3.000
2.000 Limburg
1.000
223 ton/jaar
355 OostVlaanderen 235 West-Vlaanderen 450 Vlaams-Brabant 485 Antwerpen
2012
2020
FIGUUR 53 // EVOLUTIE VAN DE JAARLIJKS OPGEHAALDE HOEVEELHEID ZWERFVUIL LANGS AUTOSNELWEGEN EN GEWESTWEGEN o.b.v. het Agentschap Wegen en Verkeer (s.d.-b)
De bermen worden bovendien nog meer bedreigd door onder meer (resten van) zwerfvuil (bv. stukjes glas en metaal, (micro-) plastics, sigarettenpeuken …). Hoewel uit Figuur 53 blijkt dat de ingezamelde hoeveelheid zwerfvuil tussen 2012 en 2020 duidelijk gedaald is, blijft deze hoeveelheid te groot. Wordt niet alleen gekeken naar gewest- en autosnelwegen, dan blijkt de totale hoeveelheid zwerfvuil in Vlaanderen zo’n 8 à 10 keer hoger te liggen. Bovendien brengt dit een aanzienlijke (maatschappelijke) kost mee. De impact van zwerfvuil voor de Vlaamse veehouderij
bv. (behandeling zieke dieren, gestorven dieren) werd geschat op 4,5 tot 6,8 mio euro/jaar (Robin van der Bles, persoonlijke communicatie). Een andere bedreiging is de druk op de (resterende) natuurlijke vegetatie door zowel invasieve plantensoorten (bv. Japanse duizendknoop) als door het decennialange kwistig gebruik van strooizout (bv. jaarlijks gemiddeld zo’n 41.500 ton op gewest- en snelwegen) (Agentschap Wegen en Verkeer, s.d.-a).
PERSPECTIEVEN Meer hergebruik van uitgegraven grond door de invoer van de delfstoffentoets In de Vlaamse ondergrond bevinden zich heel wat delfstoffen. De voorraden in ontginningsgebieden zijn echter niet onuitputtelijk. Het is daarom van belang om ook op een efficiënte manier om te gaan met uitgegraven gronden bij infrastructuurwerken. Wanneer er bij infrastructuurwerken bv. kwartszand of Boomse Klei uitgegraven wordt, dan kan deze het best selectief afgegraven en gebruikt worden als delfstof in plaats van als uitgegraven grond afgevoerd. Daarom werd in 2019 de delfstoffentoets uitgewerkt als onderdeel van het technische verslag voor grondverzet (VLAREBO-regelgeving). De delfstoffentoets heeft als doel om in een vergunningsplichtige inrichting
uitgegraven grond als delfstof te identificeren. De geselecteerde gronden kunnen dan rechtstreeks ingezet worden als alternatief voor primaire oppervlaktedelfstoffen die elders in ontginningsgebieden ontgonnen worden (https://dov.vlaanderen.be/page/ delfstoffentoets-grondverzet). Meer energie-opwekking in (verlaten) ontginningsgebieden Zowel actieve als verlaten ontginningsgebieden kunnen mee ingezet worden om een duurzame hernieuwbare energiemix samen te stellen. De eerste Vlaamse drijvende zonnepanelencentrale werd in 2020 geïnstalleerd én is operationeel op een plas gevormd in een verlaten ontginningsput van Sibelco (Dessel). De centrale
3 // NATUURLIJK KAPITAAL BESCHERMEN
175
