IJsvogel

from 2022 2 april Waardvogel

by Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard

Nieuwjaarsexcursie

IJsvogel goed in beeld dankzij fotografen

Maria Kuijf

Ondanks dat een ijsvogel zo fel gekleurd is, is het niet makkelijk om hem waar te nemen. Razendsnel scheert hij vlak over het water of zit verborgen tussen te takken. Meestal zie je een ijsvogel, omdat hij tijdens de vlucht vaak een schrille kreet slaakt. Als je die hoort moet je goed opletten en vooral je blik over de sloot laten gaan. Wanneer je de ijsvogel in het oog krijgt, is dat een cadeautje! Ook als je enkel een blauwe flits hebt gezien! (‘Blauwe flits’ is een bijnaam van de ijsvogel.) Een ijsvogel goed in beeld krijgen terwijl hij zit, is nog zeldzamer. Dankzij de fotografen die soms uren posten bij een locatie waar een ijsvogel komt vissen, kunnen we toch rustig genieten van de kleurenpracht van de ijsvogel. D

De ijsvogel ziet er uit als een tropische verrassing. ‘Onze’ ijsvogel is hier echter volkomen inheems. Wereldwijd zijn er 114 soorten. In Afrika komen de grootste én de kleinste soorten voor. De kookaburra is ook een ijsvogelsoort. In Europa is de ijsvogel die wij kennen de enige algemene soort. In het uiterste van Zuid-Europa is de Smyrnaijsvogel zeldzaam.

Met de blauwe kleur van de ijsvogel is wat bijzonders aan de hand. In de rugveren van een ijsvogel zitten geen kleurstoffen. De structuur van de veren zorgt voor weerkaatsing van licht wat de blauwe kleur geeft. Het is dus een optische illusie. Iriseren heet dit verschijnsel. Wanneer de vogel in de schaduw zit, is hij dus nauwelijks zichtbaar!

De naam ijsvogel is misleidend. De vogel houdt helemaal niet van ijs. Sterker nog: strenge winters hebben een zeer negatieve invloed op de ijsvogelstand. IJsvogels trekken in de winter niet weg. Als de sloten dichtvriezen, kunnen ze niet bij hun voedsel en trekken ze alleen op korte afstand naar een wak of groter water. Daar worden dan ze vaker gezien.

IJsvogels broeden in holen, langs sloten of beken met steile oevers. Een omgevallen boom met een grote wortelkluit er aan, kan een mooie broedlocatie vormen. IJsvogels graven zelf hun nest. Het is een lange tunnel. Er is geen nesthygiëne. Het nest wordt soms voor de tweede keer gebruikt. De legsels zijn groot; zes à zeven jongen per broedsel. Dit is de overlevingsstrategie van de soort. Tijdens strenge winters kan de ijsvogelstand gehalveerd worden. Door middel van de grote broedsels, meerdere keren per jaar, herstelt de ijsvogelstand meestal weer snel. D