En de Hoogstraatse boer, hij ploegde voort.

En de boer, hij ploegde voort. Maar hoe lang nog?

LANDBOUW - En de boer, hij ploegde voort. Ooit klonk dat als het summum van de onverstoorbare gang der dingen. Zeker in de Kempen, waar de landbouw op vele plaatsen meer dan de industrie, al decennia lang vorm heeft gegeven aan het landschap en de omgeving. Maar die vastigheid staat sinds enige tijd flink op de helling. De schaalvergroting van de landbouwbedrijven, de toenemende financiële druk voor de investerende boer, de steeds dwingender klimaateisen, het verdwijnen van de open ruimte, de stikstof in de bodem en in de lucht, de slechte kwaliteit van het oppervlaktewater… het zijn maar enkele van de waslijst aan problemen waarmee de boeren aan de slag moeten. Die voelen zich zozeer in de verdomhoek gedrukt dat ze overgingen tot stevige acties. Dat kon wel op de sympathie van heel wat gewone burgers rekenen, die zich aangesproken weten door het harde werk van de (weliswaar steeds zeldzamer wordende) familiebedrijven. Maar tegelijk klonken er kritische stemmen - over de rol van de Boerenbond bijvoorbeeld, over de besluiteloosheid en medeplichtigheid van sommige beleidspartijen, over de subsidiëring van een sector die ingepalmd wordt door kapitaalkrachtige megabedrijven. Hoe kijken onze eigen boeren tegen dit alles aan? Wij spraken met enkele van hen, waaronder drie nog werkzame bedrijven in Wortel, Meer en Minderhout. Onze dank en waardering alvast voor de oprechtheid waarmee ze wilden praten over de lasten en lusten van de boerenstiel anno 2024. Wat ze allemaal gemeen hebben? De liefde voor hun dieren en hun werk, maar ook de grote zorgen over hun toekomst. (red)

Hoogstraatse landbouw in cijfers

Hoogstraten (10.540 ha) telt 6.313 ha geregistreerd landbouwgebied of 59,9 % van het grondgebied. Nochtans heeft Hoogstraten 7.515 ha oppervlakte met bestemming agrarisch gebied of 71,4 %. In dit laatste cijfer zitten ook tuinen, bos, weiland voor hobbydieren, wegen en bebouwing. Van de totale oppervlakte landbouwgrond in Hoogstraten bestaat 35,5 % uit regulier grasland en 35,3 % gronden voor teelt.

Het aantal bedrijven in Hoogstraten met een landbouwproductie is tussen 2002 en 2022 gedaald met 36,30 %. In 2002 waren er 517 land- en tuinbouwbedrijven, in 2022 nog 304. Die trend speelt in heel Vlaanderen. In 2001 hadden we gemiddeld 128 land- en tuinbouwbedrijven per gemeente, in 2022 nog 75.

Hoogstraten heeft een bloeiende tuinbouwsector maar daarnaast een groot areaal aan landbouwbedrijven, voornamelijk voor rundvee , varkens en kippen. Voor rundvee zien we de laatste 10 jaar (van 2012 tot 2022) in Hoogstraten een stijging van het aantal dieren met 8,6 %, daar waar het in de provincie Antwerpen gestegen is met 6,6 % maar in heel Vlaanderen daarentegen gedaald is met 2,7 %. Hoogstraten is dus een sterke stijger in het Vlaamse landschap. Het aantal runderen steeg in die periode van 19.864 naar 21.567. In Vlaanderen werden er in 2022 1.254.967 runderen geteld. Sinds 2017 is er in Vlaanderen vooral een daling van het vleesvee ten voordele van het melkvee.

Volgens de provinciale cijfers (Provincie in cijfers) waren er in Hoogstraten in 2012 gemiddeld 5.798 melkkoeien en 903 zoogkoeien (moederdieren voor de opfok van vleesvee). In 2022 zijn deze cijfers gestegen tot 8.240 melkkoeien en 578 zoogkoeien. Onder melkkoeien vallen enkel die dieren die voor de melkproductie zorgen. Andere runderen zoals o.a. mestkalveren maken een geheel uit van 12.749 dieren in 2022.

Ter vergelijking: ook de varkensstapel stijgt in Hoogstraten in de laatste 10 jaar met 13,3 % naar 269.305 dieren daar waar die in Vlaanderen afneemt met 14,1 % (cijfers 2022). In de provincie Antwerpen is er een afname met 3,9%. Voor kippen zie je in Vlaanderen een stijgende evolutie in diezelfde periode.In Hoogstraten steeg het aantal kippen zelfs met 51,1 % tot 1.733.502 in 2022.

Volgens de cijfers van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij is 12 % van de landbouwbedrijven gespecialiseerd in melkvee. In 20 jaar tijd is het aantal bedrijven met melkkoeien in Vlaanderen gehalveerd. Het aantal melkkoeien per bedrijf is echter in diezelfde periode gemiddeld verdubbeld. Komt daarbij dat er een geweldige evolutie heeft plaatsgevonden in de melkproductie per koe. Sommige cijfers geven tot 11 à 12.000 liter per koe, daar waar dit een tiental jaren geleden nog 7 à 8.000 liter was. Een stijgende productie vraagt ook meer ruw- en krachtvoeder, waardoor ook de vraag naar meer landbouwgrond stijgt en meer import van voedingsgewassen zoals soja. (jh)

DE WERELD VAN SJAH