België - Belgique Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek BC 4383 P2A6269
strijd
solidariteit
socialisme
€2
€5 steunprijs
Afgiftekantoor 1081 Brussel 8 Ver. uitg. G. Cool, Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek
maandblad van de L i n k s e S o c i a l i s t i s c h e Pa r t i j nr 376 zomer 2018
Vechten voor hoger minimumloon: 14 € per uur nu!
D
e werkdruk neemt toe maar de lonen volgen niet. Onze arbeid creëert meer rijkdom, maar de armoede blijft uitbreiden. Er loopt iets grondig fout en daar kunnen we enkel verandering in brengen door georganiseerd en offensief op te komen voor alternatieven. Een hoger minimumloon van 14 euro per uur is daar een essentieel onderdeel van, naast hogere minimale pensioenen (1500 euro), hogere minimale uitkeringen (1200 euro), uitbouw van openbare diensten en collectieve arbeidsduurvermindering.
Vlaams minister van armoedebestrijding Liesbeth Homans (N-VA) verklaarde enkele jaren terug dat ze mocht afgerekend worden op de belofte van een halvering van de kinderarmoede. Sinds het aantreden van deze Vlaamse regering was er echter een toename. Nu groeit één kind op zeven in armoede op. Homans probeerde nog om verdeeldheid te zaaien door naar vluchtelingen te wijzen, zelfs indien dit niet uit de cijfers bleek. Kinderen met een niet-Belgische moeder leven in 33,5% van de gevallen in armoede, bij kinderen met een Belgische moeder is dat 6,1%. In
beide groepen neemt de armoede toe. Het vat het besparingsbeleid op alle niveaus samen: steeds meer mensen vallen uit de boot. Dit komt door verschillende redenen: de lonen volgen de stijgende productiviteit niet, het aantal laagbetaalde onzeker jobs neemt toe, zorg en openbare diensten worden kapot bespaard, … Voor de grote aandeelhouders verhoogt dat de ‘efficiëntie’, lees: hun winsten. Zij organiseren onze ellende. Werk hebben volstaat steeds minder om niet in de problemen te komen. Werkenden verloren tussen 2010 en
2017 maar liefst 1,1% aan reëel inko- tot de laagste in West-Europa: 9,47 men in ons land. In slechts zeven an- euro per uur. Met een deeltijds condere EU-lidstaten gingen werkenden tract kom je amper of zelfs niet aan de harder achteruit. Het aantal mensen dat armoedegrens van 1.139 euro voor een medische zorgen uitstelde omwille van alleenstaande. Bovendien bouw je onfinanciële redenen verdubbelde tus- voldoende pensioenrechten op om gesen 2005 en 2015. Er zijn steeds meer rust te zijn voor je oude dag. Ja maar mensen die noodgedwongen deeltijds hogere lonen zijn onbetaalbaar, zeggen werken aan lage lonen. Eind april liep de werkgevers en hun politici. Hogere de emmer over voor het personeel van Lidl. Er werd gestaakt tegen de hoge werkdruk. Een werknemer van Lidl vertelde ons toen: “We hebben een deeltijds contract omdat de directie geen voltijdse contracten wil geven. Ze doet dit om de flexibiliteit op te voeren: de ene week werken we meer, de andere Het minimumloon in mindere. De werkdruk is onhoudbaar en wat krijgen wij daarvoor? Na enkele België behoort tot de jaren in het bedrijf kom ik amper aan laagste in West-Europa: 12 euro per uur. Dat is hoe eigenaar en 9,47 euro per uur. grote baas Dieter Schwarz een van de rijkste mensen ter wereld is geworden.” Het minimumloon in België behoort
winsten voor de grote bedrijven zijn nooit onbetaalbaar. Vorig jaar deden de grootste bedrijven in de Bel20 er samen 7 miljard bij waardoor hun gezamenlijke winst toenam tot 21 miljard euro. De laagste lonen moeten omhoog. De vakbonden stellen terecht voor om het minimumloon op te trekken tot 14 euro per uur. Het is mogelijk om een hoger minimumloon af te dwingen. Dat werd in de VS aangetoond: in heel wat steden en regio’s werd een minimumloon van 15 dollar per uur bekomen. Dit gebeurde niet door het lief te vragen, maar door er actief strijd voor te voeren. Seattle was de eerste grote Amerikaanse stad waar de 15 dollar werd ingevoerd. De intensieve campagne daar werd aangevoerd door Kshama Sawant en Socialist Alternative, onze Amerikaanse zusterorganisatie. Laten we het Amerikaanse voorbeeld volgen en offensief opkomen voor minimaal 14 euro per uur!
pensioenen Strijd doorzetten!
lokale verkiezingen Hoe het keurslijf van besparingen breken?
dossier Hernieuwde strijd voor vrouwenrechten en tegen onderdrukking
2-3
2,4,5&10
8-9
w w w. s o c i a l i s m e . b e
2
onze mening
EDITO door Nicolas Menoux, lid Uitvoerend Bureau LSP
de
Linkse Socialist
Verkiezingen van oktober gebruiken om krachtsverhouding uit te bouwen
T
ijdelijke contracten en personeelstekort in gemeentelijke diensten, wachtlijsten voor kinderopvang en sociale woningen, plaatsgebrek in basisscholen, … Het besparingsbeleid treft alle machtsniveaus en onze gemeenten worden niet gespaard. Bovendien wordt een financieel keurslijf opgelegd zodat niet buiten de besparingslogica kan getreden worden. Laten we de lokale verkiezingen van oktober aangrijpen om op te komen voor een programma dat hiermee breekt. Het verzet in een programma gieten is belangrijk en dit moet gekoppeld worden aan actieve mobilisatie van de werkenden en hun gezinnen. Een antibesparingsprogramma en linkse verkozenen kunnen onze krachtsverhouding verbeteren. eigen vertegenwoordigers naar voor schuiven: mensen uit onze vakbonden, wijken en sociale bewegingen.
Seattle en de strijd voor 15 dollar per uur
De strijd voor een hoger minimumloon werd in de VS opgestart door personeel uit de fastfoodsector. In 2013 werd Kshama Sawant van Socialist Alternative verkozen in de gemeenteraad van Seattle op basis van een strijdbare campagne voor een minimumloon van 15 dollar per uur. Deze campagne versterkte de nationale impact van de strijd voor 15 dollar, zeker toen er effectief een zetel werd gewonnen. Socialist Alternative gebruikte deze verkozen positie als platform voor sociale mobilisatie. Rond ‘15Now’ werden actiecomités in de wijken opgezet om na de verkiezingen de strijd verder op te voeren, grote publieke meetings te organiseren en een bredere laag van de bevolking te organiseren. Hierdoor was het de bevolking zelf die de strijd voor 15 dollar voerde. De verkozen positie van Kshama werd gebruikt om in te gaan tegen wat de heersende klasse zei en de aanvallen vanuit het establishment, de gevestigde politici en de traditionele media. De druk van onderuit door de lokale actiecomités en de vakbonden maakte het mogelijk om de 15 dollar per uur af te dwingen. Dit was een historische stap in de VS: Seattle was de eerste grote stad waar dit gebeurde. Het zette actiegroepen en campagnes in andere steden ertoe aan om ook in het offensief te gaan. Strijd loont en het zou een cruciale fout zijn om een onderscheid te maken tussen strijd op straat en verkiezingen. We mogen het electorale terrein niet aan het establishment overlaten, we moeten onze
Links bestuur op lokaal vlak?
De doorbraak van de PVDA toont de ruimte voor consequent links. Het is in dit kader dat LSP voorstelde om de kiescampagne van PVDA te versterken. Die wil daar niet op ingaan. We zullen zelf opkomen met bredere lijsten in St-Gillis met Gauches Communes en in Keerbergen met Consequent Links. Elders roepen we op om voor PVDA te stemmen, maar ook de discussie aan te gaan over onze voorstellen, programma en methodes.
Het door de PS gedomineerde gemeentebestuur van Sint-Gillis besliste in juni om een voetgangerstunnel onder een spoorweg af te sluiten (zie ook pagina 5). Het leidde tot een golf van protest op sociale media: voetgangers en fietsers moeten nu langs de erg gevaarlijke autotunnel onder het spoor. Het doel van het gemeentebestuur: de daklozen die in de tunnel schuilden verdrijven. Op enkele dagen werd een betoging georganiseerd. De mobilisatie dwong de politici tot toegevingen: de voetgangerstunnel gaat niet terug open, maar ze beloofden een oplossing te zoeken voor de daklozen. Een links bestuur en linkse verkozenen moeten onderdeel zijn van bredere sociale mobilisatie in concrete strijd buiten de parlementen en raadszalen. Dat is niet alleen mogelijk, het is ook noodzakelijk om te vermijden dat het programma afgezwakt wordt. De mogelijkheid van een alternatief op het besparingsbeleid en de vele schandalen in de gevestigde partijen stelt zich ook steeds concreter in ons land. De doorbraak van de PVDA in 2014 en de goede peilingen, zeker in 2017, tonen de ruimte voor consequent links. Op RTBF verklaarde Raoul Hedebouw eind juni: “De PVDA is bereid om in gemeentebesturen te stappen als het niet is om het vijfde wiel aan de wagen te zijn.” Onderhandelingen over gemeentelijke coalities moeten publiek gevoerd worden, zodat deze niet achter de rug
Raoul Hedebouw en Peter Mertens op een betoging tegen racisme. Foto: Liesbeth
van de kiezers bedisseld worden. Om geen vijfde wiel aan de wagen te zijn, moet van een programma vertrokken worden. Intrekking van tijdelijke en precaire contracten onder het gemeentepersoneel; benoeming van contractuelen; collectieve arbeidsduurvermindering tot 30 uur per week met bijkomende aanwervingen en zonder loonverlies; een radicaal plan van publieke investeringen voor kinderopvang, sociale huisvesting, scholen, … zijn eisen die een breuk vormen met het besparingsbeleid. Onze stemoproep
Er zijn mogelijkheden voor initiatieven die het vertrouwen om in strijd te gaan versterken: gedurfde campagnes rond offensieve eisen waarvoor ook actief gemobiliseerd wordt. Het is in dit kader dat LSP voorstelde om de kiescampagne van PVDA te versterken. De PVDA wil daar niet op ingaan. We zullen zelf opkomen
met bredere lijsten in St-Gillis met Gauches Communes en in Keerbergen met Consequent Links. Elders roepen we op om voor PVDA te stemmen, maar ook de discussie aan te gaan over onze voorstellen, programma en methodes. Voor en na de verkiezingen moet de uitbouw van een krachtsverhouding centraal staan om de basis te leggen voor een progressief beleid en het breken van de dwangbuis van de besparingen. Een strijdbare linkse socialistische verkozene zou dat concretiseren. Doe mee met onze campagnes!
Lees ook:
• pagina 4: Rebelse gemeenten – de voorbeelden van Liverpool en Barcelona • pagina 5: Ons antwoord op de balans van Picqué (PS) van 6 jaar bestuur in St-Gillis
Zowel in Vlaanderen, Brussel als Wallonië: meerderheid wil geen nieuwe reg
Regering is niet zo sterk als ze laat uitschijnen: pensioenstri
K
omt er een regering-Michel II? De premier zelf en zijn medestanders laten graag uitschijnen dat dit zo goed als vaststaat. Maar peiling na peiling geeft aan dat N-VA, MR, Open Vld en CD&V geen meerderheid meer halen, zelfs niet aangevuld door cdH, dat het heel slecht doet in de peilingen. Op 11 juni verscheen ‘De Grote barometer’ van VTM en Het Laatste Nieuws. Eén van de vragen: wil je dat de huidige regering na de verkiezingen van 2019 verder doet? Het resultaat: een meerderheid in alle delen van het land wil dit niet: 77% in Wallonië, 66% in Brussel en 57% in Vlaanderen.
door
Nicolas Croes
Geen steun voor aanvallen op pensioenen
Pensioenbetoging 16 mei. Foto: Liesbeth
De federale regering vindt geen steun voor de aanvallen op de pensioenen. ‘De Grote Barometer’ merkt op dat een meerderheid van de bevolking tegen de genomen maatregelen is. Zo is twee derden tegen de verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar in 2030. Dat is niet verwonderlijk als je weet dat we gemiddeld gezond leven tot 64 jaar, terwijl dit voor laagopgeleiden nog een pak minder is. Maar liefst 82% van de Waalse ondervraagden denkt dat het pensioenstelsel hen geen comfortabele oude dag zal bieden. In Vlaanderen en Brussel is dat 71%. Om zonder pro-
blemen rond te komen, is er volgens de ondervraagden een pensioen van 1.615 euro per maand nodig. Dat is een pak meer dan het huidige gemiddelde van 1.181 euro voor mannen en 882 euro voor vrouwen, bedragen waarmee de rusthuizen voor veel gepensioneerden onbetaalbaar zijn. Verzet stelt puntenpensioen uit
Het brede ongenoegen kwam tot uiting in de pensioenacties van de vakbonden. Na een grootschalige informatiecampagne met de Pensioenkrant volgde op 16 mei een grote betoging. Volgens De Tijd was dit de begrafenis van het puntenpensioen. Voorlopig wordt het punten-
onze mening
www.socialisme.be zomer 2018
“De Lijn wordt kapot bespaard”
A
an scholen voeren kinderen, ouders en leerkrachten actie voor propere lucht. Het aantal fietsers dat omkomt in het verkeer neemt toe. De files halen recordlengtes. En wat doet de Vlaamse regering? Steeds meer besparen op De Lijn: 130 miljoen is er al bespaard op 8 jaar.
Zelfs de ondervoorzitter van de raad van bestuur zijn neus bloedt. Minder personeel? “Op die cijfers van De Lijn, CD&V’er Sauwens, moet erkennen: heb ik geen zicht,” liegt hij ons voor. Er moet en zal “We zitten op het bot.” Een manager van een pach- bespaard worden, als het van de minister afhangt. ter, een bedrijf dat enkele lijHij beweert dat dit tot meer nen op private basis uitbaat, efficiëntie zal leiden. De herstructurering die nu voorligt, stelde in De Standaard: “Wij houdt het verdwijnen van 286 zien ook hoe hard er in het budget van De Lijn gehakt is. Er is nood aan meer publieke jobs in. Hoe zal dat tot meer efficiëntie leiden? Het enige Ik vraag mij soms af of dat middelen voor De Lijn zodat overblijvende argument van nog redelijk is.” de minister: “Er is geen alDe gevolgen hiervan zijn de dienstverlening beter ternatief.” merkbaar voor personeel en wordt: beter materieel, Wij denken dat er nood is reizigers. De stiptheid daalde vorig jaar tot 46%: voor beter onderhoud, voldoende aan een drastische uitbreiding van de publieke midhet eerst was er meer kans op personeel, realistische delen voor De Lijn zodat de minstens vijf minuten vertraging dan dat dit niet het geval tijden voor ritten, goedkoper dienstverlening beter wordt: was. Het aantal chauffeurs of zelfs gratis openbaar beter materieel, beter onderhoud, voldoende personeel, nam sinds 2009 met 300 af. vervoer voor reizigers. realistische tijden voor ritHet aantal gereden kilometer ten, … Meer publieke middaalde met 10%. Waar er in de provincie Antwerpen in 2013 1.600 ritten niet delen kunnen bovendien gebruikt worden om de uitreden omdat er geen chauffeur was, steeg dit tot prijzen voor gebruikers drastisch te laten dalen 12.500 in 2017. Het aantal reizigers daalt. “De Lijn of zelfs ‘gratis’ te maken (echt gratis is het nawordt kapot bespaard,” moest zelfs De Standaard tuurlijk niet: we betalen er al voor via onze belastingen). Dat zou De Lijn pas efficiënt en pererkennen. Bevoegd minister Ben Weyts (N-VA) doet alsof formant maken.
3
Hoe het Ierse abortusreferendum werd gewonnen: “Dit was geen stille revolutie”
Vooraan met de vuist omhoog: socialistisch parlementslid Ruth Coppinger meteen na de bekendmaking van het resultaat van het referendum.
H
et Ierse referendum eind mei was historisch: 66% stemde voor het afschaffen van het grondwettelijk verbod op abortus. Premier Varadkar had het over een ‘stille revolutie’. Daarmee suggereerde hij dat de verandering er gekomen was zonder sociale strijd. Premier Varadkar houdt immers niet van protest en strijd… Socialistisch parlementslid Ruth Coppinger merkte op: “De werkelijkheid was dat de beweging tegen het verbod op abortus jarenlang actief campagne gevoerd heeft en daarbij moest opboksen tegen een conservatief parlement en vijandige media.”
door
Foto: Jean-Marie Versyp
gering-Michel
ijd doorzetten! pensioen naar een volgende legislatuur uitgesteld. Om het terrein daarop voor te bereiden, buigt de regering zich eerst over de regeling voor de zware beroepen. Volgens CD&V, het zogenaamde ‘sociaal gezicht’ in de regering, is het de bedoeling om dit via sociaal overleg te doen. Maar wat is de onderhandelingsmarge indien de totale enveloppe voor regelingen van zware beroepen op voorhand vastligt? Het enige waarover dan nog kan onderhandeld worden, is wie het hardst wordt aangevallen en bij wie het iets zachter gebeurt. Een uitstekende manier om verdeeldheid te zaaien door beroepsgroepen tegen elkaar uit te spelen. We zagen dit reeds met het voorstel in de publieke sector: ongeveer 50% van het overheidspersoneel zou onder de regeling van een zwaar beroep vallen. Er werd meteen schande gesproken door de neoliberale rechterzijde. Nochtans betekent dit een stap achteruit: met de bestaande regeling geniet 62% van het overheidspersoneel een voordelige pensioenregeling (de ‘preferentiële tantièmes’). We mogen ons niet tegen elkaar laten
opzetten: als de regering bepaalde eisen die de vakbonden naar voor beroepsgroepen een beetje respijt schuiven: minimumpensioen van geeft, is het om na een eerste be- 1.500 euro per maand, pensioenbesparingsgolf ook deze ‘privileges’ drag van 75% van het laatste loon af te pakken. Bovendien zal de af- in plaats van 60%, intrekking van schaffing van alle aanvallen de huidige redoor de huidigeling in de puge en vorige blieke sector de regering. invoering van We hebben een puntenpenrond deze eiWe mogen ons niet sioen gemaksen de pukelijker maken. tegen elkaar laten blieke opin ie a l m e e. opzetten: als de Strijd Bovendien regering bepaalde doorzetten is de reger i ng niet zo beroepsgroepen een Er moet ofsterk als ze fensief gestre- beetje respijt geeft, is zich voordoet. d e n w o r d e n het om na een eerste Waarop wacht e n de va ktegen de aanvallen op onze besparingsgolf ook deze bondsleidinge n om ee n pensioenen. De ‘privileges’ af te pakken. opbouwende pensioenbetog i ng va n 16 mobi l is at ie campagne in mei toonde de mogelijkheden. Het heeft de rege- het najaar aan te kondigen? ring gedwongen om het puntenpensioen uit te stellen. We mogen het initiatief nu niet Ons archief over pensioenen: aan de regering overlaten. Om onze strijd door te zetten, kunnen ht tps://nl.socialisme.be/tag/ we vertrekken van de offensieve pensioenen
Sander (Dendermonde)
Sociale houdingen zijn de afgelopen 20 jaar ongetwijfeld opgeschoven. Maar het Ierse establishment was bijzonder terughoudend in het loslaten van de historische banden met de katholieke kerk. Dat gebeurde enkel toen er geen alternatief meer was. Het oude katholieke, conservatieve establishment werd een grote slag toegebracht door de inzet van duizenden activisten die inzagen dat lobbywerk niet volstond om tot verandering te komen. De actieve campagne die jarenlang geduurd heeft, zorgde voor een fenomenaal resultaat in het referendum. Bij de min 25-jarigen stemde 87% ja, onder vrouwen jonger dan 25 jaar was dat zelfs 90%. In vergelijking met de parlementsverkiezingen van 2016 was er bijna een verdubbeling van de opkomst onder jonge vrouwen. Er waait een nieuwe wind door Ierland: de wind van collectieve actie om maatschappelijke problemen het hoofd te bieden. Tienduizenden mensen, vooral jongeren en vrouwen, voerden de afgelopen vijf jaar actief campagne na de dood van Savita Halappanavar, een jonge vrouw die overleed na de weigering van een levensreddende abortus. Er waren tal van betogingen en de actiegroepen schoten uit de grond. Ruth Coppinger, het linkse parlementslid van onze Ierse zusterpartij: “Het was niet dat het stil was, alleen wilden de meeste politici niet horen wat er gebeurde.” Het establishment en de gevestigde media proberen nu het verloop van de strijd te herschrijven vanuit een angst dat mensen er zelfvertrouwen uit putten en beseffen dat ze ook rond andere eisen de strijd kunnen aangaan. Er wordt verder voorbijgegaan aan de verschillende wetsvoorstellen die in het verleden ingediend werden door onder meer Solidarity, de formatie waarin de Socialist Party actief is en die drie verkozenen heeft (Ruth Coppinger, Paul Murphy en Mick Barry). Toen de druk te groot werd, probeerde het establishment de discussie op een zijspoor te zetten door een Burgerraad op te zetten die een advies moest brengen. Onder druk van acties kwam er een advies
om abortus tot 12 weken te erkennen. Een referendum was hierna niet meer te vermijden. Een belangrijk punt voor het succes van de campagne waren de abortuspillen. De in 2014 opgezette socialistisch-feministische campagne ROSA organiseerde acties waarbij de mogelijkheid van abortuspillen werd gepopulariseerd. De pillen waren dan wel illegaal, maar raakten al snel ingeburgerd. ROSA trok met de trein en de bus naar Noord-Ierland om de pillen te kopen en vervolgens in heel de Ierse Republiek te verspreiden tijdens protestacties die getuigden van burgerlijke ongehoorzaamheid. De verspreiding van abortuspillen verdriedubbelde en had een doorslaggevend effect om tot het voorstel te komen van abortus in de eerste 12 weken van de zwangerschap. Doorheen de jarenlange campagne werd de steun voor het recht op abortus opgebouwd. Het maakte ook dat tienduizenden actief werden en de campagne populariseerden, ook doorheen kunst en cultuur. Ruth Coppinger merkte op: “Dokters en politici van gevestigde partijen waren dominant in de officiële debatten, maar de overwinning werd behaald door de actieve betrokkenheid van tienduizenden mensen. Zij vormden een sociale en politieke beweging op zich.” Tenslotte stelde het linkse parlementslid: “Door te doen alsof alles rustig bekomen werd, wil het establishment vermijden dat er lessen getrokken worden over het feit dat protest, een militante opstelling en betrokkenheid van onderuit resultaat kunnen bereiken en dat deze methoden ook kunnen toegepast worden tegen andere vormen van discriminatie en ongelijkheid. Dit kan rond eisen zoals een volledige scheiding tussen kerk en staat in onderwijs, zorg en andere domeinen; het stoppen van een seksistische cultuur waarin vrouwen minder verdienen en als lustobjecten worden voorgesteld; en het stoppen van een economisch stelsel waarin de 1% rijksten de rijkdom en politieke macht controleren.”
4
lokale verkiezingen 2018
de
Linkse Socialist
Links stadsbestuur in Barcelona haalt overwinning rond huisvesting. Hoe de dwangbuis van besparingen doorbreken?
N
a de crisis van 2008 werd de Spaanse staat overspoeld door een golf van strijd. Er waren de indignado’s, algemene stakingen en tal van sociale bewegingen. Dit leidde tot de opkomst van Podemos en linkse eenheidslijsten (van Podemos, Verenigd Links en vertegenwoordigers van sociale bewegingen). Ada Colau werd de eerste vrouwelijke burgemeester van Barcelona en bovendien de eerste die uit de sociale bewegingen kwam. Ze was lijsttrekker van Barcelona En Comú (Barcelona Samen). Voordien was ze woordvoerder van het platform tegen uithuiszettingen (PAH). De lokale verkiezingsoverwinningen van linkse eenheidslijsten in 2015, onder meer in Barcelona en Madrid, vormden een belangrijke stap vooruit in het verzet tegen de besparingen.
door Marisa Cabal Cabeza, kandidaat voor Gauches Communes in Sint-Gillis
Feministisch bestuur
gebrek aan te pakken. We eisen ook dat de gemeente gratis maaltijden op school voorziet. De bijkomende plaatsen in Barcelona zijn positief, maar dit volstaat niet. Momenteel vindt 43% van de gezinnen geen plaats in de publieke kinderopvang.
Het stadsbestuur nam deel aan de historische staking en betogingen voor vrouwenrechten op 8 maart. Colau legde uit dat geweld en seksistische discriminatie niet kunnen herleid worden tot slechte opvoeding en onderwijs, maar dat het gaat om structurele problemen Overwinning rond in dit systeem, de instellingen en de sociale huisvesting economie. Ze voegde eraan toe dat de De huurprijzen in Barcelona bestaking duidelijk maakte dat er onderdrukten zijn maar ook geprivilegieer- reiken recordhoogtes. Elke dag worden die voordeel halen uit seksisme. den gemiddeld 10 mensen uit hun De campagne ROSA is het daarmee huis gezet. Blackstone, een aasgiereneens: we moeten het verband leggen fonds op de vastgoedmarkt, is een van de belangrijkste tussen seksisme, vera nt woorde besparingen en kapitalistische uitlijken hiervoor. buiting. In 2013 verkocht Het bestuur verhet stadsbestuur driedubbelde de Slechts 1,5% van de van Madrid meer middelen voor so- huisvesting in Barcelona dan 1.800 sociciale hulp in de a l e wo n i n g e n is sociaal. Wij zijn het school kantines, aan Blackstone, er kwamen soci- eens met het Platform dat hierdoor de ale tarieven voor tegen Uithuiszettingen grootste huizeneigena a r va n publieke kinderopvang en vanaf (PAH): dit moet naar 20% het land werd. volgend schooljaar van de huisvesting om Een jaar later verkocht de komen er drie crèches bij met 217 een reële druk te zetten Catalaanse bank plaatsen. Het geeft op de private huurmarkt. Caixa Catalunya, aan wat een links die eerder met 12 bestuur kan doen miljard euro puom de dubbele dagtaak van vrou- blieke middelen gered werd, maar liefst wen aan te pakken. Met Gauches 40.000 toxische hypotheken (waarCommunes in Sint-Gillis eisen we 30 van terugbetaling erg onzeker is) aan nieuwe crèches om het nijpend plaats- Blackstone. De bank ontdeed zich van
Protest tegen uithuiszettingen
toxische activa terwijl Blackstone de huizen inpikt van wie de hypotheek niet meer kan betalen. Op 14 juni pleegde een 43-jarige man zelfmoord toen zijn gezin met uitzetting bedreigd werd omdat het de huur aan Blackstone niet kon betalen. Het leidde tot betogingen onder de slogan: “Dit zijn geen zelfmoorden, maar moorden.” Onder druk van het protest keurde het stadsbestuur op 17 juni een nieuwe maatregel goed: bouwpromotoren moeten 30% van nieuwe huisvesting en renovaties voorbehouden voor sociale huurprijzen. Dat is een belangrijke overwinning die aantoont hoe stappen vooruit kunnen gezet worden: door een krachtsverhouding op straat uit te bouwen. Regels opleggen aan de private sector is mogelijk, maar het doet geen afbreuk aan de noodzaak om sociale huisvesting drastisch uit te breiden. Op twee jaar tijd zorgde het bestuur van Barcelona voor 750 nieuwe sociale wooneenheden en er werden leningen aangegaan voor
nog eens 2.000. Dat is nooit gezien in Barcelona. Maar het blijft onvoldoende: slechts 1,5% van de huisvesting in Barcelona is sociaal. Wij zijn het eens met het Platform tegen Uithuiszettingen (PAH): dit moet naar 20% van de huisvesting om een reële druk te zetten op de private huurmarkt. Met Gauches Communes in Sint-Gillis pleiten we voor 3.000 nieuwe sociale wooneenheden. In een stad als Barcelona zijn er 120.000 nodig! De strijd om water
De waterdistributie in Barcelona is in handen van Agbar, een dochter van het Franse Suez. Een basisbehoefte als water moet in publieke handen zijn. Ada Colau stelde de gemeenteraad voor om na te gaan hoe een publieke en democratische waterdistributie kan georganiseerd worden. Dit project zit echter vast: alle waterbedrijven houden het tegen, ook al is tot 70% van de bevolking voor. Wijkbewoners, vakbonden en milieuo-
rganisaties hebben rond de waterdistributie een platform opgezet. De mobilisatie is echter nog niet van dezelfde omvang als rond huisvesting waardoor de druk niet volstond om tot een meerderheid in de gemeenteraad te komen. Voor een front van rebelse steden
Er zijn linkse besturen in Madrid, Cadix, Zaragossa, La Coruna, … Deze verkozen posities kunnen gebruikt worden om een front van rebelse gemeenten uit te bouwen. Kinderopvang, huisvesting, … zijn overal een groot probleem. Door samen te gaan voor begrotingen die vertrekken van wat nodig is en daar een actieve mobilisatie van de bevolking aan te koppelen, is het mogelijk om de strijd voor meer publieke middelen aan te gaan en zo werk te maken van een sociaal beleid dat vandaag verhinderd wordt door het financiële keurslijf dat aan de gemeenten wordt opgelegd.
Liverpool 1983-87: “We vertaalden socialisme in de taal van jobs, woningen en diensten”
L
iverpool werd tussen 1983 en 1987 bestuurd door Labour met een linkse leiding. In 1983 stemde 47% voor Labour, in 1987 was dat al 57%. Dit voorbeeld toont wat mogelijk is als het gevecht voor de belangen van de werkende klasse echt wordt aangegaan. Ook toen werden lokale besturen door hogere overheden op droog zaad gezet met zware besparingen en privatiseringen als gevolg. Het was neoliberalisme voor die term werd uitgevonden.
door
Bart Vandersteene
Er werden in Liverpool onder het linkse bestuur meer sociale woningen gebouwd dan in alle andere gemeenten van het land samen. Een inwoner reageerde op de intimidatiecampagne tegen het militante bestuur: “Ik weet niet wie die Leon Trotski was, maar te oordelen aan het aantal huizen dat gebouwd wordt in Liverpool moet het wel een bouwvakker geweest zijn.”
Liverpool was anders. Het beleid, programma en de tactieken in de loop van de strijd werden in grote mate bepaald door de sterke positie van Militant in het stadsbestuur en meer algemeen in Labour. Militant was de voorloper van de Socialist Party, onze zusterpartij. Het bestuur weigerde om de besparingen die de regering eiste door te voeren. De verkozenen hielden zich aan hun verkiezingsbeloften. De 2.000 afdankingen bij het gemeentepersoneel onder het vorige liberale bestuur werden ingetrokken. Er werd een ambitieus plan opgesteld om op vier jaar 5.000 sociale woningen te bouwen. Er werden in Liverpool in die periode meer sociale woningen gebouwd dan in alle andere gemeenten van het land samen. Er kwamen zes nieuwe crèches, vijf sportcentra en 17 nieuwe basisscholen. Dit leverde 12.000 jobs in de bouwsector op, wat erg welkom was in de strijd tegen de hoge werkloosheid (25% onder mannen). De huurprijzen werden vijf jaar bevroren. Het minimumloon van gemeentepersoneel werd opgetrokken, wat voor 4.000 werkenden opslag betekende. De arbeidsduur werd van 39 op 35 uur teruggebracht, zonder loonverlies. De besparingen van Thatcher hadden de stad sinds 1979 maar liefst 34 miljoen pond gekost. De nationale leiding van Labour voerde in woorden oppositie, maar deed niets in de praktijk. Het
bestuur in Liverpool deed dit wel. Het vrijgemaakt voor Liverpool. leidde tot een hysterische campagne Op democratische basis kon Thatcher tegen het stadsbestuur, er werd zelfs het stadsbestuur niet verslaan. Labour gedreigd om het leger te sturen. Maar haalde met elke verkiezing meer het bestuur genoot de steun van de stemmen bij een hogere opkomst. werkende klasse in Liverpool. Die liet Uiteindelijk werden de 47 gemeenzich niet afschrikken door de intimi- teraadsleden van Labour afgezet met datiecampagne waarbij de verkozenen een gerechtelijke procedure in het als extremisten werden afgeschilderd. Hogerhuis, een onverkozen feodaal orEen inwoner schreef in een lezersbrief: gaan. Dit was enkel mogelijk door de “Ik weet niet wie die Leon Trotski was, steun van de nationale Labour-leiding maar te oordea an T hatcher. len aan het aanLabou r werd tal huizen dat geo nt b o nd e n i n bouwd wordt in L i ve r p o ol e n Liverpool moet sle cht s onde r het wel een bouw- De 47 gemeenteraadsleden zware nationale vakker geweest laten een indrukwekkend controle heropzijn.” gericht. De geDe strijd werd en inspirerend voorbeeld meenteraadsleniet beperkt tot na van hoe massastrijd den werden uit de raadszaal, de partij gezet en maar werd ge- zelfs een gehaaide Iron kregen van het voerd op straat, Lady als Thatcher tot Hogerhuis een in de werkplaatboete van meer toegevingen dwong. sen en in de wijdan een half milken. Enkel door joen pond opgede werkende klasse te mobiliseren, kon legd. Hun misdaad? Opkomen voor Thatcher tot toegevingen gedwongen jobs en diensten. worden. Op 29 maart 1984, de dag dat De acties tegen Militant vormden het de begroting gestemd werd, was er een begin van een politieke contrarevolutie stedelijke 24-urenstaking. Het was één in Labour die leidde tot New Labour van de grootste algemene stakingen onder Blair. De 47 gemeenteraadsleooit op stedelijk niveau. Er was een den laten een indrukwekkend en inbetoging met 50.000 mensen om het spirerend voorbeeld na van hoe masstadsbestuur te steunen. Op 9 juni gaf sastrijd zelfs een gehaaide Iron Lady Thatcher toe: er werd 16 miljoen extra als Thatcher tot toegevingen dwong.
lokale verkiezingen 2018
www.socialisme.be zomer 2018
5
Sint-Gillis. Burgemeester Picqué maakt de balans op – een antwoord van Gauches Communes
E
nkele weken terug kreeg iedere inwoner van Sint-Gillis “De balans 2012-2018” in de bus, waarin het gemeentebestuur zijn beleid verdedigt. Gauches Communes reageert.
door Anja Deschoemacker, lijsttrekker Gauches voor de gemeenteraadsverkiezingen in Sint-Gillis
Stop gerommel in de marge! Kwalitatief onderwijs en kinderopvang voor ieder kind!
De folder begint met een persoonlijke inschatting door burgemeester Picqué. In het eerste concrete element dat hij naar voor brengt, beweert hij dat “elke Sint-Gillenaar zijn hele schooltraject in Sint-Gillis kan afleggen.” Dit is sterk betwijfelbaar. In het hoofdstuk “Onderwijs en het jonge kind” staat: “Het plaatsgebrek in de basisscholen was de grote uitdaging aan het begin van deze legislatuur.” Wat Picqué niet zegt, is dat de “dringende maatregelen” nodig waren omwille van de decennialange verwaarlozing en onderfinanciering van het schoolaanbod in de gemeente. Zo verwaarloosd dat ze de stijging van het aantal kinderen niet zag aankomen. Er kwamen 700 extra plaatsen bij in het basisonderwijs, maar slechts één nieuwe school. De rest van de plaatsen kwam er bij door het aanbod in bestaande scholen uit te breiden, onder meer met containers, prefab en propvolle klassen. Dit maakt elk pedagogisch project aartsmoeilijk. Om ieder kind niet gewoon “een plaats” aan te bieden, maar ook een degelijke schoolinfrastructuur met kleinere klassen, duurzame gebouwen en voldoende open ruimte om te kunnen bewegen, eist Gauches Communes de creatie van vier nieuwe gemeentelijke basisscholen. Bovendien vermeldt de brochure niets over de kwaliteit. Nochtans is er
Communes
een duidelijk tekort aan administratief en technisch personeel en zijn de schoolmaaltijden en het schoonmaken van de scholen uitbesteed aan privébedrijven. Zo worden de schoolmaaltijden verzorgd door Sodexo, dat niet meteen bekend staat voor het leveren van gezonde lekkere maaltijden, wel voor zijn winstbejag. Bovendien kost die maaltijd in het basisonderwijs 3,20 euro. In tegenstelling tot andere Brusselse gemeenten, komt Sint-Gillis hierin niet tussen. Het ontbreken van een gezond aanbod en de hoge prijs dwingen heel wat moeders om zelf elke dag een warme maaltijd te voorzien. Voeding is een basisbehoefte en we streven naar de voorziening van gratis school-
Gauches Communes eist reële jobcreatie gebaseerd op enerzijds een massaal programma van openbare investeringen in scholen, crèches, sociale huisvesting en anderzijds de 30-urenweek voor al het lokaal openbaar personeel, zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen.
maaltijden. Gauches Communes eist het einde aan de uitbesteding van de maaltijden in scholen en rusthuizen. We eisen de uitbreiding van de centrale keuken voor het bereiden van maaltijden voor de crèches om ook te leveren aan de gemeentelijke scholen, rusthuizen en aan het gemeentelijk personeel. In de kinderopvang heeft de gemeente 200 nieuwe plaatsen gecreëerd. Een zeer noodzakelijke inhaaloperatie, maar met deze nieuwe plaatsen is er in de gemeentelijke kinderopvang nog steeds slechts plaats voor één kind op vier. Gauches Communes eist “een plaats voor ieder kind,” zodat ouders niet afhankelijk zijn van dure privé-opvang of gedwongen zijn de keuze te maken welke partner zich deeltijds of tijdelijk terugtrekt uit de arbeidsmarkt, wat de economische zelfstandigheid van vrouwen bedreigt. Voor alleenstaande moeders maakt kinderopvang het verschil tussen kunnen werken of niet. Werklozen hebben geen “inschakeling” nodig, maar echte jobs!
Hierna vermeldt Picqué de ondersteuning van de allerzwaksten. “Elk jaar ondersteunen de gemeente en het OCMW personen, met de hoop (…) hen uit de kansarmoede te halen, door hen bijvoorbeeld te helpen uit de schuldenspiraal te komen, een opleidingstraject of eerste baan (via het artikel 60-systeem) aan te bieden.” Je moet echter in de brochure niet zoeken naar maatregelen die reële jobs creëren, die werkzekerheid bieden en een loon dat voldoende is om van te leven zodat mensen echt uit de (kans)armoede kunnen ontsnappen: ze zijn onbestaand. Geen woord over jobcreatie in de lokale openbare dien-
In de Brusselse gemeente Sint-Gillis nemen we deel aan de lijst ‘Gauches Communes’ voor de gemeenteraadsverkiezingen. Hiermee willen we tevens een voorbeeld stellen van hoe wij een consequent linkse campagne en programma zien.
sten, wel een stukje dat “solidariteit” heet en spreekt over sociale promotie, sociale inschakeling, beroepsopleidingen en artikel 60. In dat stukje worden ook de inspanningen van de gemeente vermeld inzake betaalbare huisvesting. De enige jobcreatie die wordt vermeld, is het aantal mensen in het artikel 60 statuut, een tijdelijke tewerkstelling gesubsidieerd door het OCMW. Maar een artikel 60 laat niet toe om aan armoede of onzekerheid te ontsnappen. Meestal leidt artikel 60 enkel tot een hernieuwd recht op werkloosheidsuitkeringen. Bovendien is de hypocrisie absoluut. Onder het mom van het helpen van mensen om aan het miserabele leefloon te ontsnappen, gebruikt de gemeente hen schaamteloos als goedkope arbeidskrachten. De samenstelling van de dienst die instaat voor de openbare netheid (straatvegers) ziet er als volgt uit: 22 statutairen (de enigen met een relatieve jobzekerheid en degelijke pensioenen), 33 contractuelen en 44 artikel 60’ers. Na hun periode in het artikel 60 statuut wordt hun plaats ingenomen door nieuwe artikel 60’s. Gauches Communes eist reële jobcreatie gebaseerd op enerzijds een massaal programma van openbare investeringen in scholen, crèches, sociale huisvesting en anderzijds de 30-urenweek voor al het lokaal openbaar personeel, zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen. De gemeente zou geen belangrijke aanbieder van precaire statuten mogen zijn – we eisen de benoeming van de contractuele werknemers en de omzetting van de artikel 60’s die ingezet worden in de openbare diensten in statutaire tewerkstelling. Voor de artikel 60’s bij lokale vzw’s eisen we de omzetting van hun statuut in contracten van onbepaalde duur met verhoging van de gemeentelijke subsidies. Gemeente laat privéwoningmarkt vrij spel!
Aan een voetgangerstunnel onder de sporen liet het gemeentebestuur van Sint-Gillis een hekken plaatsen zodat de toegang versperd is. Het doel is om de daklozen die daar overnachtten te verdrijven. In plaats van armoede te bestrijden, worden armen verjaagd.
In het stuk over huisvesting stopt het gemeentebestuur – en Picqué zelf zich weg achter excuses om de povere resultaten inzake betaalbare huisvesting te rechtvaardigen. “Ook de Regie voor Grondbeleid volgt deze zelfde dynamiek van begeleiding en ondersteuning door bijna 1000 gezinnen aan een kwaliteitsvolle en betaalbare woning te helpen. We doen er dan ook alles aan het aantal sociale woningen uit te breiden, rekening houdend met de budgettaire beperkingen en met een gemeente waar de grondreserves bijna onbestaande zijn.” In realiteit heeft Picqué al lang geleden de keuze gemaakt voor publieke huisvesting (waarbij de huurprijs bepaald wordt door de marktprijs en niet door het inkomen van de huurder) in plaats van sociale huisvesting. (zie het dossier over huisvesting in onze juni-editie). Slechts 4,3% van de woningen in Sint-Gillis zijn sociale huisvesting (en daarvan staat nog eens 9,7% leeg wegens nood aan renova-
tie) terwijl bijna de helft van de inwoners in aanmerking komt voor sociale huisvesting. De ontbrekende grondreserves zijn slechts een excuus. De gemeente kan via de wet-Onkelinx leegstaande gebouwen opeisen en er sociale woningen vestigen, maar ze houdt het op sancties voor leegstand. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de inspanningen van het gemeentebestuur niet leiden tot dalende, maar integendeel tot verder stijgende huurprijzen op de privé-markt, vooral in het segment van de goedkoopste woningen. Gauches Communes eist de creatie van 3.000 sociale woningen als een eerste stap op relatief korte termijn om te komen tot 20% sociale huisvesting. Dat is een minimum om een neergaande druk te creëren van de prijzen op de privé-markt. Projecten voor openbare veiligheid, netheid en verfraaiing van de openbare ruimte = projecten van sociale verdringing
Het gehalte van hypocrisie in de woorden van Picqué en zijn coalitie over “solidariteit” en hulp aan de “allerzwaksten” werd kort geleden pijnlijk duidelijk toen de “steun” van het gemeentebestuur aan de daklozen die de nacht doorbrachten in een voetgangerstunnel onder de spoorweg erin bestond hen daar weg te jagen en de tunnel af te sluiten. Het wordt aan de MR gelaten (onnodige coalitiepartner van de PS die een absolute meerderheid heeft) om het sociale masker op te lichten inzake het vernieuwingsproject rond het voorplein. De vernieuwing van het voorplein heeft als resultaat dat de markt niet langer een verzamelplaats voor iedereen in de gemeente zal zijn. In plaats van de vroegere mix van goedkope en duurdere kramen stevenen we na de heropening af op een model dat enkel aantrekkelijk is voor de beter begoede lagen van de bevolking. De MR maakt in de pagina die haar toebedeeld is duidelijk dat de minder begoede bevolking op de markt – zoals in de gemeente in het algemeen – plaats moet ruimen voor projecten om een andere, hippere en vooral beter begoede bevolking aan te trekken. De rest zal voortaan aangewezen zijn op de Zuidmarkt (slechts 1 dag per week), waar de MR dan weer geen probleem lijkt te hebben met een “weinig duurzaam” aanbod… Dat deze politiek voorrang krijgt op alle belangrijke terreinen van de gemeentepolitiek zegt alles over de hypocrisie van de PS als ze heeft over het “bevorderen van de sociale cohesie.” Gauches Communes dient een lijst in om een alternatief te populariseren: voor een radicaal publiek investeringsplan voor 4 nieuwe scholen, 30 crèches, 3.000 sociale wooneenheden en 850 degelijke lokale publieke jobs.
6
sociaal
de
Linkse Socialist
Wij eisen ons deel van de koek: hoger minimumloon nu!
O
p het ABVV-congres eind mei werden offensieve eisen centraal gesteld: hoger minimumloon van 14 euro per uur, minimumpensioen van 1500 euro per maand en arbeidsduurvermindering. Deze eisen realiseren, zou een enorme stap vooruit betekenen voor honderdduizenden werkenden en hun gezinnen. Het mag niet bij woorden blijven, er is een opbouwende offensieve campagne voor nodig. We gaan in op enkele vragen rond het minimumloon. door
Geert Cool
Waarom het minimumloon optrekken tot 14 euro per uur?
euro bruto). Daarmee is het mogelijk om rond te komen.
Terwijl er nog nooit zoveel rijkdom Zou een basisinkomen geen geconcentreerd zat bij een kleine eli- beter alternatief zijn? te, hebben bredere lagen van de bevolking moeite om de eindjes aan elDe roep naar een basisinkomen verkaar te knopen. Alles wordt duurder: trekt van de terechte vaststelling dat huisvesting, transport, ontspanning, velen moeite hebben om rond te kokinderopvang, bejaardenzorg, … men en dat steeds meer mensen uit de Alles gaat omhoog, behalve onze lo- boot vallen. Het probleem zit echter nen. Tussen 2000 niet zozeer bij het en 2016 zijn we stelsel van lonen en gemiddeld 14% uitkeringen, maar productiever gewel bij de verdeworden, terwijl ling van de rijkdom. Als we van d e lo ne n me t Door de minimumlonen de huidige voor de maar 7% toena- op te trekken tot 14 men. Het zorgt gewone werkenden voor een grote euro per uur wordt de beschikbare middelen iedereen elke werkdruk, maar opmars van het virus maand een basisinzonder bijhorend komen toekennen, i n k o m e n . O f van lage lonen gestopt. dan zal dat erg laag denken die hoge Het is een maatregel liggen en bovenheren en dames dien de sociale zeecht dat enkel om armoede terug te kerheid ondermijzij hard werken? dringen. En het zet een nen (nu wordt de Ze moeten misschien eens een algemene opwaartse sociale zekerheid paar weken wis- tendens voor de lonen in. betaald door bijselen met een fadragen van onze brieksarbeider, een personeelslid in lonen). Met een basisinkomen van 500 een supermarkt of een verpleger. of 600 euro per maand zal de armoede We werken harder en daar mag iets enkel toenemen. tegenover staan: een hoger loon. Door Om een hoger inkomen af te dwinde minimumlonen op te trekken tot gen, zal strijd voor een herverdeling 14 euro per uur wordt de opmars van van middelen nodig zijn. We kunnen het virus van lage lonen gestopt. Het die strijd het beste voeren door geis een maatregel om armoede terug te bruik te maken van onze plaats in het dringen. En het zet een algemene op- productieproces: het zijn de werkenden waartse tendens voor de lonen in. Met die de rijkdom creëren met hun arbeid, een minimumloon van 14 euro per uur de werkenden kunnen dan ook de elikom je als voltijds werkende aan een te raken door het werk neer te leggen. netto maandloon van 1.700 euro (2.300 Het verband tussen rijkdom en arbeid
De campagne voor hogere minimumlonen leidde al tot successen in de VS. Als het daar kan, dan bij ons ook!
is essentieel, dit verband losser maken met een basisinkomen zal onze strijd niet ten goede komen. Door te gaan voor een minimumloon van 14 euro per uur, minimumpensioen van 1500 euro en minimale werkloosheidsuitkering van 1200 euro komt iedereen boven de armoedegrens terecht. Dan is er geen nieuw stelsel zoals een basisinkomen nodig. Zijn andere eisen, zoals rond arbeidsduur, niet belangrijker?
We vertrekken vanuit wat nodig is voor de werkenden en hun gezinnen. Dat omvat verschillende maatregelen die niet los van elkaar kunnen gezien worden. Een hoger minimumloon volstaat op zich niet om tot werkbaar werk en een leefbaar leven te komen. Daarvoor moet de werkdruk effectief verlagen door het beschikbare werk te verdelen onder wie kan werken. Een algemene arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen is daarvoor nodig.
Daarnaast zijn er meer publieke investeringen nodig in openbare diensten, zoals onderwijs, zorg, sociale huisvesting, … En ook de uitkeringen en pensioenen moeten omhoog. Bij het stellen van eisen moeten we vertrekken van wat nodig is. Door op bepaalde eisen een bedrag te plakken, zoals 14 euro minimumloon per uur, wordt ons programma concreter en is het gemakkelijker om een bredere informatie- en mobilisatiecampagne te voeren. Is 14 euro per uur wel haalbaar?
De 8 rijksten die evenveel bezitten als de armste helft van de wereldbevolking weerleggen alle argumenten rond de onbetaalbaarheid van eisen voor de verbetering van het leven van de bevolking. In Noord-Amerika heeft actieve strijd in heel wat steden en regio’s een minimumloon van 15 dollar per uur afgedwongen. Seattle was de eerste grote stad waar dit gebeurde. Deze maat-
regel was goed voor een transfer van rijk naar arm van 3 miljard dollar. Het leidde niet tot jobverlies: in het eerste jaar na de invoering kwamen er 2,5% jobs bij en steeg het gemiddelde loon in de stad met 3,5%, deze cijfers lagen boven het nationale gemiddelde. Er is strijd nodig om hogere lonen af te dwingen. Deze strijd moet zowel op het syndicale als het politieke terrein gevoerd worden. Dat is hoe in het verleden de 8-urendag en de sociale zekerheid werden afgedwongen. De kapitalisten zullen pas toegevingen doen als ze geen andere uitweg zien om een groeiende en radicaliserende beweging voor maatschappijverandering te stoppen of af te remmen. De dreiging van revolutie in ons land leidde tot het toegeven van betaald verlof of nog het algemeen stemrecht. Voor ons is de strijd voor een hoger minimumloon onderdeel van de opbouw van een krachtsverhouding voor maatschappijverandering: een socialistische samenleving die vertrekt van de noden van de meerderheid van de bevolking.
“Vakbonden verliezen leden”: Wat is er aan de hand?
B
egin juni verschenen er artikels in de traditionele massamedia die het triomfantelijk hadden over het verlies in ledenaantal bij “de vakbonden.” Daar werd dan gretig, en geholpen door wat nattevingerwerk, aan toegevoegd dat de vakbonden zich door hun verzet tegen de regering-Michel niet populair zouden maken. Het is niet altijd gemakkelijk om af te wegen in welke mate een hoger of lager lidmaatschap van de vakbonden economische of eerder syndicaal-politieke trends weerspiegelt. We denken wel dat de kapitalistische analisten zichzelf iets wijs maken als ze eenduidig van een “crisis bij de vakbonden” spreken. door
Peter Delsing
De hoge syndicalisatiegraad in België is reeds lang een bron van luid tandengeknars bij het patronaat, commentatoren en neoliberale partijen zoals N-VA, Open VLD of MR. Ongeveer 55% van de Belgische loontrekkenden is lid van een vakbond. Als je werklozen en bruggepensioneerden meerekent, kom je aan een syndicalisatiegraad van maar liefst 74% in 2015. (1) Die potentiële macht van de werkende bevolking is iets wat het kapitaal en haar media voortdurend moeten ondermijnen, kleineren en verdelen. Langs de lijnen Belg-vluchteling, Vlaming-Waal, jong en oud, werkend en niet-werkend, gezond en ziek, privé en ambtenaar, ... Elke dag zingen de ingehuurde stemmen van het establishment hun dramatische opera, waarmee ze de schuld voor de tekorten aan betaalbare woningen, goed betaalde jobs, betaalbare diensten, ... in de schoenen van zondebokken proberen te schuiven. Het is nooit de schuld van de tendens naar overaccumulatie van kapitaal op door besparingen en dalende koopkracht ondermijnde markten,
of de winsthonger van de rijkste 1%. Sinds 2014 zouden de vakbonden gezamenlijk 88.000 leden hebben verloren. (2) Veruit het grootste deel komt echter voor rekening van het ACV, dat 76.000 leden verloor. Voor het ABVV wordt gesproken van een groei in dezelfde periode van 28.000 leden in Vlaanderen en een verlies van 17.000 in Wallonië. Eind 2014 zagen we een brede syndicale beweging die met een opbouwend actieplan van syndicale concentraties, een nationale betoging van 150.000, regionale stakingen en een algemene staking de regering isoleerde en deed wankelen. Het ACV loste echter als eerste de rol van het eengemaakte sociale verzet, tegen de wil in van vele van haar strijdbare militanten of sectoren. We denken dat de ACV-top hier de prijs betaalt voor haar minder militante opstelling in de brede beweging en in een aantal recente bedrijfsconflicten. Lokaal zien we dat, wanneer het ABVV een strijdbare houding aanneemt in concrete conflicten (wat ook niet altijd het geval is), de leden
beginnen binnen te stromen. De burgerlijke media verkopen dus propaganda als ze menen dat actie en strijd voor ledenverlies zouden zorgen. Het tegendeel is waar. De Belgische vakbonden blijven mastodonten en een basiswapen voor de zelfverdediging van de werkenden. Maar we mogen ook niet blind of onkritisch zijn tegenover onze eigen syndicale leidingen. Als er een element van desillusie in de rangen
sluipt na het van bovenaf opgeven of stilleggen van de strijd, of als jongeren en militanten niet ideologisch bewust worden gemaakt over de rol en de fase van de klassenstrijd, dan kan er tijdelijk een terugval plaatsvinden. Maar recent zagen we op basis van strijd - zoals bij Lidl waar er meer personeel bijkomt - ook een aantal overwinningen. Sommige militanten zullen in de periodes van luwte of meer verspreide strijd net meer
verregaande conclusies trekken. We hebben syndicale netwerken nodig van linkse militanten om de discussie over de opbouw van een krachtsverhouding aan te gaan. Tegelijkertijd is er nood aan een massale politieke vertegenwoordiging van de syndicale eisen en discussie over een alternatief op het winstsysteem. (1) Trends, 16/4/15 (2) De Tijd, 7/6/18
dossier
www.socialisme.be zomer 2018
7
De ‘culturele hegemonie van rechts’ overwinnen met durf en vertrouwen rond een socialistisch programma
“
Er is een culturele hegemonie van rechts, en als je wil ingaan tegen de financiële wereld, de banken en de Europese Commissie, dan vraagt dit tijd.” Dat merkte Raoul Hedebouw (PVDA) in juni in de krant Le Soir op. Rechts is effectief alomtegenwoordig in het publieke debat. En dat heeft effect. Maar we vrezen dat het argument van deze ‘culturele hegemonie’ door de PVDA wordt gebruikt om het perspectief van socialistische maatschappijverandering op heel lange baan te schuiven waardoor in de dagelijkse werking enkel een pragmatisch programma van beperkte hervormingen overblijft. Er is geen brug tussen hervormingen en de fundamentele maatschappijverandering die nodig is om hervormingen te behouden. dossier door
Nicolas Croes
De kapitalistische klasse controleert niet alleen de productiemiddelen en de handel – de sleutelsectoren van de economie. Ze legt ook haar ideologie op tot ver buiten de eigen rangen. Dit kan door haar dominantie op economisch (geld), politiek (macht) en legaal (dwang) vlak. De controle op de media, onderwijsprogramma’s, … geeft de heersende klasse heel wat instrumenten om de slachtoffers van uitbuiting en discriminatie ervan te overtuigen dat dit nu eenmaal zo hoort. Het gaat zelfs verder: mensen worden ervan overtuigd dat het in hun belang is dat alles blijft zoals het is. Marx en Engels merkten in de 19e eeuw al op: “De ideeën van de heersende klasse zijn in elk tijdperk de heersende ideeën, dat wil zeggen dat die klasse die de heersende materiële macht in de maatschappij vormt, tegelijk haar heersende geestelijke macht is.” (‘Duitse ideologie’). Het kapitalisme doet er alles aan om ons ervan te overtuigen dat dit het beste systeem is om de samenleving te organiseren en dat er geen alternatief mogelijk is. Men wil ons laten geloven dat de geschiedenis bepaald wordt door opmerkelijke personaliteiten van de elite, en vooral dat de werkenden en jongeren zelf de samenleving niet kunnen veranderen. Verandering kan in het beste geval enkel door volgzaam te vertrouwen op figuren uit het establishment. “Feiten zijn koppig”
De ideeën van de heersende klasse zijn dan wel dominant, maar ze kunnen wel degelijk betwist worden. Het officiële discours botst stelselmatig op de realiteit van het dagelijkse leven. Zoals Lenin ooit zei: “Feiten zijn koppig.” Dit betekent niet dat de bevolking zich gewoon kan afsluiten van de greep van de dominante ideologie. Maar op bepaalde ogenblikken komen
de frustraties en het ongenoegen die soms al een hele periode onderhuids opgebouwd zijn tot uitbarsting. Het is niet ongewoon om te horen dat Vlaanderen hopeloos ‘rechts en conservatief’ is. Het is trouwens betreurenswaardig dat dit ook door sommige linkse activisten wordt gezegd, soms vanuit een eerlijke moedeloosheid, maar soms ook vanuit een cynische rechtvaardiging van de foutie-
De ideeën van de heersende klasse zijn dan wel dominant, maar ze kunnen wel degelijk betwist worden. Het officiële discours botst stelselmatig op de realiteit van het dagelijkse leven. Zoals Lenin ooit zei: “Feiten zijn koppig.” ve stelling dat acties nutteloos zijn. Nochtans… In december 2014 bleek uit een onderzoek van iVox voor Knack en VTM dat 85% van de Vlamingen voorstander was van een vermogensbelasting op grote fortuinen van meer dan een miljoen euro. 85%! Het idee van een belasting op kapitaalwinsten werd eveneens breed gesteund: 57% van de ondervraagden wilde een belasting op alle inkomsten uit kapitaal en 65% op winsten uit financiële transacties. Het resultaat van deze peiling kwam niet uit de lucht vallen. Het toonde hoe het gespierde actieplan van de vakbonden in de herfst van 2014 een gro-
te impact had op bredere lagen van de bevolking. Na een militantenconcentratie in september, een fenomenaal grote betoging met 150.000 aanwezigen op 6 november 2014, volgden provinciale stakingen die opbouwden naar een nationale algemene staking die het land volledig platlegde op 15 december 2014. Elke actie bouwde voort op het succes van de vorige. Het sociaal ongenoegen trok als een wervelwind door het land. Ondanks de intensieve propagandacampagne van zowat alle media tegen de stakers als ‘gijzelnemers’ en de quasi unanieme veroordeling van de acties door de politieke partijen, steunden 55% van de ondervraagde Vlamingen de vakbondsacties. Onder de kiezers van de N-VA was dat 32%. Moeilijk om dat te begrijpen? Niet als je weet dat 80% van de ondervraagden aangaf persoonlijk geraakt te zijn door de maatregelen waarbij 78% vond dat de besparingen ongelijk verdeeld waren. Helaas hebben de vakbondsleidingen hierna opnieuw alle hoop gevestigd op ‘sociale dialoog’, terwijl de rechtse regering aangeeft dat er niet mee te overleggen valt. De weg van strijd werd verlaten, wat ruimte gaf aan de regering om terug overeind te kruipen. Het resultaat was een verderzetting van de besparingen gecombineerd met een grote nadruk op veiligheid en de kwestie van migratie om zo verdeeldheid te zaaien. Meer dan een strijd om ideeën
Een strijd om de publieke opinie is een uitdrukking van de strijd tussen de sociale klassen in de samenleving. Verzet tegen de heersende ideologie van de heersende klasse is een uitdrukking van materiële belangen van andere klassen. Trotski merkte in het kader van de Russische Revolutie op: “Hoe meer vastberaden en doelbewust de arbeidersklasse optreedt, des te meer kansen heeft ze om de tussengroepen mee te trekken, des te meer geïsoleerd staat de heersende klasse en des te sterker is de demoralisatie onder deze. Omgekeerd is het verval onder de heersenden koren op de molen van de revolutionaire klasse.” Dat is wat we zagen tijdens het actieplan van 2014: achter de arbeidersklasse in actie verzamelden zich ook de jongeren, de culturele wereld (onder meer via Hart boven Hard), … Er waren zelfs kleine winkeliers die hun winkel of café sym-
bolisch dicht hielden op de stakingsdagen om hun solidariteit te tonen. Wat dit voorbeeld vooral aantoont, is dat collectieve acties kunnen zorgen voor grote sprongen in het bewustzijn. Hiermee willen we de noodzaak van intensieve sensibilisering en informatie zeker niet ontkennen, dat zijn noodzakelijke onderdelen van de opbouw van collectieve actie. Maar het is vooral tijdens acties dat het bewustzijn snelle en grote stappen kan zetten. Het karakter en de duur van deze verandering worden bepaald door de wijze waarop ze richting krijgen doorheen de strijd. Daar ligt een rol voor politieke organisaties: begeleiden en richting geven aan de ontwikkeling van het bewustzijn op basis van concrete ervaringen in strijd. Dat is wat Marx en Engels verdedigden in het ‘Communistisch Manifest.’ Ze stelden dat de rol van communisten niet is om zich te beperken tot het vertellen van de waarheid aan de bevolking doorheen propaganda, in de hoop
We vrezen dat de PVDA het argument van ‘culturele hegemonie’ door rechts gebruikt om het perspectief van socialistische verandering op heel lange baan te schuiven waardoor in de dagelijkse werking enkel een pragmatisch programma van beperkte hervormingen overblijft. Er is geen brug tussen hervormingen en de fundamentele maatschappijverandering die nodig is om hervormingen te behouden. dat dit de mentaliteit voldoende zal veranderen. Ze stelden dat het nodig is om deel te nemen aan klassenstrijd, om samen onder werkenden te zoeken naar een weg om tot daadwerkelijke verandering te komen.
Een andere samenleving afdwingen
Om de rechtse dominantie op de publieke opinie te doorbreken, moeten we eisen en een programma formuleren en verdedigen waarbij we vertrekken van de dagelijkse bekommernissen van de bevolking. Van daaruit maken we een brug naar de noodzaak om wereldwijd in te gaan tegen het kapitalisme. We beperken ons niet tot het vaststellen dat een brede laag in de samenleving voor een vermogensbelasting is, we leggen uit wat nodig is om dit te bekomen en te behouden. De enige manier om een kapitaalvlucht te vermijden, is door de volledige financiële sector in publieke handen te nemen. Dat zou de middelen beschikbaar maken die nodig zijn voor een uitgebreid programma van publieke investeringen in infrastructuur, openbare diensten, … Op basis van een breed gedragen stemming rond de vermogensbelasting komen we zo tot een discussie over een andere organisatie van de economie en de samenleving: socialisme. Trotski merkte op: “De ‘mogelijkheid’ of ‘onmogelijkheid’ om die eisen te realiseren is in dit geval een kwestie van krachtsverhoudingen, die alleen door de strijd beslist kan worden.” Hij voegde eraan toe: “Revolutionairen zien hervormingen en verworvenheden als een bijproduct van revolutionaire strijd. Als we slechts zouden eisen wat ze ons kunnen geven, dan zouden de heersende klassen slechts een tiende of helemaal niets van wat we eisen geven. Hoe breder en militanter de opstelling van de arbeiders, hoe meer er geëist en afgedwongen zal worden.” De werkende klasse heeft de kracht om het kapitalisme omver te werpen en te bouwen aan een samenleving waarin een einde wordt gemaakt aan klassenuitbuiting, een samenleving die democratie, gelijkheid en vrijheid laat samengaan en bovendien gebruik kan maken van de meest moderne economische, wetenschappelijke en technologische mogelijkheden. Zoals de Amerikaanse marxist James Cannon stelde, is het de taak van authentieke socialisten om “de werkenden daarop voor te bereiden, hen ervan te overtuigen dat zo’n samenleving wenselijk is en hen organiseren om de komst van zo’n samenleving te versnellen en zo efficiënt mogelijk tot die maatschappijverandering te komen.” Dat is de benadering die LSP verdedigt.
8
dossier
de
Linkse Socialist
Verkrachtingscultuur stoppen. Vrouwen weten
H
et festivalseizoen is terug! Jammer genoeg gaat dit nog al te vaak gepaard met seksisme: songteksten die seksisme goedpraten; slecht betaalde promomeisjes die er vooral mooi moeten uitzien alsof ze objecten zijn; losse handjes die in de context van een festival nog wat losser zijn, zeker als ze overgoten zijn met de nodige alcohol. Een vaak voorkomend excuus: “Het is niet slecht bedoeld, en als je zo gekleed bent…” Ook seksuele pesterijen en geweld zijn van de partij op de festivals. Het excuus dat daarvoor wel eens gebruikt wordt: “meisjes weten toch niet wat ze willen…” Overdrijven we het probleem? Neen, een studie van Plan België deze zomer gaf aan dat één op zes jonge vrouwen de voorbije drie jaar minstens één keer het slachtoffer was van seksuele intimidatie op een zomerfestival. Strijd is nodig!
door
Emily Burns, organisatrice van de campagne ROSA
‘Het slachtoffer heeft het zelf gezocht’
Bij een verkrachting wordt nog al te vaak gesproken over wat het slachtoffer droeg. Volgens een Franse studie denkt tot vier vijfden van de mensen dat een slachtoffer mee verantwoordelijk is als ze zich ‘provocerend’ opstelt. Een ‘moderne’ vrouw mag zich niet teveel bedekken. Maar met minder kleren aan, zouden vrouwen de problemen opzoeken… Als een vrouw er alleen op uitrekt of meegaat met een verkeerde persoon, is ze niet voorzichtig. Zelfs indien er ’s nachts geen openbaar vervoer meer is. Onder invloed van drank of drugs zouden bovendien ‘dubbelzinnige’ signalen gegeven worden. Zo is er altijd wel een excuus om een slachtoffer minstens deels verantwoordelijk te stellen voor geweld. Begrip voor de dader…
Verkrachtingen in een oorlogssituatie worden klaar en duidelijk gezien als een methode van dominantie en vernedering. Waarom zou het dan in vredestijden herleid worden tot een probleem van seksuele driften? De context is uiteraard anders, maar de dynamiek van macht lijkt bij elke vorm van geweld aanwezig te zijn.
De andere kant van de medaille is een
opmerkelijk groot begrip voor daders. Seks wordt voorgesteld als een vitale behoefte van de mens, net als ademhalen. Dit zou meteen een absoluut recht op seks inhouden. Deze redenering wordt gebruikt om verkrachtingen goed te praten, zeker onder partners. De Centra voor Familiale Planning in Franstalig België stellen dat de helft van de verkrachtingen binnen een koppel plaatsvindt en dat één vrouw op vier ooit te maken krijgt met seksueel geweld door haar partner. We hebben effectief nood aan menselijk contact. Maar zoals tal van studies aantonen heeft seksueel geweld niets te maken met primaire behoeften en nog minder met een behoefte aan seks. Het gaat om een machtsverhouding: dominantie over de andere. Zoals in het Franstalig boek “Verkrachting: een bijna gewoon misdrijf” wordt uitgelegd: “Verkrachtingen in een oorlogssituatie worden klaar en duidelijk gezien als een methode van dominantie en vernedering. Waarom zou het dan
in vredestijden herleid worden tot een probleem van seksuele driften? De context is uiteraard anders, maar de dynamiek van macht lijkt bij elke vorm van geweld aanwezig te zijn.” (1) Cultuur: een spiegel van de samenleving
De dominante cultuur stelt het lichaam van vrouwen voor als een object dat kan gebruikt worden om zowat alles te verkopen. Tekenfilms waarin de passieve prinses moet gered worden, topfilms of reeksen waarin de heldin niet weet wat ze wil tot de held het haar leert, liedjes waarin de tekst verwarring zaait over onderlinge toestemming, … Seksisme zit heel sterk ingebakken in de cultuur. Zowat overal wordt de (ideale?) vrouw voorgesteld als een kleine, broze persoon met een zekere naïviteit, iemand die moet gered worden en die het romantisch vindt indien een afgewezen man toch nog berichtjes en bloemen stuurt of blijft bellen. In het echte leven heeft dit een naam: seksuele pesterijen en intimidatie. Er is daar niets vleiend of romantisch aan, het is gewoon eng. De man wordt gewaardeerd voor zijn kracht: hij moet gespierd en zelfzeker zijn met een element van een ‘bad boy’ (anders is hij slechts een trouwe vriend, de eeuwige vrijgezel). De cultuur is doordrenkt van de ideologische voorstelling van ‘mannelijkheid’ aan de hand van macht en kracht. Dit ver-
sterkt seksisme en homofobie. De verkrachtingscultuur heeft een invloed op het maatschappelijke klimaat door zich op ongelijkheden te baseren en deze tegelijk te versterken. Cultuur is vooral een weerspiegeling van de sociale verhoudingen in de samenleving. De ongelijkheid was nooit zo groot: de 1% rijksten bezitten evenveel als de 99% anderen. Er wordt geprobeerd om de 99% te verdelen. Als vrouwen gemiddeld 20% minder verdienen dan mannen en stelselmatig meer te maken krijgen met armoede of onzekere jobs, is dit niet omdat mannen teveel verdienen. Het is een gevolg van het feit dat een erg kleine minderheid zichzelf de meeste rijkdom toe-eigent. Onzekerheid vergroot het risico op geweld. Een vrouw in armoede heeft twee keer meer kans om verkracht te worden. Een gehandicapte vrouw zelfs drie keer. De tweederangspositie van vrouwen in de samenleving heeft een directe impact op hoe ze in de cultuur aan bod komen. Deze negatieve voorstelling - de vrouw als lustobject, zwak, besluiteloos, … - ondermijnt het zelfbeeld van vrouwen, het beeld van mannen op vrouwen en ook de wijze waarop instanties naar seksueel geweld kijken. Wet tegen seksisme: noodzakelijk, maar onvoldoende
De Belgische wetgeving is redelijk volledig inzake de veroordeling van
Na historische feministische staking van 8 maart nieuwe betogingen tegen verkrachtingscultuur in Sp
D
e voorbije maanden was er een hernieuwde massastrijd voor vrouwenrechten. De acties in de Spaanse staat vielen op door hun omvang: op 8 maart staakten miljoenen vrouwen én mannen. Nadien was er massaal protest tegen de lichte bestraffing van een groep verkrachters, ‘la manada’ (de meute). De rechter oordeelde begin mei dat er geen verkrachting was omdat het slachtoffer verlamd door angst zich niet verzette. Eind juni werden de daders al vrijgelaten, wat opnieuw tot protest leidde. We spraken met Ana Garcia van Libres y Combativas, de tegenhanger van ROSA in de Spaanse staat.
Waarom is er zoveel protest tegen een gerechtelijke uitspraak?
“Er was een duizelingwekkende beweging van werkenden en jongeren tegen de schandalige uitspraak in de zaak van ‘de meute’: een gerechtelijke beslissing om daders van een groepsverkrachting de lichtst mogelijke straf op te leggen. Onder de daders leden van Guardia Civil (rijkswacht, een politiedienst met militair statuut) en een soldaat. Het ergste is dat deze uitspraak in de praktijk een verkrachting wettelijk mogelijk maakt door het misdrijf juridisch te beperken tot louter ‘mis-
Bij strijd tegen uithuiszettingen, tegen de enorme precariteit in sterk vrouwelijke sectoren (zoals de schoonmaak) of voor de verdediging van openbare diensten staan vrouwen vooraan. De nieuwe dynamiek van de feministische beweging komt voort uit die mobilisaties
bruik’ waar de daders van seksueel geweld mee wegkomen. “Er kwam meteen protest. Op de dag van de uitspraak waren er spontane betogingen in heel het land. De betogers gaven aan dat de kapitalistische justitie geen garantie biedt om vrouwenrechten te verdedigen. Strijd op straat is het enige middel waarover we beschikken om geweld op vrouwen te veroordelen en te bestrijden. “Libres y Combativas, het socialistisch feministisch platform van Izquierda Revolucionaria, speelde een grote rol in de massamobilisaties: we riepen op tot jongerenbetogingen op 10 mei. Het onderwijs lag plat en er waren meer dan 60 grote betogingen. Dit was een erg sterk antwoord op een uitspraak die een slag was in het gezicht van de miljoenen vrouwen die op 8 maart protesteerden.” Hoe verklaar je dat de protestbeweging tegen vrouwenonderdrukking zo lang standhoudt?
“Die hernieuwde opmars van feministische strijd is nauw verbonden met de effecten van de crisis en de sociale revolte die de Spaanse staat de afgelopen jaren schokten. De werkenden, werklozen, gepensioneerden, migranten en jonge vrouwen lijden het hardst onder de besparingen en voelen de gevolgen ervan in alle aspecten van hun dagelijks leven. Die realiteit toont nogmaals aan hoe het kapitalisme een fundamentele rol speelt in de onderdrukking van vrouwen. De keerzijde van de medaille is
dat duizenden vrouwen bereid zijn om de strijd aan te gaan en zich politiek organiseren. “Bij strijd tegen uithuiszettingen, tegen de enorme precariteit in sterk vrouwelijke sectoren (zoals de
schoonmaak) of voor de verdediging van openbare diensten staan vrouwen vooraan. De nieuwe dynamiek van de feministische beweging komt voort uit die mobilisaties waarin de meest onderdrukte vrouwen aantoon-
den dat ze zich niet bij de huidige situatie neerleggen en dat emancipatie afgedwongen wordt door onze strijd en organisaties.” Hoe groot waren de acties
www.socialisme.be 9 zomer 2018
9
wel degelijk wat ze wel en niet willen! geweld op vrouwen. Sinds 2014 zijn ook seksistische pesterijen op straat straf baar. Verkrachting is een misdrijf, ook als het binnen het gezin gebeurt (dat is nog maar sinds 1989 zo). In tegenstelling tot vele andere landen moet onderlinge toestemming expliciet zijn en moet niet bewezen worden dat er geen toestemming was. Maar ondanks de wetten tegen seksisme en seksueel geweld, blijft het vaak voorkomen. Zoals hoger vermeld is dit ook op de zomerfestivals het geval. Het gebrek aan middelen voor openbare diensten maakt het moeilijker voor slachtoffers. Dit was zo voor een jonge vrouw uit Verviers: het lokale ziekenhuis weigerde haar na seksueel geweld te behandelen omwille van personeelstekort. De vrouw moest 20 kilometer verder rijden. In Luik, Gent en Brussel zijn er pilootprojecten van multidisciplinaire opvangcentra voor slachtoffers van seksueel geweld. Dat is vernieuwend en een stap vooruit. Maar het mag niet gebruikt worden om slachtoffers elders niet meer op te vangen. Slachtoffers van seksueel geweld vinden maar al te vaak geen gehoor bij politie en gerecht. Eerstelijnsbijstand door de politie wordt weg bespaard. 81% van de slachtoffers meent dat het gerecht zijn rol niet speelt. Uiteraard is ook daar de heersende seksistische ideologie sterk aanwezig: vaak wordt het slachtoffer beoordeeld in plaats van de dader of een dader krijgt slechts een straf met uitstel om ‘zijn toekomst niet
in het gedrang te brengen’. De omvang van het fenomeen maakt duidelijk dat het niet gaat om geïsoleerde gevallen, maar om een diepgaand probleem in een ongelijke samenleving. Dit leidt tot strijd. Strijdbewegingen hebben een groot effect op hoe bredere lagen van de bevolking met seksisme omgaan. Het besef groeit dat het niet om fait divers gaat, maar om een maatschappelijk fenomeen dat aangeklaagd en bestreden moet worden. Sensibilisering is nuttig, maar volstaat niet. Er is collectieve strijd nodig waarbij we verzet tegen seksisme koppelen aan de maatschappelijke voedingsbodem ervan: de ongelijkheid onder het kapitalisme met onder meer een tweederangspositie voor vrouwen. Naast een vastberaden specifieke campagne tegen seksisme, de voorstelling van vrouwen als lustobject, geweld en seksuele pesterijen, is het belangrijk dat het algemene verzet tegen het besparingsbeleid deze kwesties opneemt en het verband ertussen uitlegt. Dit zal vrouwen aanmoedigen om een centrale rol in de strijd tegen besparingen in te nemen. Ze zullen er zich ook door gesterkt voelen om hun mannelijke medestanders van strijd tegen seksisme te overtuigen: verdeeldheid is immers evenmin in het belang van de mannelijke werkenden. Strijd tegen geweld, onderdrukking, armoede en besparingen botst op de winstlogica van het kapitalisme en de bijhorende ongelijkheid. We moeten
paanse staat
Foto: Libres y Combativas en welke eisen werden naar voren gebracht?
“Vorig jaar was er een internationale oproep onder de noemer ‘Ni una menos’ (‘niet één minder’: een be-
weging tegen feminicide, gestart in Argentinië). Er was een oproep om gedurende een uur het werk neer te leggen en te betogen op 8 maart. Dit jaar werd een stap verder gegaan met een oproep tot een historische algemene stakingsdag. Jongeren speelden daar een erg dynamische rol in: klaslokalen en campussen liepen leeg na een oproep van Libres y Combativas, dat honderdduizenden pamf letten verdeelde en honderden algemene vergaderingen in de scholen en faculteiten hield. “De eisen van de staking droegen bij tot de massale deelname. Zo werd gratis toegang tot veilige abortus geëist. Er werd ingegaan tegen de medeplichtigheid van het gerecht bij het instandhouden van de verkrachtingscultuur. Het protest richtte zich ook tegen de wijze waarop vrouwenlichamen als objecten worden gebruikt. Tenslotte werd ingegaan tegen het gewicht van huishoudelijk werk, wat versterkt wordt door het besparingsbeleid. “Libres y Combativas benadrukt de materiële, economische en ideologische aspecten waarop onze onderdrukking gebaseerd is. We moeten een einde maken aan het patriarchale gerecht en investeren in bescherming en opvang van slachtoffers van geweld en hun kinderen. Elke vorm van uitbuiting van ons lichaam moet stoppen: wij zijn geen lustobject. Er zijn degelijke levensvoorwaarden nodig, zonder precariteit en zonder het loden gewicht van huishoudelijk werk. Enkel dan kunnen vrouwen helemaal onafhankelijk zijn. De ketenen waarmee we vastgehouden worden in onze uitbuiting zijn erg concreet. De strijd van de feministische beweging vereist een verzet tegen het kapitalisme, de burgerlijke regeringen en gevestigde instanties. “In deze beweging stelt Libres y Combativas dat het feminisme in de strijd voor echte bevrijding nood heeft aan een klassenbenadering die revolutionair en antikapitalistisch is.”
onze strijd dan ook koppelen aan een socialistisch programma. Dat betekent opkomen voor het publiek bezit en beheer van de sleutelsectoren van de economie en democratische planning ge-
richt op de behoeften van de bevolking. Een samenleving op basis van menselijke solidariteit en gelijkheid kan de basis leggen om een einde te maken aan alle vormen van onderdrukking,
en bijgevolg ook aan seksueel geweld dat daar een onderdeel van is. 1) https://www.bastamag.net/Le-viol-unehistoire-de-domination
Chili: nooit geziene beweging na onbestraft seksueel geweld
S
inds midden april zijn er bezettingsacties aan een twintigtal universiteiten, waaronder de erg conservatieve Katholieke Universiteit van Santiago. Er waren betogingen met 150.000 studenten en werkenden op 16 mei en meer dan 100.000 op 6 juni. De studentenbeweging werd versterkt door linkse en feministische organisaties. Chili kent niet alleen een nieuwe studentenbeweging: er is een nieuwe feministische golf.
door
Celia (Brussel)
In december 2017 werd Sebastian Piñera voor de tweede keer als president verkozen. Hij is één van de rijksten Chilenen met een vermogen dat op 2 miljard euro geschat wordt. Hij staat voor een hard rechts beleid en beloofde enkele sociale maatregelen van de vorige sociaaldemocratische regering onder Bachelet in te trekken, onder meer de decriminalisering van abortus. Abortus werd in augustus 2017 gedepenaliseerd voor vrouwen wier leven in gevaar is, die verkracht zijn of van wie de foetus niet levensvatbaar is. Het recht op abortus was eerder al afgedwongen in 1931, maar dictator Pinochet liet het in 1989 intrekken. De Chilenen kijken uit naar de overwinning van hun Argentijnse buren waar abortus straks legaal wordt. Op 17 april werd een professor van de universiteit van Valdivia, in het zuiden van het land, niet veroordeeld maar gewoon overgeplaatst na beschuldigingen van seksueel misbruik van een vrouwelijk personeelslid. De faculteit wetenschappen van de universiteit werd spontaan bezet. Dit was het startschot voor een algemene beweging tegen seksisme. De beweging klaagde de straffeloosheid van geweld en seksuele pesterijen aan. Sinds 2011
waren er verschillende studentenacties voor gratis, openbaar en degelijk onderwijs. Daar komt nu de eis van niet-seksistisch onderwijs bij. Dat omvat het einde van de straffeloosheid voor seksuele misdrijven tegen vrouwen, de vorming van leraars en studenten rond genderkwesties, toelating voor transgenders om de voornaam te gebruiken die ze verkiezen en maatregelen om de loopbaan van vrouwelijke leraars en onderzoekers te bevorderen. De feministische beweging eist ook het ontslag van onderwijsminister Gerardo Varela, die verklaarde dat vrouwen in Chili
slechts te maken krijgen met “kleine vernederingen en beperkte discriminatie.” Piñera herinnert zich ongetwijfeld nog de massabeweging van 2011 en de veralgemening van strijdbewegingen tegen zijn toenmalig bewind. Hij probeerde nu de situatie te kalmeren door naar buiten te komen met een “Vrouwenagenda.” Het omvat een 12-puntenprogramma waarin onder meer staat dat de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de grondwet zal ingeschreven worden. De conservatieve president heeft de studenten en onderwijsvakbonden daarmee niet kunnen overtuigen. Zij klagen dat ze niet gehoord werden in de uitwerking van het voorstel en eisen dat niet-seksistisch onderwijs wordt opgenomen. Een wettelijke gelijkheid tussen mannen en vrouwen zou een belangrijke symbolische stap vooruit zijn, maar het maakt geen einde aan de basis waarop seksisme kan ontwikkelen.
Foto: MediActivista
10
internationaal
de
Linkse Socialist
Hoe het geld halen waar het zit?
Amazon-taks even goedgekeurd in Seattle, miljardairs meteen in tegenaanval
I
n november 2013 werd Kshama Sawant verkozen als gemeenteraadslid in Seattle, het eerste socialistische gemeenteraadslid in een grote Amerikaanse stad sinds een eeuw. Er werd een belangrijke overwinning geboekt met de verhoging van het minimumloon tot 15 dollar per uur. Een ander heikel thema is huisvesting: de huurprijzen rijzen de pan uit en er waren nog nooit zoveel daklozen. Doorheen aanhoudende mobilisatie rond huisvesting ontstond de eis van een belasting op grote bedrijven om een programma van bouw van betaalbare huisvesting en hulp aan daklozen te financieren. Na een intensieve campagne van onderuit stemde de gemeenteraad op 14 mei voor de zogenaamde ‘Amazon-taks.’ Een maand later werd deze taks onder druk van de grote bedrijven terug ingetrokken… door
Clément (Luik)
toch worden deze kampen op brutale wijze ‘opgekuist’. In 2016 werden Voor brede lagen van de bevolking zo 600 mensen verjaagd. Het estawordt het onbetaalbaar om in Seattle blishment komt niet verder dan ‘opte wonen. De afgelopen zes jaar is lossingen’ binnen de marktlogica. de gemiddelde maandelijkse huur- Burgemeester Jenny Durkan onderprijs voor een appartement met 635 handelde met grote bouwpromotoren dollar toegenomen, een stijging met in de stad om 10.000 nieuwe woon57%. Meer dan 41% van de huurders eenheden te ontwikkelen in 2017. Dat betalen een extreem hoge huur. Voor is een record, maar het verandert niets aan de huurcrieen eenpersoonsappartement besis. Het doel van taal je gemiddeld deze projecten 2.000 dollar per is maximale maand. Wie een w i n stgeve ndheid. Bijgevolg m i n i m u m l o o n Hoe is het mogelijk zijn ze gericht heeft, zou 87 uur op mensen met per week moeten dat bedrijven die een hoger inkowerken om niet miljardenwinsten boeken men. in armoede te verniet bijdragen tot de vallen. Een apDe afgelopen partement of huis gemeenschap om aan ja re n hebb e n kopen, is even- basisbehoeften van de bewegingen tot min betaalbaar. enkele overwinningen geleid. De prijs voor een inwoners van Seattle Zo kwam er een eengezinswoning te voldoen? Het meest controle op de is op vijf jaar tijd huurprijzen van verdubbeld tot frappante voorbeeld is huisvesting in 820.000 dollar. Amazon. Op 5,6 miljard slechte st a at, Begin 2017 waren er 11.000 dak- dollar winst in de VS in werd 29 m illozen in Seattle, 2017 betaalde Amazon joen dollar uitgetrokken voor 31% me e r d a n … 0 dollar belasting. betaalbare huiseen ja a r voordien. De enige vesting en wordt Amerikaanse stesteun gegeven den met meer daklozen zijn New York aan mensen die moeten verhuizen en Los Angeles. Er ontstaan kampen omdat ze de huur niet meer kunnen en krottenwijken op braakliggende betalen. In die mobilisaties speelde terreinen of onder bruggen van au- Socialist Alternative een belangrijke towegen. rol. De verkozen positie van Kshama De stad kondigde een ‘noodtoe- Sawant werd gebruikt om de stem van stand’ inzake dakloosheid aan, maar de werkenden tot in de gemeenteraad Onbetaalbaar wonen
te brengen (vaak letterlijk), maar ook om gedurfde ordewoorden naar voor te schuiven en de beweging te organiseren. Die kleine overwinningen hebben het vertrouwen gecreëerd om een stap verder te gaan: de eis om de grote bedrijven van Seattle te laten bijdragen. Campagne om de rijken te laten betalen
Verschillende erg grote bedrijven als Starbucks, Boeing, Google en vooral Amazon zijn sterk aanwezig in Seattle. Ze tellen heel wat slecht betaalde jobs, maar ook veel goed betaalde kaderleden. In een economie gericht op de markt en de winst ontstaat hierdoor een scherpe tegenstelling: er zijn tal van bouwwerven voor kantoren of dure appartementen, maar tegelijk hebben steeds meer mensen moeite om betaalbare huisvesting te vinden. Hoe is het mogelijk dat bedrijven die miljardenwinsten boeken niet bijdragen tot de gemeenschap om aan basisbehoeften van de inwoners van Seattle te voldoen? Het meest frappante voorbeeld is Amazon. Dit bedrijf telt 50.000 werknemers op de hoofdzetel in Seattle. Eigenaar Jeff
Bezos is ondertussen de rijkste mens de taks werd gehalveerd, beperkt tot ter wereld met een vermogen van 130 vijf jaar en minder direct zou ingezet miljard dollar. Hij verdient per minuut worden voor sociale huisvesting. meer dan een logistiek medewerker De mobilisatie werd echter opgevan Amazon op een jaar. Op 5,6 mil- voerd. Op 14 mei besloot de gemeenjard dollar winst in de VS in 2017 be- teraad om een versie van de Amazontaalde Amazon … 0 dollar belasting. taks in te voeren die 75 miljoen euro Dankzij de extra belastingverlaging per jaar zou opbrengen. Het was een van de regering-Trump zal het in 2018 sterk afgezwakte versie van het oorspronkelijke voorstel, maar Socialist niet anders zijn. Tijdens de voorstelling van de ge- Alternative stelde dat dit een belangmeentebegroting voor 2018 op 1 no- rijke eerste positieve stap naar nieuvember 2017, verzamelden meer dan we verworvenheden was. Meteen na 500 activisten in het gemeentehuis de invoering van de taks, kwam er van Seattle. Er was opgeroepen door nieuws van andere steden waar dit Socialist Alternative en ‘Housing for voorstel ook bekeken werd. All.’ De eisen: stop het verjagen van daklozen en mensen in kampen, belast Het kapitaal slaat terug de grote bedrijven om de bouw van sociale huisvesting en opvang voor dakIn een systeem gebaseerd op winst, lozen te financieren. wordt de minste stap vooruit voor de De conservatieve verkozenen in de werkenden meteen betwist en bestregemeenteraad probeerden meermaals den door de kapitalistische klasse. om de hulp aan daklozen te vermin- De Amazon-taks zou goed zijn voor deren. Dit leidde tot sterke mobilisa- amper 0,26% van de winsten van de ties voor het behoud en de verhoging betrokken bedrijven, in het geval van van de middelen door het geld te halen Amazon 28 miljoen dollar per jaar. waar het zit: bij de grote bedrijven. Dit Dat was echter teveel gevraagd… protest werd gedragen door activisten Verschillende grote bedrijven die rond huisvesting, maar ook door vak- aan de taks moesten bijdragen, legbonden en verschillende progressieve den 375.000 dollar op tafel voor een organisaties en politieke groepen. Er campagne ‘No To Head Tax.’ Daarmee waren acties voor de hoofdzetel van wilden ze een referendum afdwingen Amazon. De vergaderingen van het over de taks. Er kwamen video’s op ‘Comité voor mensenrechten, gelijke internet vol leugens. Het werd voorontwikkeling en recht op huisvesting’, gesteld als een taks van 275 dollar op voorgezeten door Kshama Sawant, het loon van werkenden in Seattle. vonden plaats na de werkuren zodat Met dergelijke methoden zouden ze er een groter aantal werkenden aanwe- wellicht in geslaagd zijn om de benozig kon zijn. Er kwamen affiches voor digde handtekeningen voor een referendum op te habetogingen en actiebrochures met len. De dreiging cijfers over hoe volstond voor A mazon belas7 van de 9 getingen ontwijkt, meenteraadsleden om de taks maar ook feiten Elke sociale stap vooruit die ze een maand over de slechte eerder unaniem arbeidsvoorwaar- is slechts tijdelijk indien den en de lage lo- de economische en goedkeurden tenen. rug in te trekken. H e t p r o t e s t politieke hefbomen in We k u n n e n dwong het ge - handen van dezelfde hier belangrijke meentebestuur tot kapitalisten blijven. lessen uit trekken. Enerzijds is een debat over het het duidelijk dat voorstel van een jaarlijkse taks van 150 miljoen dollar strijd loont en de meerderheid van de op de grootste bedrijven van Seattle. bevolking toelaat om overwinningen Naast het gebruikelijke geschreeuw in te boeken die het politieke en econode gevestigde media en door allerhan- mische establishment doen plooien. de experts, kwam er tegen deze taks Anderzijds geeft het ook aan dat elke een heuse campagne van chantage. sociale stap vooruit slechts tijdelijk Zo dreigde Amazon een bouwpro- is indien de economische en politieject te schrappen wat 7.000 jobs in de ke hefbomen in handen van dezelfde sector bedreigde. De politieke verte- kapitalisten blijven. Wie opkomt voor genwoordigers van de kapitalistische verandering, moet daar rekening mee klasse probeerden vervolgens om het houden en eisen dat de grote bedrijven voorstel tot taks van alle inhoud te in publieke handen komen. Dat vraagt ontdoen. Burgemeester Jenny Durkan, een socialistisch beleid als alternatief die voor haar kiescampagne 350.000 op het kapitalistisch systeem dat de dollar van Amazon kreeg, deed een meerderheid van de bevolking geen tegenvoorstel waarbij het bedrag van degelijk leven aanbiedt.
internationaal
www.socialisme.be zomer 2018
11
Gaza, Jordanië: terugkeer van massastrijd in Midden-Oosten
O
orlog in Syrië, Israëlische staatsterreur in de bezette Palestijnse gebieden, instabiliteit en dictaturen, … De situatie in het MiddenOosten ziet er verre van rooskleurig uit. Toch zijn er lichtpunten. De pogingen vanuit vooral Koerdische hoek om in het noorden van Syrië een alternatief op oorlog en verdeeldheid uit te bouwen, staan vandaag onder druk door agressie van het Turkse leger, maar vormen zo’n lichtpunt. Daarnaast waren er de voorbije weken een sterke strijdbeweging in Jordanië en massale mobilisaties in Gaza. door
Koerian (Gent)
Jordanië: besparingen leiden tot protest
neer te kogelen. Bevreesd voor zijn eigen positie legde hij premier Mulki op het offerblok en liet hij de laatste prijsstijgingen intrekken. Hoewel de Jordaanse elite in het defensief zat, gaven de vakbondsleidingen het initiatief uit handen. Zo lijkt de eerste storm voorlopig te gaan liggen, maar de kans dat er opnieuw protesten uitbreken is groot. De nieuwe premier, Razzaz, komt uit het oude kabinet en is als ex-medewerker van de Wereldbank gepokt en gemazeld in de neoliberale doctrine. Tussen de hamer van een arbeidersklasse die aan zelfvertrouwen wint en het aambeeld van het IMF probeert de regering opnieuw buitenlandse steun te krijgen, voornamelijk van de golfstaten, om de komende maanden te overleven. Saudi-Arabië, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten beloofden een nieuw pakket van 2,5 miljard dollar. Die steun kan de Jordaanse elite even ademruimte geven, maar biedt geen oplossing voor de fundamentele crisis waarin het land verkeert.
Massaprotesten en stakingen leidden begin juni tot het aftreden van de Jordaanse eerste minister. Jordanië stond tot voor kort nochtans bekend als stabiele factor in een onrustige regio. Het land bleef tijdens de golf van revoltes in Noord-Afrika en het MiddenOosten in 2011 relatief kalm en bleef aan de leiband van de Verenigde Staten en het IMF. Die laatste dwong koning Abdullah II en premier Mulki tot verregaande besparingen in ruil voor een lening van 723 miljoen dollar, bedoeld om een staatsschuld van 96 percent van het BBP terug te dringen. Saoedi-Arabië stopte eind vorig jaar haar hulp aan Jordanië, wat het land dieper in economisch woelwater duwde. Aankoopbelastingen deden de prijs van diensten en basisgoederen als water en brandstof omhoog schieten. Dat plaatste de Jordaanse arbeidersklasse onder grote druk. Jordanië kent al een werkloosheidsgraad van 18,5% en 20% van de bevolking leeft op of onder de Regionale golf van verzet rand van armoede. De algemene staking en massale In een regio die in 2011 en 2012 protesten begonnen als reactie op ho- een golf van revolutionaire bewegere inkomstengingen kende, belastingen voor en waar neoliberale maatregewerknemers, ook len en autoritaire uit lagere inkomensklassen. De regimes de plak ver pauperde ar- Saudi-Arabië, Koeweit en zwaaien, heeft beidersklasse en de Verenigde Arabische een opstand als de middenklasse deze het potentieel de vlam in verenigden zich in Emiraten beloofden een de pan te zijn. verzet. Sociale me- nieuw pakket van 2,5 dia explodeerden Eerder dit jaar miljard dollar. Die steun en mensen trokken waren al bewegingen in Iran de straat op. De re- kan de Jordaanse elite gering verhoogde even ademruimte geven, en ook in Egypte laconiek elektrikan de onr ust citeits- en brand- maar biedt geen oplossing elk moment stofprijzen voor de voor de fundamentele crisis we e r o pf l a kkeren. Een gevijfde keer dit jaar, slaagde opstand en gooide zo nog waarin het land verkeert. kan jongeren en meer olie op het werkenden in de vuur. Vakbonden uit private en publieke sectoren ver- hele regio het zelfvertrouwen geven enigden zich, tankstations werden ge- om in actie te komen. Het is niet voor boycot en honderdduizenden protes- niets dat Saoedi-Arabië de Jordaanse teerden tegen besparingen, de dictaten vraag om steun lijkt te gaan inwilligen: een nieuwe golf van revoltes in van het IMF en zelfs de koning. de regio kan het Saoedische regime Koningshuis en zelf bedreigen. golfstaten ontmijnen
De schaal van de protesten liet koning Abdullah niet toe de protesten
Gaza in opstand Al sinds 30 maart wordt massaal geprotesteerd tegen de belegering van de Gazastrook door Israël, en voor het recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen. De protesten worden door Israël beantwoord met brutale repressie: meer dan 150 mannen, vrouwen en kinderen werden door de Israeli Defence Forces omgebracht, duizenden raakten gewond. Om deze nieuwe muur van repressie te slopen, is er nood aan internationale arbeiderssolidariteit. Een goed georganiseerde strijd, met een programma dat reële oplossingen biedt voor de noden van de Palestijnse
massa’s, kan solidariteit aanknopen met arbeiders in Jordanië, Libanon maar ook Israël. Voor de Palestijnen kan de strijd in Jordanië een bron van inspiratie en een weg vooruit zijn. Er leven vandaag meer dan twee miljoen Palestijnen in Jordanië en de landen hebben een historische band. Eind jaren ‘80 kon de eerste Palestijnse Intifada op basis van stakingen en een veralgemeende, goed georganiseerde volksopstand een reële uitdaging vormen voor het Israëlische regime. In plaats van op basis van een sociaal programma banden te smeden met de georganiseerde arbeidersklasse in de regio,
onderhandelde de PLO echter met de regimes van die landen en het Westen. Het smoorde de Intifada met de Oslo-akkoorden, die de greep van Israël op de Palestijnse gebieden enkel versterkte. Eisen als een degelijke sociale zekerheid, goede, vaste jobs en gratis onderwijs kunnen werkenden over landsgrenzen heen verenigen tegen hun respectieve repressieve regimes. Hoewel de strijd in Jordanië voorlopig lijkt te gaan liggen, kan elk consequent arbeidersprotest in de regio de druppel zijn die een vloedgolf start en de autoritaire elites uit de regio spoelt.
https://nl.socialisme.be/category/ internationaal/midden-oosten-ennoord-afrika
Toenemende spanningen in nieuwe wereldwanorde
T
rump was triomfantelijk na de ontmoeting met zijn NoordKoreaanse tegenhanger Kim Jong-un, ook al werd niets concreet afgesproken en kan de wispelturige Amerikaanse president op elk moment terug uithalen naar de Noord-Koreaanse ‘raketman’. Vlak voordien eindigde de G7-top in Canada met een sisser: Trump trok de Amerikaanse steun aan de slotverklaring in. Voor het eerst in het bestaan van de G7 lagen de onderlinge spanningen en tegenstellingen zo openlijk en brutaal op straat. De groeiende spanningen komen vooral tot uiting in het opleggen van nieuwe invoerheffingen in de VS en de tegenmaatregelen. Er wordt gevreesd dat dit de aanzet is tot een handelsoorlog of toch minstens een nieuwe vertraging van de wereldeconomie. Rusland plaatst zich op de voorgrond in het Midden-Oosten en elders. En er is vooral de opkomst van het nieuwe kapitalistische China als wereldmacht.
Maar toch is de opstelling van de VS opmerkelijk: historisch stonden leidinggevende machten steeds voor meer vrije handel op basis van de eigen dominantie van de wereldmarkt. Tegelijk wordt de Europese Unie geconfronteerd met spanningen tussen lidstaten, de gevolgen van de Brexit, de dreiging van een nieuwe eurocrisis, de impact van de vluchtelingencrisis en de eigen relatieve neergang op het
internationale toneel. Vanuit de EU is er kritiek op het ‘America First’ beleid van Trump, maar onder meer bij de Griekse crisis aarzelde het Duitse imperialisme niet om harde maatregelen op te leggen om de eigen belangen te verdedigen. De voorbije periode was er een hernieuwde groei van de wereldeconomie, ook al gebeurt dit trager dan voor de recessie van 2007-08. Bovendien is deze groei in sterke mate op schulden gebaseerd: in 2017 alleen nam de totale schuldenberg toe met meer dan 20 biljoen tot 237 biljoen dollar, of 30.000 dollar per inwoner van de planeet! Het werpt het gevaar van een nieuwe financiële crisis op. Bovendien ging de groei niet gepaard met een stijging van het inkomen van de werkenden of
de middenklasse. De maatregelen om de effecten van de crisis te beperken, zijn vooral de superrijken ten goede gekomen. De kloof tussen arm en rijk is hierdoor verder uitgediept. Tegen deze achtergrond is het vertrouwen in alle instellingen, waaronder politieke partijen, nog meer ondermijnd. De verkiezing van Trump was daar een uitdrukking van: hij speelde in op de ontgoocheling in de ‘hoop’ van Obama die zich niet concretiseerde voor veel Amerikanen en op de afkeer tegen Clinton als symbool van het establishment. Ook in Europa scoren allerhande rechtse populisten en extreemrechtse formaties. Dit proces is echter niet eenduidig. Er is tegelijk ook een toename van protest, onder meer in de VS, en een zoektocht naar alter-
natieven met nieuwe linkse formaties en een groeiende interesse in socialistische ideeën. Het aantal vakbondsleden in de VS nam vorig jaar met 262.000 toe, drie kwart daarvan was jonger dan 34 jaar. We gaan ongetwijfeld naar een toename van onrust en strijd. Strategieën en voorstellen om deze strijdbewegingen te winnen zijn noodzakelijk, maar voor blijvende verandering moeten deze verbonden worden met de opbouw of heropbouw van een socialistische beweging die onafhankelijk is van het kapitalisme en de strijd ertegen voert. Lees ons dossier over de wereldwijde wanorde op: https://nl.socialisme. be/75001/
12
recensies
de
Linkse Socialist
Rosa Luxemburg en de Belgische socialisten
I
n ‘Rosa Luxemburg et les socialistes Belges’ brengt Anne Vanesse een biografisch stuk over Rosa Luxemburg en laat ze ons kennis maken met de scherpe analyses en polemieken over de Belgische stakingsacties voor algemeen stemrecht.
door
Geert Cool
Rosa Luxemburg was een veelzijdig figuur met sterktes en zwaktes. Dat leidt onvermijdelijk tot erg verschillende inschattingen van haar opvattingen. Heel wat elementen in de inleiding en de biografie van Rosa zien wij anders. Zo biedt het boek een eenzijdig beeld van de meningsverschillen tussen Rosa en de Bolsjewieken en vooral met Lenin. De afwezigheid van een georganiseerde revolutionaire stroming binnen de Duitse sociaaldemocratie bleek bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog een grote zwakte. De kritieken van Rosa op de oorlog waren scherp, maar er zat geen organisatie achter. Die taak werd aangevat in de moeilijke context van een oorlog. Eerst was er het tijdschrift ‘Internationale’ en dan de Spartakusbond. Rosa verwierp de sociaaldemocratie als een ‘rottend lijk’ en was het met Lenin en Trotski eens dat er een nieuwe internationale moest komen. Met de uitbouw van de Spartakusbond en nadien de Communistische Partij van Duitsland droeg Rosa daaraan bij. Rosa was enthousiast over de Oktoberrevolutie, ondanks kritieken die ze overigens meteen verbond met de noodzaak van internationale uitbreiding
van de Russische Revolutie. De kritieken van Rosa Luxemburg op de houding van de BWP-leiding in de strijd voor algemeen stemrecht in België vormen het hoogtepunt van het boek ‘Rosa Luxemburg en les socialistes Belges’. Ze beschrijft daarin de kracht van algemene stakingen in het afdwingen van sociale verworvenheden. De groter wordende stakingen van 1891 en 1893 dwongen het meervoudig algemeen stemrecht voor mannen af. Tegelijk werd de kracht van deze massabewegingen van onderuit in de jaren nadien verzwakt door de strijd af te stemmen op parlementaire compromissen met de liberalen. Zo werd de eis van het vrouwenstemrecht achterwege gelaten. “Het is nieuw om het partijprogramma te zien als een menu waarvan de verschillende onderdelen slechts na elkaar kunnen geproefd worden,” merkte Luxemburg op. “Zelfs indien een specifieke politieke situatie de arbeiderspartij er tijdelijk toe kan brengen om bepaalde eisen sterker naar voor te schuiven, moet ons volledig programma steeds het fundament van onze politieke strijd vormen.” Rosa Luxemburg merkt op dat syndicale en
politieke strijd hand in hand gaan, maar dat het onderwerpen van de buitenparlementaire strijd aan die van parlementaire compromissen tot nederlagen leidt. Ze benadrukte de noodzaak van massabewegingen en brede betrokkenheid om zo de controle op de beweging te behouden en ervoor te zorgen dat de discussie steeds vertrekt vanuit de noden van de werkende bevolking en niet vanuit wat haalbaar is binnen politieke compromissen. Ze legde ook uit dat stakingen niet mogen misbruikt worden om wat stoom af te laten. “Voor een dreigen met “de vuisten in de zak”, zoals de Peuple in alle ernst de stakers aanried, schrikt niet eens een kind, laat staan een om het overblijfsel van haar politieke heerschappij op leven en dood worstelende klasse.” Een algemene staking heeft steeds politieke betekenis: “De politieke betekenis van de rustig stakende arbeidersmassa’s lag in België altijd en ligt ook heden nog daarin, dat zij in geval van hardnekkige weigering door de parlementsmeerderheid, eventueel gereed en in staat zijn door onrust en oproer op straat de heersende partij er onder te krijgen.” Met dit boek draagt Anne Vanesse bij aan wat Trotski over Rosa Luxemburg schreef: “We moeten het waarlijk mooie, heldhaftige en tragische voorbeeld van Rosa in zijn volle grootheid en inspirerende kracht doorgeven aan de jonge generaties van de arbeidersklasse.”
Dit Franstalig boek telt 206 pagina’s en is bij ons verkrijgbaar voor 10 euro + 2 euro verzendingskosten
“12 regels voor het leven.” Lieveling van alt-right komt niet verder dan seksistische clichés
D
tegen de arbeidersbeweging ingezet te worden. De interesse in het boek van Peterson zal al wie geen fan is verbazen. Het is immers vreselijk. Het boek blijft rond onderwerpen kronkelen met het ene cliché na het andere dat als vergeten wijsheid opgediept wordt. Peterson vult dit aan met verhalen van dromen die hij en zijn vrouw hadden en om de één of andere reden significant moeten zijn. misbruikende mannen. Het is geen toeval dat figuren als Peterson opHet boek probeert de loonkloof tussen mannen en vrouwen te rechtvaardigen met pseudoweten- duiken op een ogenblik dat het kapitalisme al schappelijke stellingen alseen decennium in crisis zit of genderverschillen maken en geen strategie heeft om dat mannen beter geschikt uit de impasse te raken. Dit zijn voor jobs die volgens leidt tot enorme problemen Peterson hogere lonen ver- Peterson en co worden voor de werkenden en jondienen. geren in heel de wereld. De door een deel van Eigenlijk is het erg dat raad van Peterson is om dat te we dergelijke achterlijke het kapitalistische aanvaarden. Wie verder wil ideeën niet zomaar kunnen establishment op de kijken naar de samenleving, negeren. De extreemrechtkrijgt als boodschap: “Breng se ideologie is nog steeds reservebank gehouden om orde in je eigen huis, voor je marginaal. Maar als voor- in een latere fase tegen de wereld bekritiseert.” Zijn libertaire kapitalistrekkers van de linkerzijde tische idealen maken dat geen duidelijke weg vooruit de arbeidersbeweging Peterson geen antwoorden aanbieden, kan de frustratie ingezet te worden. heeft op de problemen van toenemen met ook verzet tegen nieuwe opkomende bewegingen van vrou- de samenleving, of het moet zijn dat individuwen, onderdrukte groepen en de arbeidersklas- en maar harder hun best moeten doen. “Recht se in het algemeen. Peterson en co worden door je schouders” is de titel van één van de hoofdeen deel van het kapitalistische establishment op stukken. Dit zijn geen ideeën, maar een gebrek de reservebank gehouden om in een latere fase aan ideeën.
e publicatie van “12 regels voor het leven” en de aandacht voor schrijver Jordan Peterson versterken gevaarlijke oerconservatieve opvattingen. Peterson is een Canadese professor psychologie die de lieveling werd van alt-right, de ‘nieuwe’ vooral op het internet gebaseerde extreme rechterzijde.
door
Ross Saunders
In een interview met Vice omschreef hij #MeToo als “schandalig activisme.” Hij stelt dat make-up “seksueel provocerend” is en dat vrouwen die over seksuele pesterijen klagen en tegelijk make-up dragen hypocriet zijn. Nieuw is dit niet: het legt de verantwoordelijkheid voor seksueel geweld bij de slachtoffers in plaats van bij de daders. De man stelde in een ander interview dat “abortus gewoon verkeerd is” en dat “trouwen” het alternatief op abortus is. De meest schandalige uitspraak van Peterson is wellicht zijn reactie op moorden gepleegd door mannen die verbonden zijn met de vrouwenhatende online ‘Incel’ subcultuur. Incel staat voor ‘onvrijwillig celibatair’ en vertrekt van het seksistische uitgangspunt dat mannen recht hebben op seks met vrouwen. Er waren verschillende moorden door ‘incels’, onder meer Eliot Rodger in 2014 en in april van dit jaar nog in Toronto. In plaats van de vrouwenhaat en de vervreemding in de kapitalistische samenleving te veroordelen, stelt Peterson dat de samenleving “gedwongen monogamie” aan vrouwen moet opleggen zodat voldoende vrouwen kunnen voorzien worden voor
waar LSP voor staaT
D
e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. De jongste 50 jaar verdrievoudigde het gemiddelde inkomen per hoofd van de wereldbevolking. Er is voldoende rijkdom om iedereen een degelijke levensstandaard te garanderen. België vormt hierop geen uitzondering. Zelfs na de gouden jaren ‘50 en ‘60 bleef de totale werkelijke waarde van alles wat we samen produceren toenemen. In ‘96 bedroeg dit dubbel zoveel als in ‘83.
Deze toename van de rijkdom heeft echter niet geleid tot een algemene stijging van de welvaart. Integendeel: terwijl bedrijven recordwinsten boeken en speculanten hun kapitaal vertienvoudigen, gaat de voormalige koloniale wereld gebukt onder oorlog en hongersnood, is de economie van de ex-stalinistische staten ineengestuikt en heerst in het Westen massale structurele werkloosheid. De globale stijging van de rijkdom is aan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking voorbijgegaan. Stop de privatiseringen
Hoewel de arbeiders deze rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Dit leidt tot schrijnende tegenstellingen. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan gratis openbaar vervoer, aan onderwijs toegankelijk voor iedereen, aan speelterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is. De middelen hiervoor zijn voorhanden. Op dit ogenblik gaat het echter de andere kant uit. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden verkocht aan de hoogste bieder, de onrendabele worden afgestoten. Er is al lang geen sprake
meer van diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslaan. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. 32-urenweek
In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs. Een miljoen arbeiders in België wordt regelmatig geconfronteerd met werkloosheid. Dit heeft geleid tot de verpaupering van een deel van de arbeiders en hun gezinnen. Pensioenen, werkloosheids- en ziekteuitkeringen staan op de helling door de uitholling van de sociale zekerheid.
LSP/PSL is voor het volledig herstel van de index en een minimumloon van 1500 euro netto, tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. De enige maatregel die de massale werkloosheid kan oplossen is de onmiddellijke invoering van de 32-urenweek, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen. Een nieuwe arbeiderspartij
De vakbondsleidingen hebben de kapitalistische afbraaklogica aanvaard. Ze beperken zich tot het “sociaal” begeleiden van de herstructureringen. Daartegenover stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan en wil vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen de sociale afbraak. Ze moet zich verzetten tegen iedere verdeling van de arbeiders, of het nu is op basis van racisme, seksisme of geloof. Dit kan het best door op te komen voor volledige gelijke rechten. Ze moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en vechten tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van
Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de arbeiders door communautair opbod willen verzwakken (cfr. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole. Revolutie
Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij. Arbeidersdemocratie
De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de arbeiders van het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de
arbeidersregering. Iedere functionaris moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Hij/zij mag niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de arbeiders die hij/zij vertegenwoordigt. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het ex-Oostblok bestond. Voor socialisme en internationalisme
De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar degeneratie vanaf 1924 geleid. LSP/PSL maakt deel uit van het Comité voor een Arbeidersinternationale (CWI), dat actief is op alle continenten. Onze strijd in België zien wij in het kader van een arbeidersstrijd in de hele wereld voor een socialistische maatschappij.
Voor arbeiderseenheid Voor socialisme
partijnieuws
www.socialisme.be www.socialisme.be zomer zomer 2018 2018
13
Vakantie! De redactie wenst alle lezers een deugddoende vakantie. Deze krant komt gewoontegetrouw 10 keer per jaar uit: we verschijnen niet in augustus, maar hebben een zomereditie. De volgende krant vertrekt op maandag 3 september naar de abonnees. Twee tips voor wie ons niet zo lang kan missen: schrijf je in op onze wekelijkse online nieuwsbrief via nl.socialisme.be en kijk ook eens naar de boeken die we aanbieden in onze webshop http://socialismebe.tictail. com. Lezers van deze krant krijgen deze zomer 20% korting met de code ‘DELINKSESOCIALIST’.
Agenda • • • • • •
29 juni – 5 juli: zomerkamp ALS en ROSA 7 juli: protest tegen bezoek Trump. 15u Brussel Noord 14-21 juli: internationale zomerschool van het CWI 11 augustus: Antwerp Pride 15 september: BBQ van de linkse socialisten in Gent 10 november: nationale vormingsdag ‘100 jaar Duitse Revolutie’
Met de stand van ROSA tijdens de Pride in Brussel in mei kregen we veel heel goede reacties van omstaanders. Doe mee met onze campagne op de zomerfestivals om ROSA op te bouwen! Foto: Mario
Met ROSA naar de zomerfestivals
D
protest’, stelden we er. De volgende afspraak is de Antwerp Pride op 11 augustus. We verbinden de strijd tegen verdeeldheid met die voor een socialistisch alternatief. Ongelijkheid en de bijhorende verdeeldheid zijn immers geen uitwassen van dit systeem, ze tot abortus. zitten ingebakken in het DNA van het Uiteraard blijven we ook actief op- kapitalisme. Symptomen pak je best komen tegen alle andere vormen aan door de onderliggende ziekte te van verdeeldheid. Antiracisme heeft bestrijden. ‘Blame the system, not its steeds een grote rol gespeeld in onze victims,’ staat op onze zomersticker. werking. Extreemrechts probeert opOm deze socialistische benadering nieuw de kop op te te versterken, steken, onder meer halen we steun met ‘nieuw-rechtop en bouwen se’ g roepjes als we aan actie‘Schild&Vrienden’. ve en strijdbaRacisme is echter Symptomen pak je best re campagnes. niet tot extreemLSP voert sarechts beperkt: ook aan door de onderliggende men met andeeen rechtse popu- ziekte te bestrijden. ‘Blame ren actie rond listische partij als schillenthe system, not its victims,’ vdee rthema’s N-VA maakt er geen bruik van. Onze an- staat op onze zomersticker. bouwt tegelijk tiracistische camaan een partij pagne Blokbuster die ervaringen blijft dan ook bijzonder belangrijk. bijeenbrengt en kadert in de strijd voor Naast anti-seksisme en antiracisme maatschappijverandering. Zo’n partij benadrukken we ook verzet tegen vertrekt van actieve betrokkenheid en LGBTQI+fobie. Op de Pride in Brussel staat open voor al wie werk wil mawas er een groeiende openheid voor ken van dat socialistisch alternatief. een politieke benadering. ‘Pride is a Contacteer ons om lid te worden!
eze zomer trekt de campagne ROSA naar verschillende festivals. Om te genieten van de muziek, maar ook om onze campagne bekend te maken en er steun voor te zoeken. We willen er mensen ontmoeten die samen met ons in actie willen gaan, onder meer op de internationale vrouwendag (8 maart), maar die ook de discussie willen aangaan over seksisme, van waar dit komt en hoe we ertegen kunnen strijden. De campagne ROSA zal stickers, badges, t-shirts en ander materiaal verspreiden. Op een aantal festivals hebben we binnen een stand: Dour, Reggae Geel, Dranouter, … Kom onze stand daar zeker bezoeken, steun er onze campagnes, ga in discussie. Of kom ineens mee campagne voeren om mensen aan te spreken en te bouwen aan ons strijdbaar antwoord op seksisme en alles wat ons verdeelt. We willen met deze zomercampagne honderden mensen ontmoeten die bereid zijn om zelf actief mee te werken: comités van ROSA versterken of opzetten, acties mee ondersteunen of zelf organiseren. Een ROSA-comité op je school of campus kan zelf een campagne uitwerken, bijvoorbeeld rond toegang tot anticonceptiemiddelen of voor degelijke lessen seksuele opvoeding. Maar ook werkende vrouwen én mannen kunnen een rol spelen. Zo plannen we een campagne rond eisen voor ‘gemeenten die strijden tegen seksisme’ en een campagne op langere duur rond de toegang
Onze strijd is internationaal!
H
et kapitalisme is globaal georganiseerd, het verzet ertegen moet dat ook zijn. Dat klinkt gemakkelijker dan het is. Contacten hebben met activisten in andere landen is eenvoudig, zeker in tijden van sociale media. Maar consequent bouwen aan een internationale organisatie is dat minder. Wij denken dat dit nochtans noodzakelijk is en zijn daarom onderdeel van het Committee for a Workers’ International, dat actief is in meer dan 40 landen op alle continenten. Het CWI is geen losse federatie van organisaties, maar een politieke formatie die de tijd neemt om collectief analyses te maken van de kapitalistische crisis en te bouwen aan een wereldwijde beweging voor socialistische maatschappijverandering.
Zo houden we elk jaar een internationale zomerschool die voor het tweede jaar op rij in Barcelona plaatsvindt. Een delegatie van een 30-tal LSPleden trekt van 14 tot 21 juli samen met 300 activisten uit andere landen naar deze zomerschool. Elk jaar is er ook een bijeenkomst van de internationale leiding die verkozen wordt op vierjaarlijkse wereldcongressen. LSP investeert heel wat middelen in deze internationale werking, zowel voor de dagelijkse werking van het CWI als voor het solidair ondersteunen van af-
delingen in de neokoloniale wereld. Hoog tepu nten van onze internationale werking het voorbije jaar waren ongetwijfeld de fantastische overwinning in het Ierse abortusreferendum eind mei en de jongerenacties in de Spaanse staat tegen besparingen in het onderwijs en ook tegen seksisme. De rol van onze zusterorganisaties in deze bewegingen haalde ook de gevestigde media bij ons. Daarnaast is er de strijd in Seattle om grote bedrij-
ven als Amazon mee te laten betalen voor de strijd tegen dakloosheid en de huisvestingscrisis (zie pagina 10). In Zuid-Afrika organiseren we mee het verzet tegen outsourcing en slechte arbeidsvoorwaarden, met eerder dit jaar een geslaagde stakingsdag. In Nigeria bouwen we aan een politiek alternatief in de verkiezingen met de Socialist Party Nigeria. Er zijn teveel voorbeelden om op te noemen, maar het algemene beeld is duidelijk: het CWI is een internationale organisatie van strijdbare socialisten. Op ons eentje kunnen we de strijd tegen het kapitalisme niet voeren. We moeten ons organiseren en dit op internationale schaal. Sluit aan bij LSP om daar deel van te zijn! www.socialistworld.net
15 september in Gent: BBQ “Grill the establishment”
LSP Oost-en West-Vlaanderen, de Actief Linkse Studenten en de campagne ROSA nodigen je in het begin van het nieuwe werkingsjaar graag uit voor een rode BBQ ten voordele van de campagnes die we gedurende het jaar zullen opzetten Vanaf 14u kinderanimatie en eten vanaf 18u. • €10 voor niet-loontrekkenden • €15 voor loontrekkenden • €4 voor kinderen (tot 14 j.) Veggie / vegan / Halal / ander dieet? Geen probleem! Vermeld dit bij je inschrijving en wij voorzien een alternatief. Komen er kindjes mee? Graag een seintje Inschrijven kan door een mail te sturen naar lsp.barbecue@gmail.com Locatie: De Sportschool. Jules De Saint-Genoisstraat 93, 9050 Gent
Strijdfonds In het tweede kwartaal zijn we los over onze doelstelling gegaan. We wilden 11.500 euro financiële steun voor onze campagnes ophalen, maar kwamen uit op bijna 14.000 euro. Vooral in Gent werd een opmerkelijk resultaat neergezet dankzij een goede planning en enkele grotere sociale activiteiten. Voor onze werking zijn wij volledig afhankelijk van steun door leden en sympathisanten. Naast ledenbijdragen halen we geld op onder sympathisanten. We doen dit met onder meer stickers die we op straat of op festivals verspreiden voor een vrije bijdrage. We doen het ook met sociale activiteiten, zoals de BBQ die op 15 september in Gent gepland is. Steun ons door een bijdrage te storten op BE86 5230 8092 4650 van LSP/PSL met als mededeling ‘steun’. O en W Vlaanderen: 5.119 € Luik-Lux: 1.457 € Bxl-W.Brab: 2.730 € Vl Brab-Limburg: 1.065 € Henegouwen-Namen: 1.062 € Antwerpen: 1.375 € Nationaal: 1.155 €
162% 132% 119% 101% 97% 79% 110%
TOTAAL: 13.962 €
121%
Steun de strijd voor een socialistisch alternatief: stort op BE86 5230 8092 4650 van LSP met vermelding ‘steun’.
Contact / Abonnementen Meer info over de partij / Lid worden: Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek Tel: 02/345 61 81. E-mail:info@socialisme.be. Redactie: redactie@socialisme.be. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: BE31 5230 8092 5155 van Socialist Press
14
Sociaal
de
Linkse Socialist
Asiel: pak het systeem aan, niet de sla Welk antwoord op het brutaal asielbeleid van Francken, Trump,
V
orige maand schreven we in deze krant hoe de trumpiaanse retoriek van de N-VA een klimaat creëert waarin vluchtelingen ontmenselijkt worden. Dat deden we naar aanleiding van de tragische dood van de tweejarige Mawda en de reacties van Francken, Jambon en De Wever. Ondertussen tweette de voorzitter van Jong-N-VA over het NGO-schip Aquarius dat niet mocht aanmeren in Italië: “Return to Sender.” Op de boot zaten 629 vluchtelingen, gered op de Middellandse Zee.
Door Michael Bouchez Als de dood van een tweejarige al geen verregaande consequenties heeft, moeten Francken en Co denken dat ze zich alles kunnen permitteren. Francken liet zich ontvallen dat hij Artikel 3 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens wil omzeilen. Dat artikel verbiedt mishandeling of het terugsturen van mensen naar plaatsen waar ze mishandeld kunnen worden. Dat is op zich geen primeur. Eerder werkten Francken en de regering samen met de Soedanese dictatuur en de Libische kustwacht om vluchtelingen terug te sturen. De kritiek op zijn voorstel om mensenrechten opzij te schuiven, kon hij dan ook gemakkelijk en eerlijk beantwoorden: “We hebben in Turkije een deal gesloten met Erdogan, we hebben een akkoord gesloten met milities in Libië, die qua mensenrechtenschending kampioen zijn in Afrika.” Als de coalitiepartners en premier Michel schande roepen na harde uitspraken van Francken, is dit vooral om de eigen medeplichtigheid te verbergen. Uiteindelijk blijft de regering onveranderd verder doen en staan de regeringspartijen in laatste instantie achter het beleid van Francken. Over de brutaliteit van de aankondigingen zijn ze niet altijd akkoord, over de inhoud des te meer.
vluchten, zou dat volgens Francken betekenen dat zij “zullen inzien dat het geen zin heeft om te vluchten.” Voor wie de levensgevaarlijke tocht over de Middellandse Zee overleeft en in België aankomt, heeft Francken een nieuwe vleugel in het gesloten centrum 127bis laten openen. Daar zullen opnieuw kinderen opgesloten worden. Dat was sinds 2008 afgeschaft. In de VS werden kinderen van hun ouders gescheiden en opgesloten in grote stalen kooien, in België worden ze met hun ouders in een gevangenis opgesloten. Europa heeft geen antwoord
De 629 vluchtelingen en het schip Aquarius zijn een symbool geworden van het Europese asielbeleid. Fort Europa is niet nieuw. De Turkije-deal was al een manier om vluchtelingen terug buiten de grenzen van Europa te zetten. Het verbod vanwege de Italiaanse regering om aan te meren in een Italiaanse haven en in Malta, maakt het veel zichtbaarder. De nieuwe Italiaanse regering van de Vijfsterrenbeweging en de extreemrechtse Lega geven op die manier vorm aan een hard migratiebeleid. Ook in Duitsland staat Merkel onder druk van Trumpiaans haar minister van Buitenlandse Zaken Horst Seehofer van de coalitiepartner CSU om een harDe lijn tussen Francken en Trump lijkt soms der migratiebeleid te voeren. Rechtspopulisten bijzonder dun. Francken stelde onder andere proberen op de sociale puinhoop in Europa te voor dat mensen die illegaal het land binnenko- scoren met een anti-migratiepropaganda. Alsof men sowieso hun recht op asiel verliezen. Hoe niet de superrijken en speculanten, maar de mimensen dan asiel moeten aanvragen? In vluch- granten verantwoordelijk zijn voor het jarenlange telingenkampen buiten Europa. Voor politieke neoliberale beleid waarmee op onze levensstanvluchtelingen die niet in kampen verblijven, maar daard bespaard. rechtstreeks uit hun land van herkomst moeten De druk voor een akkoord over het Europees
asielbeleid toont in welke mate het Europese project in crisis is. De EU voorziet in theorie namelijk in vrij verkeer van alle inwoners, maar in het kader van het kapitalisme is dat vrij verkeer altijd onderhevig aan de wet van de markt en de concurrentie onder werkenden. De traditionele partijen en bedrijven zien migranten vaak als potentiële werknemers aan lage lonen. Dat is wat onder andere achter “Wir schaffen das” van Merkel schuilging. Op die manier stimuleren ze concurrentie tussen de werkende bevolking in eigen land en de vluchtelingen. Hoewel er in de praktijk natuurlijk geen vrij verkeer van personen is, grijpen rechtse populisten die concurrentiestrijd aan om te pleiten voor push-backs en harde grenzen. De nieuwe Italiaanse regering toont hoe een rechtse populistische regering een discours tegen besparingen combineert met een anti-migratiediscours. Het stopzetten van besparingen zal dode letter blijven, de vluchtelingen viseren, daar zijn ze al mee bezig. Ook in België gebruikte de N-VA al het argument dat de sociale zekerheid onbetaalbaar wordt als we vluchtelingen blijven toelaten. Dat is onzin, zeker van een partij die zelf de sociale zekerheid ondermijnt om cadeaus aan de grote bedrijven te geven, maar het speelt wel in op de bezorgdheden bij mensen. Regelmatig verzetten de establishmentpartijen zich in woorden tegen uitlatingen van politici als
Mensen vluchten voor de gevolgen van oorlog, uitbuiting en klimaatverandering. Dat zijn omstandigheden waar de N-VA het nooit over heeft.
Francken, Salvini, Orban of Wilders. Maar als ze denken ermee weg te komen, schuiven ze gewoon mee op. Zo stelde Donald Tusk voor om ‘economische migranten’ en vluchtelingen die recht hebben op internationale bescherming in centra buiten de EU van elkaar te scheiden. Rechts pakt slachtoffers aan, niet de oorzaken
Het asielbeleid van rechts verandert niets aan de redenen waarom mensen vluchten. Er was nog nooit zo’n rechts asielbeleid in de VS en Europa en toch was 2017 een recordjaar met wereldwijd 68,5 miljoen mensen op de vlucht. Bijna de helft vlucht in eigen land. Wie het land moet verlaten blijft in 80% van de gevallen in een buurland. Mensen vluchten voor de gevolgen van oorlog, uitbuiting en klimaatverandering. Dat zijn omstandigheden waar de N-VA het nooit over heeft. Integendeel, aan de investering van 35 miljard euro in nieuwe oorlogsvliegtuigen mag niet geraakt worden. Over de oorlogen om olie, de multinationals die bodemrijkdommen plunderen in Afrika, de werkomstandigheden in Bangladesh of de ecologische rampen als gevolg van de winstdrang van de bedrijven, heeft de rechterzijde niets te zeggen. Ook in eigen land leidt het beleid van Francken en Co niet tot verbeteringen voor de werkende bevolking. Minder vluchtelingen, betekent voor de N-VA niet dat er meer naar de rest van de bevolking zal gaan. Vluchtelingen dienen net als een bliksemafleider om harder te besparen op de meerderheid van de bevolking. Nog meer kinderarmoede, besparingen, flexijobs, gepensioneerden in armoede, … dat is wat ze voor ons in petto hebben! Solidariteit omzetten in een programma
De solidariteitsbewegingen die overal in Europa actief zijn, tonen dat het beleid van het Europese establishment niet zomaar geslikt wordt. Campagnes, betogingen, … zijn een belangrijk tegengewicht om erger te voorkomen. Zo
sociaal
www.socialisme.be zomer 2018
15
E
r heerst een gevoel van onbehagen onder jongeren. Dat is geen toeval: een systeem in crisis weegt ook door op hoe mensen, en zeker jongeren, tegen alles aankijken. De prestatiedruk is torenhoog en er is onzekerheid: een gevoel dat we niet kunnen zijn wie we zijn. Wat kunnen we daartegen doen? We moeten ons samen organiseren en strijden voor onze toekomst! door
Mai (Gent)
Voor onze toekomst moeten we strijden Wij zijn geen machines!
lachtoffers Salvini en co?
heeft Trump moeten inbinden na spontane protesten tegen de opsluiting van minderjarigen. Zulke campagnes hebben echter nood aan een programma dat structurele antwoorden kan bieden. De officiële oppositie biedt dat antwoord niet. Officieel links zit verwikkeld in schandalen en is niet meer geloofwaardig. Sociaaldemocratische partijen hebben sociale tekorten laten aangroeien waardoor spanningen in de samenleving konden gisten en rotten. Ze hebben gefaald door te weinig links beleid, niet door te veel. Hun oproep voor meer menselijkheid wordt dan ook niet meer ernstig genomen. Dat is hoe rechtse populisten het debat naar zich kunnen toetrekken. Linkse socialisten pleiten voor een linkse regering die een programma verdedigt dat de concurrentiestrijd tussen de werkende bevolking in Europa en vluchtelingen beantwoordt met publieke investeringen in jobs, sociale zekerheid, woningen. Enkel zo kan ook voor elke vluchteling echt asiel en begeleiding voorzien worden. Zo’n programma kan de wind uit de zeilen van rechtse populisten halen en brede lagen van de bevolking betrekken. Het volstaat bijvoorbeeld niet om vluchtelingen op een ellenlange wachtlijst voor een sociale woning te plaatsen, als er niet geïnvesteerd wordt in meer sociale woningen. Zo’n beleid van massale publieke investeringen zou pas echt tot ‘gastvrije gemeenten’ leiden, merkt de lijst ‘Gauches Communes’ in het Brusselse StGillis op in de lokale kiescampagne. Daarnaast organiseren we ons wereldwijd om te vechten tegen de redenen waarom mensen vluchten. Niemand laat alles achter voor zijn of haar plezier. Als er niets aan armoede, oorlogen en klimaatverandering gedaan wordt, zullen er steeds meer vluchtelingen zijn. Er is nochtans voldoende rijkdom en technologische kennis in de wereld om overal een toekomst uit te bouwen voor elk kind. Onder het kapitalisme worden die rijkdommen echter niet ten dienste van de bevolking gesteld. Zolang het kapitalisme bestaat, zullen er mensen vluchten voor armoede, oorlog en klimaatverandering. Wij willen een wereld waarin mensen een toekomst kunnen uitbouwen waar ze willen: in hun thuisland of elders.
Een groot deel van het leven van jongeren speelt zich op school af. Daar worden we klaargestoomd voor een arbeidsmarkt waar flexibiliteit en hoge werkdruk de norm zijn. Dit straalt ook op de scholen af: de prestatiedruk is heel groot, alles moet steeds sneller. Tegelijk worden we op school geconfronteerd met de gevolgen van jarenlang besparen: er zijn altijd te weinig middelen, grotere klassen, minder personeel, … Als jongeren in de problemen komen, moeilijkheden ervaren bij het verwerken van leerstof, krijgen ze vaak te horen dat het hun eigen schuld is. Die neoliberale individualisering van problemen is ook op school sterk aanwezig. Het is niet verwonderlijk dat jongeren naar manieren zoeken om zich af te zetten van de eenheidsworst en de prestatiedruk op school. De schoolmoeheid neemt toe. Cijfers uit 2013 zijn veelzeggend: het aantal leerlingen in beroepsonderwijs dat wel eens spijbelt, is gestegen tot 29%. In Antwerpen verlaat 28% van de leerlingen de school zonder een diploma. 34.500 scholieren zeggen wekelijks gepest te worden. Kortom: jongeren voelen zich niet goed in hun vel. En de jongeren zijn niet alleen. Ook het onderwijspersoneel heeft het lastig. Bijna de helft van de leerkrachten stopt in de eerste vijf jaar dat ze voor de klas staan. Eén op de drie leerkrachten klaagt over emotionele belasting en 16% zegt dat de werkdruk acuut problematisch is. Dat heeft gevolgen voor de leerlingen: de relatie leerkracht-leerling is namelijk erg belangrijk voor de motivatie. Stress voor de klas leidt ook tot stress in de klas. Een gebrek aan middelen en personeel maakt het onmogelijk om kwetsbare jongeren die een andere taal spreken of van een sociaaleconomisch moeilijke achtergrond komen vooruit te trekken op school. Het onderwijs in België bevestigt ongelijkheid.
meepikken, ontspanning of gewoon nog maar verplaatsing met het openbaar vervoer kost allemaal veel. De tijd dat er nog veel plaatsen waren om samen te komen en goedkoop uit te gaan, is voorbij. Jeugdhuizen waar goedkoop iets kan gedronken worden, passen niet in de marktlogica. Hierdoor zijn we steeds meer aangewezen op dure uitgaansplaatsen waar je zelfs moet betalen om naar het toilet te gaan. De vermarkting dringt steeds dieper door in ons leven! De commerciële druk is erg groot. De reclame-industrie wil ons voorschrijven hoe we er moeten uitzien en wat we moeten kopen om erbij te horen. We krijgen ingelepeld dat wat ons gelukkig maakt gekocht moet worden, alsof eigenwaarde te koop is. Van jongs af aan zijn er de stereotyperingen die eigen zijn aan het kapitalisme: meisjes spelen met poppen en bereiden zich best voor op de keuken. Die stereotypen zijn big business. De gevolgen zijn verregaand: een Britse studie gaf aan dat vijf op de zes meisjes van zes jaar zichzelf te dik vinden! Genoeg is genoeg!
Veel jongeren willen de stereotypen niet aanvaarden, hebben een hekel aan seksisme en willen breken met de prestatiedruk. Maar wat kunnen we dan doen? Een chronisch gebrek aan middelen voor individuele begeleiding en ontspanning maakt dat jongeren zich ongehoord en zelf geïsoleerd voelen. Het doet hen vragen stellen rond identiteit. Maar we moeten verder gaan. De problemen waarop we botsen, zijn niet onze schuld. Ze zijn het resultaat van hoe dit systeem, het kapitalisme, in elkaar zit. Voor belastingcadeaus aan grote bedrijven zijn er altijd middelen, maar voor onderwijs, jongerencentra of niet-commerciële recreatie niet. Het kapitalisme is een hindernis voor onze zelfontplooiing. Jongeren die nu opgroeien hebben nooit iets anders dan crisis en besparingen gekend. Dat Onbetaalbare ontspanning zorgt voor ‘normalisering’ maar ook tot het besef dat we moeten strijden als we meer middelen Buiten de schoolmuren is de druk op jonge- willen afdwingen. Alleen kunnen we tonen dat ren eveneens groot. Wie mee wil zijn, moet een we niet goed in ons vel zitten, maar om tot verhoog prijskaartje betalen. Uitgaan, een festival andering te komen moeten we ons organiseren.
Dat is mogelijk. Op mijn school hebben we het voorbije jaar een actiecomité van ROSA opgezet. We hebben de leerlingen geïnformeerd en warm gemaakt om mee in actie te komen. We hebben acties opgezet om seksisme bespreekbaar te maken en doorheen de campagne hebben we eisen geformuleerd: stappen om tot verandering te komen. Deze botsen op de budgettaire beperkingen: er zijn te weinig middelen. Maar ondertussen hebben we van de strijd tegen seksisme wel een thema gemaakt op school. Jongeren hebben een rol te spelen in het opeisen van ons deel van de koek. De besparingen moeten stoppen, zowel op school als in onze ontspanning. Jongeren kunnen bijdragen aan algemene strijd van de werkenden. Toen de huidige rechtse regering in 2014 aantrad, werd massaal geprotesteerd. In Gent hebben jongeren dat versterkt door zich te organiseren in verzet tegen de verhoging van het inschrijvingsgeld. Honderden scholieren zijn toen op initiatief van de Actief Linkse Studenten en Scholieren (ALS) op straat gekomen en hebben actiecomités opgezet. Het toont wat we kunnen doen. Wereldwijd stonden jongeren de afgelopen jaren vooraan in protestbewegingen. In Ierland speelden jongeren een enorme rol in de strijd om abortus uit het strafwetboek te halen. In Spanje vonden verschillende scholieren- en studentenstakingen plaats tegen hervormingen in het onderwijs en tegen seksisme. Naar aanleiding van een zoveelste dodelijke schietpartij in een middelbare school, ontwikkelde zich in de Verenigde Staten een scholierenrevolte tegen de wapenlobby. Een jaar eerder genereerde de actieve campagne rond Bernie Sanders een groot enthousiasme en zagen we zeker onder jongeren een hernieuwde openheid voor socialistische ideeën. Ook in België is er een zoektocht naar alternatieven. Wij willen de discussie daarover aangaan. Moralistische of individuele antwoorden volstaan niet, er is collectieve strijd voor een andere samenleving nodig. Doe mee met de campagne ROSA en de Actief Linkse Studenten & Scholieren om samen voor onze toekomst op te komen!
Internationaal verzet tegen Trump en co
V
orig jaar bracht de racistische en seksistische miljardair Trump al een bezoek aan ons land. Dat ging gepaard met een grote betoging tegen Trump en alles waar hij voor staat. Overal waar de Amerikaanse president komt is er protest. In Groot-Brittannië worden jongerenprotesten gepland tijdens het bezoek van Trump in juli. Naar aanleiding van de NAVO-top doet Trump op 7 juli ook ons land aan. Wij roepen op om mee te betogen!
In de VS waren er bij het aantreden van Trump de grootste betogingen uit de geschiedenis van het land. Nadien volgden tal van bewegingen. De laatste waren onder meer het verzet van jongeren tegen de lakse wapenwetgeving die leidt tot dodelijke schietpartijen op scholen of nog de golf van verontwaardiging tegen het opsluiten van kinderen in kooien aan de Mexicaanse grens. Wereldwijd zijn velen bezorgd om het beleid van Trump. Hij lijkt zo roekeloos dat een uitbreiding van oorlogen en nieuwe conflicten niet uitgesloten zijn. Hij heeft lak aan klimaatakkoorden, zelfs als die niet volstaan om de enorme uitdagingen waar de planeet voor staat aan te pakken. Trump is de brutale spreekbuis van een deel van het Amerikaanse kapitaal. Het protest is niet enkel gericht tegen de persoon van de Amerikaanse president, maar tegen het reactionaire beleid van haat, verdeeldheid en inhaligheid waar hij voor staat. Een systeem waarin Trump de machtigste persoon van de planeet kan worden, kan enkel een systeem in crisis zijn. Het Trumpisme is een symptoom van het falen van het kapitalisme, zowel in de VS als de rest van de wereld. Door zich op cynische wijze voor te stellen als een ‘anti-establishmentkandidaat’ won Trump de stemmen van een minderheid van misnoegde en vervreemde kiezers, ook onder de werkende klasse. Maar het zijn de miljardairs die voordeel halen uit het beleid van Trump. Hij verdedigt de belangen van de 1% rijksten tegen de rest. Hij doet er alles aan om racistische vooroordelen terug groot te maken, zodat de aandacht afgeleid is van het beleid van besparingen en armoede voor de meerderheid van de bevolking. Het beste antwoord op het Trumpisme is niet dat van het minste kwaad van gevestigde politici zoals Hillary Clinton, maar een socialistisch alternatief van solidariteit en gelijkheid. Bouw mee aan het verzet tegen Trump: kom naar de betoging op 7 juli en stap met ROSA en ALS op tegen alles wat ons verdeelt!
strijd
solidariteit
€2
socialisme
€5 steunprijs
maandblad van de L i n k s e S o c i a l i s t i s c h e Pa r t i j nr 376 zomer 2018
J
ongeren willen het recht om zichzelf te kunnen zijn en zich te ontplooien. Het is erg dat dit steeds moeilijker is. Dit komt niet door de jongeren zelf. De crisis van het huidig systeem, het kapitalisme, weegt zwaar op alle werkenden en op jongeren in het bijzonder. We kunnen er echter iets aan doen: ons organiseren en in verzet gaan. Als wij dit niet doen, laten we het terrein over aan reactionair rechts dat klaar staat met verdeeldheid om nog meer asociaal beleid toe te dekken.
De verkiezing van Trump in de VS werd gevolgd door rechtse en extreemrechtse overwinningen in onder meer Italië, Oostenrijk en Hongarije. Het zorgt voor meer instabiliteit maar ook voor openlijk racistische maatregelen. Denk aan de kinderen die gescheiden hun ouders aan de grens tussen de VS en Mexico in kooien
werden opgesloten. Onder druk van de publieke opinie moest Trump die maatregel intrekken en worden kinderen voortaan niet meer gescheiden van hun ouders als ze opgesloten worden. Daarmee zit hij terug op het beleid dat ook in ons land, tegen klachten van mensenrechtenorganisaties in, terug wordt ingevoerd. In Europa wordt gepleit voor kampen waar vluchtelingen in onaangename omstandigheden opgesloten worden, liefst buiten Europa. De Italiaanse minister Salvini van het extreemrechtse Lega weigerde toegang te geven tot een boot vol vluchtelingen en riep ook op om alle Roma in het land te registreren. Wat is het volgende, dat ze allemaal een gele ster moeten dragen?
Theo ‘Trump’ Francken en zijn N-VA-bende voelen zich hierdoor gesterkt. Ze voeren de repressie tegen migranten en de racistische haatpraat op. Een falend armoedebeleid? Vlaams minister Homans schrijft het toe aan vluchtelingen, ook al wijzen de cijfers daar niet op. Een schietpartij waarbij de tweejarige kleuter Mawda door de politie werd vermoord? N-VA-voorzitter De Wever zegt dat de ouders verantwoordelijk zijn. De ontmenselijking van vluchtelingen gaat bijzonder ver. Als de N-VA dit zo wanhopig doet, is het om te scoren in de verkiezingen. Met het asociaal beleid van langer werken voor lagere lonen zal dat namelijk niet lukken. Er is een vermarkting van zowat alles. Hoe we eruit zien, onze ontspanning, … het is allemaal koopwaar. Openbare diensten die zorgen voor meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen worden kapot bespaard. Denk maar aan zorg of kinderopvang. De weg bespaarde taken komen vooral bij vrouwen terecht. Met racisme, seksisme en andere vormen van verdeeldheid wordt de aandacht afgeleid van het asociaal beleid. Er worden zondebokken gezocht. Verdeeldheid bestrijd je niet met andere vormen van verdeeldheid: racisme is geen antwoord op seksisme of LGBTQI+fobie. Niet de vluchtelingen zijn verantwoordelijk voor de crisis
en de besparingen, maar wel de inhaligheid van een kleine groep superrijken waarvoor alles moet wijken, inclusief het sociaal weefsel. De enorme ongelijkheid en het gebrek aan vooruitzicht op vooruitgang voor de meerderheid van de bevolking ondergraaft het vertrouwen in alle gevestigde instanties. Dat creëert ruimte voor rechtse populisten, maar in de zoektocht naar alternatieven wordt ook naar links gekeken. De enige die Trump kon stoppen in de presidentsverkiezingen was de zelfverklaarde socialist Bernie Sanders en de massabeweging die achter hem stond. Voor antwoorden op rechtse populisten als Trump moeten we niet op het establishment rekenen, maar uitkijken naar een antikapitalistisch alternatief. Het probleem zit niet enkel bij de excessen, maar ook bij het systeem waarop excessen zo welig kunnen tieren. Georganiseerd kunnen we verandering afdwingen. Zo werd in Ierland een referendum over het recht op abortus afgedwongen en gewonnen. Om racisme, seksisme, LGBTQ-fobie, ongelijkheid en rechts populisme te bestrijden, moeten we samen in actie komen en bouwen aan een alternatief. Doe mee met ROSA en de Actief Linkse Studenten en Scholieren. Ga met ons in discussie en organiseer je in jouw school, wijk, campus, …
7 juli: betoging tegen komst Trump Stop Trump en co - 15u Brussel Noord
11 augustus: Antwerp Pride
socialisme.be