De Linkse Socialist nr. 343 april 2015

Page 1

België - Belgique Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek BC 4383 P2A6269

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 343 

Afgiftekantoor 1081 Brussel 8 Ver. uitg. G. Cool, Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek

april 2015

strijd  solidariteit  socialisme

door

Stéphane Delcros

O

ns land is stilaan niet alleen een belastingparadijs, maar ook een besparingsparadijs voor de allerrijksten. Ieder rookgordijn dat werd opgeworpen als zouden ook de rijksten inspanningen moeten leveren, wordt doorprikt. De zogenaamde kaaimantaks is al van inhoud ontdaan alvorens hij het levenslicht zag. Voor N-VA kan een taxshift er enkel uit bestaan dat er meer uit onze broekzak verdwijnt dan er in onze vestzak bijkomt. De grootste bedrijven zetten ondertussen uitstekende resultaten neer, de grote aandeelhouders en topmanagers vieren mee. Het besparingsparadijs voor de rijken gaat voor ons gepaard met groeiende sociale ellende en een regelrechte aanslag op onze levensstandaard en sociale verworvenheden. Elke dag volgt er wel een nieuwe aanval of provocatie. Bruggepensioneerden moeten straks terug beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt, oudere werkenden zien de mogelijkheid van vervroegd pensioen verdwijnen en moeten soms tot tien jaar langer werken, openbare diensten worden afgebouwd tot kritieke punten waarop een minderjarige psychiatri-

Trekken ambtenaren algemene beweging op gang? P5

sche patiënte in een politiecel wordt gestopt bij gebrek aan opvang, belbussen worden afgeschaft, bibliotheken kunnen verdwijnen, ... Zo zijn er tientallen voorbeelden te geven, van kinderopvang tot rusthuizen over onderwijs, openbaar vervoer en zelfs het gerecht. Samen met de aanvallen op onze lonen, denk maar aan de indexsprong, komt dit allemaal hard aan. En als we dan protesteren, staan de rechtse provocateurs uit de regering meteen klaar om daar schande over te schreeuwen. Zo twitterde Annick De

Ridder (N-VA en ex-Open vld) dat het ABVV een “asociale, archaïsche en kortzichtige club oelewappers” is. Niet dat ze leden van andere vakbonden wel sympathiek vindt, al wie het niet eens is met het afbraakbeleid valt onder de noemer ‘oelewapper’. De Ridder geeft hiermee uitdrukking aan een gevoel dat leeft onder een groot deel van de federale regering en de partijen die er deel van uitmaken. Het wijst op twee compleet tegengestelde standpunten over het brutale besparingsbeleid in ons land. De scheidingslijn daarbij loopt niet langs communautaire lijnen, evenmin wordt het bepaald door afkomst of religie. Het zijn zij daarboven, een kleine kliek van steeds rijkeren en diegenen die hopen hen ooit te vervoegen, tegenover wij hieronder. Zij controleren de dagelijkse propaganda in de gevestigde media en zetten de toon in het politieke debat. Wij hebben de kracht van ons aantal. De slachtoffers van het besparingsbeleid zijn met veel meer dan diegenen die er voordeel uit halen.

Na Griekenland wordt er naar Spanje gekeken P 10

Mevrouw De Ridder, er zijn meer oelewappers dan je denkt! Deze regering wil geen toegevingen doen. We zullen acties moeten voeren tot we ze weg krijgen. Het eerste actieplan in het najaar deed de regering al wankelen. Laat ons gebruik maken van de sterkte van dat actieplan om nieuwe hardere en grotere acties te voeren. Er is nood aan een opbouwend actieplan met acties en stakingen waarbij de mobilisatie van onderuit wordt opgebouwd met een informatiecampagne en algemene vergaderingen. We moeten het enthousiasme opbouwen op de werkvloer, maar ook buiten het traditionele syndicale milieu. Het betrekken van alle lagen die geraakt worden door besparingen maakt het mogelijk om de beweging verder op te bouwen naar overwinningen. Tijdens het actieplan eind 2014 werden we vervoegd door groepen jongeren, scholieren en studenten. Er was ook steun uit de socioculturele hoek, denk maar aan Hart boven Hard en de

Franstalige tegenhanger ervan, Tout Autre Chose. De Grote Parade van Hart boven Hard op 29 maart is een belangrijke stap. Er zijn beperkingen op organisatorisch vlak en inzake politieke oriëntatie, maar dit initiatief vult een leegte die opengelaten werd door de vakbondsleidingen. Alles coördineren in een beweging met duidelijke doelstellingen en ordewoorden gekoppeld aan een agenda van acties, zou een grote stap zijn om Michel I en het volledige besparingsbeleid ten val te brengen. Er is een alternatief op het besparingsbeleid. We kunnen het dictaat van de markten verwerpen en bouwen aan een samenleving waar de behoeften van de volledige samenleving centraal staan. Dat kan door de rijkdom die wij produceren ook onder onze democratische controle te plaatsen met de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie. We hebben nood aan een radicale verandering in de vorm van een andere samenleving, een socialistische samenleving!

Toegevingen Syriza leiden tot meer agressie van EU P 8-9


fraude

de

Linkse Socialist

Geen geld?

SwissLeaks alleen legt 6,2 miljard euro fraude uit ons land bloot

door

Tim (Brussel)

H

et SwissLeaks-schandaal rond de Britse bank HSBC is een nieuw voorbeeld van hoe de allerrijksten in onze maatschappij telkens weer nieuwe manieren vinden om geen belastingen te moeten betalen op hun reusachtige kapitalen. Honderdduizend superrijken, bankiers, politici zakenmannen, artiesten en erfgenamen van grote fortuinen werden door HSBC geholpen om meer dan 180 miljard euro te verbergen voor de fiscus in hun land. Onder hen ook 3.000 Belgen, die voor meer dan 6,26 miljard euro fraudeerden. Dat België zo’n groot belang heeft in het schandaal komt vooral door het aantal diamantairs die via HSBC belastingen ontdoken. Met ongeveer duizend zijn ze, de Antwerpse diamanthandelaars die via HSBC hun winsten belastingvrij en illegaal in Zwitserland parkeerden. Diezelfde diamantsector kloeg begin februari 2015 nog steen en been over de lage winstmarges die ze haalde op de desondanks steeds groeiende omzet in de diamantverkoop. Als we de gelekte HSBC-rekeningen met soms tientallen of honderden miljoenen euro’s zwart geld van Belgische diamantairs mogen geloven, valt dat dus allemaal nog wel mee…

“Welk verschil is er tussen een bank overvallen, en er één op te richten?”, wist Berthold Brecht al. De dienstverlening die HSBC aan haar divers clienteel bood, liegt er inderdaad niet om. Handel in wapens of kindsoldaten? Bloeddiamanten of drugssmokkel? Geld versluizen voor Al Qaeda? Word je als zakenman gezocht voor fraude of belastingontduiking, of wil je je geld veilig parkeren terwijl je naar de gevangenis moet? HSBC zorgde telkens voor een dienstverlening op maat. Ook dictators als Mubarak in Egypte, ‘Baby Doc’ Duvalier in Haïti of Bashar al-Assad in Syrië maakten gebruik van de diensten van de Britse bankier om de

rijkdommen in hun land te versluizen naar hun persoonlijke bankrekening. Corrupte politici in Senegal, Ivoorkust en Tanzania lieten miljarden verdwijnen uit hun straatarme landen, terwijl ze tegelijk met uitgespreken gelaat verkondigden dat er geen geld is voor gezondheidszorg of onderwijs. “Geld stinkt niet”, vonden de HSBC-bankiers, terwijl ze vrolijk de commissies opstreken uit het misdaad- en fraudegeld. Inkomsten die uiteraard belastingvrij naar Zwitserland werden overgebracht: HSBC-topman Stuart Gulliver had op twee jaar tijd een spaarpotje van 6,7 miljoen euro bijeengespaard op een geheime Zwitserse rekening. Het HSBC-schandaal toonde op een paar dagen tijd hoe grondig het kapitalisme verkeerd zit. Niet alleen door de gigantische omvang van de fraude: de honderdduizend betrokkenen hadden samen illegale tegoeden staan die hoger zijn dan het BBP van 141 landen in de wereld, de bank wist ook heel goed dat dit geld vaak uit strafbare feiten of illegale praktijken voortkwam. Interne documenten toonden aan dat

HSBC precies wist wanneer geld van Het schandaal toont opnieuw dat de criminele oorsprong kwam, en dat de 1% rijksten telkens weer nieuwe maniebank zelf zelf naar creatieve uitwegen ren vinden om belastingen te ontduiken. zocht om die misdadige klanten ver- Banken staan aan te schuiven om hen der te helpen. Ook gebruikte de bank daar actief bij te helpen. Als socialisten al haar politieke en mediatieke invloed spreken over vermogensbelasting, of andere manieren om te zorgen dat ook de allerrijksten hun bijdrage leveren aan de gemeenschap, moeten we met“Welk verschil is een ook de vraag stellen hoe we echt er tussen een bank controle kunnen hebben over wat er met die rijkdommen gebeurt. Meteen stelt overvallen, en er één dit de noodzaak van een direct beheer op te richten”? van de banken en de multinationals Bertold Brecht door de gemeenschap zelf. Schandalen als bij HSBC, Luxleaks, de kaaimaneilanden, … tonen aan dat er op deze om een schandaal verborgen te houden. wereld meer dan voldoende rijkdomToen de Britse krant The Guardian men zijn om iedereen een menswaarhet nieuws van de fraude aan het licht dig leven te kunnen bieden. Maar om bracht, stopte HSBC met het plaatsen ervoor te zorgen dat die rijkdommen van advertenties in die krant. Eerder ook ingezet worden naar de behoeften had ook The Daily Telegraph druk ge- van de meerderheid van de bevolking voeld om het schandaal niet uit te bren- is een directe democratische controle gen, om verlies aan inkomsten vanuit over de productie en distributie van de de bank te vermijden. Tot zover de vrije rijkdommen nodig. Dat is voor ons het pers in tijden van privébezit van de gro- democratisch socialisme waarvoor we te mediakanalen. elke dag opkomen in de strijd!

Was dit de boodschap van missionaris De Croo in Congo: ‘corruptie is het voorrecht van liberale vrienden’?

Serge Kubla aan de gevangenis van Vorst door

Geert Cool

H

et bezoek van ministers De Croo en Reynders aan Congo is niet onopgemerkt voorbijgegaan. Zo pleitte De Croo tegen de corruptie en de autoritaire opstelling van het regime. De strijd tegen corruptie en autoritaire uitwassen hoeft zich evenwel niet tot Congo te beperken.

Het toeval wil dat op het ogenblik dat De Croo en Reynders in Congo zaten hun liberale vriend Serge Kubla, MRburgemeester van Waterloo en voormalig Waals minister, werd aangehouden op verdenking van corruptie. Kubla trad ondertussen af als burgemeester. Hij zou 240.000 euro per jaar ontvangen hebben van Duferco. Het geld was een vergoeding voor zijn consultancy-activiteiten in Congo. Het geld werd via een in Malta geregistreerde vennootschap betaald. De ‘consultancy’ zou onder meer bestaan hebben uit het omkopen van Congolese ambtenaren om investeringen in de ‘sector van de kansspelen’ binnen te halen. Als De Croo de corruptie in Congo wil aanpakken, moet hij dus niet tot in Kinshasa gaan. Hij kan even goed de trein naar Waterloo nemen. Overigens is het opmerkelijk dat liberale kopstukken optreden als verleners van handen spandiensten voor een bedrijf als Duferco, dat de afgelopen jaren in ons land honderden banen schrapte. En eveneens opmerkelijk: de vennootschap van Kubla was in Malta gevestigd om slechts 5% vennootschapsbelasting te betalen. Belastingontduiking, omkoperij, corruptie, casino’s, … de wereld van de liberale kopstukken is duidelijk niet die van de gewone werkenden. De advocaat van Kubla protesteerde tegen de bekendmaking van stukken uit het onderzoek in onder meer Le Soir. Gelukkig heeft Kubla niet de-

Armand De Decker: 1.000 euro per uur voor zichzelf, wil indexsprong voor ons. zelfde advocaat als zijn buurman, het zou hem immers een flinke duit kosten. Zijn buurman in Waterloo is namelijk de Kazachse miljardair Chodiev die dankzij zijn goede vriend Kubla in 1997 snel de Belgische nationaliteit kreeg. Chodiev werd in het corruptiedossier rond Tractebel in Kazachstan verdedigd door de liberaal Armand De Decker. Voormalig senaatsvoorzitter Armand De Decker ligt nu onder vuur omdat hij ruim 700.000 euro zou ontvangen hebben van de Kazachse miljardair Chodiev. De Decker ontkent dat hij werd omgekocht en ook dat het om 700.000 euro ging, maar hij geeft wel toe dat hij als

advocaat enkele honderdduizenden euro kreeg voor juridisch advies aan Chodiev. Er werd gesproken over een tarief van 1.000 euro per uur. Of de indexsprong ook op de uurtarieven van Armand De Decker van toepassing is, werd niet bekendgemaakt. Chodiev ontkwam een vervolging wegens corruptie in Kazachstan omdat hij zijn proces kon afkopen. De mogelijkheid om strafvervolging af te kopen werd op een drafje door het parlement gejaagd, onder meer op aansturen van toenmalig senaatsvoorzitter De Decker. Chodiev was de eerste die gebruik maakte van de strafrechtelijke minnelijke schikking. Toeval? Terwijl ze onze levensstandaard aanvallen met indexsprongen en andere transfers van arm naar rijk, genieten de liberale kopstukken zelf van lonen die tot 1.000 euro per uur oplopen. We moeten echter toegeven, ze zijn hun geld waard. Ze verdedigen op efficiënte wijze de belangen van de superrijken en de grote bedrijven die met alles weg geraken. Daarbij nemen de liberale kopstukken uiteraard ook de methoden van hun broodheren over. Het wordt tijd dat wij langs onze kant ook politieke vertegenwoordigers hebben die even efficiënt onze belangen verdedigen en dit op basis van onze methoden van democratische controle, permanente afzetbaarheid en aan een gemiddeld loon van een geschoolde arbeider.


ons onze standpunt mening

www.socialisme.be april 2015

We mogen ons niet laten verdelen. Nieuw algemeen actieplan tot Michel I valt!

EDITO

E ric B yl U i tvoer end B u r eau LSP

door lid

C

D&V tracht het tegendeel te bewijzen, maar de regering Michel is niet uit op akkoorden. Ze wil de druk opvoeren en de krachtsverhoudingen wijzigen. Deze regering moet weg en met haar heel het besparingsbeleid. Dat vereist een tweede actieplan, massaler en harder dan het vorige.

Het vorige actieplan deed de regering wankelen. Eind december verloren de regeringspartijen samen 6% in de peilingen, de N-VA alleen al 4%. Meer dan 70% vond de indexsprong en het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar slechte maatregelen. Knack en VTM kwamen tot de bevinding dat 85% van de Vlamingen een belasting wil op vermogens boven de 1 miljoen euro, 91% van de CD&V kiezers en zelfs 78% van die van Open vld en N-VA. De vakbondsleidingen zouden op 16 december het vervolg bespreken. We waren allemaal in blijde verwachting: de regering had maar een duwtje meer nodig. Sommigen wilden een staking “tot de finish”. Omdat nog veel strijdpotentieel onbenut bleef, pleitte LSP voor een tweede actieplan eindigend in een hernieuwbare 48-urenstaking. Maar de vakbondsleiding stelde uit tot 6 en dan tot 30 januari, het ACV zelfs tot 10 februari. Op vraag van patronaat en CD&V moesten de onderhandelingen nog een kans krijgen. Ons moment ging verloren. Patroons en regering laten hun moment niet voorbijgaan

D a n k z ij d e o e r c o n s e r v a t ie ve Islamitische Staat, kon Michel het beeld van een zwakke verdeelde regering bijstellen, zeker na de ontmanteling van een terreurcel in Verviers. Nieuwe peilingen wezen op herstel, de N-VA recupereerde 2,5%. Regering en patronaat grepen hun moment: geen enkele loonmarge in 2015, maximaal 0,8% bruto in 2016 en nog maar eens de welvaartsenveloppe voor de laagste uitkeringen. Meer was er uit de Groep van 10 van werkgevers- en werknemersorganisa-

ties niet te wrikken. Een normaal mens zou zich doodschamen in een context van Lux- en Swissleaks, maar niet de patroons en de regering. Financieminister Van Overtveldt (NVA) rukte in aanloop naar de stemming over het sociaal akkoord in de nationale raad van het ACV de laatste strohalm uit: “een taxshift kan niets anders zijn dan een BTW-verhoging”. Sindsdien gaat er geen dag voorbij of regeringspartijen willen de werkloosheid beperken in de tijd, langdurig zieken aan het werk stellen, de toelage van werkloze mantelzorgers afnemen, bruggepensioneerden terugroepen, huurprijzen indexeren, patroons die de loonnorm en de indexsprong niet respecteren sanctioneren, ... Tegelijk eisen ze “twee jaar sociale vrede” of toch minstens het opbergen van het stakingswapen. Dat komt bovenop de minimumdienst die ze om te beginnen wil opleggen aan spoormannen, cipiers en luchthavenpersoneel. Geen akkoord als er geen oplossing is voor iedereen?

konden voorleggen. Nu weten ze zelf niet eens waar ze aan toe zijn. We lopen er niet echt warm voor, maar een deelakkoord tekenen en toch het gemeenschappelijk vakbondsfront in stand houden, kan blijkbaar. Waarom zou dat niet evengoed gelden voor actie? Waarom zou een initiatief van pakweg het ABVV of het ACV in afwachting dat de andere vakbond erbij aansluit ineens wel een breuk van het gemeenschappelijk front moeten betekenen? Er schort wat met inspraak. De vakbondsleiding communiceert niet rechtstreeks, maar via de media. Die laten daar steevast een politicus van de meerderheid en een vertegenwoordiger van het patronaat ‘duiding’ bij geven. Waarom legt men ons pas zaken voor als alles in kannen en kruiken is? Zo zijn we wel verplicht akkoord te gaan, want anders gaan we open en bloot in tegen de leiding die zich in de pers al vastgepind heeft en verzwakken we onszelf. Door op 22 april een 24-urenstaking van de openbare diensten aan te kondigen, heeft de ACOD eindelijk het getalm doorbroken. Waarop wachten de andere bonden van de openbare diensten om zich hier ondubbelzinnig bij aan te sluiten? Tot de regering vanzelf plooit? Waarom zouden de vakbonden van de openbare diensten op 22 april de centrales van de privésectoren niet oproepen om een nieuwe nationale betoging in gemeenschappelijk front te organiseren als aanloop naar een 48urenstaking? Eens zien of de regering dat zou overleven.

Tijdens het najaar riepen de vakbondsleidingen op de ordewoorden nauwgezet te volgen. Gezamenlijke en gecoördineerde actie zijn immers veel efficiënter dan ieder zijn weg te laten gaan. Maar nu hebben we de indruk dat de vakbondsleidingen zelf de chaos organiseren. Het ACV heeft de deur opengezet voor een wirwar aan deelakkoorden. Tot genoegen van patronaat en regering, vinden Jorissen (ABVV-metaal) en Dedeyn (BBTK), zonder overleg met de achterban van hun centrale of de ABVV-top, een indexsprong geen staking waard. Een politiek alternatief Gaat men ons straks vertellen dat we nodig niet meer tegen de indexsprong mogen staken omdat we anders het deelakkoord Afschaffing van de indexsprong en over de SWT’ers in gevaar brengen? In vrije loononderhandelingen, een sterplaats van de houding in te nemen die we ke sociale zekerheid en een goede sovan onze delegees verwachten - geen ak- ciale bescherming, behoud en versterkoord, zolang er geen oplossing is voor king van de openbare diensten zonder iedereen - dreigt het binnenkort ieder te raken aan het ambtenarenstatuut en voor zich te worden. een rechtvaardige fiscaliteit, zonder dit minimum zou er volgens de vakbondsAls deelakkoord geen leidingen geen akkoord komen. Later probleem is voor het werd daar ook het terugtrekken van de gemeenschappelijk front, maatregelen voor schoolverlaters aan gekoppeld. Hoewel de regering metwaarom zou actie dat wel zijn? een liet verstaan dat dit onbespreekbaar was, namen de vakbondsleidinDe concentratie van 11 maart en die gen plaats aan de onderhandelingstafel. van de openbare diensten de 19de wa- Waarom? Omdat ze zelf niet geloven ren een goede aanloop, maar moet dat dat er een alternatief bestaat. Met een nu echt telkens achter de schermen ter- regering met christen- en sociaaldewijl de achterban maar moet gissen? De mocraten hopen ze op meer inspraak, sterkte van het vorige actieplan was dat maar ook die vinden dat we langer moewe steeds de volgende afspraak kenden, ten werken, onze lonen te hoog zijn en ruim vooraf en met goed uitgewerkt investeerders gelokt moeten worden informatie- en mobilisatiemateriaal. met fiscale geschenken. Moeten we Interprofessionele vergaderingen hiel- echt weer de richting Di Rupo uit, zopen ons voorbereiden. Op personeels- dat N-VA of nog ergere populisten de vergaderingen wisten delegees wat ze ontgoocheling over diens beleid kun-

nen uitbaten? pen en een echte socialistische politiek De Griekse bevolking heeft getoond te voeren. Het ABVV-Charleroi Zuid dat het anders kan door massaal voor Henegouwen roept al enkele jaren op Syriza te stemmen sinds die de com- voor een breuk met de christendemomunisten en andere radicaal linkse cratie, de sociaaldemocratie en de groegroepen aanbood om samen te vechten nen en wil alles wat zich links daarvan voor een meerderheid die de hele bespa- bevindt verenigen in een brede, demoringspolitiek zou verwerpen. Vandaag cratische, inclusieve strijdpartij met resbehaalt Syriza in de peilingen zelf pect voor alle deelnemers. PVDA-GO 47%! Dat zou Syriza toch voldoende had een eerste stap in die richting kunvertrouwen moeten geven om te weer- nen zijn, maar is alweer opgedoekt. LSP staan aan de druk van het Europees blijft beschikbaar om die discussie aan establishment, de besparingen te stop- te gaan met ieder die dat wil.

ZO GEZEGD De maat is vol!

De eerste in de rij om de grijsgedraaide antivakbondsplaat steeds opnieuw op te zetten, is uiteraard Karel Van Eetvelt. Hij verklaarde over de stakingsoproep van ACOD voor 22 april: “Deze keer is de maat vol. Nu krijgen ze met mij te doen.” Niet dat Van Eetvelt vorige acties wel steunde, maar nu is hij het naar eigen zeggen “zo beu als koude pap”. De werkgevers stelden dat acties tegen het harde besparingsbeleid de bedrijven niet mogen treffen, alsof ze niet verantwoordelijk zijn voor het beleid waar onder meer Van Eetvelt al jarenlag op aandringt. En als de openbare diensten een dag platliggen als gevolg van een staking – nochtans slechts een voorproefje van hoe openbare dienstverlening er in hun neoliberale model uitziet – blijven ze moord en brand schreeuwen. De boodschap van de werkgevers aan alle werkenden en uitkeringstrekkers is duidelijk: zit stil terwijl jullie gepluimd worden door onze regering. Viptentcoalities

In de Ronde van Vlaanderen ligt de nadruk steeds meer op de betalende viptenten. De renners moeten er zelfs een ander parkoers voor afleggen, alles moet wijken voor de commercie. Schrijver Tom Lanoye merkte op dat de rechtse regeringen aan het publiek van de viptenten doen denken: “Onze twee regeringen zijn typische viptentcoalities: goed gekleed en proper gekapt, maar ook hautain, wereldvreemd en navenant hardvochtig.” (De Morgen 14 maart) Tegen radicalisering

Militantenconcentratie op 11 maart. Foto: PPICS

Joel De Ceulaer had in Knack (25 februari) een boodschap voor minister Jan Jambon: “Maandag las ik in De Standaard dat uw zoon aanwezig was bij de sluiting van café De Leeuw van Vlaanderen – een gelegenheid waarbij ten aanzien van de Joodse medemens onder meer werd gezongen dat “de ovens” weldra zullen “branden”. Voor een man die verantwoordelijk is voor de deradicalisering van Vlaamse jongeren doet zich hier een opportuniteit voor: u kunt thuis al een beetje oefenen.”


op de werkvloer

de

Linkse Socialist

Aangepaste beschikbaarheid: rechtstreeks van de werkvloer naar de zorgcontainer

Protest tegen het Generatiepact in 2005. Foto: Laurent door

Geert Cool

D

at de jongerenwerkloosheid in ons land sinds het begin van de crisis in 2008 toenam van 18% tot 23,7% in 2013 (1) laat de neoliberalen koud. Dat oudere werknemers steeds meer moeite hebben om mee te kunnen en hierdoor in ziekte en invaliditeit terechtkomen, eveneens. Op vijf jaar tijd nam het aantal arbeidsongeschikte oudere werknemers (50 plus) met 20% toe. (2) Het vorige offensief tegen het brugpensioen, tegenwoordig ‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag’ (SWT), is amper verteerd of de regering staat al klaar met een nieuw. Ze wil dat we werken tot we erbij neervallen.

Het akkoord tussen de sociale partners om de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt van bruggepensioneerden te beperken tot een passieve beschikbaarheid en enkel voor wie na 1 januari van dit jaar in een stelsel van SWT stapte met dan nog een aantal uitzonderingen, ging niet ver genoeg voor de regering. Dat de vakbondsleiding meestapte in de aanval op het brugpensioen volstond niet. Het akkoord van de sociale partners werd gedegradeerd tot een “advies” dat meteen aan de kant werd geschoven. De “passieve” beschikbaarheid werd omgedoopt tot een “aange-

paste” beschikbaarheid. Het resultaat is een regeling waarin het brugpensioen volledig op de helling komt te staan. De N-VA is al enkele jaren voorstander van het volledig uitdoven van het brugpensioen. Door SWT’ers “aangepaste” beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt op te leggen, wordt het brugpensioen formeel niet afgeschaft maar wordt het wel oninteressant voor werkenden. Gelijk welke ‘aangepaste’ aangeboden job zal ongetwijfeld tegen slechtere arbeidsen loonvoorwaarden zijn. Bovendien wordt de deur opengezet voor sancties

indien niet actief naar werk gezocht wordt. Dat het pensioen op de laatste lonen wordt berekend, zorgt ervoor dat er ook na de tewerkstelling negatieve gevolgen zijn. Waarom zou je vroeger vertrekken als je nadien een slechter betaalde nieuwe job moet aanvaarden? Niet dat de werkgevers staan te springen om oudere werknemers aan te werven. Dat zelfs de werkgevers vragen hadden bij de beschikbaarheid van SWT’ers bevestigt het gebrek aan patronale interesse in oudere werkenden. Beroepsprovocateur Van Eetvelt pleitte in 2009 nog voor een “onmiddellijk verbod” op brugpensioen, maar moet nu onder druk van zijn achterban de beperking van de beschikbaarheid van SWT’ers steunen. De regering wil echter kost wat kost vasthouden aan het doel om het ‘heilige huisje’ van het brugpensioen volledig te slopen. Langer werken, langer werkloos

Volgens de regering is er geen verband, maar terwijl ouderen langer

werken zijn jongeren langer werkloos. plaats van ouderen tot armoede te verJe hoeft geen rekenkundig wonder te oordelen, moet er dringend werk gezijn om wel een verband te zien. Waar maakt worden van een verhoging van in 2008 34,5% van de 50-64-jarigen de pensioenen tot 75% van het laatst aan de slag was, bedroeg dit in 2013 verdiende loon met een minimum van al 41,7%. Onder jongeren was er in de- 1.500 euro per maand. zelfde periode een omgekeerde tendens: In plaats van te werken tot we ervan 27,4% naar 23,6%. De totale werk- bij neervallen, moet het brugpensigelegenheidsgraad nam lichtjes af van oen behouden blijven en mag er geen 62,4% tot 61,8%. (3) verhoging van de pensioenleeftijd koDe verhoging van de effectieve uitsta- men. Geef jongeren een toekomst, gun pleeftijd (cijfers hierover lopen uiteen, ouderen rust. Verder is er nood aan maar er is telkens een stijgende ten- een arbeidsduurvermindering zonder dens) zorgt ervoor dat de uitstapleef- loonverlies en met bijkomende aantijd stilaan samenvalt met de leeftijd tot wervingen om het beschikbare werk waarop we gezond te verdelen en om blijven. Volgens eu- Volgens eurostat de werkdruk te verrostat is dat 64,3 jaar lagen. blijven mannen voor mannen en 65,4 Is dit onbetaalbaar? gemiddeld gezond jaar voor vrouwen We zijn nog nooit zo tot 64,3 jaar en (4). De regering wil productief geweest vrouwen tot 65,4 ons binnenkort laten en er was nog nooit jaar. De regering werken tot 67 jaar. zoveel rijkdom. Er Je hoeft geen dokter wil ons binnenkort zijn middelen, maar te zijn om het prodie worden vandaag laten werken tot bleem daarbij op te niet geburikt voor 67 jaar. Je hoeft merken. sociale noden. Een Zou het niet logisch geen dokter te zijn herverdeling van de om het probleem zijn om eerst de jonrijkdom zullen we geren aan werk te niet bekomen door daarbij op te helpen in plaats van het vriendelijk te merken. de ouderen te laten vragen en al helewerken tot ze erbij maal niet met symneervallen? bolische doorkijktaksen en andere aankondigingsmaatregelen die gemakBehoud van het kelijker omzeild zullen worden dan opgelegd. Wat we niet zelf met de gemeenbrugpensioen! Haal schap controleren, kunnen we moeilijk gepensioneerden uit herverdelen. De sleutelsectoren van de armoede! economie zullen in publieke handen De regering vergelijkt graag onze moeten komen zodat we kunnen belonen met die in de buurlanden en dit slissen hoe de door ons geproduceerde als onderdeel van een neerwaartse spi- rijkdom wordt aangewend. raal. Over de pensioenen horen we de rechtse partijen of het patronaat niet, Voetnoten die zijn immers lager dan in de buurlanden. Volgens een Europese studie (1) Cijfers van de FOD Economie: http://statbel. bedraagt het armoederisicopercenta- fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/arge voor 65-plussers in ons land 18,4% beidsmarkt_levensomstandigheden/belgische_ tegenover 14,9% in Duitsland, 8,7% in arbeidsmarkt_1983-2013.jsp Frankrijk en 5,5% in Nederland. In de (2) http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/econogehele EU is het 13,8%. (5) Waarom ligt mie/1.1701460 het risico op armoede in Nederland zo (3) Trends op de Belgische arbeidsmarkt. http:// laag? Omdat een gemiddeld pensioen statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statiser 400 euro per maand hoger ligt dan tiques/arbeidsmarkt_levensomstandigheden/ in ons land (6). belgische_arbeidsmarkt_1983-2013.jsp De maatregelen die nu genomen wor- (4) Healthy life years and life expectancy at den om SWT te beperken en bovendien birth, by sex, http://ec.europa.eu/eurostat/data/ SWT’ers beschikbaar voor de arbeids- database markt te maken, zullen ervoor zorgen (5) armoedebestrijding.be/cijfers_ouderen.htm dat de pensioenen verder naar beneden (6) Cijfers van Delta Lloyd: http://www.kapitagaan. Dit gebeurt ondanks de stijgende levragen.be/2013/gemiddeld-pensioen-in-belgieproductiviteit tijdens onze loopbaan. In versus-buitenland/

Golf van acties in de rusthuizen van ORPEA. Interview met Francis Stevens, BBTK-secretaris BHV Wat heeft de werknemers tot deze staking gebracht?

interview door

B

Wouter

egin maart braken spontaan acties uit in de rusthuizen van ORPEA. De maat is vol voor heel wat zorgverstrekkers, de emmer van de werkdruk is overgelopen. Ze eisen meer jobs en betere werkvoorwaarden. Een interview van Francis Stevens, de betrokken secretaris voor BBTK B-H-V Social Profit.

staat is om te zorgen voor goede werk- Hoe kan er solidariteit betuigd condities en uitgebouwde zorg aan worden? bejaarden. Zijn belang is echter meer “De werknemers van ORPEA zullen “In België beheert de multinational winst maken. Dit optimaliseren ver- steun kunnen gebruiken in elke fase ORPEA 58 rusthuizen. Ondanks ver- klaart zijn hardvochtige aanpak van de van de strijd. Solidariteitsbetuigingen schillende maanden onderhandelin- werknemers. De winst vloeit voor een kunnen het draagvlak van de acties gen over het verlichten van het zware groot gedeelte voort uit de uitbuiting verbreden. Aanwezigheid op acties is werk om betere hulp en zorg aan de van het personeel.” eveneens ondersteunend, zeker door bejaarden te kunnen bieden, wou de andere werknemers of delegaties uit directie geen oplossing hiervoor bie- Hoe is de staking ontstaan? de sector.” den. Daarenboven weigerde ze federale subsidies (sociale maribel) te gebrui- “Na een aantal onderhandelingen, ken om 22 jobs te kunnen invullen. Ze het indienen van een stakingsaanzeg Wat betekent dit voor de sociale wijzen dit af omdat ze het geld zouden en een verzoeningspoging bleef alles sector? moeten voorschieten, iets wat in ge- onveranderd. De mensen op de werksubsidieerde diensten nooit een pro- vloer zijn het echt beu en hebben het “De commercialisering van de zorg bleem vormt. De druk op de werkne- werk onderbroken. Ondertussen zijn leidt tot slechtere werkcondities en een mers is onhoudbaar, de bewoners zijn er spontane acties geweest in een tien- minder toegankelijke zorg die aan kwaeveneens de dupe. Tegelijkertijd kent tal vestigingen.” liteit afneemt. We moeten ons dan ook dit beursgenoteerd bedrijf een enorme massaal verzetten hiertegen. Een goed winsttoename, in één jaar tijd was er Wat gebeurt er verder? uitgebouwde publieke zorg is noodzaeen stijging van haar aandelen tot 20% kelijk voor de toekomst. Zowel voor de (46,24 euro op 21/01/2014 en 56,48 euro “Momenteel breiden we de acties uit op 23/01/2015!).” naar meer vestigingen. We proberen werknemers als voor ieders oude dag. iedereen, zowel werknemers als bewo- Dit kan slechts door fundamentele veranderingen in de samenleving, waarbij Er zijn dus middelen beschik- ners en familie, bewust te maken van de mensen op de werkvloer en de gewat er gebeurt. De acties zullen verder baar? gaan tot we een degelijke oplossing af- bruikers van de zorg de controle heb“Zeker en vast. Dit is een zeer winst- dwingen. De maat is vol, de mensen ben, niet de werkgevers en de aandeelgevende multinational die volledig in willen doorgaan!” houders van de multinationals.”


op de werkvloer

www.socialisme.be april 2015

Staking publieke sector op 22 april

Trekken ambtenaren algemene beweging op gang? door

Maud (Brussel)

W

e weten dat het doel en de tactiek van de regering-Michel I dezelfde zijn als die van de vorige regering: ons laten betalen voor de crisis van de kapitalisten. Het ritme en de omvang van de aanvallen ligt nu een pak hoger, maar hetzelfde refrein blijft weerklinken: “er is geen alternatief.” De TINA - There is no alternative - van Thatcher blijft opduiken en wordt als excuus gebruikt om onze levensvoorwaarden aan te pakken en de ongelijkheid op te drijven. Zwaksten eerst aanvallen

Bij het harde besparingsbeleid liggen de openbare diensten in de vuurlinie. Dat is immers een sector die een zekere herverdeling van rijkdom garandeert en een vorm van solidariteit organiseert door toegang tot fundamentele rechten als onderwijs, gezondheidszorg, vervoer, water, ... Het personeel van de openbare diensten wordt hard aangepakt. Naast de indexsprong zijn er ook specifieke besparingen voor elk onderdeel van de publieke sector (administraties, gerecht, onderwijs, ...) en dit op alle niveaus, van het federale over het regionale tot het lokale. De federale regering bespaart 2,3 miljard euro op de openbare diensten. Vier op de vijf uittredende ambtenaren zal niet vervangen worden. Werkingsmiddelen worden met 28% afgebouwd, investeringen met 33%. Wat de regering juist bekokstooft met onze pensioenen moet nog blijken, maar hoe dan ook zullen we net als onze collega’s in de privé langer moeten werken voor een lager pensioen. Harmonisering betekent in dit geval nivellering naar

beneden. Openbare diensten die velen een minimum aan levensstandaard bieden, worden steeds meer voorgesteld als een onhoudbare kost. Daartegenover plaatsen de neoliberalen een steeds grotere individualisering gekoppeld aan privatiseringen. Dit versterkt ongelijkheid en zorgt ervoor dat we nog sneller naar een samenleving met twee snelheden gaan. De aanvallen op de openbare diensten treffen ons allemaal. Niet alleen het personeel wordt geraakt, ook de gebruikers voelen de gevolgen. Openbare diensten zijn van ons allemaal, we betalen er immers voor met ons uitgesteld loon (onder meer via belastingen). Personeel uit de sector wordt dubbel geraakt, als personeelslid en als gebruiker. Vrouwelijke personeelsleden riskeren Militanten van de openbare diensten op een concentratie in Brussel op 19 maart. Foto: PPICS dan nog het eerst getroffen te worden aangezien zij vaak taken uitvoeren die draait, lijkt de regering te ontgaan. Er is leraar biedt de meeste kansen op een Maak een succes van de de regeringen aan de publieke sector een probleem met personeelsleden die burn-out. Ouders kamperen opnieuw staking van 22 april willen onttrekken. amper hun verlofdagen kunnen opne- voor scholen om hun kind in te schrijmen en overuren opstapelen. Een ver- ven. Er gaapt een ongelooflijke achterDe militantenconcentratie van 19 Aanvallen langs alle plichte minimumdienstverlening zal stand aan investeringen waardoor onze maart was een goede start voor een kanten collectieve acties zo goed als onmoge- kinderen les krijgen in aftandse gebou- tweede actieplan. Hopelijk zullen de lijk maken. We hebben in het openbaar wen of school lopen in containers. In acties niet in verspreide slagorde geDe arbeidsvoorwaarden gaan er over- vervoer overigens geen minimale dien- het hoger onderwijs houdt het perso- beuren met aparte acties van publieke al in de publieke sector op achteruit. Het sten nodig, maar een maximale dienst- neelsbestand de stijging van het aantal en private sector of van de verschillenontbreekt niet aan voorbeelden. Zo was verlening. Dat is waar de acties van het studenten niet bij. Het enige antwoord de vakbonden. er eind maart opnieuw een actie van personeel net op gericht zijn. van de regering hierop is een verhoging Er is een oproep van ACOD voor een treinbegeleiders na het zoveelste geval Op lokaal vlak, van het inschrij- staking in de publieke sector op 22 april. van agressie bij een controle van de ver- in de steden en vingsgeld voor het Om de andere vakbonden ertoe te brenOm de andere voersbewijzen. Meer treinbegeleiders gemeenten, wordt hoger onderwijs. gen ondubbelzinnig bij deze oproep vakbonden ertoe zodat niemand alleen controles moet gest ar t met het Zelfs het gerecht aan te sluiten, kan het beste gebouwd uitvoeren, zou het risico op agressie s c h r a p p e n v a n klaagt over een worden aan een brede eenheid van het te brengen al sterk beperken. Maar daar zijn geen jobs. Er is ook een gebrek aan mid- personeel van onderuit en dit over alle ondubbelzinnig bij middelen voor. toename van predelen en dat het delen van de publieke sector heen. Het deze oproep aan De spoorwegen worden overigens carisering in de aan de rand van zou de basis kunnen vormen om de rete sluiten, kan het hard geraakt door het besparingsbeleid. vorm van tijdelijke de afgrond staat. gering in het defensief te duwen en zelfs beste gebouwd We zien het onder meer met de vele af- en onzekere conHet zorgde voor om de rechtse regering te doen vallen schaffingen van treinen in de ochtend- tracten in plaats een pr i meu r i n en met haar heel het besparingsbeleid. worden aan een en avondspits, maar ook met de slui- van statutaire beBelgië: een actie- Het is enkel door strijd dat werkenden brede eenheid van ting van kleine stations, de staat van de noemingen. Dit aldag van de rech- en werklozen hun eisen naar voor kunhet personeel van treinstellen of de vele vertragingen. De les zorgt voor een terlijke macht op nen brengen en afdwingen. Het is enkel dienstverlening gaat erop achteruit en onhoudbare werk- onderuit en dit over 20 maart, aan de door strijd dat we kunnen aantonen dat alle delen van de heel wat aspecten zijn al aan onderaan- druk voor het overvooravond van het er alternatieven bestaan op het bespanemers doorgegeven. Bij De Lijn waren blijvende persob e g r o t i n g s c o n - ringsbeleid. publieke sector er forse prijsverhogingen en wordt de neel en uiteraard claaf. Na het eerste actieplan eind 2014 was heen. dienstverlening afgebouwd: belbussen een vermindering Met de onderfi- er onduidelijkheid over het verdere ververdwijnen en op zondag zou er buiten van de kwaliteit nanciering van de loop van het sociaal verzet. De afkeer de steden amper nog gereden worden. van de dienstverlening aan de bevol- openbare diensten willen de rechtse re- tegenover de vele asociale maatregeWie zich wil of moet verplaatsen, wordt king. Met een groeiend aantal werk- geringen en lokale besturen de publieke len van de regering blijft groot. Het steeds meer tot individueel vervoer ge- lozen dat uitgesloten wordt (zie ook opinie voorbereiden op het uitbesteden potentieel van eengemaakte strijd is er. dwongen. pagina 6) en beroep moet doen op het van taken aan de private sector naar het Vormt de staking van 22 april het begin Om het protest tegen de besparingen OCMW, zullen de lokale middelen nog voorbeeld van Belgacom en bpost. Dat van een tweede actieplan dat harder en bij het openbaar vervoer te stoppen, wil meer onder druk komen te staan. zijn performante bedrijven geworden, groter is om op te bouwen naar een alde regering collectieve acties verbieden Besparen op de publieke sector bete- niet inzake dienstverlening en al hele- gemene 48-urenstaking die desnoods door minimumdienstverlening op de kent ook minder middelen voor onder- maal niet inzake tewerkstelling, maar kan hernieuwd worden om de regeringagenda te zetten. Dat het openbaar ver- wijs en cultuur. De kwaliteit van ons wel voor aandeelhouders die dividen- Michel en heel het besparingsbeleid voer nu al op minimale dienstverlening onderwijs loopt achteruit. De job van den opstrijken. weg te krijgen?

De Br usselse afdeling van ACOD LRB (Lokale en Regionale Besturen) publiceerde een interessante brochure die ingaat op de besparingsmaatregelen in de publieke sector. Deze brochure kan dienst doen om de discussie te voeren over de rampzalige gevolgen van het huidige beleid voor personeel en gebruikers, maar ook over ons antwoord daarop. Het is een goed instrument om iedereen te betrekken in de verdediging van onze openbare diensten. De brochure van ACOD LRB Brussel is via onze redactie verkrijgbaar tegen verzendingskosten. Een pdf van de brochure is beschikbaar via : http://www. socialisme.be/nl/21732

LSP staat voor: • • •

Volledig herstel van de index, vrije loononderhandelingen en een minimumloon van 15euro bruto/uur! Geen ondermijning van de arbeidscontracten door onderaanneming, interim of andere precaire banen! Handen af van het statuut van de ambtenaren, geen afbouw van de openbare diensten, geen privatisering en liberalisering, insourcing in plaats van outsourcing! • Handen af van ons pensioen. Herstel brugpensioen, vervroegd pensioen en eindeloopbaansystemen met ADV! • Optrekken van de pensioenen tot minimum 75% van het laatst verdiende loon met een minimum van 1500 euro per maand! • Stop jacht op werklozen, geen degressiviteit van de uitkeringen, geen gemeenschapsdienst, maar volledige tewerkstelling door een veralgemeende arbeidsduurverkorting tot 32u/week zonder loonverlies! • 85% van de Vlamingen is voor een belasting op vermogens boven een miljoen euro. Wij steunen dat en wensen er de nationalisatie onder democratische controle van de financiële sector aan te koppelen om kapitaalvlucht uit te sluiten. • Nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder democratische controle door de gemeenschap! • De chaotische markteconomie en het private winstbejag bieden geen enkele garantie op een job. Voor een democratisch opgestelde en door de gemeenschap gecontroleerde planeconomie in een democratisch socialisme!


sociaal thema

de

Linkse Socialist

Strijd tegen uitsluiting van werklozen gaat door! door

Nicolas Croes

D

e dominante logica is gericht op het individualiseren van sociale problemen. Werklozen zouden als enige verantwoordelijk zijn voor hun situatie. Dat er onvoldoende jobs zijn, wordt niet in rekenschap gebracht. Het beleid trekt de logica tot het absurde door, dat blijkt onder meer uit het artikel 63§2 waarmee de zogenaamde inschakelingsuitkering in de tijd wordt beperkt.

Deze asociale maatregel werd al door de vorige regering ingevoerd, maar werd door de nieuwe regering verstrengd. Vanaf januari zijn er de eerste uitsluitingen, in de eerste maand ging het om 16.900 mensen die hun uitkering verloren als gevolg van dit artikel, over heel het jaar zullen het er 35.000 zijn. Z o a l s OA S e S (O n g e l ij k h e i d Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad), een centrum van de Antwerpse Universiteit, stelt: “De arbeidsmarkt is niet aan de huidige beleidsmaatregelen aangepast. Omdat er nu een tekort aan jobs is, is dit nu niet de juiste maatregel.” Alles samen zijn in ons land meer dan 900.000 mensen volledig of gedeeltelijk werkloos en dus beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Zij moeten het tegen elkaar opnemen voor de 40.000 beschikbare jobs

(12.000 in Wallonië, 8.000 in Brussel en 16.000 in Vlaanderen, cijfers uit december 2014). Op 25 februari werd in zeven steden actie gevoerd na een oproep van het netwerk Stop Artikel 63§2. Er waren acties die van het OCMW naar de RVA trokken. In Luik waren er 350 betogers. Thierry Müller van het netwerk stelde op die betoging: “Deze maatregel is onrechtvaardig, cynisch en absurd zowel op economisch, budgettair als moreel vlak. Bovendien is er op tal van vlakken sprake van discriminatie.” Hij merkte op dat de beperking van de inschakelingsuitkering in de tijd tot doel heeft om alle werkenden en uitkeringstrekkers mee te trekken in een neerwaartse spiraal. Deze maatregel zet de deur open voor een beperking in de tijd van alle

Besparingsparadijs voor hen sociale ellende voor ons Van rusthuizen naar containers

Meer dan 171 rusthuizen wachten op 1 miljard aan subsidies van de Vlaamse overheid. Dat geld is nodig voor infrastructuurwerken. Omdat het geld maar niet komt, dreigen de prijzen fors de hoogte in te gaan. Zorgnet Vlaanderen had het over een stijging met 8,70 euro per dag. De dagprijs bedraagt nu al gemiddeld 50 euro, waardoor de maandelijkse factuur al gauw 1.500 euro Een mantelzorgunit aangeboden door een Nederlands bedraagt of een pak boven bedrijf het gemiddelde pensioen in ons land. De bevoegde minister, Jo Vandeurzen (CD&V), erkent het probleem maar wijst op de moeilijke begrotingssituatie. Bij gebrek aan betaalbare collectieve opvang voor ouderen, komen er voorstellen van mobiele mantelzorgwoningen. Eigenlijk gaat het om containers die in de tuin worden geplaatst en waar vervolgens oudere familieleden kunnen opgevangen worden. Na containerklassen voor de jongsten volgen nu containers voor ouderen. In plaats van collectieve zorg worden we afhankelijk van individuele hulp van familie, de tekorten worden afgeschoven op de gezinnen. Van rusthuizen gaan we naar containers.

Betoging in Luik op 25 februari. Foto: netwerk stop artikel 63§2 werkloosheidsuitkeringen. Verzet ke sociale bescherming met leefbare Om de werkloosheid aan te pakken, hiertegen is noodzakelijk. Als we de uitkeringen (werkloosheid, pensioe- moet bovendien werk gemaakt worden regering laten doen, zal onze sociale nen, ...) of nog een goede en betaal- van een algemene arbeidsduurverminzekerheid steeds verder afgebroken bare gezondheidszorg. De intrekking dering met bijkomende aanwervingen worden. Eengemaakte strijd kan dit van de asociale maatregelen die nu en dit zonder loonverlies. Zo kan het stoppen en maakt het mogelijk om in toegepast worden, is onderdeel van beschikbare werk verdeeld worden en het offensief te gaan voor een degelij- onze strijd. kan de werkdruk naar beneden.

Grains Noirs. Staking dwingt re-integratie af van ontslagen arbeiders Eric en R achid

het overgenomen door consultants. Het zijn die patroons die beweerden dat de p socialisme.be schreven arbeiders voedsel stalen en de hygiëwe over het ontslag van nische normen niet naleefden. Volgens drie delegees van ABVVde arbeiders was dit slechts een excuus. Horval en zes andere arbeiders De 9 tellen samen meer dan 100 jaar bij de traiteur Grains Noirs anciënniteit, proeven behoort tot hun in Molenbeek. Op 17 maart taak en eten op de werkvloer is er een vernamen ze per sms en telefoon traditie, inzake respect voor hygiëne dat ze wegens dringende redenen hoeft hen niets geleerd te worden. afgedankt werden. Eenentwintig Hoewel het ABVV de meerderheid collega’s kregen tegelijk een heeft en het ACV geen verkozene telt, “eerste en laatste waarschuwing.” stonden beide bonden samen aan de Vanaf de 18de gingen 30 van de poort. De staking miste haar succes 35 arbeiders in staking. Vier niet. Volgens geruchten die van de dagen later trekt de directie patroons komen zou het hen op donhaar voorstel voor 95% in. Een derdag alleen al 100.000 euro hebben overwinning zoals we er de jongste gekost. Een eerste voorstel van de dijaren zelden konden afdwingen. rectie om de drie delegees mits het aanvaarden van een sanctie en loonverlies Grains Noirs levert bereide maal- van twee weken te re-integreren en de tijden, vooral aan Delhaize en Pain 6 andere arbeiders een C4 te geven, Quotidien. Tot een jaar geleden maak- werd verworpen. te het deel uit van de internationale Op 21 maart werd een nieuw voorstel groep Hain Celestial. Vorig jaar werd wel aanvaard: volledige re-integratie door

O

Geen plaats voor meisje met psychiatrische problemen

Een 17-jarig meisje werd midden maart aan het Antwerpse gerechtsgebouw afgezet. Na het einde van de behandeling door het Ziekenhuisnetwerk Vlaanderen was er geen opvang voor haar. Er was geen plaats in een instelling waardoor ze een nacht in een politiecel moest doorbrengen. Dat het personeel voor dergelijke opvang niet is opgeleid, vormt blijkbaar geen bezwaar. Justitiespecialist Jan Nolf: “Wat als er iets in die politiecel was gebeurd? We hebben al zulke drama’s meegemaakt.” Directeur Koen De Vylder van het CAW Antwerpen verklaarde in de lokale media: “Zeker voor zulke patiënten is het zeer moeilijk om gepaste opvang te vinden, eenvoudig omdat er geen plaats is. Dat soort problemen is schering en inslag. Een paar jaar geleden verloren we nog een cliënte door zelfmoord, terwijl ze van de ene instelling naar de andere werd doorverwezen.” Een kinderen jeugdpsychiater uit Geel stelde dat er regelmatig geen plaats wordt gevonden. “Uren moeten we rondbellen en dan nog lukt het geregeld niet. Dan moeten we iemand weer naar huis sturen of, bij risico’s voor zichzelf of anderen, een nacht in de cel laten doorbrengen. Dat laatste komt hier in Geel naar schatting maandelijks voor.” Bibliotheken bedreigd

Minister van Cultuur Sven Gatz (Open Vld) maakte bekend dat gemeenten niet langer verplicht een bibliotheek moeten hebben. De minister stelt niet dat gemeenten geen bibliotheek meer moeten houden, hij vertrouwt er naar eigen zeggen op dat ze dat wel doen. Maar de gemeenten moeten bij de besparingen maar zien waar ze knippen en dat kan dus ook in de bibliotheek. Zelfs indien al jarenlang bespaard is op bibliotheken. Zo verdween een kwart van de lokale buurtbibliotheken, doorgaans vestigingen van grotere bibliotheken. Van de 425 buurtbibliotheken in 2008 bleven er in 2013 nog 330 over, de grootste daling was er in 2013. Straks zijn er geen buurtbibliotheken meer over en wordt overgegaan tot sluitingen van hoofdbibliotheken. De ene dag (terecht) protesteren als de reactionairen van IS cultuurpatrimonium vernietigen in Irak en de volgende dag zelf cultuur in eigen land vernietigen, enige hypocrisie is de neoliberalen niet vreemd.

Foto: Rachid

van de 9, weliswaar met een sanctie van twee weken tijdelijke werkloosheid met loonverlies te spreiden over de volgende 10 maanden. Een overwinning aan 95% noemen we dat, om de patroon toch een beetje in zijn eigenwaarde te laten. Nu komt het erop aan de ingeslagen weg te blijven volgen: regelmatige personeelsvergaderingen om betere arbeidscondities en menselijker arbeidsrelaties af te dwingen. Naarmate de sociale verkiezingen van 2016 dichterbij komen, wordt het afdanken van delegees opnieuw goedkoper voor werkgevers. Dit komt omdat de bescherming bijna afloopt waardoor de som die moet betaald worden bij ontslag betrekking heeft op een kortere periode. In tal van bedrijven geeft dit aanleiding tot het afdanken van delegees. Een offensief antwoord hierop is noodzakelijk!


ongelijkheid thema

www.socialisme.be april 2015

Rijken steeds rijker, de rest steeds armer

Van waar komt ongelijkheid? (deel 2) door Mathias (Antwerpen).Vorige maand publiceerden we het eerste deel van dit dossier

D

e ongelijkheid neemt fenomenale vormen aan. De 1% rijksten zijn wereldwijd goed voor net niet de helft van het vermogen, tegen 2016 zal dat meer dan de helft zijn. De overgrote meerderheid van de wereldbevolking, 80%, moet het met amper 5,5% van de rijkdom doen. De kloof tussen arm en rijk is geen fenomeen dat beperkt is tot de zogenaamde ‘Derde Wereld’. Ook bij ons groeit de ongelijkheid, de 1% rijksten gaan er steeds verder op vooruit en zijn nu al goed voor 17% van het totale vermogen.

De verontwaardiging over de groeiende ongelijkheid is groot. Om er iets tegen te kunnen ondernemen, moeten we begrijpen hoe ongelijkheid ontstaat. In het eerste deel van dit dossier werd gewezen op de basis: werkenden verkopen hun arbeidskracht voor een loon, maar het loon bedraagt minder dan de waarde van wat geproduceerd is. Het verschil is meerwaarde en vormt de basis voor de winst van de kapitalisten. De kapitalisten willen steeds meer winsten en daarom willen ze de lonen naar beneden halen en de productiviteit verder opdrijven. In dit tweede deel gaan we hier verder op in. Uitbuiting wordt opgedreven

De strijd om meerwaarde ligt aan de basis van de klassenstrijd. De kapitalist wil de meerwaarde zo groot mogelijk maken. Hij wil de uitbuitingsgraad dus vergroten. De werkenden daarentegen willen de meerwaarde zo klein mogelijk houden. Beide groepen hebben fundamenteel tegengestelde belangen. Het vergroten van de meerwaarde kan op verschillende manieren gebeuren. De meest voor de hand liggende zijn het verlengen van de werkdag en het bevriezen of zelfs verlagen van het loon. Zulke maatregelen zijn onverholen aanvallen op onze levensstandaard en stoten doorgaans op hevig verzet. Daarom pakken de heersende klasse en haar vertegenwoordigers het doorgaans slinkser aan. Zo wordt vaak geknipt in het collectief loon, het gedeelte waarmee onze pensioenen, werkloosheidsuitkering, gezondheidszorg, ... betaald wordt. Concreet vertaalt zich dat in het beperken van uitkeringen, duurder maken van gezondheidszorg, optrekken pensioenleeftijd en ga zo maar door. Er wordt ons gezegd dat op ons uitgesteld loon wordt bespaard om het individueel gedeelte van ons loon te beschermen, maar het resultaat is dat de burgerij meer meerwaarde opstrijkt door het opdrijven van de uitbuitingsgraad. Tegelijk zorgen dergelijke maatregelen vaak voor een algemene neerwaartse druk op arbeids- en loonvoorwaarden, lagere uitkeringen en mindere sociale bescherming dwingen ons bijvoorbeeld om gelijk welke job aan gelijk welke voorwaarden te aanvaarden. Tegelijk wordt de productiviteit van de werkenden opgedreven. Securex kwam in januari met een studie waaruit bleek dat 64% van de werknemers overmatige stress op het werk ervaart, een toename met 18,5% tegenover 2010. De studie gaf aan dat bijna 80% van de werkgevers erkende dat de toename van het aantal bur-nouts te wijten is aan een stijging van de werkdruk. (1) In de laatste 50 jaar van de vorige eeuw

nam de productiviteit van de Belgische werknemers toe met 650%. Er was een afname van het aantal jaarlijkse werkuren en een stijging van de brutolonen met 250%, maar om op het einde van de periode een even groot deel van de geproduceerde waarde te ontvangen als bij het begin, hadden de reële brutolonen met 433% moeten toenemen. Neoliberalisme maakt einde aan welvaartstaat

Het loon of de waarde van de arbeidskracht is, net zoals met andere waren, gelijk aan de maatschappelijk noodzakelijke arbeidstijd om deze te produceren. Anders gezegd is het loon gelijk aan de waarde van de noodzakelijke producten om een werkende en zijn gezin in leven te houden. Sommigen stelden dat dit betekende dat Marx een verdediger was van de ijzeren loonwet. Deze houdt in dat het loon nooit boven het absolute bestaansminimum zou uitstijgen en de werkenden in het kapitalisme gedoemd zouden zijn tot een hongerbestaan. Hier is echter niets van aan. Het is voornamelijk de krachtsverhouding tussen arbeid en kapitaal die bepalend is voor de levensstandaard van de werkenden en hun gezinnen. Volgens Marx is er in het kapitalisme wel de tendens om een steeds grotere laag te creëren die volledig of gedeeltelijk uit de boot valt. Het is een groep die het in groeiende mate moeilijk heeft om rond te komen en steeds meer een precair bestaan heeft. Dit is wat hij het lompenproletariaat noemt. In de ontwikkelde kapitalistische landen leek die tendens door de groei in de jaren 1950, 1960 en 1970 iets van het verleden te zijn. Niet alleen was er een ongeziene groei na de massale verwoestingen in de oorlog, maar er was ook een gunstige krachtsverhouding ten voordele van de werkenden en dit als gevolg van hun sterke organisaties en het bestaan van het Oostblok dat toen ondanks alle beperkingen nog een aantrekkingskracht op de werkenden uitoefende. De lonen stegen enorm en de welvaartstaat werd uitgebouwd. Het is

“Zonder onze arbeid is hun kapitaal niets waard” een van de weinige historische periodes geweest waarin de ongelijkheid in deze landen afnam. Sinds de opkomst van het neoliberalisme ontstaat er, al naargelang het land op een verschillend tempo, een grotere achtergestelde laag onder de bevolking. Met de hernieuwde diepe crisis vanaf 2008 wordt dat nog versneld. Vandaag zouden we de term lompenproletariaat niet meer in de mond nemen. We spreken van werkende armen, zij die vastzitten in precaire en slecht betaalde interimjobs of pakweg mensen die in de werkloosheid geraken en moeten leven op een uitkering onder de armoedegrens. Het is deze groep die het hardst geraakt wordt door de besparingen. In landen als Griekenland, Spanje en Portugal is deze laag op korte tijd explosief gegroeid. Concurrentie en monopolie

Ongelijkheid was een van de centrale thema’s die het protest van de Occupybeweging voortstuwde. Het was een strijd tussen de 1% en de 99%. Uit rapporten als die van Oxfam blijkt echter dat de rijkdom zelfs bij die 1% niet gelijk verdeeld is. Ze is geconcentreerd bij een zeer kleine fractie ervan. Deze enorme concentratie van rijkdom vloeit voort uit de interne logica van het kapitalisme. Wie kapitalisme zegt, zegt concurrentie. Het feit dat kapitalisten rechtstreeks concurreren met elkaar zorgt voor een extra druk om de uitbuitingsgraad te verhogen. Maar het maakt ook dat het kapitalisme een enorm dynamisch systeem is met technologische

vernieuwing en productiviteitsstijgingen. Paradoxaal genoeg leidt het ook tot haar tegenstelling. De nieuwe technologieën en machines vergen steeds grotere kapitalen om te investeren. Kleine bedrijven worden opgeslokt door grotere. En een sector bestaande uit vele kleine bedrijfjes wordt er een waar een paar grote onderling de markt domineren. Er is sprake van concentratie en centralisatie van het kapitaal. Zowat alle sleutelsectoren worden vandaag gedomineerd door slechts een handvol multinationals. Dit betekent niet dat er een einde aan de concurrentie is gekomen of dat het kapitalisme in een minder turbulent vaarwater komt, integendeel. De inherente tegenstellingen en de concurrentie nemen enkel nieuwe dimensies aan. Multinationals beconcurreren elkaar op wereldvlak op alle mogelijke manieren. Door de opkomst van nieuwe technieken en nieuwe producten verdwijnen oude sectoren en monopolies en ontstaan er nieuwe. Er is een snellere productie dan waar consumenten behoefte aan hebben. Er is een groeiende overproductiecapaciteit. Dit versterkt de zoektocht van de kapitalisten naar andere methoden om snelle winsten te boeken, onder meer via speculatie en allerhande financiële zeepbellen. Door hun enorm economisch gewicht zorgt die concentratie van kapitaal voor een verdere concentratie van rijkdom. Multinationals kunnen hun toeleveranciers van grondstoffen goedkopere prijzen opleggen en hun consumenten hogere prijzen laten betalen. Bovendien betalen ze dankzij lobbywerk en fiscale spitstechnologie amper belastingen. Dit

alles is geen uitwas van het kapitalisme, het zit ingebakken in het systeem. Welk alternatief?

De enorme ongelijkheid vandaag leidt terecht tot verontwaardiging. Onder brede lagen van de maatschappij leeft het idee dat er iets aan gedaan moet worden. Zaken als een vermogensbelasting zijn een mogelijk antwoord. Maar wie aan de belangen van de allerrijksten en hun bedrijven raakt, wordt al snel geconfronteerd met chantage in de vorm van kapitaalvlucht en de dreiging van delokalisatie. Op zich is dit niet verbazingwekkend. Ongelijkheid is inherent aan het kapitalisme. Het is geen foutje van het systeem, maar een systeem dat fout is. Uiteindelijk staan de belangen van een kleine elite centraal. Belangen die ze door haar bezit van de sleutelsectoren van de economie en de bijhorende politieke macht ook kan behartigen. Wie daar een antwoord op wil formuleren, moet buiten de grenzen van de huidige maatschappij treden. Enkel door de economie te organiseren in het belang en onder controle van de meerderheid van de bevolking kan de productie op een democratische wijze gepland worden en kan er echt werk van worden gemaakt om iedereen een degelijke levensstandaard aan te bieden en de ongelijkheid aan te pakken.

(1) http://www.securex.be/nl/detailpagina/Werkgevers-erkennen-verantwoordelijkheid-bij-burn-out-00001/

Ongelijkheid is inherent aan het kapitalisme. Het is geen foutje van het systeem, maar een systeem dat fout is. Uiteindelijk staan de belangen van een kleine elite centraal. Belangen die ze door haar bezit van de sleutelsectoren van de economie en de bijhorende politieke macht ook kan behartigen. Foto: PPICS

“Wij zijn niet verantwoordelijk voor deze crisis, waarom moeten wij dan betalen?” Foto: PPICS


thema dossier

de

Linkse Socialist

Griekenland

Toegevingen door Syriza leiden tot nog meer agressie van EU

dossier door

S

Bart Vandersteene

laagt de Griekse Syriza-regering erin om een alternatief op het Europees besparingsbeleid uit te voeren? En met welke strategie wordt dit mogelijk? Deze vragen zijn niet enkel van belang voor de door crisis, werkloosheid en armoede geteisterde Griekse bevolking. Het zijn evenzeer cruciale vragen voor iedereen in Europa die zich verzet tegen de besparingslogica. Een succes in Griekenland zal aan heel Europa aantonen dat er een alternatief bestaat, als je ervoor durft op te komen. Een nederlaag zou evenwel gebruikt worden om elk verzet te smoren met het verhaal dat het in Griekenland toch ook niet is gelukt. Veel tijd zal Syriza niet krijgen. Met de hete adem van politieke ontwikkelingen in Spanje, Ierland, … in de nek wil de Europese heersende elite geen ruimte laten aan Syriza om haar beleid te ontwikkelen.

De kapitalistische EU toont haar tanden

Lapavitsas staat niet alleen met zijn kritiek. Op de bijeenkomst van de verkozen Syriza-leiding op 1 maart stemden 41% van de afgevaardigden voor een resolutie die werd opgesteld door het links platform, dat op het laatste congres een derde van de zetels in het leidinggevend orgaan won. “We drukken onze onenigheid uit met het akkoord dat werd gesloten en de lijst van hervormingen die werd overeengekomen met de eurogroep. Beide teksten vertegenwoordigen een ongewenst compromis voor ons land. In dit akkoord zit een richting die, op basis van de essentiële punten, in tegenstelling staat tot de programmatorische engagementen van Syriza. “Syriza moet in de onmiddellijke toekomst, ondanks het akkoord met de eurogroup, initiatief nemen om stelselmatig en prioritair haar engagementen en e Syriza-regering en de sociale en politieke bewegingen in regeerakkoord uit te voeren. Griekenland staan voor een grote uitdaging. Het Europese mier Tsipras en minister van Financiën Om deze weg te kunnen inslaan, moeestablishment is vastberaden om de Grieken langzaam te wurgen. Varoufakis dat de Griekse regering een ten we rekenen op de volkse strijd en Zij controleren de geldkraan en kunnen op elk moment beslissen de veldslag heeft gewonnen, maar zeker arbeidersstrijd, we moeten bijdragen Griekse overheid op droog zaad te zetten. Het is een illusie te denken nog niet de oorlog, is de realiteit een aan hun heropstanding. We moeten de dat Varoufakis en Tsipras het puur en alleen op basis van ‘goede’ pak genuanceerder en ontnuchterend. populaire steun uitbreiden die ons zal argumenten zullen halen. Costas Lapavitsas, parlementslid voor toelaten om ons te verzetten tegen elke Syriza en deel van de linkervleugel in vorm van chantage. We moeten het perOp 20 februari verkreeg Syriza een plande eerst ter goedkeuring voor te de parlementaire fractie was scherp spectief naar voor schuiven van een alverderzetting van het steunprogramma, leggen aan de instellingen. Daarmee voor de leiding: “Dus de Grieken gin- ternatief plan dat onze radicale doelmaar wel tegen een heel zware prijs. won de regering zogezegd tijd, maar gen onderhandelen, hadden hoge ver- stellingen kan realiseren. Ze vatte de onderhandelingen aan in is ze met handen en voeten gebonden wachtingen en trapten in de val die de “De belangrijkste conclusie van de rede wetenschap dat de Griekse banken aan de tot ‘instellingen’ omgedoopte instellingen voor hen hadden opgezet. cente ontwikkelingen is de noodzaak binnen de paar dagen zonder cash zou- trojka. In dit akkoord zitten alle ingre- De val betekende eenvoudigweg (a) een dat belangrijke beslissingen pas genoden komen te zitten en een gelijkaardig diënten die zullen leiden tot een nieuw tekort aan liquide middelen bij de ban- men mogen worden na een debat binscenario voor de overheid. Dagelijks gigantisch conflict in de aanloop naar ken en (b) een financieringstekort bij de nen de leidinggevende organen van de verdwenen honderden miljoenen eu- 20 april, wanneer de regering haar be- overheid. Zo vertaalden de instellingen partij. Dit zal van cruciaal belang zijn ro’s van de Griekse bankrekeningen. leidsplan moet voorleggen aan de in- hun structureel overwicht ten opzichte voor onze toekomstige koers. De volVan onderhandelen is er weinig sprake stellingen. Als ze akkoord gaan krijgt van de Grieken. De Grieken hadden ledige partij en haar afdelingen moewanneer je opponent dreigt met econo- Griekenland een nieuwe schijf van 7,2 geen optie meer. Ze konden niet om ten een grotere rol spelen in de nieuwe mische sabotage en daar ook reëel de miljard euro, niet om een sociaal be- deze chantage heen. Syriza kon er niets koers van het land.” middelen toe heeft. Onder deze gigan- leid te voeren, maar wel om schulden op antwoorden omdat ze de context De Griekse regering en bevolking tische druk beloofde de Griekse rege- te herfinancieren. Als de instellingen van de euro volledig hadden aanvaard. worden in een wurggreep gehouden ring alle schulden terug te betalen (want niet akkoord gaan, staat Griekenland Zolang je hun voorwaarden aanvaardt door de EU, ECB en IMF en elke daad niet strookt met het Syriza-verkiezings- op de rand van de afgrond. die verbonden zijn aan die euro, heb je van de Griekse regering lijkt die greep programma) en alle maatregelen die ze Ondanks de verklaringen van pre- geen afdoende antwoord in huis.” te verstrakken. Heeft de Syriza rege-

D

ring naast ‘slim’ onderhandelen een plan B, een strategie die tot een echte overwinning kan leiden? Varoufakis die als minister van Financiën naast Tsipras het meest gekende gezicht is van de Griekse regering, maar geen lid van Syriza, lijkt bereid heel veel water bij de wijn te doen. Midden maart probeerde hij opnieuw goodwill te creëren bij de andere onderhandelaars: “We willen onze schulden tot het eind terugbetalen, maar we vragen onze partners ons te helpen om de groei in Griekenland te herstellen. Hoe sneller onze economie stabiliseert, hoe sneller onze terugbetaling,” stelde hij in een interview. Zoals algemeen geweten zet zwakheid aan tot agressie. En de agressie is enorm. De Duitse minister van Financiën Schauble stelde al meermaals dat “het geduld op geraakt.” Er wordt stelselmatig gedreigd met een Grexit, zelfs al belooft de regering de schulden van het bankencasino en de corrupte neoliberale politieke kliek terug te betalen. De Süddeutsche Zeitung schrijft dat ze zich eerder aan een Grexit om politieke, dan wel om economische redenen verwacht: “Nooit eerder was de eurogroep meer verenigd dan tegen deze nieuwe Griekse regering, die haar zelfisolatie blijkbaar niet vat. De uitbarsting tegen Portugal en Spanje bewijst dat een Grexit niet langer een zaak van economische strategie is - het besmettingsgevaar is klein, de collateral damage beheersbaar. Griekenlands toekomst zal dus op politiek niveau worden beslist. En hier gaat een eenvoudige vergelijking op: Athene moet niet langer hulp verwachten eens de politieke prijs voor de andere eurolanden te hoog wordt.” De enige optie voor de Syriza-regering is beroep doen op het sterke mandaat dat ze van de Griekse bevolking krijgt.


dossier thema

www.socialisme.be Oktober april 2015 2014

Democratie op z’n Europees, verkiezingsresultaten tellen niet

S

yriza heeft het sterkste mandaat van alle Europese regeringen om haar programma uit te voeren. 80% van de Grieken maakt een positief bilan na de eerste weken van de nieuwe regering. Zelfs dat deel van de Griekse bevolking dat niet klassiek tot de linkerzijde wordt gerekend, heeft respect voor een regering die niet op zoek is naar persoonlijke privileges en die durft in te gaan tegen de dictaten van de EU. Tot zover echter de democratie in Europa. Eens verkozen kan je als regering in Europa niet het beleid zelf bepalen, ook al krijg je de steun van 80% van de bevolking. De regels van de EU bepalen dat de grote lijnen van het beleid al op voorhand vaststaan, wat ook het resultaat van verkiezingen is. De doelstelling van het Europese establishment is niets minder dan de volledige onderwerping van de Griekse overheid aan de dictaten van de ECB

De nederlagen van februari en maart hoeven niet fataal te zijn. Maar om succesvol te zijn, zal Syriza snel haar foute strategie moeten aanpassen en zich harder moeten opstellen. De Griekse bevolking blijkt daar volgens peilingen toe bereid. De zachte houding van Syriza komt niet uit de lucht vallen. Ze is het gevolg van de illusie, die in de Europese linkerzijde volop leeft, dat een verandering van politiek eenvoudigweg tot stand kan komen wanneer links de verkiezingen wint. Daarmee onderschatten ze de harde strijd die noodzakelijk is om verandering te realiseren. Het huidige EU-project is een en de Europese Commissie. Daarvoor de Syriza-regering de belangen van de teit en voedselbonnen. Volgens de EC neoliberale constructie die als doel bestaan twee mogelijke opties, Syriza Griekse werkenden, werklozen, jon- zou de stemming van deze nieuwe wet, heeft lonen te laten dalen, openbare - of toch een belangrijk deel ervan - op geren en gepensioneerden consequent zonder hun goedkeuring, ingaan tegen diensten en sociale zekerheid af te boude knieën krijgen, de adem afsnijden blijft verdedigen. het akkoord dat op 20 februari werd wen ten voordele van de winsten van de en doen plooien voor de dictaten van Zelfs de kleinste maatregelen kunnen gesloten. De stemming is doorgegaan grote bedrijven en banken. Deze conde neoliberale EU-leiders. Mocht dit worden tegengehouden door de EU. Op en de wet is aangenomen, maar dit zal structie hervormen, blijkt in de praktijk niet lukken dan treedt plan B in wer- 17 maart verstuurde een medewerker worden aangegrepen om de Syriza-re- onmogelijk. Dat bewijst het Griekse king, het vernietigen van Syriza, door van de Europese Commissie een brief gering te beschuldigen van het niet na- voorbeeld. Als een groot deel van de Griekenland uit de eurozone te zetten naar de Griekse regering. Die was van leven van het akkoord. Het Europese bevolking begint in te zien dat hervoren het economisch te isoleren. Dit laat- plan om op 18 maart een wet te stem- establishment is op ramkoers met de mingen onmogelijk zijn, dan zullen ze ste scenario draagt een pak risico’s in men die o.a. de armste gezinnen recht Syriza-regering, hoe gematigd die zich open komen te staan voor revolutionaizich en zal pas toegepast worden als geeft op een ‘portie’ gratis elektrici- ook opstelt. re antwoorden.

Nederlaag van de ‘goede’ eurostrategie

D

e leiding van Syriza dacht dat ze toegevingen kon afdwingen van de Europese instellingen. Ze dacht dat de ECB zou aarzelen als die geconfronteerd werd met de dreiging van een implosie van de Griekse financiële sector, al was het maar uit schrik voor een besmetting van de volledige Europese bankensector. De leiding van Syriza dacht dat de Europese instellingen het risico van een Griekse exit uit de eurozone niet zouden wil-

len lopen vanwege de schade die dit zou toebrengen aan het neoliberale EU-project. Deze inschattingen bleken verkeerd te zijn. De dreiging van politieke besmetting, van linkse regeringen die succesvol de afschuwelijke besparingen en schuldencrisis aanpakken, werd als veel gevaarlijker beschouwd door de Europese kapitalistische klasse. Er bestaat geen twijfel dat de heersende klassen bereid zijn om desnoods een nationaal bankensysteem te ver-

nietigen en een land uit de eurozone te dwingen om daarmee een koude douche te bezorgen aan iedereen in Europa die zou overwegen een linkse regering aan de macht te helpen. Een grote meerderheid van de Grieken wil vandaag in de eurozone blijven en ook de leiding van Syriza verdedigt consequent dat ze koste wat kost in de eurozone wil blijven. Daar tegenover staan het links platform binnen Syriza en andere linkse groepen als Antarsya en de KKE. Die creëren

allen een andere illusie, met name dat vrijwillig uit de eurozone stappen voldoende zou zijn om het besparingsbeleid te stoppen. Wat ze er helaas niet bij vermelden, is dat een Grexit op kapitalistische basis tot een enorme verarming van de Griekse bevolking kan leiden. Vandaag zegt 36% van de Grieken dat ze willen dat de regering een hardere positie inneemt in de onderhandelingen, ook al zou dit leiden tot een Grexit. Dit toont aan dat de bevolking terecht verwacht dat

de strijd eerst binnen de EU gevoerd wordt, maar vooral dat de regering consequent haar programma uitvoert. Wanneer de bevolking expliciet voor de keuze wordt geplaatst om het sociale beleid verder te zetten of in de eurozone te blijven, dan is er een grote kans dat een meerderheid voor het sociale beleid kiest, op voorwaarde dat er een geloofwaardig perspectief wordt gegeven dat deze ontwikkeling niet hoeft te leiden tot economische achteruitgang of isolement.

Een antikapitalistische strategie is noodzakelijk

D

e gebeurtenissen sinds de verkiezingen eind januari hebben aangetoond hoe populaire steun kan worden gewonnen door een regering. In opiniepeilingen en op straat manifesteerde een groot deel van de bevolking haar goedkeuring voor een consequente verdediging van Syriza’s verkiezingsbeloftes. Maar evenzeer tonen de recente ontwikkelingen aan dat een breuk met het neoliberale beleid niet alleen van bovenaf kan worden doorgevoerd. Het moet gepaard gaan met een strijd van onderuit.

Een linkse regering kan op een bewuste manier pleiten voor de nood aan zo’n organisatie van onderuit en helpen deze te structureren. Via algemene vergaderingen op werkplaatsen en in buurten kunnen raden ontstaan van verkozen vertegenwoordigers die de strijd vanuit de bevolking organiseren en coördineren. Op deze basis wordt een parallelle structuur opgezet die de oude hiërarchische staatsstructuur op termijn kan vervangen. De regering zou onmiddellijk haar maatregelen tegen de ‘humanitaire crisis’ moeten doorvoeren, privatiseringen stoppen en terugdraaien. Ze moet doorgaan met de belofte om terug collectieve loonakkoorden mogelijk te maken, de verhoging van het minimumlonen tot 670 euro netto (op basis van 751 euro bruto) per maand door te voeren en de zware ‘huizentaks’ af te schaffen die veel werkende gezinnen niet kunnen betalen waardoor ze hun huizen dreigen te verliezen. Dergelijke basismaatregelen zouden een enorm enthousiaste steun van de bevolking krijgen. Dit beleid zal niet aanvaard worden door het Europese establishment. In een referendum zou de regering de bevolking kunnen bevragen of ze al dan

niet moet doorgaan met deze maatregelen. Een stevige overwinning in zo’n referendum zou een sterke maatschappelijke basis verzekeren voor het beleid en een reactie op de tegenaanvallen die gelanceerd worden vanuit de 1%, zoals kapitaalvlucht, staken van investeringen, economische sabotage, ... Tegelijk moet Syriza uitleggen wie echt verantwoordelijk is voor de schulden om zo te kunnen beargumenteren waarom het gerechtvaardigd is om te stoppen met de terugbetaling ervan. Als de EU dreigt om vanwege deze redenen Griekenland uit de eurozone te zetten heeft Syriza alle argumenten voorhanden om socialistisch maatregelen te nemen: de financiële sector in publieke handen brengen, de sleutelsectoren van de economie onder de controle en het beheer van de werkende bevolking plaatsen. Want zulke maatregelen zullen noodzakelijk zijn om een massaal programma van publieke investering te financieren. Zo kan de economie gepland worden en is economische groei mogelijk. Werklozen kunnen aan een job worden geholpen, productie zal ten dienste staan van de behoeften, jongeren krijgen terug een toekomst en de welvaart kan eerlijk

worden verdeeld. Tsipras kiest vandaag niet voor deze weg. Dat is waarom er druk van onderuit nodig is, van de werkende bevolking en andere bewegingen. Onze zusterorganisatie Xekinima geeft kritische steun aan de regering zolang ze geen maatregelen tegen de meerderheid van de bevolking neemt. Maar er rust een cruciale en historische taak op de schouders van de Griekse linkse socialisten. Ze moeten de massabeweging organiseren die druk kan zetten op de regering. Maar anderzijds moet ze ook bijeenkomsten en discussies organiseren om het socialistisch alternatief te populariseren onder bredere lagen van de bevolking. Een socialistisch alternatief vereist een oproep aan de werkenden en jongeren in andere Europese landen om dezelfde breuk te maken met het kapitalistische EU-beleid en haar structuren. Via de opbouw van directe vormen van internationale samenwerking kan de basis worden gelegd voor een toekomstige vrijwillige socialistische federatie van Europa. Zelfs wanneer de recente ontwikkelingen een stap achteruit zijn verandert dit het algemene beeld niet. De verkiezing van een linkse regering is een historische stap. Het opent de deur voor nieuwe ontwikkelingen zowel in Griekenland als in de rest van Europa. Daar kunnen enorm waardevolle lessen uit getrokken worden voor de opbouw van het broodnodige socialistisch alternatief op het kapitalisme.


10

internationaal

de

Linkse Socialist

Naar een doorbraak van Podemos

Na Griekenland wordt er naar Spanje gekeken

door

Marisa (Brussel)

H

et harde besparingsbeleid heeft miljoenen Grieken en Spanjaarden op straat gebracht om te protesteren tegen de loonsverlagingen, de besparingen en de privatiseringen. In Spanje leidde het protest tot massabewegingen zoals die van de indignado’s of de marsen voor waardigheid. De opkomst van Podemos geeft een politieke uitdrukking aan die bewegingen. Sinds de doorbraak van Podemos bij de Europese verkiezingen (toen de formatie 8% en 5 verkozenen haalde) is het politieke toneel in Spanje grondig door elkaar geschud. De vele verkiezingen dit jaar bieden een kans voor links. In maart zijn er verkiezingen in Andalusië, in mei volgen gemeenteraadsverkiezingen, in september wordt in Catalonië gestemd en in november zijn er algemene parlementsverkiezingen.

Crisis gevestigde partijen en kansen voor links

Volgens verschillende peilingen zou Podemos in de parlementsverkiezingen wel eens de grootste partij kunnen worden met tot 27% van de stemmen. De conservatieve PP zou van 44,6% bij de laatste parlementsverkiezingen in 2011 tot 20% terugvallen. De sociaaldemocratische PSOE staat in de peilingen op 18%. Deze cijfers bevestigen de politieke crisis van de traditionele partijen. De autoriteit van het huidige regime, dat ontstond in 1978, drie jaar na de dood van Franco, ligt in duigen. Het traditionele tweepartijenstelsel rond de PP en PSOE, maar ook de monarchie, de grondwet en het stelsel van autonome regio’s worden betwist. Dit wordt versterkt door een groot aantal gevallen van corruptie. De crisis van de gevestigde partijen uit zich niet alleen in een opmars van Podemos. De laatste peilingen wijzen ook op een vooruitgang van de rechtse populistische formatie Ciudadanos dat een retoriek voert van democratische vernieuwing en anticorruptie maar daarachter een programma van sociale afbraak verbergt. In de gemeenteraadsverkiezingen kunnen alternatieve linkse lijsten een

voorbeeld vormen van wat in de toekomst mogelijk is op regionaal en nationaal vlak. Er is een grote diversiteit aan lijsten qua samenstelling, maar mogelijk zullen een aantal steden en gemeenten een linkse meerderheid kennen. Zo is er in Barcelona het initiatief van Guanyem (“Laat ons winnen”), een platform van militanten en activisten uit diverse sociale bewegingen waarbij een akkoord werd bekomen met verschillende politieke krachten zoals Podemos en ICV-Esquerra Unida (de alliantie tussen linkse groenen en Izquerda Unida in Catalonië), Equo (linkse ecologisten) en anderen. Podemos, IU (Verenigd Links) en Equo vormen ook elders eenheidslijsten, doorgaans onder de naam Ganemos. Dit is onder meer het geval in Cordoba, Zaragoza, Palma de Mallorca, Burgos, Bilbao, ... Elders lag het moeilijker om tot eenheidslijsten te komen, zo weigerde IU in Madrid en komt Podemos met een aparte lijst op in Sevilla.

die niet aarzelt om coalities te vormen met de sociaaldemocratie. Na de overwinning van Syriza in Griekenland zou een verdere vooruitgang van Podemos een kans bieden om op Europees niveau tegen het besparingsbeleid in te gaan. Zowel in Griekenland als in Spanje is de vraag niet alleen of het mogelijk is om te winnen, maar ook met welk programma en welke strategie? Podemos speelt in op een zeker antipartijgevoel in de massabewegingen. Pablo Iglesias en andere voortrekkers verklaren dat Podemos geen ideologisch profiel heeft en noch links noch rechts is. Ze stellen in te gaan tegen de “casta”, de corrupte kaste van werkgevers en kapitalistische politici. Volgens hen staat Podemos daar tegenover als vertegenwoordiger van “het volk” waarbij de basis zich kan uitspreken over politieke beslissingen. Het succes van Podemos geeft aan dat een groot aantal mensen de gevestigde politici willen afstraffen en tegelijk het besparingsbeleid stoppen. “Het De “casta” versus “het volk” volk” waar de activisten van de sociale bewegingen zich mee vereenzelvigen, Podemos toont aan dat het mogelijk is is het deel van de bevolking dat de geom te winnen. Het succes van Podemos volgen van de crisis ondergaat. Het gaat staat in een schril contrast met de pes- om de werkenden, werklozen, jongeren, simistische opstelling van de vakbonds- gepensioneerden, ... en niet het deel van leidingen en ook van de leiding van IU de bevolking dat beter wordt door de

crisis, met name de kapitalisten. Het fenomeen Podemos is een uitdrukking van een klassenbeweging die sceptisch staat tegenover partijen en vakbonden en zich buiten de traditionele organisaties van de werkenden organiseert. De onduidelijkheid van Podemos over de klasse die ze vertegenwoordigt, kan een beslissend element worden in de discussie over het programma. Gaat Podemos voor een breuk met het kapitalisme of voor een kapitalisme met ‘een menselijk gezicht’? Na een proces om de interne structuren te formaliseren, werd een (online) ‘volksvergadering’ opgezet als orgaan waar de leden van Podemos hun leiding kunnen verkiezen en zich over belangrijke beslissingen kunnen uitspreken. Maar de echte beslissingsmacht ligt nog steeds in de centrale kern van de leiding met Pablo Iglesias als algemeen secretaris en een kleine groep rond hem die alle mediabelangstelling krijgen. De kringen of democratische lokale vergaderingen zouden een belangrijke pijler van Podemos in de wijken en op de werkplaatsen kunnen vormen. Het zou mogelijk zijn om werkenden op die manier actief te betrekken bij de volledige werking van Podemos. Maar nu beperken de lokale kringen zich tot het stemmen over kandidatenlijsten en het verspreiden van ideeën voor het programma. Het leidt tot een politieke cultuur waarin de vertegenwoordigers in naam van het volk optreden. Een programma om zich aan de context aan te passen of om die context te veranderen?

31 januari - massale ‘mars voor waardigheid’ in Madrid georganiseerd door Podemos.

In Griekenland zien we hoe de heersende klasse druk zet om Syriza afstand te doen nemen van zijn meer radicale standpunten. We zien iets gelijkaardig met Podemos in Spanje. In 2014 ging Podemos naar de Europese verkiezingen met een programma dat de eisen van verschillende sociale bewegingen opnam. In het laatste discussiedocument voor het economisch programma werden heel wat elementen overboord gegooid of afgezwakt. Zo eist Podemos niet langer dat de pensioenleeftijd op 60 jaar wordt vastgelegd, maar is dit opgetrokken tot 65 jaar. Het recht op een minimuminkomen voor iedereen is beperkt tot personen die nu uitgesloten worden. Inzake de publieke schulden wordt niet langer een burgeraudit van de schulden voorgesteld om het niet legitieme deel niet langer af te betalen, maar wordt voorgesteld om de schulden en de voorwaarden inzake afbetaling te herschikken. Het argument voor deze toegevingen is dat Podemos realistisch moet zijn binnen de huidige context. Het klopt natuurlijk dat een programma reke-

ning moet houden met de context en de beschikbare middelen. De huidige context is er een van kapitalistische crisis, besparingen, een zware schuldenlast en dictaten van de trojka. Deze context laat geen ruimte voor een programma dat vertrekt van de noden van de meerderheid van de bevolking. We moeten dus de context veranderen zodat de noodzakelijke koerswijziging ook mogelijk wordt. De schulden zomaar verder afbetalen, betekent dat er geen middelen zijn voor de creatie van werk en om iedereen een degelijk leven aan te bieden. Als we de banken en de sleutelsectoren van de economie niet onder democratische controle en publiek bezit plaatsen, dan blijven deze in handen van de markt en kunnen ze niet op de behoeften van de bevolking gericht worden. De Spaanse premier Mariano Rajoy (PP) reageert fors tegen Alexis Tsipras op de bijeenkomsten van de eurogroep. Hij wil daarmee ingaan tegen de eis om het besparingsbeleid te stoppen. Hij beseft ook dat succes voor Syriza in eigen land met Podemos problemen zou veroorzaken voor de heersende klasse. Die is bang dat de confrontatie rond de schulden en het besparingsbeleid zich verspreidt naar verschillende landen. De overwinning van Syriza werd in Griekenland voorafgegaan door meer dan 30 algemene stakingen. In februari waren er duizenden betogers om de Griekse regering te ondersteunen in het verzet tegen de eurogroep. Door de druk en de mobilisatie van onderuit, is het mogelijk om de steun van een grote meerderheid van de bevolking te winnen voor een breuk met het kapitalisme. Het electorale terrein is slechts een uitdrukking van de klassenstrijd. We mogen niet aan de druk toegeven en onze eisen afzwakken. Op 31 januari waren er meer dan 100.000 aanwezigen op een ‘Mars voor verandering’ in Madrid. De oproep ging uit van Podemos met als boodschap: “De verandering die voorheen onmogelijk leek, komt nu steeds dichterbij. We moeten de kaste aan de top verdrijven en de instellingen heroveren voor het belang van de gewone bevolking.” Een nieuwe golf van intensieve strijd in Spanje kan Podemos naar links duwen en mogelijkheden creëren voor het Europese verzet tegen het besparingsbeleid. Socialismo Revolucionario, onze Spaanse zusterorganisatie, verdedigt een programma van socialistische maatschappijverandering en benadrukt de nood aan mobilisatie en organisatie van de werkenden waarbij eigen politieke instrumenten worden opgebouwd op basis van arbeidersdemocratie.

Meer info in het Spaans: socialismorevolucionario.org


internationaal

www.socialisme.be april 2015

Dodelijke terreuraanslag in Tunesië door onze correspondent in

E

Tunis

r vielen minstens 23 doden bij een aanslag op het Bardo museum in Tunis op 18 maart. De aanslag werd opgeëist door Islamitische Staat. De Tunesische afdeling van het CWI, de internationale afdeling waar LSP de Belgische afdeling van is, veroordeelt deze laffe en barbaarse aanslag.

De aanslag zorgde voor een golf van verontwaardiging en woede in het land. Duizenden mensen kwamen spontaan op straat om hun solidariteit met de slachtoffers van de aanslag te betuigen. Eens te meer ging het om onschuldige slachtoffers. Dergelijke aanslag komt niet als een verrassing. De afgelopen periode kenden jihadistische groepen een opmars in Tunesië. Dit wordt versterkt door de dieper wordende sociale crisis en ook door het volledige opbreken van buurland Libië na de imperialistische interventie in dat land. De voorbije jaren sloten duizenden Tunesiërs zich aan bij jihadistische groepen in Syrië en Irak, waaronder Islamitische Staat (IS). Het maakt van Tunesië een van de belangrijkste bronnen van buitenlandse strijders in deze conflicten. De Tunesische regering probeert de gebeurtenissen aan te grijpen voor een oproep tot ‘nationale eenheid’ tegen het terrorisme. De Tunesiërs hebben inderdaad

nood aan eenheid, maar niet met deze rotte regering die zich onder meer baseert op een partij met wortels in de oude dictatuur en een partij die uit het rechtse religieuze fundamentalisme komt. Deze krachten kunnen we niet vertrouwen in de strijd tegen terrorisme. Na de aanslag werd het leger op straat ingezet. Mogelijk zullen heel wat Tunesiërs dat verwelkomen, maar het vormt geen antwoord op de onderliggende problemen. Bovendien kan het leger ook ingezet worden tegen andere vormen van oppositie tegen het bewind van deze regering. Het regime probeert van de schok gebruik te maken om basisrechten aan banden te leggen en het staatsapparaat te versterken. Tegelijk wordt het asociale beleid verdergezet waarbij grote delen van de bevolking van de samenleving vervreemd raken. Daar kunnen religieuze extremisten op inspelen. De huidige regering heeft geen antwoord op terrorisme, het beleid vergroot het risico van een eindeloze spiraal van geweld. Het excuus van de ‘oorlog tegen het terrorisme’ wordt bovendien gebruikt om een einde te maken aan de erfenis van de revolutie. De gewone bevolking wil veiligheid. De eerste stap daartoe bestaat uit het recht op een normale job en een stabiel inkomen. Tunesië kent een groot aantal jonge werklozen en de afgelopen maanden stegen de prijzen van basisgoederen scherp. Het huidige beleid zal dit enkel nog versterken. Twee jaar geleden, tijdens het Wereld Sociaal Forum in

Tunis van 2013, waarschuwden we in ons pamflet reeds: “De groeiende ellende in arme wijken vergroot de voedingsbodem waarop salafisten en jihadisten kunnen recruteren, zeker onder wanhopige jongeren is dat het geval. Als er geen ernstige antwoorden van de linkerzijde of van de vakbonden komen, dan kunnen deze lagen ten prooi vallen aan deze reactionaire demagogen.” Daar tegenover plaatsten we de nood aan een sterke beweging die opkomt voor de meest dringende eisen van alle onderdrukten. De massa’s moeten het initiatief terug in handen nemen. De werkende massa’s

11

ter een duidelijk actieplan op klassenbasis gericht op sociale, economische en politieke verandering. De machthebbers beweren onze veiligheid te verdedigen, maar hun staatsapparaat zit nog vol aanhangers van het oude regime die betrokken waren bij moorden en martelingen. In feite kende Tunesië de grootste veiligheid toen de massa’s met miljoenen op straat kwamen. De beste tradities van de revolutie, zoals de opbouw van revolutionaire verdedigingscomités in de wijken, moeten terug opgenomen worden. Een oproep voor een algemene 24urenstaking zou een eerste goede stap zijn om de werkenden, jongeren en de meerderheid van de bevolking te verenigen tegen terrorisme en obscurantisme. Het zou ook de verdediging van onze democratische rechten opnemen en het begin vormen van een strijd tegen het kapitalistische beleid van soen jongeren moeten in actie komen. In ciale ellende en staatsrepressie. Een 2013 werden de moorden op de linkse staking die gepaard gaat met grote moleiders Chokri Belaid en Mohamed bilisaties op straat zou bijdragen aan Brahmi meteen beantwoord met alge- de heropbouw van de massastrijd en mene stakingen. De vakbondsfederatie de oorspronkelijke eisen van “brood, UGTT, het Volksfront en alle militan- werk en waardigheid” terug centraal te lagen van de Tunesische linkerzijde stellen. Deze strijd moet uiteindelijk moeten hun potentieel en grote kracht leiden tot een democratisch socialistiinzetten om het land te verenigen ach- sche samenleving. Op socialisme.be brengen we begin april verslagen van het Wereld Sociaal Forum in Tunesië. Nicolas Croes, hoofdredacteur van Lutte Socialiste, neemt deel aan de interventie van onze Tunesische zusterorganisatie op het WSF.

Conflict in Oekraïne blijft duren Rob Jones vanuit Moskou

suggestie dat het westen Oekraïne sterker moet bewapenen, werd afgewezen n januari beloofde het IMF 40 door Merkel die vreesde dat Rusland miljard dollar voor Oekraïne, eveneens meer wapens zou inzetten. maar er is minstens twee tot Tal van Europese bedrijven lijden ondrie keer zoveel nodig. De ‘hulp’ der de sancties tegen Rusland en het gaat gepaard met vreselijke antwoord van Poetin daarop. voorwaarden. Zo werd al bekend Het feit dat Poetin tien dagen uit de dat de gasprijzen met 280% publieke ruimte verdween nadat een zullen stijgen. Na het akkoord met bezoek aan Kazachstan werd afgehet IMF kondigde minister van zegd, versterkt de geruchten van een Financiën Jaresko aan dat “alles machtsstrijd in het Kremlin. Er zijn wat kan geprivatiseerd worden, zal verschillende belangen. Zo is er woede geprivatiseerd worden.” onder bedrijven die geld verliezen door de sancties en de economische crisis Tegelijk gaat het militaire opbod ver- maar is er evengoed steun van andeder. De NAVO heeft een grotere aan- re bedrijven die door de devaluatie wezigheid in de Baltische regio, zo van de munt meer winsten opstrijken kwamen er 3.000 op buitenlandse Amerikaanse solmarkten. Er zijn Zolang de situatie daten en honderdiegenen die megedomineerd wordt den tanks en annen dat Rusland door de gevestigde der gereedschap. de rebellen i n belangen en hun In navolging van Oekraïne in de het akkoord dat militaire bondgenoten, st eek l iet met midden febr uahet eerste v rekomt er geen ri in Minsk werd desakkoord van duurzame oplossing gesloten, beweren Minsk in septemvoor de crisis in beide kampen dat ber, maar tegeOekraïne. de zware artillelijk is er een grote rie van de onmidmeerderheid van dellijke frontlinie is weggehaald. Maar de Russen gekant tegen een openop verschillende plaatsen gaan de con- lijke betrokkenheid van Rusland in Betoging in Moskou tegen de Russische betrokkenheid in de oorlog in Oekraïne. frontaties door. Oekraïne. Nog voor de onderhandelingen werOok andere elementen suggereren dat aangekondigd dat een groep Tsjetsjenen De prowesterse liberale en extreemden meningsverschillen tussen de VS er een strijd is binnen de elite. Zo werd was opgepakt voor de moord op Boris rechtse politici willen de oorlog tegen en de EU duidelijk. De Amerikaanse door de Russische veiligheidsdiensten Nemtsov. Die aankondiging was op de oostelijke delen van Oekraïne opvoezich ongewoon en bovendien was de ren, maar de bevolking is steeds wanhocentrale verdachte een commandant in piger en weinig enthousiast over oorlog. de speciale troepen van de Tsjetsjeense Zo kwamen in Ternopil minder dan de heerser Kadyrov, een trouwe aanhanger helft van de 14.000 voor het leger opvan Poetin. Heel wat van deze troepen geroepen mannen opdagen. De zwakte waren betrokken bij de strijd van de pro- van het officiële leger maakt dat batalRussische krachten in Oost-Oekraïne. jons van vrijwilligers, vaak gecontroDe arrestatie van de Tsjetsjenen kan leerd door extreemrechts, een grotere wijzen op een conflict tussen de vei- rol spelen. Het is nog maar de vraag in ligheidsdiensten en Kadyrov, en bij uit- welke mate de regering in Kiev deze babreiding Poetin. taljons onder controle kan houden. De situatie in Oekraïne is al niet beDe oorlog is verre van voorbij en de ter. Porosjenko sloot een decentralisa- economische achteruitgang blijft duren. tie van het land uit en dreigde de nood- Zo lag de industriële productie in janutoestand in heel het land uit te roepen ari 21% onder het niveau van een jaar indien het vredesakkoord geen stand eerder. In Donetsk was er een daling hield. Hierdoor zou het leger alle macht met 49% en in Loehansk met 87%. De in handen kunnen nemen. Hardliners economische ineenstorting in Oekraïne in de Oekraïense regering, zoals pre- wordt versterkt door Russische plundemier Jatsenjoek, zijn voorstander van ringen. Niet dat dit de toestand van de Militanten van het Azov bataljon, een door fascistische krachten geleide militie een “mobilisatie van het leger” om de Russische economie verbetert. Er wordt die steun krijgt van Kiev “staatsgrens te beschermen.” geschat dat de werkloosheid dit jaar met door

I

40% zal toenemen, honderdduizenden migranten keren terug naar CentraalAzië. De activiteit van de bouwsector in Moskou zal dit jaar naar verwachting met 30% afnemen. Zolang de situatie gedomineerd wordt door de gevestigde belangen en hun militaire bondgenoten, komt er geen duurzame oplossing voor de crisis in Oekraïne. Zelfs indien de vredesgesprekken nieuw leven ingeblazen worden en bijvoorbeeld leiden tot een derde vredesakkoord van Minsk, blijven de economische omstandigheden van armoede, corruptie en wanhoop bestaan. Bovendien blijven de NAVO en Rusland tegenover elkaar staan in de hele regio. Enkel een massabeweging onder leiding van een onafhankelijke arbeiderspartij kan de autoritaire regimes in de regio aan de kant schuiven en de basis leggen voor een arbeidersregering met een socialistisch beleid dat vertrekt van de noden van de meerderheid van de bevolking.


12

seksisme / Boek

de

Linkse Socialist

#WijOverdrijvenNiet

Van Walt Disney tot Miley Cyrus: 50 tinten seksisme door

S

Emily (Namen)

eksisme komt overal voor en we ondergaan dit op verschillende manieren. De economische positie van vrouwen is gemiddeld slechter dan die van mannen, zo ligt het jaarlijkse gemiddelde inkomen 20% lager en is er een oververtegenwoordiging van vrouwen onder armen. Dit zorgt ervoor dat op vrouwen wordt neergekeken. Seksisme is zo alomtegenwoordig dat het soms niet meer opgemerkt wordt. Onder de hashtag #WijOverdrijvenNiet wordt over seksisme gediscussieerd. We hadden het in deze krant al meermaals over seksisme, in dit artikel bekijken we het vanuit het oogpunt van de populaire cultuur. Vrouwelijke helden, grote afwezigen in massacultuur

Zelfs bij in deze samenleving typisch vrouwelijke activiteiten merken we op dat vrouwen ze vooral uitvoeren zolang er geen prestige mee verbonden is. Koken gebeurt vaak door vrouwen, maar het aantal vrouwelijke sterrenchefs ligt laag. De textielindustrie is erg vrouwelijk, maar wat is het aandeel van vrouwen onder de grote ontwerpers? De filmindustrie blijft niet achter. Het percentage van vrouwelijke regisseurs ligt erg laag, net zoals het aantal vrouwelijke personages en hoofdrolspelers. In 2014 bedroeg het aantal vrouwelijke personages in de meest bekeken Amerikaanse films amper 12% (1). Zowel in de literatuur als op het scherm zijn vrouwelijke helden uitzonderlijk. En als er al eens zo’n heldin opduikt, worden de fysieke kenmerken uitdrukkelijk en overdreven in de verf gezet. Denk maar aan het videospel Lara Croft. Als een vrouw een centrale rol speelt, komt dit doorgaans overeen met de algemene rol die vrouwen in deze kapitalistische samenleving spelen en dit met alle schoonheidsidealen erbij. De tekenfilms van Walt Disney vor-

men een uitstekend voorbeeld van hoe seksisme alomtegenwoordig is en ons al van jongsaf aan wordt ingelepeld. Het bedrijf klopt zich op de borst voor de inspanningen die de voorbije jaren geleverd werden om meer vrouwelijke personages te brengen. In de animatiefilm ‘Frozen’ (2013) waren er zelfs twee heldinnen die bovendien goed overeenkomen, wat ook al uitzonderlijk is bij Disney. Dit bleek overigens vooral een commerciële voltreffer voor het publiek van jonge meisjes aan wie door deze film dubbel zoveel poppen verkocht werden. En het is niet omdat de hoofdpersonages vrouwen zijn dat er geen seksisme in de film zit. De verantwoordelijke voor de animatie stelde naar aanleiding van ‘Frozen’ dat het moeilijker is om de gezichten van vrouwelijke personages te tekenen omdat vrouwen nu eenmaal meer emoties tonen omdat ze gevoeliger zijn en tegelijk mooi moeten blijven. Het was voor Disney blijkbaar ook moeilijk om de twee heldinnen te onderscheiden. Beiden voldoen aan dezelfde esthetische voorwaarden: blanke huid, fijne taille, lange haren en een kleine neus. Om toch een onderscheid te maken, kregen ze uiteindelijk een andere haarkleur... Geweld tegenover vrouwen wordt

vaak gebanaliseerd. In de bekende serie ‘Game of Thrones’ zijn er enkele atypische en onafhankelijke vrouwelijke personages. Maar verkrachtingen worden zodanig gebanaliseerd in de reeks dat ze de kijker op de duur niet meer schokken. De film ‘Fifty Shades of Grey’ is in hetzelfde bedje ziek. Een rijke man laat een jonge studente een contract tekenen om hem sadomasochistische seksuele diensten te verlenen naargelang het hem past en zonder dat hij toestemming moet vragen van zijn ‘partner’. In ruil hiervoor geeft hij haar cadeautjes. Wat is dit anders dan prostitutie? Gaat deze film niet zo ver dat een dergelijke relatie als voorbeeld wordt gesteld, als een uitdagend avontuur? Ook in de muziekindustrie is seksisme schering en inslag. Waarom zijn er zoveel clips met halfnaakte zangeressen en danseressen? Natuurlijk moet iedereen zich kunnen kleden zoals hij of zij dat wil. Maar het fenomeen Miley Cyrus wekt het idee op dat je pas een vrouw bent als zowat alle kledij in de kast blijft hangen. Steeds opnieuw worden vrouwen ertoe gedwongen om sexy te zijn opdat ze ernstig genomen zouden worden, maar niet te sexy om niet lastig gevallen te worden waarvoor ze dan nog eens zelf verantwoordelijk ge-

acht worden. Wie heeft baat bij seksisme?

is de muziekindustrie die met het grootste deel van de taart gaat lopen. Welke oplossing?

Seksisme is niet iets van mannen tegen vrouwen. We worden allemaal verHet volstaat niet om in het onderwijs vreemd door dit fenomeen, maar natuur- aandacht te hebben voor de strijd tegen lijk zijn vrouwen het grootste slachtoffer seksisme. De basis voor seksisme is niet van de tirannie van de slankheid of nog cultureel, maar economisch. Seksisme van de min of meer openlijke boodschap is een methode die bewust gebruikt om niet te veel op de voorgrond te tre- wordt door de kapitalisten om hun winden. Dit is duidelijk verbonden met de sten op te drijven en te verdelen om te minder gunstige economische positie. heersen, net zoals racisme of homofoWie heeft daar baat bij? De vooroor- bie. Voor de kapitalisten is geweld tedelen in de dominante cultuur dragen gen vrouwen slechts collataral damage. bij tot de onderlinge concurrentie on- Seksisme zit ingebakken in het kapitader de werkenden. Lage lonen en deel- lisme. Om het te bestrijden, moeten we tijdse jobs, een dagelijkse realiteit voor opkomen voor een samenleving gericht veel vrouwen, leveren de werkgevers op de behoeften van iedereen en econovoordeel op. mische gelijkheid. Seksuele bevrijding zonder bevrijd te zijn van de kapitalistische uitbuiting Voetnoot laat het establishment bovendien toe om nieuwe bijzonder winstgevende secto- (1) Sofilm n°28, maart 2015. ren aan te snijden, zo draait de industrie van de cosmetica op volle toeren. We worden geconfronteerd met onmogelijke schoonheidsidealen - vaak gaat het zelfs om bewerkte foto’s - en dat levert de industrie grote winsten op. Miley Cyrus of Rihanna verdienen wellicht goed met halfnaakte reclames, maar het

Nieuwe uitgave van marxisme.be: Wallersteins methode en het marxisme

I

mpressionisme hoort thuis in de kunstbeleving, Wallersteins leerlingen bleef niet onopgemerkt dat niet in de historische maatschappijkritiek. De Van der Biest hun denkwijze grondiger ontrafelde arbeidersbeweging is weinig gediend met vage dan menig professor die zich in de jaren ’70 en ’80 indrukken ingeblikt tot zogezegde antikapita- nog als ‘orthodox marxist’ uitgaf. Hun reactie belistische theorieën. Precies dat grondgebrek beheerst perkte zich dan ook jarenlang tot angstvallig voor het de stroming rond Immanuel Wallerstein. publiek verborgen knorrigheden onder gelijkgezin‘Volg je eigen weg en laat de mensen praten.’ – Een den. Een antwoord in de openbaarheid bleef uit. tegendraadse begeestering die men van begin tot Dat alleen al rechtvaardigt een herdruk van dit einde proeft in het boek dat Peter Van der Biest in werk. Maar vooral herinnert de felle polemische 1997 voorstelde als ‘De Tao van Wallerstein’. Bij stijl eraan dat wetenschappelijke ernst en openlijke

toewijding aan het socialisme elkaar niet uitsluiten. Inzicht in een maatschappij van tegenstellingen groeit met de botsing tussen tegengestelde ideeën. Dat wist de schrijver reeds in 1997, drie jaar vóór de antiglobaliseringsbeweging en een decennium vóór de crisis die het marxisme weer bespreekbaar heeft gemaakt.

Het boek telt 151 pagina’s en kost 12 euro (verzending inbegrepen, zonder verzending: 10 euro).

waar LSP voor staaT

D

e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. De jongste 50 jaar verdrievoudigde het gemiddelde inkomen per hoofd van de wereldbevolking. Er is voldoende rijkdom om iedereen een degelijke levensstandaard te garanderen. België vormt hierop geen uitzondering. Zelfs na de gouden jaren ‘50 en ‘60 bleef de totale werkelijke waarde van alles wat we samen produceren toenemen. In ‘96 bedroeg dit dubbel zoveel als in ‘83.

Deze toename van de rijkdom heeft echter niet geleid tot een algemene stijging van de welvaart. Integendeel: terwijl bedrijven recordwinsten boeken en speculanten hun kapitaal vertienvoudigen, gaat de voormalige koloniale wereld gebukt onder oorlog en hongersnood, is de economie van de ex-stalinistische staten ineengestuikt en heerst in het Westen massale structurele werkloosheid. De globale stijging van de rijkdom is aan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking voorbijgegaan. Stop de privatiseringen

Hoewel de arbeiders deze rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Dit leidt tot schrijnende tegenstellingen. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan gratis openbaar vervoer, aan onderwijs toegankelijk voor iedereen, aan speelterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is. De middelen hiervoor zijn voorhanden. Op dit ogenblik gaat het echter de andere kant uit. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden verkocht aan de hoogste bieder, de onrendabele worden afgestoten. Er is al lang geen sprake meer van

diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslaan. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. 32-urenweek

In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs. Een miljoen arbeiders in België wordt regelmatig geconfronteerd met werkloosheid. Dit heeft geleid tot de verpaupering van een deel van de arbeiders en hun gezinnen. Pensioenen, werkloosheids- en ziekteuitkeringen staan op de helling door de uitholling van de sociale zekerheid.

LSP/PSL is voor het volledig herstel van de index en een minimumloon van 1500 euro netto, tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. De enige maatregel die de massale werkloosheid kan oplossen is de onmiddellijke invoering van de 32-urenweek, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen. Een nieuwe arbeiderspartij

De vakbondsleidingen hebben de kapitalistische afbraaklogica aanvaard. Ze beperken zich tot het “sociaal” begeleiden van de herstructureringen. Daartegenover stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan en wil vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen de sociale afbraak. Ze moet zich verzetten tegen iedere verdeling van de arbeiders, of het nu is op basis van racisme, seksisme of geloof. Dit kan het best door op te komen voor volledige gelijke rechten. Ze moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en vechten tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van

Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de arbeiders door communautair opbod willen verzwakken (cfr. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole. Revolutie

arbeidersregering. Iedere functionaris moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Hij/zij mag niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de arbeiders die hij/zij vertegenwoordigt. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het exOostblok bestond.

Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij.

Voor socialisme en internationalisme

Arbeidersdemocratie

LSP/PSL maakt deel uit van het Comité voor een Arbeidersinternationale (CWI), dat actief is op alle continenten. Onze strijd in België zien wij in het kader van een arbeidersstrijd in de hele wereld voor een socialistische maatschappij.

De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de arbeiders van het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de

De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar degeneratie vanaf 1924 geleid.

Voor arbeiderseenheid Voor socialisme


partijnieuws

www.socialisme.be april 2015

200ste editie van onze Franstalige tegenhanger ‘Lutte Socialiste’

O

p 1 mei vieren we de 20ste verjaardag van de onze Franstalige tegenhanger. Op 1 mei 1995 verscheen ‘Le Militant’, voorloper van ‘Lutte Socialiste’, voor het eerst. Langs Nederlandstalige kant bestonden we toen al langer, dit is nummer 343 van onze krant. We begonnen onze Franstalige werking met een handvol militanten die in 1994 aansloten.

20 jaar na de eerste editie is Lutte Socialiste nog streeds een strijdbare en militante krant. Foto: Collectif Krasnyi

Met slechts een handvol militanten en weinig middelen zorgden we ervoor dat onze krant van bij het begin regelmatig verscheen met 10 edities per jaar. We hadden in 1995 slechts drie erg oude computers, twee ervan hadden we gekregen van Nederlandse kameraden en hadden klavieren met qwerty en zonder accenten. Het was niet evident om daar een Franstalige krant mee te maken. Maar zoals een van de pioniers van onze Franstalige krant schreef bij het 100ste nummer: “Die moeilijkheden konden ons niet stoppen, we waren immers bijzonder enthousiast omdat we bij een internationale marxistische organisatie waren aangesloten die in staat was om in te gaan tegen de golf van demoralisatie die veel organisaties en militanten had getroffen na de val van de stalinistische landen in Oost-Europa.” Het is rond deze krant die sinds 20 jaar in beide landstalen verschijnt dat we in staat waren om op nationaal vlak een kleine maar erg dynamische partij uit te bouwen. Midden jaren 1990 beschikte elke linkse organisatie wel over een krant om ideeën naar voor te brengen. Sommige organisaties hebben de tijd niet overleefd, anderen hebben sindsdien de mogelijkheden van het internet aange-

grepen om hun papieren media sterk af te bouwen. Wij zijn nadruk blijven leggen op het belang van een krant die we verspreiden onder activisten, syndicalisten, wijkbewoners, … Dat wil overigens niet zeggen dat we geen gebruik maken van de mogelijkheden van het internet. Maar onze krant is een instrument om in discussie te treden en is tevens een uitstekend middel voor leden en sympathisanten om een rode draad doorheen onze analyses en voorstellen te bieden. Dat is een specifiek en belangrijk element van onze krant. We willen niet alleen alternatieve informatie verspreiden tegenover de propaganda van het establishment in zijn gevestigde media. We willen ook een militante krant zijn die concrete voorstellen doet om sociale strijd te versterken en stappen vooruit te laten zetten, zowel inzake organisatie als wat het programma betreft.

13

Agenda

• dinsdag 31 maart. Brussel. Betoging van het gemeenschappelijk vakbondsfront tegen het besparingsbeleid • woensdag 1 april. Provinciale vakbondsbetogingen buiten Brussel • maandag 13 april. Gent. Protest tegen Pegida • zaterdag 18 april. Brussel. Actiedag tegen het Transatlantisch verdrag (TTIP) • dinsdag 22 april. Nationaal. Stakingsdag van de publieke sector • 1 mei. Nationaal. Dag van de arbeid met tal van activiteiten • 16 mei. Brussel. Gay Pride • 1-6 juli. Balen. Zomerkamp ALS en LSP • 19-24 juli: Europese zomerschool van het CWI

LSP in actie 1 mei 1995. Voor het eerst verschijnt deze krant ook in het Frans, toen nog onder de naam Militant.

de ideologie die door deze media wordt verspreid. Zonder alternatief ligt de weg open voor allerhande complottheorieën of nog voor cynisme. In deze periode van harde besparingen is het belangrijk om discussie te voeren over een strategie waarmee we naar een antikapitalistisch alternatief kunnen gaan en over de vorm die dit alternatief kan aannemen. LSP wil aan dit debat bijdragen, onder meer via deze krant. Misschien kan je niet elke maand onze volledige krant lezen, misschien ben je het niet met alles eens, maar ongetwijfeld zie je ook dat onze benadeSteun onze werking, neem ring uniek is en steun verdient. Aarzel een abonnement! niet om een abonnement te nemen en ons zo toe te laten om onze werking De gevestigde media verliezen hun verder te versterken. geloofwaardigheid. Dat komt door een Voor 20 euro (of steun: 30 of 50 euro) verlies aan kwaliteit - zowel door open- sturen we onze krant 12 keer op. Nog lijke leugens en manipulaties als door gemakkelijker is een doorlopende opde afbouw van de arbeidsvoorwaarden dracht van 2 euro per maand. Stort op van het personeel - maar ook door een BE48 0013 9075 9627 van ‘Socialist groeiende verwerping van de heersen- Press’ met vermelding ‘abonnement’

Het minste wat je kan zeggen, is dat de maand maart druk was voor militanten van LSP. Er waren de Internationale Vrouwendag op 8 maart, de vakbondsconcentratie op 11 maart, de antifascistische betoging in Gent op 12 maart, de betoging tegen politiegeweld en repressie in Brussel op 15 maart, de betoging in Hoei tegen kernenergie op 15 maart, de concentratie van de vakbonden van de openbare diensten op 19 maart of nog de betoging tegen het gesloten asielcentrum van Vottem op 22 maart. Op het ogenblik dat deze krant ter perse ging, moesten Socialisme 2015 op 28 maart en De Grote Parade van Hart boven Hard op 29 maart nog komen. Aarzel niet om zelf ook deel te nemen aan de opbouw van het sociaal verzet en een consequente socialistische kracht daarbinnen! Doe mee met LSP! Op deze acties was er heel wat steun voor onze voorstellen. Op de militantenconcentratie van 11 maart verkochten we 74 kranten en 4 abonnementen. De anti-NSV betoging was goed voor 34 kranten en een abonnement. Op de concentratie van de openbare diensten verkochten we 51 kranten en 5 abonnementen.

Internationale vrouwendag. Geslaagde vormingsdag LSP door

Emily (Namen)

O

p zondag 8 maart hield LSP in het kader van de Internationale Vrouwendag een vormingsdag. Er waren een zestigtal deelnemers. Het moest ons versterken om de uitdagingen aan te kunnen die de strijd tegen het besparingsbeleid ons stelt. De dag begon met een voorstelling van wat de Internationale Vrouwendag voor ons betekent. Het doel van deze dag is niet om vrouwen te vieren of om hen te bedanken omdat ze goede moeders zijn, goede werkneemsters of goede huisvrouwen of nog goede vrouwen van de elite. We willen de noodzaak naar voor brengen van strijd tegen seksisme en de belangrijkste oorzaken ervan: economische onzekerheid van vrouwen in een klassensamenleving. De besparingsmaatregelen van de opeenvolgende regeringen maken steeds duidelijker dat er nog steeds geen gelijkheid is tussen mannen en vrouwen. Seksisme is een algemene term voor verschillende vormen van geweld die vooral vrouwen ondergaan. Er werd hierop ingegaan in een van de werkgroepen. Het economische geweld vormt de kern van het probleem. Vooroordelen, intimidatie, fysiek en seksueel geweld tegen vrouwen zijn schering en inslag. Dit is niet het resultaat van een strijd tussen mannen en vrouwen. Het zijn de kapitalisten die voordeel halen uit deze situatie. Marx stelde al dat onder het kapitalisme alles handelswaar wordt. Dat is duidelijk ook het geval voor het lichaam van vrouwen. Dat lichaam wordt gebruikt om de win-

LSP-stand op 11 maart. Foto: Jon

Strijdfonds: steun LSP Politieke campagnes voeren kost geld. Om ons politiek werk te versterken en ons toe te laten om onze ideeën te verspreiden, halen we financiële steun op onder onze sympathisanten. Elk kwartaal willen we 11.000 euro ophalen. Hieronder de voorlopige resultaten voor het eerste kwartaal van 2015. Wil je ons ook steunen? Stort dan een bijdrage op BE69 0012 2603 9378 van LSP met vermelding ‘steun’. Waarom geen doorlopende opdracht nemen van elke maand minstens 2 euro? Dan sturen we je meteen ook deze krant op.

sten van de rijksten te vergroten. Alle vrouwen ervaren seksisme, maar het zijn de kapitalisten die het kunnen gebruiken om hun positie te versterken. Om wat ons verdeelt te bestrijden, moeten we allemaal samen opkomen voor sociale verworvenheden, met jongeren, werkenden, sociale uitkeringstrekkers, … De plaats die vrouwen in de strijd tegen het besparingsbeleid innemen, was het onderwerp van een andere commissie op de vormingsdag. Een eis die belangrijk is om te strijden tegen onderdrukking van vrouwen en van werkenden in het algemeen, is de verdeling van de arbeidstijd onder alle werkenden en dit met een verlaging van de werkdruk en met behoud van loon. De vormingsdag van 8 maart werd afgesloten met een discussie over het voorstel van vrouwenorganisatie

Femma voor een 30-urenweek. Het is een belangrijke eis om tot een beter evenwicht tussen persoonlijk en professioneel leven te komen. We denken dat het belangrijk is dat deze eis niet beperkt blijft tot een programma op papier, maar dat het opgenomen moet worden in alle vakbondsacties. Verschillende sprekers wezen erop dat we moeten strijden voor de materiële omstandigheden waarin de onderdrukking van de 99% door een kleine elite gestopt wordt. Wij komen op voor een samenleving gebaseerd op de behoeften van de meerderheid in plaats van de winsten van een kleine minderheid, we staan voor een democratisch socialistische maatschappij. Het is enkel in zo’n kader dat definitief een einde kan gemaakt worden aan seksisme en alle andere vormen van onderdrukking.

Luik-Lux: 1.128 € Bxl-W.Brab: 2.061 € Vl Brab-Limburg: 709 € O en W Vlaanderen: 2.175 € Henegouwen-Namen: 612 € Antwerpen: 756 € Nationaal: 893 €

126% 94% 71% 70% 61% 44% 89%

TOTAAL: 8.464,39 €

77%

Contact / Abonnementen Meer info over de partij / Lid worden: Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek Tel: 02/345 61 81. E-mail:info@socialisme.be. Redactie: redactie@socialisme.be. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: BE48 0013 9075 9627 van Socialist Press


14

antifascisme

de

Linkse Socialist

Extreemrechts raakt gefrustreerd

Historisch zwakke mobilisatie, groeiende provocaties en intimidaties

E

en honderdtal betogers, meer kreeg de Nationalistische Studentenvereniging (NSV), op 12 maart niet op de been in Gent. Onder de betogers waren er dan nog verschillende elkaar bekampende groepen neonazi’s die achteraf vechtend over straat rolden omdat militanten van Autonome Nationalisten een vlag van voormalige leden zouden gestolen hebben. Neen, veel indruk maakten ze niet. Sommigen zullen daar misschien uit besluiten dat de strijd tegen extreemrechts wel belangrijk is, maar niet dringend. Wij denken dat dit een vergissing is.

tanten kan er opgeleid worden zonder dat gewelddaden meteen gesanctioneerd worden. Bovendien aarzelen verNu de mediabelangstelling voor ex- schillende militanten van N-VA niet om treemrechts is gaan liggen, is ook de zich in dezelfde extreemrechtse krinaandacht voor de uitwassen beperkter. gen te begeven. De N-VA-top reageerde Ongeneerd neonazistische liederen zin- niet op het feit dat een gekende partijgen, kan terug openlijker zonder dat militant als Wouter Jambon in aangehet meteen breed uitgesmeerd wordt brand gezelschap verkeerde. Wordt dit en electorale schade aan het Vlaams met de mantel van de vaderliefde toeBelang kan toebrengen. De sluiting gedekt in de wetenschap dat ook de van café ‘De Leeuw van Vlaanderen’ in huidige N-VA-top vroeger regelmatig Antwerpen was zo’n gelegenheid. Zelfs in hetzelfde café kwam waar wellicht met een journalist van De Standaard er- dezelfde liederen werden gezongen? bij en in aanwezigheid van onder meer Filip Dewinter, Tom Van Grieken en Frustratie leidt tot Wouter Jambon, konden twee tooghan- agressie gers het niet laten om uit volle borst over de Joden te zingen. “Weldra zal Het blijft niet bij woorden en gezang. de oven branden,” klonk het. Dewinter Begin maart waren er zowel in Leuven haastte zich om de journalist te verze- als Gent incidenten waarbij extreemkeren dat dit niet “verkeerd geïnterpre- rechts linkse meetings wilde intimideteerd” mag worden omdat het slechts ren en verhinderen. In Leuven wilden folklore is. Hoe kon dit verkeerd geïn- enkele NSV’ers op 2 maart een meeterpreteerd worden? ting van Actief Linkse Studenten en Het incident in ‘De Leeuw van LSP over Griekenland verstoren, op 5 Vlaanderen’ geeft aan dat het Vlaams maart verhinderden een twintigtal leBelang geen ‘salonfähige’ partij is ge- den van KVHV een gelijkaardige ALSworden. De groei van N-VA duwt het meeting in Gent. VB in het defensief, maar dit betekent Telkens gebruikten ze het excuus dat niet dat het gevaar geweken is. Een ze kwamen ‘debatteren’. Dat deden ze nieuwe generatie gewelddadige mili- door tegen de wens van de aanwezigen

“Weldra zal de oven branden”

Foto: SooRa

Anti-NSV betoging. Foto: Jente in te filmen en door zich op agressieve wijze toegang te verlenen tot meetings van andersdenkenden. Met discussiëren heeft dat niets te maken, met intimideren en provoceren des te meer. Uiteraard hebben we dit niet aanvaard en is klacht ingediend, onder meer wegens de flagrante schending van het recht op privacy van de aanwezigen. Met de provocaties wil extreemrechts stappen zetten om Actief Linkse Studenten aan de universiteiten uit te sluiten. Tegelijk wordt een stap verder gegaan in het fysiek intimideren van andersdenkenden. Eind november trokken dezelfde Gentse KVHV’ers naar een stakingspiket aan het SintPietersstation om de spoormannen die tegen het asociale beleid van de rechtse regering protesteerden te intimideren. Ze schopten er een vuurkorf om, achtervolgden individuen naar hun wagen en gooiden met waterballonnen. Ook aan het studentenpiket aan de Blandijn tijdens de nationale staking kwam KVHV agressief tussenbeide. Er werden eerder valse verklaringen bij de politie ingediend, onder meer tegen de Gentse ALS-voorzitter. Nu er een rechtse provocatieregering aan de macht is, denkt reactionair rechts onder de studenten dat alles geoorloofd is. We begrijpen dat reactionair rechts gefrustreerd is omdat de rechtse re-

gering niet zomaar wegkomt met het asociale besparingsbeleid dat op hard verzet van onderuit botst met na het eerste actieplan van de vakbonden in de ‘hete herfst’ nu ook de eerste stappen in wat een ‘vurig voorjaar’ kan worden. De Belgische Thatchers komen overigens rijkelijk laat aan zet, de pendule in Europa gaat naar links met een groeiende zoektocht naar alternatieven op het falende besparingsbeleid. Wellicht daarom dat net een meeting over Griekenland als doelwit werd gekozen? Strijd blijft nodig!

Het feit dat groepen als NSV in de verdrukking komen, had een impact op de anti-NSV betoging van 12 maart. Met 400 aanwezigen was deze antifascistische betoging kleiner dan vorige jaren, maar nog steeds verschillende keren groter dan de extreemrechtse haatmars. Mobilisatie blijft nodig. Racisme en andere verdelende vooroordelen worden in een context van kapitalistische crisis door het establishment gevoed. Deze verdeeldheid is een hindernis voor onze strijd. Bovendien blijft extreemrechts gevaarlijk. Als ze met de eerste gevallen van agressie zoals aan de ALS-meetings en de stakingspiketten weg komen, zullen ze het geweld verder opvoeren.

Dat zagen we eerder ook met Gouden Dageraad in Griekenland. De anti-NSV betoging van 12 maart was een goede opstap naar het broodnodige protest tegen de geplande Pegidaactie in Gent op 13 april. Indien Pegida in Duitsland inmiddels versplintert, is dit in de eerste plaats toe te schrijven aan de druk van de grote tegenacties. Hierdoor kan Pegida niet langer in het offensief gaan tegen migranten. De beweging werd in het defensief gedrukt waardoor interne tegenstellingen sterker in de verf werden gezet. Het zal er op aankomen om de pogingen om Pegida op te zetten van bij het begin met massaal protest te beantwoorden. Wij koppelen dit aan het verzet tegen het besparingsbeleid van de rechtse regering. Het zijn niet de migranten die de crisis veroorzaakten, maar wel de speculanten en bankiers. De terreurdreiging zal evenmin verminderen door alle migranten of moslims in een verdomhoekje te plaatsen. Tegen haat en terreur is er nood aan solidariteit en socialisme. Dat was de centrale boodschap van de geslaagde anti-NSV betoging en we zullen het ook op de actie tegen Pegida op 13 april naar voor brengen. Werk hieraan mee! www.blokbuster.be

Studentenprotest in Nederland voor democratische hervormingen Bas de Ruiter, Nederland

renradicalisering van die periode. Het studentenprotest in Amsterdam vere afgelopen weken was er heel wat spreidde naar andere steden zoals Groningen, studentenprotest in Nederland. Nijmegen en Utrecht. Daar waren er kleine proZo was er op 4 maart een testacties en/of meetings, doorgaans in de vorm actiedag in verschillende steden na een van publieke discussies om de studenten en persolidariteitsoproep van de studenten soneelsleden te informeren over de toekomst in Amsterdam die opkomen voor van het hoger onderwijs in Nederland. Een gedemocratische hervormingen in het beheer lijkaardige actie was er ook in Tilburg waar een van de universiteit en voor een stopzetting meeting van studenten en personeel werd voorvan verdere bezuinigingen op onderwijs. afgegaan door de verspreiding van pamfletten Het is een strijd tegen de gevolgen van de geschreven door professor Blommaert. antidemocratische ‘hervormingen’ van de De nieuwe golf van studentenprotest is een beafgelopen decennia en de bezuinigingen langrijke stap vooruit die de solidariteit van de die de universiteiten (en andere werkende bevolking verdient. Dat elke generatie instellingen voor hoger onderwijs) hard studenten dezelfde strijd steeds opnieuw moet treffen. voeren, maar dan in andere omstandigheden, toont de zwakte in de politieke organisatie en De studenten in Amsterdam houden ‘Het het bewustzijn binnen de studentenbeweging. Maagdenhuis’ bezet, een symbolisch deel van We moeten daar verandering in brengen zodat de campus van de Universiteit van Amsterdam we op het huidige protest kunnen bouwen voor (UvA). Dergelijke bezettingen kwamen wel meer toekomstige strijd. Om concrete verworvenhevoor eind jaren 1960 en in de jaren 1970. Toen den te bekomen, is solidariteit vereist en eengewas er een studentenbeweging die inspiratie maakte strijd van studenten, docenten en alle haalde bij mei 1968 in Frankrijk en de jonge- personeel in het onderwijs en daarbuiten. door

D


jongeren

www.socialisme.be april 2015

15

Deradicaliseringsprogramma regering gedoemd om te mislukken Eenheid nodig tussen migranten en Belgische werkende bevolking tegen verdeel-en-heerspolitiek door

S

Els Deschoemacker

inds de aanslag op Charlie Hebdo zijn kranten volgeschreven over de toenemende religieuze radicalisering onder jonge moslims en welk gevaar dit betekent voor de samenleving. Onder alarmfase drie werd extra politie en zelfs het leger ingezet. Ondertussen broeden de verschillende regeringen op zogenaamde deradicaliseringsprogramma’s in scholen, families, moskeeën, ... mislukken. Een maatschappelijke orde die haar geloofwaardigheid en dus ook haar gezag verliest over steeds grotere Nu wordt de focus nog gelegd op de delen van de bevolking, omdat ze deze strijd tegen religieuze radicalisering. bevolking geen menswaardige toekomst Maar de waarschuwing van de veilig- kan garanderen, kan daar niet in slagen. heidsdiensten dat ook de andere vormen Ze zal slechts symptomen bestrijden, van radicalisering niet mogen vergeten maar zal nooit de voedingsbodem kunworden, is een teken aan de wand. Net nen wegnemen. als na de terreuraanslagen op de WTCtorens op 11 september 2001 en andere Individuele oplossingen terreuraanslagen in Groot-Brittannië voor maatschappelijke of nog in Madrid, kunnen we ons eraan problemen verwachten dat de publieke schrik voor terreur wordt aangegrepen om meer Alle pistes om te “deradicaliseren” middelen te voorzien voor staatscontro- vertrekken van de idee dat deze jonle en veiligheid. In onze regering trekt geren heropgevoed moeten worden. zeker de N-VA volOp school moeten op deze kaart en “signalen” vroeger zal ze er niet voor opgevangen worterugdeinzen om den, waardoor op Twee op de drie bedrijven in de dienstenchequesector discrimide grotere controt ijd k a n “i nge neren. Niet alleen op de arbeidsle en repressiemogrepen” worden. markt en de huurmarkt, maar dus ook gelijkheden ook in Met deze jongeren in de dienstenchequesector is er diste zetten tegen de moet dan gepraat criminatie. Het enige antwoord van protestbeweging worden, hoewel in minister Muyters hierop bestaat tegen haar antisode middelen voor uit zijn vertrouwen in de ciaal besparingsdit soort omkade“zelfregulering van de sector.” beleid. Onder het ring in de scholen mom van veiligde afgelopen jaren heid wordt dan elke systematische gevorm van verzet de mond gesnoerd of snoeid werd. Idem dito voor wat betreft beperkt in haar bewegingsvrijheid. Bij middelen voor straathoekwerk. Ook op de volgende begrotingscontrole wil de het internet willen ze tegengewicht bieN-VA alvast verder besparen op onze den aan de radicale propaganda van IS. sociale zekerheid, om meer middelen Hoe ze dit zullen doen, is een raadsel. in te zetten voor de “veiligheidsde- Hen de zogenaamde “democratische partementen” Binnenlandse Zaken en westerse” waarden voorstellen, waarDefensie. van deze jongeren zich net gedegouHet is een illusie dat ons dat meer vei- teerd afkeren? ligheid zal brengen. Natuurlijk moeten De VS en co vielen onder het mom we de ontwikkeling van het religieuze van democratische waarden Irak en fanatisme onder moslimjongeren se- Afghanistan binnen. Er werd in Irak een rieus nemen. Bewegingen zoals IS en regime geïnstalleerd dat de sjiiettische Al Qaeda zijn een ernstige bedreiging, bevolking opzette tegen de soennitische ook voor de linkse beweging. Ze mis- bevolking. Deze discriminatie maakte bruiken het ongenoegen onder jonge- het mogelijk voor IS om een basis op te ren en voeren een blinde terreur, waar- bouwen onder de soennieten. Maar ook van vooral de werkende bevolking de hier hebben de zogenaamde democratieerste slachtoffers zijn en waarmee ge- sche westerse waarden de jongeren niet meenschappen nog meer tegen elkaar veel soelaas gebracht. In toenemende opgezet worden. In het Midden-Oosten, mate worden migranten gediscrimeerd. maar ook hier, kan dit de werkende be- Ze groeien op in verarmde wijken, krijvolking verdelen en versterkt het de is- gen onderwijs in ondergefinancieerde lamofobie, die ook gepropageerd wordt ghettoscholen, vallen uit de boot op de door extreemrechts. arbeids- en huizenmarkt. Zelfs in de De pogingen van de regering om de dienstenchequesector wordt massaal invloed van groepen als IS en Al Qaeda gediscrimineerd. tegen te gaan, en deze vorm van radicaOok het gezin wordt ingeschakeld telisering te voorkomen, te deradicalise- gen radicalisering. Nadat een aantal ren of te isoleren, zijn gedoemd om te moslimmeisjes vertrokken naar Syrië, Meer repressie brengt geen veiligheid

66%

Foto: MediActivista wil men in Groot-Brittannië de moeders aansporen om met hun dochters te praten. Alsof deze moeders niet reeds alles deden wat in hun macht lag om een radicalisering van hun dochters tegen te gaan. Als dit alles niet helpt, wordt beroep gedaan op populistische stoere taal, zoals de Rotterdamse burgemeester doet, en op repressie. “Rot maar op jongens”, voor jullie is er geen plaats. De Antwerpse N-VA burgemeester De Wever kan zich daar goed in vinden. Het hele land paraat, het leger ingeschakeld. Criminele en radicaliserende jongeren de nationaliteit ontnemen als dit kan, of opvolgen en opsluiten in speciale units in de gevangenis. Stoere taal, die een zekere weerklank vindt, want de schrik zit erin en niemand zit te wachten op een terreuraanslag waarvan doorgaans vooral gewone mensen het slachtoffers zijn en waarna andere vormen van radicalisering zich kunnen versterken, onder meer van extreemrechts. Het is een retoriek en een beleid dat polarisering verder in de hand werkt en net het tegenovergestelde van deradicalisering teweegbrengt. Een botsing van culturen of een maatschappij in verval die dringend toe is aan verandering?

Zolang de instabiliteit in het MiddenOosten en Noord-Afrika blijft voortduren, de torenhoge werkloosheid en discriminatie in Europa en elders miljoenen jongeren systematisch uit het arbeidsproces en het maatschappelijk leven stoot en armoede en gebrek aan perspectief hun deel blijft, zullen jongeren blijven zoeken naar een weg uit dit moeras.

Tegen tereur en haat, solidariteit en socialisme! (De)radicalisering is een zeer complex gegeven, een gevolg van onderdrukking, de verdeel-en-heerspolitiek van het imperialisme en de regimes waarop het steunt. Zoals de arbeidersklasse nood heeft aan eenheid om de strijd te kunnen voeren tegen besparingen, voor een degelijke levensstandaard en een andere samenleving – gaat eenheid in tegen het belang van de kapitalistische klasse, die alle mogelijke middelen zal blijven aanwenden om deze eenheid te voorkomen. In woorden spreekt ze dan wel regelmatig over verdraagzaamheid. Ook verdedigt ze het recht op economische migratie voor zover het zorgt voor voldoende aanvoer van arbeidskrachten om de winsten te garanderen. Maar tegelijk voert het establishment een beleid gericht op het verdelen van de werkende bevolking. Niet zo anders als de anti-islamgroep Pegida focust ook de regering met haar “deradicaliseringsplannen” op de individuele moslimjongeren en hun onmiddellijke omgeving als school en familie. Niet religie op zich, maar de context waarin die bestaat, maakt van een bepaalde interpretatie van een religie een gevaarlijke maatschappelijke kracht, hetzij in het westen, hetzij in het Midden-Oosten. Tegenover onderdrukking en verdeel-en-heers, moeten wij solidariteit en socialisme plaatsen. Een programma waarmee een systeem bestreden kan worden dat aanleiding geeft en een voedingsbodem creëert voor dit soort van bewegingen. Een programma dat erop gericht is alle onderdrukten te verenigen, los van afkomst of religie, om de enorme rijkdom en mogelijkheden die aanwezig zijn, in te zetten voor de meerderheid van de bevolking, in plaats van het verrijken van een elite, hier of elders. Ze keren zich weliswaar af van de ene nale staten, onder dictatoriale regimes onderdrukkende maatschappij om soe- die dikwijls gesteund worden door het laas te zoeken bij een andere, op zijn Westen, die de verdeel-en-heerspolitiek zachtst gezegd zeer wrede onderdruk- in stand houden en op hun beurt aanker. Maar die beweert wel op te komen leiding geven tot de sectaire conflicten voor hun rechten. Het is te vergelijken van vandaag. met een extreme vorm van identiteitspoEr is het belangrijke en onder het litiek die bepaalde groepen, bij gebrek kapitalisme onoplosbare Palestijns/ aan een algemeen maatschappelijk al- Israëlische conflict, waar de opeenvolternatief, op zichzelf doet terugplooi- gende oorlogen de omstandigheden voor en. Men kan zoveel de Palestijnen deradicaliserings- of helemaal onleefinburgeringsprojecbaar maakten. ten voorstellen als De verkiezingsmen wil, een maatover w i n n i ng In Molenbeek heeft 38% van de schappijmodel waarvan Netanyahu actieve bevolking tot 25 jaar geen in migranten op een op basis van een job. Het inkomen in Molenbeek dergelijke schaal achve rde r zet t i ng ligt gemiddeld 40% lager dan in teruitgestoken en gevan een harde het Brusselse gewest. dicrimineerd worden, Israëlische lijn kan nu eenmaal niet t ege nove r de als alternatief model Palestijnen bevoorgeschoteld worlooft niet veel den aan diezelfde migranten! goeds. Maar vooral het mislukken van de revolutionaire bewegingen in het Internationale context Midden-Oosten laat een enorm vacuspeelt radicaliserende rol üm achter waarin groepen als IS ruimte krijgen om hun barbaarse ideologie te De internationale context en het on- verspreiden en op te leggen. Het Iraaks/ eindige lijden en bijna uitzichtloze be- Syrische conflict breidt steeds verder uit, staan van de arme massa’s in het Midden- sinds enkele maanden krijgt IS ook deOosten spelen een zeer belangrijke, len van Libië in zijn greep. De terreurzelfs doorslaggevende rol in het radica- aanslag in Tunesië toont dat IS ook daar liseringsproces van vele moslimjonge- recruteert onder geschoolde jongeren ren. De massa’s in het Midden-Oosten die geen enkel perspectief hebben op moeten overleven in opbrekende natio- een degelijke job of leven.

38%


socialisme.be

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 343  April 2015 strijd  solidariteit  socialisme

N

a haar passage in Antwerpen wil Pegida Vlaanderen op 13 april in Gent verzamelen. Met deze actie probeert Pegida zich te manifesteren tegen wat zij “de islamisering” van de maatschappij noemt. In de praktijk is dit een weinig verhuld excuus om openlijk op straat te komen met racistische en reactionaire ideeën. We mogen deze haat geen ruimte geven, protest is noodzakelijk!

Pegida mag in ons land dan wel een marginale beweging zijn die de rangen van het Vlaams Belang en diverse neonazigroeperingen niet overstijgt, toch speelt het in op een breder aanwezig racisme. De neoliberale besparingen zorgen overal voor tekorten. De sociale zekerheid wordt uitgehold, de werkloosheid neemt toe, de wachtlijsten worden alsmaar langer, … Op de frustraties en het ongenoegen dat hierdoor

te meer van de partij zijn. We mogen de straat niet overlaten aan Pegida. Een massamobilisatie kan een verdere ontwikkeling van Pegida stoppen. Pegida begon in Duitsland. In Dresden werd het een massabeweging. Het massale protest ertegen zorgde erontstaat, kan extreemrechts groeien. voor dat het zich niet verder kon verOok gewelddadige groepen neo- spreiden en leidde tot een versplintenazi’s proberen zich op te bouwen. ring van Pegida in Dresden zelf. Het Denk maar aan Gouden Dageraad in wijst op het belang van een massale Griekenland of Casapound in Italië mobilisatie als antwoord op racisme die in het offensief gaan tegen migran- en haat. ten, holebi’s, linkse activisten, ... Deze De a nt ifascist ische ca mpagneonazi’s schuwen het geweld niet. Als ne Blokbuster en de Actief Linkse Pegida in ons land aan het verzamelen Studenten verdedigen de noodzaak blaast, zullen de lokale aanhangers van van een mobilisatie en campagne naar Gouden Dageraad en Casapound eens een tegenbetoging zodra Pegida de

steun dit maandblad

kop opsteekt. De geslaagde anti-NSV betoging, tegen de studenten van het Vlaams Belang, op 12 maart in Gent was een goede aanzet naar een actie tegen Pegida op 13 april. Toen kwamen ruim 400 voornamelijk jongeren op straat tegen een honderdtal extreemrechtse betogers (zie ook pagina 14). Louter op straat komen, is evenwel niet genoeg. Zolang de voedingsbodem van sociale en economische tekorten blijft bestaan en er geen collectief en strijdbaar alternatief door links wordt aangeboden, kan extreemrechts vroeg of laat terug op de voorgrond treden. De strijd tegen Pegida en tegen racisme is dan ook een strijd tegen de besparingen en de gevolgen van de

: BE48 0013 9075 9627 op naam van

Socialist Press

crisis. Als Gouden Dageraad vandaag in Griekenland in de peilingen terrein moet prijsgeven, is het omdat veel van zijn kiezers hoop vestigen in Syriza. Een breuk met het besparingsbeleid kan de opmars van extreemrechts stoppen. Maar als Syriza faalt, kan de wanhoop van Gouden Dageraad mogelijk versterkt terugkomen. Het kapitalisme is niet in staat om brede lagen van de bevolking een degelijke toekomst te bieden. Een ander maatschappijmodel is noodzakelijk. Een samenleving waar niet de winsten van een kleine minderheid centraal staan, maar de noden van de meerderheid van de bevolking. Doe mee!


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.