Dentista 2015-2 by Dentista

dentista magazine voor het tandheelkundig team

2015 | 2

Thema: Implantologie

Daniël Wismeijer en Jeroen Huigen

De opleiding als benchmark Implantaten en het belang van onderhoud

Strategie bepalen met een positieve insteek

‘If you pay peanuts, you get monkeys’

DENTAL STAND ALONE

Behandelconcepten

Bespaar op overbodig leidingwerk en investeer in kwaliteit

Dental Stand Alone biedt een flexibele opstelling voor links- of rechtshandig bedieningsgemak. Door het veilige, geïntegreerde spraywatersysteem is legionellabesmetting uitgesloten.

Praktijken die kiezen voor DSA zijn verlost van onnodige bouwkundige aanpassingen. Geen tijdrovend en kostbaar hak- en breekwerk meer nodig. Alléén DSA heeft aan één stopcontact voldoende.

Vele tevreden tandartsen en mondhygiënisten ervaren dagelijks in hun praktijk de toegevoegde waarde van DSA. DSA De nieuwe praktijknorm voor professionals

Kijk op onze geheel vernieuwde website: www.dental.nl, of bel (030) 603 63 24 voor een afspraak. U bent van harte welkom.

LESS IS MORE De nieuwe DSA catalogus is uit. Een volledig aanbod voor een complete praktijkinrichting. Vraag hem aan en bespaar op leidingen, niet op kwaliteit.

Dental International BV The Inventors of DSA庐 Dental Stand Alone Edisonbaan 13 路 3439 MN Nieuwegein (030) 603 63 24 路 www.dental.nl

VONKGEËRODEERDE NITI-VIJLEN

HyFlex™ EDM • Tot wel 700% hogere breeksterkte • Speciaal gehard oppervlak • Buitengewoon flexibel dankzij gecontroleerd herstellend vermogen • Veel succes met weinig vijlen

ORIFICE OPENER (optional)

25 / .12 Glidepath File 10 / .05

HyFlex™ OneFile 25 / ~ FINISHING FILES

(optional)

40 / .04 50 / .03 60 / .02

002373

info.nl@coltene.com | www.coltene.com

dentista| Colofon Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

dentista| Voorwoord

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

ZIE PAG. 5 ZIE PAG. 5

ZIE PAG. 5

Dentista is een uitgave van Dentista Media en verschijnt 6 keer per jaar.

Redactie Ilko Alink, Joan Koele, Lies Ligtvoet

Redactieadres

dentista

Dentista Media, Postbus 62, 7437 ZH Bathmen Contact: Ilko Alink, ilko@dentista-magazine.nl, Tandarts

055-5223154

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Implantologie op volle dentista koers! Tandarts

Mondhygiënist

Internet www.dentista-magazine.nl

Er is veel onduidelijkheid over de toekomstige vergoedingen en indicatiestelling van implantologie. Dit kan bijna niemand zijn ontgaan. Voor diegenen die de aanhoudende discussies hierover even helemaal beu zijn hebben we goed nieuws. Voor je ligt namelijk de nieuwe Implantologie Special van Dentista waarin we de politieke discussies even links laten liggen en ons richten op kwaliteit, ontwikkelingen en duurzaamheid van de implantologie.

Twitter: @dentistamag

Aan dit nummer werkten mee Marthijn Verboom, Erik-Jan Muts, Tieneke Wulferink, Astrid Elzink, Frank Andriessen, David Rijkens, Lies van Wegen, Ralph van der Reijden, Mark Veenstra, Fridus van der Weijden, Michael Joosen, Daniël Wismeijer, Jeroen Huigen, Marloes den Heijer, Gordon van der Avoort, Bart van Oirschot, Ira van Eelen, Lieneke Steverink-Jorna, Matthijs Aarnoudse, Pieter

We mogen in Nederland trots zijn op het hoge niveau van implantologie dat inmiddels is bereikt. Dit hebben we te danken aan de inzet van onderzoekers, behandelaars uit het veld die hun nek uit durven te steken en diegenen die hun expertise weer over willen dragen op anderen. Zo zijn we het enige land ter wereld met een intensieve driejarige opleiding ‘Implantologie en Prothetiek’, zoals je kunt lezen in het interview met de bevlogen Daniël Wismeijer en Jeroen Huigen. Daarnaast verschijnt er met grote regelmatig een proefschrift over implantologie van Nederlandse bodem. Promovendus Bart van Oirschot vertelt ons over zijn promotietraject en zijn bevindingen op het gebied van implantaatoppervlaktes. Gordon van de Avoort benadrukt in zijn recent verschenen boek Nazorg van Implantaten nog maar weer eens het belang van de juiste nazorg.

Schram, Kliniek Tandheelkunde Sneek, Tandartspraktijk Post, Jan Willem Harwijne, Hiske Brands, Jan van Amsterdam. Fotografie: Levin den Boer.

Vormgeving LDB Production, Levin den Boer

Abonneren Dentista wordt in gecontroleerde verspreiding toegezonden aan tandartsen mondhygiënistenpraktijken in Nederland. Een vast abonnement kost € 42,50 (incl. btw) per jaar. Voor abonneren: www.dentista-magazine.nl

Adreswijzigingen Per e-mail: info@dentista-magazine.nl. Vermeld zowel je oude als nieuwe adres.

Met deze, en nog vele andere onderwerpen, wensen we je weer veel leesplezier toe. Je zult zien dat we zeker niet stilstaan!

Adverteren Joan Koele, joan@dentista-magazine.nl, 06 – 477 859 78

David Rijkens en Frank Andriessen Gasthoofdredacteuren

Marketing Ilko Alink, ilko@dentista-magazine.nl, 06 – 267 060 67

Druk Ten Brink BV, Meppel

dentista

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

©2014 Dentista Media. Niets in deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Dentista Media of andere auteursrechthebbenden. Dentista Media kan geen

dentista

aansprakelijkheid aanvaarden voor de juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden.

dentista| 5 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Tandarts

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Dentista is een interactief magazine

Praktijkmanager

Download de gratis Layar App

Scan de pagina’s met het Layar logo

Ontdek de interactieve inhoud

Assist

dentista| Inhoud Tandarts

Tandarts

dentista 2

dentista

MondhygiĂŤnist

Assistent

Praktijkmanager

MondhygiĂŤnist

Assistent

Praktijkmanager

8 16

Inhoud DANIﾃ記 WISMEIJER EN JEROEN HUIGEN DE OPLEIDING ALS BENCHMARK

HET BELANG VAN ONDERHOUD

COMPLICATIES BIJ IMPLANTATEN VOORKOMEN

DE MARKT-ANALYSE

STRATEGIE MET EEN POSITIEVE INSTEEK

MASTERCLASS ORALE IMPLANTOLOGIE CURSISTEN AAN HET WOORD

VAN KEUZE NAAR KEUZE CASUS: IMPLANTOLOGIE

DE RESULTATEN ZIJN VEELBELOVEND

HET PROMOTIETRAJECT VAN BART VAN OIRSCHOT

HAAL ERUIT WAT ERIN ZIT

PREVENTIEASSISTENT EN MONDHYGIﾃ起IST

IF YOU PAY PEANUTS窶ｦ

CASUS: BEHANDELING IN HET BUITENLAND

WERKEN IN DE WOLK CLOUD COMPUTING

TOOTHCAMP 2015 POETSEN IN DE RAI

En verder

Voorwoord en colofon 5 Column Erik-Jan 15 Play 23 Column Tieneke 31 Implantologie: vast & zeker 32 Team in beeld 40 Prothetiek 42

dentista

Column Astrid 49 Design in beeld 50 Column Lies 57 Praktijkmanagement (NIEUW) 59 Financieel 69 Productnieuws 72 Quiz 78

Tandarts

Mondhygiﾃｫnist

Assistent

Praktijkmanager

Foto’s: Levin den Boer - Kwaliteitfoto.nl

Daniël Wismeijer (l) en Jeroen Huigen

Daniël Wismeijer en Jeroen Huigen

De opleiding als benchmark

Groei, professionalisering en onderzoek. Dentista sprak met Daniël Wismeijer en Jeroen Huigen over de opleiding orale implantologie aan ACTA. “De kwaliteit van de opleiding zou de benchmark moeten zijn voor wat er gebeurt in het veld.”

“I

n de tachtiger jaren was de implantologie vooral iets van hobbyisten”, vertelt professor Daniël Wismeijer. “En hobbyisten heb je nodig, mensen die het gewoon gaan doen en daarmee iets op gang brengen. Het is alleen wel belangrijk dat we van elkaar leren. Dat de fouten die de een heeft gemaakt, niet meer gemaakt worden door anderen. Je moet niet steeds weer van nul af aan beginnen.” In 2006 werd Wismeijer als hoogleraar aangesteld bij ACTA om de opleiding implantologie op te zetten, om de implantologie beter in het onderwijs te integreren en om onderzoek op te starten. “Ik heb begeleiders gezocht die hun schouders eronder wilden zetten. Een van hen was Gordon van der Avoort. Hij heeft een heleboel energie gestoken in het opbouwen van de opleiding en het vinden van de juiste mensen. We begonnen met 0,5 fte, nu zijn er bijna zestig mensen verbonden aan de sectie implantologie.”

Groei Chef de Clinique Jeroen Huigen was een van de eersten die de opleiding volgde. Hij startte in 2007 en maakte op die manier de groei van de afdeling mee. “We waren met z’n vieren, een gezellig klein groepje. Toen ik 2010 klaar was met de opleiding, kreeg ik de baan als Chef de Clinique. Als snel verhuisden we naar het nieuwe gebouw en daar kregen we veel meer ruimte. We hebben nu de beschikking over zes tot negen open stoelen, twee gesloten kamers en drie operatiekamers. Inmiddels hebben we drie cursisten per jaar. Er zijn nu in totaal negen mensen in opleiding. Ik heb het gevoel

dentista| 9 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dat er steeds meer aanmeldingen komen. Elk jaar bespreken we welke kandidaten we aannemen en elk jaar is de selectie moeilijker. De kandidaten zijn allemaal gemotiveerde tandartsen die graag een driejarige opleiding voor vier dagen in de week willen volgen. Ze hebben allemaal grote behoefte aan meer snijden en hebben affiniteit met protheses. Een vereiste is dat ze minimaal drie jaar praktijkervaring hebben.” Verdere groei van de sectie is volgens Huigen niet waarschijnlijk: “Als je naar het aantal aanmeldingen kijkt, zou ik meer mensen willen opleiden. Maar om de kwaliteit op hetzelfde hoge niveau te houden, denk ik dat we niet verder moeten uitbreiden.”

Begeleiding Doordat de postdocstudenten bijna een-op-een-begeleiding krijgen, is het niveau van de opleiding hoog, vertelt Wismeijer: “Je krijgt hier van tien mensen input. De een werkt meer vanuit de parodontologie, de ander is specialist op het gebied van kaakbeenopbouw, de ander is meer prothetisch gedreven. De opleiding implantologie geeft de tandarts geen officiële specialistenstatus. Desalniettemin hebben ze veel kennis en vaardigheden. Ze lezen bergen onderzoek, artikelen, boeken en hebben daardoor heel veel theoretische en praktische kennis, zeker in vergelijking tot het veld. Ze krijgen een grote diversiteit aan patiënten te zien, van redelijk eenvoudige cases tot gecompliceerde gevallen met botopbouw. En omdat niets het eeuwige leven heeft, krijgt ook het repareren van allerlei implantaatsystemen veel aandacht. Bij een Renault hoort immers een andere

De nieuwe norm in reiniging en desinfectie!

Betere hygiëne, meer capaciteit, meer zekerheid

GRATIS starterskit Miele ProCare Dent*

Miele thermodesinfectoren overtuigen met perfecte reinigingsresultaten en een grote capaciteit. De nieuwe generatie staat garant voor maximale hygiëne en veiligheid tijdens de verwerking van uw kostbare instrumenten.  Krachtige gepatenteerde spoeltechniek door een frequentiegestuurde circulatiepomp met geïntegreerde verwarming  Optimale reiniging door verbeterde rekken en inzetten  Minder verbruik van water, energie en chemie door toepassing van specifieke programma‘s en EcoDry  Hoge betrouwbaarheid van het proces door nieuwe uitgebreide controlefuncties Voordelen waar u dagelijks plezier van heeft! Info: (0347) 37 88 84 www.miele-professional.nl * Bij aankoop van een Miele thermodesinfector.

gebruiksaanwijzing dan bij een BMW. Zo leer je hoe je per systeem problemen kunt oplossen zonder alles te hoeven vervangen en de patiënt op hoge kosten te jagen. Kortom, als je bij ons weggaat ben je een allround implantoloog die zorg en nazorg van het hoogste niveau kan bieden.” Huigen vult aan: “Als je als patiënt bij iemand in de stoel komt die de opleiding aan het ACTA heeft gedaan, dan zit je goed.”

Onderzoek Een belangrijke pijler van de sectie implantologie is onderzoek. In januari van kreeg de afdeling een subsidie van ZonMW van € 1,1 miljoen voor het onderzoek ‘BIOBONE Biomimetic bone substitute as regenerative treatment for bone tissue repair’. Het gaat om een zogeheten 2Treat-subsidie, gelden die specifiek bedoeld zijn voor het naar de markt brengen van een product dat binnen een onderzoeksinstituut is ontwikkeld. “We hebben bepaalde proteïnen ingebouwd in botvervangingsmateriaal om gaten in het bot snel te repareren. Na zeven jaar onderzoek in het lab met proefdieren willen we dat gecertificeerd krijgen voor de behandeling van patiënten. Het mooie is dat het mechanisme in elk type bot kan werken. Dus ook voor specialismen buiten de tandheelkunde, zoals de orthopedie, is dit een interessante ontwikkeling. Het tweede voordeel is dat we nog meer proteïnen kunnen inbouwen, bijvoorbeeld proteïnen die bloedvaten kunnen maken in bot. In feite kun je van alles bedenken wat je in het materiaal kunt inbouwen. Met 3D-printers kun je hele onderdelen printen die helemaal op maat zijn gemaakt voor de patiënt.” Ander onderzoek gaat vooral over het digitaliseren van de workflow in de tandheelkunde. “Tot nu toe werken we handmatig aan kronen en bruggen, we kijken naar mogelijkheden om dat in een virtuele omgeving te doen.”

Patiënten Op de opleiding wordt alleen gewerkt met hoogwaardige materialen, vertelt Wismeijer: “we gebruiken uitsluitend A-merken. Je kunt in China implantaten kopen voor negen euro per stuk, zo veel je maar wilt. Maar ik zou ze niet in mijn mond willen. Als een patiënt voor goedkoop materiaal kiest om de kosten te beperken, moet hij wel weten wat daarvan de consequenties kunnen zijn. Het is aan de tandarts om hem daarop te attenderen.” De overheid ziet graag meer concurrentie

dentista| 11 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

en wil van implantologie geen erkend specialisme maken. “Daarom vind ik dat de kwaliteit van ACTA een benchmark moet worden voor wat er gebeurt in het veld”, zegt Wismeijer. “Volgens de wet mag elke tandarts implantaten plaatsen. Er zijn tandartsen die een boek over het onderwerp lezen of een cursus volgen en ermee aan de slag gaan. Leveren die kwaliteit? Dat weet je niet. Het verschilt per individu.”

Regulering Huigen vindt dat er te weinig regulering is. “We zien op ACTA aardig wat mislukkingen. Soms vraag ik me echt af waarom een tandarts een bepaalde behandeling heeft gedaan. Implantologie is een specialisme, niet iets dat je er een beetje naast moet doen. Als iets je core business is, weet je immers veel beter wat je doet. Als een tandarts wil implanteren dan moet hij goede cursussen volgen en zorgen dat hij een ervaren implantoloog naast zich heeft die hem kan begeleiden. Als je twijfelt, verwijs de patiënt dan naar een implantoloog.” Wismeijer is het met hem eens: “Bovendien, je kunt er wel handig in zijn, maar hoe zit het met je theoretische basis? Is je kennis wel up-to-date? We hebben een heel leuke opleiding hier, een masterclass, speciaal voor tandartsen die zich met implantologie bezighouden. Ik hoor van alle deelnemers dat de masterclass veel toegevoegde waarde voor ze heeft gehad. Zelfs als ze al heel goed waren. Ik zou alle tandartsen die implanteren willen aanraden om de masterclass te volgen.”

Prof. dr. Daniël Wismeijer is in 2006 benoemd als Hoogleraar Orale implantologie en Prothetische Tandheelkunde aan ACTA. Tevens werkt hij in de verwijspraktijk voor Orale Implantologie Veluwezoom te Dieren, die hij in 1991 heeft opgericht. Vanaf 2009 is hij voorzitter van de afdeling Functieleer en Restauratieve Tandheelkunde van ACTA.

Nazorg Ook op het gebied van de nazorg is er volgens Huigen nog een wereld te winnen. “Het is heel belangrijk dat je de patiënt terug blijft zien. Je moet goed opletten of er geen botverlies optreedt en je moet de peri-implantaire weefsels in de gaten houden. Ik zie helaas in de praktijk dat patiënten soms niet meer terug gezien worden na het plaatsen van een implantaat.” Wismeijer zou willen dat de kwaliteit in de hele keten verbetert: “Als implantoloog ben je vaak onderaannemer. De een plaatst de heipalen, de ander zet het gebouw neer. In die keten moeten de verantwoordelijkheden goed omschreven zijn, zodat daar achteraf geen onduidelijkheid over kan ontstaan. Partijen moeten meer met elkaar in overleg over de vraag: Wat doen we en waarom.”

Drs. Jeroen Huigen is vanaf 2003 verbonden aan ACTA. Eerst als docent in het klinische onderwijs, daarna heeft hij de 3 jarige postdoctorale MSc-opleiding in de orale implantologie gevolgd. Momenteel is Huigen werkzaam als implantoloog in Amsterdam en Zeewolde en sinds 2010 als Chef de Clinique bij de afdeling Orale Implantologie aan ACTA.

Complicaties bij implantaten voorkomen

Het belang van onderhoud Kaakchirurgen, tandartsen, mondhygiënisten en preventieassistenten worden in de dagelijkse praktijk in toenemende mate geconfronteerd met implantaten. Blijvend goed onderhoud daarvan is van essentieel belang om complicaties te voorkomen. Gordon van der Avoort

ACTA Dental Education organiseert samen met de afdeling Orale Implantologie en Prothetische Tandheelkunde nascholingscursussen over nazorg bij implantaten. Gericht op tandartsen, mondhygiënisten en preventieassistenten. info: www.acta-de.nl

n Nederland hebben al meer dan 800.000 inwoners één of meerdere implantaten. Steeds meer worden implantaten geïndiceerd bij behandelplannen en steeds meer patiënten vragen er ook om. De mogelijkheden om implantaten toe te passen zijn sterk toegenomen door de enorme ontwikkeling die het vakgebied heeft doorgemaakt en nog altijd doormaakt. Nadat implantaten zijn geplaatst en prothetische voorzieningen zijn gemaakt, is blijvende nazorg noodzakelijk. Nazorg behoort een vast onderdeel te zijn van het behandelplan en behoort vooraf individueel te zijn vast gelegd. Indien dit niet gebeurt, is de kans groot dat complicaties zullen ontstaan.

Wie doet de nazorg? Anno 2015 bestaat nog geen eenduidig nazorgprotocol. Er is wel consensus over de behandeling van peri-implantaire infecties, hoewel ook hier nog veel onderzoek nodig is. Zo is de kennis over de behandeling van peri-implantitis sterk toegenomen maar een adequate behandeling bestaat nog niet. Nazorg bij implantaten bestaat echter niet alleen uit de preventie en behandeling van de peri-implantaire aandoeningen. Het omvat ook het onderhoud van de suprastructuren. Een van de belangrijkste doelen van nazorg is ook om tijdig

problemen bij de prothetische constructie te signaleren en meteen te behandelen. De tandarts is de spil binnen de nazorg. Hij behoort de periodieke controles uit te voeren en bepaalt ook de frequentie en uitgebreidheid van de nazorg. Hij moet kennis hebben van de diagnostische middelen en, klinische parameters van peri-implantaire aandoeningen. Ook heeft hij kennis op het gebied van reparaties en vervanging van de suprastructuren.

Mondhygiënist en preventieassistent De mondhygiënist is onmisbaar in de nazorg bij implantaten. Niet alleen preventief bij het opsporen van problemen maar ook bij de uitvoering. De mondhygiënist is gewend om pocketsondes en reinigings-instrumentarium te gebruiken. Zij heeft een belangrijke taak in de voorlichting, ook over het gebruik van de specifieke mondhygiënemiddelen. In samenwerking met de tandarts wordt bepaald wat tijdens de nazorg moet gebeuren, wat de frequentie is en de tijd die eraan moet worden besteed. De preventieassistent vervult bij de nazorg ook een belangrijke taak. Deze bestaat uit relatief eenvoudige nazorg waarbij alleen de mondhygiëne moet worden bijgestuurd en supra- en beperkt submucosaal gerei-

botdefect (foto: David Anssari Moin)

botdefect op röntgenfoto

peri-implantitis bij diabetes

plaque en tandsteen op steg

superfloss

reinigen met kunststof curette

nigd moet worden. Dit behoort te gebeuren onder supervisie van de mondhygiënist en de tandarts.

Risicofactoren Het lange termijnsucces van implantaatgedragen constructies berust voor het grootste deel op geprotocolleerde nazorg. Dit wordt echter beïnvloed door een aantal risicofactoren. Deze kunnen worden onderverdeeld in algemene,technische en lokale factoren. Tot de Algemene factoren behoren slechte mondhygiëne, gezondheidsproblemen ( o.a. diabetes), lifestyle ( o.a. roken,alcohol) en aanleg voor parodontitis. Technische risicofactoren zijn die factoren die bijdragen aan het eerder stuk gaan of falen van de prothetische constructie. Het gaat bijna altijd om verkeerd gemaakte of overbelaste constructies, waardoor breuken van materiaal of schroeven optreedt of implantaten afbreken. Lokale risicofactoren betreffen meestal niet goed passende suprastucturen, ongunstig geplaatste implantaten of problemen met buurelementen of cementresten. De aanwezigheid van risicofactoren bepalen voor een belangrijk deel de inhoud en de uitgebreidheid van de nazorg.

Nazorgprotocol Het nazorgprotocol bij implantaten kan men vergelijken met de APK-keuring bij auto’s. Hierbij wordt ook periodiek met behulp van een checklist gecontroleerd of er iets mis is. Als het iets kleins is, wordt dit meteen gerepareerd of vervangen. Bij ern-

dentista| 13 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

stige mankementen wordt een aanvullende afspraak gemaakt. Eigenlijk werkt het bij implantaten net zo. Bij de periodieke check worden zowel het peri-implantaire weefsel als de suprastructuren onderzocht. De uitkomst bepaalt of de uitvoering van de nazorg eenvoudig, uitgebreid of complex is. De uitvoering bestaat altijd uit mondhygiëne, herinstructie, implantaat- en gebitsreiniging en eventueel correctie/reparatie van de suprastructuur. De risicofactoren bepalen voor een deel het risicoprofiel van de patiënt en de recall-periode.

Peri-implantitis Peri-implantitis ontstaat altijd bij een langdurig bestaande mucositis of kan een recidief zijn van een ‘oude’ peri-implantitis. De kenmerken zijn diep ontstoken pockets en botverlies. Deze aandoening is door het progressief verloop van botverlies bedreigend voor het behoud. Hoewel er veel onderzoek wordt gedaan naar de juiste behandelmethode, is er nog geen oplossing gevonden. Peri-implantitis kan men beschouwen als een aparte aandoening met een specifiek behandelprotocol. Meestal moet de ontsteking worden verwijderd met behulp van een flapoperatie, waarbij met direct zicht het implantaatoppervlak wordt gereinigd en de botdefecten worden gecorrigeerd en opgevuld. De huidige inzichten en onderzoeksresultaten laten zien dat het in de toekomst zeer waarschijnlijk mogelijk is deze aandoening wel adequaat te behandelen.

Gordon van der Avoort is tandarts-parodontoloog en – implantoloog in ruste en werkzaam op de afdeling Orale Implantologie en Prothetische Tandheelkunde van Acta. Hij is auteur van het naslagwerk Nazorg bij implantaten. Uitgegeven door AccreDidact. 64 pagina’s, 45 Euro. ISBN 978-908976-162-0

Erik-Jan Muts

Afspraak is afspraak In de huidige tijd staan flexibiliteit, service en communicatie natuurlijk hoog in het vaandel van de moderne tandartspraktijk. Het blijkt ook wel uit patiëntenenquêtes dat laagdrempelige communicatie wordt gewaardeerd. We zien steeds meer flitsende praktijkwebsites met realtime chatfunctie, praktijk-apps op de smartphone, herinnerings-sms’jes, contactformulieren en praktijkgerelateerde Facebook-berichten. Het contact met de praktijk wordt voor de patiënt steeds makkelijker en sneller. Veel van deze ontwikkelingen hebben een positieve invloed op het zorgtraject van de patiënt maar in een aantal gevallen wordt een laagdrempelige communicatie en service richting de patiënt helaas ook misbruikt. Afspraken worden te kust en te keur verplaatst, verschoven of geannuleerd. Inmiddels heeft een receptioniste er een dagtaak aan om al deze wensen in goede banen te leiden. Dit heeft tot

dentista| 15 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

gevolg dat er soms onnodig gaten in de agenda ontstaan op de korte termijn. Ondanks alle communicatie worden sommige afspraken zelfs volledig vergeten of wordt afwezigheid niet van te voren gemeld. In enkele situaties kan dit veel kosten met zich meebrengen; denk bijvoorbeeld aan een ingerichte operatiekamer. Natuurlijk, dat kan iedereen een keer gebeuren. Maar wat als het twee of drie keer plaatsvindt? In mijn ogen doet de tandarts er verstandig aan om duidelijke grenzen te stellen. In een tijd waarin ‘kwalitatief hoogwaardige tandheelkunde’ geleverd moet worden voor dumpprijzen kan het wellicht economisch gezond zijn om de flexibiliteit en service van de praktijk te herzien. Is het niet redelijk om af te spreken dat afspraken enkel tot 72 uur van te voren verplaatst of geannuleerd kunnen worden? Wordt de gestelde termijn van 72

uur overschreden, dan worden de kosten van de geplande behandeling in rekening gebracht. Dat komt misschien harteloos over, maar in een tijd waar er een tekort aan tandartsen is, patiënten soms onnodig lang moeten wachten voordat ze terecht kunnen en de kosten flink onder druk staan lijken dit reële spelregels. Dergelijke spelregels moeten duidelijk geventileerd worden naar de patiënt toe en eenheid binnen huishoudelijke reglementen zou onze beroepsgroep kunnen versterken. Wellicht kunnen de beroepsverenigingen hier een rol in spelen.

Erik-Jan Muts - Tandarts bij MP3 Tandartsen in Apeldoorn en Beekmans Tandartsen in Laren.

Casus: Behandeling in het buitenland

If you pay peanuts… Tandartsen in Ierland hebben vorig jaar de noodklok geluid, omdat een groeiend aantal patiënten verminkt terugkomt van tandartsbehandelingen in het buitenland. Een onderwerp waar tandartsen in Nederland ook tegenaan lopen, maar waar weinig over wordt geschreven. In dit artikel een casus uit mijn eigen praktijk. Fridus van der Weijden

e problemen die Ierse tandartsen tegenkomen zijn ondermeer het gevolg van slechte materialen, slecht vakmanschap, restauraties bovenop bestaande infecties, of omdat er teveel complexe behandelingen in te korte tijd worden uitgevoerd.

Casus historie De patiënte die deze casus betreft, werd een aantal jaren geleden naar Implantologie Utrecht verwezen in verband met een onderprothese met onvoldoende retentie op een edentate onderkaak. Deze prothese was gesitueerd tegenover een volledig bekroonde bovendentitie. De gebitselementen in de onderkaak bleken verloren te zijn gegaan naar aanleiding van veel restauratieve en endodontische problemen nadat een tandarts in Bosnië de gehele onder-en bovenkaak van kronen en bruggen had voorzien. Bij aanhoudende klachten zag haar eigen tandarts in Nederland op een bepaald moment behoud van de onderdentitie niet meer zitten en besloot over te

gaan tot extractie en het plaatsen van een prothese. Afbeelding 1 toont röntgenologisch de situatie bij verwijzing (met twee richtstiften in een boormal voor de onderkaak).

Onderzoek Nader intra-oraal onderzoek toonde een sterk geresorbeerde onderkaak (afbeelding 2), een bovendentitie die door flink overhangende kronen verdiepte pockets had (tot lokaal 2mm) en daarnaast ook nog forse cervicale cariës (afbeelding 3). Op grond van het intra-oraal onderzoek leek het plaatsen van 3 implantaten ter retentie van een onderprothese en het opvangen van de kauwkrachten van de betande bovenkaak de meest passende keuze. Dit werd zonder problemen gemachtigd door de zorgverzekeraar en resulteerde in een zeer bevredigende oplossing voor de onderkaak (afbeelding 4) waarbij de overkappingsprothese een prima retentie had. Het glimmen van de drukknoppen laat zien dat

3 2

we te maken hebben met een zeer gemotiveerd patiënte die erg haar best deed om deze constructie te behouden.

Vervolgstappen De bovenkaak werd - in verband met de parodontale problemen voorafgaande aan de implantologische behandeling - professioneel supra- en subgingivaal gereinigd. In combinatie met de goede zelfzorg van deze zeer gemotiveerde patiënte werd het een parodontaal succes met pockets niet dieper dan 3mm. Gedurende de periode van parodontale nazorg ontstonden er toch weer problemen in de bovenkaak waarbij de 16 verloren ging en de brug linksboven loskwam op de 23 en deels moest worden verwijderd. We deden de patiënte een voorstel met een aantal alternatieven om deze problematiek op te lossen. Bij een volgende controleafspraak blijkt tot onze verrassing de rechter bovenkaak gerestaureerd te zijn (afbeelding 5). Ook is naar haar zeggen links een implantaat op locatie 24 geplaatst en is de tijdelijke kroon op de 23 recentelijk losgekomen (afbeelding 6).

Behandeling buitenland Bij navraag bleek dat ze tijdens de vakantie terug was gegaan naar haar Bosnische tandarts die eerder de uitgebreide restauraties in de boven- en onderkaak had geplaatst. Op de vraag waarom ze zich toch weer bij degene - verantwoordelijk voor de

dentista| 17 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

ondergang van haar onderdentitie - onder behandeling had gesteld was haar enige argument dat hij veel goedkoper was dan wij in Nederland. Dringend werd haar verzocht om bij een volgende bezoek aan de tandarts in Bosnië op te vragen welk type implantaat geplaatst was inclusief lot- en referentienummer. Voor een heldere documentatie wilden we ook alle gemaakte röntgenfoto’s ontvangen. Toen ik haar recent weer terug zag was mijn frustratie aanleiding voor dit artikel waarmee ik duidelijk wil illustreren dat kwaliteit zijn prijs heeft. Het is zonder twijfel zoals de uitspraak luidt: ‘if you pay peanuts, you get monkeys’. De informatie die ze vanuit Bosnië mee kreeg was een doosje van een implantaat met een lotnummer dat niet bij haar implantaat hoorde. Röntgenfoto’s waren nauwelijks gemaakt en had ze niet meegekregen. Ze mompelde nog zoiets van: “Het gaat daar allemaal niet zoals hier…” De overzichtsfoto (afbeelding 7) die bij ons gemaakt werd deed veel ergs vermoeden en de detailfoto’s (afbeelding 8 en 9) bevestigden mijn angst om een slechte boodschap te moeten brengen. Het was namelijk niet een beetje slecht, maar eerder malpraxis.

Malpraxis Duidelijk op de twee solo’s is dat de supra-structuur op de 24 helemaal niet op zijn plek zit en een retentieplaats voor pla-

8 9 7 que vormt. Ook de kroon op de 23 sluit mesiaal en hoogstwaarschijnlijk ook distaal niet aan op de tandstomp en in de mond blijkt de gingiva rondom de 23 fors ontstoken. De stift in het wortelkanaal is naar mesiaal afgeweken en er is mogelijk sprake van een fractuur of perforatie. Omdat er geen foto van een nulmeting is, kan niet worden vastgesteld of de botafbraak rondom het implantaat progressief is. Zeker is wel dat - als de situatie blijft zoals deze nu is - er in de toekomst peri-implantitis zal ontstaan. De overzichtsfoto toont verder dat de resterende dentitie ook iatrogene schade heeft opgelopen doordat op de 15 na alle elementen inmiddels endodontisch zijn behandeld en er een geheel nieuwe, wederom overhangende brug is vervaardigd. De 14 is door de kroon benaderd en het enige endodontisch onbehandelde element heeft een forse apicale zwarting. Al met al blijkt dat het bovengebit nu voor weinig geld is verruïneert.

vroeg ik hem naar welke burgertandarts hij straks zou gaan. “Oh, gewoon weer naar mijn oude” was zijn antwoord. Men zegt ‘vertrouwen kom te voet en gaat te paard’. Bij de beschreven casus lijkt het wel alsof het vertrouwen op een oude knol rijdt.

Puzzelen Op mijn uitleg en illustratie met foto’s gaf zij aan dat ze nooit meer naar die Bosnische tandarts terug zou gaan en dat wij, hoewel veel duurder, het dan voortaan mogen oplossen. Heel vriendelijk maar alles overziend is het nu toch lastig om te zeggen hoe het verder moet. Een endodontische behandeling in de 15 is zeker, een nieuwe supra-structuur op de 24 is een ‘must’, maar ga ik mijn vingers branden door de 23 als pijler te gebruiken en een vergelijkbare extensie aan de brug te maken zoals deze te zien is in afbeelding? Wat te doen met de versluiering in de sinus als we daar zouden willen implanteren? Kortom veel vragen met moeilijke antwoorden.

Vertrouwen of onwetendheid? Deze casus brengt mij in gedachten terug naar mijn tijd als net afgestudeerd tandarts bij defensie. Ik kreeg daar een dienstplichtig soldaat onder behandeling die met een saneringsverklaring bij een controle 18 grote caviteiten bleek te hebben. Nadat ik dit met veel zorg voor hem had opgeknapt

dentista| 19 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Maar is het wel blijvend vertrouwen of is het onwetendheid dat patiënten er bij slechte tandheelkundige zorg moeilijk toe kunnen komen om van tandheelkundig zorgverlener te wisselen? Is het misschien dat men denkt ”Het is maar de vraag of een ander het beter doet”, of is het dat men in geen enkel opzicht tandheelkundige kwaliteit goed kan inschatten? Vermoedelijk speelt dat laatste een grote rol waarmee tevens het besef doordringt hoe moeilijk het is om duidelijk te maken dat ‘ons implantaat’ niet hetzelfde is als ‘een implantaat’ van de buurmantandarts. Omdat deze casus binnen onze praktijk niet op zichzelf staat spreek ik de hoop uit dat de minister, NZA en zorgverzekeraars kennis zullen nemen van deze casus en beseffen dat onvoldoende vergoeding voor kwalitatief goede zorg en het invliegen van buitenlandse tandartsen - die niet getoetst zijn aan onze professionele standaard - tot dit soort situaties kan leiden. Met oprecht medelijden voor deze patiënte, I rest my case.

Fridus van der Weijden, Paro Prakijk Utrecht & Implantologie Utrecht

Cursisten aan het woord

Masterclass Orale Implantologie

ACTA biedt met de Masterclass Orale Implantologie tandartsen de gelegenheid om hun kennis en kunde op het terrein van de implantologie diepgaand te vergroten. Dentista was benieuwd hoe de cursisten deze Masterclass ervaren en sprak met drie van hen: Jan Willem Harwijne, Hiske Brands en Jan van Amsterdam.

ijdens de Masterclass Orale Implantologie worden 16 volledige dagen besteed aan theoretische en wetenschappelijke aspecten van implantologie en prothetiek. De Masterclass leidt op tot een tandarts die de theoretische basisbekwaamheden en kennis heeft die nodig zijn om verantwoord bij patiënten te kunnen implanteren. De cursusleiding is in handen van Frank Andriessen en David Rijkens. Jan Willem Harwijne: 39 jaar, Afgestudeerd Acta 2000, Masterclass afgerond juli 2013. Werkzaam: eigen praktijk in Heemstede. Hiske Brands: 33 jaar, Afgestudeerd Acta 2006, Masterclass afgerond juni 2015. Werkzaam: als zzp’er in tandarts praktijk Koninginneweg, Amsterdam. Jan van Amsterdam: Medewerker, Afgestudeerd Acta 2003, Masterclass afgerond juli 2013. Werkzaam: mede-eigenaar van tandheelkundepraktijk Rhynenburch, Hazerswoude-Rijndijk.

Wat was de aanleiding om de Masterclass te volgen? Jan Willem: “Ik wilde een gedegen opbouw van implantologische kennis, om zelf gefundeerd te kunnen starten met implantologie en chirurgie. En ook om nog beter te kunnen communiceren met de implantoloog, om het prothetische eindresultaat te

optimaliseren.” Hiske: “Het ging mij er in eerste instantie om dat ik meer diepgang in de implantologie zou krijgen.” Jan: “Implantologie trekt me al jaren en als operatie-assistent bij een kaakchirurg heb ik veel kunnen zien en de trucjes mogen leren. Maar ik wil een goede basis hebben om er zelf mee te beginnen. Vandaar deze Masterclass.” Wat sprak je aan in het concept? Jan Willem: “David en Frank zijn ambitieuze collegae, gesteund door Acta. Ze kunnen gefundeerd en kritisch, zonder commerciële voorkeuren een heldere strategie voorleggen. Vooral de interactie met de andere vakgroepen in de tandheelkunde zorgt voor een breed behandelconcept met de nadruk op implantologie. Het was ook erg prettig om weer kennis toe te voegen over algemene tandheelkunde. Dat was een heel goede mix. Daarnaast is het ook interessant om een groep met onbekende collegae te vormen, waardoor je goede spiegelinformatie krijgt over je eigen tandheelkundige uitgangspunten. Iedereen vindt toch zijn eigen weg na zijn afstuderen, in mijn geval 13 jaar geleden. Door het maandenlange contact ontwikkelen zich toch andere discussies dan op een congres of kortdurende cursus.” Hiske: “Wat mij erg aansprak was de kleine groep waarin je direct contact hebt met je medecursisten en de opleiders. Daardoor was er ook veel ruimte om vragen te stellen. Daarnaast uiteraard het inhoudelijke

deel waarbij veel onderwerpen aan bod komen. Het is een brede opleiding waarin alle facetten van de implantologie de revue passeren.” Jan: “Je een jaar lang met enthousiaste collega’s echt verdiepen in dit deelgebiedje van de tandheelkunde. Dat is wat mij enorm aansprak en waar ik veel voldoening uit haal.” Wat sprak je minder aan in het concept? Jan Willem: “Uiteindelijk wil je toch het echte werk. Dat biedt de cursus niet. Je moet pro-actief in je eigen praktijk zijn om dat nog vlot te trekken. Zeker wanneer je niet met een mentor in een praktijk zit. Gelukkig is ook dan de basis wel erg breed geworden.” Hiske: “Het vele huiswerk dat je moet doen! Nee, grapje hoor. Ik heb heel veel geleerd en kan niets bedenken dat mij minder aanspreekt.” Jan:”Theorie is essentieel in de implantologie en je moet er ook niet zomaar aan beginnen, maar er zou misschien wel iets meer praktische oefening in mogen.” De Masterclass vergt een behoorlijke tijdsinvestering. Was dat het waard? Jan Willem: “Kennis is altijd zijn tijd en geld waard. Niet dat ik daar vroeger zo over dacht.. haha.” Hiske: “Zeker! Juist ook de voorbereiding als huiswerk voor de cursusdag en het tentamen zorgen dat ik de stof beter opneem en het ook daadwerkelijk blijft hangen.” Jan: “Ik denk zeker dat het de tijdsinvestering waard is. Het is namelijk een goed begin om veilig en met goede kennis aan de implantologie te beginnen.” Pas je de opgedane kennis toe in de praktijk? Jan Willem: “Nu ik begonnen ben met implantologie, zie ik duidelijker wat mijn

dentista| 21 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

einddoel moet zijn. Nog steeds ben ik bijzonder blij met de samenwerkende implantoloog. We zijn beiden kritischer en ik zie waar zijn krachten liggen. Ik probeer een selectie te maken om het eenvoudiger werk uit te voeren, zoals ik ook gewend ben met bijvoorbeeld endodontie of parodontologie. Het is leuk om samen te werken met de specialist, zeker nu ik zijn bijzondere trucjes ook herken.” Hiske: “Ja, zo schrijf ik bijvoorbeeld andere premedicatie voor en ga ik anders te werk met incisielijnen en hechttechnieken. Mijn totale blik op de implantologie is ook verruimd, waardoor de behandelplannen soms anders worden dan voorheen.” Jan: “De implantologie wordt in onze praktijk al jaren in volle omvang beoefend. Maar zelf wilde ik er niet te snel aan beginnen en eerst de algemene tandheelkunde goed in de vingers hebben. Het hele plaatje proberen te overzien. Na het afronden van de Masterclass ben ik rustig aan begonnen met patiënten plannen voor een implantologische behandeling. Je moet een keer de stap maken om te starten en daar heeft de masterclass mij goed mee geholpen.” Wat is je het meest bijgebleven van de Masterclass? Jan Willem: “Het grenzeloze enthousiasme van David en Frank, ondersteund door mijn collegae.” Hiske: “De cursus is voor mij nog niet afgelopen, maar ik vind dat eigenlijk iedere dag wel weer interessante onderwerpen bevat. Wat ik erg nuttig vond was de middag met Van Diermen over medicatie en de middag met Paul Sipos over frontvervanging. Maar zoals ik al zei, is iedere dag leuk!” Jan: “De enthousiaste groep waar we dat jaar de masterclass mee hebben gevolgd en de bereidheid van Frank en David om je overal mee te helpen. Al met al vond ik het een groot succes.”

orale implantologie

1 ACTA ADV Masterclass oral implantologie NT 2015 27jan def LC.indd 1

2015-2016

Masterclass

21-01-15 13:25

dentista| Play Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Geconditioneerd Cavex Bite&White ExSense – tandconditioner op basis van hydroxyapatiet.

dentista

Voorkomt en vermindert tandgevoeligheid, versnelt en versterkt het re-mineralisatie

proces, maakt tandoppervlak glad en glanzend, ‘luster-effect’, versterkt en verlengt het whitening-effect na de bleekbehandeling, vertraagt het proces van plakvorming.

www.cavex.nl/exsense

dentista| 23 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiën

Casus: Implantologie

Van keuze naar keuze! Graag laten we als clinici onze mooiste casuïstiek zien. Met een juiste indicatie, goede planning, coöperatieve patiënt en een gedreven tandtechnieker kunnen we met implantologie tenslotte de natuur soms nagenoeg evenaren. Hierdoor lijken we soms wel te vergeten dat niet elke implantaatbehandeling succesvol is. Soms met kleine, maar soms ook met bijna desastreuze gevolgen. David Rijkens

eze casus toont wat de gevolgen kunnen zijn van een niet-optimale implantaatbehandeling. Ook laat het zien dat er behandelingen zijn die niet volledig te plannen zijn, maar waarbij we keuze op keuze moeten maken, zonder daarbij de patiënt uit het oog te verliezen.

Verwijzing en behandelhistorie Mevrouw K. (59 jaar) werd door mij voor het eerst gezien in februari 2014. Zij werd met spoed doorverwezen door haar eigen tandarts in verband met hevige klachten rondom het implantaat op de positie 11. De aanwezige behandelhistorie gaat enkele jaren terug. In 2006 blijkt er een apicale curettage plaats te hebben gevonden aan de 11 in verband met apicale problematiek. Vanwege aanhoudende klachten is in november 2008 besloten de 11 te verwijderen. In dezelfde zitting is door de huistandarts een implantaat geplaatst in combinatie met een botopbouw door middel van een botsubstituut. Een week later is volgens het dossier de ‘’flap losgeschoten’’, waarbij mogelijk een deel van de opbouw verloren is gegaan. In maart 2009, dus ruim drie maanden na implantaatplaatsing, werd opnieuw een botopbouwprocedure met behulp van een botsubstituut en membraan uitgevoerd. In september 2009 is een gecementeerde zirkonium kroon geplaatst op een standaard abutment.

Onderzoek De patiënte heeft een goede gezondheid (ASA I), rookt niet, heeft een uitsteken-

de mondhygiëne en is coöperatief. Er is sprake van een lage lachlijn. Afgezien van de klachten rondom de 11/12 is er verder sprake van een parodontaal gezond gereduceerd parodontium, spacing en recessies in het onderfront en enigszins verdiepte curve van de bovenmolaren. Door de eigen tandarts is enkele maanden eerder een tijdelijke kroon vervaardigd op de dubieuze 12, na breuk van een grote composietrestauratie. Verder klinisch onderzoek laat een forse zwelling en roodheid zien, buccaal van de 11 (afbeelding 1a). Er is een pocket van circa 11mm buccaal met pusafvloed. Tevens is er sprake van lichte mobiliteit van het implantaat. Het onderscheid tussen een los abutment of een mobiel implantaat kan goed gemaakt worden. Bij een mobiel abutment is de beweging duidelijk begrensd: bij een mobiel implantaat is de eindbeweging meer verend en is bij percussie een dof geluid waarneembaar. Een solo-opname (afbeelding 1b) laat vergevorderd coronaal botverlies rondom het implantaat zien. Tevens is er sprake van veel aanhechtingverlies bij de 12. De overgang van de gecementeerde zirkonium kroon naar het abutment is distaal niet optimaal. De diagnose luidt: peri-implantitis met verlies van osseointegratie (afbeelding 1a,b,c,d).

Keuzemoment 1 Is het implantaat te behouden? Fors botverlies hoeft bij een implantaat, net zoals bij een natuurlijk element, geen reden te zijn voor verlies. Uiteraard is het

Afbeelding 1a,b,c,d - De gebitssituatie bij aanvang behandeling. Buccaal van het implantaat op positie 11 is een forse zwelling en roodheid zichtbaar.

Afbeelding 2a,b - De situatie direct na verwijdering van het implantaat.

wel noodzakelijk dat er een reinigbare, ontstekingsvrije en functioneel stabiele situatie ontstaat die esthetisch acceptabel is. Bij een chirurgische peri-implantitisbehandeling wordt het mucoperiost opgeklapt, het granulatieweefsel grondig verwijderd en het implantaatoppervlak gereinigd. Na lager inhechten van de mucosa en creëren van goede reinigbaarheid kan soms weer een stabiele situatie ontstaan. Soms kan met regeneratie het bot weer worden opgebouwd. Echter, de resultaten daarvan zijn onvoorspelbaar en enkel toepasbaar bij ‘komvormige’ defecten. Bij deze patiënt is naast zwelling en pusafvloed sprake van mobiliteit van het implantaat. In tegenstelling tot natuurlijke elementen kunnen (deels) geïntegreerde implantaten niet mobiel zijn. Mobiliteit van het implantaat betekent dat de osseointegratie is verbroken en dat het implantaat functioneel verloren is. Het implantaat bleek gemakkelijk te verwijderen door middel van een aantal draaiende bewegingen met een extractietang. Hierna werd al het aanwezige granulatieweefsel zo goed als mogelijk verwijderd (afbeelding 2a,b).

Keuzemoment 2 Kies ik voor een socketseal of preservation techniek direct na verwijdering? In de esthetische regio is het altijd raad-

dentista| 25 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Afbeelding 3 - Noodoplossing van composiet direct na verwijdering implantaat.

zaam om direct na extractie van het (door een implantaat) te vervangen element de extractie-alveole af te dekken middels een mucosa-graft. Voordeel hiervan is veelal mooiere wondgenezing en behoud/ creëren van extra soft-tissue. Indien het implanteren pas later plaatsvindt ( > 3 à 4 maanden na extractie) is het verstandig om de alveole op te vullen met een langzaam of niet resorberend botsubstituut om zodoende het bot zoveel als mogelijk te behouden. Bij implantaatplaatsing binnen 3 à 4 maanden heeft dit nauwelijks toegevoegde waarde omdat er dan nog onvoldoende botingroei plaats heeft gevonden en het botsubstituut grotendeels als losse korrels teruggevonden zal worden, wat de behandeling vaak alleen maar lastiger maakt. In het geval van deze patiënt is er sprake van een dermate ontstoken gebied dat aanbrengen van een botsubsitituut of een graft weinig succesvol blijkt. Er wordt besloten om twee hechtingen aan te brengen en met composiet een tijdelijke oplossing te creëren (afbeelding 3).

Keuzemoment 3 Valt de 12 te behouden? Omdat de 12 mesiaal een aanhechtingverlies heeft tot bijna 90 procent van de apex (zie afbeelding 1a) is de prognose dubieus. Het doen van een verticale botopbouw direct naast een element met dermate veel

ELYSEE DENTAL – TANDTECHNISCHE OPLOSSINGEN Op onze abutments kunt u bouwen. Compatibele implantaatcomponenten van ons huismerk Forma®

NIEUW!

CAD / CAM-vervaardigd Hybride, titanium of geanodiseerd titanium Abutments van ons huismerk Forma® voor gecementeerde of verschroefde, implantaatgedragen kronen. Hybride abutments, bestaande uit een abutment voorzien van een keramische of kunsthars restauratie, maken wij naar keuze op originele Ti-base-componenten of op compatibele Medentika (‘powered by Straumann’) onderdelen.

www.elysee-dental.nl

Afbeelding 4a,b - Er is sprake van een zeer fors bot- en mucosadefect.

Afbeelding 5 - In de regio van element 11, (slide 9-11), is nauwelijks nog bot aanwezig.

Afbeelding 6a,b,c,d - Het aanpassen van het botcontour door het aanbrengen van een botsubstituut.

aanhechtingverlies is onbegonnen werk. Ook als brugpijler heeft het element geen toegevoegde waarde. Besloten is om de 12 te verwijderen en een tijdelijke uitneembare voorziening te maken. Een paar weken later is het ontstane bot- en mucosadefect duidelijk zichtbaar (afbeelding 4a,b). Na een aantal weken genezing zien we mevrouw voor nacontrole en het bespreken van het vervolgtraject. Meerdere behandelopties worden besproken: 1) herbehandeling implantologie, 2) vervaardigen conventionele brug op natuurlijke pijlers, 3) vervaardigen frameprothese. Mevrouw geeft aan dat haar voorkeur uitgaat naar herbehandeling implantologie. Een uitneembare voorziening is voor haar geen optie. Er moet nu onderzocht worden of het opnieuw plaatsen van een implantaat daadwerkelijk mogelijk is.

Keuzemoment 4 Is een herbehandeling implantologie mogelijk? Omdat mevrouw de voorkeur geeft aan een herbehandeling implantologie dient er onder andere een inschatting te worden gemaakt van de behandelcomplexiteit, esthetische risico’s en morbiditeit. Een goede methode hiervoor is de SAC-score van ITI (zie de rubriek ‘Vast en Zeker’ elders in deze Dentista).

dentista| 27 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Duidelijk zichtbaar is het enorme tekort van mucosa en bot. Ook uit de CBCT-opname (afbeelding 5) blijkt dat er zowel horizontaal als verticaal geen bot aanwezig is in de regio waar de implantaten geplaatst zouden moeten worden. Omdat er sprake is van een zeer fors defect in de esthetische regio van zowel mucosa als bot is er hier sprake van een uiterst complexe behandeling. Om opnieuw een implantaatgedragen oplossing mogelijk te maken zal voorafgaand aan het implanteren een verticale botopbouw noodzakelijk zijn. De meest voor de hand liggende oplossing is dan een botopbouw middels een autoloog geoogst botgraft uit de derde molaarregio. Indien wordt gekozen voor deze behandeling is het te overwegen om ook de 21 op te offeren, omdat ook bij dit element sprake is van enig verticaal aanhechtingsverlies, hetgeen succes van de botgraft in de weg kan staan. Na een verticale augmentatie kunnen dan implantaten worden geplaatst op de positie 21 en 12. Echter, de beperkende factor is niet enkel het gebrek aan bot en mucosa. Ook het verleden van 4 chirurgische ingrepen in deze regio heeft zijn sporen nagelaten. De rek die nodig is om de mucosa te sluiten na de opbouw is door het littekenweefsel erg beperkt. Ook de bloedvoorziening die nodig is om een botopbouw te laten slagen

! W U E NI iBOND® Universal Hecht. Eenvoudig. Alles.

Dé definitie van een echte universele bonding! ■

Eén flacon voor alle indicaties

■

Eén flacon voor alle tandheelkundige materialen

■

Eén flacon voor alle technieken (total-etch, self-etch of selective-etch)

Giving a hand to oral health. © 2015 Heraeus Kulzer GmbH. All Rights Reserved. “Heraeus” is a registered trademark of Heraeus Holding GmbH used under a temporary license granted by Heraeus Holding GmbH. Neither Heraeus Holding GmbH nor any of its affiliates is responsible for the manufacturing of the product(s).

heraeus-kulzer.com

Spatzuiver!

Afbeelding 7a,b - De omslepen brugpijlers en een tijdelijke brug.

Afbeelding 8a,b,c,d - Resultaat na plaatsen defintieve brug.

is door de verlittekening in het weefsel verstoord. Dit heeft tot gevolg dat de kans op succes van een uitgebreide botopbouw wel heel klein is geworden. Nadat het bovengenoemde is besproken met de patiënt gaf deze aan af te zien van het implantologietraject. Als alternatieve behandeling werd daarom besloten een conventionele brug te vervaardigen.

Keuzemoment 5 Is een conventionele brug zomaar mogelijk? Voor een conventionele brugconstructie zal de gave 13 opgenomen moeten worden als brugpijler. De huidige kronen op de 21 en 22 zijn esthetisch niet fraai. Deze moeten worden opgenomen in de nieuwe brugconstructie. Het blijvende defect in de regio 11/12 zal onder een brugconstructie slechte reinigbaarheid en matige esthetiek met zich meebrengen. Besloten is om de contour van het defect middels aanbrenging van een botsubstituut zo goed als mogelijk te verbeteren. Verticale winst valt hiermee nauwelijks te behalen. Het beoogde doel is het creëren van een beter reinigbaar defect en enig horizontaal herstel (afbeelding 6a,b,c,d). Het resterende defect zal dan gemaskeerd moeten worden

dentista| 29 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

door gebruik te maken van roze porselein in de brugconstructie.

De afbehandeling Na circa twee maanden genezing kunnen de kronen van de 21 en 22 worden verwijderd en wordt een tijdelijke brug vervaardigd van de 13-21-22 (afbeelding 7a,b). Gedurende 3 maanden werd de soft-tissue geconditioneerd met deze tijdelijke brug. Hierna werd een volledig zirkonium brug vervaardigd (door TTL Zutphen). Met behulp van roze porselein is het resterende defect zo goed als mogelijk hersteld (afbeelding 8a,b,c,d). Goede reinigbaarheid is mogelijk middels een super-floss.

Nabeschouwing Het gebruik van roze porselein kan worden gezien als een noodgreep waar we als behandelaar meestal niet trots op zijn. Voor deze patiënte is het echter een esthetisch zeer acceptabele oplossing gebleken. Uiteraard was het resultaat mogelijk nog te verbeteren door het gebruikt van soft-tissue grafts of andere aanvullende technieken, maar na bijna 10 jaar van behandeling op behandeling is het voor patiënte wel even welletjes. En uiteindelijk behandelen we voor de patiënt en niet voor ons zelf.

David Rijkens is werkzaam als tandart-implantoloog bij Mondzorg Velsen (www.mondzorgvelsen.nl), Mondzorg Kudelstaart (www.mondzorgkudelstaart.nl) en Tandartspraktijk Prakken te Emmen.

Simplicity without compromise De filosofie achter het ontwerp van ASTRA TECH Implant System™ EV is gebaseerd op de natuurlijke dentitie met een ‘crown-down’ benadering als uitgangspunt, ondersteund door een intuïtief boorprotocol en zeer eenvoudige prothetische workflow. • Unieke interface met ‘1-positie-slot’ voor ATLANTIS patiëntspeciﬁeke abutments • Zelf geleidende afdrukcomponenten • Grote verscheidenheid in implantaten, voor alle indicaties • Flexibel boorprotocol De basis van deze evolutionaire stap blijft het unieke ASTRA TECH BioManagement Complex.

Voor meer informatie:

www.jointheev.com

www.dentsplyimplants.nl

NIEUW W

Tieneke Wulferink

Ergenissen Aan de top van een lijstje met ergernissen in mijn werk staat wel het niet nakomen van een afspraak. De tijd die je hebt om vervolgens iets anders te doen is altijd te kort en voordat je zeker weet dat iemand zijn afspraak niet nakomt ben je tien minuten verder. Wat rest er dan nog aan tijd om iets anders te doen? Bij dit soort momenten ga ik dan weer mijn eigen beleid na. Wanneer stuur ik een rekening en wat zal het effect hiervan zijn? De ergernis loopt alleen maar op als de rekening ook nog eens niet wordt betaald. En niet te vergeten de vervelende telefoontjes over het strenge aspect van de nota. Het blijft een punt van soms heftige discussie. De nota wil ik eigenlijk alleen sturen omdat ik vind dat ik

dentista| 31 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

mijn tijd verknoei met niets doen. Om het aantal niet nagekomen afspraken (nna’s) te voorkomen zet ik alle middelen in die er zijn: mails of sms’jes versturen en indien het niet anders kan ook een brief bij nieuwe patiënten voor het bevestigen van de afspraak. Zelf probeer ik ook niet te tornen aan een afspraak en wil ik het verzetten, of naar voren halen (vanwege uitval) van afspraken zoveel mogelijk beperken. Ik denk ook dat het veelvuldig verzetten van afspraken vanuit de praktijk nna’s in de hand werkt. Soms levert een gesprek bij een nna ook wel weer een leuke anekdote op. Onlangs sprak een jongedame op het antwoordapparaat in dat ze ziek was en de afspraak die een half uur la-

ter moest plaatsvinden niet door kon gaan. Ze vergat echter op te hangen en zei tegen een ander dat ze langer in de stad kon blijven hangen, want ze had het gefixt met de andere afspraak. Ik bedacht mij niet en heb haar direct gebeld en gezegt dat het shoppen nog 50 euro duurder uit zou vallen en heb haar de ingesproken tekst terug laten horen. Ik heb in deze conversatie wel een paar nieuwe scheldnamen geleerd. De nota heeft ze niet betaald maar ik had voor een keer minder ergernis over deze niet-nagekomen afspraak. Tieneke Wulferink is mondhygiëniste en als waarnemer werkzaam bij meerdere praktijken

dentista| Implantologie: vast en zeker Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

De 5 factoren voor succes

Hoe lastig kan het zijn?

dentista

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

In deze editie van Vast en Zeker bespreken we stapsgewijs de vijf factoren die vooraf beoordeeld dienen te worden om de complexiteit van de implantaatbehandeling goed in te kunnen schatten. Ook voor een niet-implanterende tandarts is dit een overzichtelijke methode om zijn patiënt vooraf al enigszins te kunnen informeren over het te verwachten behandeltraject. Frank Andriessen en David Rijkens

en steeds groter aantal implantaten wordt door tandartsen in de algemene praktijk geplaatst. Het voordeel hiervan is dat de patiënt niet naar een andere locatie verwezen hoeft te worden. Hij kan in een vertrouwde omgeving behandeld worden door een bekend team. Zolang de tandarts zijn capaciteiten en beperkingen kent en een goede behandelomgeving weet te creëren, is hier niets mis mee. Daarentegen zien we ook een toename van esthetisch onbevredigende resultaten of prothetisch onjuist geplaatste implantaten voorbijkomen. Aangemoedigd en geënthousiasmeerd door enkel een aantal dagen cursus (veelal aangeboden door een implantaatfabrikant) wordt soms wel heel snel de implanteerboor ter hand genomen. De technische procedure van implanteren is vrij snel onder de knie te krijgen. Veel lastiger is het om vooraf een juiste inschatting te maken van de complexiteit van de behandeling. Naast het opdoen van veel ervaring kan een goede diagnostische tool hierbij helpen. Net zoals we voor aanvang van een endodontische behandeling de moeilijkheidsgraad kunnen bepalen door middel van een ‘DETI-score’, zouden we dit ook meer moeten doen in de implantologie. De SAC-classificatie voor de implantologie biedt hiervoor de meeste houvast.1 In deze classificatie wordt onderscheid gemaakt tussen Straightforward, Advanced en Com-

plexe implantologiebehandelingen. De verwachting is dat deze score mogelijk een steeds belangrijkere rol gaat krijgen binnen de tariefstructuur van de implantologie.

1. Beschikbare hoeveelheid botvolume De eerste voorwaarde voor een succesvolle implantaatbehandeling is de aanwezigheid van voldoende bot om stabiliteit te geven aan een implantaat. Na verwijdering van een natuurlijk element zal resorptie van het omliggende bot optreden, in zowel horizontale als verticale dimensie. Door de smallere diameter van een implantaat ten opzichte van een natuurlijke wortel kan, ondanks enige resorptie, in veel situaties toch goed zonder een botopbouwprocedure een implantaat worden geplaatst. Dit geldt met name voor de zijdelingse delen. Zowel buccaal als linguaal is minimaal 1mm resterend bot noodzakelijk. Dit betekent dus dat het diasteem de breedte dient te hebben van een implantaat van acceptabele diameter, met daarbij opgeteld 2mm aan omliggend bot.2 Voor het plaatsen van bijvoorbeeld een 4,5mm breed implantaat is dan minimaal 6,5mm aan botbreedte noodzakelijk om zonder een aanvullende botopbouw het implantaat te kunnen plaatsen. Het verdient echter onze voorkeur een iets ruimere marge aan te houden. Onze aanbeveling is om 3mm op te tellen bij de diameter van het te plaatsen implantaat.

dentista| Implantologie: vast en zeker Tandarts

Een situatie waarbij voldoende botvolume aanwezig is om zonder botopbouwprocedure een implantaat te plaatsen mag worden gezien als een ’Straightforward’ behandeling. Situaties waarbij een botopbouw plaats kan vinden in combinatie met het plaatsen van een implantaat in dezelfde zitting worden als ’Advanced’ beschouwd. In situaties waarbij er in verticale of horizontale zin te weinig botvolume is om voldoende stabiliteit voor het implantaat te verkrijgen, zal eerst een solitaire botopbouwprocedure plaats moeten vinden. Omdat deze behandelingen veelal lastig zijn en een hogere mate van onvoorspelbaarheid kennen, vallen ze in de categorie ’Complex’. Ook een implantaat dat direct na extractie wordt geplaatst - een zogenaamde immediate placement - kunnen we in deze categorie plaatsen. Het verkrijgen van een perfecte plaatsing van een implantaat direct na extractie, waarbij ook nog voldoende primaire stabiliteit moet worden verkregen, maakt deze behandeling lastig.

dentista

Figuur 1 - Situatie waarbij voldoende bot beschikbaar is bij de regio 23 maar niet bij de regio 24.

Mondhygiënist

Tandarts

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Figuur 2 - Afwijkende stand van de radix van de 15, wat het plaatsen van een implantaat op locatie 14 bemoeilijkt door beperking van de beschikbare ruimte.

2. Anatomische risico’s Voorafgaand aan de behandeling is het belangrijk om de anatomische risico’s van een implantaatbehandeling goed in te schatten. Goede (röntgen-) diagnostiek en kennis van anatomie en structuren is daarbij essentieel. Een perforatie van de linguale cortex kan door beschadiging van de arterie (sub-) lingualis een bloeding veroorzaken, waarbij de mondbodem omhoog kan komen en de patiënt zou kunnen stikken. Uiteraard moet ook rekening worden gehouden met de nervus alveolaris inferior (onderkaakzenuw), het foramen mentalis en structuren als de neusbijholte en radices van naastgelegen elementen (figuur 2). Bij het oogsten van een botgraft speelt ook de morbiditeit van het donorgebied een rol. Indien een implantaat geplaatst kan worden in een anatomisch veilige zone kunnen we spreken van een laag risico. Situaties waarbij genoemde structuren wel nauwer betrokken zijn, kunnen worden onderverdeeld in een gemiddeld en hoog risico. Een behandeling waarbij een autoloog botgraft uit de regio van de verstandskies geoogst moet worden, bijvoorbeeld om een defect nabij het foramen mentalis op te bouwen, kan gezien worden als een hoog-risico behandeling (figuur 3). Bij een hoog anatomisch risico kan de gehele behandeling direct als ’Complex’ worden beschouwd.

dentista| 33 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Figuur 3 a,b,c,d,e - Situatie waarbij een autoloog botblokje uit het retromolaargebied wordt gebruikt (a,b,c) om de kaak te verbreden en te verhogen (d). Situatie na 5 maanden (e) toont een fraaie botkam met voldoende botbreedte. Na preparatie van de osteotomie is de goede doorbloeding van het bot duidelijk zichtbaar.

3. Esthetische risico’s De patiënt wenst uiteraard een behandelresultaat dat zo goed mogelijk overeenkomt met een natuurlijke situatie. In de zijdelingse delen van de onderkaak speelt de esthetiek een minder grote rol dan in het bovenfront. Indien het gewenste eindresultaat niet naar verwachting is kan dit voor zowel patiënt als behandelaar erg onbevredigend zijn. Het is daarom verstandig vooraf een inschatting te maken van het te verwachten eindresultaat. Hiervoor kan het beste een esthetische risico-analyse gemaakt worden.3 In deze analyse worden medische factoren, rookgedrag, verwachtingen van de patiënt, mate van ontsteking en grootte van defect meegewogen. Zwaar rokende patiënten, (te) hoge verwachtingen, verticale defecten, dunne biotypes en een hoge lachlijn kunnen beschouwd worden als hoge esthetische risico’s. Het is verstandig dit voorafgaand aan de behan-

Literatuurlijst 1. Boek: Dawson, Anthony and Chen, Stephen , The SAC Classification in Implant Dentistry, Quintessence 2. Buser D, von Arx T, ten Bruggenkate C, Weingart D. Basic surgical principles with ITI implants. Clin Oral Implants Res. 2000;11 Suppl 1:59-68. 3. Boek: Buser, Daniel; Belser, Urs; Wismeijer, Daniel, ITI Treatment Guide, Vol 1: Implant Therapy in the Esthetic Zone for Single-Tooth Replacements, Quintessence

Dental Pharma cvba / Ergo Special Products is een jong en dynamisch bedrijf dat zich volledig richt op ergonomische produkten.

Uw bron voor informatie over het witten van tanden en tevens de plek om diverse tandenbleekmiddelen én mondverzorgingsprodukten te kopen.

Draag zorg voor uw rug

COMFORTABEL WERKEN IN EEN GEZONDE HOUDING

Dental Pharma cvba / Ergo Special Products biedt u een assortiment aan dat voor iedere werkplek een oplossing op maat biedt.

HET TANDENBLEEKSYSTEEM MET ONGEKENDE RESULTATEN * 100% veilig aat lt direct resu gebruik k in gemakkeinlgijprodukten voldoenen hiten rwaard * Onze w n de laatste voo 100% aa regels. U van de E

Pony Comfo rt open

CONTRAST AM Pony Pur

MONDWATER

Ergo Balanc e

Mondwater voor onderhoud van het gebit in handige doseerfles.

Pony Comfo rt open de luxe

FASTDAM

Isolatiesysteem voor zachte mondweefsels (4 x 3ml spuitjes).

ERGO BALANCE

Pony Comfo rt

Aan de stoel (6 x 3ml spuitjes, 6% HP, 6 x 3ml spuitjes FastDam, 6 borstels en tips).

Een gasveer beweegt 12° naar links, rechts, voor en achter. Hierdoor ondervinden uw benen geen druk meer en wordt de bekkenfunctie gecorrigeerd.

Nu met gratis siliconen bitje. Direct bleken mogelijk!

CONTRAST PM PLUS Thuisbleken (4 x 3ml spuitjes in 10%, 15% of 18% CB).

TANDPASTA Dagelijkse whitening voor tanden met direct resultaat.

TEETH WHITENING PEN 1 whitening pen (met 3% carbomide peroxide). Eenvoudig in gebruik, alleen geschikt vanaf 12 jaar.

BEKIJK ONS VOLLEDIG ASSORTIMENT OP DENTAL PHARMA CVBA / ERGO SPECIAL PRODUCTS Z3 Doornveld 114, bus 2 1731 Zellik, België T +32 2 463 45 95 F +32 2 463 46 48 algemeen@ergosp.be

www.ergosp.be VRAAG NAAR EEN GRATIS PROEFPLAATSING OF DESKUNDIG ADVIES

VOOR ONS VOLLEDIG ASSORTIMENT: MEER INFO OF EEN PROEFPAKKET?

c-l.be DP15.1

Bamba ch Standa ard

c-l.be DP15.1

Pony Popula ir

www.contrasteuropE.be DENTAL PHARMA CVBA / CONTRASTEUROPE Z3 Doornveld 114, bus 2 - 1731 Zellik, België T +32 2 463 45 95 - F +32 2 463 46 48 algemeen@contrasteurope.be

dentista| Implantologie: vast en zeker Tandarts

Medium

Mondhygiënist

ESTHETIC RISK FACTORS*

Low

Medical status

Healthy patient and intact immune system

Smoking habit

Non-smoker

Light smoker(< 10 cig/d)

Heavy smoker (> 10 cig/d)

Patient’s esthetic expectation

Low

Medium

High

Lip line

Low

Medium

High

Gingival biotype

Low-scalloped, thick

Medium-scalloped, medium-thick

High-scalloped, thin

Shape of tooth crowns

Rectangular

Infection at implant site

None

Chronic

Acute

Bone level at adjacent teeth

5 mm to contact point

5.5 to 6.5 mm to contact point

7 mm to contact point

Restorative status of neighboring teeth

Virgin

Width of edentulous span

1 tooth (≥ 7 mm

Soft-tissue anatomy

Intact soft tissue

Bone anatomy

Alveolar crest without

Horizontal bone

Vertical bone

of alveolar crest

bone deficiency

deficiency

4. Complexiteit van de behandeling De mate van complexiteit hangt vooral samen met de uitgebreidheid van planning en het aantal ingrepen dat nodig is om tot het beoogde eindresultaat te komen. Een ‘Straightforward’ solitaire vervanging van een eerste molaar in de onderkaak met voldoende bothoogte, -breedte en ruimte, vraagt om relatief minder planning en kan als laag-complex worden beschouwd. Situaties waarbij direct na extractie een implantaat geplaatst wordt of waarbij aanvullend een botopbouw moet worden uitgevoerd vragen een veel uitgebreidere planning en meer voorbereiding. Ook een orthodontisch voortraject, met alle bijbehorende afspraken, verhoogt de complexiteit. Deze behandeltrajecten kunnen dan ook als gemiddeld tot hoog complex worden gezien.

5. Risico op complicaties Elke chirurgische ingreep brengt een bepaald risico op complicaties met zich mee. Deze complicaties kunnen klein en voorbijgaand maar ook groot en langdurig zijn, met alle consequenties van dien. Indien de te verwachten complicaties, zoals bijvoorbeeld irritatie van een hechtdraad of het loskomen van een healing abutment, doorgaans geen grote gevolgen voor het eindresultaat met zich mee brengen, spreken

dentista| 35 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

High Reduced immune system

dentista

Tandarts

Triangular

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Figuur 4 - immediate placement: directe plaatsing van een implantaat na extractie.

Restored 1 tooth (< 7 mm)

2 teeth or more Soft-tissue defects

Tabel 1 - Esthetische risico-analyse

deling met de patiënt te bespreken om de verwachtingen bij te stellen en waar nodig gedrag (roken) aan te passen.

Assistent

Figuur 5 - Dehiscentie van de gingiva na het uitvoeren van een uitgebreide botopbouw en plaatsing van 2 implantaten.

we van een laag complicatierisico. Dit is meestal van toepassing op situaties waarbij geen botopbouwprocedure noodzakelijk is. Bij het uitvoeren van een aanvullende botopbouw is het risico op complicaties groter (gemiddeld complicatierisico), omdat er na plaatsing doorgaans minder stabiliteit van het implantaat is. Er is ook een grotere kans op infectie en dehiscentie door een langere behandelduur (figuur 5). Het aanbrengen van een elders geoogst botgraft kan door de relatief hogere kans op afstoting worden beschouwd als een hoog complicatierisico omdat verlies van de graft grote consequenties met zich meebrengt voor de gehele vervolgbehandeling.

Conclusie Voordat je aan een implantologiebehandeling begint dient de moeilijkheidsgraad te worden ingeschat. Deze kan worden bepaald door de volgende factoren vooraf te beoordelen: • Beschikbare hoeveelheid botvolume; • Anatomische risico’s; • Esthetische risico’s; • Complexiteit van de behandeling; • Risico op complicaties. Indien een van deze factoren een hoog risico of complexiteit met zich meebrengt, kan worden uitgegaan van een hoge moeilijkheidsgraad. Het is belangrijk de patiënt goed te informeren over het behandeltraject, mogelijke complicaties en het te verwachten eindresultaat.

Frank Andriessen is werkzaam als tandarts-implantoloog bij het Tandheelkundig Centrum Wilhelminapier (www.tand-implant.nl) te Rotterdam. David Rijkens is werkzaam als tandart-implantoloog bij Mondzorg Velsen (www. mondzorgvelsen.nl), Mondzorg Kudelstaart (www.mondzorgkudelstaart.nl) en Tandartspraktijk Prakken te Emmen. Zij zijn daarnaast beiden cursusleider en docent van de MasterClass Implantologie van het ACTA www.acta-de.nl.

Baanbrekende studie door onafhankelijke onderzoekers toont significant minder verlies bij Straumann-implantaten dan bij 7 andere merken1. •

Analyse van een klinische studie van meer dan 11.000 implantaten bij

•

De studie bewijst voor het eerst dat het implantaatverliespercentage

2.765 patiënten en met een 9 jaar follow-up.

afhankelijk is van het toegepaste implantaatmerk: Straumann

heeft het laagste percentage implantaatverlies van alle in de studie • •

onderzochte implantaatmerken.

Bevindingen zijn zeer relevant voor tandartsen die hun

implantaatkeuze baseren op onafhankelijk klinisch bewijs.

De onafhankelijke studie is gepubliceerd in het toonaangevende Journal of Dental Research.

1 Derks J, Håkansson J, Wennström JL, Tomasi C, Larsson M, Berglundh T, Dept. of Periodontology, Institute of Odontology, Sahlgrenska Academy, Universität Göteborg

Meer informatie over deze studie of onze producten: (030) 600 89 00, verkoop@straumann.com, www.straumann.nl

Het promotietraject van Bart van Oirschot

“De resultaten zijn veelbelovend” Binnen de implantologie wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Maar wat houdt dat precies in, hoe gaat het in zijn werk en wat hebben we eraan in de praktijk? Promovendus Bart van Oirschot vertelt ons over zijn promotieonderzoek op het gebied van implantaatoppervlakken.

Wat is je achtergrond? “Na het afronden van mijn studie tandheelkunde in Nijmegen (2006), volgde ik aan dezelfde universiteit een postdoctorale opleiding tot tandarts-implantoloog. Daarna ben ik in 2009 begonnen met mijn promotietraject aan de afdeling Biomaterialen. Naast mijn onderzoekstaken ben ik momenteel werkzaam als tandarts-implantoloog in de Kliniek voor Implantologie van het Radboud UMC en werk ik op de afdeling MKA-chirurgie van het Amphia ziekenhuis in Breda.” Hoe ben je onderzoeker geworden? “Ik heb me altijd geïnteresseerd voor nieuwe ontwikkelingen en innovaties binnen de tandheelkunde, met name op het gebied van de orale implantologie. Tijdens mijn studie tandheelkunde heb ik er daarom voor gekozen om onderzoek te doen op de afdeling Biomaterialen naar oppervlaktemodificaties voor titanium botimplantaten. Deze eerste kennismaking heeft aan de basis gestaan voor mijn verdere promotieonderzoek.” Hoe ziet een promotietraject eruit? “Het begin van je promotietraject is vaak een oriënterende periode die bestaat uit het lezen van literatuur en het formuleren van een onderzoeksvraag. In de volgende fase ga je verder met het uitwerken van je onderzoeksvraag en schrijf je een werkpro-

tocol. Hierin staan het doel, hypothese en de verschillende stappen van de studie vermeld. Na het uitvoeren van de experimenten verzamel je de data en ga je aan de slag met de analyses. Vervolgens schrijf je een manuscript waarin je de resultaten vermeldt en het belang van je bevindingen bediscussieert. Dit manuscript dien je daarna in bij een wetenschappelijk tijdschrift. Vergis je niet, er kan daarbij ruim een jaar tussen het uitvoeren van de experimenten en het verschijnen van de publicatie zitten. Aan het einde van het promotietraject worden de manuscripten van de studies samengevoegd tot één compleet verhaal, de thesis. Het promotietraject sluit je daarna af door je thesis in het openbaar te verdedigen, waarna bij een positieve beoordeling de graad van doctor wordt verkregen.” Combineer(de) je het onderzoek met een baan als tandarts? “Dankzij hulp en ondersteuning van de collega’s op de afdeling Biomaterialen heb ik mijn onderzoekstaken gelukkig altijd kunnen combineren met mijn klinische werkzaamheden. Zonder deze hulp was dat waarschijnlijk niet mogelijk geweest.” Valt dat goed te combineren? “De combinatie tussen patiëntbehandeling en onderzoek is - zoals gezegd - intensief maar ook enorm afwisselend. Het is een drukke periode waarbij je de tijd tussen

Barts Proefschrift

Cavex Bite&White

ExSense T

• Vermindert tand gevoeligheid • Helpt gevoelige tanden voorkomen • Versnelt en versterkt het re-mineralisatie proces • Maakt het tandoppervlak glad en glanzend, ‘luster-effect’ • Versterkt en verlengt het whiteningeffect na de bleekbehandeling • Vertraagt het proces van plakvorming • Op basis van hydroxyapatiet en hydro dispersing gel

Vraag nu uw gratis monster aan op www.cavex.nl/exsense

Nieuw

www.exsense.nl Cavex Bite&White ExSense biedt dankzij een unieke cocktail van hydroxyapatiet en “hydro-dispersing clay” snel en langdurig verlichting van gevoelige tanden. De unieke eigenschappen van de “hydro-dispersing clay” zorgen voor een versnelde verspreiding en boost in de penetratie van het hydroxyapatiet. Dankzij deze synergetische samenstelling van Cavex Bite&White ExSense dringt de hydroxyapatiet extra diep door in de tubuli en “microcracks” in het glazuur. Hierdoor worden deze niet alleen volledig afgesloten maar vindt er tevens kristallisatie plaats die de micro-hardheid helpt herstellen en het re-mineralisatie proces versnelt.

je klinische werkzaamheden en onderzoek goed moet kunnen scheiden. Je ontkomt er daarnaast natuurlijk niet aan om ook ‘s avonds en in de weekenden je laptop ter hand te nemen om de laatste resultaten in te voeren of nog een revisie van een artikel door te spitten.” Wat was je onderzoeksonderwerp? “Patiënten vragen steeds meer om chirurgische ingrepen met een zo kort mogelijke herstelperiode. Botimplantaten worden hierdoor eerder, of zelfs direct na het plaatsen, functioneel belast. Het risico op mislukkingen neemt daardoor ook toe, omdat het implantaat weinig tijd heeft gehad om vast te groeien in het bot van de patiënt. Ik heb daarom geprobeerd om in verschillende botcondities de peri-implantaire botvorming te versnellen door op het oppervlakte van titanium botimplantaten een coating aan te brengen. Deze coating bestaat uit bioactieve materialen en lijkt qua structuur sterk op het lichaamseigen bot. Om de verschillende klinische botcondities zo goed mogelijk te benaderen, heb ik gebruik gemaakt van verschillende diermodellen die varieerden in botkwaliteit en bot-kwantiteit.” Met wie heb je samengewerkt? “Mijn (co)promotoren waren prof. Gert Meijer, prof. John Jansen en dr. Jeroen van den Beucken. Zij hebben mij enorm veel geleerd op het gebied van biomaterialen, tissue engineering en oppervlaktemodificaties. Daarnaast maakte mijn onderzoek deel uit van het BioMedical Materials (BMM) program. Daardoor heb ik de kans gekregen om met meerdere academische partners te kunnen samenwerken waaronder collega’s van de universiteiten in Utrecht en Twente.” Op welke manier heb je data verzameld? “Bij een aantal studies heb ik na het vastgroeien van de implantaten mechanische tests uitgevoerd om te bepalen hoeveel kracht er nodig was om het implantaat los te draaien uit het bot. Daarnaast heb ik van andere implantaten histologische coupes gemaakt om het bot-tot-implantaat contact en botvolume rond de implantaten te meten.” Kwamen er verrassende uitkomsten uit het onderzoek? “Natuurlijk! Zoals bij ieder onderzoek kom je vaak tot verrassende resultaten. Soms

dentista| 39 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

zijn ze beter dan verwacht en op andere momenten zijn ze beduidend minder dan waarop je geanticipeerd had. Dat is juist het mooie van onderzoek doen.” Wat heeft de algemeen practicus aan de uitkomsten van dit onderzoek? “Het gebruik van implantaten is een algemeen gebruikte behandelmogelijkheid geworden voor zowel edentate als partieel dentate patiënten. In gunstige klinische situaties hebben titanium implantaten dan ook hoge overlevings- en succespercentages. Echter, in complexe situaties waarbij er sprake is van een gecompromitteerde botomgeving, zijn de succespercentages beduidend lager. Het is daarom van groot belang om ‘op-maat-gemaakte’ implantaatoppervlakken te ontwikkelen met optimale botvormende eigenschappen. Mijn onderzoek heeft aangetoond dat de toevoeging van een coating op basis van bioactieve materialen de botvormende eigenschappen van een implantaatoppervlak verbetert en daarmee de botvorming kan verhogen in vergelijking met niet-gecoate implantaatoppervlakken. De resultaten zijn veelbelovend en nodigen uit tot klinisch vervolgonderzoek.” Hoe heb je je onderzoekstijd ervaren? “Mijn promotietraject heb ik ervaren als een mooie en leerzame periode waarbij ik op onze afdeling - die sterk internationaal georiënteerd is - met collega’s heb mogen samenwerken uit alle delen van de wereld. Daarnaast heeft het onderzoek mijn klinische blik enorm verbreed. Hiervan heb ik nog dagelijks profijt bij de behandeling van mijn patiënten.”

Bart van Oirschot

dentista| Team in beeld Tandarts

Mondhygiënist

dentista

Tandarts

Kliniek Tandheelkunde Sneek

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Kliniek Tandheel

Specialisatie: Implantologie,

Team

angst, kinderen. ISO gecertifi-

Praktijkmanager Doris Post geeft aan dat ze een prachtig team hebben met een goede balans tussen jonge en ervaren medewerkers. “We zijn ook een hecht team, dat elkaar steunt zodat we ons kunnen focussen op de behandelingen en taken die iedereen heeft. Elk teamlid kan zijn waardevolle persoonlijkheid inbrengen in onze kernwaarden MIKK (maatwerk, innovatief, klantgericht, kennis). Hier investeren we veel in, om de patiënten uiteindelijk goede zorg te kunnen bieden en om laagdrempeligheid voor patiënten en collega’s te waarborgen. Dit levert een ondernemend, innovatief en enthousiast team op.” Ieder teamlid weet precies wat er van hem of haar wordt verwacht. Iedereen heeft zijn

ceerd, erkend leerbedrijf Calibris Aantal stoelen: 4 behandelkamers, waarvan 1 operatiekamer

Medewerkers: 1 tandarts-implantoloog 2 tandartsen 1 praktijkmanager 2 klinisch prothesetechnici 1 mondhygiënist 1 preventieassistent 2 tandartsassistenten 1 frontofficemanager

eigen vrijheden maar zeker ook zijn eigen verantwoordelijkheden. Verantwoordelijkheid voor het totaalproces van de patiënt. Dat betekent dat er soms verder wordt gekeken dan in de taakomschrijving staat beschreven.”

Communicatie “We spreken en ontmoeten elkaar dagelijks voor zowel formeel als informeel overleg. Elke ochtend hebben we een teamoverleg waarin de dagelijks werkzaamheden worden besproken. Maandelijks hebben we een behandelaarsoverleg en elke twee maanden een uitgebreid teamoverleg. Er wordt vergaderd aan de hand van een agenda waarin punten vanuit het management en het team zijn opgenomen. Iedereen heeft

Foto: NFP/ Pieter Magielsen

kunde Sneek de mogelijkheid tot eigen inbreng. We werken met interne computerberichten en mondeling overleg. Dit gaat in de meeste gevallen uitstekend. Toch kan er soms - zoals in de beste gezinnen - miscommunicatie optreden. Dit wordt dan laagdrempelig opgelost.”

Pand “Onze praktijk is gevestigd in een gezondheidscentrum, centraal gelegen achter het Antoniusziekenhuis in Sneek. Patiënten vinden het prettig dat zij hier voor meerdere zaken terecht kunnen zoals een apotheek, huisartsen, huidtherapeut, tandarts, psycholoog en oefentherapeut. Urgente situaties kunnen weer makkelijk worden verwezen naar het ziekenhuis. Als

dentista| 41 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

patiënten bij ons binnenkomen, zien ze als eerste de open, royale wachtruimte met de receptie een rustgevend beeld van het strand. Dit geeft ze meteen een warm welkom.”

Goed geregeld “Behandeling onder narcose is voor een aantal patiënten een fantastische uitkomst die wij als enige praktijk in onze regio bieden. Daarnaast beschikken we over een operatiemicroscoop, wat het voor de endodontologie stukken makkelijker maakt. Verder werken wij met ‘Four Handed Dentistry’ wat tijdsbesparing oplevert. Om de beste zorg voor onze patiënten te waarborgen, blijven wij binnen het team kennis delen en doen we frequent aan nascholing.”

dentista| Een kunstgebit, hoe zit dat? Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

wel of niet demonteren?

Adrukken van dentista stegconstructies Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

In dit artikel beschrijven we hoe een bestaande stegconstructie afgedrukt en dus gedupliceerd kan worden zonder deze te demonteren. Ralph van der Reijden en Mark Veenstra

teeds vaker komt het voor dat een behandelaar te maken krijgt met patiënten met bestaande implantaten met daarop soms verouderde suprastructuren. De prothesen zijn versleten maar de stegconstructie is nog prima te gebruiken. Hierop kan dan vervolgens een aanpassing, reparatie of een vervangende prothese worden gemaakt. Voor het afdrukken van bestaande drukknopsystemen zijn voldoende hulpmiddelen met bijbehorende documentatie beschikbaar. Zo ook voor het afdrukken van een stegconstructie waarbij de steg wordt gedemonteerd. Echter, als de behandelaar ervoor kiest om de stegconstructie te laten zitten tijdens het afdrukken en de steg te dupliceren, is er niet erg veel documentatie voorhanden die dit eenduidig ondersteunt. Dit artikel biedt meer inzicht.

Ideale volgorde: 1. Lepels passen 2. Randen opbouwen 3. Overkappingsruimte vrij snijden 4. Steg uitblokken 5. Totaalafdruk nemen 6. Controle afdruk op weergave en hechting afdrukmassa aan de lepel

Wel of niet De keuze om de stegconstructie wel of niet te demonteren is uiteraard aan de behandelaar. Denk hierbij aan de belasting voor de patiënt in verhouding tot het eindresultaat. Daarnaast speelt de ervaringen uit voorgaande behandelingen mee om de keuze te maken om wel of niet te gaan demonteren. Hoewel veel constructies het toelaten om te demonteren, zijn er ook situaties waarbij het demonteren van de steg niet wenselijk of zelfs niet mogelijk is. Denk hierbij aan een verouderd systeem waarvoor geen nieuwe onderdelen of hulpdelen meer te

leverbaar zijn. Ook de belasting voor de patiënt bij het uitnemen van de steg is een goede reden deze te laten zitten tijdens het afdrukken. Als de implantaten geplaatst zijn op botniveau, zullen er healingabutments moeten worden geplaatst zodat als de steg verwijderd is - het overgroeien van het implantaat door de mucosa wordt voorkomen. In een aantal gevallen kan het als zeer pijnlijk worden ervaren om een steg te verwijderen die sub-mucosaal aansluit op het implantaat. Voor de patiënt is het dan ook het minst belastend om de steg dan juist níet te verwijderen en de steg af te drukken in situ.

Alginaatafdruk en individuele lepel Een tip is om vóór het uitgieten in gips, ter plaatse van de steg, Duralay in de alginaatafdruk te gieten zodat de steg op het anatomisch model goed afgevormd is. Duralay heeft de eigenschap om te krimpen. Dit maakt het niet ideaal om een steg te dupliceren op het fysiologische model maar wel voor het anatomische model. Bij het vervaardigen van de individuele lepel is het belangrijk dat het ter plaatse van de overkappingsruimte rond de steg iets ruimer is uitgeblokt dan gemiddeld. Voor een goede hechting aan de lepel is - naast het gebruik van het juiste adhesief - aan te raden om ter plaatse van de overkappingsruimte voor de steg voor een ‘mechanische retentie’ te zorgen. Denk hierbij bijvoor-

dentista| Een kunstgebit, hoe zit dat? Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dentista 2

Tandarts

beeld aan een ondersnijding in de vorm van een rimlock of kleine perforaties. Dit heeft als functie om te voorkomen dat de afdrukmassa bij het uithalen van de lepel los komt. Komt deze toch los, dan is het verstandig om de afdruk over te maken. Een afdruk waarbij het materiaal is losgekomen van de lepel is onbetrouwbaar en dient altijd opnieuw te worden genomen. Er zal altijd sprake zijn van vervorming. De kans dat de prothese niet zal passen - als deze eenmaal klaar is, is dan groot. Het is van het grootste belang dat de prothese spanningsvrij op de constructie vastklikt.

Afdrukken van een steg in situ Alle voorbereidingen voor de definitieve afdruk zijn gelijk aan die van een definitieve afdruk op een edentate kaak, zoals beschreven in Dentista 4-2014. Beginnend met bijvoorbeeld een randopbouw met iso-functional en extra heavy afdrukmassa. Vooral de randopbouw met de extra heavy afdrukmassa dient nauwkeurig te gebeuren. Als deze onder de steg loopt, komt de afdruk niet meer uit de mond of wordt deze losgetrokken uit de lepel. Blijkt dat de randopbouw toch is losgekomen, dient deze overnieuw te worden gedaan. Als de randopbouw is gedaan, wordt de ruimte waar de steg zich bevindt vrij gesneden. Op die manier ontstaat er voldoende ruimte voor de afdrukmassa

dentista| 43 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

van de totaalafdruk. Als al deze voorbereidingen zijn gedaan kan de steg worden uitgeblokt. (foto 1 en 2)

Steg uitblokken Om te voorkomen dat er afdrukmassa onder de steg doorloopt, zal de ruimte onder de steg moeten worden uitgeblokt. Dit is een lastig klusje en het materiaal dat wordt gebruikt mag niet hechten aan de afdrukmassa. Het materiaal moet tevens sterk genoeg zijn om niet weggedrukt te worden tijdens het maken van de afdruk. Ook mag het geen invloed hebben op de afvorming van de steg. Daarnaast moet het in het vochtige milieu in de mond goed te vormen zijn. Er zijn verschillende materialen op de markt die hiervoor zijn te gebruiken. Wij gebruiken hiervoor zachte gele was. Deze moet heel nauwkeurig onder de steg worden aangebracht. Als in plaats van alleen onder de bar ook was òp de steg wordt aangebracht, krijg je geen goede weergave van het origineel. Hierdoor zal de ruiter later niet goed op het

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dentista| Een kunstgebit, hoe zit dat? Tandarts

dentista model kunnen worden geplaatst en zal deze in de mond niet correct op zijn plek komen. Zorg er dan ook voor dat de overtollige was aan de buccale zijde en aan de linguale/palatinale zijde heel secuur wordt weggehaald. Het probleem hierbij is dat de was die de ruimte tussen de bar en de gingiva moet opvullen weer snel van zijn plaats kan komen. Dit vergt wat oefening en zal soms een aantal keren herhaald moeten worden voordat het stabiel blijft zitten. Is dit niet het geval, dan wordt het materiaal tijdens het afdrukken van zijn plaats gedrukt en loopt het alsnog de onder de steg. (foto 3, 4 en 5)

De totaalafdruk Als de randopbouw en het uitblokken is uitgevoerd, kan de laatste stap worden genomen: de totaalafdruk. Het is de bedoeling dat de volledige lepel wordt ingesmeerd met afdrukmassa. Zo ook de delen waar de randen zijn opgebouwd / afgevormd. Tevens kan er worden gekozen de steg ook voor te spuiten. Dit voorspuiten moet voorzichtig en precies gebeuren, zonder dat de uitgeblokte delen van hun plek worden geschoven. Breng de gevulde lepel voorzichtig en langzaam op de plek. Probeer dit in één vloeiende beweging te doen, zonder de lepel al teveel heen en weer te bewegen. De afdrukmassa is immers al bezig langzaam uit te harden en - met name een zijwaartse - beweging kan er voor zorgen dat de al wat stug geworden delen alsnog de ‘uitgeblokte delen’ van hun plaats drukken. Als de afdrukmassa volgens de door de fabrikant opgegeven tijd is uitgehard, kan deze uit de mond worden genomen. Het is zeer belangrijk de afdruk direct te controleren. Als de steg mooi is afgevormd in de afdruk en de afdrukmassa niet is losgekomen, is deze goed bruikbaar. (foto 6, 7 en 8)

Uitgieten Na het maken van een correcte en nauw-

dentista| 45 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Tandarts

keurige afdruk, volgt weer de tandtechnische fase. Het is de bedoeling dat er een stevig model gemaakt wordt met een in kunsthars uitgegoten steg. Er zijn diverse modelkunststoffen op de markt waarmee de steg zuiver kan worden uitgegoten. Echter, alleen de steg kan in modelkunststof worden uitgegoten. In verband met de hechting van de kunstharsen aan elkaar kan op een kunstdtof model geen prothese worden afgeperst. Het is zeer belangrijk dat de kunsthars steg stevig in het gips wordt verankerd. Dit is bijvoorbeeld met een gebogen draad te bewerkstelligen. Deze zorgt dan ook nog voor extra sterkte van het kunsthars stegdeel. Door hier extensies voor in het model aan te maken, zorgen deze voor retentie in het gips. Als de kunststof is uitgehard, kan de afdruk worden uitgegoten zoals gebruikelijk bij het uitgieten van een definitieve afdruk. Zodra het model zijn droge sterkte heeft bereikt, kan de volgende tandtechnische fase worden gestart. (foto 9, 10 en 11)

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Conclusie De vervangingsprothese zal de komende jaren de overhand gaan krijgen op de prothese op nieuwe implantaten. In veel gevallen zal de suprastuctuur nog voldoen, terwijl de prothese wel degelijk versleten is. Het uitgangspunt zou dan ook moeten zijn dat er niet onnodig suprastructuren worden vervangen, maar dat er voor zover mogelijk met de bestaande structuren wordt verdergewerkt. De bestaande structuren kunnen worden gedemonteerd of worden afgedrukt in situ. Voor dit laatste is iets meer creativiteit vereist dan bij demontage, waarbij de implantaatfabrikanten vaak goede hulpdelen en documentatie aanbieden. Echter is in beide gevallen veel precisie vereist. Neem de tijd en controleer elke stap voordat de volgende wordt gezet. Denk altijd goed na over de voorspelbaarheid van de gekozen methode en over de belasting en het ongemak dat dit met zich meebrengt voor de patiënt.

Mark Veenstra (l) en Ralph van der Reijden (r) zijn beiden tandtechnicus en tandprotheticus. Ralph heeft twee praktijken in Rotterdam (www.ralphvanderreijden.nl) en is docent aan de opleiding tandprothetiek. Mark is eigenaar van tandprothetische praktijk en tandtechnisch laboratorium Veenstra in Emmen en werkzaam bij verschillende tandartspraktijken. Tevens is hij docent en kliniekcoördinator bij de opleiding Tandprothetiek aan de Hogeschool Utrecht.

preventieassistent en mondhygiënist

Haal eruit wat erin zit Iedere praktijk wil efficiënt werken met een optimale kamerbezetting en een volle agenda. Zeker nu de tarieven naar beneden zijn gegaan, is het nog belangrijker om medewerkers maximaal in te zetten. Lieneke Steverink-Jorna geeft aan hoe je dit zo goed mogelijk kunt doen. Lieneke Steverink-Jorna

ragen die tandartsen en praktijkmanagers bijvoorbeeld hebben zijn: Hoe kan de preventieassistent in de praktijk zoveel mogelijk stoeluren draaien, zonder dat grenzen overschreden worden? Welke taken zijn specifiek voor de mondhygiënist? Hoe kan men optimaal samenwerken in de praktijk, zodat alles soepel verloopt?

Screening Allereerst is het belangrijk dat tijdens het mondonderzoek de DPSI wordt bepaald en de anamnese up to date is. Tevens is het belangrijk om cariësrisico, -activiteit en -progressie vast te leggen. Uiteraard is het ook belangrijk om gebitsslijtage zoals erosie te diagnosticeren. Pas als deze gegevens zijn verzameld, kan worden besloten of men voor primaire, secundaire of tertiaire preventie naar de preventieassistent of mondhygiënist verwijst. Overigens kan een praktijk besluiten dat de mondhygiënist dit mondonderzoek uitvoert bij ongecompliceerde patiënten. Men kan ook kiezen om de controle gezamenlijk te doen waarin ieder zijn taak kent. Voordeel hiervan is dat er direct kan worden overlegd en men van elkaar kan leren. Zo zou de mondhygiënist verantwoordelijk kunnen zijn voor de DPSI en de tandarts voor de cariësdiagnostiek.

DPSI De preventieassistent kan ingezet worden bij DPSI 0 t/m 2. Maar wat nou als het net DPSI 3 is? Of er is maar één echt diepe pocket? De preventieassistent kan na het inventariseren van de mondhygiëne de hulp inroepen van de mondhygiënist.

Hierbij wordt overlegd over het behandelplan. DPSI 3 kan een paropatiënt zijn en/of een patiënt met subgingivaal tandsteen. In dat geval kan de patiënt het beste terecht bij de mondhygiënist. In het geval van pseudopockets (fors gezwollen gingiva), bijvoorbeeld bij een puber, kan men kiezen om de preventieassistent de professionele gebitsreiniging uit te laten voeren waarbij een goede instructie wordt gegeven. Bij de volgende behandeling kan worden geëvalueerd of deze zorg voldoende was, of dat de patiënt alsnog naar de mondhygiënist verwezen wordt. Bij één diepe pocket is het vaak geen gewone parodontitis en wordt met de tandarts samengewerkt voor de uiteindelijke diagnose. In het geval van echte parodontitis wordt uiteraard verwezen naar de mondhygiënist. Probeer hierbij de mondhygiënist niet op te zadelen met werk dat eigenlijk voor de parodontoloog of de extractietang is. Het is voor je praktijk, voor de mondhygiënist en zeker voor de patiënt wenselijk om op tijd te verwijzen. Wees daarom streng in de DPSI-bepaling en wacht niet af tot de patiënt aangeeft dat hij losse tanden ervaart.

Primaire preventie De preventieassistent hoeft niet altijd tandsteen te verwijderen. Zij kan ook goed de primaire preventie doen. Denk aan poetsinstructies bij kinderen waarbij de zessen net zijn doorgebroken, of patiënten waarbij de tandarts net een brug heeft geplaatst. Het is prima service als patiënten na het plaatsen van hun brug - of een uitneembare voorziening - direct voorlichting krijgen over het onderhoud. Het verzorgen

van lessen in het basisonderwijs kan ook ontzettend leuk en nuttig zijn voor de preventieassistent en mondhygiënist. Perfecte collectieve en primaire preventie waarbij de praktijk zich van zijn beste kant laat zien.

Aanvullende cursus Handige preventieassistenten met aanvullende cursussen kunnen ook sealen, anesthesie geven, afdrukken maken, nazorg doen, tot op bepaalde hoogte restaureren en losgekomen kronen cementeren. Genoeg te doen dus voor de preventieassistent, terwijl de tandarts verder werkt. Schiet hier echter niet in door; werk vanuit talenten en niet vanuit de beoogde winst. Preventieassistenten die regelmatig bijen nascholing volgen, kunnen goed op de hoogte zijn, maar kunnen patiënten nog steeds niet geheel zelfstandig behandelen. Men kan de praktijk wel zo organiseren dat de mondhygiënist van kamer naar kamer loopt bij het werken met veel preventieassistenten. De mondhygiënist bepaalt het preventieve beleid en houdt een oogje (en handje) in het zeil.

Als het wat moeilijker wordt Daar waar de preventieassistent een aanvullende cursus voor nodig heeft, is de mondhygiënist al ruim voor opgeleid. De mondhygiënist is aan zet bij secundaire en tertiaire preventie, bij patiënten met een ziekte onder de leden of die zwanger zijn. Vaak wordt vergeten dat in het geval van cariës en erosie de mondhygiënist de aangewezen persoon is om te coachen op voeding. Bij de cursus tot preventieassistent komt het onderwerp voeding wel aan de orde, maar slechts basaal. De mondhygiënist krijgt dit juist heel uitgebreid onderwezen. Ook de medisch gecompromitteerde patiënt - bijvoorbeeld iemand die chemo krijgt - is voor de mondhygiënist niet onbekend. Deze patiënten kunnen een grote steun hebben aan de mondhygiënist. Zwangerschap is een perfect moment om preventie in te zetten. Tijdens de zwangerschap is de mond ook aan veranderingen onderhevig. De preventieassistent is hier doorgaans onvoldoende van op de hoogte.

Implantaten Bij implantaten is de hulp van de preventieassistent en de mondhygiënist hard nodig. Voordat het implantaat wordt geplaatst, moet de mond natuurlijk goed schoon zijn. Tijdens het plaatsen bieden deze tandheelkundigen ook de nodige zorg. Het thuis

dentista| 47 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

op de juiste wijze schoonhouden van het implantaat is cruciaal voor het slagen van het implantaat op de langere termijn. Een goede instructie is dus hard nodig. De 0-meting - om de normale conditie van de gingiva te meten - dient zes weken na het plaatsen van het implantaat te geschieden. Ook dit is een klus die je aan een ervaren preventieassistent (met kennis hierover) of mondhygiënist kunt toevertrouwen. Het implantaat moet nauwlettend in de gaten worden gehouden en als er bloeding optreedt bij het sonderen, is het verstandig de mondhygiënist in te schakelen. Wacht wederom niet te lang, want een implantaat met botverlies moet al gauw retour naar de implantoloog, kaakchirurg of parodontoloog.

Meerwaarde van de mondhygiënist Een mondhygiënist kan meer dan alleen patiënten behandelen. Ze zetten immers ook eigen praktijken op. Dus heb je een

www.dent-medmaterials.nl Tel. 0226 - 360 150

U kiest toch voor kwaliteit?

Uw patiĂŤnt verwacht niet anders!

mondhygiënist in huis, profiteer dan van zijn capaciteiten en neem hem serieus in zijn talenten. Zo kan een mondhygiënist prima protocollen schrijven, teamuitjes organiseren, agenda’s en notulen maken van vergaderingen, voorzitten van het werkoverleg, het praktijkjournaal schrijven voor in de wachtkamer, de marketing aanpakken, richtlijnen implementeren en evalueren. De mondhygiënist barst vaak van ideeën maar moet zich wel uitgenodigd voelen om deze met de rest te delen en uit te voeren. Nodig de mondhygiënist eens uit voor een brainstormsessie, zodat deze kracht niet aan het job-hoppen slaat. De mondhygiënist die zijn ei kwijt kan in de praktijk zal de praktijk waarschijnlijk een stuk langer trouw blijven.

Zelfstandig Blijf wel altijd overleggen met elkaar. Binnen een team moet niet iedereen ‘met de deur dicht’ werken. Toch zie je in bijna elke vacature staan dat de sollicitant zelfstandig moet kunnen werken. Goed, het is niet de bedoeling dat de werknemer continu bij de preventieassistent binnenwandelt voor elke futiliteit. Spreek daarom goed met elkaar af wanneer precies wordt overlegd.

Zo kan worden gekozen om elke keer foto’s met elkaar te bespreken, zodat tijdens de behandeling geen moeilijkheden ontstaan. Bijvoorbeeld doordat de mondhygiënist een initiële behandeling start terwijl nog een endo gedaan moet worden. Een vrij gevestigde mondhygiënist zal via de post of telefoon communiceren en vindt het fijn als de tandarts zelf reageert.

Wanneer overleg? Het handigst is om voor het starten van het dagprogramma alle wederzijdse patiënten met elkaar door te nemen. Staan ze goed ingepland? Moet de behandelaar rekening houden met een antibiotica prophylaxe? Ieder opgesteld behandelplan moet met elkaar worden overlegd. Sommige praktijken organiseren hier wekelijkse meetings voor, anderen doen het ter plekke. Men doet er goed aan om ook op het einde van de dag bij elkaar te gaan zitten om de dag door te nemen. Wat ging goed en wat niet? Dit is in het begin een tijdsinvestering maar na een poosje zullen de praktijkdagen juist heel soepel en snel verlopen. Men zal elkaar namelijk steeds sneller begrijpen en aanvoelen, waardoor je nog efficiënter kan werken.

Astrid’s inzicht Voorjaar: team oppoetsen! Er zijn nog maar weinig praktijken die minder dan drie werknemers hebben. Dan kun je dus al spreken van een team. En een team geeft verantwoordelijkheden. In de eerste plaats moet je goed met elkaar kunnen communiceren, vooral als je niet op dezelfde dagen werkt. Regelmatig contact is dan ook van groot belang. Dat kan natuurlijk door middel van vergaderingen of een kort overleg. Ik kom vaak in grote praktijken met meer dan dertig werknemers. Goede communicatie is dan helemaal belangrijk en vergt veel van de verantwoordelijke mensen. Ik merk soms ook dat ze te véél verantwoording willen dragen. Maar teveel zaken weg nemen bij de werknemers is ook weer niet goed. Op die manier voelen ze zich niet betrokken bij de praktijk. Ze hebben dan geen flauw idee wat er allemaal gebeurt, maar er wordt wel gemopperd als iets niet naar hun zin is. Dat geeft weer stress en teleurstelling bij degenen die verantwoordelijk zijn. Daarom ben ik een voorstander van zoveel mogelijk openheid. Vaak hoor ik de opmerking dat er tijdens vergaderingen weinig inbreng is van medewerkers. Ze voelen zich dan duidelijk niet verbonden met de praktijk. Zorg er dan ook voor dat je een team maakt van je medewerkers. Inspireer en motiveer ze! Betrek ze bij zoveel mogelijk zaken en maak ze verantwoordelijk voor

Lieneke

bepaalde taken. Verdeel deze taken over het team en laat ze rouleren. Spreek ook een visie af, waar iedereen zich aan moet houden en hang deze tekst op, zodat je er op terug kunt vallen. Je kunt twee keer per jaar je visie veranderen of aanpassen. Spreek met elkaar een onderwerp af wat iedereen aangaat en behandel dat tijdens de meetings. Laat het desnoods al voorbereiden door een aantal medewerkers. En dit is nog maar het begin. Komt vast door het voorjaar. Schoonmaakkriebels.

Astrid Elzink Astrid Elzink geeft diverse trainingen voor assistenten en is specialist op het gebied van praktijkorganisatie en communicatie.

Praktijk: Tandartspraktijk Post Plaats: Lisse Tandarts: Menno Post en Willemijn van der Plas

Design inBeeld

Website: www.t3p.nl

Equipment, inrichting: Dentalair, Max Hagesteijn Projectbureau: Dentalair, Ruben Visser Bouwbedrijf: Dentalbouw Website: www.dentalair.nl

Het echtpaar Menno Post en Willemijn van der Plas studeerde samen aan het Acta in Amsterdam. In 2000 namen ze gezamenlijk een praktijk in Lisse over. “Dat wilden we graag om op onze eigen manier te kunnen werken.” Spijt hebben ze nooit gehad - integendeel.

Aanleiding “Onze eerste praktijk in Lisse werd al snel te klein”, blikt het duo terug. “Op een gege-

ven moment kwam onze assistente - nadat ze bij de dierenarts drie deuren verderop was geweest - met het idee voor dit pand. We bekeken het en zochten direct daarna architect Ruben Visser van Dentalbouw op. Hij ging meteen schetsen en rekenen. We hadden al heel wat ontwerpen op internet bekeken, maar die van Ruben springen er toch iedere keer weer uit. Dat was een goed argument om met hem in zee te gaan.”

Spannend “Natuurlijk was het spannend maar we hebben er heel veel positieve energie uit gehaald. Na verschillende schetsen voor de praktijk, kozen we een mooi en praktisch ontwerp, waarna alles werd uitgewerkt tot wat het nu is. Drie behandelkamers met een strakke, moderne uitstraling met klassieke accenten, zoals de deuren en de balie. We wilden een omloop bij de behandelkamers, zodat je niet door de wachtkamer hoeft. Foto’s met kinderen op de ramen vinden we heel erg leuk geworden - zulke dingen maken het persoonlijk. Wat ons in

dit proces hielp was het moodboard waarbij Ruben ons steeds uit twee mogelijkheden liet kiezen, zodat je uiteindelijk bij het ontwerp en de sfeer komt waar je naar zoekt. Het is daarna allemaal heel snel ge-

kaak en gebit, restauraties met composiet of keramiek en esthetische verbeteringen aan het gebit. “En we blijven voortdurend investeren in apparatuur en hulpmiddelen om onze patiënten tijdens behandelingen

Een strakke, moderne uitstraling met klassieke accenten realiseerd. De bouw startte in oktober met heien. Daarna zijn de keuken, het kantoor en de garage aangebouwd. In tien weken was alles klaar.”

Investeren Op deze locatie biedt de tandartspraktijk naast periodieke controles, preventie en kleine kaakchirurgische ingrepen ook oplossingen voor functionele problematiek voor

optimaal comfort te bieden”, vult Menno aan. “Bijvoorbeeld met moderne 3D-apparatuur, waarmee we zelf computergestuurd kronen vervaardigen. Daardoor duren de voorbereiding en het plaatsen van kronen slechts één sessie van zo’n negentig minuten en zijn het onaangename happen voor een afdruk en een noodkroon als tussenoplossing niet meer nodig. Na anderhalf uur staan patiënten weer buiten.”

Strategie met een positieve insteek

De MARKT-analyse Je praktijk en haar omgeving analyseren en doelen stellen voor de toekomst. Dat is waar het om draait bij de aloude SWOT-analyse. Maar is het model nog wel van deze tijd? Marloes den Heijer-Thönissen bedacht de MARKT-analyse. Een verfrissende manier om je strategie vorm te geven. Marloes den Heijer-Thönissen

Veranderingen De SWOT-analyse stamt uit dezelfde tijd van de eerste ‘bladimplantaten’ die in een sleuf in de kaak werden bevestigd. Gelukkig is de ontwikkeling van implantaten sindsdien verder gegaan en zijn er moderne alternatieven voor in de plaats gekomen. Niet alleen vakinhoudelijk maar ook qua praktijkvoering is er een hoop veranderd. Tarieven werden vrijgegeven, later toch weer centraal bepaald en vervolgens drastisch verlaagd. Zorgverzekeraars proberen meer invloed uit te oefenen in de tandheelkunde. Groepspraktijken hebben hun intrede gedaan. Patiënten worden mondiger en assistentes krijgen meer bevoegdheden. Ook kunnen verwijzers en patiënten op online fora lezen wat anderen van de praktijk vinden. Volg het traject van een patiënt eens met een GoPro camera.

e SWOT-analyse. Deze term is bij vrijwel elke leidinggevende bekend en dus zullen ook veel praktijkhouders de afkorting van Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats herkennen. Het SWOT-model wordt al 50 jaar gebruikt voor strategische analyses, omdat het zowel positieve als negatieve aspecten belicht. Met dit model bekijk je niet alleen je eigen organisatie maar ook de wereld erbuiten. Het is een veelomvattend instrument, maar is het nog wel van deze tijd?

Met al die veranderingen in de praktijk van tandartsen is het hoog tijd voor een update van de SWOT-analyse. Er zijn namelijk wel wat verbeterpunten te vinden. Misschien heb je zelf wel eens een SWOT-analyse gedaan. Herken je dan dat lamgeslagen gevoel na het uitdiepen van de zwaktes (weaknesses) en bedreigingen (threats)? Doemgedachten duiken op: ‘We gaan ten onder’, ‘Hier valt niet meer tegenop te vechten’, ‘Ik verkoop de tent, dit komt nooit meer goed!’. En met wie heb je die SWOT-analyse eigenlijk gemaakt? In je eentje in de backoffice, om tijdens de volgende praktijkvergadering gefrustreerd

te raken door de lauwe reactie van je team toen je je analyse deelde? En hoe relevant was je SWOT-analyse nog, toen de NZa de tarieven zo drastische verlaagde?

MARKT-analyse Net als bij de ouderwetse implantaten is de SWOT-analyse dus aan ontwikkeling toe. Deze komt in de vorm van de MARKT-analyse. MARKT staat voor het onderzoeken van de Mogelijkheden, Aspiraties, Resultaten, Kwaliteiten en Tegengeluiden. Strategisch onderzoek met een waarderende insteek dus. De waarderende insteek van de MARKT-analyse gaat uit van de eigen kracht. Daarom starten we bij de basis en dat is de K van kwaliteiten. Het is een beetje gek, maar MARKT klinkt toch beter dan KMART, niet? Kwaliteiten:Wat zijn de grootste kwaliteiten van jouw praktijk? Misschien is jouw praktijk de enige in de wijde omtrek die gespecialiseerd is in een bepaalde behandeling. Of hebben je assistentes de meest recente opleidingen gevolgd. Beschik je over de modernste apparatuur. Of heeft je praktijkmanager het allemaal perfect op orde. Mogelijkheden: Welke kansen en mogelijkheden zie je in je omgeving? Misschien gaat een tandarts uit jouw regio binnenkort met pensioen. Of kun je je gaan richten op angstige patiënten, nu je recent een

dentista| 53 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

tandartsmedewerker in dienst hebt genomen die een angst-specialisatie heeft. Je zou je openingstijden kunnen verruimen en ook in de avonden of weekenden patiënten kunnen ontvangen. Aspiraties: Hoe zie je de ideale toekomst voor je en hoe ziet de praktijk er dan uit? Misschien wil je de praktijk gaan verbouwen zodat je volledig voldoet aan de laatste richtlijnen. Of wil je een nieuw röntgenapparaat aanschaffen zodat je complexere behandelingen kunt uitvoeren. Misschien wil je wel een extra locatie openen, zodat je nog meer patiënten kunt behandelen. Of je assistentes extra gaan opleiden, zodat zij taken van je kunnen overnemen. Resultaten: Wat zijn de concrete, meetbare resultaten die je wilt bereiken? Misschien wil je tien procent omzetgroei over twee jaar. Of al je assistentes opleiden tot preventieassistente. Misschien wil je zelf minder tijd besteden aan managementactiviteiten en meer tijd doorbrengen aan de behandelstoel. Of is het je streven nog betere referenties te krijgen op Zorgkaart Nederland. Tegengeluiden: Tijdens het onderzoeken van je kwaliteiten, mogelijkheden, aspiraties en resultaten, kunnen er tegengeluiden klinken. Dat zijn de ‘ja-maars’ en ‘hoe-zit-het-dan-met’ opmerkingen. Deze hindernissen en bezwaren schrijf je tus-

NIEUW SNEL EENVOUDIG EFFECTIEF EFFEC TIEF BLEACHING TO GO

Opalescence Go™ Cosmetisch tandenbleken voor thuis • Cosmetische bleekgel voor thuis met 6% H2O2 • Voorgevulde bleeklepel – de UltraFit™-lepel • Draagduur: 60 à 90 minuten, 5 à 10 dagen lang • Smaken: mint en meloen NIEUW

Tel. +49 (0) 2203 - 35 92 15 • www.ultradent.com/nl

Kijk nu naar deze video over tandenbleken met Opalescence!

Het MARKT-model • Focus op het positieve • Erken de zwaktes en bedreigingen • Verspil geen energie aan zaken waar je geen invloed op hebt • Betrek je hele praktijk erbij • Gebruik de kracht van verhalen • Maak er iets bijzonders van

sentijds op, zodat je er later met de positieve energie van de ‘MARK’ serieus naar kunt kijken. Deze tegengeluiden zorgen er namelijk voor dat het geen luchtfietserij wordt, maar je een realistisch toekomstbeeld creëert.

Positief! De focus van de MARKT-analyse ligt op de positieve aspecten en de kracht van de praktijk. Dat wat je aandacht geeft, groeit! Richt je dus op wat je wél wilt en waar je trots op bent. Dat genereert veel meer energie, zorgt voor vernieuwende ideeën en maakt dat mensen actie willen ondernemen. De zwaktes en bedreigingen zijn reëel. Zet dus geen oogkleppen op, maar erken ze. Blijf er alleen niet in hangen! Maak je je bijvoorbeeld druk over de dalende tarieven? Erken dan dat de tarieven inderdaad invloed hebben op je praktijk, maar realiseer je ook dat je daar geen directe invloed op hebt. Aangezien je wél invloed op je kosten hebt, kun je je aandacht richten op efficiëntere manieren van werken. Je zet de tarieven uit je zogenaamde ‘cirkel van betrokkenheid’ en verspilt niet langer energie aan zaken waar je op dat moment toch geen invloed op hebt. Je kunt ook besluiten de tarieven in je ‘cirkel van invloed’ te trekken door bijvoorbeeld een actieve rol te gaan spelen bij een belangenorganisatie als de KNMT.

Team Het succes van een tandartspraktijk kun je niet alleen als praktijkhouder bepalen. Het is een samenspel tussen alle medewerkers, van de assistentes aan de stoel tot de tandarts-medewerkers. Uiteindelijk valt of staat het succes van je strategie bij hun betrokkenheid. Ga dus uit je comfortzone en betrek diegenen die de strategie uitvoeren bij het vaststellen ervan. Je kunt zelfs nóg

dentista| 55 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

een stapje verder gaan, door andere stakeholders te betrekken, bijvoorbeeld enkele verwijzers, je tandtechnieker, en doe eens gek, de grootste zorgverzekeraar uit jouw regio. Je zult verrast zijn door hun input en andere blik op de praktijk. Doordat iedereen zich serieus genomen en gehoord voelt, zijn ze meer betrokken bij de uitvoering van het strategisch plan. Heb je wel eens aan je assistente gevraagd wat zij de meest gave behandeling vond die zij heeft uitgevoerd? Of wanneer ze dolgelukkig was met haar baan in jouw praktijk? Misschien is het voor jullie beiden even wennen om dit soort gesprekken te voeren, maar je zult vervolgens versteld staan door de kracht ervan. Je assistente zal een grote glimlach op haar gezicht krijgen, recht op gaan staan en glimmen van trots. Verhalen over wauw-momenten, zorgen voor positieve energie. Door deze positieve verhalen te delen met elkaar, krijgen de ervaringen betekenis en voelt iedereen zich verbonden met elkaar. De successen uit het verleden geven mensen vertrouwen in de toekomst. Daardoor zetten ze zich in om dromen waar te maken.

Maak het bijzonder Tijden veranderen en vragen om een andere aanpak. De MARKT-analyse is een verfrissende manier om je strategie opnieuw vorm te geven. Trek die vernieuwende aanpak door en maak er iets memorabels van. Laat die saaie PowerPoint-presentatie achterwege en ontvlucht je donkere backoffice. Stop met het voeren van eindeloze discussies. Ga het gesprek aan met elkaar. Betrek de mensen echt bij het proces en doe dat op een speelse manier. Bekijk de praktijk bijvoorbeeld eens door de ogen van een patiënt. Bind een GoPro -camera op het hoofd van een patiënt en film vanaf het moment dat hij de deur binnenloopt tot hij na de behandeling weer naar buiten loopt. Bekijk samen de fragmenten en benoem met elkaar wat er goed ging en waar jullie mogelijkheden voor verbetering zien. Of neem ‘walk the talk’ eens letterlijk en maak een wandeling met je medewerkers langs je belangrijkste verwijzers. Ga in hun praktijk met elkaar in gesprek en zorg zo letterlijk voor wat afstand van je eigen praktijk. Maak er een bijzondere ervaring van! Een ervaring die inspireert om het pad van jullie gezamenlijke strategie met elkaar af te leggen.

Marloes den Heijer-Thönissen is teambuilder voor tandartspraktijken. Met haar bedrijf Passie in Praktijk ondersteunt zij tandartsen bij al hun organisatievraagstukken. Daarnaast is zij auteur van het boek ‘Passie in Praktijk’. Bestel dit boek boordevol lessen van ondernemende tandartsen op www.passieinpraktijk.nl.

advertorial

Orale implantologie voor de preventie-assistent Kom je als preventie-assistent ook steeds vaker patiënten tegen met implantaten? Of krijg je patiënten met een wens voor implantaten die jou hier vragen over stellen? Zou je meer willen leren over implantologie? Dan is de cursus Orale implantologie voor de preventie-assistent iets voor jou.

De cursus is speciaal ontworpen voor preventie-assistenten die zelf aangaven meer te willen leren over het onderhoud van implantaten. Een fantastische trend binnen de tandheelkunde waar evidence-based dentistry centraal staat. Werken in de tandheelkunde betekent een leven lang leren en up-to-date blijven met de meest recente informatie uit de wetenschap.

Rol binnen het team Tijdens de cursus leer je welke rol de preventie-assistent inneemt binnen het implantologieteam. Als een implantaat met de daarop volgende prothetische voorziening is geplaatst, is het belangrijk dat er een strikt nazorgprotocol wordt gevolgd. De patiënt zal periodiek terug moeten komen voor controle van de peri-implantaire weefsels en de suprastructuur. Ook komt tijdens de cursus naar voren welke voorlichting en instructie gegeven kan worden, en welke instrumenten veilig zijn voor het supramucosaal verwijderen van biofilm en tandsteen.

Leerdoelen Tijdens een middag wordt gewerkt om de volgende leerdoelen te behalen: • voorlichting gericht op patiënten • het belang van een goede mondhygiëne vóór een implantaatbehandeling • het belang van een goede samenwerking binnen een implantologieteam • jouw rol binnen het implantaatteam • voorlichting gericht op de nazorg bij implantaatpatiënten • het geven van instructie bij verschillende soorten suprastructuren • voorzichtig sonderen rond implantaten • verschillende instrumenten en technieken voor het verwijderen van supramucosale biofilm/plaque.

Docent De cursus wordt gegeven door mondhygiënist Joyce van der Horst. Zij werkt in het Academisch Centrum voor Tandheelkunde in Amsterdam bij de afdeling preventieve tandheelkunde en orale implantologie.

Data en locaties Eindhoven: donderdag 30 april 2015 Apeldoorn: donderdag 7 mei 2015 Ontvangst cursus om 12.30 uur met een broodje, waarna we om 13.00 uur van start gaan met de cursus. De cursus eindigt om 17.00 uur. Kosten: € 195,– (BTW vrijgesteld) per persoon. Informatie en inschrijving: www.dentalbestpractice.nl

Lies van Wegen

Check Implantologie blijft een specialisatie die ik prachtig vind. Heel bijzonder hoe een stukje titanium aan het menselijk lichaam hecht en ervoor zorgt dat een gebit toeneemt in functionaliteit en esthetiek. Het is al een tijd geleden dat ik bij een implantologische ingreep heb mogen assisteren, maar ik kan mij nog vele patiënten en daarbij mooie kunstwerken herinneren. Een patiënt die mij is bijgebleven was een dame die tijdens de ingreep een epileptische aanval kreeg. Het operatieteam bleef rustig. We wisten goed hoe wij moesten handelen en uiteindelijk heeft een collega de dame en haar partner met de auto van de tandarts naar huis gebracht. Toch zat de schrik er goed in. Aan het einde van de dag bespraken we het voorval uitgebreid, waarbij ook ieders rol voorafgaand en tijdens de behandeling aan bod kwam.

Mijn rol als assistente was groot geweest. Ik had de medische anamnese doorgenomen, de voorlichting gegeven, de begroting gemaakt, de behandelkamer klaargezet en de lokale anesthesie gegeven. Had ik iets over het hoofd gezien waardoor ik de aanval had kunnen voorkomen? Waarschijnlijk niet, maar toch. Ik had immers alles gecheckt en ruim de tijd genomen voor de patiënt.

In het ziekenhuis wordt er net voor een operatie een check uitgevoerd met het hele team en de patiënt. De NAW-gegevens, medische anamnese, allergieën, voorgeschreven medicatie, de ingreep in het kort en de benodigde materialen worden gecontroleerd. Zo weet je zeker dat alle gegevens goed zijn en dat het juiste materiaal klaar ligt. Bijzonder hieraan is dat de patiënt meeluistert, vragen kan stellen en kan reageren wanneer iets onjuist blijkt te zijn. Maar ook het behandelteam weet direct met welke belangrijke punten rekening gehouden moet worden tijdens de ingreep.

De check voor implantologische of chirurgische ingrepen komt ook steeds vaker voor in de tandheelkunde. Zelf vind ik dit een goede ontwikkeling. Het versterkt de samenwerking in het team en vergroot de veiligheid voor de patiënt. Hadden wij de epileptische aanval daarmee toen destijds voorkomen? Dat niet. Maar het zou goed zijn geweest als de omloopassistent bij de check aanwezig was, waardoor zij de medische anamnese van deze patiënt had gekend.

Lies van Wegen is werkzaam als hoofdassistent in een grote praktijk en eigenaresse van Mondzorg Ouderen (www.mondzorgouderen.nl, info@mondzorgouderen.nl). In 2012 is Lies genomineerd voor IZZ Mooi Mens en uitgeroepen tot tandartsassistente van het jaar.

dentista| 57 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

dentista| Praktijkmanagement Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Sluitpost voor de Praktijkmanager

Facilitaire dentista overeenkomsten

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

In deze nieuwe rubriek neemt Michael Joosen iedere keer een ander werkgebied van de praktijkmanager onder de loep. De artikelen bieden praktische informatie en tips die de manager helpen in zijn dagelijkse werk. Het onderwerp van deze eerste bijdrage is Facilitair management en specifiek de facilitaire overeenkomsten. Michael Joosen

n de functieomschrijving van de praktijkmanager staat in de meeste gevallen de personeelsplanning, de financiële administratie en het operationeel leidinggeven aan het team. Daarnaast is de praktijkmanager vaak het eerste aanspreekpunt voor patiënten en medewerkers. In de wat zwaardere functies komt daar nog het leveren van input voor het beleid van de praktijk bij en het fungeren als sparringpartner voor de praktijkhouder. Als laatste in deze lange lijst is het facilitair management van de praktijk meestal ook in handen van de praktijkmanager. Vaak lukt het echter niet om hier de aandacht aan te schenken die eigenlijk nodig is. In dit artikel een aantal voorbeelden van de gevaren van gebrekkig facilitair management en tips om te zorgen hoe je deze zaken op orde krijgt en houdt.

Facilitair management Wat is het eigenlijk? Wikipedia meldt: “Facilitair management gaat over het beheersen van de ondersteunende activiteiten die nodig zijn op zowel het strategische niveau van de praktijk om haar doelstellingen te kunnen realiseren als op het praktische niveau van de individuele werknemers.” Toch zijn er een aantal deelgebieden die hier juist weer niet toe behoren, zoals de financiële administratie, personeelszaken en soms ook PR en marketing.

dentista| 59 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

De volgende zaken zijn wel facilitair en behoren vaak tot het takenpakket van de praktijkmanager: • Borgen van de veiligheid in de praktijk • Kwaliteit van het pand op peil houden • ICT • Inkoopmanagement en contractbeheer Bovengenoemde aandachtsgebieden bestaan uit een groot aantal taken, vaak met achterliggende overeenkomsten waar soms jarenlang niets mee wordt gedaan. Omdat het gevoelsmatig wel aardig gaat, maar ook omdat de andere dagelijkse werkzaamheden de volledige aandacht eisen.

Praktijkmanage

Pien Support Berekent de eigen bijdrage voor uw cliënt

Goed nieuws voor de ondernemende tandarts die graag extra service verleent. Pien Support biedt software voor tandartsen die eenvoudig de eigen bijdrage berekent en de behandeling optimaliseert. Bij het berekenen van de netto bijdrage van de cliënt houdt Pien rekening met de voorgestelde behandeling, het vergoedingenpakket van de tandartsverzekering, de concern-specifieke tariefbegrenzers en de eventuele contractering. Pien berekent van meer dan 350 verschillende tandartsverzekeringen de dekking voor tandartskosten. De eigen bijdrage per behandelplan wordt duidelijk gecommuniceerd door Pien, zonder dat u als tandarts de verantwoordelijkheid hiervan op u neemt. Totale kosten en eigen bijdrage worden inzichtelijk, hetgeen bijdraagt aan de communicatie met de cliënt. Immers de cliënt weet direct wat de netto kosten voor de behandeling zijn.

De voordelen van Pien: • • • •

Extra service naar de cliënt Direct inzicht in eigen bijdrage van de cliënt Snellere vervolgafspraken Inzicht in de jaarbijdrage

Eigenschappen van Pien: • • • •

Gebruiksvriendelijke software Software applicatie die makkelijk te integreren is met praktijksoftware Gemaakte berekeningen kunnen als PDF worden geprint of gemaild Geschikt voor de nieuwe regelgeving omtrent de hygiëne in de praktijk

Direct inzicht in de eigen bijdrage en daardoor een optimale klantenservice Met Pien maakt u eenvoudig en snel een overzicht van de kosten & vergoedingen Cliënt weet direct de eigen bijdrage Pien biedt: - Transparantie in eigen bijdrage - Snellere afspraken - Inzicht binnen de jaarruimte

! F E O R P P O D N A A NU 1 M en uw cliënten doet. u or vo t he at w ek td on t gratis en ui

Probeer Pien 1 maand

_ : 053 7630 421 8: www.piensupport.nl @: info@piensupport.nl

dentista| Praktijkmanagement Tandarts

Gevaarlijke verzekeringseisen Het niet actief beheren van overeenkomsten brengt gevaren met zich mee. Sommige gevaren zijn klein en kunnen er bijvoorbeeld toe leiden dat de praktijk teveel betaalt, terwijl andere zaken ernstiger gevolgen hebben. Zo kan het voorkomen dat de praktijk na het claimen van een schade niet krijgt uitgekeerd door de verzekering, omdat er niet aan bepaalde polisvoorwaarden is voldaan. In veel polisvoorwaarden van bedrijfsmiddelenverzekeringen is een clausule opgenomen dat het pand beveiligd moet zijn volgens de ‘BORG-richtlijnen’ en gekeurd door een gecertificeerd bedrijf. Weet jij hoe dit bij jullie in de praktijk is geregeld? TIP: Controleer de verzekeringspolis op bovengenoemde clausule en als deze van toepassing is: ga na of jullie beveiliging door een “BORG Technisch Beveiligingsbedrijf” wordt onderhouden en of er een geldig certificaat aanwezig is. Je kunt een scan van het certificaat sturen naar de verzekering om te laten beoordelen of alles conform de polisvoorwaarden is.

Indexering op indexering Ieder aflopend contract is een onderhandelingskans voor de praktijk. De leverancier is er namelijk bij gebaat de praktijk als klant te behouden. Dat betekent ook dat stilzwijgende verlenging van een contract juist een gevaar vormt. Hoeveel contracten binnen jouw praktijk worden ieder jaar automatisch verlengd, zonder dat er wordt gesproken over kwaliteit, inhoud van de overeenkomst of prijs? Veel van deze overeenkomsten vallen binnen de verantwoordelijkheid van de praktijkmanager. Meestal gaat het niet over de grootste inkoopcontracten, maar toch ligt het gevaar van “indexering” op de loer. Je kent ongetwijfeld de brieven aan het einde van het jaar waarin de jaarlijkse indexering wordt aangekondigd. Deze indexeringen vormen een gevaar bij inkoopovereenkomsten die jaar in jaar uit doorlopen. Dit blijkt uit het volgende rekenvoorbeeld van een onderhoudsovereenkomst voor een airconditioning ter waarde van € 900,- per jaar:

dentista| 61 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Jaar 2010 2011 2012 2013 2014

Indexeringpercentage 3,5% 4% 3,5% 2,5% 5%

Nieuw jaarbedrag € 931,50 € 968,76 € 1.002,67 € 1.027,73 € 1.079,12

dentista

Je ziet dat de jaarlijkse indexering een behoorlijk effect heeft op de contractprijs. In vijf jaar is deze gestegen van € 900,- naar € 1.079,12 (20% stijging). Overigens hanteren sommige leveranciers de zogenaamde CPI (consumentenprijsindex1), een door het CBS vastgesteld getal.

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

TIP: Probeer met bestaande leveranciers altijd overeen te komen dat prijzen gedurende de looptijd niet worden verhoogd. De inkoopterm hiervoor Tandarts Mondhygiënist Assistent is ‘firm and fixed price’. Als dit

niet lukt, kun je als compromis de CPI voorstellen.

Oplossingen Contractbeheer kan in het drukke leven van de praktijkmanager een zware last zijn. Toch loont het enorm om beleidsmatig te bepalen dat overeenkomsten nooit stilzwijgend worden verlengd. Een goed overzicht van alle contracten is hierbij de basis. Dit kan bijvoorbeeld in Excel. Er zijn daarnaast eenvoudige maar effectieve hulpmiddelen om hierbij ondersteuning te bieden, zoals online contractbeheersoftware. In dergelijke software kun je alle relevante informatie (zoals de looptijd en opzegtermijn) kwijt en in één oogopslag inzicht krijgen in alle lopende overeenkomsten. Een voordeel hiervan ten opzichte van Excel is dat je meerdere automatische herinneringen per e-mail kunt ontvangen, als het tijd is om een overeenkomst te vernieuwen. Ook kun je een scan van het contract uploaden. Op die manier heb je altijd de actuele afspraken en documenten bij de hand, wat tijd en geld bespaart. Ten slotte biedt contractbeheersoftware vaak het vier-ogen-principe: niet alleen het signaleren van verlopen overeenkomsten, maar ook grip op vervolgacties. Ofwel: als het niet lukt om op tijd een contract aandacht te geven, krijgt een tweede persoon een verzoek om hulp. Dit kan een collega zijn of de praktijkhouder, maar ook bijvoorbeeld een externe partij die dan namens de praktijk de betreffende overeenkomst vernieuwt. Op deze manier is de praktijk altijd verzekerd van goede, marktconforme contracten.

Michael Joosen is directeur van Heertjes en Voorpraktijken. Heertjes (heertjes.nl) ondersteunt praktijken o.a. bij alle inkoop rondom nieuwbouw, verbouw en verhuizingen. Voorpraktijken (voorpraktijken.nl) is een verzameling besparende collectieven, speciaal gericht op (para)medische praktijken. Voorpraktijken organiseert daarnaast ledenvoordelen als partner van de ANT, de

1) http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/ begrippen/default.htm?ConceptId=200

KNMT en de Branchevereniging Tandtechniek.

Praktijkmanage

dentista| Automatisering Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

cloud computing

Werken in de wolk

dentista

Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Net als in het ‘gewone’ leven ontkomt ook de moderne mondzorgpraktijk niet aan de

snelle ontwikkelingen in automatisering. ‘De cloud’ speelt daarin een belangrijke rol. Wat is het, wat kan het en wat biedt het de praktijk? Twee experts leggen het uit. Joan Koele

‘D

e cloud’; een van de high tech buzzwords van deze tijd. Altijd en overal de beschikking hebben over je gegevens, op verschillende apparaten. Met de opkomst van smartphones en tablets hebben clouddiensten en –software een grote vlucht genomen. Ook voor de mondzorgpraktijk biedt de cloud een wolk van mogelijkheden. Matthijs Aarnoudse is directeur van Supracom, een bedrijf gespecialiseerd in ICT-dienstverlening voor tandheelkundige praktijken. “De cloud is eigenlijk een externe omgeving, waar je automatiseringsprocessen zich bevinden en voor je werken. Waar je voorheen een eigen server in je bedrijf had draaien, kan je die processen nu uitbesteden aan een externe partij. De software en de data die je voorheen zelf opsloeg op je systeem, draait en staat ‘ergens’ in de cloud. Je weet vaak zelf niet eens precies waar, maar dat maakt voor het gebruik en de functionaliteit meestal ook niet uit”.

Software als dienst Een voorbeeld dat we allemaal kennen is e-mail. “Tot een paar jaar geleden had je daarvoor een eigen e-mailserver draaien; tegenwoordig neem je voor een paar euro per maand een e-mailservice af vanuit de cloud, via Office365. Vanaf je pc, tablet of smartphone kan je er altijd en overal bij”. Die flexibele toegankelijkheid is een van de grote voordelen van de cloud. Veel mensen gebruiken thuis al clouddiensten als Dropbox of Google Drive om bijvoorbeeld foto’s en filmpjes op te slaan. Deze kunnen ze vervolgens vanaf verschillende apparaten overal openen en bekijken . “En dan gaat het alleen nog maar om opslag van data”, zegt Matthijs. “Maar ook de computerpro-

gramma’s en applicaties zelf komen meer en meer in de cloud te staan. Je hebt dan geen programma meer geïnstalleerd op je computer, maar neemt een abonnement op dat programma in de cloud, als een dienst”.

In de praktijk Ook voor bedrijven biedt de cloud legio toepassingen. Matthijs: “erg handig is bijvoorbeeld de mogelijkheid om online backups van je gegevens te maken. Dit gebeurde voorheen intern, waarbij de gegevens periodiek op een tape of harde schijf werden gekopieerd en bewaard. Dat werkt op zich prima, maar het is veel gemakkelijker om een online back-up in de cloud te maken. Geen gedoe meer met losse tapes of schijven en je data staat veilig bewaard op een externe server ergens in een datacentrum. Daar kan je vervolgens vanaf iedere locatie zelf bij”. Moeten we dus gewoon alles maar in de cloud onderbrengen? Matthijs vindt het daarvoor nog te vroeg. “Een tandartspraktijk moet nog niet willen om alles in de cloud te stoppen. Er zijn te veel specifieke applicaties binnen de praktijk die daar nu nog niet aan toe zijn. Op dit moment vind ik een hybride oplossing beter. Daarbij haal je specifieke, bewezen oplossingen uit de cloud en andere niet. “Toepassingen die je wat mij betreft al heel goed als clouddienst kunt gebruiken zijn e-mail, webhosting, en de eerdergenoemde online back-up. Ook kan de bereikbaarheid van een praktijk eenvoudig worden verbeterd wanneer de vaste telefonie wordt omgezet naar een Clouddienst”. Telefonie via het internet (in plaats van de aloude PTT-lijnen) wordt ook wel aangeduid als ‘Voip’ (voice over IP). Dit vervangt ook de

dentista| | Automatisering Tandarts

dentista huidige telefooncentrale in de praktijk. De virtuele centrale bevindt zich in dat geval ‘ergens’ in de cloud en wordt bediend via een computer of tablet. Net zoals bij bijna alle clouddiensten hoeft er niet te worden geïnvesteerd in apparatuur of software: clouddiensten worden in de regel aangeboden op basis van een abonnement op de betreffende dienst, veelal op maandbasis. Veel specifiek tandheelkundige toepassingen lenen zich echter nog niet om in de cloud te zetten, vindt Matthijs: “denk bijvoorbeeld aan de meeste digitale röntgensystemen, intra-orale camera’s en cad/ cam-programma’s. Vooral die laatste gebruiken hun eigen merkspecifieke systemen voor de verwerking en het versturen van gegevens. Ook de software die bij dit soort toepassingen wordt geleverd, leent zich nog niet goed voor de cloud. Nog steeds zal er in de praktijk zelf een applicatie op een lokaal apparaat moeten draaien om dergelijke apparatuur te kunnen gebruiken. Niet doen dus, nog”.

Exquise Een uitzondering hierop vormt bepaalde praktijksoftware, aldus Matthijs. “Zo heeft Vertimart een compleet nieuwe versie van het bekende Exquise ontwikkeld, helemaal ingericht op gebruik vanuit de cloud. Van wat ik er van heb gezien, werkt dat echt heel goed”. Desgevraagd legt Pieter Schram, directeur van Vertimart uit hoe dat komt. “We hebben de nieuwe versie van Exquise helemaal vanaf scratch ontworpen. Het is dus geen update van het bestaande systeem, maar van a tot z opnieuw opgezet. Daar zijn we 6 jaar geleden mee begonnen en hebben

dentista| 63 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

we 60 manjaren ontwikkeling in gestoken”. Daarbij was de cloud geen doel op zich. Pieter: “Exquise bestaat al 25 jaar en we willen dat het ook de komende 25 jaar weer meegaat. De nieuwe versie is gebouwd op de toekomst en in de toekomst is data een nutsvoorziening, net als water uit de kraan en electriciteit uit het stopcontact. Dat betekent data uit de cloud”. En dat betekent ook: schaalbare abonnementen op allerhande applicaties in de cloud. Dit sluit tegelijkertijd aan bij de ontwikkeling binnen de mondzorg: praktijken met meerdere locaties en ketenvorming. Dan is het handig om vanaf die verschillende locaties simpelweg in te loggen op de benodigde applicaties. Pieter: “Automatisering wordt bovendien steeds belangrijker binnen de mondzorg. Systeembeheer daarmee ook, maar dat is iets waar de tandarts zich liever niet mee

Mondhygiënist

Tandarts

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Assistent

Cloud computing Cloud computing is het via het internet op aanvraag beschikbaar stellen van hardware, software en gegevens, ongeveer zoals elektriciteit uit het lichtnet. De term is afkomstig uit de schematechnieken uit de informatica, waar een groot, decentraal netwerk (zoals het internet) met behulp van een wolk wordt aangeduid. De cloud staat voor een netwerk dat met al de computers die erop aangesloten zijn een soort ‘wolk van computers’ vormt, waarbij de eindgebruiker niet weet op hoeveel of welke computer(s) de software draait of waar die computers precies staan. De gebruiker hoeft op deze manier geen eigenaar meer te zijn van de gebruikte harden software en is dus ook niet verantwoordelijk voor het onderhoud. De details van de informatietechnologische infrastructuur worden aan het oog onttrokken en de gebruiker beschikt over een “eigen”, in omvang en mogelijkheden schaalbare, virtuele infrastructuur. De cloud is dus een techniek waarmee schaalbare online diensten kunnen worden aangeboden. Bron: Wikipedia.org

bezig houdt. De oplossing is dan simpel: houd je ontwikkeling op peil en doe dat in de cloud. Je applicaties worden daar altijd up-to-date gehouden door de leverancier, zonder dat je daar naar om hoeft te kijken”. Een ander voordeel is dat andere zakelijke applicaties ook meer en meer in de cloud worden aangeboden. “Dat maakt het heel eenvoudig om een applicatie als Exquise te koppelen met bijvoorbeeld boekhoudpakketten en e-mail. Dat werkt allemaal lekker soepel samen”. Als een soort generale repetitie worden de komende tijd 20 praktijken aangesloten op het nieuwe Exquise. Vanaf 2016 kan iedereen overstappen.

Privacy Een bekend punt van zorg over de cloud is privacybescherming. De data, dus ook de patiëntgegevens, wordt door de aanbieder van de applicaties ‘ergens’ op een server opgeslagen. Die server kan overal op de wereld staan. Is dat toevallig in de VS, dan heeft de Amerikaanse overheid op basis van de beruchte Patriot Act in principe toegang tot die gegevens. Dat geldt ook voor servers van Amerikaanse bedrijven die zich fysiek buiten Amerika bevinden. Matthijs Aarnoudse van Supracom weet daarvoor de oplossing: “Kies een Nederlandse partij die je data in Nederland opslaat, dan lopen je gegevens geen risico. Ook onze servers staan allemaal in Nederlandse datacentra”. De cloud-versie van Exquise maakt gebruik van systemen van het Amerikaanse Microsoft. Toch loopt de bescherming van patiëntgegevens geen gevaar, zegt Pieter: “Dat systeem voldoet aan de strenge normen ISO-27001 en ISO-27018. Bovendien heeft

dentista| 65 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Microsoft specifieke overeenkomsten voor de Europese zorg, wat betekent dat alle persoonsgegevens volkomen veilig zijn”.

Abonnementen Cloudapplicates worden gewoonlijk in abonnementsvorm afgenomen, tegen een vaste prijs per maand. Dat is gemakkelijk, schaalbaar en flexibel. Maar Matthijs ziet daarbij wel een addertje onder het gras. “Bijna alle Microsoft-abonnementen sluit je af per gebruiker en niet per praktijk of werkplek. Je moet dus voor iedere medewerker een apart abonnement op de applicatie nemen, ook voor iedere parttimer. Dit kan aardig in de papieren lopen. Dat kun je natuurlijk eenvoudig omzeilen door de inloggegevens van het abonnement te delen met meerdere medewerkers, maar feitelijk schend je dan wel de abonnementsvoorwaarden en ben je illegaal bezig”. Vertimart onderkent dit en biedt daarom ook een abonnementsstructuur op basis van concurrent user; het aantal mensen dat gelijktijdig gebruik maakt van de applicatie.

Toekomst Automatisering beweegt zich onherroepelijk richting de cloud; daarvan zijn de experts overtuigd. Matthijs: “We zullen allemaal meer en meer in de cloud gaan werken. Ook binnen de mondzorg zullen steeds meer applicaties naar de cloud gaan en uiteindelijk komen ook de apps voor cad/cam en digitaal röntgen. Pieter: “De huidige versie van Exquise blijven we nog 5 jaar onderhouden en updaten. In de loop van de tijd zullen de lokaal beheerde systemen echt gaan verdwijnen.”

Toothcamp 2015 Op 20 maart was het World Oral Health Day, de dag waarop op verschillende manieren aandacht wordt gegeven aan het belang van mondgezondheid en gebitsverzorging. In dit kader kwamen vorige maand ruim 300 prepubers uit de laatste groep van de basisschool naar de Amsterdam Rai, om deel te nemen aan Toothcamp 2015.

K Ira van Eelen

inderen het belang van goede mondgezondheid bijbrengen, vlak voordat zij naar de middelbare school gaan – dat is het doel van Toothcamp, dat dit jaar voor de tweede keer werd georganiseerd op World Oral Health day. Het evenement werd bezocht door leerlingen uit groep 8 van basisscholen vanuit het hele land. In de Rai wachtte hen een kleurrijke wereld aan proefjes, voorstellingen, testjes en weetjes om meer te weten te komen over hoe je goed voor je gebit kunt zorgen, en waarom dat zo belangrijk is. Initiatiefneemster van Toothcamp is Ira van Eelen, in het dagelijks leven marketingmanager bij softwarebedrijf Vertimart en zelf moeder van een ‘prepuber’. “Kinderen zijn op deze leeftijd een enorm kwetsbare groep als het op mondgezondheid aankomt. Volgend jaar gaan ze naar de middelbare school en komen ze in aanraking met allerlei ongezonde gewoonten, waar je als ouder tegelijkertijd steeds minder zicht en grip op krijgt. Snoepen, energiedrankjes, snacken, roken; pubers komen aan veel ongezonde verleidingen bloot te staan en de motivatie om goed te poetsen is ver te zoeken.”

En zo ontstond het idee om een evenement te organiseren. “Met kinderen uit groep 8 kan je al heel spannende dingen doen, terwijl ze nog wel naar je luisteren. Het moest een evenement worden met beeld, geluid, verrassingen en theater. Vol doe- en leerdingen; een theatraal educatief evenement”. Haar idee werd enthousiast omarmd door allerhande partijen binnen de mondorg. De KNMT en NVM boden ondersteuning, tandheelkundige leveranciers zorgden voor producten en materialen en de Rai stelde haar faciliteiten ter beschikking. Daarnaast bood een scala aan mondzorgprofessionals, vrienden en bekenden hun belangeloze hulp en inzet als vrijwilliger. “Zonder al die fantastische hulp zou het allemaal nooit gelukt zijn”, weet Ira zeker. “Dit is maar gewoon een privé-initiatief, er was nul budget. Alles staat of valt met de vrijwilligers, sponsoren en allerhande hulp die ik heb mogen krijgen. Dankzij al die geweldige steun is Toothcamp ook dit jaar weer een echt geweldig evenement geworden. Het was dat er die dag een zonsverduistering tussendoor kwam, anders hadden we in het Jeugdjournaal gezeten. Volgend jaar dan maar!” Informatie: www.toothcamp.nl

dentista| 66 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Ira van Eelen

Ondersteunt, vult aan en beschermt met één penseelstreek

MI Varnish van GC behandelt overgevoelige tanden en zorgt

langdurige bescherming

voor

Handiger en efficiënter dan ooit tevoren

MI Varnish maakt deel uit van GC’s Minimum Intervention-productgamma

GC BENELUX B.V. Edisonbaan 12 NL-3439 MN Nieuwegein Tel. +31.30.630.85.00 Fax. +31.30.605.59.86 info@benelux.gceurope.com http://benelux.gceurope.com

184110-GC-MI VARNISH-ADV-90x269-NL.indd 1

06/02/15 11:32

dentista| Fiscaal Tandarts

dentista 'Voor een relatief gunstige prijs een auto uit de topklasse rijden'

bijtelling verlagen, fiscale aftrek vergroten

De youngtimer In iedere editie van Dentista neemt zorgaccountant Marthijn Verboom je aan de hand door de donkere wouden van belastingland. Deze keer een artikel over een fiscaalvriendelijke auto, de ‘youngtimer’. Marthijn Verboom

e afgelopen jaren heb ik je meerdere malen bijgepraat over de wijzigingen in de autoregeling. Deze keer wil ik een specifiek onderdeel van de autoregeling belichten, namelijk de youngtimer. Als je een youngtimer zakelijk rijdt, kun je de bijtelling drastisch verlagen en de fiscale aftrek verregaand vergroten.

auto. Hoe hoger de uitstoot, hoe hoger de bijtelling en hoe minder er van de kostenaftrek overblijft.

Bijtelling

Als je de fiscus maximaal wil mee laten betalen aan je auto, dien je dus een auto te rijden met een laag bijtellingspercentage. Je wordt dan al snel gedwongen om te winkelen in de categorie elektrische-, hybride of kleine auto’s.

Hoe zat het ook al weer met de bijtelling? Rijd je een auto minimaal voor 10% zakelijk en privé, dan mag je de auto zakelijk rijden en dus alle kosten aftrekken van de winst. Vanwege het privégebruik vraagt de fiscus echter een stuk van de afgetrokken kosten terug via de bijtelling. De bijtelling is een percentage van de cataloguswaarde en is gekoppeld aan de CO2-uitstoot van de

Wat je ook kunt doen is op jaarbasis minder dan 500 privékilometers met de auto rijden. Als je dat kan aantonen met een sluitende kilometeradministratie dan bedraagt de bijtelling 0%. In de praktijk wordt hier niet snel voor gekozen, omdat de kilometeradministratie de nodige administratieve rompslomp met zich meebrengt.

dentista| 69 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Mondhygiënist

Tandarts

Assistent

Praktijkma

Mondhy

SCIENTIFIC MEETING

3 IMPLANT DIRECT SYMPOSIUM rd

WORKSHOPS SOCIAL PROGRAM

A NEW PATH IN T IMPLAN RY T S I T N E D LORCA

Dr. Achim Schmidt

Dr. Joseph Choukroun

MAL

2OC3TO-B2ER52015

Dr. Joan Pi Urgell

SIMPLY SMARTER

Dr. Philippe Khayat

m.eu

posiu ode irect-sym Scan QR-C /www.implant-d p:/ or visit htt

Dr. Maurice Salama

www.implantdirect.nu | +31 (0) 30 25 998 25

DAYS 2 0 1 5 17 april 2015 - Amersfoort 5 juni 2015 - Houten

Tandtechnisch Laboratorium Zutphen verzorgt esthetische reconstructies en levert protheses, kronen en bruggen, zowel op naturlijke elementen als op implantaten. Het Laboratorium maakt gebruik van de beste materialen, hoogwaardige technieken en werkt samen met vooraanstaande specialisten.

Straumann® CARES® X-StreamTM Hoogtranslucente zirkonium kroon op een origineel Straumann® Variobase™-abutment, ingekleurd v.a. € 390,-

Wilt u meer info over Tandtechnisch Laboratorium Zutphen? Of gewoon een vrijblijvende afspraak maken? Bel dan 0575-51 71 34 of mail naar info@ttlzutphen.nl. We staan u met plezier te woord. Tandtechnisch Laboratorium Zutphen ▪ Deventerweg 113 ▪ 7203 AE Zutphen Tel: 0575-51 71 34 ▪ e-mail: info@ttlzutphen.nl ▪ http://www.ttlzutphen.nl

dentista| Fiscaal Tandarts

Youngtimer Er is echter nog een mogelijkheid. De kwaliteit en levensduur van auto’s neemt steeds verder toe en ook oudere auto’s zijn voorzien van allerlei opties, die we tegenwoordig als essentieel beschouwen. Je kunt daardoor ook best een auto rijden die ouder is dan 15 jaar. Zeker als je liefhebber van een bepaald merk bent, je voor een relatief gunstige prijs een auto in de topklasse wilt rijden of gewoon heel weinig geld aan een auto wilt besteden dan biedt de autoregeling een prima mogelijkheid. Voor een auto die minimaal 15 jaar oud is bedraagt de bijtelling namelijk 35% van de werkelijke waarde van de auto. Omdat deze waarde veel lager ligt dan de cataloguswaarde is de bijtelling vaak te overzien.

Tijd voor een voorbeeldje Stel je oog valt op een nieuwe BMW met een cataloguswaarde van € 60.000 en een bijtellingspercentage van 20% (dus nog niet eens het hoogste percentage van 25% waarin de meeste auto’s vallen). Als je in het belastingtarief van 52% zit en gaat de auto in een eenmanszaak rijden, dan kost de bijtelling je jaarlijks € 5.366 aan

inkomstenbelasting. Zet daar eens een leuke BMW van minimaal 15 jaar oud tegenover. Stel dat je deze auto, die toen een cataloguswaarde van € 60.000 had, voor € 12.000 kunt kopen. Dan bedraagt de bijtelling 35% van € 12.000. Dit is € 4.200. Het bedrag dat je dan jaarlijks aan inkomstenbelasting kwijt bent door de bijtelling bedraagt € 1.878. Voor € 5.366 -/- € 1.878 = € 3.488 kun je veel leuke andere dingen doen!

dentista

Onderhoudskosten Maar hoe zit het met de jaarlijkse onderhoudskosten? Een oudere auto vraagt toch meer onderhoud? Uiteraard kun je het beste een auto kiezen met een beperkte kilometerstand. Dan wordt het risico van hoge kosten beperkt. Wat belangrijker is om je te realiseren dat je door de besparing bij de aanschaf heel wat onderhoud kan betalen en dat de fiscus meebetaalt aan het onderhoud. Immers alle kosten zijn aftrekbaar! Als je de auto niet als statussymbool ziet en je de auto vooral als kostenpost ziet of gewoon je geld aan andere zaken wilt uitgeven, dan is deze regeling zeker de moeite waard.

Al meer dan 50 jaar het meest veelzijdige depot voor uw tandartspraktijk. Full-service turnkey levering, installatie en onderhoud van equipment en tevens leverancier van al uw dentale verbruiksmaterialen.

Assistent

Praktijkma

Marthijn Verboom is accountant Tandarts

administratieconsulent bij ZorgZeker Accountancy, gespecialiseerd in de zorg. Voor vragen: info@zorgzekeraccountancy.nl, info@asseltzorgzeker.net, 06 - 81 86 69 86. Meer informatie: www.zorgzekeraccountancy.nl

Eerdere artikelen en tips van Marthijn teruglezen? Scan dan deze pagina met je Layar-app.

Turn-Key Total care !

Dentalair Products Nederland B.V. Postbus 273 - 3300 AG Dordrecht Wieldrechtseweg 26 - 3316 BG Dordrecht T 078 654 37 37 E info@dentalair.nl

Mondhygiënist

Projectontwikkelaar, aannemer, adviseur en uitvoerder in één. Tekent, ontwerpt en bouwt de meest veeleisende en uiteenlopende dentale bouwprojecten.

www.dentalair.nl

Mondhy

dentista| Product Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

REGENERATIEF SYSTEEM Het purificatieproces van autogene of xenogene materialen dient van zeer hoge en constante kwaliteit te zijn om de veiligheid en werkzaamheid te kunnen waarborgen. Een nieuwe studie wijst helaas uit dat niet alle fabrikanten hun claims (om hun biomaterialen vrij te houden van potentieel schadelijke residuen) kunnen waarmaken. Geistlich Pharma kan dit wel: het regeneratief systeem, BioOss en Bio-Gide, levert mede daardoor al meer dan 25 jaar uitstekende klinische resultaten. Ook bij dento-alveolaire botopbouw.

dentista

De producteigenschappen van Geistlich Bio-Oss (Collagen) zorgen voor het gewenste lange-termijn volumebehoud. Het resorbeerbare Geistlich Bio-Gide bilayerMondhygiënist membraan voorkomt de ingroei van bindweefselcellen en bevordert snelle re-vascularisatie en exTandarts Assistent Praktijkmanager cellente wondheling. De Geistlich Mucograft Seal matrix verhoogt het zachte weefselvolume en maakt het oogsten van een pijnlijke palatumgraft overbodig. Dent-Med Materials levert tevens:Helmut Zepf handinstrumentarium, Endozoom microscopen, Esacrom Surgysonic piëzo apparatuur, Safescraper Twist en Micross disposable botschrapers, Hu-Friedy hechtmaterialen. Informatie:Dent-Med Materials – (0226) 360 150 - www. dent-medmaterials.nl

MEGAGEN IGEN TITANIUM MESH MEMBRAAN barrière en ondersteunend membraan

nium Mesh Membraan of de andere

en kan perfect passend gemaakt wor-

innovatieve producten van MegaGen

den aan het tandheelkundig implantaat

Implant zoals het unieke AnyRidge im-

waardoor zowel plaatsing van het im-

plantaat kunt u contact opnemen met

plantaat als augmentatie in één zitting

het team van MegaGen.

kunnen worden uitgevoerd. Doordat er gekozen kan worden uit 9

Informatie: MegaGen –(088) 84 84 100,

verschillende vormen en afmetingen,

www.megagen.nl

afhankelijk van het type en de locatie De indicatie voor het gebruik van het

van het defect, kunnen de meest voor-

iGen mesh membraan, gemaakt van

komende botdefecten bij implantaatbe-

titanium, is het uitvoeren van een bo-

handelingen worden behandeld.

taugmentatie gelijktijdig met de im-

Voor meer informatie en de speciale

plantaatplaatsing. Het functioneert als

startersaanbieding van het iGen Tita-

TEPE BRIDGE & IMPLANT FLOSS Dit is een flos met een dik sponsachtig gedeelte, speciaal ontworpen voor een eenvoudige en efficiënte reiniging van implantaten, bruggen en beugels. Ook is deze geschikt voor parodontale zorg. De floss heeft twee stevige uiteinden die fungeren als flosgeleiders en maken een aparte brugnaald overbodig. De floss wordt geleverd in een verpakking met 30 stuks en in een kleine sample verpakking met 5 stuks. De TePe Bridge & Implant floss is verkrijgbaar direct via TePe of bij de grotere dental depots. Bekijk ook de instructiefilm van de Bridge & Implant floss op de website van TePe. informatie: TePe Mondhygiëne Producten – ( 071) 7 511 860 - info.nl@tepe.com - www.tepe.com

dentista| Product Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

VOCO CLIP FLOW – VLOEIBAAR VULMATERIAAL VOOR TIJDELIJKE RESTAURATIES Clip Flow is een vloeibaar, lichthardend materiaal voor alle soor-

zodat een goede randadaptatie wordt gerealiseerd. Middels een

ten tijdelijke vullingen, afsluitingen en restauraties, inclusief de

tijdbesparende uitharding met licht verkrijgt Clip Flow een vol-

onlay-/inlay-techniek. Clip Flow is bovendien geschikt als on-

doende elastische consistentie, waardoor voor het aanbrengen

derlegmateriaal bij provisorische kronen en bruggen, voor het

van de definitieve vulling een extra goede verwijdering van het

uitblokken voordat er afdrukken worden gemaakt en voor het

tijdelijke materiaal in één keer mogelijk is. Het nabewerken van

afdekken van de gingivazoom bij in-office bleaching. Ook is

de caviteit is daarom niet nodig. Clip Flow is goed belastbaar

Clip Flow bij uitstek geschikt voor het vastzetten van kunststof

alsmede randen speekseldicht en zorgt zo voor betrouwbare

matrices tijdens het aanbrengen van vullingen, als afsluiting

tijdelijke restauraties.

van openingen voor implantaatschroeven alsmede als tijdelijke

Informatie: Voco, Bastiaan Dohle: (06) 13 559 033,

afsluiting van toegangen tot wortelkanalen bij endodontische

www.voco.com

dentista

behandelingen. Het materiaal in de speciale NDT-spuit kan eenvoudig en uiterst precies worden geplaatst en loopt soepel in de caviteit,

NOBELPARALLEL CONICAL CONNECTION NobelParallel CC combineert een parallel boorprotocol met geavanceerde interne conische connectie. Dit nieuwe implantaatsysteem profiteert van 50 jaar onderzoek en innovatie binnen Nobel Biocare en vertegenwoordigt een evolutie van de belangrijke kenmerken van de succesvolle Brånemark- en NobelSpeedy-implantaatsystemen. Het is ontwikkeld voor gebruik in alle bottypes en voor uiteenlopende indicaties. Zowel de ervaren chirurg als de ‘starter’ in de implantologie zullen het heldere chirurgische protocol en de grote restauratieve flexibiliteit waarderen. De beschikbare platformen reiken van 3,75mm Narrow t/m 5,5mm Wide Platform. Het systeem is geschikt voor de anterieure zone, voor optimale zacht-weefselcontouren bij molaarkronen en kortere tijd-tot-tand met Immediate Function wanneer mogelijk. Met de WP-optie is NobelParallel CC verkrijgbaar in een korte lengte van 7mm om anatomische structuren als zenuwen te vermijden. NobelParallel CC WP is onderdeel van de nieuwe posterieure oplossing van Nobel Biocare. Informatie: Nobel Biocare – (030) 635 4949 – www.nobelbiocare.com

DENTSPLY IMPLANTS PATIËNTEN-APP Dentsply Implants introduceerde in 2014 succesvol een digitaal

gegeven worden. De patiënt downloadt

patiëntenpaspoort in de vorm van een app. Dit geeft patiënten

de app en neemt daarmee de implan-

de mogelijkheid om gegevens over de Dentsply implantaatsys-

taatgegevens in het digitale implan-

temen, te weten Astra Tech I Implant System, Ankylos en Xive,

taatpaspoort op. Dentsply Implants is

op een veilige en snelle manier op te slaan. Daarnaast is in de

hiermee naar eigen zeggen het eerste

app achtergrondinformatie te vinden over garantie en dagelijk-

implantaatbedrijf dat een dergelijke

se gebits- en implantaatreiniging. De app is verkrijgbaar in de

app specifiek voor de patiënt aanbiedt.

Apple store en via Google Play. Na het plaatsen van een Dentsply-implantaat kan er een speci-

Informatie: Dentsply Implants – (079)

ale flyer met de nodige informatie hierover aan de patiënt mee-

3 601 950 – www.dentsplyimplants.nl

dentista| 73 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiën

„Wij besparen op de milieubox! U ook?“

The Experts in Dental Services

e afvoer Volledig val vanaf af van uw er jaar p

€ 99

Silver Service: De complete dienstverlening voor het afvoeren van tandheelkundig afval

? esseerd Geïnter tact met n Neem co 20-6870119 0 ons op: r a of ga na entexd e www.m vice.nl r e silver-s

> Efficiënte manier van het ophalen van uw tandheelkundig afval > Kostenbesparende oplossingen voor uw praktijk > Producent van de „groene bak ofwel SRAB 99D“ > Gecertificeerde, veilige afvalverwijdering dankzij 30 jaar ervaring medentex Nederland . Scharenburg 6 . 1046 BB Amsterdam . Telefoon: 020-6870119 . info@medentex.nl . www.medentex-silver-service.nl

NEW: Synea Vision Penta LED! 01 Penta LED+: the only sterilizable 5x LED ring in the world

02 Shadowfree ilumination at the treatment side

03 Scratchresistant surface

W&H Benelux,, Reepkenslei 44, B-2550 Kontich, t +32 (0)475 51 63 63, f +32 (0)3 844 61 31, office.benelux@wh.com, wh.com W&H Penta-LED+_190x128_5-Contactpunt_EN.indd 1

20.08.2014 19:20:19

dentista| Product Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

CURAPROX ENZYCAL ZERO EN ENZYCAL 1450 Curaprox introduceerde onlangs twee nieuwe tandpasta’s. Enzycal Zero onderscheidt zich van andere tandpasta’s omdat het geen natrium laurylsulfaat (NLS) bevat. NLS is een krachtig schuimmiddel dat meestal gebruikt wordt in huishoudelijke schoonmaakmiddelen, maar ook in shampoos en doucheschuim. Volgens Curaprox kan NLS de cellen van mucosa aantasten en wondjes en beschadigingen veroorzaken waarvan is aangetoond dat deze bijdragen aan het ontstaan van pijnlijke aften. Curaprox Enzycal bevat enzymen. Deze spelen een belangrijke rol bij het bestrijden van

dentista

bacteriën en het afbreken van schadelijke suikers. Enzymen versterken de speekselbarrière op natuurlijke wijze, waardoor speeksel ongestoord zijn beschermende rol kan spelen: de tanden beschermen tegen gaatjes en het tandvlees tegen ontstekingen. Enzycal 1450 bevat 150 ppm natriumfluoride en een aangename smaak, waardoor het maar een zeer minimale hoeveelheid menthol bevat. Het heeft een matige schuringswaarde (RDA 60). De Enzycal Zero bevat niet alleen geen NLS maar ook geen fluoride en menthol. De schuringswaarde is RDA 30. De enzycal tandpasta’s zijn verkrijgbaar bij apotheek en www.tandartsplein.nl Informatie : Curaden Benelux – (0418) 726 986 - www.curaprox.nl

ZIMMER TRABECULAR METAL Nieuwe

technologie

bootsen. Al 5 jaar verkrijgbaar voor de dentale markt.

spreekt je aan, je wilt

Met Trabecular Metal™ is het mogelijk om naast bot-aangroei

meer dan standaard

ook bot-ingroei te realiseren. De botcellen zijn in staat om geheel

implantologie

door te dringen in het Trabecular Metal, hierdoor zal osseo-incor-

én

wilt meer implanteren?

poratie plaatsvinden.

Voor die behandelaar

• 80% meer oppervlakte voor bot-aangroei én bot-ingroei

is het Trabecular Metal

• Meer primaire en secundaire fixatie

implantaat met de Plat-

• Mogelijkheid voor snellere belasting (direct en immediate loa-

form Plus Technology een succesvol, betrouwbaar alternatief. Realiseer met Trabecular Metal 80 procent meer botcontact. Het Trabecular Metal implantaat wordt al meer dan 15 jaar met veel succes in de orthopedie

ding) • Ook voor de patiënt met een slechte botkwaliteit of een slechte vascularisatie • Meer flexibiliteit en mogelijkheden voor uw praktijk

toegepast. Het gebruik en succes hiervan is in diverse wetenschappelijke studies bewezen. Het is ontworpen om de natuurlij-

Informatie: Implacom – (0577) 46 19 27 - www.implacom.nl

ke structuur en porositeit van het humane spongieuze bot na te

CAVEX CREAM ALGINATE

Cavex presenteert de nieuwste aanwinst in het toch al indrukwekkende alginaatassortiment: Cavex Cream Alginate. Zoals de naam al doet vermoeden, laat dit moderne alginaat zich zeer eenvoudig mengen tot een gladde en crèmige substantie. Met een frisse paarse kleur en een heerlijke bubblegum-smaak nodigt het absoluut uit om er je tanden in te zetten. Het alginaat heeft een innovatieve nieuwe receptuur. Hierdoor heeft het een ongeëvenaarde nauwkeurigheid van maar liefst 5 μm. Gecombineerd met de ‘standaard’ Cavex-alginaatkarakteristieken als hoge scheursterkte, snapsetting en 5 jaar houdbaarheid, begint Cavex Cream Alginate de siliconenkwaliteit serieus te benaderen. Uiteraard is dit moderne alginaat ook scanbaar. Informatie: Cavex – (023) 5 307 700 – www.cavex.nl

dentista| 75 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Tandarts

Mondhygiën

Door professionals, voor professionals. TePe interdentale ragers zijn ontwikkeld in samenwerking met tandheelkundige specialisten om de effectiviteit, de patiëntveiligheid en de gebruiksvriendelijkheid te kunnen waarborgen. De verschillen zitten in de details! • Voldoet aan de ISO standaard voor manuele interdentale ragers • Verkrijgbaar in drie verschillende varianten: origineel, extra soft en Angle • Verkrijgbaar in negen verschillende maten

TePe producten zijn verkrijgbaar online, in apotheken en bij lokale drogisterijen. AD130113NL

www.tepe.com

WIJ BEDANKEN ONZE KLANTEN VOOR HET VERTROUWEN EN ALLE BEZOEKERS AAN DE MEDENTIS / ICX IMPLANTS STAND OP DE IDS 2015 European leader in infection control ...k e g e l d i c h t h e i d d o o r p r e c i s i e ...

Gebruik van handenalcohol. . . een noodzakelijke activiteit Volgens de richtlijnen van de Werkgroep Infectie Preventie moet u frequent de handen desinfecteren. Met desderman® pure heeft u: Een product met bewezen effectiviteit Een product met een hoog percentage aan verzorgende stoffen Een product dat voldoet aan de geldende biocide wetgeving in Nederland

Nieuwe wetenschappelijke brochures nu beschikbaar!

No met g niet be ken beste desder l nu 1 man d L fles pure s en intro duct voor de spe ? i ciale e p € 10 ,25 p rijs van .st.*

esemtan® producten reinigt en besschermt u uw handen. Informatie via www.schuelke.com; salesb benelux@schuelke.com of telefonisch via 023 – 535.26.34.

Made in

*O d b *Orderbevestiging i i aan Salesbenelux@schuelke.com, Salesbenelux@schuelke S l b l h lk aflevering via de door u aan te geven groothandel. Alleen geldig in de maand van publicatie.

Kwaliteit én meer rendement voor uw praktijk met ICX en Sinoss

Kwaliteit. Zekerheid. schülke.

ICX Implants · 1796 BE De Koog · Boodtlaan 10 Tel.: 0222 - 76 90 11 · www.icx-implants.nl · info@icx-implants.nl

AZ_icx_implants_92x135_dank_2015.indd 1

20.03.15 15:46

dentista| Product Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

CERASMART VAN GC GC Europe presenteert CAD/CAM hybride keramische blokken voor Cerec freesmachines. Profiterend van de meest vooruitstrevende hybride technologie, eigen chemie om vuldeeltjes te behandelen en een uniek productieproces, zal Cerasmart u im-

dentista

poneren met de volgende voordelen: Sterk en flexibel: de hoogste buigsterkte in zijn categorie, de

slijtvaste kleurlak, Optiglaze Color: voorbehandelen, gewenste

hoogste flexibiliteit om kauwkrachten te weerstaan. Precisie

kleurnuances aanbrengen en belicht zo vaak als u maar wilt.

en duurzaamheid: snel en precies te frezen, scherpe marginale

GC Cerasmart blokken zijn leverbaar in diverse kleuren en

aansluiting, ultra-fijne homogeen verdeelde vuldeeltjes zorgen

drie afmetingen. GC adviseert het gebruik van Ceramic Primer

voor een duurzame glans en minder slijtage van de antagonis-

II tijdens het voorbehandelen van Cerasmart. De blokken zijn

ten. Hoge radio-opaciteit vereenvoudigen de controles. Esthe-

compatibel met Cerec en zijn opgenomen in de meest recente

tiek: gebalanceerde fluorescentie en opalescentie en eenvou-

Cerec-software updates.

dig te behalen hoogglans. Eenvoudig te karakteriseren met de

Informatie: GC BENELUX - (030) 6 308 500 - www.benelux.

HERAEUS KULZER IBOND UNIVERSAL lutionaire’ formule, ontwikkeld in samenwerking met Europese en Japanse spe-

materialen • Eén flacon voor alle technieken (total

cialisten. Deze bonding allrounder maakt het mogelijk te bonden met composiet,

etch, self etch of selective etch) • Direct bonding succes met betrouwba-

edelmetaal, niet-edele metalen, zirkonia en keramiek. Het is geschikt voor alle in-

re hechtsterkte • Uniek ‘moisture control system‘ op ba-

dicaties, kan met alle bondingtechnieken

sis van aceton

gebruikt worden en is compatibel met

• Korte uithardingstijd (10 sec.)

licht-, duaal-, en zelfhardende materi-

• Drop control systeem – spatzuivere

Tijdens de IDS 2015 in Keulen heeft He-

alen zonder gebruik van een dual-cure

dosering

raeus Kulzer haar meest geavanceerde

activator.

• Geen dual cure activator nodig.

bonding geïntroduceerd. ibond Universal

• Eén flacon voor alle indicaties

Informatie: Heraeus Kulzer Benelux - (023)

is een universele bonding met een ‘revo-

• Eén flacon voor alle tandheelkundige

5 434 250 - www.heraeus-kulzer.com

”MINDER VERLIES BIJ STRAUMANN-IMPLANTATEN” Onderzoekers aan de universiteit van Göteborg in Zweden

‘Deze

hebben een studie over het korte- en langetermijnsucces van

zijn zeer relevant voor

implantaten bij een willekeurig geselecteerde groep patiënten

tandartsen die aan

gepubliceerd in het Journal of Dental Research. Deze studie be-

hun patiënten implan-

schrijft een grote groep patiënten die door meer dan 800 dental

taten willen bieden op

professionals werden geïmplanteerd. De studie betreft meer

basis van onafhan-

dan 11.000 implantaten, 2.765 patiënten en een follow-up van

kelijk klinisch bewijs.

596 patiënten na 9 jaar. Een belangrijke conclusie van de studie

Voor zover wij weten,

is dat het implantaatmerk van invloed is op het implantaatver-

is er geen ander im-

lies. De implantaten van de firma’s Astra Tech, Nobel Biocare en

plantaatmerk op de

Straumann zijn in de studie het meest gebruikt. Naast de per-

markt dat zo wordt

centages van de early en late implant loss wordt in de studie de

ondersteund met zulke vergelijkbare langetermijngegevens’,

relatieve waarschijnlijkheid van het implantaatverlies of “odds

aldus Dr. Christoph Appert, Hoofd Research bij Straumann.

ratios” gepresenteerd.

Informatie: Straumann – (030) 600 89 00 – www.straumann.nl

dentista| 77 Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

bevindingen

Tandarts

Mondhygiën

dentista| Quiz Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

Implantologie

dentista Frank Andriessen en David Rijkens Tandarts

Mondhygiënist

Assistent

Praktijkmanager

De vragen hebben betrekking op de behandelde onderwerpen in de rubriek “Vast en Zeker” van de afgelopen edities van Dentista.

1. De moeilijkheidsgraad van een

4. De distale papil bij een implantaat in de

behandeling kan worden ingeschat door

esthetische zone is lastiger te behouden

de volgende factoren van de behandeling

dan de mesiale papil.

vooraf te beoordelen: A. De complexiteit van de behandeling en het

A. Juist B. Onjuist

risico op complicaties B. De beschikbare hoeveelheid botvolume, de anatomische risico’s en de esthetische risico’s C. De zowel bij A en B genoemde factoren.

5. Hoeveel hoger is de kans op periimplantitis bij mensen die roken en reeds een geschiedenis hebben met parodontitis?

2. Bij een diasteem van drie elementen in

A. 1,5 - 2,5 keer

de zijdelingse delen wordt bij voorkeur

B. 3,5 - 4,5 keer

elk afwezig element vervangen door een

C. 4.5 - 5.5 keer

implantaat. A. Juist B. Onjuist

6. Over wat voor een botopbouw wordt er gesproken bij een sinuslift? A. Een verticale botopbouw

3. De PES/WES-index is een score om zowel het esthetisch eindresultaat van

B. Een horizontale botopbouw C. Zowel een verticale als horizontale botopbouw

de mucosa als die van de kroon op het implantaat objectief te beoordelen.

7. Multifilamente hechtdraden vertonen

A. Juist

sneller een ontstekingsreactie dan

B. Onjuist

monofilamente hechtdraden. A. Juist B. Onjuist

Antwoorden: 1C, 2B, 3A, 4A, 5B, 6A, 7A

De prijscouran t voor 2015 ligt voor u klaar. Vraag hem nu aan!

015! De beste wensen voor 2 oor u bij! v je d n ta n ee et z k ie n Smithuis Tandtech

De producten

van Smithuis

OPGEBAKKEN

Prijscourant 201 Tandtechniek

KROON / BRUG

Lava™ opgebakken kroon/brugdeel VMK kroon/brugde el VMK kroon/brugde el VMK kroon/brugde el

MONOLITISCH

IPS Lava™ Ultimate facing Lava™ Ultimate kroon Lava™ Plus kroon/brugde el E.max kroon/brugde el E.max facing/inlay

el vervaardig

/ LITHIUMDISILICA porselein/composiet porselein/composiet volledig zirkonium lithiumdisilicaat lithiumdisilicaat

VOLLEDIG METAAL

Volledige metalen kroon/brugdeel Volledige metalen inlay Volledige metalen opbouw/indirect

goud** goud legering** palladium**

ETSBRUG

Lava™ opgebakken etsbrug/3 delige Volledig metalen etsbrug/3 delige

d in de eigen

laboratoria in

(Lava™, opgebakken porselein) (onedel, wit) (halfedel, wit) (hoogedel, geel)

AT (Lava™ Ultimate) Monolitisch (Lava™ Ultimate) Monolitisch (Lava™ Plus) Monolitisch (IPS E.max) (IPS E.max)

(hoogedel, geel) (hoogedel, geel) (halfedel, wit)

Nederland.

€ 245,00 € 195,00 € 285,00 € 300,00

€ 100,00 € 150,00 € 160,00 € 195,00 € 210,00

€ 145,00 € 145,00 € 110,00

zirkonium niet-edel-metaal

(Lava™, opgebakken porselein) (onedel, wit) € 285,00 € 225,00 ALL-IN PRIJZEN) porselein/composiet (Lava™ Ultimate, monolitisch, incl. individueel anatomisch gevormd abutment, gecementeerd of verschroefd) (Lava™ Plus, incl. individueel anatomisch € 420,00 abutment, gecementeer gevormd d of verschroefd) (Lava™, verschroefd, € 430,00 incl. insert) (Lava™, gecementeer € d, 495,00 incl. anatomisch zijn blokprijzen, gevormd abutment) alleen wanneer de kroon

IMPLANTAAT

Lava™ Ultimate

KROON (DIT ZIJN

implantaat kroon

Lava™ Plus implantaat

kroon

Lava™ opgebakken implantaat kroon Lava™ opgebakken implantaat kroon * Onze prijzen

worden professione

/ FACING

zirkonium niet-edel-metaal palladium goud legering*

volledig zirkonium

zirkonium zirkonium

zwaarder is dan

2 gram

zal hiervoor de De beste esthetiek € 595,00 gramprijs gehanteerd met Lava™ zirkoniumoxide handopgebakke worden. , voor zowel monolithische ** Exclusief goudprijs. n restauraties. Lava™ Plus zirkoniumoxide als is beoordeeld als Lava™ Ultimate translucentie van esthetisch uitstekend Implantaat Kroon alle monolithische en heeft de hoogste Lava™ Ultimate zirkoniumoxide mogelijkheden restauratiemater van de kronen. iaal alle opzichten • Warme, natuurlijke VITA klassieke shade guide A1-D4. Met de volgende kleur van de uitstekende is verbazingwekkend in kleuren en kleurgradaties duurzaamheid functionaliteit. De • Eindeloze individualisatie tot zijn unieke dankzij de unieke innovatieve eigenschappen door Lava™ Plus kleurvloeistoffen aal bijzonder geschikt • Het enige systeem maken het materieffect kleuren inclusief in de markt dat fluorescerende • Sterk, veerkrachtig voor implantaat gedragen kronen. te converteren kleur is naar de meest en schokabsorberen gebruikte 3D-Master® • Hoge slijtageweerstan Lava™ Plus is d geïndiceerd voor: kleuren • Blijvende esthetiek d en zacht voor de antagonisten Kronen / Bruggen / Kronen op implantaten en In- en onlays. Lava™ Ultimate is geïndiceerd voor: Implaatgedragen kronen / Kronen / Onlays en Inlays

Voor meer product en en prijzen belt www.smithuis u gratis met: ( tandtechniek.nl 0800 022 4111 • info@smithuis tandtechniek.nl Laboratorium Apeldoorn Laboratorium

Laboratorium Hengelo Balistraat 25 7556 AH Hengelo ( 0800 - 022 4111

Soerenseweg 8 7314 CC Apeldoorn ( 0800 - 022 4112

Deventer Hoge Rij 13 7413 WT Deventer ( 0800 - 022 4113

Laboratorium Hardenberg Heemsermarsweg 4a 7771AA Hardenberg ( 0800 - 022 4115

80 jaar vertrouwde en innovatieve tandtechniek!

Lava Ultimate kroon ™

lage Voor de vaste

prijs van:

, 0 5 1 €

Voor meer informatie of het aanvragen van de prijscourant belt u met:

Hoofdvestiging: Balistraat 25, 7556 AH Hengelo • info@smithuistandtechniek.nl

www.smithuistandtechniek.nl

is onderdeel van Smithuis Tandtechniek.

aanbiedingen

actieprijs 2.995

actieprijs 2.300

autoclaaf

thermodesinfector

18 liter, klasse B autoclaaf inclusief procesregistratie €2.783 incl. BTW onderhoudscontract beschikbaar voor €375/jr

zeer geschikt voor 1 en 2 kamer praktijken €4.500 incl. standaard inzetten en BTW optie: inzet voor 8 hoekstukken: €1.000 onderhoudscontract beschikbaar voor €250/jr

aanbieding geldig tot 15 mei 2015, voor informatie: www.straightdental.com dental units | thermodesinfectoren | autoclaven | hoekstukken | instrumenten Amsterdam - Haaksbergen, telefoon: 053 2600 002