien de reeds uitgeholde index - over te nemen. Waar zo goed als alle partijen het ook meteen over eens waren, was de noodzaak om militair tussen te komen in Libië: oorlogen verklaren behoort nu ook tot “lopende zaken”. LSP denkt dat de uitbouw en steun voor een massabeweging in Libië meer bijbrengt dan de selectieve verontwaardiging van de imperialistische landen, die enkel handelen omwille van hun imago- en oliebelangen - een politiek waar België zich nu achter schaart.
Als we deze peiling mogen geloven dan heeft ook op z’n minst de helft van de huidige kiezers van het “fenomeen” N-VA - opstomend boven de 30% in de meest recente peilingen - “geen vertrouwen” in de politieke partij die ze zelf naar boven hebben geduwd. Alle verklaringen over de vermeende “toegenomen steun” voor het Vlaamsnationalisme moeten tegen de achtergrond worden gezien van een algemene af keer van de traditionele politiek. Het is wellicht juist, zoals weer andere peilingen aangeven, dat het aantal Vlamingen dat voor een opsplitsing van België is, is verdubbeld. Die steun zou nu van 10% naar ongeveer 20% zijn gegroeid. Tegen de achtergrond van een van de langste politieke crisissen in de Belgische geschiedenis, en met alle “Vlaamse” traditionele partijen die zich in het verleden achter verregaande “Vlaamse resoluties” hebben geschaard, is dat wellicht niet zo verwonderlijk. Maar dat neemt niet weg dat, op de Gered door de conjunctuur, momenten dat mensen naar hun door- maar voor hoelang? slaggevende thema’s worden gevraagd De regering van lopende zaken had bij verkiezingen, het communautaire het economisch herstel nog wat mee. het de laatste jaren steevast moest afDaardoor berekende ze een begroleggen tegen de thema’s werk, sociale ting die in 2011 “slechts” een tekort zekerheid, enz. En dat langs beide kanvan 3,6% van het BBP zal tonen. In de ten van de taalgrens. Nederlandstalige slechte “Europese klas” is dat beter dan en Franstalige arbeiders en jongeren het gemiddelde. Daarvoor moest ze 2,3 vinden in het stemhokje echter geen miljard euro vinden, waaronder reeds 1 grote partij meer die hun sociale bemiljard aan hogere inkomsten door de kommernissen echt kan verdedigen. “betere groeivooruitzichten”. Het positivisme gaat voorbij aan een Achter de communautaire aantal zaken: België was voornamelijk verdeeldheid: neoliberale afhankelijk van de export en dus van de en asociale eenheid internationale conjunctuur. Maar in de VS houdt het programma om de econoDe PS maakt zich sterk dat de be- mie te onderstutten door gewoon geld groting “in lopende zaken” een aantal bij te drukken deze zomer op, in China crisismaatregelen heeft “definitief ge- begint de export te vertragen en leeft
de
Linkse Socialist
Oorlog in Libië, loonnorm van 0,3%, meerjarenbegroting,...
“Ceci n’est pas un gouvernement” Vrij naar premier Leterme in De Standaard (24 maart): “Wij zijn absoluut geen echte regering.” men op een zeepbel in het vastgoed. En in Europa is met zwalpende landen als Portugal, Ierland, Griekenland en mogelijk Spanje een nieuwe faze in de landen- en/of bankencrisis geheel mogelijk. Bovendien drukken massale besparingen in Europa de koopkracht van de massa van de bevolking. De huidige groei is grotendeels kunstmatig en weerspiegelt slechts een tijdelijk en zeer kwetsbaar herstel. Door geen echte regering te hebben, bleef een brede aanval zoals in Engeland, Portugal of Griekenland voorlopig uit, maar sluipend stapelen zich wel de besparingen en tekorten op,
in zowat alle sectoren. De N-VA bracht “eind april” als deadline voor een akkoord over een nieuwe regering naar voren. Voorlopig wil de CD&V de NVA erbij hebben, om hen te verbranden in een regering en de rechterflank af te dekken. De N-VA blijft echter meer verregaande eisen op tafel leggen om de neerwaartse concurrentie tussen de deelstaten verder uit te bouwen, wat de Franstalige partijen moeilijk zo maar kunnen aanvaarden. Regionaliseren dient om gemakkelijker te besparen, zoals in het onderwijs, niet om zaken “doorzichtiger” te maken. Zelfs het Planbureau en de
Hoge Raad van Financiën, toch geen Vlaamsnationale clubjes, zijn het daar roerend over eens. De arbeidersbeweging heeft geen enkel belang bij een “verdeelde” sociale zekerheid, zonder middelen om in de behoeften te voorzien. Strijdbare syndicalisten, progressieven en jongeren moeten een nieuwe partij uitbouwen, los van de burgerij en de kapitalistische staat, om hun belangen te verdedigen. Massaal verzet tegen nieuwe aanvallen, van een nieuwe regering of een uitgebreide regering “in lopende zaken”, kan daarvoor de basis zijn.
“Politiek” in de media Alle media brachten tot in den treure het ritme van deze besparingen en de de persoonlijke vete tussen De Wever niveau’s waar ze worden doorgevoerd. De politieke berichtgeving in de en Di Rupo en ieder element in hun De neoliberale consensus onder de tratraditionele media laat ons toe persoonlijke contact werd uitvergroot. ditionele partijen is ook aanwezig in de om quasi dagelijks de bestelling Tegelijk was het zoeken om informatie media en dat komt de politici goed uit. van Bart De Wever in frituur “Het te vinden over de ideeën die achter de Het biedt hen de ruimte om zich volleDraakske” te volgen of om mee te voorstellen van de verschillende par- dig te concentreren op hun imago met zijn met de zwemgewoonten van tijen zitten. Inhoudelijke analyses en De Wever in de rol van de man die voet Elio Di Rupo. Dat zou op zich nog commentaren moeten steeds meer wij- bij stuk houdt. Dat imago is immers onschuldig kunnen zijn als er ook ken voor berichtgeving over de verwij- de beste voorbereiding op een nieuwe verkiezingsoverwinning. Met het beinhoudelijke berichtgeving en poli- ten die in het rond vliegen. Wellicht horen we amper iets over de schrijven van de voorstellen voor de tieke analyses aangeboden werden. Maar daar kun je lang naar zoeken inhoudelijke voorstellen omdat alle tra- grootste besparingsronde in decennia in de Belgische kranten en nieuws- ditionele partijen het eens zijn over het zal niet veel electoraal voordeel te ravoeren van een besparingsbeleid, de nu- pen vallen. uitzendingen. ances moeten eerder worden gezocht in door
Jarmo (Antwerpen)
Gisteren in alle kranten: Di Rupo kan zwemmen! Dat nieuws is goed voor enkele pagina’s vol ‘analyse’ en ‘commentaar.’
Eenzijdige berichtgeving is iets wat De media kiezen steeds een kant. Ze alle syndicalisten kennen. Bij de ac- verdedigen de traditionele partijen en tiedag tegen het IPA op 4 maart was het patronaat in de aanvallen op de er bijna enkel aandacht voor de “hin- werkende bevolking. Daartoe wordt der” die werd veroorzaakt bij de paar niet geaarzeld om in de plaats van getientallen shoppers die twee uur lang nuanceerde berichtgeving te gaan voor niet in de geblokkeerde winkels op de tendentieuze propaganda. Antwerpse Meir binnen raakten. Dat Wij zijn het daar niet mee eens en volstond voor de kranten en nieuws- willen dat ook werkende mensen een uitzendingen om de actie te verwer- stem hebben in de media. Maar daartoe pen en als onverantwoord te bestem- moeten we aan eigen media werken. Dit pelen. Hetzelfde met de betoging van maandblad is daar een onderdeel van. 24 maart: alle aandacht ging naar de Het stelt ons in staat om een tegengif “verkeershinder” en het parkoers van te bieden tegen de stroom van desinforde betoging kreeg meer aandacht dan matie waarmee we dagelijks geconfronde eisen van de betogers. teerd worden.
Vandaag in alle kranten: een nieuw dossier over de bestelling van De Wever bij frituur ‘t Draakske
Standpunt
www.socialisme.be april 2011
Hoofddoeken op de werkvloer
Wij willen werk, geen racisme
B
Door Soo R a (Gent)
egin maart werd een jonge vrouw ontslagen in een Hemafiliaal omwille van het dragen van een hoofddoek. Dit kwam omdat een aantal klanten het provocerend vond en absoluut niet kunnen dat een werkneemster een hoofddoek draagt. Hema verklaarde dat de hoofddoek in België blijkbaar gevoeliger ligt dan in Nederland.
Interimkantoor Randstad, de werkgever van de vrouw, stelde dat het ontslag wettelijk in orde was en dat er geen sprake was van racisme. Hema verantwoordde zich met de stelling dat voorrang werd gegeven aan de vele klachten van klanten en dat het bedrijf zich wil aanpassen aan de gewoontes van het land waar het gevestigd is. Het VOK (Vrouwen Overleg Komitee) diende klacht in bij het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding.
Dit voorval maakt duidelijk dat het patronaat niet aarzelt om personeel voor de minste reden bij het grof vuil te zetten. Dat de vrouw haar werk goed deed en dat het aantal klachten beperkt was, deed niet ter zake voor Hema en Randstad. Een systematisch verbod op hoofddoeken op de werkvloer discrimineert een bevolkingsgroep. Een dergelijk verbod biedt moslima’s geen vooruitgang, het is eerder contraproductief. Een verbod leidt niet tot meer emancipatie, voor veel jonge moslima’s is de hoofddoek een onderdeel van hun identiteit en hun cultuur. Door een hoofddoekenverbod op te leggen, worden moslima’s geïsoleerd en dat is een rem op emancipatie. LSP is tegen de oplegging van de hoofddoek maar evenzeer tegen een verbod erop. Wij verdedigen het recht van de vrouw om zelf te beslissen om al dan niet een hoofddoek te dragen en dit zowel in haar privéleven als op de werkvloer of op school. Wij verdedigen dit recht op vrije keuze tegen al
wie dit wil beperken, langs welke kant dan ook. Iedereen moet het recht hebben om zijn of haar levensbeschouwing vrij te beleven, los van de vraag of dit een religieus, politiek of cultureel karakter heeft. Bedrijven en overheidsinstellingen moeten niet oordelen over hoe iemand er uit ziet. De beslissing van Hema om een werkneemster af te danken wegens een hoofddoek toont hoe zo’n bedrijf enkel aan de winsten op korte termijn denkt en daarbij geen rekening houdt met de belangen van het personeel. Ongetwijfeld zal het debat over hoofddoeken nog een tijdlang blijven woeden. We moeten consequent zijn in het verzet tegen de pogingen om verdeeldheid te zaaien op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid,... Iedere verdeeldheid van de werkende klasse zal ons verzet tegen onderdrukking en uitbuiting verzwakken ten voordele van het kapitaal. De arbeidersbeweging moet zich actief engageren in het verzet tegen iedere poging om verdeeldheid aan te wakkeren.
Edito Door Bart Vandersteene
Voor de nationalisatie van de volledige energiesector!
Z
Stop de Electrabel-maffia
e beliegen en bedriegen de bevolking, ze vervalsen cijfers en zorgen er via bevriende politici voor dat ze bijna geen belasting betalen op hun winst. Ze spelen met de veiligheid van de bevolking en zijn meedogenloos in de verdediging van de belangen van hun grote aandeelhouders. Moesten het filmpersonages zijn, ze zouden als crapuleuze maffiosi worden omschreven. In het geval van Electrabel gaat het om deftige heren in strak maatpak en dames in modieuze mantelpakjes die door het regime met adelijke titels worden beloond: baron Albert Frère (grootste aandeelhouder), barones Van den Berghe of baron Vandeputte (beide lid van de Raad van Bestuur). De ramp in Japan heeft ons opnieuw met de neus op de feiten gedrukt. Electrabel heeft er alle belang bij dat er niet te snel alternatieven zijn op kernenergie. Zo kunnen ze hun winsten verder blijven ophopen. De aangekondigde kernuitstap tegen 2015 zal dode letter blijven en daar hebben alle politieke partijen schuld aan. Ze hebben niet de middelen vrij gemaakt om tijdig alternatieve energiebronnen te ontwikkelen. Daartoe zijn wellicht veel middelen nodig terwijl de privé enkel geïnteresseerd is in nieuwe technologie als deze direct kan renderen. Het betekent dat de gemeenschap eerst moet opdraaien voor alle kosten voor onderzoek en ontwikkeling en de privé nadien gaat lopen met de vette brokken. Een overheid ten dienste van haar bevolking zou de winsten van Electrabel opvorderen, het gaat om minstens 20 miljard euro de laatste 10 jaar, om deze te kunnen inzetten om alternatieve energiebron-
ZO GEZEGD Jean-Luc Dehaene is voorzitter van Dexia en bestuurder van ABInbev waar de top zichzelf een miljoenenbonus heeft toegekend. Als het om onze lonen gaat, pleit het orakel uit Vilvoorde echter voor “matiging”. Hij stelt zelf begin jaren 1990 een aanzet te hebben gegeven door petroleum uit de index te halen. Maar nu wil hij verder gaan: “Als je als vakbond zegt: ‘De index is sowieso een verworven recht en daarbovenop willen we dan nog eens zoveel procent opslag’, dan ben je populistisch bezig. Want we moeten onze lonen onder controle houden.” Voor ons noemt Dehaene dat populisme, voor hemzelf is het dagelijkse realiteit. “Ook bij ons stijgen de lonen nog amper, terwijl de hoge voedsel- en benzineprijzen een steeds grotere hap uit het gezinsbudget nemen. De sociale onrust die het MiddenOosten in zijn greep houdt kan ook naar de rijkere landen overslaan.” Dat verklaarde senior global economist Karen Ward van de Britse bank HSBC.
nen te ontwikkelen. Indien Electrabel dit zou weigeren, moet worden overgegaan tot de onteigening van Electrabel om de energieproductie eindelijk ten dienste van de gemeenschap te plaatsen en niet ten dienste van de grote aandeelhouders. Er doen allerhande voorstellen de ronde om de pil van de energiefactuur voor de verbruiker te verzachten. Sommigen willen een vorm van prijscontrole, anderen een verlaging van de BTW. Een aantal regeringspartijen wil een extra belasting invoeren vanwege het langer openhouden van de kerncentrales. Dat kan allemaal nuttig zijn, maar het raakt niet aan het feit dat Electrabel
monsterwinsten maakt op de kap van stoere praat geen vinger uitgestoken de gemeenschap. Een BTW-verlaging naar deze bende, integendeel. Nochtans raakt die winst niet. Een extra belasting is het eenvoudig: wat de gemeenschap wordt doorgerekend aan de gebruikers. aanbelangt zou de gemeenschap moeHet privé-bezit van de energieproduc- ten toebehoren. tie is het fundamentele probleem. Wat Wij eisen het in gemeenschapshanden staat centraal? Veiligheid, betaalbaar- brengen van de volledige energieproheid, respect voor het milieu en toe- ductie en -distributie. Het beheer van komstige generaties,...? Of de vette deze maatschappij moet onder controle winsten en dividenden voor een kleine staan van de werknemers en gebruikers. minderheid? Kleine aandeelhouders kunnen gecomElectrabel gijzelt de hele samenleving. penseerd worden op basis van bewezen Gezinnen, scholen, kleine zelfstandi- behoefte. De grote aandeelhouders hebgen, openbare diensten als NMBS, De ben al te lang de gemeenschap geplunLijn,... worden allemaal gepluimd door derd. Het wordt tijd om een essentieel deze winstzieke bende. De politici heb- onderdeel van ons bestaan, energie, uit ben ondanks regelmatig terugkerende hun handen te halen.
Opnieuw miljardenwinsten voor banken De vier grootste banken in ons land Eind 2008 kregen de Belgische banBNP Paribas Fortis maakte 1,91 mil(BNP Paribas Fortis, KBC, Dexia en ken en verzekeraars 20 miljard euro jard euro winst en deelt meteen ruim ING) maakten in 2010 5,488 miljard toegestopt van de overheid. Daar be- 400 miljoen euro uit aan de aandeeleuro winst. Daarmee is voor de aan- taalden ze voor 2010 een intrest van houders. Ratingagentschap Fitch waardeelhouders de crisis achter de rug. De 760 miljoen euro op, in 2009 werd schuwde evenwel dat de kans “extreem ruim 100 beursgenoteerde Belgische niets betaald omdat verlies werd ge- groot” is dat de Belgische banken opbedrijven die voor eind maart hun cij- boekt. Dit betekent dat dit jaar 3,8% nieuw bij de overheid moeten aanklopfers bekend maakten, waren goed voor intrest werd betaald en vorig jaar 0%. pen als er een nieuwe grote crisis uiteen winst van 13,749 miljard euro winst Gemiddeld komen we aan 1,9%. Wie breekt. Kortom: bij winst profiteren de of 65% meer dan in 2009. Daarvan ging van ons kan zo goedkoop lenen? En aandeelhouders, bij verlies betaalt de 5,665 miljard euro direct naar de aan- aan welk percentage heeft de overheid gemeenschap. deelhouders via dividenden. zelf geleend om de banken 20 miljard toe te stoppen?
Amerika-correspondent Tom Van Dyck merkte in De Morgen op dat de beweging in Wisconsin (VS) aantoont dat de klassenstrijd terug is. “Vandaag zijn de fundamentalisten van de vrije markt weer helemaal terug. Sterker nog: nu gebruiken ze de begrotingstekorten die het gevolg zijn van de crisis die ze zelf uitgelokt hebben als excuus om de overheid en de collectieve rechten van de burgers nog verder te kortwieken. Het grootkapitaal tegen de massa, dus. En ja dat zijn oubollige marxistische termen, maar je kunt het haast niet anders duiden.”
syndicaal
de
Linkse Socialist
De loonnorm breken in de sectoronderhandelingen
N
a de verschillende acties tegen de loonnorm van 0,3% en het in stand houden van de discriminatie tussen arbeiders en bedienden zullen nu onderhandelingen in de sectoren beginnen. Daar zal het er op aankomen om de loonnorm te breken en offensieve eisen te stellen, liefst in gemeenschappelijk vakbondsfront.
Acties tegen IPA
Duitse voorbeelden: 7%
Een meerderheid van de vakbondsmilitanten sprak zich uit tegen het voorstel van IPA. Dat was het geval in alle drie de grote vakbonden en dat telkens tegen de eigen nationale leiding in. Enkel in het ABVV en het ACLVB werd deze meerderheid gerespecteerd en werd tot actie overgegaan. De regionale betogingen en acties waren vaak erg gedesorganiseerd, desalniettemin werd de nationale actiedag van 4 maart een succes. In verschillende sectoren en industriegebieden werd het werk neergelegd. In de Antwerpse haven ging volgens havenschepen Van Peel een miljoen per uur verloren door de stakingsactie. De federatie van metaalpatroons, Agoria, had het over 20 miljoen euro inkomensverlies en 35.000 verloren werkdagen.
In discussies over lonen haalt het patronaat graag het Duitse model van lage lonen aan om meer flexibiliteit te eisen. Het klopt dat een groot en groeiend deel van de Duitse werkenden in de lageloonsector terecht komt. In de traditioneel sterkere sectoren wordt daarentegen niet geaarzeld om ernstige looneisen naar voor te schuiven. De chemievakbond IG BCE eist 7% op een jaar tijd (index inbegrepen) voor de 550.000 arbeiders in de sector. De argumentatie van de chemievakbond is duidelijk: de productie steeg in 2010 met 11%, de omzet met 17,5% en de winstmarges zijn hersteld. In de telecommunicatie eisen de Duitse bonden 6,5% en kwam het in februari tot betogingen en stakingsacties na een patronaal “aanbod” van 1,08%. Laat ons dit voorbeeld volgen in de sectoronderhandelingen. Yvan De Jonge van ABVV-Voeding merkte in Gazet van Antwerpen op: “Alle indicaties geven ons het recht om meer te vragen dan de 0,3% die zij nu willen geven. Zo maakte Coca-Cola 96% meer winst in 2009 tegenover het gemiddelde van de afgelopen tien jaar. In 2010 zal dat drie keer zoveel zijn als gemiddeld de voorbije tien jaar. (…) De courante winst die bedrijven alleen uit hun activiteiten halen, ligt doorgaans nog hoger, terwijl het personeel 10% harder moet werken dan 10 jaar geleden.” Voor de minimumbarema’s vraagt ABVVVoeding 4,5% opslag.
Loonnorm niet aanvaarden
Op en na de nationale actiedag van 4 maart werd gezwegen over nieuwe acties, het gebrek aan een opvolgend actieplan ondermijnde het potentieel van deze actiedag. Er werd gewezen op de betoging aan de EU-top op 24 maart, maar voor het overige werd aangenomen dat de discussie nu in de sectoren zal worden gevoerd. In de aanloop naar de acties tegen het IPA vernamen we dat de directie in een aantal bedrijven preventief overging tot loonsverhogingen van meer dan 0,3%. Nu er geen nationaal akkoord is, kan er bij de onderhandelingen in de sectoren en de bedrijven voor degelijke loonsverhogingen worden gegaan.
De nieuwe VBO-voorzitter Pierre-Alain De Smedt (rechts) waagde het om naar de ABVV-betoging van 24 maart te gaan kijken. Hij kreeg het meteen aan de stok met Levi Sollie, ABVV-afgevaardigde op Bayer.
De loondiscussie in een cijfervoorbeeld De vakbonden van Bayer publiceerden op hun website de cijfers van waar de winsten van hun bedrijf aan werden besteed. In 2010 maakte Bayer 1,3 miljard euro winst na belastingen. De omzet was volgens de directie de hoogste uit de bedrijfsgeschiedenis. Wie werd daar hoeveel beter van? • • •
In 2010 werd het dividend met 0,10 euro per aandeel opgetrokken tot 1,5 euro. In 2010 kregen de aandeelhouders 1,24 miljard euro of 7% meer dan in 2009. De zes managers van het “board of management” waren in 2010 goed voor 10 miljoen euro of 13,5% meer dan in 2009. CEO Dekkers verdiende 80 keer zoveel als een gewone arbeider De werknemers in Antwerpen moesten het stellen met een extraatje in de vorm van een eenmalige premie van 225 euro…
Als de aandeelhouders 7% krijgen en de managers 13,5%, waarom moeten de werknemers het dan stellen met 0,3%?
Enkele vaak voorkomende argumenten… “Er zijn geen middelen voor loonsverhoging”
Ook midden in de crisis, in het boekjaar 2009, waren er maar liefst 10 bedrijven die meer dan 1 miljard euro winst boekten in ons land (samen goed voor bijna 30 miljard euro). De 18 bedrijven uit de Bel20 die hun resultaten bekend hebben gemaakt, waren in 2010 goed voor 16 miljard euro winst of een derde meer dan in 2009. Ongeveer de helft van die winst wordt aan de aandeelhouders uitgekeerd. Terwijl wij gevraagd worden om de broekriem aan te halen, zien we dat voor de topmanagers of politici geen loonnorm geldt. Er zijn wel middelen om de 13 hoogst geplaatste managers van ABInbev 20,33 miljoen euro aan salarissen en bonussen uit te betalen, maar niet om onze lonen te verhogen?
“Wij willen wel in actie komen, maar die van het ACV niet…”
Aan de top van de vakbonden is er verdeeldheid, in de afwijzing van het IPA aan de basis daarentegen niet. LBC-militant Jon Sneyers trok zelf op onderzoek naar de verhoudingen in zijn vakbond en berekende dat 55% van de basis had tegen gestemd. Dat werd “afgerond” tot 67% voorstemmen. Ook de ABVV-leiding is niet onschuldig: Anne Demelenne hield tot op het laatste moment de pen vast bij het schrijven van het voorstel tot IPA. Ongetwijfeld zullen de manoeuvres aan de top ook leiden tot spanningen aan de basis, maar we mogen daar niet in meestappen. Op 4 maart waren er ook ACV’ers aan de stakingspiketten en LBC voerde op 28 februari een uitstekende actie, overigens met ook een kleine delegatie ABVV-militanten. Laat ons aan de basis werken aan eenheid, dat zal het voor de top moeilijker maken om met onze voeten te spelen.
“Wij willen wel in actie komen, maar de Vlamingen niet…”
Dit argument wordt in Franstalig België al eens gebruikt: de Vlamingen zijn rechts en niet strijdbaar. Op 4 maart waren er in Gent 2.500 betogers, in Leuven 2.000, in Hasselt een duizendtal en lag in Antwerpen de Scheldelaan plat. Het Antwerpse Gemeentelijke Havenbedrijf beweerde dat het 1 miljoen euro verlies per uur maakte. Het argument dat er geen strijdbaarheid is in Vlaanderen is ongegrond en wordt doorgaans gebruikt om een minder offensieve houding te bepleiten.
Geen enkele traditionele partij steunt het standpunt van de werkenden Alsof daar nog eens bevestiging voor nodig was, moesten de socialistische bediendenbond BBTK en de Algemene Centrale bij een tournee langs de hoofdkwartieren van de traditionele partijen op 6 en 17 maart vaststellen dat geen enkele partij bereid is om de vakbondseisen te ondersteunen. De regeringspartijen met inbegrip van de PS hebben een aangepast voorstel van IPA voorgesteld waarin de 0,3% en de discriminatie tussen arbeiders en bedienden overeind bleven. Dit voorstel genoot de steun van N-VA. Op de actiedag van 4 maart sprak N-VA voorzitter De Wever zich uit tegen de acties voor meer loon, hij had het over een “bezette
stad” en eiste een politie-optreden tegen de stakers. Zo weten we meteen hoe ver het recht op collectieve actie voor De Wever mag gaan. Antwerps burgemeester Janssens noemde de acties “onverstandig”, SP.avoorzitster Gennez had eerder het IPA verdedigd en verklaarde dat de acties “wel heel ver” gingen en dat zij “dat niet zou doen.” Groen! en Ecolo reageerden aanvankelijk razend enthousiast over het IPA: “Te midden van een politieke impasse die ook onzekerheid op de arbeidsmarkt creëert, hebben de sociale partners hun rol van economische stabilisator gespeeld. Het werk is nog niet af, maar het bereikte IPA is
een belangrijke stap voorwaarts.” Als naderhand onder druk van het protest het standpunt van SP.a en de groenen wordt bijgestuurd, gebeurt dit niet met betrekking tot de loonnorm. Van deze partijen moeten we geen steun verwachten. Als de vakbonden hun verzet tegen het IPA politiek willen laten gelden, zullen ze de bij de traditionele partijen (inclusief de zogenaamde “linkse” partijen) van een kale reis terug komen. Hoog tijd om de banden met die traditionele partijen volledig te verbreken! Strijdbare militanten zullen zelf mee aan de basis moeten staan van een eigen politiek instrument in de vorm van een nieuwe arbeiderspartij.
Syndicaal
www.socialisme.be april 2011
Personeel Antwerps stedelijk onderwijs heeft enkele harde noten te kraken… Het verzet organiseert zich
V
door een correspondent
an de zowat 5.400 personeelsleden in het stedelijk onderwijs in Antwerpen, betoogden er op 23 maart 1.300 (cijfer van de politie). De actie was goed georganiseerd en het ongenoegen is bijzonder groot. De hervormingen ondermijnen het statuut van het reeds overwerkte personeel nog verder.
Noten wil het personeel kraken
In mei vorig jaar was er al een actie bij de overgang van het stedelijk onderwijs naar het Autonoom Gemeentebedrijf Stedelijk Onderwijs. De verantwoordelijke sp.a-schepen Voorhamme (een oud-vakbondssecretaris) heeft met de steun van onder meer zijn eigen partij en de groenen een privaat management aangesteld om het stedelijk onderwijs naar bedrijfsmodel om te vormen. De nieuwe topman Frank Noten verklaarde bij zijn aanstelling: “Het is mijn ambitie om van het Stedelijk Onderwijs dé referentie in Vlaanderen te maken. Dat vraagt een verdere professionalisering van het Stedelijk Onderwijs.” Er kwam meteen een structuur met divisies geleid door managers. Ondanks beloften om niet aan het statuut van het personeel te raken, gebeurde dit toch. Er werden terloops voorstellen meegedeeld aan de syndicale verantwoordelijken. Het ging onder meer om het invoeren van een schoolopdracht voor een deel van het niet-lesgevend personeel, de mogelijkheid om personeel op te vorderen tijdens weekends en vijf dagen in de zomervakantie, het aanpassen van de evaluatie van het personeel,… Bovendien wil de stad af van de dotatie aan het stedelijk onderwijs, vandaag goed voor zowat 25% van de middelen. Dit komt bovenop de hervormingen die sowieso worden doorgevoerd in het onderwijs.
Het personeel bleef niet bij de pakken zitten en ging in het verweer met een uitgebreide informatiecampagne naar alle personeelsleden. Daarbij werd het syndicale netwerk van afgevaardigden, dat voorheen niet aanwezig was in de vele kleinere basisscholen, verder uitgebouwd. Er waren in de meeste scholen informatiemomenten, op veel plaatsen ging dat gepaard met werkonderbrekingen. Er kwam ook een facebookgroep met al snel meer dan 700 leden. Er kwam een sterke inhoudelijke argumentatie om op voorhand al te reageren op de onvermijdelijke leugens van de directie en haar vrienden in de traditionele media. Gazet van Antwerpen publiceerde een giftig editoriaal stuk onder de titel: “Iedereen moet flexibeler werken, dus ook het onderwijs”. De directies van de scholen stuurden dit artikel vlak voor de staking nog eens door naar alle personeelsleden. De directie werd een deadline gesteld op 16 maart, maar de directie liet niet van zich horen. Hierop besloot de drukst bijgewoonde vakbondsvergadering in het stedelijk onderwijs sinds jaren quasi unaniem om de stakingsplannen ook in de praktijk om te zetten. Doorheen de campagne en de betoging is de vakbondswerking versterkt. Geslaagde betoging
Na de geslaagde betoging van 23 maart zal het er op aankomen om het personeel verder te organiseren en te verenigen. In de grotere secundaire scholen is het soms moeilijker om iedereen te bereiken omdat er veel meer personeelsleden zijn waardoor de directie (inclusief de schooldirecties) het soms gemakkelijker heeft om verdeeldheid of twijfel te zaaien onder een deel van het personeel. De vakbondsmilitanten zullen daar nu tegen in gaan en kunnen zich daarbij baseren op de geslaagde betoging van 23 maart. Als de directie de voorstellen niet intrekt, zal de strijd verder gaan. Het ongenoegen is groot en het georganiseerde verzet staat sterker na de betoging en de geslaagde campagne ervoor.
Witte woede houdt aan
H
door
Simon (Luik)
et personeel van de non/soTotnutoe was er in de sector eerder cial profit ligt al jarenlang sprake van een harmonisatie naar boonder vuur. Na jaren van neoliberaal beleid kent de sector ven: afschaffing van de carensdag voor een chronisch gebrek aan midde- arbeiders, gegarandeerd maandloon in len waarbij op het personeel wordt geval van ziekte, opzegtermijnen zoals gerekend om de sector overeind te bij bedienden na vijf jaar anciënniteit houden. Momenteel grijpen de pa- in de federale gezondheidszorg,... Het troons in de privé de crisis aan om IPA dat de regering nu wil opleggen, voor “loonmatiging” te pleiten en zet dat allemaal op de helling. Voor ook de overheid gebruikt dit argu- arbeiders die deze voordelen nog niet genieten, worden in het IPA slechts erg ment in de sociale sector. kleine stappen vooruit voorgesteld terIn een periode van economische crisis wijl het statuut van bedienden naar beis het belang van de sociale sector en de neden wordt getrokken. sociale zekerheid nog groter. Maar de Bovendien sluit de loonnorm van werkgevers en de politici zien dit niet 0,3% ieder perspectief van vooruitgang zo. Zij stellen dat iedereen zijn of haar uit. Het opdrijven van de flexibiliteit verantwoordelijkheid moet nemen om op de werkvloer, onder meer door een te besparen op het personeel en de ge- personeelstekort, wordt niet gecompenbruikers van de sociale sector. seerd in de lonen. De afgelopen jaren was harde strijd In heel wat onderdelen van de socinodig om enkele sociale kruimels af ale sector is de syndicale traditie vrij te dwingen bij zowel de federale rege- recent. De afgelopen jaren heeft deze ring als de regionale regeringen. Wat traditie zich stilaan opgebouwd op basis de afgelopen jaren door de witte woede van een betrokkenheid van onderuit en werd afgedwongen, volstond niet om de met offensieve mobilisaties. We zullen wachtlijsten weg te werken en het bood daar verder moeten op bouwen over de geen fundamenteel antwoord op het ge- verschillende onderdelen van de non/ brek aan middelen. social-profit heen om op basis van een Nu willen regering en patronaat nog actieplan te vermijden dat de werkeneen stap verder gaan. Terwijl de vori- den moeten betalen voor de crisis. ge IPA’s (Interprofessioneel Akkoord) doorgaans weinig impact hadden op de akkoorden in de sector, is dat nu wel het geval. De voorziene eenmaking van het arbeiders- en bediendenstatuut (lees: harmonisatie naar beneden) komt hard aan in de sector.
Betoging tegen Eurotop
Neen aan het Europa van het kapitaal!
O
p de Europese Top van nen van Sarkozy en Merkel om een 24 en 25 maart maken de asociaal beleid op te leggen. politieke leiders van de Met het Europese competitiviteitsEuropese lidstaten afspraken om pact wordt een aanval ingezet op de kosten van de crisis op de gewo- de index, lonen, pensioenleeftijd,... ne werkende bevolking af te wen- Dit maakt deel uit van de strategie telen. Het offensief tegen de lonen, “Europa 2020”, de opvolger van de de uitkeringen, de pensioenleeftijd, Lissabonstrategie. Tegelijk zien we de sociale zekerheid, de openbare dat alle nationale regeringen in Europa diensten,... wordt opgevoerd. Om met een dergelijk beleid bezig zijn. Het de nationale druk te versterken, doel is om ons te laten betalen voor worden ook Europese afspraken hun crisis. gemaakt. Er werd gesteld dat de ABVV-betoging geen traditionele wandeling zou worden, maar een heuse blokkade van Het begin van de Europese Top ging de Wetstraat door vanop vier vertrekgepaard met een grote betoging van punten te betogen en Brussel plat te het ABVV. Vanuit vier verzamelplaat- leggen. De oproep voor de actie kwam sen trokken zowat 20.000 betogers er nadat geen verdere acties werden naar de Wetstraat. Het ACV besliste aangekondigd tegen het voorstel van jammer genoeg om niet met deze ac- IPA dat de regering wil opleggen. tie mee te doen, maar elders in de stad Terwijl verzet tegen de Europese een kleine actie te houden. Beide grote plannen noodzakelijk is, mag dit uivakbonden haalden uit naar de plan- teraard niet in de plaats van acties te-
gen nationale maatregelen komen. De schandalige loonnorm en het Europese besparingsbeleid kunnen niet los van elkaar worden gezien. Ook na de betoging tegen de Eurotop van 24 maart bleef het stil over een volgende stap of een actieplan. Ondanks een strijdbaarheid op de betogingen, had het toch veel weg van een wandeling maar dan wel met een minder traditioneel parkoers. Het gebrek aan politieke steun en de eenzijdige berichtgeving in de traditionele media (waar de verkeershinder belangrijker is dan de eisen van de betogers) maken een grootschalige informatie- en mobilisatiecampagne nog dringender. Op die basis moeten we aan een krachtsverhouding bouwen waarmee we het patronale offensief stoppen en onze eisen afdwingen op basis van een democratisch opgesteld actieplan.
sociaal Onderwijs Brussel
de
Linkse Socialist
Schrijnend gebrek aan middelen leidt tot ruzie tussen (en binnen) de Gemeenschappen Deze situatie, die noodlottig is voor de toekomst van de Brusselse kinderen, is een ernstige waarschuwing voor verdere verschuivingen van bevoegdheden naar de gemeenschappen. Nu wordt ruzie gemaakt over wie de bijkomende capaciteit in het onderwijs moet organiseren. Vlaams minister van onderwijs Smet stelde al publiekelijk dat die bijkomende leerlingen “toch niet tot de Vlaamse Gemeenschap behoren”. Maar een groot pak van die bijkomende leerlingen heeft ook niet het Frans als thuistaal… Dit is overigens niet de enige ruzie. Onder Franstalige Brusselse politici gaan stemmen op die de Franstalige Gemeenschapsregering verwijten niet voldoende middelen voor Brussel te voorzien. Op dezelfde manier verklaren een aantal Vlaamse Brusselse politici zich niet akkoord met de weigering van de Vlaamse regering om de capaciteit gevoelig op te trekken. Het toont hoe de aparte structuren door de burgerlijke politici worden gebruikt om kosten te besparen. Die tekorten veroorzaken spanningen tussen de diverse gemeenschappen, nu rond het recht van ieder kind op onderwijs, morgen over het recht op kinderbijslag
S
door
Anja Deschoemacker
inds de regionalisering in 1988 heeft het onderwijs overal te maken gekregen met systematische onderfinanciering. Vandaag is er simpelweg een gebrek aan plaatsen, vooral in de grote steden, waardoor de stijgende leerlingenaantallen niet kunnen worden opgevangen. In Brussel zouden tegen 2015 maar liefst 79 scholen moeten worden bijgebouwd. Binnen het kader van het bestaan van twee taalnetten – het Nederlandstalig en het Franstalig onderwijs – leidt dit tot een gevecht over wie die noodzakelijke investering moet doen.
Vor ig schoolja ar verhoogde de Vlaamse Gemeenschap de voorrang voor Nederlandstaligen (van 45% tot 55%). Ouders moeten sindsdien ook hun kennis van het Nederlands bewijzen. Veel Nederlandstalige kinderen vonden immers geen plaats. Ook dit jaar blijkt door de voorrang voor broers en zussen dat 55% van de resterende plaatsen niet voldoende is om alle Nederlandstalige kinderen een plaats te garanderen. Een moeder uit Elsene laat aan brusselnieuws.be weten dat ze geen plaats heeft gevonden voor haar Nederlandstalig kind. “Ik heb nochtans netjes 5 scholen aangeduid, ben naar infoavonden gehold enzovoort. Nu kan ik dus of met mijn kind gaan leuren of in Vlaanderen gaan wonen!” Zo’n 2.100
kinderen zouden na de eerste inschrijvingsronde geen plaats gevonden hebben voor volgend schooljaar. De Franstalige Gemeenschap besliste op 7 maart een klacht in te dienen bij het Grondwettelijk Hof. De voorrangsregel zou immers maken dat meer anderstaligen in het Franstalig onderwijs terechtkomen. Door meer leerlingen naar het Nederlandstalig onderwijs door te schuiven, wil de Franstalige Gemeenschap haar kosten voor de broodnodige uitbreiding beperken. Binnen de vijf jaar moeten in Brussel 15.000 à 18.000 plaatsen bij gecreëerd worden, op dit moment heeft de Franstalige Gemeenschap echter slechts plannen voor 4.100 extra plaatsen.
of gezondheidszorg als de N-VA haar zin krijgt. Het probleem in het Brussels onderwijs is echter overduidelijk: het is een gebrek aan middelen! In de plaats van meer middelen te voorzien, worden alle verdeel-en-heersmechanismen opgevoerd. Het tekort aan plaatsen stelt zich ook in Antwerpen en Gent, waarbij ook daar discriminatie plaatsvindt tegenover anderstalige ouders en ouders uit zwakkere sociale milieus. In Brussel dreigt de kwestie daarnaast ook tot een communautair slagveld te leiden. Wij pleiten voor tweetalig onderwijs, georganiseerd via een samenwerking van de twee Gemeenschappen en met het actief betrekken van de vele andere gemeenschappen die in Brussel aanwezig zijn. De capaciteit moet niet gebaseerd worden op wie tot welke gemeenschap behoort – dit kan immers enkel tot discriminatie en uitsluiting leiden – maar op de reële onderwijsbehoeften. Daarvoor zijn meer middelen nodig. We pleiten voor een herfinanciering waarbij we aan het onderwijs geven wat het nodig heeft: 7% van het BBP voor onderwijs, zoals in de jaren ’80, is daarbij een minimum!
Antwerpen: 450 plaatsen te kort voor de allerkleinsten
De instap- en eerste kleuterklasjes in Antwerpen kennen voor volgend jaar een tekort van 450 plaatsen. Dit komt nadat vorig jaar al een noodplan werd ingevoerd om 1.000 extra plaatsen bij te creëren. Voor de instapklasjes staat 10% (of 666 kinderen) op een wachtlijst omdat er geen plaats is op de door de ouders gekozen scholen. Voor de eerste kleuterklas is er een wachtlijst van 518 kindjes.
Van sociale zekerheid tot liefdadigheid Personen met een handicap moeten eigen gebouwen financieren
D
e overheid beweert niet in In de welzijnssector zijn er al jarenstaat te zijn om de middelen lang aanhoudende tekorten. Er wordt te voorzien voor de nodige niet geïnvesteerd in personeel en al gebouwen in de welzijnssector. Er evenmin in infrastructuur. Het resultaat wordt een oproep gedaan aan pri- is ontevreden personeel en een gebrek vate investeerders om deel te ne- aan gebouwen. Nu stelt de overheid dat men aan financiële constructies. De er onvoldoende middelen zijn om te inpersonen met een handicap moeten vesteren in gebouwen. Daarom wordt maar zelf investeren in hun gebou- een oproep gedaan aan private inveswen. Toen de banken in de financi- teerders. Er wordt niet zozeer gemikt ële problemen kwamen, werd een op bouwbedrijven voor een PPS-project andere redenering gevolgd. Toen (Publiek Private Samenwerking) zoals werd op geen miljard meer of min- in het onderwijs. Dergelijke projecten der gekeken en moesten de bankiers in het onderwijs zullen de gemeenniet zelf betalen. schap de komende jaren heel wat kosten. De private investeerders betalen
nu een deel van de bouwkosten, maar krijgen dit ruimschoots terug betaald. Resultaat: tevreden aandeelhouders en een lege gemeenschapskas. Voor de gehandicaptensector wordt vooral gekeken naar de personen met een handicap zelf en naar religieuze organisaties. Minister Vandeurzen (CD&V) verklaarde: “We moeten innovatieve middelen zoeken zodat de overheid zich kan concentreren op haar kerntaak: de concrete welzijnsdienstverlening.” Er wordt gedacht aan vzw’s en religieuze organisaties, aan ouders, vrienden en familieleden en aan de personen met een handicap zelf.
Het idee van sociale zekerheid is dat enerzijds een aantal prestigieuze instelde gemeenschap op basis van bijdra- lingen voor wie van rijke afkomst is en gen (waarbij de sterkste schouders het anderzijds erbarmelijke voorzieningen meeste bijdragen) algemene dienst- voor de overgrote meerderheid. verlening aanbiedt aan wie dit nodig De overheid beweert geen middelen te heeft. Het afwentelen van een deel hebben, maar voor fiscale cadeaus aan van de kosten naar private instellin- de grote bedrijven is er wel ruimte. Om gen of gewoon personen maakt dat de de banken te redden, zijn er miljarden zorgverstrekking aan mensen met een beschikbaar. De begeleiding van menhandicap in de toekomst steeds meer sen met een beperking blijkt evenwel afhankelijk zal worden van de welwil- geen prioriteit te zijn en dus moeten lendheid van rijke geldschieters die deze mensen of hun sociale omgeving bij wijze van liefdadigheid gebouwen er maar zelf voor opdraaien. Wij verzetschenken. Een dergelijke manier van ten ons tegen een sociale sector waarin financieren is niet uitzonderlijk in de liefdadigheid in de plaats van algemene VS. Het zorgt voor de ontwikkeling van dienstverlening komt.
Vraag van de maand Hoe reageren op Belgische wapenleveringen aan dictaturen?
I
n Libië trekt het Belgische leger nen uiteraard het meeste geld verdienen mee ten oorlog tegen een dicta- aan duistere regimes die veel wapens toriaal regime dat over in België nodig hebben in hun strijd tegen interne geproduceerde wapens beschikt. In en/of externe vijanden. Bahrein zet het Saoedische regime Landen als Saoedi-Arabië kopen jaarBelgische wapens in om de opstand lijks voor miljarden aan westerse wabrutaal de kop in te drukken. Hoe pens en die inkomsten maken vaak het moeten we daarop reageren? verschil tussen winst en verlies. In 2009 voerde Europa voor 10 miljard aan waOok in het verleden kwam de wa- pens uit naar het Midden-Oosten, wat penhandel meermaals in opspraak en evenveel is als de wapenhandel tussen beloofden politici om de wapenexport de lidstaten van de EU! De wapenleaan strengere regels te onderwerpen. veringen aan Saoedi-Arabië zijn cruDat gebeurde bijvoorbeeld na de wa- ciaal voor de winstcijfers van veel wapenleveringen aan de “prille democra- penbedrijven. tie” Nepal. Er kwamen effectief nieuwe Het is hypocriet om enerzijds wapens regels, maar ook voldoende mogelijk- te leveren en anderzijds kritiek te geheden om deze te omzeilen. Dat is niet ven als deze worden gebruikt. Als we echt verrassend. Wapenbedrijven kun-
niet willen dat Belgische wapens worden gebruikt, moet de productie ervan worden afgebouwd. Anderzijds moet ook rekening worden gehouden met de tewerkstelling. Wij pleiten niet voor de sluiting van wapenfabrieken, maar voor een volledige reconversie zodat de aanwezige technologische en praktische kennis kan worden aangewend voor maatschappelijk nuttige productie. Voor zo’n reconversie is het noodzakelijk om de wapenfabrieken te nationaliseren onder arbeiderscontrole en -beheer. Een reconversie is perfect mogelijk, zo produceerde FN-Herstal vroeger ook moto’s en onderdelen voor trolleybussen.
kernramp in fukushima
www.socialisme.be april 2011
1986: Tsjernobyl
2011: Fukushima
Nationalisatie van de energiesector om een kernuitstap mogelijk te maken
B
dossier door
Nicolas Croes
ij het ter perse gaan van deze krant hebben de aardbeving en de daaropvolgende tsunami in Japan geleid tot het trieste bilan van 27.000 doden en vermisten. Naast de verwoestingen van de natuurramp werd ook de aandacht gevestigd op de dreiging van een kernramp. De problemen in de reactoren van de kerncentrale van Fukushima hebben 25 jaar na Tsjernobyl aangetoond dat kernenergie nog steeds gevaarlijk is, ook in landen waar de centrales aan de strengste veiligheidsmaatregelen worden onderworpen. Fukushima: ware omvang van de ramp wellicht nog niet bekend
De Japanse autoriteiten en het private energiebedrijf TEPCO, de eigenaar van de reactoren in Fukushima, deden er alles aan om de feiten te minimaliseren. Premier Kan verklaarde zelfs dat de vrijgekomen radio-activiteit niet zo sterk was en dat de ramp “ fundamenteel verschilt van het ongeval in Tsjernobyl.” Deze houding is gevaarlijk. Het kan er voor zorgen dat de omvang van de besmetting wordt ontkend, wat meteen ook preventieve maatregelen tegenhoudt. Op 18 maart verklaarde Kazuhiko Maewa, een specialist inzake humanitaire hulp, nog: “Noch de regering noch TEPCO hebben een volledig overzicht geboden van de radioactieve stoffen die vrijkwamen in Fukushima.” Bijna twee weken na het drama, was het nog steeds niet mogelijk om de veiligheidsrapporten van de officiële commissie voor de toekenning van licenties aan kerncentrales voor de jaren 2009 en 2010 te raadplegen. De nucleaire industrie en de private energiebedrijven in Japan hebben een lange geschiedenis van pogingen om ongevallen en incidenten in de doofpot te steken. Dat gebeurde bij incidenten in 1995 in Monju en in 1999 in Tokaimura. Mogelijk is dit ook nu het geval. Nu ble ek d at de ce nt r ale va n Fukushima eerder al veel problemen kende. Het Agentschap voor Nucleaire Veiligheid eiste in 2009 bijkomende inspecties in 14 van de 17 reactoren van TEPCO. Officiële vertegenwoordigers moesten toegeven dat de centrale van Fukushima “een van de meest gevaarlijke van de archipel” was. Er werden intussen sporen van radioactiviteit aangetroffen in het water in Tokyo. De mogelijkheid van besmetting in de voedselketen is reëel.
De vlucht vooruit met kernenergie
Natuurrampen zoals aardbevingen of overstromingen maar ook oorlogen kunnen ernstige bedreigingen vormen voor de veiligheid van kerncentrales. Dat kan leiden tot langdurige schade voor de mens en het milieu. “De Japanse kerncentrales moesten bestand zijn tegen aardbevingen en waren het beste voorbereid op rampen, maar nu zien we wat er toch kan gebeuren”, verklaarde een woordvoerder van Greenpeace. Het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie waarschuwde dat 20% van de kerncentrales zich in aardbevingsgevoelige gebieden bevinden. Wereldwijd is er een sterke toename van het gebruik van kernenergie. Dit wordt gezien als een alternatief op fossiele brandstoffen. De kapitalisten en hun politici zijn niet erg geïnteresseerd in energievormen zoals zonne-energie, windenergie, bio-energie,... In 1974 al stelde een studie over de Amerikaanse energiesector besteld door de Ford Foundation dat kernenergie als alternatief op het overheersende belang van olie geen veilige optie was en dat eerder in hernieuwbare energie moest geïnvesteerd worden. Deze studie was de eerste die op het potentieel van hernieuwbare energie wees. Op korte termijn is kernenergie echter veel rendabeler, de risico’s op lange termijn (met onder meer het kernafval) worden er maar bij genomen.
Nationalisatie van de energiesector onder arbeiderscontrole
Privatiseren om arbeiders te verdelen
Japan is het enige land ter wereld dat een nucleaire aanval heeft ondergaan. De Japanse energiesector wordt geDe bevolking is dan ook erg gevoelig rond dit thema. Deze crisis zal ongetwijdomineerd door tien private bedrijven. feld leiden tot een nieuwe dynamiek voor de anti-atoombeweging. Bovendien Er is niet eens een zelfde standaard in zorgt de crisis ook voor een politieke radicalisering. heel het land met een spanning van 50 Na de Tweede Wereldoorlog was er een strijdbare vakbond in de energiesector Hz in het oosten en 60 Hz in het westen in Japan. Deze vakbond (AJEWU) werd geleid door communisten en linkse van het land. Dit betekent dat het wessociaal-democraten. Er waren tal van stakingsacties en de vakbond speelde ten van het land, dat niet werd getroffen een centrale rol in het arbeidersoffensief op het einde van de oorlog. door de aardbeving, geen elektriciteit Na de nederlaag van het Japanse militarisme in 1945 was er eind jaren 1940 kan leveren aan het oosten van Japan. een kortstondige linkse coalitieregering onder leiding van de Socialistische In het oosten zijn er georganiseerde Partij. Deze regering wilde de elektriciteitssector volledig nationaliseren als stroomonderbrekingen omwille van het onderdeel van de democratische hervormingen. De Amerikaanse militaire elektriciteitstekort. bezetters gingen daar radicaal tegen in en gaven alle steun aan de rechtse liHet Internationaal Energie-agentberalen die al gauw een nieuwe regering zouden vormen. schap stelde dat kernenergie slechts De Amerikaanse autoriteiten deelden het elektriciteitsbedrijf op en legden een goed is voor 30% van de energiebebeleid van opsplitsing en privatisering op. De elektriciteitssector werd opgevoorrading van Japan. Zelfs bij een volsplitst in private monopoliebedrijven gebaseerd op negen afzonderlijke regio’s. ledige stopzetting van alle kerncentraHet is evident dat het doel daarvan was om de vakbond in de sector te breken. les, zou er nog voldoende energie zijn. Deze strijdbare vakbond ging niet alleen in tegen het kapitalisme en de conserSteeds meer gewone Japanners denken vatieve regering, maar ook tegen de Amerikaanse bezetting. In de jaren 1980 dat de stroomonderbrekingen onderzou een gelijkaardige privatisering van het spoorverkeer plaatsvinden toen de deel vormen van een poging om de beregering wilde optreden tegen de strijdbare rol van de spoorvakbond. volking ervan te overtuigen dat kernenergie absoluut noodzakelijk is. De chaos als gevolg van de stroom- zou niet alleen leiden tot meer transpa- korte termijn. De gevaren die uitgaan onderbrekingen in onder meer Tokyo, rantie over de gevaren en risico’s van van kernenergie, vervuiling, klimaathet gebrek aan veiligheidsmaatregelen kernenergie, de collectivisering van de veranderingen,... maken duidelijk dat en de pogingen om de gevolgen van de winsten in de sector zouden ook de no- een ecologisch verantwoord systeem ramp in de doofpot te steken, wijzen op dige middelen vrijmaken voor publiek enkel mogelijk is als wordt gebroken het falen van de private sector om aan wetenschappelijk onderzoek naar her- met het kapitalisme en werk wordt gede behoeften van de meerderheid van nieuwbare energie om zo een uitstap uit maakt van een socialistische samenlede bevolking te voldoen. De volledige kernenergie en fossiele energie moge- ving waarin de productie democratisch wordt gepland in functie van de belanenergiesector moet uit de greep van de lijk te maken. Een echte groene productie is niet gen en behoeften van de meerderheid private sector worden gehaald om onder democratische controle en beheer van mogelijk onder het kapitalisme. Dat van de bevolking. de arbeiders te worden geplaatst. Dat systeem kijkt enkel naar de winsten op
Duitsland. Massaal protest tegen kernenergie
Na de kernramp in Fukushima was er een nieuwe opmars van de anti-atoombeweging in Duitsland. Sinds de jaren 1970 woedt al een geladen discussie over het gebruik van kernenergie in Duitsland. Er waren massale protestacties waarbij meermaals de bouw van nieuwe centrales werd gestopt. De sociaal-democraten en de groenen waren aan de macht tussen 1998 en 2005. Ze sloten een compromis met de energiebedrijven om geleidelijk aan tot een kernuitstap te komen. Onze Duitse kameraden waarschuwden toen al voor dit compromis dat de bedrijven een jarenlange monsterwinst garandeerde zonder zekerheid over de effectieve sluiting van de kerncentrales. Na 2009 besloot de nieuwe regering van conservatieven en liberalen effectief om de kernuitstap terug te schroeven. Er waren sindsdien meerdere grote betogingen, met meer dan 100.000 betogers in Berlijn. Er waren ook massale blokkades van nucleaire transporten. Daarbij waren duizenden mensen betrokken. Na de dramatische gebeurtenissen in Japan waren er opnieuw honderden lokale betogingen met telkens een groot aantal deelnemers.
23 april: betoging tegen kernenergie. Vertrek vanaf 13u aan het Zuidstation in Brussel
Dossier
de
Linkse Socialist
een socialistisch antwoord I
dossier door
Eric Byl
n februari betaalden we gemiddeld net geen 3,4% meer voor dezelfde aankopen als een jaar eerder. Dat is de sterkste toename van de inflatie sinds oktober 2008. Dankzij de automatische loonindexering worden we daar gelukkig – met vertraging en slechts gedeeltelijk – voor gecompenseerd. Maar net op het moment dat de loonindexering ons moet behoeden voor koopkrachtverlies, zet het patronaat het offensief in. Het kan daarbij rekenen op steun van de internationale instellingen. Hoe luidt een socialistisch antwoord op de prijsstijgingen?
Van waar komen de prijsstijgingen?
Het enige systeem dat werkt?
Men associeert crisis doorgaans met prijsstijgingen of inflatie. Het is nochtans meestal andersom. Crisis gaat eerder gepaard met prijsdalingen of deflatie, oplevingen met toenemende inflatie. Dat komt doordat patroons in een situatie van crisis, als ze hun waren moeilijker verkocht krijgen, geneigd zijn de prijzen te laten zakken. Ze beknibbelen op de productiekosten, vooral de lonen, of nemen genoegen met een kleinere winstmarge. Bij economisch herstel trachten ze hun product te verkopen aan een hogere prijs om de winstmarge op te drijven. In een wereld waarin aanbod en vraag zich gelijkmatig aan elkaar zouden aanpassen, zouden de prijzen vrij stabiel schommelen rond de reële waarde van het product. D.w.z. de gemiddelde hoeveelheid maatschappelijk noodzakelijke arbeidstijd die het vervaardigen van het product van grondstof tot eindproduct vereist. Het echte leven gaat echter gepaard met schokken, plotse versnellingen en abrupte vertragingen. De natuur zelf kent talloze grillen. Mislukte oogsten in Rusland en de Oekraïne als gevolg van droogte, dragen bij aan de huidige prijsstijging voor voedsel. Een maatschappelijk systeem kan die grillen temperen, wat bijsturen, maar ze net zo goed versterken. Er lijkt maar geen einde te komen aan de eindeloze reeks bosbranden, sneeuwstormen,
Het establishment beweert dat kapitalisme het enige maatschappelijk systeem is dat functioneert. De feodale adel en de heersers van de slavenmaatschappijen beweerden in hun tijd hetzelfde over hun systemen. Elk maatschappelijk systeem functioneert, anders zou het niet bestaan. Het beantwoordt steeds aan een bepaalde graad van ontwikkeling van ons productief vermogen. Zodra een maatschappelijk systeem echter een rem wordt op de praktische toepassing van wetenschappelijke en technische kennis, veroorzaakt dat eerder chaos dan vooruitgang. Dan slaat de motor van de geschiedenis aan, de klassenstrijd. Het opstoken van fossiele brandstoffen is een verspilling van rijkdommen ons aangeleverd door natuurlijke processen die miljoenen jaren in beslag namen. Het is catastrofaal voor onze leefomgeving. We weten dat al decennia. Al even lang wordt wetenschappelijk onderzoek naar alternatieve energiebronnen echter tegengewerkt door de zogenaamde “zeven zusters”, de zeven grootste oliemaatschappijen ter wereld. Motoren aangedreven met waterstof, zonne- en windenergie, biomassa enzovoorts, waren een te grote bedreiging voor hun winsten. In plaats van onderzoek te richten op hernieuwbare energiebronnen, werd het bijna uitsluitend toegespitst op het ontwikkelen van ‘goedkope’ nucleaire energie. Met de regelmaat van de klok
overstromingen, aardbevingen en tsunamis, met nu in Japan een nucleaire ramp. De juiste impact van menselijk handelen op de opwarming van de aarde, zullen we pas met zekerheid kennen als het wetenschappelijk onderzoek bevrijd is van de wurggreep van grote kapitaalgroepen. Maar dat winstbejag de mens en zijn omgeving overbelast, leidt tot het verwaarlozen van veiligheidsnormen en het nemen van ongehoorde risico’s, is een overtuiging die velen met LSP delen. De Wereldbank schat dat de stijging van de voedselprijzen sinds juni 2010 tot 44 miljoen mensen extra in extreme armoede heeft geduwd. Haar voedselprijsindex steeg tussen oktober 2010 en januari 2011 met 15%. Diverse oorzaken worden aangehaald. De bevolkingsgroei in armere delen van de wereld. De vraag naar biobrandstoffen. Droogte, overstromingen en andere natuurrampen. Het failliet van Afrikaanse boeren die werden weggeconcurreerd met landbouwoverschotten uit het westen. En speculanten die de eenmaal in gang gezette prijsstijgingen versnellen. Stijging van voedselprijzen en de onhoudbare toename van de levensduurte die ermee gepaard gaat, waren prominente oorzaken van de revoluties in het Midden-Oosten en Noord Afrika.
worden we herinnerd aan de gevaren van deze technologie. Dat de energiebehoefte zou toenemen, is geen verrassing. Men had al veel langer kunnen investeren in energiebesparing en het ontwikkelen van hernieuwbare energiebronnen. Maar zo werkt het kapitalisme niet. Privéinvesteerders zijn pas geïnteresseerd als ze op korte termijn hun investering met ruime winstmarge kunnen terugverdienen. Dat geldt voor energiebesparende maatregelen, voor hernieuwbare energie, maar ook bijvoorbeeld voor moeilijker ontginbare fossiele brandstoffen. Naast speculatie was het gebrek aan investeringen om een voldoende aanbod te kunnen garanderen één van de hoofdredenen voor de opstoot van de petroleumprijzen twee jaar geleden tot 147$/vat. Door de recessie is de vraag afgenomen en de prijs teruggevallen, maar het onderliggende probleem bleef voortwoekeren. De perversiteit van het kapitalisme komt tot uiting in de reactie van de ‘markt’ op de democratische opstanden tegen corrupte dictators in het Midden-Oosten en Noord Afrika. De ‘markt’ vreest dat democratie de olietoevoer in het gedrang zou brengen. Als ook de dictatuur in SaoediArabië onderuit glijdt, dan ligt een olieprijs van 200$ of meer in het verschiet. Voor de kapitalistische wereldeconomie zou dit neerkomen op een hartinfarct.
Belgische energie- en voedselprijzen de hoogte in De perversiteit van het kapitalisme ontgaat diegenen die ervoor pleiten de loonindexering in België aan banden te leggen. Ze weten dat de olie- en voedselprijzen wereldwijd toenemen. Ze wijten dat niet aan het kapitalisme, maar stellen het voor als iets dat ons overvalt, een natuurverschijnsel. Dat “natuurverschijnsel” sijpelt door naar de Belgische economie. Vooral de prijzen van energie en voedsel zijn de jongste tijd pijlsnel in de hoogte geschoten. Zonder ‘energiedragers’ – huisbrandolie, diesel, gas en elektriciteit – zou de inflatie de helft lager liggen. De Belgische burgerij knipt liever couponnetjes dan te investeren in vernieuwing van de productie. Tot op vandaag bengelt ze achteraan inzake investeringen in onderzoek en ont-
wikkeling. Onze politici zijn daar de perfecte weerspiegeling van. Al jaren beknibbelen ze op noodzakelijke investeringen in wegenonderhoud, schoolgebouwen, spoorinfrastructuur etc. De gevolgen daarvan zullen we nog jaren moeten ondergaan. “Als het elektriciteitsbeleid van onze overheid niet onmiddellijk verandert, dan dreigt bij ons de stroom letterlijk afgesneden te worden”, besloot een recente uitzending van Panorama. “België heeft elektriciteit tekort omdat onze regeringen te weinig centrales hebben laten bouwen en de hoogspanningslijnen die de extra stroom moeten invoeren uit het buitenland, de groeiende vraag niet meer aankunnen. Door dat chronische tekort gaan de elektriciteitsprijzen bij piekverbruik nu al door het dak.” GDF Suez,
het moederbedrijf van Electrabel, was vorig jaar goed voor een monsterwinst van 4,62 miljard euro. De energiesector is niet de enige die onhebbelijke winstmarges hanteert. Uit het jaarrapport van het prijzenobservatorium blijkt dat hogere grondstoffenprijzen in ons land leiden tot overdadige prijsaanpassingen. Bovendien wordt dat nauwelijks gecorrigeerd als de grondstoffenprijzen weer gezakt zijn. Geen enkele supermarktketen zou zich niet bezondigen aan die praktijk. Net basisproducten als aardappelen, uien, huisbrandolie en aardgas zijn de voorbije 12 maanden fors in prijs gestegen. Goederen die minder courant worden aangeschaft zoals breedbeeldschermen of PC’s zijn in prijs gedaald.
www.socialisme.be april 2011
LSP vindt dat de arbeiders niet langer moeten opdraaien voor de crisis van de speculanten Handen af van de automatische indexkoppeling, voor een volledig herstel van de index. Welvaartsvastheid van alle uitkeringen. Geen arbeidsduurverlenging, maar een werkweek van 32uur zonder loonverlies en met vervangende tewerkstelling, zodat het beschikbare werk verdeeld wordt over iedereen. Dit kan gepaard gaan met goedkoop krediet aan de middenstand en loonsubsidies op basis van bewezen onkosten. Opening van de boeken van alle grote bedrijven om hun echte kosten, hun winsten, de lonen van de bedrijfstop en de bonussen na te gaan. Nationalisatie van de energiesector onder arbeiderscontrole en arbeidersbeheer zodat we de middelen kunnen vrijmaken voor een massaal investeringsprogramma in hernieuwbare energie en energiebesparende maatregelen Voor een overheidsmonopolie op het bank- en kredietwezen onder democratische controle van de gemeenschap. In plaats van bankdirecties te smeken om krediet te verlenen, zou de overheid dan zelf de nodige publieke investeringen kunnen plannen om te beantwoorden aan de echte behoeften van de bevolking. Voor een democratisch gepland socialisme ter vervanging van de kapitalistische chaos
Dossier
Indexering van de lonen, een verwezenlijking van de arbeidersbeweging
Er bestaan middelen om de grillen van de natuur en die van het kapitalistische systeem te temperen. De arbeidersklasse heeft er in de loop van de voorbije eeuw verschillende afgedwongen. Zo werd na de Russische revolutie van 1917 en de revolutionaire golf die daarop volgde vanaf 1920 in België een consumptieprijsindex afgedwongen. Aanvankelijk voorzagen slechts een klein aantal collectieve arbeidsovereenkomsten in een automatische loonindexering. Dat aantal werd na iedere grote staking verder uitgebreid. In zijn overgangsprogramma van 1938 pleitte Trotski voor een glijdende loonschaal, de toenmalige benaming voor automatische aanpassing van de lonen aan de levensduurte, om de arbeidersgezinnen te behoeden van armoede. Tegelijk pleitte hij voor de invoering van een glijdende uurschaal, waarbij het beschikbare werk verdeeld wordt over alle beschikbare arbeiders en deze herverdeling de lengte van de werkweek bepaalt. “Het loon van elke arbeider blijft natuurlijk hetzelfde als in de oude werkweek. De “mogelijkheid” of “onmogelijkheid” om die eisen te realiseren, is in dit geval een kwestie van krachtsverhoudingen die alleen door de strijd beslist kan worden. Op basis van deze strijd, welke ook zijn onmiddellijke praktische resultaten mogen zijn, zal het best het besef bij de
arbeiders groeien dat de kapitalistische slavernij vernietigd moet worden.” Na WOII waren de krachtsverhoudingen gunstig voor de arbeidersbeweging. Het systeem werd geleidelijk aan in alle sectoren doorgevoerd. Maar zoals dat het geval is met iedere overwinning van de arbeidersbeweging, werd ook deze verworvenheid zodra de krachtsverhoudingen begonnen te keren teruggeschroefd. In 1962 probeerde toenmalig minister van economische zaken Antoon Spinoy (BSP!) de prijsstijging van de sociale abonnementen van het openbaar vervoer uit de index te lichten. In 1965 probeerde diezelfde regering het nog eens met de broodprijzen. In 1978, alweer met de BSP, slaagt de regering erin witte producten in plaats van merkproducten in de index te laten opnemen. In maart 1976 schaft de herstelwet Tindemans – Declercq de indexkoppeling af voor het gedeelte van het loon boven de 40.250 BEF (€1.006,25). De maatregel werd in december opnieuw ingetrokken na verzet van het ABVV. De overwinning van het neoliberalisme op het einde van de jaren ’70, begin jaren ’80 leidt tot systematische aanvallen op het indexeringsmechanisme. De rechtse regering van liberalen en christendemocraten voert tussen 1984 en 1986 drie indexsprongen door, waarbij de indexering driemaal werd overgeslagen. Dat werkt
tot vandaag door op de lonen. In 1994 lichtte de regering van christendemocraten en sociaaldemocraten tabakswaren, alcohol en benzine uit de zogenaamde gezondheidsindex. En sindsdien werden in verschillende sectoren zogenaamde allin of saldo-akkoorden ingevoerd, die het effect van de loonindexering gedeeltelijk neutraliseren. Is België het enige land met een automatische loonindexering?
In sommige industriesectoren in de VS en Groot-Brittannië waren dergelijke overeenkomsten tot 1930 algemeen verspreid. In Italië werd het ingevoerd in de jaren ’70, maar intussen weer gedeeltelijk afgeschaft. Brazilië, Chili, Israël en Mexico voerden het voorbije decennium de loonindexering af. Vandaag wordt automatische loonindexering enkel nog toegepast in België en Luxemburg. In Cyprus bestaat ze eveneens, maar is ze niet van toepassing op alle werknemers. In Spanje, Portugal, Finland, Italië, Polen en Hongarije worden mechanismen van loonindexering opgenomen in sectorale akkoorden of individuele arbeidsovereenkomsten. In Frankrijk, Slovenië en Malta worden de minimumlonen geïndexeerd.
Eerst produceren, dan verdelen Prijscontroles
I
n hun aanval op de automatische indexering benadrukken burgerlijke politici en economen steeds dat men “eerst de rijkdom moet produceren, vooraleer men die kan verdelen”. Vertel dat maar eens in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Zowel Moebarak als zijn zonen Gamal en Alaa zijn miljardairs. Van de voormalige Tunesische dictator Ben Ali en zijn gezin is geweten dat ze alleen in Frankrijk al een vastgoedvermogen ten belope van 3,7 miljard € bezitten. Belgische textielbarons die in de jaren ’70 massaal delokaliseerden naar Tunesië zijn er stinkend rijk geworden. Hoeveel meer rijkdom is vereist, vooraleer de verdeling aanvangt?
Maar daarover hebben ze het niet, wel Men kan de arbeiders in België niets over de zogenaamde perverse effecten verwijten. We behoren nog steeds tot van de loonindexering. Die zou immers de meest productieve wereldwijd, ver een verkeerde perceptie geven van de voor onze collega’s in de buurlanden. loonmarge, aldus Thomas Leysen in Dankzij ons indexeringsmechanisme Le Soir van 19 maart. Economist Geert hield de binnenlandse vraag tijdens de Noels noemt het de ‘automatische concrisis in 2009 beter stand dan in andere currentiehandicap’. Volgens economielanden, inclusief Duitsland. De econoprofessor Joep Konings (KULeuven) mische inkrimping en de terugval van beschermt de automatische indexering de investeringen waren hier een stuk goedbetaalde insiders, maar wie geen kleiner, net zoals de groei van de werkjob heeft, krijgt minder kans op een job, loosheid. Iedereen erkende destijds dat omdat de bedrijven voorzichtiger zijn om dit te wijten was aan de zogenaamde aan te werven. “De automatische looninautomatische stabilisatoren, waarmee dexering afschaffen zou dus een sociale men de sociale zekerheid en het indexmaatregel zijn.” Dat moet gepaard gaan mechanisme bedoelt. met de afschaffing van de indexering van Onze energieprijzen liggen echter een de sociale uitkeringen, voegt hij eraan stuk hoger dan die in het buitenland. De toe, want anders wordt het verschil tusenorme winsten verdwijnen in de zaksen werken en niet werken te klein. ken van de aandeelhouders en die zitten Unizo pleit voor “een paar indexspronecht niet alleen in Frankrijk. Bovendien gen”. Professor Peersman (UGent) wil de is de Belgische industrie zeer energielonen jaarlijks aanpassen aan de doelstelintensief, maar ook daar wordt nauling van de ECB. Collega De Grauwe welijks geïnvesteerd in rationeel ener(KULeuven) wil de ingevoerde energieverbruik. Nergens in Europa is het giekost uit de index. Wivina Demeester, gebruik van bedrijfswagens als loonvoormalig CD&V minister, pleit voor een component om de sociale zekerheid te index in centen in plaats van procenten. omzeilen meer ingeburgerd dan in ons Maar dat zou volgens De Grauwe ongeland. In vergelijking met de buurlanschoolde arbeid reladen zijn er nauwelijks sociale tief duurder maken en woningen. Onze residentiële geeen averechts effect bouwen zijn net als onze verouMet een winst hebben. De Nationale derde schoolgebouwen bijzonder van 16 miljard Bank houdt het op slecht geïsoleerd en er wordt nog euro, een dereen waarschuwing veel verwarmd met stookolie. de meer dan in voor de zogenaamVandaar dat er stemmen opgaan 2009, beschikde loon-prijsspiraal, ken de grootste voor een transparantere controle waarbij hogere prijop de prijzen. Belgische bezen leiden tot hoge- drijven naar ons re lonen die op hun oordeel over beurt gecompenseerd heel wat ademworden door hogere ruimte. prijzen enzovoorts. Dat argument is niet nieuw. Het is erop gericht ons te doen geloven dat het geen zin heeft te strijden voor loonsverhogingen. Het werd 150 jaar geleden al beantwoord door Marx in zijn brochure “Loon, prijs en winst”. In werkelijkheid is het de patroon erom te doen een zo groot mogelijk deel van de door ons geproduceerde waarde voor zichzelf af te romen. Vrees voor inflatie heeft het patronaat nooit tegen gehouden zoveel mogelijk winst op te strijken. Met een winst van 16 miljard euro, een derde meer dan in 2009, beschikken de grootste Belgische bedrijven naar ons oordeel over heel wat ademruimte. Bovendien worden royaal dividenden uitgekeerd aan de aandeelhouders. Lingerieproducent Van de Velde bijvoorbeeld keerde in 2010 maar liefst 70% van de winst uit aan haar aandeelhouders. Zelfs in volle crisis, in 2009, kenden de patroons van de Bel 20 bedrijven zichzelf een loonstijging van 23% toe.
De SP.a viseert in de eerste plaats de energieprijzen. De PS wil de inflatie te lijf gaan met prijscontroles voor minstens 200 producten. Het verbaast ons dat nog niemand voorgesteld heeft om naast de loonnorm een prijzennorm in te voeren, waarbij de prijzen in ons land niet meer mogen stijgen dan het gewogen gemiddelde van de prijzen in de buurlanden. Een controle op de prijs van voedingswaren, energie en huur zou voor velen meer dan welkom zijn. In Venezuela heeft Chavez eveneens prijscontroles ingevoerd op voedingsproducten, het resultaat is echter dat de winkelrekken zo goed als leeg zijn. Ook Morales van Bolivië stootte op een staking van de producenten toen hij in februari de prijzen voor busvervoer wou blokkeren. De eigenaars organiseerden een lock-out. We zien dat nog niet zo snel gebeuren in België, niet in de voeding, noch met het huuraanbod of de energievoorziening. De les die we hieruit echter moeten trekken, is dat het onmogelijk is de distributie te controleren als de overheid niet tegelijk de productie overneemt en ervoor zorgt dat het inkomen van de kleine producent gegarandeerd wordt. Prijscontroles zijn in werkelijkheid immers een vorm van winstcontrole. Private bedrijven zullen trachten de winstmarge te herstellen op de kap van de werknemers en als dat niet lukt, zullen ze dreigen met delokalisatie of het stopzetten van geplande investeringen.
10 INTERNATIONAAL oorlog in Libië
de
Linkse Socialist
Steun de massa’s en hun revolutie! Geen enkel vertrouwen in de imperialistische interventie ! De Libische bevolking moet haar lot in handen nemen
G
door
Boris Malarme
Geen vertrouwen in imperialistische machten
ezien de snelle opmars van de troepen van Khadafi De val van de dictators Ben Ali en werd de beslissing van de Moebarak was een inspiratie voor milVN-Veiligheidsraad tot het instel- joenen jongeren, arbeiders en armen len van een “no fly zone” feeste- doorheen Noord-Afrika, het Middenlijk onthaald in de straten van Oosten en de rest van de wereld. Zowat Benghazi en Tobruk. De militaire ieder land van de regio kent protestoperatie wordt voorgesteld als een acties tegen het gebrek aan democrainterventie om de bevolking van tische vrijheden en tegen de miserie. Benghazi te redden. Maar zal deze De eerste overwinningen in Tunesië gewapende interventie de revolu- en Egypte hebben de massa’s in Libië tie in Libië ook daadwerkelijk ten ertoe aangezet hetzelfde pad te begoede komen? wandelen.
In Europa en ook elders is er onder brede lagen van de bevolking sympathie voor deze revoluties. De steun van onze regeringen aan dictatoriale en repressieve regimes doorheen het Midden-Oosten en Noord-Afrika heeft hun “democratische” imago geen goed gedaan. De afgelopen jaren werd de dictatuur van Khadafi gesteund en bewapend vanuit het Westen. Als er nu een oorlog wordt gevoerd, is dat niet om de Libische massa’s en hun revolutie bij te staan. Voorheen hadden de oorlogvoerende machten er geen probleem mee om zaken te doen met Khadafi zolang dit toegang gaf tot de olie- en gasvoorraden in het land. De Westerse machten willen nu de revolutie in Libië aangrijpen om hun eigen prestige opnieuw te vestigen en om tot een regime te komen dat de greep van de multinationals op de rijkdommen van het land (of toch minstens die in het oosten van het land bij een eventuele splitsing) bevestigt. De aanwezigheid van de Verenigde Arabische Emiraten en Quatar in de coalitie neemt niets af van het imperialistische karakter van de tussenkomst. Beide Arabische landen zijn overigens ook militair betrokken bij de strijd van de semi-feodale Saoedische monarchie in het onderdrukken van de opstand in Bahrein. De coalitiemachten die in Libië oorlog voeren hebben niets ondernomen tegen de Saoedische interventie in Bahrein, de Belgische wapenleveringen aan Saoedi-Arabië worden evenmin in vraag gesteld. Ondanks de toenadering van de afgelopen tien jaar was het regime van Khadafi nooit een echt betrouwbare partner van het imperialisme. Khadafi was echter evenmin een bondgenoot van de massa’s en de revoluties. Dat bleek nog toen Ben Ali moest vluchten en Khadafi stelde dat dit een groot verlies was voor de Tunesische bevolking. In 1971 al kwam Khadafi tussen om de contrarevolutie in Soedan te ondersteunen in het onderdrukken van de ooit zo machtige Communistische Partij van Soedan (met destijds een miljoen leden de sterkste CP in Afrika). Khadafi leverde de leider van de CP uit aan de dictatuur van Nimeiry en hielp het Soedanese regime bij het onderdrukken van een poging tot staatsgreep na het verbod op linkse partijen. Khadafi bestempelt zijn eigen regime als “socialistisch en volks” maar dit regime heeft niets met democratisch socialisme te maken. Khadafi en zijn zonen hebben Libië steeds met ijzeren hand bestuurd.
In febr uari droegen betogers in Benghazi nog protestborden met volgende slogan: “Geen buitenlandse interventie – de Libische bevolking kan het zelf wel aan.” Er was een algemene afkeer tegen een imperialistische interventie. Het feit dat Khadafi de controle over het westen van het land kon behouden (ondanks protest in de hoofdstad en opstanden in Misrata en Zuwarah) en zijn tegenoffensief naar het oosten, zorgden voor een andere opstelling onder de bevolking in het oosten. De revolutionairen die hopen dat de militaire interventie hen zal helpen, vergissen zich. De resolutie van de Verenigde Naties, de “no fly zone” onder bevel van de NAVO en de bombardementen door de coalitietroepen zullen het potentieel ondermijnen om de ware doelstellingen van de Libische revolutie te realiseren. Bovendien probeert het regime van Khadafi in te spelen op anti-imperialistische gevoelens die sterk leven onder de bevolking. Als het regime van Khadafi kon stand houden, is dat niet enkel het resultaat van zijn militaire overmacht. Het is ook een uitdrukking van zwakheden in het revolutionaire proces. De afwezigheid van democratische volkscomités waarop de revolutionaire beweging zich kan baseren en het ontbreken van een duidelijk programma dat beantwoordt aan de sociale wensen van de meerderheid van de bevolking wegen zwaar door. Met dergelijke comités en een duidelijk programma zou het mogelijk zijn geweest om een meerderheid van de bevolking in het westen mee te krijgen, verdeeldheid te creëren in het leger en om de massa’s te verenigen in het verzet tegen Khadafi. De Nationale Overgangsraad (CNT) van de rebellen is een zelf aangestelde
raad die grotendeels bestaat uit vroegere topfiguren uit het regime van Khadafi naast andere pro-kapitalistische elementen die positief staan tegenover de Westerse machten. Onder hen de vroegere voorzitter van het Nationaal Bureau van economische ontwikkeling die verantwoordelijk was voor het neoliberaal beleid en het privatiseringsproces dat sinds 2003 op volle toeren draait. De samenstelling van de CTN laat wat marge aan Khadafi, die nog kan rekenen op een zekere steun omwille van de vooruitgang op het vlak van onderwijs en gezondheidszorg nadat de olie-inkomsten vanaf 1969 begonnen binnen te stromen. Khadafi deed recent nog toegevingen op het vlak van de lonen en de koopkracht in de hoop de revolte zo de kop in te drukken. Dit verklaart ook waarom de correspondent van Le Monde moest vaststellen dat er in het oosten van het land geen grote steun is voor de Nationale Overgangsraad (Le Monde, 23 maart). De bevolking is er voorstander van een “no fly zone”, maar er is een grote afkeer tegenover een mogelijke interventie met grondtroepen. De arbeiders en hun vakbonden kunnen de Libische revolutie ondersteunen door zich tegen de Belgische deelname aan de interventie te kanten, door de export vanuit Libië te blokkeren en door alle financiële middelen van Khadafi en co in het buitenland te bevriezen. Het lot van de Libische revolutie zal in Libië zelf worden beslecht. In tegenstelling tot Tunesië en Egypte heeft de arbeidersklasse nog geen onafhankelijke rol gespeeld in de revolutie. Het opzetten van een onafhankelijke beweging van arbeiders, jongeren en armen is de enige manier om het imperialistische project te stoppen en een einde te stellen aan de dictatuur om eindelijk de levensstandaard van de meerderheid van de bevolking te kunnen optrekken.
Khadafi en zijn vroegere vrienden De belangrijkste handelspartners van Libië zijn Italië, Frankrijk, Spanje en Duitsland. Al deze landen, behalve Duitsland, nemen net als België deel aan het militaire offensief. Duitsland doet niet mee, maar besloot net tot een groter militair engagement in Afghanistan.
In oktober 2010 stemde de Europese Commissie nog in met een contract met Libië ter waarde van 50 miljoen euro in ruil voor inspanningen om de vluchtelingenstroom naar Europa tegen te gaan. Libië is betrokken bij investeringsfondsen met grote belangen in Europa. Khadafi is ook aandeelhouder van de bank UniCrédit, Fiat, voetbalclub
Juventus,... Libië is de 12de belangrijkste olieproKhadafi bracht de afgelopen jaren verschillenducent ter wereld en heeft de grootste oliereser- de bezoeken aan Europa. In 2007 werd hij door ve van Afrika, 80% van de olie-export gaat naar Sarkozy ontvangen. De Franse president veegde Europa. De paniek op de beurzen en de stijgende alle kritiek onder tafel met het argument dat voor olieprijzen waren een uitdrukking van het feit dat 10 miljard euro aan commerciële contracten werde markten bang waren voor een verdere ontwik- den gesloten. België kon niet achterblijven: in keling van de Libische revolutie. 2008 werd voor 141 miljoen euro naar Libië geëxporteerd. In 2004 was ons land het eerste dat Khadafi officieel ontving. De dictator mocht zijn tenten opslaan voor Hertoginnendal. Hij werd met de nodige égards ontvangen door Guy Verhofstadt, Louis Michel en Herman De Croo. De Waalse regering met PS, CDh en Ecolo aarzelde niet om een wapenlevering van FN-Herstal goed te keuren. Het eerste officiële contact tussen de Belgische regering en Khadafi dateert van 1989 toen minister van buitenlandse handel Robert Urbain (PS) de Libische dictator ontmoette en nadien, als minister in de regering-Dehaene in 1991, op handelsmissie naar Libië trok met een hele rits industriëlen en patroons. Die investeerders haalden onder meer een megalomaan vastgoedproject binnen voor de bouw van twee monumentale groene boeken ter eer en glorie van het regime. De opeenvolgende regeringen kenden de misdaden van het regime van Khadafi, maar dat was ondergeschikt aan de nauwe handelsbanden. De Belgische politici die gisteren nog de hand van Khadafi schudden trekken nu ten oorlog om de belangen en de winsten van de Belgische bedrijven te vrijwaren.
internationaal
www.socialisme.be april 2011
11
De terugkeer van de klassenstrijd in de VS
D
door
Alain (Namen)
e crisis slaat hard toe in de VS. De officiële werkloosheid ligt er rond de 10% nadat miljoenen jobs verloren gingen. Obama pompte zowat 800 miljard dollar in de economie in de poging een herstel te bekomen. Om de rekening van de crisis en de herstelpogingen te betalen, wordt nu naar de gewone werkenden gekeken. De banken kunnen intussen van nultarieven genieten. In een poging om verzet tegen te gaan, heeft de deelstaatregering van Wisconsin een aanval ingezet op de vakbonden. Het resultaat is dat de terugkeer van de klassenstrijd nu algemeen wordt erkend.
Aanval op syndicale rechten leidt tot massale beweging in Wisconsin
Verschillende deelstaatregeringen keren zich tegen de syndicale rechten: in 18 staten zijn er nieuwe voorstellen om de rechten van vakbonden in te perken. In 12 staten is er een voorstel om het “recht om te werken” legaal op te leggen. In zeven staten zijn er pogingen om de minimumlonen in de bouwsector af te schaffen. Op alle niveau’s, van het federale tot het lokale, wordt dit jaar voor 100 miljard dollar aan besparingen voorgesteld en de komende twee jaar volgt nog eens 300 miljard dollar. In Wisconsin leidde de aanval van Scott Walker op het recht op collectieve onderhandelingen tot een spontaan en massaal verzet. De gouverneur wilde een wet opleggen waardoor de loononderhandelingen in de publieke sector niet langer collectief zouden verlopen en waarbij de rol van de vakbonden zou worden beperkt.
Het protest barstte los nadat gouverneur Walker – in de volksmond omgedoopt tot Hosni Walker naar zijn voormalige Egyptische collega Hosni Moebarak – de begroting voorstelde op 10 februari. Een groot deel van het begrotingstekort is het resultaat van cadeaus aan de superrijken ter waarde van 117 miljoen dollar. Maar de conservatieve regering wil de arbeiders hiervoor laten opdraaien. De regering dacht dat het protest tegen haar voorstellen wel zou meevallen, maar er kwamen duizenden betogers op straat en dat dagenlang. Verschillende gebouwen, waaronder dat van het parlement, werden bezet door jongeren en arbeiders. Leerkrachten legden het werk neer, studenten kwamen op straat. De betogingen in de hoofdstad Madison kregen al snel navolging in andere steden zoals Milwaukee. De protestbeweging toonde de solidariteit onder de arbeidersklasse.
Verzet terug op de agenda
De massale protestbeweging in Wisconsin toonde aan dat verzet en protest ook in de VS een grote omvang kan aannemen. Er volgden overigens solidariteitsacties doorheen het hele land. Op betogingen in Madison waren er tot 200.000 aanwezigen (4% van de totale bevolking!). Onze zusterorganisatie in de VS, Socialist Alternative, pleitte voor een algemene staking in Wisconsin om de strijd verder uit te breiden. Walker heeft het voordeel dat hij gewoon wat langer kan wachten. De betogers hebben met hun acties de stemming over de wet kunnen laten uitstellen. Maar uitstel volstaat niet om tot afstel te komen. Daartoe moet worden gebouwd aan een krachtsverhouding waarmee de regering tot toegevingen kan worden gedwongen. Daarbij kan de beweging geen vertrouwen stellen in de Democratische Partij. De 14 verkozenen van de Democraten weigerden het voorstel van Walker goed te keuren, maar in
andere staten voeren Democratische regeringen een zelfde besparingsbeleid. Het volstaat om te kijken naar het verschil tussen de beloften en de realisaties van Obama om te weten dat het tijdperk van “yes we can” voorbij is. Deze beweging in Wisconsin heeft ook de leugens van de Tea Party doorprikt. Die rechtse populisten willen evenzeer het geld in de zakken van de gewone werkenden en jongeren zoeken in de plaats van bij de rijken en de banken. De arbeidersbeweging moet tegen het kapitalisme ingaan omdat dit systeem leidt tot werkloosheid, armoede en sociale ongelijkheid. Op een ogenblik dat de economische crisis wereldwijd onze levensstandaard ondermijnt, moeten we met de arbeidersbeweging bouwen aan eigen strijdbare en democratische organisaties op syndicaal en politiek vlak. Ook in de VS is dat van essentieel belang om tot overwinningen te komen.
Ierland. Interview met Europarlementslid Paul Murphy over de Ierse verkiezingen en de United Left Alliance
door
Navid (Brussel)
er zijn nu al 450.000 werklozen op een bevolking van 4,5 miljoen. Het besparingsbeleid van de regering, 9 miljard euro op twee jaar tijd, maakt de crisis enkel nog erger. “De banken waren niet in staat om al het geld dat aan projectontwikkelaars en speculanten was geleend terug te krijgen. Die verliezen worden niet verhaald op de verantwoordelijken, de internationale hedgefunds en speculanten. De staat kwam tussen met een “garantie” voor alle schulden, waardoor de gewone man er nu voor moet betalen. Het resultaat is een grote overheidsschuld waarop jaarlijks 10 miljard euro aan intrest moet worden betaald.
”Wat was de impact hiervan op de verkiezingen van eind februari? e Ierse conservatieven van Fianna Fail verloren bij de “De verkiezingen werden door bijna verkiezingen 61 van hun 78 iedereen gezien als een kans om de rezetels. De kleine groene coalitie- geringspartijen af te straffen. Fianna partner verdween uit het parlement. Fail viel van 42% terug op 17%, een Links haalde de United Left Alliance historisch dieptepunt, en de groenen een opvallend resultaat. Deze allian- verloren hun zes zetels. tie waar ook de Socialist Party deel “De meeste mensen dachten wellicht van uitmaakt, haalde 7,6% in Dublin. dat er geen alternatief is. De traditioVijf kandidaten, waaronder twee nele partijen en de media zorgden voor van de Socialist Party (Joe Higgins een klimaat van angst om ons te doen en Clare Daly) werden verkozen. In geloven dat het niet mogelijk is om tehet Europees Parlement wordt Joe gen de maatregelen van de EU en het Higgins opgevolgd door de jonge IMF in te gaan of dat het niet kan om Paul Murphy (27 jaar). Wij hadden de schulden niet te betalen. Dit zal snel een gesprek met hem. veranderen als de huidige regering aanvallen doorvoert en strijd hiertegen begint te ontwikkelen. Hoe komt het dat Ierland van “Wij stellen dat het akkoord met de de “Keltische Tijger” zo snel het EU en het IMF moet worden opgezegd, zieke broertje van Europa is ge- we moeten de schulden aan de internaworden? tionale speculanten en hedgefunds niet betalen. Wij pleiten voor een socialisPaul: “Er was een economische groei tisch alternatief met massale publieke in het land, maar dat was op basis van investeringen om honderdduizenden een zeepbel in het vastgoed en de krejobs te creëren als antwoord op de werkdietsector. Deze zeepbel is uiteengespat. loosheid en om openbare diensten uit De werkloosheid is sterk toegenomen, te bouwen.”
D
liantie, maar we willen het uitbouwen afgelopen jaar een linkse retoriek naar tot een massale partij van de arbeiders, voor bracht. Nochtans voert deze partij werklozen en jongeren. in Noord-Ierland een besparingsbeleid “De nieuwe regering is een coalitie van waarbij dit jaar alleen al voor 4 miljard Fine Gael en Labour. Hun regerings- pond wordt bespaard. programma is een voortzetting van “De United Left Alliance en de “De ULA is een alliantie van de hetzelfde beleid waardoor de arbeiders Socialist Party hebben een belangrijke Socialist Par ty, de groep People voor de crisis moeten betalen. Er zijn impact in het parlement. Joe Higgins Before Profit, de lokale Workers & plannen om 25.000 banen in de open- kreeg veel media-aandacht met zijn Unemployed Action Group uit het bare sector te schrappen en om voor 2 eerste toespraak in het parlement en stadje Tipperary en heel wat onafhan- miljard euro te privatiseren. Verder ko- zijn kritiek op het regeringsprogramkelijke linkse activisten en socialisten. men er nieuwe belastingen op water en ma. We zullen onze posities in het parDe alliantie kwam er op initiatief van onroerend goed. lement gebruiken om op straat massade Socialist Party dat discussies aan- “Het nationalistische Sinn Fein ging le campagnes te organiseren tegen de ging met deze verschillende groepen. sterk vooruit en ging van 5 naar 14 ver- besparingen.” Momenteel is het nog een electorale al- kozenen. Dat komt omdat de partij het
De linkerzijde haalde een goede score met vijf verkozenen. Van waar komt de United Left Alliance? En wat is de houding tegenover de nieuwe regering?
12
sport
de
Linkse Socialist
Voetbal. Schandalige hervorming in België, maffia aan de macht bij de FIFA
Het kapitalisme helpt onze sport om zeep
O
door
Stephane Delcros
ok de sportwereld wordt gekenmerkt door een onstilbare winsthonger en een steeds grotere concentratie van macht en middelen in handen van een steeds kleinere groep. Dat leidt in de samenleving steeds meer tot het afbrokkelen van het vertrouwen in de instellingen. Bij de sport is het niet anders. FIFA maffia
Het hoogste orgaan van de voetbal, de FIFA, aarzelt niet om de belangen te verdedigen van wie het meeste geld op (en onder) de tafel legt. De toewijzing van de Wereldbekers 2018 en 2022 aan Rusland en Quatar heeft weinig te maken met een poging om landen die nog niet centraal staan in de voetbalwereld warm te maken voor de sport. De contracten die de FIFA sloot met deze landen moeten de basis vormen om gigantische winsten te maken. FIFAvoorzitter Sepp Blatter en de topmangers van de FIFA kenden zichzelf na de Wereldbeker in Zuid-Afrika een bonus van 40 miljoen euro toe. De gemeenschap in Zuid-Afrika droeg het grootste deel van de kosten van de organisatie van de Wereldbeker. Een recente studie maakte duidelijk dat 1709% van het oorspronkelijke budget is uitgegeven: 4,1 miljard euro in de plaats van
240 miljoen. (1) Er wordt bespaard op sociale programma’s om de kosten van de Wereldbeker te dragen en dat in een land waar 40% in absolute armoede leeft. De vijf grootste Zuid-Afrikaanse bouwbedrijven zagen hun winsten intussen fors toenemen. In 2004 waren ze goed voor 80 miljoen euro winst, in 2009 was dat al 1,1 miljard euro! De lonen van de directeurs van deze bouwbedrijven namen in dezelfde periode toe met 200%. De arbeiders moesten 26 lokale en een nationale staking houden om een loonsverhoging af te dwingen die amper overeenkwam met de stijging van de levensduurte. En dat allemaal om voetbalstadia en infrastructuur te bouwen die na de Wereldbeker niet meer worden gebruikt. De FIFA en haar partners haalden de winsten eens te meer uit de zakken van de supporters en de lokale bevolking die moest betalen voor de stijging van de levensduurte als gevolg van het evenement en nog eens extra moest bijdragen aan de publieke middelen die ter beschikking werden gesteld. De FIFA eist verregaande maatregelen van organiserende landen, zo wordt onder meer een vrijstelling van belastingen Zuid-Afrikaanse bouwvakkers in protest wegens niet uitbetaalde lonen. (waaronder ook BTW) geëist. Voor de Belgisch-Nederlandse kandidatuur Liefdadigheid versus De financiële afhankelijkheid van rijvoor de Wereldbeker van 2018 had de publieke middelen ke weldoeners leidt ertoe dat een kleine Belgische regering zonder aarzelen met groep een grote controle heeft op de Internationaal is er een tendens naar wijze waarop een ploeg wordt beheerd. die eis ingestemd. concentratie van middelen. De grote Daarbij wordt vaak enkel op korte terclubs zijn beursgenoteerde bedrijven mijn geïnvesteerd met het aantrekken terwijl de kleine clubs financieel op van spelers van buitenaf in de plaats zwart zaad zitten. Het edito van het van te investeren in de opleiding van magazine “So Foot” (november 2010) lokale jongeren. stelde dat de publieke middelen voor sport in Frankrijk dit jaar met 14,4% zullen afnemen (2). Sinds 2003 is 40% Haal sport uit de klauwen van het overheidsbudget voor sport van de winst weggesaneerd. Dit is maar een van de Voetbal en sport in het algemeen hebvele maatregelen die ertoe leidt dat de ben nood aan een publieke financiering “armen betalen” zoals de titel van het zodat het toegankelijk is voor iedereen. artikel stelde. Dit beleid zal ertoe lei- Het ontbreekt niet aan middelen. De den dat vooral bespaard wordt op de winsten die de FIFA en andere voetbaltoegang tot sport voor jongeren. “Het bedrijven binnenhalen, maken dat duiis absurd dat tegelijk aan sportvereni- delijk. Er worden soms waanzinnige begingen wordt gevraagd om een sociale dragen uitgegeven. Bij de Wereldbeker rol te spelen door jongeren van de straat van 2006 in Duitsland haalde de FIFA te houden en soms zelfs de rol van kin- 750 miljoen euro uit sponsoringconderopvang te spelen.” tracten! Ook de enorme bedragen die Spijtig genoeg is dit niet enkel in televisierechten ophalen, maken duideFrankrijk het geval. In de plaats van lijk dat er middelen zijn. Bedrijven die publieke middelen waardoor sport toe- de rechten opkopen, zoals Belgacom, gankelijk is, krijgen we een steeds gro- maken overigens zelf ook grote wintere concentratie waarbij enkele clubs sten. Wij zeggen: gebruik de bestaande over steeds meer middelen beschikken middelen voor de sport en niet voor de door de prijzen voor de supporters te winsten. Dat kan door de infrastrucverhogen en uiteraard door middelen tuur en de opleidingen aan de basis uit uit private sponsering en televisierech- te bouwen. Hierdoor moet sport toeten. De financiering van sport is steeds gankelijk blijven voor supporters en meer afhankelijk van sponsors, van de ook voor wie zelf aan sport wil doen lokale bakker tot grote bedrijven met in een echte competitie die niet wordt miljardenbudgetten. verstoord door winstbejag.
Daarbij moeten we er ook voor zorgen dat het beheer en de controle over de sportclubs en federaties in onze handen zijn. Met andere woorden dat de sporters, de supporters en de lokale bevolking de controle in handen heeft. De grote clubs worden vandaag gegijzeld door kapitalisten met een enorme macht. Zij zijn eigenaar van onze clubs, onze sportevenementen en zij beslissen over de toekomst van deze evenementen en clubs. Het gaat om dezelfde kapitalisten die onze werkplaatsen controleren. De strijd voor het democratiseren van onze sport moet hand in hand gaan met de strijd van de jongeren en arbeiders tegen het patronaat. Sport is een instelling, een volkse gebeurtenis, die onder de controle van de gemeenschap en de supporters moet staan. Dat moet toelaten om jongeren te omkaderen en te betrekken bij sport. Het moet ook toelaten om sport toegankelijk te houden voor iedereen, zowel wie aan sport doet als supporters, in de plaats van alle middelen te besteden aan de winst van de eigenaars en de toplonen van sportlui op het hoogste niveau. (1) Studie van Swiss Labour Assistance: « A preliminary evaluation of the impact of the 2010 FIFA World Cup : South Afrika » : www.sah.ch/index.cfm?ID=D2A1FABAE82D-4332-83CD34DD6B28EF1D (2) So Foot, n°81, november 2010. www. sofoot.com/blogs/marxist/edito-so-foot-faire-payer-les-pauvres-133520.html
waar LSP voor staaT
D
e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. De jongste 50 jaar verdrievoudigde het gemiddelde inkomen per hoofd van de wereldbevolking. Er is voldoende rijkdom om iedereen een degelijke levensstandaard te garanderen. België vormt hierop geen uitzondering. Zelfs na de gouden jaren ‘50 en ‘60 bleef de totale werkelijke waarde van alles wat we samen produceren toenemen. In ‘96 bedroeg dit dubbel zoveel als in ‘83.
Deze toename van de rijkdom heeft echter niet geleid tot een algemene stijging van de welvaart. Integendeel: terwijl bedrijven recordwinsten boeken en speculanten hun kapitaal vertienvoudigen, gaat de voormalige koloniale wereld gebukt onder oorlog en hongersnood, is de economie van de ex-stalinistische staten ineengestuikt en heerst in het Westen massale structurele werkloosheid. De globale stijging van de rijkdom is aan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking voorbijgegaan. Stop de privatiseringen
Hoewel de arbeiders deze rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Dit leidt tot schrijnende tegenstellingen. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan gratis openbaar vervoer, aan onderwijs toegankelijk voor iedereen, aan speelterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is. De middelen hiervoor zijn voorhanden. Op dit ogenblik gaat het echter de andere kant uit. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden verkocht aan de hoogste bieder, de onrendabele worden afgestoten. Er is al lang geen sprake meer van
diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslaan. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. 32-urenweek
In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs. Een miljoen arbeiders in België wordt regelmatig geconfronteerd met werkloosheid. Dit heeft geleid tot de verpaupering van een deel van de arbeiders en hun gezinnen. Pensioenen, werkloosheids- en ziekteuitkeringen staan op de helling door de uitholling van de sociale zekerheid.
LSP/PSL is voor het volledig herstel van de index en een minimumloon van 1500 euro netto, tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. De enige maatregel die de massale werkloosheid kan oplossen is de onmiddellijke invoering van de 32-urenweek, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen. Een nieuwe arbeiderspartij
De vakbondsleidingen hebben de kapitalistische afbraaklogica aanvaard. Ze beperken zich tot het “sociaal” begeleiden van de herstructureringen. Daartegenover stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan en wil vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen de sociale afbraak. Ze moet zich verzetten tegen iedere verdeling van de arbeiders, of het nu is op basis van racisme, seksisme of geloof. Dit kan het best door op te komen voor volledige gelijke rechten. Ze moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en vechten tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van
Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de arbeiders door communautair opbod willen verzwakken (cfr. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole. Revolutie
Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij. Arbeidersdemocratie
De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de arbeiders van
het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de arbeidersregering. Iedere functionaris moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Hij/zij mag niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de arbeiders die hij/zij vertegenwoordigt. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het exOostblok bestond. Voor socialisme en internationalisme
De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar degeneratie vanaf 1924 geleid. LSP/PSL maakt deel uit van het Comité voor een Arbeidersinternationale (CWI), dat actief is op alle continenten. Onze strijd in België zien wij in het kader van een arbeidersstrijd in de hele wereld voor een socialistische maatschappij.
Voor arbeiderseenheid Voor socialisme
partijnieuws
www.socialisme.be april 2011
Socialisme 2011: massale bewegingen voor verandering staan op de agenda
H
et jaarlijkse discussieweekend Socialisme op 12 en 13 maart vond plaats op een bijzonder interessant ogenblik. We bevinden ons op een belangrijk historisch keerpunt met de terugkeer van massaal verzet en revolutionaire bewegingen die een einde maken aan gehate dictatoriale regimes. Het kapitalisme zit diep in de problemen: op economisch vlak is er geen uitzicht op verbetering en daar bovenop worden een aantal belangrijke pionnen van het imperialisme omver geblazen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten en wordt de planeet bedreigd door ecologische rampen zoals in Japan.
Op Socialisme 2011 werd door een goede 200 aanwezigen gediscussieerd over de strijd tegen het kapitalisme en het socialistische alternatief hierop. Er was uiteraard uitgebreid aandacht voor de situatie in Noord-Afrika en het Midden-Oosten met verschillende debatten rond dit thema, maar deze revoluties kwamen ook aan bod in andere discussies. Er waren tal van hoogtepunten in de centrale meetings. Zo was er een inspirerende getuigenis van de strijd in Wisconsin waar begin maart een massale betoging plaats vond tegen de poging van de Republikeinse rechterzijde om hun asociale maatregelen door het strot van de bevolking te rammen. Er was een boeiende meeting over het verzet bij ons met sprekers uit diverse sectoren maar met een rode draad van groeiend verzet en de noodzaak om zowel syndicaal als politiek de nodige contacten verder uit te bouwen om tot een sterk verzet te kunnen komen.
Agenda
13
- zo 3 april. Luik. Betoging naar het gesloten asielcentrum van Vottem. 14u Place St Lambert - di. 5 april. Antwerpen. Meeting ALS en LSP: besparingen in onderwijs, verzet is nodig. 19u30 Rodestraat. Met Micha Teller (delegee stedelijk onderwijs), Jan Vlegels (delegee unief), Pieter Pauwels (ALS) en een vertegenwoordiger van de campagne tegen de afbraak van de studentenkoten - woe. 6 april. Brussel. 14u, Noordstation. Betoging van de FEF (Franstalige studentenfederatie) - woe. 6 april. Gent. 19u30 Blandijn. ALS-Vergadering: revoluties in het Midden-Oosten en Noord-Afrika -do. 7 april. VUB. 19u, aud. E005. ALS-Vergadering: revoluties in het Midden-Oosten en Noord-Afrika -za 23 april. Brussel. 14u, Zuid-station. Betoging tegen kernenergie
Waarom wij lid werden
Het is niet mogelijk om in een kort die vaak meer gedesorganiseerd waren verslag van het weekend een volle- maar toch een uitdrukking gaven van dig overzicht te geven van alle discus- de potentiële kracht van het verzet. sies. Deze varieerden van boeiende Er was op Socialisme 2011 een vastsyndicale discussies (onder meer in beraden sfeer met een grote honger naar een commissie waar Martin Willems politieke ideeën. Het volstaat vandaag sprak) over meer theoretische thema’s niet meer om duidelijk te zijn over waar (zoals over het nationale vraagstuk of we tegen zijn, we moeten ons socialisover socialisme) tot jongerenstrijd en tisch alternatief omschrijven alsook de internationale solidariteit (onder meer wijze waarop een dergelijke samenrond Tamil Solidariteit waar we zes leving tot stand kan komen. Met de Belgische Tamil kameraden mochten bewegingen in Noord-Afrika en het verwelkomen). Midden-Oosten staan verandering en Terwijl de politieke situatie in ons land schijnbaar nog steeds muurvast zit, revolutie opnieuw op de agenda. Dat zien we ook hier de eerste tekenen van biedt heel wat mogelijkheden en het verzet. Het IPA ging niet zo ver als be- toont de dringendheid aan van de uitsparingsmaatregelen in de buurlanden, bouw van een consequente revolutiomaar zelfs voor dit IPA heeft de burgerij naire socialistische kracht. Socialisme moeite gehad met een meerderheid van 2011 moet in dat kader worden gezien de vakbondsleden (ook in het ACV) die en werd door de aanwezigen ervaren tegen stemden en verschillende acties, als een groot succes.
Verspreid mee ons maandblad
Maart was een goede maand voor de plaren en de nationale ABVV-betoging liefst met een maandelijkse doorlopenverkoop van ons maandblad. Er waren op 24 maart voor nog eens 75 kranten. de opdracht, zodat we over een vaste tal van betogingen en acties waarop Daarnaast waren er uiteraard tal van financiële basis beschikken om onze onze militanten aanwezig waren. Op de lokale acties en collectieve verkoop- krant verder te verbeteren. Ga ook eens anti-NSV betoging (10 maart) verkoch- momenten. na of er in je omgeving niemand is die ten we 77 exemplaren van ons maandEen krant zoals De Linkse Socialist een abonnement wil nemen of die je een blad. De solidariteitsbetoging voor de is volledig afhankelijk van de versprei- abonnement cadeau wil doen. Maak revoluties in het Midden-Oosten en ding door leden en sympathisanten. We deel uit van de groeiende groep vaste Noord-Afrika was goed voor 71 exem- vragen je om een abonnement te nemen, lezers van De Linkse Socialist!
Vroeger vond ik enkel de weg naar de traditionele media, met als gevolg dat de kennis die ik bezat als het ware een anekdotische opsomming van feiten leek. Een grotere samenhang was afwezig, zowel bij de traditonele media als bij de traditionele partijen, door het gebrek aan sterke analyses. Analyses die ik wel vond bij de LSP. Door meetings van de ALS en de LSP bij te wonen en door het lezen van artikels op socialisme.be en in het maandblad, vielen de puzzelstukjes in elkaar. Door de wetenschappelijkheid die steeds gehanteerd wordt, worden zekere tendensen, rode draden in dat kluwen van feiten blootgelegd. Maar belangrijk is ook hoe die theorie steeds gekoppeld wordt aan de praktijk. Dit uit zich in de talrijke acties die de LSP op poten zet of bijwoont. In die acties is LSP de enige die consequent is, die echt aanwezig is met een duidelijke boodschap. In die acties toont de LSP als enige een strijdbare inzet voor solidariteit, ook op internationaal vlak. LSP is de enige partij die opkomt voor arbeiders en jongeren, voor allochtonen en vrouwen. En daarom werd ik lid. Chloë, Antwerpen Tijdens mijn jaren in het secundair onderwijs begon ik geleidelijk een politiek besef te ontwikkelen, leerde de verschillende standpunten kennen. Al vroeg voelde ik me met links verbonden. In discussies, thuis en op school nam ik altijd een veel progressiever standpunt in dan mijn ouders (toch ook wel links) en klasgenoten (die klakkeloos het populair rechts discours overnamen). Zo kwam het dat ik eerst mijn gading probeerde te vinden bij sp.a. Toen verscheen Bart de Wever ten tonele. Ik besefte dat sp.a geen degelijk antwoord kon bieden op het nationalisme en zijn uitwassen en dat ze niet consequent een solidair of links standpunt innamen. Hierna kwam ik door “De Stemtest” bij PVDA terecht, al kende ik niets van hun programma. Ik kreeg door enkele sympathieke klasgenoten al snel het etiket “linkse rat” opgeplakt. Aan de universiteit wou ik iets doen met mijn idealen en mijn frustratie over de vele zaken die mislopen. Ik kende Simon en zijn engagement in LSP. Bij een flyeractie op de Blandijn gaf ik mijn emailadres op en na enkele discussies met Mathias was ik een overtuigd lid van ALS en nu dus ook van LSP. Koerian, student UGent
Strijdfonds: 93% streefdoel behaald Op enkele dagen voor het einde van het eerste kwartaal van 2011 staan we op 93% van onze doelstelling om 11.000 euro financiële steun op te halen. Samen met wat nog niet is afgerekend, is het mogelijk om onze doelstelling volledig te behalen. Er waren de afgelopen drie maanden heel wat activiteiten en interventies die dit mogelijk hebben gemaakt. Zo was er het nieuwjaarsfeest in Brussel, de anti-NSV campagne en uiteraard ook het weekend Socialisme 2011. In verschillende regio’s waren er ook etentjes, ook de nieuwe afdeling in Namen haalde zo strijdfonds op. De komende drie maanden willen we geld ophalen met meigroeten (zie hiernaast), tussenkomsten op en rond 1 mei en het begin van de zomercampagne aan de festivals. Op Socialisme 2011 werd een financiële oproep gedaan om het ons mogelijk te maken om te bouwen aan een echt alternatief op het kapitalisme doorheen de hele wereld en meer specifiek voor de tussenkomsten van onze internationale organisatie in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Aarzel niet om zelf ook nog op die financiële oproep in te gaan door een bijdrage te storten of beter nog door een doorlopende opdracht te nemen om ons te steunen. Stort op 001-2260393-78 van LSP met als mededeling “steun”.
Meigroeten. Steun dit maandblad Ieder jaar openen we naar aanleiding van 1 mei ons maandblad voor boodschappen van lezers, sympathisanten, vakbondsafdelingen,... We doen dit om steun voor onze media (krant, website,...) op te halen. 1 mei is een uitstekende gelegenheid om steun te vragen, dit is immers een internationale dag van strijd, solidariteit en socialisme. Ons maandblad wordt op 1 mei op tal van optochten en bijeenkomsten verkocht. Steun deze krant met een meiwens, aanmoediging, strijdbare groet of met een advertentie voor je zaak. Je kan je boodschap opsturen naar redactie@socialisme.be en overschrijven op 001-3907596-27 met vermelding “meigroet”. We ontvangen je boodschap graag uiterlijk op 15 april.
Tarieven:
1/128e pagina : 12€ 1/64e pagina : 25€ 1/32e pagina : 50€ 1/16e pagina : 100€ 1/8e pagina : 200€
Brussel-W. Brab.: 2.370 € Vl. Brab. Limburg: 1.064 € Henegouwen: 624 € Antwerpen: 1.029 € O. & W. Vlaanderen: 1.871€ Luik-Namen-Lux: 461 € Nationaal: 2.818 €
108% 85% 73% 66% 61% 37% 352%
TOTAAL: 10.246,90 €
93%
Contact / Abonnementen
Meer info over de partij / Lid worden: PB131, 1080 Molenbeek-Sainctelette Tel: 02/345 61 81. E-mail:info@socialisme.be. Redactie: redactie@socialisme.be. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: 001-3907596-27
14 anti-racisme Vluchtelingencrisis
de
Linkse Socialist
Pak de multinationals aan, niet hun slachtoffers
A
door
Gilles (Henegouwen)
fgelopen maand kwam ik in het Afrikaanse Niger Jerry tegen. Jerry was zijn geboorteland Liberia ontvlucht om te voet, met de bus, per taxi en al liftend naar Europa te trekken in de hoop daar werk te vinden. Nadat hij 4.000 kilometer had gereisd met zijn rugzak en daarbij negen landen had doorkruist, kwam hij in Marokko waar hij op een muur botste. Daar had de politie hem opgepakt. Hij werd samen met een vijftigtal andere vluchtelingen uit verschillende landen in de woestijn gedropt. Een karavaan bracht hem mee tot in Niger. Van daaruit hoopte hij een bus naar Nigeria te nemen om vervolgens naar Zuid-Soedan te trekken in de hoop daar werk te vinden nadat hij een jaar onderweg zal zijn geweest.
Miserie en oorlog dwingen mensen ertoe om elders een toekomst te gaan zoeken. De crisis van het kapitalisme versterkt dit nog meer. Zo is er de voedselcrisis die volgens een woordvoerder van het Voedselagentschap van de Verenigde Naties veel mensen slechts drie opties biedt: vluchten, sterven of revolteren. Have en goed achterlaten, is nooit gemakkelijk. Bovendien trotseren veel vluchtelingen gevaarlijke omstandigheden op weg naar een betere toekomst. Het aantal overladen bootjes op de Middellandse Zee neemt toe. Langs de Grieks-Turkse grens wordt een grote afsluiting gebouwd om vluchtelingen tegen te houden. In Europa worden vluchtelingen vervolgens geconfronteerd met onzekerheid, repressie, uitbuiting, racisme en de koude. Afgelopen winter zaten 6.000 asielzoekers in ons land zonder onderdak, volledige families moesten in stations overnachten.
Het kapitalistische systeem zet mensen ertoe aan om hun land te verlaten. In Tunesië zijn de multinationals (waaronder 146 Belgische bedrijven) verantwoordelijk voor de brutale uitbuiting van de arbeiders. Daartoe konden ze tot voor enkele maanden rekenen op de politiedictatuur van Ben Ali om gewapenderhand lage lonen op te leggen en syndicale vrijheden de kop in te drukken. Kapitalisme kan niet bestaan zonder uitbuiting, onderdrukking en bijgevolg ook vluchtelingenstromen. Dit wordt versterkt door natuurrampen en sociale conflicten. Duizenden mensen proberen vanuit Libië naar Tunesië te vluchten, duizenden anderen verlaten Ivoorkust en trekken naar Ghana of Liberia. In Soedan zijn er stromen vluchtelingen van het noorden naar het zuiden en omgekeerd. De Franse onderdanen werden snel uit Libië weg gehaald, maar de 6.000 arbeiders uit Bangladesh zitten er vast. Na de val van Ben Ali trokken duizenden Tunesische vluchtelingen naar Italië, er waren 5.000 vluchtelingen op een week tijd. Rechtse en extreemrechtse politici zoals Marine Le Pen gebruiken de beelden van vluchtelingen in Italië om een angstklimaat op te wekken. Het zijn nochtans niet de vluchtelingen die onze arbeidsvoorwaarden en lonen bedreigen, maar wel diegenen die illegale arbeidskrachten uitbuiten tegen hongerlonen. De verantwoordelijkheid voor de crisis moet worden gezocht bij de winsthonger van de banken en de aandeelhouders, de patroons en de speculanten. Het patronaat maakt gebruik van de onzekere situatie van mensen-zonderpapieren om hen harder uit te buiten en de algemene druk op de lonen en arbeidsvoorwaarden op te voeren. Om te overleven zijn mensen-zonder-papieren bereid om gelijk welk werk te aanvaarden tegen gelijk welke voorwaarden. Belgische arbeiders en migranten hebben dezelfde belangen: samen strijden
Anti-fascisme.
voor een degelijk loon voor iedereen en het einde van discriminatie zijn noodzakelijk opdat we niet tegen elkaar kunnen worden uitgespeeld. Daarom vinden wij dat de arbeidersbeweging moet opkomen voor een regularisatie van alle mensen-zonder-papieren. Er is ook nood aan een massale recruteringscampagne van de vakbonden onder vluchtelingen en migranten om hen actief te betrekken in onze gezamenlijke strijd tegen sociale afbraak. Een ketting is maar zo sterk als haar zwakste schakel. Als regering en patronaat een zwakke schakel inbouwen in de vorm van “illegale” arbeiders, dan moeten we daar actief tegen ingaan. Het verzet tegen de verdeel-en-heerspolitiek mag zich niet beperken tot de werkvloer, dit is ook van groot belang op het vlak van huisvesting, onderwijs,... Samen opkomen voor meer middelen, sociale huisvesting, degelijk onderwijs, gratis en degelijk taalonderwijs,... is essentieel. We moeten de problemen aan de wortels aanpakken en ingaan tegen het beleid dat zorgt voor sociale ellende en miserie in zowel het zuiden als bij ons. Het is deze politiek die een deel van de bevolking tot wanhoopsdaden brengt en doet vluchten in de hoop elders een beter leven te kunnen uitbouwen. Ons verzet tegen het asociale asielbeleid bij ons is daarom anti-kapitalistisch. We verzetten ons tegen de neokoloniale plunderpolitiek die hand in hand gaat met oorlogen en bezettingen in onder meer Afghanistan maar ook Libië. We steunen de revoluties in het MiddenOosten en Noord-Afrika, deze moeten verder ontwikkelen om de basis te leggen voor een andere samenleving. Een socialistische samenleving waarin de meerderheid van de bevolking ook effectief kan beslissen over haar eigen lot en toekomst.
De strijd is nog niet gestreden…
door
H
Geert Cool, woordvoerder Blokbuster
et Vlaams Belang heeft het moeilijk. De partij wordt gekenmerkt door intern geruzie. Een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen is de Gentse fractie in twee gesplitst met vijf van de negen verkozenen die een eigen fractie vormen. Vorig jaar verloor het VB in Vlaanderen minstens 31 gemeenteraadsleden. Het ledenaantal daalde van 25.000 in 2004 tot 19.000 vandaag.
Vo o r m a l i g v o o r z i t t e r e n Europarlementslid Frank Vanhecke, de VB-mandataris die momenteel op de meeste media-aandacht kan rekenen, heeft zijn betrokkenheid bij het Vlaams Belang stop gezet en sprak zelfs vertrouwen uit in Bart De Wever van de N-VA. In de peilingen doet het VB het helemaal niet goed, de partij haalt amper nog 10% of net iets meer dan Groen en nog niet de helft van de resultaten in 2004. Sommigen concluderen hieruit dat het VB heeft afgedaan en dat het gevaar is geweken. Anti-fascisten moeten echter waakzaam zijn. De afgelopen jaren heeft het VB op basis van een populistische retoriek een electorale ruimte bezet die vandaag door anderen wordt ingepikt. Wellicht is een niet te verwaarlozen deel van de vroegere harde kern door het carrièrisme van de voorbije jaren aangetast, maar er is nog steeds een in het fascisme gevormde groep die bereid is om deze positionering op straat te brengen en daarbij andersdenkenden, andersgekleurden,... gewelddadig aan te pakken. Bovendien beschikt het VB nog steeds over een partijstructuur en nevenorganisaties waarmee er een bredere actieve kern is dan bijvoorbeeld bij de N-VA, ook al haalt die laatste partij in de peilingen drie keer zoveel als het
VB. Als de politieke zeepbel van De Wever wordt doorprikt, is een terugkeer van het VB niet uitgesloten. Op een ogenblik dat het vertrouwen in politici is gezakt tot nog slechts 13% zijn snelle veranderingen van het politieke landschap mogelijk. Het Franse voorbeeld van Marine Le Pen kan tellen als waarschuwing. Het Front National was veel dieper weggezakt dan het VB. Het doorprikken van het populisme van Sarkozy zorgt evenwel voor een sterke electorale terugkeer waardoor het niet uitgesloten is dat Le Pen bij de presidentsverkiezingen van 2012 naar de tweede ronde kan doorstoten. De terugkeer van het Front National is niet stabiel en gaat niet gepaard met een fundamentele versterking van de door de opeenvolgende twisten en crises van de afgelopen jaren verzwakte partijstructuren. Maar toch geldt dit als een waarschuwing waar anti-fascisten ook bij ons lessen uit moeten trekken. Geslaagde anti-NSV betoging
Op 10 maart trokken 1.200 anti-fascisten door de straten van Gent in de anti-NSV betoging die werd georganiseerd door Blokbuster en Actief Linkse Studenten. Dit jaar was er ook een delegatie van Studenten Tegen Racisme (STER). Wij houden ieder jaar een actieve en strijdbare betoging waarmee we politieke discussies willen voeren. We denken dat een betoging duidelijk moet zijn, zowel op het vlak van actiemethoden als op inhoudelijk vlak. Vandaar brengen we spandoeken, protestborden, vlaggen,... mee en nodigen we anderen uit om hetzelfde te doen. Het volstaat niet om te stellen dat we toch allemaal tegen racisme zijn, we moeten ook de discussie aangaan over hoe we efficiënt tegen racisme kunnen ingaan.
jongeren
www.socialisme.be april 2011
15
Onderwijsbesparingen
Naar een toestroom van Nederlandse studenten? door
I
Michiel (Gent)
n België blijven door het gebrek aan een volwaardige regering grote besparingsrondes in de onderwijssector voorlopig uit. Wanneer we over de grens kijken, zien we echter wat ook ons binnenkort te wachten staat. Overal in Europa wordt geprobeerd om studenten mee te laten betalen voor de crisis. In het Verenigd Koninkrijk werd eind vorig jaar bijvoorbeeld beslist om de inschrijvingsgelden voor het hoger onderwijs te verdrievoudigen.
Ook in Nederland blijven de aanvallen niet uit. Reeds onder Balkenende werden de eerste stappen naar een verdere elitarisering van het hoger onderwijs gezet: er werd een hervorming van het bestaande subsidiëringssysteem naar een leensysteem doorgevoerd, waardoor jongeren meer en meer met Angelsaksische toestanden te maken krijgen en bijgevolg jarenlang leningen moeten afbetalen. Het nieuwe kabinet-Rutte lijkt vastbesloten om deze besparingspolitiek voort te zetten. Reeds in oktober 2010 werd een eerste voorstel gelanceerd voor de zogenaamde “langstudeerboete”: studenten die meer dan één jaar
In tegenstelling tot de traditionele partijen, keert LSP zich niet tegen de Nederlandse studenten die hier willen studeren. Iedereen heeft het recht om te studeren waar hij of zij dat wil. Het probleem zit niet bij de Nederlandse studenten, maar bij het onderwijsbeleid doorheen Europa. We moeten gezamenlijk de strijd aangaan voor meer publieke middelen voor onderwijs. In ons land wordt daartoe de eis van 7% van het bbp voor onderwijs gebruikt (dat was het percentage dat begin jaren 1980 aan onderwijs werd besteed, intussen is het gedaald tot minder dan 5% van het bbp). De besparingen in het buitenland tonen niet alleen het asociale karakter van de Europese regeringen aan, maar ook de enorme bereidwilligheid van jongeren om op straat te komen en hun onextra nodig hebben om hun studies te Niet alleen het Nederlandse onder- genoegen te uiten over de huidige povoltooien, moeten per extra jaar €6.000 wijssysteem komt onder deze neolibe- litiek. Op 21 januari kwamen in Den betalen (€3.000 door de student zelf en rale besparingslogica steeds meer onder Haag 15.000 jongeren samen met de €3.000 door de onderwijsinstelling). Op druk te staan, ook voor het Vlaamse eis tot onmiddellijke terugschroeving deze manier wordt het de gemiddelde onderwijs heeft dit gevolgen. Steeds van de hervormingen. In Londen trokstudent quasi onmogelijk gemaakt om meer Nederlandse jongeren wijken door ken op 11 november meer dan 50.000 zich naast zijn studies nog op andere de stijgende studiekosten in eigen land studenten door de straten. Bij beide mavlakken te ontplooien, zoals binnen uit naar Vlaanderen, waar studeren nog nifestaties hebben de linkse socialisten een studentenvereniging. Een derge- min of meer betaalbaar is. In België van onze zusterorganisaties een actieve lijke maatregel treft in de eerste plaats bedraagt het jaarlijkse inschrijvings- rol gespeeld, ook in België willen we de zwaksten in de maatschappij: werk- geld voor het hoger onderwijs €570, in voorbereid zijn op de strijd die onverstudenten, jongeren met een taalach- Nederland is dit al €1.500. mijdelijk zal komen. terstand,...
Meer publieke middelen voor onderwijs! 7% van het bbp voor onderwijs! Gratis en degelijk onderwijs voor iedereen! Neen aan het Bolognaproces: geen hervormingen waarbij lessen worden geschrapt, geen opmars van de private sector in het wetenschappelijk onderzoek op onze campussen! Stop de privatiseringen van sociale diensten, restaurants en huisvesting! Voor publieke investeringen in degelijke en goedkope maaltijden en in betaalbare studentenkoten! Gratis toegang tot cultuur en openbaar vervoer!
Strijd voor sociale huisvesting aan Antwerpse unief
D
door
Mathias (Antwerpen)
it academiejaar besliste de raad van bestuur van de Universiteit Antwerpen (UA) om een derde van haar sociale koten af te breken zonder een volwaardig alternatief te voorzien. De huidige huurders zouden in de komende jaren een kot moeten zoeken op de privémarkt, waar volgens de Antwerpse schepen van onderwijs, Robert Voorhamme, al een 1000tal koten tekort zijn. Bij de bewoners sloeg het nieuws in als een bom. Vorig jaar nog werd de huurprijs met 50% verhoogd, de UA zou dit geld gebruiken om nieuwe investeringen te doen in het gebouw. Een antwoord op deze brutale aanval op de sociale voorzieningen voor studenten kon niet uitblijven.
Jongeren in strijd voor werk
D
e campagne “Jongeren i n str ijd voor werk” blijft mobiliseren en opkomen tegen werkloosheid en voor een betere toekomst. De afgelopen maanden waren er acties langs Franstalige kant en in Brussel. In maart volgde ook in Gent een campagnemoment ondersteund door LSP, ALS en de KAJ (Katholieke Arbeidersjeugd). Eind maart was er in Leuven een prikactie aan het station. Er wordt ons gezegd dat het einde van de crisis in zicht is en dat de werkloosheid terug afneemt. In februari waren er 9,2% minder jonge werkzoekenden dan een jaar geleden. De media hebben het daarbij over een “forse daling”. Wat er niet wordt bijgezegd, is dat deze daling onvoldoende is om de stijging van de voorbije maanden teniet te doen. Tussen 2007 en 2009 nam de Vlaamse jongerenwerkloosheid met 45% toe. Nationaal blijft ruim 20% van de jongeren zonder werk zitten. Het tijdelijk en beperkt herstel van de economie volstaat niet om terug te keren naar de situatie van voor de crisis. Bovendien
dreigt een nieuwe opmars van de crisis. De resultaten daarvan zien we in landen als Griekenland en Spanje (waar telkens zowat 40% van de jongeren zonder werk zit) of Ierland (waar jongeren het land massaal beginnen te ontvluchten). In Namen werd de campagne “Jongeren in strijd voor werk” opgezet op basis van een samenwerking tussen de ABVV-Jongeren, KAJ en LSP. De campagne staat uiteraard open voor al wie mee actief wil zijn in de strijd voor werk. Eind maart werd een eerste actie gevoerd aan de RVA, de FOREM (tegenhanger van de VDAB) en het kabinet van minister Antoine. We moeten met jongeren onze stem laten horen en actief deelnemen aan de poging om arbeiders, gepensioneerden en jongeren te laten opdraaien voor de kapitalistische crisis. Jongerenacties zijn ook belangrijk als antwoord op de pogingen om jong en oud tegen elkaar op te zetten door middel van discriminatie. Met deze campagne willen we in de praktijk aantonen dat we samen sterker staan en dat we ons niet laten doen.
Aanvankelijk bleef het verzet beperkt tot een online petitie en het plakken van posters met de titel “Niet te huur!”, deze campagne werd gedragen door een klein groepje studenten en een personeelslid van de UA . Eind februari kwam echter alles in een stroomversnelling. Na een vergadering met dit groepje, waar o.a. de Actief Linkse Studenten en de vakbonden aanwezig waren, werd beslist om een algemene huurdersvergadering te houden. De grote opkomst op deze huurdersvergadering toonde aan dat er een draagvlak was onder de bewoners om een serieuze campagne te voeren. Er werd beslist om een actiegroep op te richten die opkomt voor sociale koten aan de UA en om een betoging te houden op 30 maart. Momenteel wordt een enthousiaste campagne gevoerd onder de studenten. Dankzij verschillende campagnemomenten zoals spreken in de lessen, rondgaan in de refters,… enz werden er al enkele duizenden handtekenin-
gen opgehaald. Op deze actiemomenten werd ook duidelijk dat er een grote steun is voor de campagne en de eisen van het actiecomité, niet alleen bij studenten maar ook bij de ouders, zo werd er op de opendeurdag van de UA met gemak meer dan 300 handtekeningen opgehaald. De betoging op 30 maart zal een krachtig signaal geven aan de huidige beleidsvoerders en duidelijk maken dat studenten hun asociaal beleid van besparingen niet zomaar slikken. In heel Europa zagen we al dat grote besparingen werden aangekondigd in het onderwijs, maar we zien ook dat het studentenprotest hiertegen al verschillende overwinningen behaalde en er maatregelen werden ingetrokken. Deze betoging mag geen eindpunt zijn van het studentenprotest in België tegen huidige en toekomstige besparingen, maar juist een beginpunt voor een campagne om op te komen voor degelijk en gratis onderwijs voor iedereen.
de Linkse
Socialist
maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP) nummer 303 April 2011
socialisme.be Ben
€2
STEUN: € 5
je de dagelijkse stroom van
desinformatie in de traditionele media beu?
Wil je ook een andere Neem
kant van het nieuws horen?
dan een abonnement op dit blad en volg onze dagelijkse website socialisme.be.
s t r i j d s o l i d a r i t e i t s o c i a l i sm e
Voor de nationalisatie van de energiesector om een kernuitstap mogelijk te maken D
door
Stephane (Luik)
e kernramp in Fukushima zal op termijn verantwoordelijk zijn voor duizenden doden als gevolg van kanker en andere ziektes. Dit roept herinneringen op aan de kernramp in Tsjernobyl 25 jaar geleden. Blijkbaar zijn dit soort rampen nog steeds mogelijk, ook waar de kerncentrales goed zijn beveiligd.
Steun
Uiteraard is België Japan niet en zijn de risico’s op een tsunami eerder miniem in Doel of Tihange. Maar anderzijds hebben de kerncentrales in ons land en die van Fukushima wel met elkaar gemeen dat ze niet worden open gehouden op basis van een discussie over veiligheid en risico’s, maar enkel op basis van een winstlogica. Kernenergie en kernafval vormen een grote bedreiging voor de mensheid, het kan op langere termijn leiden tot de vernietiging van de planeet. Als er geen volledige beveiliging van de kerncentrales kan worden bekomen, dan moeten we zien hoe we van de kernenergie af kunnen raken.
De Belgische kerncentrales zijn eigendom van Suez, een groot privaat energiebedrijf uit Frankrijk en België. Suez en dochteronderneming Electrabel zijn enkel uit op meer winsten en vinden dat belangrijker dan het belang van de gemeenschap of de veiligheid van omwonenden en personeel. De regering blijft treuzelen in de discussie over de kernuitstap. In 1999 al werd beslist om de kernenergie af te bouwen, waardoor Suez niet langer investeert in de centrales. Intussen hebben deze centrales hun voorziene werkingsperiode overschreden, maar worden ze toch opengehouden omdat dit Suez gigantische winsten oplevert.
dit maandblad:
Er wordt gezegd dat kernenergie Wij pleiten voor een volledige kernuitgoedkoper is, maar dat geldt niet voor stap. Daartoe moeten we de energiesecde energieprijzen die wij moeten beta- tor uit de klauwen van de private sector len. De superwinsten verdwijnen van- halen om de algemene belangen van de daag in de zakken van de grote aandeel- meerderheid van de bevolking centraal houders van Suez. Wij vinden dat deze te stellen in de discussie over energie. middelen moeten worden aangewend Dan kan tot de onmiddellijke stopzetom te investeren in publiek weten- ting van kerncentrales in aardbevingsschappelijk onderzoek naar alternatieve gevoelige gebieden worden overgegaan energie om een kernuitstap mogelijk te en een geleidelijke volledige kernuitmaken. Het personeel van de bestaande stap naarmate alternatieve energie meer kerncentrales kan een cruciale rol spe- tot ontwikkeling wordt gebracht. Door len in de ontwikkeling van alternatieve de enorme energiewinsten van de afgeenergieproductie. lopen jaren te besteden aan het onderHet is hypocriet om op basis van het zoek naar hernieuwbare energie, zou gevaar van kernenergie de productie in dat vrij snel kunnen gebeuren. ons land af te bouwen om vervolgens kernenergie vanuit Frankrijk te halen.
001-3907596-27