Nmanutyun Hisousi Krisdosi

Âàìز ¶ºØ´²òÆ

ÜزÜàôÂÆôÜ ÚÆêàôê øðÆêîàêÆ

³ñ·Ù³Ý»óª

زÞîàò ì²Ð¾ Ô²¼²ðº²Ü © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

1

ÊØ´²¶ðàôº²Ü ÎàÔØÆò

êÇñ»ÉÇ ÀÝûñóáÕ, û·ï³·áñÍ»Éáí ѳÕáñ¹³Ïóáõû³Ý Ý»ñÏ³Û ÙÇçáóÝ»ñÁ, ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ý³Ë³Ó»éÝáõ û³Ùµª ÷áñÓáõÙ »Ù Ç٠ѳٻëï Ýå³ëïë µ»ñ»É Ù»ñ ³½·³ÛÇÝ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇÝ, ݳ»õ ѳٳó³ÝóÇ ÙÇçáóáí ï³ñ³Í»Éáí ùñÇëïáÝ¿³Ï³Ý ÷áùñÇÏ ·ñáõÃÇõÝÝ»ñ, ³ÛëåÇëáí Û³Õ Ã³Ñ³ñ»Éáí ³ß˳ñѳ·ñ³Ï³Ý ë³Ñٳݳ÷³ÏáõÙÝ»ñÝ áõ ³é³ùáõÙÇ Å³Ù³Ý³ÏÝ»ñÁ: ö³ ÷³ùë ¿ ѳÕáñ¹»É ù»½ ³Ûݪ ÇÝã ÇÝÓ Ñ³Õáñ¹áõ»ó ܳ˳ËݳÙáõû³Ý ·Í³Í ½³Ý³½³Ý ׳ݳå³ñÑÝ»ñáí: γñáÕ »ë ùá Ù³ëݳÏóáõÃÇõÝÁ µ»ñ»É ²ëïÍáÛ ÊûëùÇÝ Ù³ïáõóáõ³Í ³Ûë ͳé³Ûáõ û³ÝÁ, ѳÕáñ¹»Éáí ùá Ù»ñÓ³õáñ áõ Ñ»é³õáñ ͳÝûÃÝ»ñÇÝ ³Ñ³ ³Ûë ѳٳó³Ýó³ÛÇÝ Ñ³ëó¿Ý.

gradaran@mashtoz.org ²Ûë ѳëó¿ÇÝ ·ñ»Éáí, Ýñ³Ýó ѳëó¿Ý»ñÁ ÝáÛÝå¿ë Ïþ³ÝóÝ»Ý ÇÙ ³Ýáõ³Ý³ó³ÝÏÇ Ù¿ç »õ Û³çáñ¹³µ³ñ Ýñ³Ýù ÝáÛÝå¿ë ÏÁ ëï³Ý³Ý Ñá·»õáñ Ýáñ ·ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÙÁ ï»Õ»Ï³óÝáÕ Ý³Ù³ÏÝ»ñÁ: ²Ûë ͳé³ÛáõÃÇõÝÝ ³Ýí׳ñ ¿: ²Ûë ·áñÍÇÝ áñ»õ¿ ³é³ç³ñÏ Ï³Ù û·ÝáõÃÇõÝ Ñ³ëóÝ»Éáõ, áñ»õ¿ ï»Õ»ÏáõÃÇõÝ ËÁݹ ñ»Éáõ ϳ٠ѳñóáõÙÝ»ñ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ ѳٳñ ϳñáÕ »ë ·áñÍ³Í»É Ñ³Ù³ó³Ýó³ÛÇÝ í»ñá Ýß»³É ѳëó¿Ý: γÝ˳۳Ûï ßÝáñѳϳÉáõû³Ùµ »õ ɳõ³·áÛÝ Ù³ÕóÝùÝ»ñáí, »Õµ³Ûñ¹ Ç øñÇëïáë ÚÇëáõëª

سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

2

ÜزÜàôÂÆôÜ ÚÆêàôê øðÆêîàêÆ Ü²Ê²´²Ü §Þ³ï µ³Ý áõݻ٠³ë»ÉÇù, µ³Ûó ãáõݻ٠ٿÏÁª áõÙ ³ë»Ù¦: ²õ³Ý¹³µ³ñ ÚÇëáõëÇÝ í»ñ³·ñáõ³Í Ëûëù

кÔÆܲÎÜ àô Æð ØÆæ²ì²ÚðÀ

²Ûë ½³ñٳݳÑñ³ß ·ÇñùÁ, áñ µáÉáñ ¹³ñ»ñáõÙ »õ µáÉáñ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ Ùûï ·ïÝáõÙ ¿ ÝáÛÝÇëÏ ²õ»ï³ñ³ÝÇ Ñ»ï ѳٻٳï»ÉÇ ÁݹáõÝ»ÉáõÃÇõÝ (´áëëáõ¿Ý, Çñûù, áñ³Ï³õáñ»ó ³ÛÝ Çµñ»õ §ÑÇÝ·»ñáñ¹ ²õ»ï³ñ³Ý¦), Çñ ׳ϳïÇÝ »ñµ»ÙÝ ãÇ ÏñáõÙ Çñ ß³ñ³¹ñáÕÇ ³ÝáõÝÁ: ´³Ý³ë¿ñÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ¹Åáõ³ñ ¿ ³é³Ýó áñ»õ¿ í³ñ³ÝáõÙÇ Ýß»É Ñ»ÕÇݳÏÇ ÇÝùÝáõÃÇõÝÁ: гõ³Ý³Ï³Ý ûÏݳÍáõÝ»ñÁ »ñÏáõëÝ »Ý. Çï³É³óÇ æáí³ÝÝÇ æ»ñë»ÝÇáÝ (1180-1240) »õ ý»³ÙÇÝ· ÂáíÙ³ ¶»Ùµ³óÇÝ (1380-1471): Ø»Ýù Ñ»ï»õáõÙ »Ýù ³õ³Ý¹áõû³ÝÁ »õ áñå¿ë Ñ»ÕÇÝ³Ï ÁݹáõÝáõÙ ÂáíÙ³ ¶»Ùµ³óáõÝ. »õ ÏÁ ÷³÷³ù¿ÇÝù ³õ»É³óÝ»É Ýñ³ ³Ýáõ³ÝÁ ݳ»õ §ëáõñµ¦ ³Í³Ï³ÝÁ, ãí³ñ³Ý»Éáí ëñµáõû³Ý ѳñóáõÙ Ýñ³ª áí ¹³ñ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ Ïñûó »õ Ù³ñ¹Ïáõû³ÝÁ å³ñ·»õ»ó ºÏ»Õ»óáõ ÏáÕÙÇó ëñµ³¹³ëáõ³Í ³ñ¹³ñÝ»ñÇ µ³½áõÙ ë»ñáõݹݻñ, ³Ûëûñ »õë ß³ñáõݳϻÉáí Çñ ³Ûë í»Ñ³·áÛÝ ·áñÍÇ ÁÝóóùÁ: ´³Ûó áí ¿É ÉÇÝÇ Ñ»ÕÇݳÏÁ, ³Ûë ·ÉáõË·áñÍáóÁ áãÇÝã ãÇ ÏáñóÝáõÙ Çñ Ñ»ï³åݹ³Í Ýå³ï³ÏÇó. Ññ³õÇñ»É Ù³ñ¹Ï³Ýó ϳåáõ»Éáõ Ï»³ÝùÇ ¿³Ï³Ý (áñáí »õª Çñ³Ï³Ý) ³ñÅ¿ùÝ»ñÇÝ, Ù»ñÅ»Éáí ³ß˳ñÑÇ å³ïñ³Ýù–ÑÙ³ÛùÁ: ºõ Çëϳå¿ë, »Ã¿ ²õ»ï³ñ³ÝáõÙ ÚÇëáõë Ý»ñϳ۳ÝáõÙ ¿ áñå¿ë ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝ, ÇëÏ ²Ù»Ý³ëáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý Ù¿ç ǵñ»õ λ³Ýù, ³Ûë ·ñùáõ٠ܳ Ý»ñϳ۳ÝáõÙ ¿ áñå¿ë ֳݳå³ñÑ: ºõ Û»ïáÛ, ³ÛÝ Ñ³Ý·³Ù³ÝùÁª áñ Ñ»ÕÇݳÏÁ ³ÝÛ³Ûï ¿ ÃáÕ»É Çñ ³ÝáõÝÁ, ³ÛÝù³Ý ¿É ½³ñٳݳÉÇ ã¿, »Ã¿ ѳßáõÇ ³éÝ»Ýù ųٳݳϳßñç³ÝÁª áñáõ٠ݳ ³åñ»É ¿: ƯÝã ųé³Ý·áõÃÇõÝ ¿ ³õ³Ý¹»É Ù»½ ÙÇçݳ¹³ñÁ. »õ ë³Ï³ÛÝ, ù³Ýǯ ù³Ýǯ ·ÉáõË·áñÍáóÝ»ñ – ëñµ³½³Ý »ñ³Åßïáõû³Ý Ù»Õ»¹ÇÝ»ñÇó ÙÇÝã»õ ·»Õ³½³ñ¹ Ë׳ÝϳñÝ»ñÝ áõ Ñëϳ۳ϻñï ³ñÓ³ÝÝ»ñÁ Ù»Í³Ù»Í »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ – ëñµ³½³Ý Ééáõû³Ý Ù¿ç »Ý Û³ñ·áõÙ Çñ»Ýó ëï»ÕÍáÕÇ ³ÝáõÝÁ: ²Û¹ ï³Õ³Ý¹³õáñ Ùïù»ñÁ µáó³í³éáõ³Í ¿ÇÝ ³°ÛÉ ·³Õ³÷³ñÝ»ñáíª ù³Ý Çñ»Ýó ³ÝáõÝÁ Û³çáñ¹Ý»ñÇÝ Ñ³ëóÝ»Éáõ ËÕ×áõÏ Ýå³ï³ÏÇ Ñ»ï³åݹáõÙÁ: ²ß˳ïáõÙ ¿ÇÝ ²ëïÍáÛ ÷³éùÇ Ñ³Ù³ñ, Çñ»Ýó »Õµ³ÛñÝ»ñÇ Ñá·»õáñ û·áõïÇ Ñ³Ù³ñ. ѳëÝ»Éáí ³Ûë Ýå³ï³ÏÇݪ ã¿ÇÝ ËݹñáõÙ áõñÇß áãÇÝã Çñ»Ýó ѳٳñ: ²Ñ³ ÜÙ³Ýáõû³Ý ·ñùÇ Ñ»ÕÇݳÏÇ ëïáñ³·ñáõÃÇõÝÁ. §êÇñÇñ ³ÝͳÝûà ÙÝ³É »õ áãÇÝã ѳٳñáõ»É¦ (¶Çñù ², ´ 3): Ø¿Ï µ³Ý ³å³Ñáí ¿. ÜÙ³Ýáõû³Ý ·ÇñùÁ ·ñáõ»É ¿ ÙÇ í³Ý³Ï³ÝÇ ÏáÕÙÇóª áõñÇß í³Ý³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ²Ûë ÙÇç³í³ÛñÇ ó³ÛïáõÝ ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÝ»ñÝ »Ý ·ñùÇ µ³é³å³ß³ñÁ, ³ë»Éáõ Ó»õ»ñÁ, Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÁ, ½áõï Ñá·»õáñ Ó³ÛÝ»ñ³Ý·Á: Þáõïáí, ë³Ï³ÛÝ, ·ÇñùÁ ¹áõñë ¿ »Ï»É í³Ýù»ñÇó áõ ٻݳñ³ÝÝ»ñÇóª Áݹ³é³ç µáÉáñ Ýñ³Ýó, áíù»ñ ÏñûݳõáñÝ»ñ ãÉÇÝ»Éáí ѳݹ»ñÓª ½·áõÙ »Ý ϳñÇùÁ áõÝÏݹñ»Éáõ Ëûëù»ñ ×ßÙ³ñïáõû³Ý áõ Ï»³ÝùÇ, ÁÝ¹Ù¿ç ³ÛÝ ÅËáñÇ, ˳µ¿áõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ ¹³ï³ñÏáõû³Ý, áñáÝù ïÇñáõÙ »Ý ³ß˳ñÑÇÝ: Àܸ¸¾Ø ØîøÆ ä²Þî²ØàôÜøÆ

¶ñùÇ ÁÝûñóÙ³Ý ÁÝóóùáõÙ ¹Åáõ³ñ 㿠ѳݹÇå»É ÙÇ ù³ÝÇ ç³ï³·áí³Ï³Ý ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÝ»ñÇ Áݹ¹¿Ù ³Ýí»ñç³Ý³ÉÇ íÇ׳µ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ ÏáñáÕ áñáß ³ëïáõ³Í³µ³ÝÝ»ñÇ ËñÃÇÝ Ùï³½ÝÝáõÙÝ»ñÇ, áñáÝù ÿ»õ ѳ׻ÉÇ áõ ·ñ·éÇã »Ý © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

3

µ³Ý³Ï³Ýáõû³Ý ѳٳñ, ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ ÃáÕÝáõÙ »Ý Ñá·»õáñ ãù³õáñáõû³Ý ½·³óáõÙ: лï»õ³µ³ñ ³ÛÝ ³Õ»ÕÝ»ñÁ, áñáÝù Ù»ñ Ñ»ÕÇݳÏÁ »ñµ»ÙÝ ³ñÓ³ÏáõÙ ¿ ³ëïáõ³Í³µ³Ý³Ï³Ý »õ ÇÙ³ëï³ëÇñ³Ï³Ý áõëáõÙÝ»ñÇ ¹¿Ù, µ³ó³ïñõáõÙ »Ý Ýñ³Ýáíª áñ ß³ï ß³ï»ñÇ Ñ³Ù³ñ ²ëïÍáÛ ÏáÕÙÇó Û³ÛïÝáõ³Í ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ»ñÁ ѳݹÇë³ÝáõÙ »Ý ÝÇõà ó³Ù³ù íÇ׳µ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ϳñÍ»ë ÿ ¹ñ³Ýù îÇñáç ÏáÕÙÇó Û³ÛïÝáõ»É »Ýª áñå¿ë½Ç áÙ³Ýù ѳٳÉë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ ùÝݳñÏ»Ý ¹ñ³Ýù, Ïáïáñ³Ï»Ý, ½ÝÝ»Ý, ï³Ý Çñ»Ýó ϳñÍÇùÝ»ñÁ »õ ³ÛÉÝ: ¶³ÕïÝÇ Ã¿ µ³ó³Û³Ûï, Ù»ñ Ñ»ÕÇݳÏÇ ³Ýíëï³ÑáõÃÇõÝÝ áõ ϳëϳͳÙïáõÃÇõÝÁ ÇÙ³ëï³ëÇñ³Ï³Ý (÷ÇÉÇëá÷³Ûáõû³Ý) áõëáõÙÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å å¿ïù ¿ µ³ó³ïñáõÇ á°ã ÙdzÛÝ å³ïٳϳÝ, »õ á°ã ¿É ÙdzÛÝ ³ß»ÃÇÏ ï»ë³ÝÏÇõÝÝ»ñÇó Ù»ÏÝ»Éáí: Æõñ³ù³ÝãÇõñ ùñÇëïáÝ»³ÛÇ, Û³ïϳå¿ë ù³Ñ³Ý³Ý»ñÇ áõ í³Ý³Ï³ÝÝ»ñÇ ë»ñï å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ ¿ Ëáñ³óáõÙÝ Çñ»Ýó Ùï³Í³Ï³Ý ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ: ²ß˳ñÑáõÙ ïÇñáÕ ÏñûÝ³Ï³Ý Ý»ñÏ³Û ³Ýï³ñµ»ñáõû³Ý áõ ѳ×áÛ³Ù¿ï ·³Õ³÷³ñÝ»ñáí ÙdzÛÝ Ë³Ý¹³í³éáõ»Éáõ ·É˳õáñ å³ï׳éÝ»ñÇó Ù¿ÏÁª ×Çßï ÏñûÝ³Ï³Ý ï·ÇïáõÃÇõÝÝ ¿, ³ÛëÇÝùݪ ³Ý·ÇïáõÃÇõÝÁ ùñÇëïáÝ¿³Ï³Ý ëϽµáõÝùÝ»ñÇ, ß³ï»ñÇ ³ÝѳëáõÝáõÃÇõÝÝ áõ ٳϻñ»ë³ÛÝáõÃÇõÝÁ ѳõ³ïùÇ ³ëå³ñ¿½áõÙ: ê³Ï³ÛÝ, Ï³Û Ý³»õ ѳϳé³Ï ͳÛñ³Û»ÕáõÃÇõÝÁ. Ùûï»óáõÙÁ í»ñáÛÇß»³É ·ÇïáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ µáõéÝ »õ µ³ó³ñӳϳå¿ë ï»ë³Ï³Ý Ï»ñåáí: ²ëïáõ³Í³ÛÇÝ Û³ÛïÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ Ï»³Ýù »Ý »õ ³åñáõÙ, »õ ïñáõ³Í »Ý Ù³ñ¹áõݪ áñå¿ë½Ç ѳõ³ï³Û, á°ã ÿ áñå¿ë½Ç ùÝÝÇ Çñ ϳñ×ÉÇÏ Ùïùáí: ²ÛëåÇëáí, ³ÛÝ Ã³ÝϳñÅ¿ù ·ÇïáõÃÇõÝÁ, áñ å³ñï³õáñ ¿ñ áõÕÕ»É ³é ²ëïáõ³Í, í»ñç³óÝáõÙ ¿ Ñ»é³óÝ»Éáí Ù³ñ¹áõÝ Üñ³ÝÇó, áñáíÑ»ï»õ ¹³éÝáõÙ ¿ ÙÇ ï»ë³Ï Ïé³å³ßïáõÃÇõÝ: ê»÷³Ï³Ý Ùß³ÏáÛÃÇ µ³ñÓñáõû³Ý ·Çï³ÏóáõÃÇõÝÁ, Çñûù, ëÝáõóáõÙ ¿ Ñå³ñïáõÃÇõÝÁ. ÙïùÇ ³åûñÇÝÇ (Ýå³ï³Ï³ß»Õ) ·áñͳÍáõÙÁ ³ÙɳóÝáõÙ ¿ Ù»ñ ½·³Û³Ï³Ý (Û³ïϳå¿ë ÑdzݳÉáõ »õ Ûáõ½áõ»Éáõ) ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁª áñáÝù ³ÛÝù³¯Ý ϳñ»õáñ »Ý ²ëïÍáõÝ »õ Ù»ñÓ³õáñÇÝ ëÇñ»Éáõ ·áñÍáõÙ:

زðƲØÆ ´²ò²Î²ÚàôÂƱôÜ

Üϳï»ÉÇ ¿ ݳ»õ, áñ ³Ûë ·»Õ»óÇÏ ·ÇñùÁ ÙdzÛÝ Ù¿Ï ³Ý·³Ù ¿ ÛÇßáõÙ – »õ ³ÛÝ ¿É ³ÝóáÕÇÏ Ï»ñåáí – ²Ù»Ý³ëáõñµ ÎáÛëÇÝ: ´³ó³Ï³ÛáõÃÇõÝ ¿ ³Ýµ³ó³ïñ»ÉÇ, áñ ó³õ ¿ å³ï׳éáõÙ µ³ñ»å³ßïÝ»ñÇ ëñïÇÝ: ²åß»óáõóÇã ¿ª ÿ ÇÝãå¿ë ºÏ»Õ»óáõ гÛñ»ñÇ áõëÙáõÝùÇó »õ ³åñáõÙÝ»ñÇó ³Ûëù³¯Ý Ëáñ Ï»ñåáí Ý»ñßÝãáõ³Í Ñ»ÕÇݳÏÁ – ³ÛÝ ³ëïÇ׳ݪ áñ ·ñ»Ã¿ µ³é ³é µ³é ³ñÓ³·³ÝùáõÙ ¿ ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÝ»ñÁ êáõñµ ´»éݳñ¹áëǪ ²ëïáõ³Í³Ùûñ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ ëÇñ³Ñ³ñ Ñ»ÕÇݳÏÇ – ãÇ ÓûÝ»É ·áíùÇ »õ áã ÇëÏ Ù¿Ï ·ÉáõË, áã ÇëÏ Ù¿Ï ¿ç ϳ٠·¿Ã Ù¿Ï å³ñµ»ñáõÃÇõÝ îÇñ³ÙûñÁ: àñ»õ¿ µ³ó³ïñáõÃÇõÝ ï³ÉÁ ¹Åáõ³ñÇÝ ³é³ç³¹ñ³Ýù ¿: Ø»ñ Ñ»ÕÇݳÏÇÝ ³ñ¹³ñ³óÝ»Éáõ ѳٳñ – »Ã¿ ³Ýßáõßï ¹ñ³ ϳñÇùÁ Ï³Û – ÛÇß»óÝáõÙ »Ýùª áñ ²õ»ï³ñ³ÝáõÙ ÝáÛÝå¿ë سñdzÙÇÝ ïñ³Ù³¹ñáõ³Í ï³ñ³ÍùÁ ÷áùñ³·áÛÝ ¿. Ýñ³ ³ë»Éáõ »õ ·áñÍ»Éáõ Ï»ñå»ñÁ, Ýñ³ Ï»³ÝùÝ ³ÙµáÕç, ³Ýѳõ³ï³ÉÇûñ¿Ý å³ñáõñáõ³Í »Ý ÙÇ ËáñÑñ¹³õáñ ùûÕáí: ºõ ë³Ï³ÛÝ, ³ÙµáÕç ²ëïáõ³Í³ßáõÝãÁ ËûëáõÙ ¿ سñdzÙÇ Ù³ëÇÝ, ·Çï¿ Ø³ñdzÙÇ Ù³ëÇÝ ³Ù¿Ý µ³Ý: ²Ûë ·ÇñùÁ ÝáÛÝå¿ë, ß³ñáõݳϪ ³é³Ýó ¹³¹³ñÇ ËûëáõÙ ¿ سñdzÙÇ Ù³ëÇÝ, ãÝß»Éáí å³ñ½³å¿ë ³ÝáõÝÁ, ³Ûá°, áñáíÑ»ï»õ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ¿çÁ ÉÇ ¿ Ýñ³ ѳٻëï, ³ÕûóÝáõ¿ñ áõ ëÇñ³ÉÇ Ñá·Çáí, Ýñ³ ÏáÕÙÇó ·»ñ³¹³ëáõ³Í å³ñ½ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ ·áí³ë³Ýùáí, ÇÝãåÇëÇù »Ý å³ñ½áõÝ³Ï Ï»Ýë³Ó»õ í³ñ»ÉÁ, ÉÇÝ»ÉÁ ͳÍÏáõ³Í, ³Ý÷³é³ë¿ñ, ³ß˳ï³ë¿ñ, ³åñ»ÉÁ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ý»ñϳÛáõû³Ý ·Çï³Ïóáõû³Ùµ »õ ³ÛÉÝ: ¶ñùÇ Ó³ÛÝ»ñ³Ý·Á, ³Ûë ³éáõÙáí, µ³ó³ñӳϳå¿ë Ù³ñ»Ù³Ï³Ý ¿:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

4

Àܸ¸¾Ø â²ö²¼²Üò ¶àðÌàôܾàôº²Ü

ºñµ»ÙÝ Ý³»õ ÃõáõÙ ¿ª ÿ ³Ûë ·ÇñùÁ ¹áõñë ¿ ·³ÉÇë Ï»³ÝùÇ µáÉáñ ï»ë³Ï ·áñÍáõÝ¿áõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù, ¹³ï³å³ñï»Éáí ¹ñ³Ýù áñå¿ë ³ÕµÇõñÝ»ñ óñáõÙÇ, áñáÝù Ñ»é³óÝáõÙ »Ý Ñá·ÇÝ ÉéáõÃÇõÝÇó »õ í»ñÇÝ Çñ³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç ËáñÑñ¹³ÍáõÙÇó: ²ñ¹¿Ý Ýß»óÇÝù, áñ ·ÇñùÁ ѳëó¿³·ñáõ³Í ¿ »Õ»É Ýñ³Ýóª áíù»ñ ϳÙáíÇÝ Ñ»é³ÝáõÙ »Ý ³ß˳ñÑÇóª ÷³Ïáõ»Éáõ ѳٳñ ÇÝã áñ ÙÇ í³ÝùÇ Ù»Ýáõû³Ý Ù¿ç, ÝáõÇñáõ»Éáí µ³ó³ñӳϳå¿ë ³ÕûÃùÇÝ »õ ùñÇëïáÝ¿³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ ³ñÙ³ï³Ï³Ýáõû³ÝÁ: ´³Ûó »Ã¿ ÁÝûñóáõÙ »Ýù ·ÇñùÁ áõß³¹ñáõû³Ùµ »õ ÙÇÙ»³Ýó ѳٻٳï»Éáí Ýñ³ ½³Ý³½³Ý Ù³ë»ñÁ, ï»ëÝáõÙ »Ýùª áñ Ýñ³ µ³ó³ë³Ï³Ý ïñ³Ù³¹ñáõ³ÍáõÃÇõÝÁ ³ß˳ñÑÇ Ñ³Ý¹¿å ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ í»ñ³Íáõ»É ³Ûëå¿ë ³ë³Í ³ñѳٳñѳÝùÇ ³é³ùÇÝáõû³Ý Áݹ¹¿Ù ³ÛÝ ³Ù¿ÝǪ áñÝ áõÕÕ³ÏÇûñ¿Ý ³ÕûÃù 㿠ϳ٠³å³ß˳ñáõÃÇõÝ: â³ñ³ã³ñ ÏÁ ë˳Éáõ»Ýù ³Û¹å¿ë Ùï³Í»Éáí: àñáíÑ»ï»õ »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »Ýù ÝÙ³Ýáõ»É ÚÇëáõëÇÝ, ã»Ýù ϳñáÕ Ùáé³Ý³Éª áñ ܳ Æñ Ï»³ÝùÇ Ù»Í Ù³ëÝ ³Ýóϳóñ»ó ½µ³Õáõ»Éáí ÑÇõëÝÇ áã ³ÛÝù³Ý Ñ»ßï áõ ѳ׻ÉÇ ³ñÑ»ëïáí, ëϽµáõÙ áñå¿ë ³ß³Ï»ñï ѳÛñ³·Çñ êáõñµ Úáíë¿÷ÇÝ, ³å³ ݳ»õ áñå¿ë í³ñå»ï, å³Ñ»Éáõ ѳٳñ Æñ »õ Æñ Øûñ Ù³ñÙÝ»Õ¿Ý ·áÛáõÃÇõÝÁ Çñ»Ýó ³Õù³ïÇÏ ³éûñ»³ÛáõÙ: ÆÝãå¿ë ݳ»õ, ³õ»ÉÇ É³õ ѳëϳݳÉáõ ѳٳñ Ñ»ÕÇݳÏÇ ÙÇïùÁ, ѳñÏ ¿ ×ßï»Éª ÿ DZÝã »Ý Ý߳ݳÏáõÙ Çñ ѳٳñ §³ß˳ñѦ »õ §µÝáõÃÇõݦ µ³é»ñÁ: àñ»õ¿ ³ëïáõ³Í³µ³ÝÇ Ñ³Ù³ñ §³ß˳ñѦ µ³éÁ Ý߳ݳÏáõÙ ¿ ãáñë µ³Ý. 1) êË³É ëϽµáõÝùÝ»ñ, áñáÝó ѳٳӳÛÝ ³åñ»Éáí Ù³ñ¹ÇÏ ß»ÕõáõÙ »Ý µ³ñ»å³ßïáõÃÇõÝÇó. 2) ÊéáíáõÃÇõÝÝ»ñ »õ ѳɳͳÝùÝ»ñ ùñÇëïáÝ»³Ý»ñÇ ¹¿Ù. 3) г×áÛùÝ»ñÇ »õ ½áõ³ñ×áõÃÇõÝÝ»ñÇ ÷Ýïéïáõù. 4) ¶³ÛóÏÕáõÃÇõÝÝ»ñ »õ ã³ñ ûñÇݳÏÝ»ñ, Ý»ñ³é»³É ã³ñ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÇõÝÁ: Ø»ñ Ñ»ÕÇݳÏÇ Ñ³Ù³ñ ϳñ»õáñ »Ý ³é³çÇÝ »õ »ññáñ¹ Ý߳ݳÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ÆëÏ ÇÝã í»ñ³µ»ñõáõÙ ¿ §µÝáõÃÇõݦ µ³éÇÝ, ѳñÏ ¿ ÇëÏáÛÝ Ý߻ɪ áñ Ñ»ÕÇݳÏÝ û·ï³·áñÍ»Éáí ³Ûë µ³éÁª ãÇ Ñ³ëϳÝáõÙ ³Ýßáõßï µáõë³Ï³Ý áõ ϻݹ³Ý³Ï³Ý ³ß˳ñÑÁ, áñ ßñç³å³ïáõÙ ¿ Ù»½: âÇ Ñ³ëϳÝáõ٠ݳ»õ Ù³ñ¹áõ Ù³ñÙÝ»Õ¿Ý Ï³éáõóáõ³ÍùÁ, »õ »ñµ µ³ó³ë³Ï³Ý ѳïáõ³ÍÝ»ñáõÙ û·ï³·áñÍáõÙ ¿ ³Ûë µ³éÁª ãÇ Ý»ñϳ۳Ýáõ٠ǵñ»õ Ù³ñ¹³ï»³ó, ÇÝãå¿ë í³ñõáõÙ »Ý ³ñ»õ»É»³Ýª ãÇÝ »õ ÑݹÇÏ ÇÙ³ëï³ë¿ñÝ»ñÁ: §´ÝáõÃÇõݦ µ³éÁ Ù»ñ Ñ»ÕÇݳÏÇ Ñ³Ù³ñ áõÝÇ ³ÙµáÕçáíÇÝ Ñá·»µ³Ý³Ï³Ý »õ µ³ñáÛ³Ï³Ý ÇÙ³ëï, áñå¿ë ÑáÙ³ÝÇß áõݻݳÉáí §µÝ³õáñáõÃÇõݦ, §Ýϳñ³·Çñ¦, §Ë³éÝáõ³Íù¦ µ³é»ñÁ: سñ¹Ï³ÛÇÝ Ë³éÝáõ³ÍùÝ»ñÁ ÑÇÙݳϳÝáõÙ ãáñëÝ »Ý. ï³ù³ñÇõÝ, çÕ³ÛÇÝ, ó³ëÏáï »õ ë³éݳñÇõÝ Ï³Ù ã˳ݹ³í³éáõáÕ: ²Ûë ËÙµ»ñÇó áñÇÝ ¿É áñ å³ïϳݻÝù, Ñ»ÕÇݳÏÇ ÷³÷³ùÝ ³ÛÝ ¿ª áñ áõÕÕ»Ýù »õ ¹³ëïdzñ³Ï»Ýù Ù»ñ §µÝáõû³Ý¦ µ³ó³ë³Ï³Ý Ï¿ï»ñÁ, ËݳٻÉáí ¹ñ³Ï³Ý Û³ïÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ¶ñùÇ Ýå³ï³ÏÝ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ý»ñϳ۳óÝ»É Çñ³Ï³Ý (³Ýí³Ë׳Ý) ³ñÅ¿ùÝ»ñÁ, ÏñÃ»É Ýñ³Ýó Çñ³Ï³Ý ëϽµáõÝùÝ»ñáí: ´³Ûó ·ñùÇ ³é³Ýóù³ÛÇÝ Ýå³ï³ÏÁ Ñéã³Ï»ÉÝ ¿, áñ Ù³ñ¹ÇÏ ã»Ý ϳñáÕ »ñç³ÝÏáõÃÇõÝ ·ïÝ»É ëï»ÕÍ»Éáí Çñ»Ýó ³ß˳ñÑÁ, ÁÝÏÕÙáõ»Éáí ѳ×áÛùÝ»ñÇ áõ ½áõ³ñ×áõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç. ÝáÛÝÇëÏ ëÇñ»ÉÇ ³ß˳ï³ÝùÁ »ñµ»ÙÝ ¹³éÝáõÙ ¿ Ó³ÝÓñ³ÉÇ: ì³Ý³Ï³ÝÁ ãÇ Ñ»é³ÝáõÙ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó, ³ñáõ»ëïÇó, Éáõñ»ñÇ áõ ÝáñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÅËáñÇó (³Ûëûñ ϳñ»ÉÇ ¿ ³õ»É³óÝ»É Ý³»õ Ñ»éáõëï³óáÛóÝ áõ Éñ³·ñ»ñÁ), áñáíÑ»ï»õ ³ñѳٳñÑáõÙ ¿ ¹ñ³Ýù, áñáíÑ»ï»õ Çñ»Ý µ³ñÓñ ¿ ¹³ëáõÙ µáÉáñÇó »õ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó, ѳٳñ»Éáí Çñ»Ý ëáõñµ, ÇëÏ ÙÇõëÝ»ñÁª åÇÕÍ: Æñ³Ï³Ý í³Ý³Ï³ÝÁ Ñ»é³ÝáõÙ ¿ ³Û¹ ³Ù¿ÝÇó, áñáíÑ»ï»õ ãáõÝÇ ¹ñ³Ýó ϳñÇùÁ, ¹ñ³Ýù áãÝãáí ã»Ý ϳñáÕ ³õ»É³óÝ»É Çñ ×³ß³Ï³Í Ý»ñùÇÝ Ñá·»õáñ ˳ճÕáõÃÇõÝÝ áõ »ñ³ÝáõÃÇõÝÁ. ³õ»ÉÇݪ ϳñáÕ »Ý ËÉ»É Çñ»ÝÇó ¹ñ³Ýù: ºñµ áõÝ»ë ²ëïÍáõÝ, áñ ÆÝùÝÇÝ ºñ³ÝáõÃÇõÝÝ ¿ »õ ºñ³Ý³óáõóÇãÁ, ÇÝùݳµ»ñ³µ³ñ ã»ë ϳٻÝáõÙ áõÝ»Ý³É ³ÛÉ»õë áõñÇß áãÇÝã: ²Ûë ·ÇñùÁ ³Ñ³½³Ý· ¿ Áݹ¹¿Ù ã³÷³½³Ýóáõ³Í ·áñÍáõÝ¿³å³ßïáõû³Ý, Áݹ¹¿Ù ³ÛÝ ³ß˳ñÑǪ áñÁ ϳٻÝáõÙ ¿ ÏÉ³Ý»É Ù»½ ٳϻñ»ë³ÛÝáõû³Ý Ù¿ç, ÙÇ Ûáñ¹áñ ¿ ³ÝÑá· © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

5

ã·ïÝáõ»Éáõ Ù»ñ Ý»ñùÇÝ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇ Ýϳïٳٵª ³ÛÝ ãùÙ»Õ³Ýùáíª Ã¿ ß³ï áõ ß³ï µ³Ý»ñ áõÝ»Ýù ëáíáñ»Éáõ, ï»ëÝ»Éáõ, ³Ý»Éáõ: §²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ ùá Ý»ñëáõÙ ¿: ØdzÛÝ Ù¿Ï µ³Ý Ï³Û ³ÝÑñ³Å»ßï¦: ²õ»ï³ñ³ÝÇ ³Ûë Ëûëù»ñÝ »Ý ³ÛÝ ÑÇÙùÁª áñÇ íñ³Û ϳéáõóáõ³Í ¿ ³Ûë ·ÇñùÁ, ³é³çÇÝ ïáÕÇó ÙÇÝã»õ í»ñçÇÝÁ: лï»õ³µ³ñ, ¹³ï³å³ñïáõÃÇõÝÁ áõÕÕáõ³Í ã¿ ·áõñÍáõÝ¿áõû³ÝÁ ÇÝùÝ Çñ Ù¿ç, ³ÛÉ ³ÛÝ ã³÷³½³Ýó áõ Ë»Ýà Ùï³Ñá·áõ»ÉáõÝ »õ Ëéáíáõ»ÉáõÝ Áݹٿç ѳ½³ñ áõ ÙÇ Ó»éݳñÏÝ»ñÇ »õ ³å³·³Û³Ï³éáÛó Íñ³·ñ»ñÇ – ÉÇÝ»Ý ¹ñ³Ýù ϳñ»õáñª ÿ áã – áñáÝóáí íï³Ý·Ç »Ýù »ÝóñÏáõÙ Ù»ñ Ùï»ñÇÙ Û³ñ³µ»ñáõÃÇõÝÝ»ñÝ ²ëïÍáÛ »õ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ñ»ï: ´³õ³Ï³Ý ¿, áñ ÁÝûñó»Ýù ·ñùÇ ëϽµáõÝùÝ»ñÇó ÙdzÛÝ Ù¿ÏÁª ÁÙµéÝ»Éáõ ѳٳñ Ñ»ÕÇݳÏÇ ÙïùÇ Ñ³õ³ë³ñ³ÏßéáõÃÇõÝÁ. §Ü»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ ³ÝÓݳïáõñ ÙÇïùÁ ßáõïáí ¿ ³Ù÷á÷õáõÙ, áñáíÑ»ï»õ »ñµ»ù ³ÙµáÕçáíÇÝ ãÇ ïñõáõÙ ³ñï³ùÇÝ ½µ³ÕÙáõÝùÝ»ñÇÝ: ²ñï³ùÇÝ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ϳ٠û·ï³Ï³ñ ½µ³ÕÙáõÝùÝ»ñÁ Ýñ³Ý ã»Ý ˳ݷ³ñáõÙ. ݳ Û³ñÙ³ñõáõÙ ¿ ¹ñ³Ýó ¹¿åù»ñÇ µ»ñÙ³Ý Ñ³Ù³Ó³Ûݦ

(¶Çñù ´, ² 7): Ø»Ýùª »ñÏñÇ µÝ³ÏÇãÝ»ñë, ϳñÇùÁ ãáõÝ»Ýùª áñ ÇÝã áñ Ù¿ÏÁ Ûáñ¹áñÇ Ù»½ ³åñ»Éáõ óñáõ³Í, Ñ»ï»õ»Éáí Ù»ñ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ³ÝÃÇõ áõ ³Ýѳٳñ ߳ѻñÇÝ, ѳ×áÛ³ÙáÉáõû³ÝÁ, Çñ»ñÇÝ áõ ³ÝÓ»ñÇÝ. ³ñ¹¿Ý ÇëÏ ³åñáõÙ »Ýù ³Û¹å¿ë: ØÇÝã¹»é ϳñÇùÝ áõÝ»Ýù, áñ ÇÝã áñ Ù¿ÏÁ ³ÝÛá·Ý»ÉÇ Ï»ñåáí – »ñµ»ÙÝ Ã»ñ»õë ݳ»õ Ëëïáõû³Ùµ »õ ëå³éݳÉáí – óÝóÇ Ù»½ª áñå¿ë½Ç ãÃÙñ»Ýù ³Û¹ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÇ Ý»ñëáõÙ, áñå¿ë½Ç ãÙó·ÝÇ Ù»ñ ï»ëáÕáõÃÇõÝÁ »õ ãÙáé³Ý³Ýùª áñ Ù»ñ Ï»³ÝùÇ ÙÇ³Ï Ýå³ï³ÏÁ ²ëïáõ³Í ÆÝùÝ ¿ »õ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ³é³çÝáñ¹áõÙ ¿ Ù»½ ¹¿åÇ Ü³ »õ Ùûï»óÝáõÙ Ù»½ Üñ³Ý. ³ÕûÃùÁ, ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÁ, ³ñ¹³ñáõÃÇõÝÁ, µ³ñáõÃÇõÝÁ, ·áõÃÁ, »Õµ³ÛñëÇñáõÃÇõÝÁ ϳ٠³õ»ÉÇ Áݹ³ñÓ³Ï ÇÙ³ëïáíª Ù³ñ¹³ëÇñáõÃÇõÝÁ, ÇÝùݳïÇñ³å»ïáõÙÁ ϳ٠½ëåáõ³ÍáõÃÇõÝÁ, Ù³ñÙÝÇ, Ñá·áõ »õ ÙïùÇ ³Ýϳñ· ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ ë³ÝÓáõÙÁ, ËáݳñÑáõÃÇõÝÁ, ѳٵ»ñáõÃÇõÝÁ, ³ñÃáõÝ ÑëÏáõÙÁ Ñá·»õáñ »õ Ùï³ÛÇÝ Ë³µ¿áõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù, »õ ³ÛÉÝ, »õ ³ÛÉÝ: ê³° ¿ ³Ûë ·ñùÇ §å³ï·³ÙÁ¦, ³Ûë í»Ñ Ûáñ¹áñÝ»ñáõÙ ¿ ϳ۳ÝáõÙ Ýñ³ ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÝ áõ Ùßï³ï»õ ³ÛÅÙ¿³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ: §ì»ñ³¹³ñÓÇñ ÇÝù¹ ùá Ù¿ç¦. ³Ñ³ ³ÙµáÕç ·ÇñùÁ ëÝáÕ ³õÇßÁ:

¶ðøÆ Î²èàÚòÀ, ÜÆôÂÀ ºô àÖÀ

ê³ ÙÇ ·Çñù ¿, áñÇ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÁ ÃõáõÙ ¿ ·ñáõ³Í Ýñ³ ѳٳñª áí ÁÝûñóáõÙ ¿, »õ ×Çßï ³ÛÝ å³ÑÇ Ñ³Ù³ñª áñáõÙ ÁÝûñóõáõÙ ¿: ´áÉáñ Ùïù»ñÁ ÑÇÙÝáõ³Í »Ý ²ëïáõ³Í³ßÝãÇ íñ³Û: ÎñáõÙ ¿ Çñ»ÝáõÙ ·³ÕïÝÇùÁ ÙÇ »ñÇï³ë³ñ¹áõû³Ý – Ñá·áõ »ñÇï³ë³ñ¹áõû³Ý – »õ ëïÇåáõÙ ¿ ½·³É Ýñ³ ϳñûïÁ µáÉáñ Ýñ³Ýóª áíù»ñ Ïáñóñ»É »Ý ³ÛÝ: ´³Å³Ýáõ»Éáí ï³ñµ»ñ ͳõ³ÉÇ ãáñë Ù³ë»ñÇ, ϳ٠·ñù»ñÇ, ãÇ Ý»ñϳ۳Ýáõ٠ǵñ»õ ׳é³ËûëáõÃÇõÝ, ³ÛÉ Ù³ïáõóáõÙ ¿ Ñá·»õáñ áõëáõóáõÙÝ»ñ í×é³Ï³Ý (í»ñçݳϳݳå¿ë ÉáõÍáõ³Í, ùÝݳñÏÙ³Ý Ï³ñÇù ³ÛÉ»õë ãáõÝ»óáÕ) á×áí: ºõ Çñûù, ·ñùáõÙ ß³ï ѳ½áõ³¹¿å ϳñ»ÉÇ ¿ ѳݹÇå»É å³ï׳鳵³ÝáõÙÝ»ñÇ, ÷³ëï³ñÏÝ»ñÇ µ»ñÙ³Ý (µ³ó³éáõû³Ùµ ³ëïáõ³Í³ßÝã»³Ý ÑÇÙݳõáñáõÙÝ»ñÇ): ÆÝãÁ áñ ͳÝñ ¿ áñáß Ñá·ÇÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, áñáÝù Ïþáõ½¿Çݪ áñ ³Ûëå¿ë ³ë³Í ÁÝÏÝ¿ÇÝ Çñ»Ýó »ï»õÇó, ѳÙ὿ÇÝ, ×Ç· ·áñͳ¹ñ¿ÇÝ Çñ»Ýó ¹³ñÓÇ µ»ñ»Éáõ ѳٳñ »õ ³ÛÉÝ: ²ÛëåÇëÇ ³ÝÓ³Ýó ëñï»ñáõ٠óùÝáõ³Í »Ý ϳÛÍ»ñ Ñå³ñïáõû³Ý (ÿ»õ ³Ý·Çï³ÏÇó Ï»ñåáí, µ³Ûó ÙÇßï Ý»ñϳÛ): ²Ûë ·ÇñùÁ óáÛó ¿ ï³ÉÇë ×ßÙ³ñïáõû³ÝÁ ѳëÝ»Éáõ ׳ݳå³ñÑÁ, Ùdz°Ï ׳ݳå³ñÑÁ, áñÇó ¹áõñë ³ÛÉÁÝïñ³Ýù ãϳÛ. ÇëÏ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ ·ñ»Ã¿ ÙÇßï ÝáÛݳÝáõÙ ¿ ËáݳñÑáõû³Ý Ñ»ï »õ ß³ï ¹Åáõ³ñ ¿ Ýñ³Ýù ÙÇÙ»³ÝóÇó µ³Å³Ý»ÉÁ: ܳ»õ Çñ ³Ûë á×áí (³ÛëÇÝùݪ å³ñ½³å¿ë áõëáõó³Ý»Éáí, ³é³Ýó íÇ×»Éáõ, ³é³Ýó Ùï³Ñá·áõ»Éáõª ÿ ÁÝûñóáÕÁ ÏþÁݹáõÝÇ Çñ»Ý ϳ٠áã) ·ñùÇ Ñ»ÕÇݳÏÁ Ññ³õ¿ñ ¿ áõÕÕáõÙ Ù»½ ËáݳñÑáõû³Ý, ³Ûá°, áñáíÑ»ï»õ ݳª áí ϳٻÝáõÙ ¿ª áñ ѳÙá½»Ý Çñ»Ý, áñ ·áѳóáõÙ ï³Ý Çñ µáÉáñ §ÇÝãáõ¦Ý»ñÇÝ »õ §ÇÝãå¿ë¦Ý»ñÇÝ, ³ÝáõÕÕ³ÏÇ Ï»ñåáí µ³ó³Û³ÛïáõÙ ¿ Çñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

6

³ÛÝ Ñ³Ùá½áõÙÁª ÿ Çñ ³ÝÓÁ áõÝÇ ÇÝã áñ ÙÇ ³ñÅ¿ù: ºõ ã³ñ³ã³ñ ë˳ÉõáõÙ ¿: ²ëïáõ³Í ϳñÇùÁ ãáõÝÇ Ù³ñ¹áõ, ܳ ÆÝùÝÇÝ ºñ³ÝáõÃÇõÝÝ ¿: سñ¹Ý ¿, áñ ͳñ³õÇ ¿ »ñç³ÝÏáõû³Ý, »õ ²ëïáõ³Í Ù»Í µ³ñÇù ¿ ·áñÍáõÙ Ù³ñ¹áõݪ Û³ÛïÝ»Éáí ÙÇ³Ï Çñ³Ï³Ý »ñç³ÝÏáõû³ÝÁ ѳëÝ»Éáõ ÙÇçáóÝ»ñÁ: Ø»ñ ³½³ï ϳÙùÇÝ ¿ ÙÝáõÙ áñáß»ÉÁª ÿ ÏÁ ù³ÛÉ»±Ýù ³Û¹ Ù³ïݳÝßáõ³Í ׳ݳå³ñÑáí, ÿ± ÏÁ Ñ»ï»õ»Ýù å³ïñ³ÝùÝ»ñÇ, áñáÝù ÙÇ ûñ óÇñáõó³Ý »Ý ÉÇÝ»Éáõ, ÃáÕÝ»Éáí Ù»½ Ó»éÝáõݳÛÝ ... ³ÝÛáõëûñ¿Ý Ó»éÝáõݳÛÝ: ²é³çÇÝ Ù³ëÁ (¶Çñù ²), áñ ѳßõáõÙ ¿ 25 ÷áùñÇÏ ·ÉáõËÝ»ñ, ѳõ³ù³ÍáÛ ¿ ·Çï³ÏÇó »õ ³ÝÏ»ÕÍ ùñÇëïáÝ¿³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ Ñ³Ù³ñ û·ï³Ï³ñ Ùïù»ñÇ áõ Ûáñ¹áñÝ»ñÇ: ºñÏñáñ¹ Ù³ëÁ (¶Çñù ´), ³Ù»Ý³Ï³ñ×Á, áñáíÑ»ï»õ Ý»ñ³éáõÙ ¿ Çñ Ù¿ç ѳ½Çõ 12 ·ÉáõË, µáó³í³é Ññ³õ¿ñ ¿ª ïñáõ»Éáõ Ý»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ, ³ÛëÇÝùݪ ³ÝÑá·áõû³Ùµ Ùáé³óáõû³Ý ãÙ³ïÝ»Éáõ Ý»ñùÇÝ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÁ: Ú³çáñ¹áõÙ ¿ »ññáñ¹ Ù³ëÁ (¶Çñù ¶), 59 ·ÉáõËÝ»ñáí, »õ Ñ»ï»õ³µ³ñª ³Ù»Ý³Áݹ³ñÓ³Ï Ù³ëÝ ¿: î³ñµ»ñõáõÙ ¿ ݳËáñ¹ »ñÏáõ Ù³ë»ñÇó Ýñ³Ýáí, áñ Ý»ñϳ۳ÝáõÙ ¿ ëÇñ³ÉÇ »ñÏËûëáõû³Ý Ó»õáí ÁÝ¹Ù¿ç ²ëïÍáÛ »õ Ù³ñ¹áõ, Ù³ïáõó»Éáí Ëûëù»ñ ÙËÇóñáõû³Ý »õ Ûáñ¹áñǪ ׳߳ϻÉáõ ³ëïáõ³Í³å³ßï Ï»³ÝùÇ Ñ»ï»õ³ÝùÁ ѳݹÇë³óáÕ Ý»ñùÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝÝ áõ Ñá·»½áõ³ñÃáõÃÇõÝÁ: лÕÇݳÏÝ ³Ûëï»Õ µ³ó³Û³ÛïáõÙ ¿ Çñ Ëáñ ͳÝûÃáõÃÇõÝÁ Ù³ñ¹áõ Ñá·»µ³Ýáõû³Ý, Ýñ³ Ó·ïáõÙÝ»ñÇ áõ ϳñÇùÝ»ñÇ, »õ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇ Ñ»ï: âáññáñ¹ Ù³ëÁ (¶Çñù ¸), áñ ï³ñ³ÍõáõÙ ¿ 18 ·ÉáõËÝ»ñÇ íñ³Û, ٻͳ·áÛÝ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ ËûëáõÙ ¿ ²Ù»Ý³ëáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý ½³Ý³½³Ý ï»ë³ÝÏÇõÝÝ»ñÇ, Û³ïϳå¿ëª ³ÛÝ Ý»ñùÇÝ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, áñáÝù ³ÝÑñ³Å»ßï »Ýª åïÕ³é³ï Ï»ñåáí ѳÕáñ¹áõ»Éáõ ѳٳñ: baba dcdc §ÆÝù¹ ù»½ÝÇó ¹áõñë ÙÇ° »Ï, áñáíÑ»ï»õ Ý»ñùÇÝ Ù³ñ¹áõ Ù¿ç ¿ µÝ³ÏõáõÙ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, – ·ñáõÙ ¿ êáõñµ 0·áëïÇÝáëÁ: – ºñµ ÏÁ µ³ó³Û³Ûï»ë ³ÝÓÝ³Ï³Ý áãÝãáõÃÇõݹ, ³ÛÝų٠ÏÁ ·»ñ³½³Ýó»ë ÇÝù¹ ù»½¦: ì»ñ³¹³éÝ³É Ù»ñ ³ÝÓ»ñÇó Ý»ñë, ³åñáõÙáí »õ ÷áñÓ³éáõû³Ùµ

׳ݳã»Éáõ ѳٳñ Ù»ñ ³ÙµáÕç³Ï³Ý ãÝãÇÝáõÃÇõÝÁ, áãÝãáõÃÇõÝÁ. ³å³ ݳ»õ ѳݹÇå»É ²ëïÍáõÝ, áñ µÝ³ÏõáõÙ ¿ Æñ ÷áùñÇÏ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ëñïáõÙª ϳٻݳÉáí ëÇñáõ»É Ýñ³ÝóÇó »õ ÁݹáõÝ»É ÁÝͳݻñ »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ý: ²Ñ³ ë³° ¿ ³é³Ýóù³ÛÇÝ ÝÇõÃÁ ³ÛÝ ·ñùÇ, áñ ٻͳ·áÛÝ Çñ³õ³óÇáõû³Ùµ ¿ ÏáãõáõÙ ÜÙ³ÝáõÃÇõÝ ÚÇëáõë øñÇëïáëÇ: ²ÛÝ ³é³çÝáñ¹ ¿ ¹¿åÇ Í³ÍáõÏ ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, ¹¿åÇ ùñÇëïáÝ»³Û Ïáãáõ»ÉáõÝ ³ñųÝÇ Ï»³ÝùÁ, áñÁ ÑÇõëáõ³Í ¿ Çñ³Ï³Ý ÇÙ³ëïáõû³Ý (á°ã ÇÙ³ëï³Ïáõû³Ý), ³ÕûÃùÇ »õ µ³ñáõ ¹»ñÓ³ÝÝ»ñáí:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

7

¶Æðø ²è²æÆÜ Êð²îܺð Ðයôàð κ²ÜøÆ Ð²Ø²ð ¶ÈàôÊ ². ²ÞʲðÐÆ àôܲÚÜàôÂÆôÜÀ

1. àí Ñ»ï»õáõÙ ¿ ÇÝÓª ˳õ³ñÇ Ù¿ç ãÇ Ë³ñ˳÷áõÙ, – ³ëáõÙ ¿ î¿ñÁ (ÚíÑ 3, 19-20): ÚÇëáõëÇ Ëûëù»ñÝ »Ý ëñ³Ýù, áñáÝóáí Ûáñ¹áñáõÙ ¿ Ù»½ Ñ»ï»õ»É Æñ í³ñùÇÝ áõ Ï»Ýë³Ó»õÇÝ, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »Ýù Çëϳå¿ë Éáõë³õáñáõ»É »õ ³½³ïáõ»É ëñïÇ ÏáõñáõÃÇõÝÇó: Ø»ñ ·É˳õáñ ç³ÝùÁ, Ñ»ï»õ³µ³ñ, ÃáÕ ÉÇÝÇ ÚÇëáõëÇ Ï»³ÝùÇ ßáõñç ³ÝÁݹѳï Ùï³ÍáõÙÁ: 2. ÚÇëáõëÇ í³ñ¹³å»ïáõÃÇõÝÁ ·»ñ³½³ÝóáõÙ ¿ µáÉáñ êñµ»ñÇ áõëáõóáõÙÝ»ñÇÝ: àí áõÝÇ Üñ³ Ñá·ÇÝ, ÏÁ ·ïÝÇ ³Û¹ í³ñ¹³å»ïáõû³Ý Ù¿ç óùÝáõ³Í ٳݳݳÝ: ´³½Ù³ÃÇõ ³ÝÓ»ñ ۳׳˳ÏÇ »Ý ÉëáõÙ êáõñµ ²õ»ï³ñ³ÝÁ, µ³Ûó Ýñ³Ýó ëñï»ñÁ ã»Ý Ûáõ½õáõÙ, áñáíÑ»ï»õ ãáõÝ»Ý ÚÇëáõëÇ Ñá·ÇÝ: ºÃ¿ ó³ÝϳÝáõÙ ¿ù ÉÇáíÇÝ Ñ³ëÏ³Ý³É »õ ×³ß³Ï»É ÚÇëáõë öñÏãÇ Ëûëù»ñÁ, ³ß˳ï¿ù Ó»ñ Ï»³ÝùÁ ÝáÛÝå¿ë Û³ñ»õÝÙ³Ý ¹³ñÓÝ»É Üñ³ Ï»³ÝùÇÝ: 3. ƱÝã û·áõï ù»½, »Ã¿ ËáñÇÙ³ëï ׳é»ñ »ë ³ñï³ë³ÝáõÙ ºññáñ¹áõû³Ý ËáñÑñ¹Ç ßáõñç, ÙÇÝã ËáݳñÑáõÃÇõÝÇó ½áõñÏ »ë »õ ïѳת ²ëïÍáõÝ: ìë»Ù ׳é»ñÁ ã¿, áñ ³ñ¹³ñ³óÝáõÙ »Ý »õ ëñµ³óÝáõÙ Ù³ñ¹áõÝ: سùáõñ »õ ëáõñµ Ï»³ÝùÝ ¿ ÙdzÛÝ Ýñ³Ý ѳ׻ÉÇ ¹³ñÓÝáõÙ ²ëïÍáõÝ: ܳËÁÝïñáõÙ »Ù ëñïÇë ËáñùáõÙ ½·³É ½ÕçÙ³Ý Ûáõ½áõÙÁª ù³Ý ÿ ÇÙ³Ý³É Ýñ³ ë³ÑÙ³ÝáõÙÁ: ºÃ¿ ÛÇßáÕáõû³Ý¹ Ù¿ç áõݻݳÛÇñ ³ÙµáÕç ²ëïáõ³Í³ßáõÝãÁ »õ ÇÙ³ëïáõÝÝ»ñÇ Ëûëù»ñÁ, DZÝã ß³Ñ åÇïÇ ï³ÛÇÝ ¹ñ³Ýù ù»½, »Ã¿ ½áõñÏ ÉÇÝ¿Çñ ²ëïÍáÛ ßÝáñÑÇó »õ ëÇñáõó: §àõݳÛÝáõÃÇõÝ áõݳÛÝáõû³Ýó, ³Ù¿Ý ÇÝã áõݳÛÝ ¿, µ³óÇ ²ëïÍáõÝ ëÇñ»Éáõó »õ Üñ³Ý ͳé³Û»Éáõó¦ (ÄáÕ 1, 2): ¶»ñ³·áÛÝ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ ¿ ³ß˳ñÑÝ ³ñѳٳñÑ»ÉÁ »õ Ó·ï»É áõ µ³ñÓñ³Ý³ÉÁ ¹¿åÇ ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝ: àõݳÛÝáõÃÇõÝ ¿ Ïáñëï³Ï³Ý ѳñëïáõÃÇõÝÝ»ñ ¹Ç½»ÉÁ »õ Ýñ³Ýó Ûáõë³ÉÁ: àõݳÛÝáõÃÇõÝ ¿ å³ïÇõÝ»ñ ÁݹáõÝ»É ï»Ýã³ÉÁ »õ ×Ç· ·áñͳ¹ñ»ÉÁª µ³ñÓñ³·áÛÝ ¹Çñù»ñÇ Ñ³ëÝ»Éáõ ѳٳñ: àõݳÛÝáõÃÇõÝ ¿ Ù³ñÙÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ Ñ»ï»õ»ÉÝ áõ í³Û»ÉùÝ»ñ áñáÝ»ÉÁ, áñáÝó å³ï׳éáí Ëëï³·áÛÝ å³ïÇÅÝ»ñÇ »Ýù »ÝóñÏáõ»Éáõ: àõݳÛÝáõÃÇõÝ ¿ »ñϳñ ï³ñÇÝ»ñ ³åñ»Éáõ µ³ÕÓ³ÝùÁ, »õ Û³ïϳå¿ëª ³ÝÙ³ùáõñ í³ñùáí: àõݳÛÝáõÃÇõÝ ¿ ³Ûë ³ß˳ñÑÇ Ñá·ë»ñáí ÏɳÝáõ»ÉÁ »õ ÁݹѳÝñ³å¿ë ãÙï³Í»ÉÁ ·³ÉÇù Ï»³ÝùÇ Ù³ëÇÝ: àõݳÛÝáõÃÇõÝ ¿ í³Õ³ÝóáõÏ µ³ñÇùÝ»ñÇÝ Ï³éã»ÉÁ »õ ºñÏÝùÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý »ñ³Ýáõû³Ý Ùáé³óáõû³Ý Ù³ïÝáõÙÁ: Ú³×³Ë ÛÇßÇñ ÇÙ³ëïáõÝÇ ËûëùÁ. §²ãù»ñÁ »ñµ»ù ã»Ý Û³·»ÝáõÙ ï»ëÝ»Éáõó »õ ³Ï³ÝçÝ»ñÁª Éë»Éáõó¦ (ÄáÕ 1, 8): ²ß˳ïÇñ ³Ýç³ï»É ëÇñï¹ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ëÇñáõó »õ ³ÛÝ ³ÙµáÕçáíÇÝ ³é ²ëïáõ³Í µ³ñÓñ³óÝ»É: àñáíÑ»ï»õ Ýñ³Ýùª áíù»ñ Ñ»ï»õáõÙ »Ý ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇÝ, ³å³Ï³ÝáõÙ »Ý Çñ»Ýó ëñï»ñÁ »õ ÏáñóÝáõÙ ²ëïÍáÛ ßÝáñÑÁ: ¶ÈàôÊ ´. ÊàܲðРβðÌÆø غð ²ÜÒÆ Þàôðæ

1. ²Ù¿Ý áù µÝ³Ï³ÝáÝ Ï»ñåáí Ó·ïáõÙ ¿ ·Çïáõû³Ý. DZÝã ³ñÅ¿ù áõÝÇ, ë³Ï³ÛÝ, ·ÇïáõÃÇõÝÝ ³é³Ýó ²ëïÍáÛ »ñÏÇõÕÇ: ²ëïÍáõÝ Í³é³ÛáÕ ËáݳñÑ »õ ³Ýáõë ·ÇõÕ³óÇÝ ³õ»ÉÇ µ³ñÓñ ¿ª ù³Ý Ñå³ñï ÇÙ³ëïáõÝÁ, áñÝ ³Ýï»ëáõÙ ¿ Çñ Ñá·ÇÝ »õ ùÝÝáõÙ ¿ ³ëïÕ»ñÇ ÁÝóóùÁ: àí Çëϳå¿ë ׳ݳãáõÙ ¿ ÇÝùÝ Çñ»Ý, ³ñѳٳñÑáõÙ ¿ Çñ ³ÝÓÁ »õ ѳ×áÛù ãÇ ½·áõÙ Ù³ñ¹Ï³Ýó ·áí³ë³ÝùÝ»ñÇó: ºÃ¿ áõÕ»ÕÇë Ù¿ç ³Ù÷á÷áõ³Í áõݻݳÛÇ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

8

³ß˳ñÑÇ µáÉáñ ·ÇïáõÃÇõÝÝ»ñÁ, µ³Ûó ½áõñÏ ÉÇÝ¿Ç ëÇñáõó, DZÝã û·áõï åÇïÇ ï³ÛÇÝ ¹ñ³Ýù ÇÝÓ ²ëïÍáÛ ³é³ç, áñ ¹³ï»Éáõ ¿ ÇÝÓ ·áñÍ»ñÇë ѳٳӳÛÝ: â³÷³õáñÇñ ·Çïáõû³Ý ѳݹ¿å áõÝ»ó³Í µáõéÝ ÷³÷³ù¹. Û³×³Ë ³ÛÝ ³éÇà ¿ óñÙ³Ý »õ Ûáõë³Ë³µáõû³Ý: ¶ÇïáõÝÝ»ñÁ ó³ÝϳÝáõÙ »Ý Çñ»Ýù Çñ»Ýó óáõó³¹ñ»É »õ ÇÙ³ëïáõÝ Ïáãáõ»É: Þ³ï µ³Ý»ñ ùÇã ϳ٠ÁݹѳÝñ³å¿ë û·ï³Ï³ñ ã»Ý Ñá·áõ ѳٳñ. ³ÝÙÇï ¿ ݳª áí ½µ³ÕõáõÙ ¿ ³ÛÝåÇëÇ ·áñÍ»ñáí, áñáÝù û·áõï ãáõÝ»Ý Çñ ÷ñÏáõû³ÝÁ: Êûëù»ñÇ ³é³ïáõÃÇõÝÁ ·áѳóáõÙ ãÇ ï³ÉÇë Ñá·áõÝ, ÙÇÝã¹»é ëáõñµ Ï»³ÝùÝ áõ Ù³ùáõñ ËÇÕ×Á ˳ճÕáõÃÇõÝ »Ý å³ñ·»õáõÙ ëñïÇÝ »õ íëï³ÑáõÃÇõÝ Ý»ñßÝãáõÙ ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹¿å: àñù³Ý ³õ»ÉÇ ß³ï³Ý³Û áõ ϳï³ñ»É³·áñÍáõÇ ·ÇïáõÃÇõݹ, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ëëïûñ¿Ý åÇïÇ ¹³ïáõ»ë ²ëïÍáÛ ³é³ç, »Ã¿ ëñµáõû³Ùµ ã³åñ»ë: 2. ØÇ° Ñå³ñï³óÇñ ׳ñï³ñáõû³Ý¹ áõ ·Çïáõû³Ý¹ Ç ï»ë, ³ÛÉ ³õ»ÉÇ í³Ë»óÇ°ñ Áݹáõݳ͹ ÉáÛë»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ºÃ¿ ϳñÍáõÙ »ëª ÿ ß³ï ·Çï»ë »õ ß³ï ɳõ, ÇÙ³óÇñ ݳ»õª áñ áãÇÝã »Ý, »Ã¿ ѳٻٳï»ë ³ÛÝù³Ý µ³Ý»ñÇ Ñ»ïª áñáÝó Ù³ëÇÝ áãÇÝã ã·Çï»ë: ØÇ° Ñå³ñï³óÇñ, ³ÛÉ Ëáëïáí³ÝÇñ ï·ÇïáõÃÇõݹ: ÆÝãå¿±ë »ë ۳ݹ·ÝáõÙ ÇÝù¹ ù»½ áõñÇßÝ»ñÇó ·»ñ³¹³ë»É, »ñµ ù»½ÝÇó ³õ»ÉÇ ½³ñ·³ó³ÍÝ»ñÁ Ï³Ý »õ ³õ»ÉÇ ÑÙáõïÝ»ñÁª ²ëïÍáÛ ûñ¿ÝùÝ»ñÇÝ: γٻÝá±õÙ »ë ëáíáñ»É Ñá·áõ¹ ѳٳñ û·ï³Ï³ñ ·ÇïáõÃÇõÝÁ. ëÇñÇñ ³ÝͳÝûà ÙÝ³É »õ áãÇÝã ѳٳñáõ»É: ֳݳã»É Çñ ³ÝÓÁ »õ ³ñѳٳñÑ»É ³ÛÝ. ³Ñ³ ³Ù»Ý³µ³ñÓñ áõ ³Ù»Ý³û·ï³Ï³ñ ·ÇïáõÃÇõÝÁ: ¶»ñ³·áÛÝ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ »õ ϳï³ñ»ÉáõÃÇõÝ ¿ ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÁ áãÇÝã ѳٳñ»ÉÁ, áõñÇßÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ¹ñ³Ï³Ý ϳñÍÇù áõݻݳÉáõ Ñ»ï Ù¿Ïï»Õ: ºñµ ³Ï³Ý³ï»ë ÉÇÝ»ë ÁÝÏ»ñáç¹ Ï³Ù Ù»ñÓ³õáñǹ Û³Ýó³ÝùÇÝ, ÙÇ° ϳñÍÇñª ÿ ¹áõ ³õ»ÉÇ É³õÝ »ë, áñáíÑ»ï»õ ã·Çï»ëª ÿ áñù³Ý Å³Ù³Ý³Ï »ë Û³ñ³ï»õ»Éáõ µ³ñáõ Ù¿ç: ´áÉáñë »Ýù ïϳñ. µ³Ûó ¹áõ ѳÙá½áõÇñª áñ ù»½ÝÇó ³õ»ÉÇ ïϳñÁ ãϳÛ:

¶ÈàôÊ ¶. ÖÞزðîàôº²Ü ֲܲâàôØÀ

1. ºñ³ÝÇ Ýñ³Ýª áõÙ áõëáõóÇãÁ ÝáÛÝ ÇÝùÁ ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ ¿, áñÝ áõëáõó³ÝáõÙ ¿ á°ã ÿ å³ïÏ»ñÝ»ñáí áõ ³Ýó³õáñ Ëûëù»ñáí, ³ÛÉ ÇÝùÝ Çñ»Ý Û³ÛïÝ»Éáíª ÇÝãå¿ë áñ ¿: Ø»ñ ÙÇïùÝ áõ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÁ ïϳñ »Ý ï»ëÝáõÙ »õ Û³×³Ë »Ý Ù»½ ÙáÉáñ»óÝáõÙ: ÆÝãDZ ¿ ͳé³ÛáõÙ ·³ÕïݳËáñÑáõñ¹ ÙÃÇÝ ËݹÇñÝ»ñÇ ßáõñç í¿×»ñ ͳõ³É»ÉÁ, »ñµ ¹ñ³Ýù ³Ý·Çï³Ý³ÉÁ Ù»½ Û³Ýó³Ýù ãÇ Ñ³Ù³ñáõ»Éáõ ²ëïÍáÛ ³ï»³ÝÇ ³é³ç: ÚÇÙ³ñáõÃÇõÝ ¿ û·ï³Ï³ñ áõ ϳñ»õáñ µ³Ý»ñ ³Ýï»ë»ÉÁ »õ Ñ»ï»õ»ÉÁ Ñ»ï³ùñùñáõÃÇõÝÁ ëñáÕ íݳë³Ï³ñ µ³Ý»ñÇÝ: ²ãù áõÝ»Ýù »õ ã»Ýù ï»ëÝáõÙ: ƱÝã û·áõï Ù»½ ¹³ë³Ï³ñ·áõÙÝ»ñÇ áõ ï»ë³ÏÝ»ñÇ ßáõñç í¿×»ñÇó: àí ÉëáõÙ ¿ Ëûëù»ñÁ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÖßÙ³ñïáõû³Ý (ÚíÑ 14, 6), ½»ñÍ ¿ ÙÝáõ٠ϳñÍÇùÝ»ñÇ Ñ³Ï³Ù³ñïáõÃÇõÝÇó: ²Ù¿Ý ÇÝã Çñ ëÏǽµÝ ³éÝáõÙ ¿ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÇó. Üñ³ÝÇó »Ý µËáõÙ µáÉáñ ÇÙ³ëïÝ»ñÁ, ܳ ¿ ²ñ³ñÇãÁ µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ, ܳ ¿ª áñ ËûëáõÙ ¿ Ù»ñ ëñï»ñáõÙ (ÚíÑ 8, 25): ²é³Ýó Üñ³ ãÏ³Û ×³Ý³ãáÕáõÃÇõÝ, ³é³Ýó Üñ³ ãÏ³Û áõÕÕ³ÙÇï ¹³ïáÕáõÃÇõÝ: ²Ýë³ë³Ý ¿ ÙÝáõ٠ݳ, ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ë³Õ³Õáõû³Ý Ù¿ç ¿ ˳ÛïáõÙ ëÇñïÁ Ýñ³ª áõ٠ѳٳñ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ ³Ù¿Ý ÇÝã ¿, áí ³Ù¿Ý µ³Ý í»ñ³·ñáõÙ ¿ Üñ³Ý »õ ï»ëÝáõÙ Üñ³ Ù¿ç: à¯í ²ëïáõ³Í ÇÙ, á¯í ³ÝëË³É³Ï³Ý ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝ, ³ÛÝå¿ë ³ñ³ª ø»½ Ñ»ï Ù¿Ï ÉÇݻ٠۳õÇï»Ý³Ï³Ý ëÇñáÛ¹ Ù¿ç: Ú³×³Ë »Ù Ó³ÝÓñ³Ýáõ٠ϳñ¹³Éáõó »õ Éë»Éáõó, ÙÇÝã¹»é ø»½ÝáõÙ ¿ ÇÙ ÷Ýïé³ÍÁ, ÇÝãÇ ÷³÷³ùÁ áñ áõÝ»Ù: ÂáÕ å³å³ÝÓáõ»Ý ³ß˳ñÑÇ µáÉáñ ÇÙ³ëïáõÝÝ»ñÁ, ÃáÕ øá ³éç»õ Éé»Ý µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ. ¸áõ ÙdzÛÝ ËûëÇñ ÇÝÓ Ñ»ï: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

9

2. سñ¹ áñù³Ý ³õ»ÉÇ Ùï³Ù÷á÷ ¿ »õ Ñ»éáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇóª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ñ»ßïáõû³Ùµ ¿ µ³ñÓñ³ÝáõÙ »õ ѳëϳÝáõÙ íë»Ù ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ÇÙ³ëïáõû³Ý ÉáÛëÝ ÁݹáõÝáõÙ ¿ ºñÏÝùÇó: سùáõñ, å³ñ½ »õ µ³ñáõ Ù¿ç ѳëï³ïáõ³Í Ñá·ÇÝ ÝáÛÝÇëÏ µ³½Ù³ÃÇõ ½µ³ÕÙáõÝùÝ»ñÇ Ù¿ç ãÇ óñõáõÙ, áñáíÑ»ï»õ ³Ù¿Ý µ³Ý ³ÝáõÙ ¿ ²ëïÍáÛ ÷³éùÇ Ñ³Ù³ñ, »õ Ë³Õ³Õ ëñïáí ³ß˳ïáõÙ ¿ Ñ»éáõ ÙÝ³É ³ÝÓݳѳ×áõÃÇõÝÇó: ø»½ ³Ù¿ÝÇó ß³ï Ûá·Ý»óÝáÕÝ»ñÝ áõ íßï³óÝáÕÝ»ñÁ ùá ÇëÏ ëñïÇ ãë³ÝÓáõ³Í »õ ³Ý½áõëå ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÝ »Ý: ´³ñÇ áõ ³ëïáõ³Í³å³ßï Ù³ñ¹Á Ý³Ë Ý»ñùáõëï, Çñ ëñïÇ ËáñùáõÙ ¿ å³ïñ³ëïáõÙ ³ñï³ùáõëï ϳï³ñ»ÉÇù ·áñÍ»ñÁ: ¶áñÍÇ ÁÝóóùáõÙ ãÇ ï³ñõáõÙ ½³Ý³½³Ý ÙÇïáõÙÝ»ñáí, ³ÛÉ Áݹѳϳé³ÏÁª ÙïùÇ ûñ¿ÝùÝ»ñÇÝ ¿ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ áõÕÇÕ ¹³ïáÕáõû³Ùµ: γ±Û ³ñ¹»ûù ³é³õ»É áõÅ·ÇÝ å³Ûù³ñ ÙÕáÕ Ù¿ÏÁª ù³Ý ݳª áí ³ß˳ïáõÙ ¿ Û³ÕÃ»É Çñ ÇëÏ ³ÝÓÇÝ: Ø»ñ ÙÇ³Ï Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÁ ÇÝùÝ»ñë Ù»½ Û³ÕûÉÁ åÇïÇ ÉÇÝÇ, ûñ¿óûñ ³õ»ÉÇ Ñ½ûñ ÉÇÝ»ÉÁ Ù»ñ ³ÝÓÇ ¹¿Ù, ³õ»ÉÇ ³é³ç³¹ÇÙ»ÉÁ µ³ñáõ Ù¿ç: ²Ûë ³ß˳ñÑáõÙ, Çõñ³ù³ÝãÇõñ ϳï³ñ»Éáõû³Ý ÙÇ ùÇã ³Ýϳï³ñáõÃÇõÝ ¿ ˳éÝáõ³Í, »õ Ù»ñ ï»ë³ÍÝ ³Ý·³Ù ùûÕ³ñÏáõ³Í ¿ ëïáõ»ñÝ»ñáí: Ø»ñ ³ÝÓÇ ßáõñç ѳٻëï ϳñÍÇùÁª ·Çïáõû³Ý Ëáñ³½ÝÝÇÝ Ñ»ï³½ûïáõÃÇõÝÝ»ñÇó ³õ»ÉÇ ³å³Ñáí áõÕÇ ¿ ³é ²ëïáõ³Í µ³ñÓñ³Ý³Éáõ ѳٳñ: ´³Ûó ãå¿ïù ¿ ¹³ï³å³ñï»É ·ÇïáõÃÇõÝÁ, á°ã ¿É áñ»õÇó¿ ѳñóÇ ßáõñç Ëáñ ï»Õ»ÏáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ÇÝùÝÁëïÇÝù»³Ý µ³ñÇ ¿ ÇٳݳÉÁ »õ ѳٳӳÛݪ ²ëïÍáÛ ÏáÕÙÇó ѳëï³ïáõ³Í ϳñ·ÇÝ: سùáõñ ËÇÕ×Ý áõ ³é³ùÇÝÇ í³ñùÁ, ë³Ï³ÛÝ, ݳËÁÝïñ»ÉÇ »Ý: ø³ÝÇ áñ ß³ï»ñÝ ³õ»ÉÇ ·Çïáõû³Ý »Ý Ó·ïáõÙª ù³Ý ³é³ùÇÝÇ Ï»³ÝùÇ, Û³×³Ë »Ý ÙáÉáñõáõÙ, »õ Çñ»Ýó ³ß˳ï³ÝùÇ åïáõÕÁ ϳ٠ãÝãÇÝ ¿ ÉÇÝáõÙ, ϳ٠áãÇÝã: 3. ºÃ¿ Ù³ñ¹ÇÏ ÷áË³Ý³Ï áõݳÛÝ Ñ³ñó»ñáí ½µ³Õáõ»Éáõ, ³õ»ÉÇ ³ß˳ï¿ÇÝ Çñ»Ýó ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³ñÙ³ï³ËÇÉ ³Ý»É »õ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ Ù߳ϻÉ, ³Ûëù³Ý ã³ñÇù »õ ·³ÛóÏÕáõÃÇõÝÝ»ñ Ç Û³Ûï ã¿ÇÝ ·³Û ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ Ù¿ç, »õ á°ã ¿É ³Ûëù³Ý Ù»ÕÏáõÃÇõݪ ٻݳëï³ÝÝ»ñáõÙ: ¸³ï³ëï³ÝÇ ûñÁ Ù»ñ ÁÝûñóáõÙÝ»ñÇ áõ ׳ñï³ñ Ëûëù»ñÇ Ù³ëÇÝ ã¿ª áñ ѳñó³ùÝÝáõ»Éáõ »Ýù, ³Ûɪ í³ñùÇ áõ ³åñ»É³Ï»ñåÇ: à±õñ »Ý ³ÛÝ ×³ñï³ñ áõëáõóÇãÝ»ñÝ áõ ·ÇïáõÝÝ»ñÁ, áñáÝó ׳ݳã»óÇñ Çñ»Ýó ϻݹ³Ýáõû³Ý ûñûù, »õ áñáÝù ÷³ÛÉ»óÇÝ Çñ»Ýó ·Çïáõû³Ùµ: ²ÛÅÙ áõñÇßÝ»ñÝ »Ý ·ñ³õ»É Ýñ³Ýó ï»Õ»ñÁ, »õ ã·Çï»Ùª ÛÇßõá±õÙ »Ý Ýñ³Ýù ³ñ¹»ûù: Æñ»Ýó Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ Û³õ³ÏÝáõÙ ¿ÇÝ ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý ÉÇÝ»É, »õ ë³Ï³Ûݪ ³ÛÅÙ ãÇ ¿É ËûëõáõÙ Ýñ³Ýó Ù³ëÇÝ: àñù³¯Ý í³Õ³ÝóáõÏ ¿ ³ß˳ñÑÇ ÷³éùÁ. »ñ³ÝÇ Ã¿ ³Û¹ ÇÙ³ëïáõÝÝ»ñÇ Ï»³ÝùÁ ѳٳå³ï³ë˳ݿñ Çñ»Ýó ·Çïáõû³ÝÁ. ³ÛÝų٠Çñ»Ýó ÁÝûñóáõÙÝ»ñÝ áõ ½³ñ·³óáõÙÁ ³ñ¹Çõݳõ¿ï ÏÁ ¹³éݳÛÇÝ: ø³Ýǯ ù³Ýǯ ³ÝÓ»ñ »Ý ³ß˳ñÑáõÙ ½áÑ ·ÝáõÙ ëÇÝ ·Çïáõû³ÝÁ »õ Ùáé³ÝáõÙ »Ý ͳé³Û»É ²ëïÍáõÝ: àñáíÑ»ï»õ ³õ»ÉÇ Ù»ÍáõÃÇõÝÝ »Ý ëÇñáõÙª ù³Ý ËáݳñÑáõÃÇõÝÁ, »õ ÏáñͳÝõáõÙ »Ý, ³Ûëå¿ë, Çñ»Ýó áõݳÛݳÙïáõû³Ý Ù¿ç: ØÇ³Ï ×ßÙ³ñÇï Ù»Í Ù³ñ¹Á ݳ ¿ª áí »ñµ»ù ë³ÑÙ³Ý ãÇ ¹ÝáõÙ Çñ »Õµ³ÛñëÇñáõû³ÝÁ: ܳ ¿ Çëϳå¿ë Ù»Í Ù³ñ¹ª áí ÇÝùÝ Çñ»Ý ÷áùñ ¿ ѳٳñáõÙ »õ ³ñѳٳñÑáõÙ ¿ ³ß˳ñÑÇ µáÉáñ å³ïÇõÝ»ñÝ áõ Ù»ÍáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÙdzëÇÝ: ܳ ¿ ÙÇ³Ï ÇÙ³ëïáõÝ Ù³ñ¹Áª áí ÚÇëáõëÇÝ ß³Ñ»Éáõ ѳٳñª ÑáÕ áõ ÙáËÇñ ¿ ë»åáõÙ ³Ûë ³ß˳ñÑÇÝ Ï³åáõ³Í µáÉá°ñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ÖßÙ³ñÇï ·ÇïáõÃÇõÝÝ áõÝÇ Ý³ª áí ϳï³ñáõÙ ¿ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÁ »õ Ññ³Å³ñõáõÙ ¿ Çñ ³ÝÓÇ Ï³ÙùÇó: ¶ÈàôÊ ¸. ÊàкØàôÂÆôÜ ¶àð̺ðàôØ

1. ²Ù¿Ý ËûëùÇ ÙÇ° ѳõ³ï³ »õ ÙÇ° Ñ»ï»õÇñ Ý»ñùÇÝ µáÉáñ ÙÕáõÙÝ»ñǹ, ³ÛÉ ùÝÝÇñ ³Ù¿Ý µ³Ý ½·áõßáõû³Ùµ, ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ: ²õ³¯Õ, Û³×³Ë ³ÛÝù³¯Ý ïϳñ »Ýù. áõñÇßÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ³õ»ÉÇ Ñ»ßïáõû³Ùµ »Ýù ËûëáõÙ – ɳõ ϳ٠í³ï – »õ ³ÛÝù³¯Ý ßáõï »Ýù ѳõ³ïáõÙ í³ï³µ³ÝáÕ Ëûëù»ñÇÝ: γï³ñ»³É Ù³ñ¹ÇÏ, ÙÇÝã¹»é, ѳõ³ïù ã»Ý ÁÝͳÛáõÙ Çñ»Ýó µáÉáñ Éë³ÍÝ»ñÇÝ, áñáíÑ»ï»õ ɳõ »Ý ׳ݳãáõÙ Ù³ñ¹áõ ûûõ³ÙïáõÃÇõÝÁ »õ Ýñ³ ¹¿åÇ ã³ñÝ áõÝ»ó³Í ѳÏáõÙÁ: ÆÙ³ëïáõÃÇõÝ ¿ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

10

³×³å³ñ³Ýùáí ã·áñÍ»ÉÁ, ÇÝãå¿ë ݳ»õ Û³Ù³éûñ¿Ý ãϳéã»ÉÁ Ù»ñ ë»÷³Ï³Ý ï»ë³Ï¿ïÝ»ñÇÝ: ÆÙ³ëïáõÃÇõÝ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó µáÉáñ Ëûëù»ñÇÝ ³ÝËïÇñ ãѳõ³ï³ÉÁ »õ Éë³ÍÝ ³é³Ýó ëïáõ·»Éáõ áõñÇßÝ»ñÇÝ ãѳÕáñ¹»ÉÁ: ÊáñÑáõñ¹ ѳñóñáõ Ëáѻ٠áõ ËÕ׳ÙÇï Ù³ñ¹áõó. ÃáÛÉ ïáõñ, áñ ù»½ÝÇó ³õ»ÉÇ Ï³ï³ñ»³É Ù¿ÏÁ ³é³çÝáñ¹Ç ù»½, »õ áã ÿ Ñ»ï»õ»ë ³ÝÓÝ³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñǹ: ²é³ùÇÝÇ Ï»³ÝùÁ Ù³ñ¹áõÝ ÇÙ³ëïáõÝ ¿ ¹³ñÓÝáõÙ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, »õ ï³ÉÇë ¿ Ýñ³Ý Ù»Í ÷áñÓ³éáõÃÇõÝ: سñ¹ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ËáݳñÑáõÇ »õ Ñå³ï³ÏáõÇ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÇÝ, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ÇÙ³ëïáõÝ áõ ˳ճճë¿ñ ÏÁ ¹³éÝ³Û ³Ù¿°Ý µ³ÝÇ Ù¿ç:

¶ÈàôÊ º. ²êîàô²Ì²ÞÜâÆ ÀܺðòàôØÀ

1. ²ëïáõ³Í³ßÝãÇ Ù¿ç ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ ¿ å¿ïù ÷Ýïé»É, á°ã ÿ ׳ñï³ë³ÝáõÃÇõÝÁ: ²ëïáõ³Í³ßáõÝãÁ ϳñ¹³É ¿ å¿ïù ³ÛÝ ÝáÛÝ Ñá·Çáíª áñáí ·ñáõ»É ¿: È»½áõÇ ÝñµáõÃÇõÝÇó ³õ»ÉǪ û·ï³Ï³ñ ¹³ë»ñ ¿ å¿ïù Ýñ³ÝáõÙ ÷Ýïé»É: Üñ³ ËáñÇÙ³ëï áõ íë»Ù ·ñù»ñÁ ѳñϳõáñ ¿ ϳñ¹³É ³ÛÝ ÝáÛÝ Ûûųñáõû³Ùµª áñáí ÁÝûñóõáõÙ »Ý Ýñ³ å³ñ½ áõ µ³ñ»å³ßï Ù³ë»ñÁ: âå»ïù ¿ ݳ˳å³ß³ñáõÙÝ»ñ áõÝ»Ý³É Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñÇ í»ñ³µ»ñ»³É, á°ã ¿É ï³ñ³Ïáõë»É Ýñ³Ýó ³é³õ»É ϳ٠Ýáõ³½ ·Çïáõû³Ý íñ³Û: ÖßÙ³ñïáõû³Ý ѳݹ¿å ³ÝÏ»ÕÍ ëÇñáí ¿ å¿ïù ϳñ¹³É ³ÛÝ: â÷Ýïé»Ýùª ÿ áí ¿ ËûëáõÙ, ³ÛÉ ï»ëÝ»Ýùª ÿ ÇÝã ¿ ³ëáõÙ:

سñ¹ÇÏ ³ÝóÝáõÙ »Ý, ÇëÏ îÇñáç ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ ÙÝáõÙ ¿ Û³õÇï»³Ý (êÕÙ 116, 2): ²ëïáõ³Í ËûëáõÙ ¿ Ù»½ ½³Ý³½³Ý »Õ³Ý³ÏÝ»ñáí, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ï³ñµ»ñ ³ÝÓ»ñÇ ÙÇçáóáí: ²ëïáõ³Í³ßÝãÇ ÁÝûñóÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõÃÇõÝÁ Û³×³Ë ¿ íݳëáõÙ. ϳٻÝáõÙ »Ýù ùÝÝ»É áõ Ý»ñó÷³Ýó»É ϳñ¹³óáõ³Í Ëûëù»ñÇ ¿áõû³Ý Ù¿ç, ÙÇÝã¹»é µ³õ³Ï³Ý ¿ å³ñ½³å¿ë ϳñ¹³ÉÝ áõ ³ÝóÝ»ÉÁ: ºÃ¿ áõ½áõÙ »ë û·áõï ù³Õ»É ²ëïáõ³Í³ßÝãÇ ÁÝûñóáõÙÇó, ϳñ¹³° ³ÛÝ ËáݳñÑ å³ñ½áõû³Ùµ áõ ѳõ³ïùáí: ¶ÇïáõÝ »õ ׳ñï³ñ »ñ»õ³Éáõ ÷áñÓ»ñ ÙÇ° ³ñ³: êÇñÇñ ѳñóÝ»É: Èéáõû³Ý Ù¿ç ÉëÇñ êñµ»ñÇ ³ë³ÍÝ»ñÁ: ØÇ° ³ñѳٳñÑÇñ гÛñ»ñÇ ÏáÕÙÇó ïñáõ³Í í×ÇéÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ¹ñ³Ýù Áëï ùٳѳ×áÛùÇ ã»Ý ³ñï³ë³Ýáõ³Í:

¶ÈàôÊ ¼. ²Üβð¶ ò²ÜÎàôÂÆôÜܺðÀ

1. ²Ù¿Ý ³Ý·³Ù, »ñµ Ù³ñ¹ ³Ýûñ¿Ý µ³Ý»ñ ¿ ó³ÝϳÝáõÙ, ³ÝÙÇç³å¿ë íñ¹áíÙáõÝù »õ ï³·Ý³å ¿ ½·áõÙ ëñïÇ ËáñùáõÙ: Ðå³ñïÝ áõ ³·³ÑÁ ã·Çï»Ýª ÿ ÇÝã ¿ ëñïÇ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝÁ, ÙÇÝã ³Õù³ïÝ áõ ËáݳñÑ Ñá·ÇÝ ³ÛÝ í³Û»ÉáõÙ »Ý ³é³ïûñ¿Ý: ø³ÝÇ ¹»é Ù³ñ¹ ãÇ ë³ÝÓ»É Çñ »ë³ëÇñáõÃÇõÝÁ, Û³×³Ë ¿ ÷áñÓõáõÙ »õ ³Ù»Ý³Ã»Ã»õ ³éÇÃáí ³Ý·³Ù ë³ÛóùáõÙ: Ðá·Çáí ïϳñÁ, Ù³ñÙݳå³ßï áõ ½·³Û³Ï³Ý ÙÇïáõÙÝ»ñ áõÝ»óáÕÁ ¹Åáõ³ñáõû³Ùµ ¿ ³½³ïõáõÙ ³ß˳ñÑÇÏ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇó: ²Ñ³ ë³ ¿ å³ï׳éÁ, áñ »ñµ Ù»ñÅáõÙ ¿ Û³·áõñ¹ ï³É Ù³ñÙÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ïñïÙáõû³Ý ëïáõ»ñáí ¿ ͳÍÏõáõÙ ÇëÏáÛÝ: ÆëÏ »ñµ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¿ ѳݹÇåáõÙ, ³Ýѳٵ»ñ ¿ ¹³éÝáõÙ: ºÃ¿ ϳñáÕ³ÝáõÙ ¿ Ó»éùµ»ñ»É ó³Ýϳó³ÍÁ, ËÕ×Ç Ë³ÛÃÝ ÇëÏáÛÝ ×ÝßáõÙ ¿ íñ³Ý, áñáíÑ»ï»õ ³Û¹ Ó»éùµ»ñáõÙÇ Ù¿ç ãÇ ï»ëÝáõÙ áã ÙÇ û·áõïª Çñ ÷Ýïé³Í ˳ճÕáõû³Ý ѳٳñ: êñïÇ ×ßÙ³ñÇï ˳ճÕáõÃÇõÝÁ Ù»ñ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù å³Ûù³ñ»Éáí »Ýù ·ïÝáõÙ »õ áã ÿ Ýñ³Ýó ·áѳóáõÙ ï³Éáí: سñÙݳå³ßï Ù³ñ¹áõ ëñïÇ Ù¿ç ãÏ³Û Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ. ˳ճÕáõÃÇõÝ ãÏ³Û Ý³»õ ³ñï³ùÇÝ ½µ³ÕÙáõÝùÝ»ñáí ÏɳÝáõ³Í Ù³ñ¹áõ ëñïáõÙ: ʳճÕáõÃÇõÝÁ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÁ ëÇñáÕ »õ ç»ñÙ»é³Ý¹ Ñá·ÇÝ»ñÇ í³ñÓ³ïñáõÙÝ ¿: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

11

¶ÈàôÊ ¾. ö²ÊâºÈ ¾ ä¾îø êÆÜ ÚàÚêºðÆò ºô Ðä²ðîàôÂÆôÜÆò

1. àñù³Ý ÛÇÙ³ñ ¿ ݳª áí Çñ ÛáÛëÁ ¹ÝáõÙ ¿ Ù³ñ¹áõ ϳ٠áñ»õ¿ ³ñ³ñ³ÍÇ íñ³Û: ØÇ° ³Ù³ãÇñ áõñÇßÇÝ Í³é³Û»Éáõó, ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ ³Õù³ï »ñ»õ³Éáõóª øñÇëïáëÇ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ: ºñµ»ù ÙÇ° íëï³ÑÇñ ÇÝù¹ ù»½. ³ÙµáÕç ÛáÛë¹ ²ëïÍáÛ íñ³Û ¹Çñ ÙdzÛÝ: àõÅ»ñǹ Ý»ñ³ÍÇ ã³÷áí ³ñ³° ÇÝã ϳñáÕ »ë »õ ²ëïáõ³Í ½ûñ³íÇ· ÏÁ ÉÇÝÇ µ³ñÇ Ï³Ùùǹ: ¶Çïáõû³Ý¹ ÙÇ° ÏéÝÃÇñ, ÙÇ° ³å³õÇÝÇñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ×³ñï³ë³Ýáõû³ÝÁ, ³ÛÉ ²ëïÍáÛ ßÝáñÑÇÝ, áñÝ û·ÝáõÙ ¿ ËáݳñÑÝ»ñÇÝ »õ ËáݳñÑ»óÝáõÙ ÇÝùݳíëï³Ñ Û³õ³ÏÝáïÝ»ñÇÝ: 2. гñëïáõÃÇõÝÝ»ñǹ ѳٳñ, »Ã¿ áõÝ»ë, ÙÇ° ·áéá½³óÇñ: ä³ñÍ»ÝÏáïáõû³Ùµ ÙÇ° ÉóáõÇñ ݳ»õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñǹ å³ï׳éáí, »Ã¿ ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñ áõÝ»Ý »õ ³½¹»óÇÏ »Ý: Ðå³ñï³óÇñ ÙÇÙdzÛÝ ²ëïÍáí, áñ ï³ÉÇë ¿ ³Ù¿Ý µ³Ý »õ ³Ù¿Ý µ³ÝÇó ³õ»ÉÇ Ï³Ù»ÝáõÙ ¿ ï³É ÆÝùÝ Æñ»Ý: ØÇ° ÑdzóÇñ Ù³ñÙÝǹ áõÅáí áõ ·»Õ»óÏáõû³Ùµ. ûûõ ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝÝ ³Ý·³Ù ù³Ý¹áõÙ áõ Ýë»Ù³óÝáõÙ ¿ ³ÛÝ: Ú³õ³ÏÝáï ÙÇ° »ÕÇñ ˻ɳóÇáõû³Ý¹ áõ ׳ñåÏáõû³Ý¹ å³ï׳éáí, áñå¿ë½Ç ïÑ³× ã¹³éÝ³ë ²ëïÍáÛ ³é³ç, áñÝ ÆÝùÝ ¿ ûÅï»É ù»½ ½³Ý³½³Ý ÓÇñù»ñáí: ÆÝù¹ ù»½ áõñÇßÝ»ñÇó ³õ»ÉÇ É³õ ÙÇ° ѳٳñÇñ, áñå¿ë½Ç ³Ù»Ý³Û»ïÇÝÁ ã¹³éÝ³ë ²ëïÍáÛ ³ãùÇÝ, áñÁ ß³¯ï ɳõ ¿ ׳ݳãáõÙ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ëñïÇ µáÉáñ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÁ: ´³ñÇ ·áñÍ»ñǹ ѳٳñ ÙÇ° Ñå³ñï³óÇñ, áñáíÑ»ï»õ ²ëïÍáÛ ¹³ï³ëï³ÝÁ »ñµ»ÙÝ ï³ñµ»ñ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó ¹³ï³ëï³ÝÇó: ÆÝãÁ áñ ѳ׻ÉÇ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó, Û³×³Ë ïÑ³× ¿ ²ëïÍáõÝ: ºÃ¿ µÝ³Ï³Ý ÓÇñù»ñ áõÝ»ë, ѳÙá½áõÇñª áñ áõñÇßÝ»ñÝ ³õ»ÉÇÝ áõÝ»Ý, »õ ³ÛëåÇëáí ÇÝù¹ ù»½ ËáݳñÑáõû³Ý Ù¿ç å³ÑÇñ: àãÇÝã ã»ë ÏáñóÝáõÙ ÇÝù¹ ù»½ áõñÇßÝ»ñÇó ëïáñ³¹³ë»Éáí: ØÇÝã¹»é ³Ù¿Ý µ³Ý ÏáñóÝáõÙ »ë ÇÝù¹ ù»½ Ù¿Ï ³ÝÓÇó ³Ý·³Ù í»ñ ¹³ë»Éáí: ÊáݳñÑ Ù³ñ¹Ý ¿ í³Û»ÉáõÙ ³Ýë³ë³Ý ˳ճÕáõÃÇõÝÁ, ÇëÏ Ý³Ë³ÝÓÝ áõ µ³ñÏáõÃÇõÝÁ ³É»ÏáÍáõÙ »Ý ëÇñïÁ Ñå³ñïÇ: ¶ÈàôÊ À. ¼¶àôÞ²Ü²È ¾ ä¾îø â²ö²¼²Üò ØîºðØàôÂÆôÜÆò

1. êÇñï¹ ÙÇ° µ³óÇñ µáÉáñÇ ³éç»õ ³ÝËïñ³µ³ñ (êÇñ 9, 21), ÇëÏ ³ÝÓǹ í»ñ³µ»ñõáÕ ËݹÇñÝ»ñÁ íëï³ÑÇñ ÇÙ³ëïáõÝ áõ ³ëïáõ³Í³í³Ë Ù³ñ¹Ï³Ýó: ²ß˳ñÑÇÏ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ñ»ï Ùï»ñÇÙ Û³ñ³µ»ñáõÃÇõÝÝ»ñ ÙÇ° å³Ñå³ÝÇñ: ºñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÇÝ áõ ѳñáõëïÝ»ñÇÝ ÙÇ° ßáÕáùáñÃÇñ »õ ÙÇ° »ñ³½Çñ ï»ë³Ïó»É ³ß˳ñÑÇ Ù»Í»ñÇ Ñ»ï: ´³ñ»Ï³ÙáõÃÇõÝÁ ÷ÝïéÇñ ËáݳñÑ áõ å³ñ½ Ñá·ÇÝ»ñÇ, ³ëïáõ³Í³å³ßï áõ µ³ñÇ í³ñù áõÝ»óáÕ ³ÝÓ»ñÇ, »õ Ëûë³ÏóáõÃÇõÝÝ»ñ¹ Ýñ³Ýó Ñ»ï ÃáÕ ÙÇßï Ñá·»ß³Ñ ÉÇÝ»Ý: ØÇ° Ùï»ñÙ³óÇñ áã Ù¿Ï ÏÝáç Ñ»ï. ²ëïÍáÛ å³ßïå³Ýáõû³ÝÁ Û³ÝÓÝÇñ ³é³ùÇݳ½³ñ¹ ϳݳÝó: ØdzÛÝ ²ëïÍáÛ »õ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ Ùï»ñÙáõÃÇõÝÁ ÃáÕ ëÇñ»ÉÇ ÉÇÝÇ ù»½: ¼·áõß³óÇñ å³ï³Ñ³Ï³Ý ³ÝÓ³Ýó Ñ»ï ͳÝûóݳÉáõó: ´áÉáñÇ Ñ³Ý¹¿å å³ñï³õáñ »Ýù »Õµ³Ûñ³ë¿ñ ÉÇÝ»É, µ³Ûó á°ã Ùï»ñÇÙ, áñÝ ³Ýû·áõï ¿: ºñµ»ÙÝ Ù³ñ¹Ï³Ýó ·Ý³Ñ³ïáõÙ »Ýù ³é³Ýó ׳ݳã»Éáõ, å³ñ½³å¿ë Ýñ³Ýó ѳٵ³õÁ Éë»Éáí, µ³Ûó »ñµ ͳÝûóÝáõÙ »Ýù Ýñ³Ýó Ñ»ïª ³ÝÙÇç³å¿ë ÷áËáõÙ »Ýù Ù»ñ ϳñÍÇùÁ: ºñµ»ÙÝ Ï³Ù»ÝáõÙ »Ýù Ùï»ñÙáõû³Ùµ ѳ׻ÉÇ ÉÇÝ»É áõñÇßÝ»ñÇÝ. µ³Ûó Áݹѳϳé³ÏÝ, ³ÛÝų٠¿ª áñ ÏáñóÝáõÙ »Ýù Ýñ³Ýó ¹ñ³Ï³Ý ·Ý³Ñ³ï³ÝùÁ Ù»ñ ѳݹ¿å, áñáíÑ»ï»õ ï»ëÝáõÙ »Ý Ù»ñ ûñáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ѳëϳÝáõÙ: ¶ÈàôÊ Â. Ðܲ¼²Ü¸àôÂÆôÜ ºô Ðä²î²ÎàôÂÆôÜ

1. âÏ³Û ³õ»ÉÇ µ³ñÓñ Ù»ÍáõÃÇõݪ ù³Ý ٻͳõáñÝ»ñÇ Çß˳Ýáõû³Ý ï³Ï ³åñ»ÉÁ, Ýñ³Ýó Ñݳ½³Ý¹áõ»ÉÁ »õ »ñµ»ù ³ÝÏ³Ë áõ ÇÝùÝÇßË³Ý ãÉÇÝ»ÉÁ: ²õ»ÉÇ ³å³Ñáí ¿ Ñݳ½³Ý¹áõ»ÉÁª ù³Ý Ññ³Ù³Û»ÉÁ: àÙ³Ýù, ë³Ï³ÛÝ, Ñݳ½³Ý¹õáõÙ »Ý áã ÿ ëÇñáí, ³ÛÉ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

12

ëïÇåáõ³Í: ²Û¹åÇëÇÝ»ñÁ ã³ñã³ñõáõÙ »Ý »õ ¹Å·áÑ »Ý ÙÇßï: Üñ³Ýù »ñµ»ù ¿É ã»Ý ѳëÝÇ ÙïùÇ áõ ëñïÇ ³½³ïáõû³ÝÁ, »Ã¿ Çñ»Ýó Ñݳ½³Ý¹áõÃÇõÝÁ ãÑÇÙÝáõÇ ²ëïÍáÛ ëÇñáÛ íñ³Û: ¶Ý³° áõñ áõ½áõÙ »ë. ëñïǹ ³Ý¹áññÁ ٻͳõáñÝ»ñÇ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇÝ Ëáݳñѳµ³ñ Ñݳ½³Ý¹áõ»Éáí ¿ ÙdzÛݪ áñ ϳñáÕ »ë ·ïÝ»É: Þ³ï áõ ß³ï ³ÝÓ»ñ µÝ³Ï³í³Ûñ ÷áË»Éáí ¿ÇÝ ÷áñÓáõÙ µ³ñ»É³õ»É Çñ»Ýó íÇ׳ÏÁ, µ³Ûó ï»Õ³÷áËáõÃÇõÝÝ Çñ»Ýó ѳٳñ å³ïñ³Ýù »Õ³õ: 2. Æõñ³ù³ÝãÇõñ ³ÝÓ Ñ³Ùá½áõ³Í ¿ Ç°ñ ï»ë³Ï¿ïÝ»ñÇÝ »õ ³õ»ÉÇ Ñ³Ù³Ïñ³Ýù áõÝÇ Ç°ñ ѳٳËáÑÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å: ´³Ûó »Ã¿ øñÇëïáë Ù»ñ Ù¿ç ¿, ³õ»ÉÇ É³õ ¿ »ñµ»ÙÝ Ññ³Å³ñáõ»É Ù»ñ ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï³ñÍÇùÝ»ñÇóª Ç ë¿ñ ˳ճÕáõû³Ý: γ±Û ³ñ¹»ûù ³ÛÝù³Ý ÇÙ³ëïáõÝ Ù³ñ¹, áñ ÙïùÇ µ³õ³ñ³ñ ÉáÛë áõÝ»Ý³Û »õ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳï³ñ»É³å¿ë ѳëϳݳÛ: Þ³ï ÙÇ° ϳéãÇñ ï»ë³Ï¿ïÝ»ñǹ »õ ³ß˳ïÇñ ѳ×áÛùáí Éë»É ݳ»õ áõñÇßÝ»ñÇ Ï³ñÍÇùÝ»ñÁ: ºÃ¿ ·³Õ³÷³ñÝ»ñ¹ ×ßÙ³ñÇï »Ý, µ³Ûó Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ ÃáÕÝáõÙ »ë ¹ñ³Ýù »õ Ñ»ï»õáõÙ áõñÇßÝ»ñÇÝ, ß³ÑáõÙ »ë ³é³õ»É³·áÛÝ ã³÷áí: Ú³×³Ë »Ù Éë»É, áñ ³õ»ÉÇ ³å³Ñáí ¿ ÏáÕùÇó ¹Çï»ÉÝ áõ ËáñÑáõñ¹ ÁݹáõÝ»ÉÁª ù³Ý ËáñÑáõñ¹ ï³ÉÁ: àñáíÑ»ï»õ »ñµ»ÙÝ µáÉáñÇ ï»ë³Ï¿ïÝ»ñÝ ¿É ³ñ¹³ñ³óÇ »Ý, µ³Ûó Ù»ñÅ»ÉÝ áõ ã½Çç»ÉÁ, »ñµ å³ñ³·³Ý»ñÝ áõ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÁ ³Û¹ »Ý ûɳ¹ñáõÙ, Ýß³Ý ¿ Ñå³ñïáõû³Ý áõ Û³Ù³éáõû³Ý: ¶ÈàôÊ Ä. Êàôê²öºÈ ¾ ä¾îø ²Üú¶àôî ¼ðàÚòܺðÆò

1. àñù³Ý Ñݳñ³õáñ ¿, Ñ»éáõ ÙÝ³Û ³ß˳ñÑÇ ÅËáñÇó, áñáíÑ»ï»õ »ñÏñ³õáñ Ñá·ë»ñÇ ßáõñç ½ñáõó»ÉÁ íï³Ý·³õáñ ¿, ÝáÛÝÇëÏ »ñµ ϳï³ñõáõÙ ¿ µ³ñÇ ¹Çï³õáñáõû³Ùµ: ÆÝùݳíëï³ÑáõÃÇõÝÁ Ù»Í ³ñ³·áõû³Ùµ ¿ ³å³Ï³ÝáõÙ Ñá·ÇÝ »õ Ññ³åáõñáõÙ ³ÛÝ: ºñ³ÝÇ Ã¿ Û³×³Ë Éé³Í ÉÇÝ¿Ç »õ Ëáõë³÷³Í Ù³ñ¹Ï³Ýó ÁÝÏ»ñáõÃÇõÝÇó: ÆÝãá±õ »Ýù ³Ûëù³Ý ëÇñáõÙ Ëûë»É áõ ß³Õ³Ïñ³ï»É, »ñµ ³ÛÝù³¯Ý ùÇ㠳ݷ³ÙÝ»ñ »Ýù ³ÝÙ»Õ ·ïÝáõÙ Ù»ñ ËÇÕ×Á, »ñµ ³Ù÷á÷õáõÙ »Ýù Ééáõû³Ý Ù¿ç: àñáíÑ»ï»õ ³Û¹ Ëûë³ÏóáõÃÇõÝÝ»ñáí ³ß˳ïáõÙ »Ýù ÙÇÙ»³Ýó ÙËÇóñ»É »õ ½³Ý³½³Ý Ùï³ÍáõÙÝ»ñáí ë÷á÷³Ýù ·ïÝ»É Ù»ñ Ûá·Ý³Í ëñï»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ºõ ëÇñáõÙ »Ýù Ëûë»É áõ ½µ³Õ»óÝ»É Ù»ñ Ùïù»ñÁ Ù»°ñ ÇëÏ ëÇñ³Í ÝÇõûñáí, Ù»°ñ »ñ³½³ÝùÝ»ñáí »õ Ù»°ñ Ïñ³Í ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñáí: ²õ³¯Õ, Ç ½áõñ ë³Ï³ÛÝ, áñáíÑ»ï»õ ¹ñëÇó »ÏáÕ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ ³ñ·»Éù ¿ ²ëïÍáõó µËáÕ Ñá·»õáñ ÙËÇóñáõû³Ý ÁݹáõÝÙ³ÝÁ: ä¿ïù ¿ ÑëÏ»É áõ ³ÕûûÉ, áñå¿ë½Ç ųٳݳÏÁ ³å³ñ¹ÇõÝ ã³ÝóÝÇ: ºÃ¿ ³ñïûÝáõ³Í ¿, »Ã¿ å³ïß³× ¿ Ëûë»É, ËûëÇñ Ñá·»ß³Ñ ÝÇõûñÇ Ù³ëÇÝ: ì³ï ëáíáñáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý Ýϳïٳٵ ³ÝÑá·áõÃÇõÝÝ »Ý Ù»ñ É»½áõÝ»ñÁ ë³ÝÓ»Éáõ ·É˳õáñ ËáãÁݹáïÝ»ñÁ: Ðá·»õáñ ÝÇõûñÇ ßáõñç ½ñáõó»Éáí ß³ï »Ý û·ïõáõÙ Ýñ³Ýùª áíù»ñ Ùï»ñÙ³ó»É »õ ÙÇ»õÝáÛÝ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ýáí Ùdzµ³Ýáõ»É »Ý Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ: ¶ÈàôÊ Ä². ¾ ÆÜâä¾ê ä²Ðä²ÜºÈ Ðà¶àô ʲԲÔàôÂÆôÜÀ

1. γñáÕ ¿ÇÝù Ñá·»õáñ Ù»Í Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ í³Û»É»É, »Ã¿ ãó³ÝϳݳÛÇÝù ½µ³Õáõ»É áõñÇßÝ»ñÇ Ëûëù»ñáí áõ ·áñÍ»ñáí, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ³ÛÝ µáÉáñ ³Ýóáõ¹³ñÓ»ñáíª áñáÝù Ù»½ ã»Ý í»ñ³µ»ñõáõÙ: ÆÝã忱ë ϳñáÕ ¿ ï»õ³Ï³Ý ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç ÙÝ³É ³ÛÝ ³ÝÓÁ, áñ ß³ñáõÝ³Ï ÙÇç³ÙïáõÙ ¿ áõñÇßÝ»ñÇ ·áñÍ»ñÇÝ, ³ñï³ùÇÝ ½µ³ÕÙáõÝùÝ»ñ ¿ ÷ÝïéáõÙ »õ ë³Ï³õ³ÃÇõ ñáå¿Ý»ñ ÙdzÛÝ ÙÝáõÙ Ùï³Ù÷á÷: ºñ³Ýǯ å³ñ½ Ñá·ÇÝ»ñÇÝ, áñáíÑ»ï»õ Ýñ³ÝóÝ ¿ Ñá·»õáñ ³ÝËéáí ˳ճÕáõû³Ý í³Û»ÉùÁ: êñµ»ñÇó áÙ³Ýù ÇÝã忱ë ѳë³Ý ³Û¹åÇëÇ Ï³ï³ñ»Éáõû³Ý áõ ѳۻóáÕ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ µ³ñÓñáõû³Ý: ²Ý¹³¹³ñ ³ß˳ï»Éáí ë³ÝÓ»É Çñ»Ýó ëñï»ñÇ ³ß˳ñѳٿï ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁª Ýñ³Ýù ϳñáÕ³ó³Ý ëñïÇ ³ÙµáÕç »é³Ý¹áí ÙÇ³Ý³É áõ Ùï»ñÙ³Ý³É ²ëïÍáÛ Ñ»ï »õ ³½³ïûñ¿Ý ½µ³Õáõ»É Çñ»Ýó Ñá·»õáñ Ï»³Ýùáí: ØÇÝã¹»é Ù»Ýù ϳßϳݹáõ³Í »Ýù ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñáí »õ Ù»ñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

13

ßáõñçÁ ϳï³ñáõáÕ ·áñÍ»ñÁ Ù»½ ß³ï »Ý Ùï³Ñá·áõÙ: øÇ㠳ݷ³ÙÝ»ñ »Ýù Û³ÕÃáõÙ Ù»ñ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ãáõÝ»Ýù ϳï³ñ»Éáõû³Ý Ù¿ç ûñÁëïûñ¿ ³õ»ÉÇ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ »é³Ý¹Á, »õ ³Ûë ¿ å³ï׳éÁª áñ ÙÝáõÙ »Ýù ë³éÁ áõ ·³Õç: 2. ºÃ¿ ³ÙµáÕçáíÇÝ Ù»é³Í ÉÇÝ¿ÇÝù Ù»ñ §»ë¦Ç ѳٳñ »õ ãáõݻݳÛÇÝù Ý»ñùÇÝ Ï³Ù ³ñï³ùÇÝ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñ, Ù»Ýù ÝáÛÝå¿ë ÏÁ ϳñáճݳÛÇÝù ×³ß³Ï»É ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ëûëù»ñÁ »õ Ù»ñ ³ãù»ñÝ ³Ý¹³¹³ñ ë»õ»é»É »ñÏݳÛÇÝ »ñ³Ý³õ¿ï »ñç³ÝÏáõû³Ý íñ³Û: ØÇ³Ï áõ ٻͳ·áÛÝ ³ñ·»ÉùÝ ³ÛÝ ¿ª áñ ï³Ï³õÇÝ ·»ñÇ »Ýù Ù»ñ Ïñù»ñÇÝ »õ áã Ù¿Ï ×Ç· ã»Ýù ·áñͳ¹ñáõÙ êñµ»ñÇ Ï³ï³ñ»Éáõû³Ý ³ñ³Ñ»ï Ùáõïù ·áñÍ»Éáõ ѳٳñ: öáùñÇÏ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³Ý·³Ù íѳï»óÝáõÙ »Ý Ù»½ »õ ³ÝÙÇç³å¿ë ¹ÇÙáõÙ »Ýù Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ºÃ¿ ù³ç³ñÇ Ù³ñïÇÏÝ»ñÇ ÝÙ³Ý ÙݳÛÇÝù å³ï»ñ³½ÙÇ ¹³ßïáõÙ, ÏþÁݹáõÝ¿ÇÝù îÇñáç »ñÏݳÛÇÝ û·ÝáõÃÇõÝÁ: àñáíÑ»ï»õ ²ëïáõ³Í å³ïñ³ëï ¿ û·Ý»Éáõ Ýñ³Ýóª áíù»ñ å³Ûù³ñáõÙ »Ý »õ Çñ»Ýó ÛáÛëÁ ¹ÝáõÙ Æñ ßÝáñÑÇ íñ³Û: ÆÝùÝ ¿ Ù»½ å³Ûù³ñÇ ³éÇÃÝ»ñ ï³ÉÇë, áñå¿ë½Ç ѳëÝ»Ýù Û³ÕóݳÏÇÝ: ºÃ¿ ³ñï³ùÇÝ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇ Ù¿ç ÙdzÛÝ Ï³Û³óÝ»Ýù ùñÇëïáÝ¿³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ Ï³ï³ñ»ÉáõÃÇõÝÁ, Ù»ñ »é³Ý¹Ç µáóÁ ßáõïáí åÇïÇ Ñ³Ý·ãÇ: γóÇÝÁ ¹Ý»Ýù ͳéÇ ³ñÙ³ïÇÝ. ѳñáõ³Í»Ýù Ïñù»ñÇÝ áõ ³½³ïáõ»Ýù Ýñ³ÝóÇó, áñå¿ë½Ç Ù»ñ Ñá·áõ ï¿ñÁ ¹³éݳÝù ˳ճÕûñ¿Ý: 3. ºÃ¿ ï³ñáõ³Û ÁÝóóùáõÙ ·¿Ã Ù¿Ï Ã»ñáõÃÇõÝ ³ñÙ³ï³ËÇÉ ³Ý»Ýù, ßáõïáí ÏÁ ѳëÝ»Ýù ϳï³ñ»Éáõû³ÝÁ: ´³Ûó ³õ³¯Õ, Û³×³Ë Ñ³Ï³é³ÏÝ ¿. ³õ»ÉÇ µ³ñ»ëÇñï ¿ÇÝù, Ù»ñ Ï»³ÝùÝ ³õ»ÉÇ Ù³ùáõñ ¿ñ, »ñµ ÃáÕ»óÇÝù ³ß˳ñÑÝ áõ ù³ßáõ»óÇÝù í³Ýù, ù³Ý ³Ûëûñª í³Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ »ñϳñ ï³ñÇÝ»ñÇó Û»ïáÛ: 0ñ¿óûñ ³õ»ÉÇ åÇïÇ ³×¿ÇÝù »é³Ý¹Ç áõ ³é³ùÇÝáõû³Ý ³ëå³ñ¿½áõÙ, ÙÇÝã ³ÛÅÙ µ³õ³ñ³ñ »Ýù ѳٳñáõÙ ³ÛÝ ÷áùñ³·áÛÝ »é³Ý¹Á, áñ ï³Ï³õÇÝ ³éϳÛÍáõÙ ¿ Ù»ñ ëñï»ñáõÙ: ºÃ¿ ëϽµÇó »õ»Ã µéݳݳÛÇÝù Ù»ñ íñ³Û, ۻﳷ³ÛáõÙ ³Ù¿Ý µ³Ý ³é³Ýó áñ»õ¿ ¹Åáõ³ñáõû³Ý »õ áõñ³Ëáõû³Ùµ ÏÁ ϳï³ñ¿ÇÝù: ¸Åáõ³ñ ¿, ³Ûá°, Ññ³Å³ñáõ»ÉÁ ³ÝÓÇ ëáíáñáÛÃÝ»ñÇó, »õ ³õ»ÉÇ ¹Åáõ³ñ ¿ Ù»ñ ϳÙùÇ ÏáïñáõÙÁ: ´³Ûó »Ã¿ ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ Û³ÕÃ»É ù»½ ãÝãÇÝ ³éÇÃÝ»ñáõÙ, ÇÝãå¿±ë »ë ϳñáճݳÉáõ ³õ»ÉÇ ¹Åݹ³Ï å³Ûù³ñÝ»ñ ÙÕ»É: êϽµÇó ÇëÏ ¹ÇÙ³¹ñÇñ ѳÏáõÙÝ»ñǹ. ³é³Ýó áõß³óÝ»Éáõ ÙÇ ÏáÕÙ Ý»ïÇñ í³ï ëáíáñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñå¿ë½Ç ϳٳó ϳٳó ù»½ ³õ»ÉÇ Ù»Í ¹Åáõ³ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ³é³ç ãϳݷݻóÝ»Ý: ²¯Ñ, »Ã¿ ÇٳݳÛÇñª ÿ ÇÝãåÇëÇ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ ¿Çñ í³Û»É»Éáõ »õ ÿ ÇÝãåÇëÇ áõñ³ËáõÃÇõÝ ¿ÇÝ ½·³Éáõ áõñÇßÝ»ñÁ, ÏÁ ßï³å¿Çñ ³åñ»É Ù³ùáõñ »õ ûñÇݳϻÉÇ Ï»³Ýùáí: ²ÛÝų٠·»ñµÝ³Ï³Ý ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý¹ »é³Ý¹Ý ³Ý·³Ù ³õ»ÉÇ å³Ûͳé ÏÁ ÉÇÝ¿ñ áõ ³õ»ÉÇ çÇÝç: ¶ÈàôÊ Ä´. ܺÔàôÂÆôÜܺðÆ ú¶î²Î²ðàôÂÆôÜÀ

1. ìßï»ñÝ áõ ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ û·ï³Ï³ñ »Ý Ù»½, áñáíÑ»ï»õ ÙÕáõÙ »Ý ¹¿åÇ ëñïÇ ³é³ÝÓÝáõÃÇõÝÁ, »õ ÛÇß»óÝáõÙª áñ ³ùëáñÇ Ù¿ç »Ýù »õ Ù»ñ ÛáÛëÁ ãå¿ïù ¿ ¹Ý»Ýù ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ íñ³Û: 0·ï³Ï³ñ ¿ »ñµ»ÙÝ íßï»ñ áõ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñ Ïñ»ÉÁ: 0·ï³Ï³ñ ¿ª áñ Ù³ñ¹ÇÏ »ñµ»ÙÝ í³ï áõ ³ÝÝå³ëï ϳñÍÇù áõÝ»Ý³Ý Ù»ñ Ù³ëÇÝ, áñù³Ý ¿É µ³ñÇ ÉÇÝ»Ý Ù»ñ ·áñÍ»ñÁ »õ áõÕÇÕª ¹Çï³õáñáõÃÇõÝÁ: ê³ ³éÇà ¿ ËáݳñÑáõû³Ý »õ å³ßïå³ÝáõÙ ¿ Ù»½ ëݳ÷³éáõÃÇõÝÇó: ²ÛëåÇëÇ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñáõÙ ³õ»ÉÇ »Ýù ïñ³Ù³¹ñõáõÙ ÷Ýïé»Éáõ ²ëïÍáõÝ, áñÇÝ Û³ÛïÝÇ »Ý Ù»ñ ëñï»ñÇ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÁ, »õ ÃáÛɳïñáõÙ »Ýùª áñ Ù³ñ¹ÇÏ Ù»½ ³ñѳٳñÑ»Ý Ï³Ù í³ï ϳñÍÇù ϳ½Ù»Ý Ù»ñ ßáõñç: 2. ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, Ù³ñ¹ ³ÛÝù³Ý ë»ñïûñ¿Ý å¿ïù ¿ ÙÇ³Ý³Û ²ëïÍáõÝ, áñ ³ÛÉ»õë ϳñÇù ãáõÝ»Ý³Û Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ: ºñµ µ³ñÇ Ï³Ùù áõÝ»óáÕ ³ÝÓÁ íñ¹áíõáõÙ ¿, ÷áñÓõáõÙ, ³Ýëáõñµ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÇ Ù¿ç ï³é³åáõÙ, ³õ»ÉÇ áõ ³õ»ÉÇ ¿ ѳÙá½õáõÙª ÿ áñù³Ý ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Çñ»Ý ²ëïáõ³Í, ÿ ù³ÝÇóë ³ÝÑݳñÇÝ ¿ áñ»õ¿ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

14

µ³ñ»·áñÍáõû³Ý ϳï³ñáõÙÝ ³é³Ýó ²ëïÍáÛ û·Ýáõû³Ý: ²ÛÝų٠ïËñáõÙ ¿, ³ÕûÃáõÙª Ïñ³Í ï³é³å³ÝùÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ²ÛÝų٠»ñϳñ Ï»³ÝùÝ Çñ»Ý Ó³ÝÓñáÛà ¿ å³ï׳éáõÙ, ϳñûïáí ¿ ݳ ëå³ëáõÙ Ù³Ñáõ³ÝÁ, áñå¿ë½Ç ³½³ïáõÇ Ù³ñÙÝÇ Ï³å³ÝùÝ»ñÇó áõ ÚÇëáõëÇÝ ÙÇ³Ý³Û (öÉå 1, 23): ²ÛÝų٠¿ ÙdzÛÝ Ñ³ëϳÝáõÙ, áñ ϳï³ñ»³É ³å³ÑáíáõÃÇõÝÝ áõ Ñá·áõ ³Ýë³ë³Ý ˳ճÕáõÃÇõÝÁ ³Ûë ³ß˳ñÑÇó ã»Ý: ¶ÈàôÊ Ä¶. ¸Æز¸ðºÈ ¾ ä¾îø öàðÒàôÂÆôÜܺðÆÜ

1. ø³ÝÇ ¹»é ³åñáõÙ »Ýù ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ, ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ³Ýå³Ï³ë »Ý ÉÇÝ»Éáõ Ù»½ÝÇó: ²Ûë Ùïùáí ¿ ÚáµÇ ·ñùáõÙ ·ñáõ³Í. §Ð³Ù³Ï ÷áñÓáõÃÇõÝ ¿ Ù³ñ¹áõ Ï»³ÝùÝ ³Ûë »ñÏñÇ íñ³Û¦ (7, 1): ²Ù¿Ý áù ß³ñáõÝ³Ï ³ñÃáõÝ å¿ïù ¿ ÉÇÝÇ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù, å¿ïù ¿ ÑëÏÇ áõ ³ÕûÃÇ, áñå¿ë½Ç ½áÑ ã·Ý³Û ë³ï³Ý³ÛÇ Ë³µ¿áõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ù³ÝÇ áñ ݳ ÙÇßï ³ñÃáõÝ ¿ »õ ³éÇõÍÇ ÝÙ³Ý ÙéÝã³Éáí ßñçáõÙ ¿ áõ áñáÝáõÙª ÿ áñ Ù¿ÏÇÝ ÏáõÉ ï³Û (1äï 5, 8): àã áù ³ÛÝù³Ý ëáõñµ ã¿ áõ ϳï³ñ»³É, áñ »ñµ»ÙÝ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñ ãáõݻݳÛ: ²ÝÑݳñÇÝ ¿ Ýñ³ÝóÇó ÉÇáíÇÝ »õ Ù¿ÏÁݹÙÇßï ³½³ïáõ»ÉÁ: âÝ³Û³Í áñ ï³ÕïϳÉÇ »Ý áõ ¹Åݹ³Ï, »ñµ»ÙÝ, ë³Ï³ÛÝ, û·ï³Ï³ñ »Ý, áñáíÑ»ï»õ ËáݳñÑ»óÝáõÙ »Ý, Ù³ùñáõÙ áõ ¹³ëïdzñ³ÏáõÙ: ´áÉáñ êñµ»ñÝ ¿É ³Ýó³Ý ½³Ý³½³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ µáíáí, »õ ³Ûë ׳ݳå³ñÑáí ¿ª áñ ³é³ç³¹ÇÙ»óÇÝ: ÆëÏ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ãϳñáÕ³ó³Ý ¹ÇÙ³Ý³É ³Û¹ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, Ù»ñÅáõ»óÇÝ ²ëïÍáõó »õ ß»Õáõ»óÇÝ ÷ñÏáõû³Ý ׳ݳå³ñÑÇó: âÏ³Û ³ÛÝù³Ý ëáõñµ í³Ý³Ï³Ý Ùdzµ³ÝáõÃÇõÝ, á°ã ¿É ³ÛÝù³Ý ³é³ÝÓݳó³Í í³Ûñ, áõñ ãϳñáÕ³Ý³Ý Ñ³ëÝ»É ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: 2. ø³ÝÇ ¹»é Ù³ñ¹Ý ³åñáõÙ ¿ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ, µ³ó³ñÓ³Ï Ï»ñåáí ³½³ï ã¿ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇó, áñáíÑ»ï»õ Ù»ñ Ý»ñëáõÙ »Ý ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ ë»ñÙ»ñÁ, Ýñ³Ýó Ù¿ç »Ýù ÍÝáõ»É, ٻͳó»É (êÕÙ 50, 7): öáñÓáõÃÇõÝÁ Û³çáñ¹áõÙ ¿ ÷áñÓáõû³ÝÁ, »õ Ùßï³å¿ë áõݻݳÉáõ »Ýù Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ, áñáíÑ»ï»õ Ïáñóñ»É »Ýù ݳËÏÇÝ µ³ñáõÃÇõÝÝ áõ »ñ³ÝáõÃÇõÝÁ: Þ³ï»ñÝ ³ß˳ïáõÙ »Ý ÷³Ëã»É ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇó, µ³Ûó ³õ»ÉÇ í³ïóñÝ»ñÇ Ù¿ç »Ý ÁÝÏÝáõÙ: ö³ËáõëïÁ µ³õ³Ï³Ý ã¿ Û³ÕûÉáõ ѳٳñ: гٵ»ñáõû³Ùµ áõ ×ßÙ³ñÇï ËáݳñÑáõû³Ùµ ³õ»ÉÇ Ñ½ûñ »Ýù ¹³éÝáõÙª ù³Ý Ù»ñ µáÉáñ ÃßݳÙÇÝ»ñÁ: àí ³ñï³ùÇÝ ³éÇÃÝ»ñÇó ¿ ÙdzÛÝ ½·áõß³ÝáõÙ »õ ã³ñÇ ³ñÙ³ïÝ»ñÁ ãÇ Ñ³ÝáõÙ Çñ ëñïÇó, ß³ï ãÇ ³é³ç³¹ÇÙáõÙ »õ ãÇ ¿É ϳñáÕ, áñáíÑ»ï»õ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ í»ñ³¹³éÝáõÙ »Ý ßáõïáí »õ ³õ»ÉÇ Ù»Í ÙáÉ»·Ýáõû³Ùµ: гٵ»ñáõû³Ùµ, ϳٳó ϳٳó »õ îÇñáç û·Ýáõû³Ùµ ³õ»ÉÇ ³å³Ñáí Û³ÕÃ³Ý³Ï ÏÁ ïûÝ»Ýùª ù³Ý Ëëïáõû³Ùµ áõ ëñïÇ ³ÝÓÏáõû³Ùµ: öáñÓáõû³Ý å³ÑÇÝ Û³×³Ë ËáñÑáõñ¹ ѳñóñáõ: ºõ ¹áõ ÝáÛÝå¿ëª ÷áñÓáõáÕÇ Ñ³Ý¹¿å ËÇëï ÙÇ° »ÕÇñ, ³ÛÉ ÙËÇóñÇñ Ýñ³Ý, ÇÝãå¿ë áñ Ïþáõ½¿Çñª áñ ù»½ ÙËÇóñ¿ÇÝ: 3. ´áÉáñ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ å³ï׳éÁ ÷á÷á˳ÙïáõÃÇõÝÝ ¿, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹¿å íëï³Ñáõû³Ý å³Ï³ëÁ: àñáíÑ»ï»õ ÇÝãå¿ë ³ÝÕ»Ï Ý³õ³ÏÝ ¿ ï³ï³ÝõáõÙ ³ÉÇùÝ»ñÇ íñ³Û, ³ÛÝå¿ë ¿Éª Ãáõɳϳ٠áõ ³Ýѳëï³ï³ÙÇï Ù³ñ¹Á. Ùáé³ÝáõÙ ¿ Çñ ³éç»õ ¹ñ³Í ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ »õ ï³ñáõµ»ñõáõÙ ¿ ½³Ý³½³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇó: ºñϳÃÁ Ïñ³Ïáí ¿ ÷áñÓõáõÙ, ³ñ¹³ñÁª Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñáí: Ú³×³Ë ã·Çï»Ýù ³Ý·³Ùª ÿ ÇÝã ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñ áõÝ»Ýù. ÷áñÓáõÃÇõÝÁ Û³ÛïÝáõÙ ¿ Ù»ñ ³ñÅ¿ùÁ: ´³Ûó å¿ïù ¿ ÙÇßï ÑëÏ»É, Û³ïϳå¿ë ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ ëϽµÇÝ, áñáíÑ»ï»õ ÃßݳÙáõÝ ³õ»ÉÇ Ñ»ßï ¿ Û³ÕÃ»É ³ñ·»É»Éáí Ýñ³ ÙáõïùÁ Ù»ñ Ñá·áõó Ý»ñë »õ íï³ñ»Éáí Ýñ³Ýª »ñµ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù Ý»ñϳ۳ݳÛ: ÐÝ»ñÇó Ù¿ÏÝ ³ë»É ¿. §êϽµÇó »õ»Ã ѳϳé³Ï ϳݷÝÇñ ã³ñÇÝ: ºñϳñ Û³å³ÕáõÙÇó Û»ïáÛ ¹»Õ³ÙÇçáóÁ áõß ¿ ѳëÝáõÙ, ÇëÏ ã³ñÁ ½ûñ³ó³Í ¿ ÉÇÝáõÙ ³ñ¹¿Ý¦: Ü³Ë ÙÇ å³ñ½ Ùï³ÍáõÙ ¿ Ý»ñϳ۳ÝáõÙ ÙïùÇÝ, ³å³ª í³é »ñ»õ³Ï³ÛáõÃÇõÝ áõ å³ïÏ»ñ³óáõÙ, Û»ïáÛª ѳ×áÛùÝ áõ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

15

ß³ñÅáõÙÁ, í»ñçáõÙª ѳõ³ÝáõÃÇõÝÁ: ²Ûëå¿ë ¿ ÃßݳÙÇÝ ù³ÛÉ ³é ù³ÛÉ ïÇñáõÙ Ñá·áõÝ, »Ã¿ ëϽµÇó »õ»Ã ãÇ ·ïÝáõÙ ¹ÇÙ³¹ñáõÃÇõÝ: àñù³Ý ³õ»ÉÇ áõ߳ݳÝù »õ ÃßݳÙáõÝ »ï ÙÕ»Éáõó ÍáõɳݳÝù, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ù»Ýù ÏÁ ïϳñ³Ý³Ýù, ÇëÏ Ñ³Ï³é³Ïáñ¹Á ÏÁ ½ûñ³Ý³Û: 4. àÙ³Ýù ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ »ÝóñÏáõ»óÇÝ Ï»³ÝùÇ ëϽµáõÙ, áõñÇßÝ»ñª ³õ»ÉÇ áõß: ºÕ³Ý ݳ»õ ³ÛÝåÇëÇÝ»ñ, áñ Çñ»Ýó ³ÙµáÕç Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ ï³é³å»óÇÝ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ µáíáõÙ: àÙ³Ýù, ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ³ñ¹³ñáõû³Ý áõ ÇÙ³ëïáõû³Ý ѳٳӳÛÝ, Ù»ÕÙÇÏ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ »ÝóñÏáõ»óÇÝ ÙdzÛÝ, áñáíÑ»ï»õ ²ëïáõ³Í ׳ݳãáõÙ ¿ Ù³ñ¹áõ ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ³Ù¿Ý µ³Ý ïÝûñÇÝáõÙ ÁÝïñ»³ÉÝ»ñÇ ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñ: àõñ»ÙÝ ãå¿ïù ¿ íѳïáõ»Ýù ÷áñÓáõû³Ý ųÙÇÝ, ³ÛÉ ³õ»ÉÇ Ù»Í »é³Ý¹áí Ù»ñ å³Õ³ï³ÝùÝ»ñÁ µ³ñÓñ³óÝ»Ýù ³é ²ëïáõ³Í, áñå¿ë½Ç Ù»½ û·ÝÇ, ù³ÝÇ áñ äûÕáë ²é³ù»³ÉÇ Ëûëù»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, §²ëïáõ³Í ÷áñÓáõû³Ý Ñ»ï Ù¿Ïï»Õ Ñá·áõÙ ¿ ݳ»õ »ÉùÇ Ù³ëÇÝ, áñå¿ë½Ç ϳñáճݳÝù Û³Õûɦ (1Îñ 10, 13): лï»õ³µ³ñ, ³Ù¿Ý ï»ë³Ï Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï ËáݳñÑ»óÝ»Ýù Ù»ñ ëñï»ñÁ ²ëïÍáÛ ³Ù»Ý³½ûñ µ³½áõÏÝ»ñÇ ³é³ç, áñáíÑ»ï»õ ÷ñÏ»Éáõ »õ µ³ñÓñ³óÝ»Éáõ ¿ ëñïáí ËáݳñÑÝ»ñÇÝ ÙdzÛÝ: 5. öáñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç ¿ Ç Û³Ûï ·³ÉÇë Ù³ñ¹áõ ³é³ç³¹ÇÙáõÃÇõÝÁ: ²ÛÝų٠³ñųÝÇùÝ ³õ»ÉÇ Ù»Í ¿, ÇëÏ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝݪ ³é³õ»É ³ÏÝ»ñ»õ: Þ³ï Ñ»ßï ¿ »é³Ý¹áõÝ áõ ç»ñÙ»é³Ý¹ ÉÇÝ»ÉÁ, »ñµ µ³ó³Ï³ÛáõÙ »Ý íÇßïÝ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ´³Ûó ݳª áí ¹ÇÙ³¹ñáõÙ ¿ Áݹ¹ÇÙáõû³ÝÁ ѳٵ»ñáõû³Ùµ, ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ Ù»Í ÛáÛë ¿ Ý»ñßÝãáõÙ: àÙ³Ýù Û³ÕÃáõÙ »Ý Ù»Í ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ »õ ë³ÛóùáõÙ ÷áùñ»ñÇ Ù¿ç, áñå¿ë½Ç Çñ»Ýó ïϳñáõÃÇõÝÁ ×Õ×ÇÙ ³éÇÃÝ»ñáõÙ ï»ëÝ»Éáíª ËáݳñÑáõ»Ý »õ Ù»Í ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ Å³ÙÇÝ ¹ñ³Ï³Ý ϳñÍÇù ãϳ½Ù»Ý Çñ»Ýó ³ÝÓÇ ßáõñç: ¶ÈàôÊ Ä¸. ¼¶àôÞ²Ü²È ¾ ä¾îø ڲܸàô¶Ü ¸²îàÔàôÂÆôÜܺðÆò

1. ²ãù»ñ¹ ùá íñ³Û ¹³ñÓñáõ »õ Ëáõë³÷Çñ áõñÇßÝ»ñÇ ·áñÍ»ñÁ ùÝݳ¹³ï»Éáõó: سñ¹ Ç ½áõñ Å³Ù³Ý³Ï ¿ í³ïÝáõÙ áõñÇßÝ»ñÇÝ ¹³ï»Éáí: Ú³×³Ë ¿ ë˳ÉõáõÙ, »ñµ»ÙÝ ¿Éª Ù»Õ³ÝãáõÙ: ØÇÝã¹»é ÇÝùÝ Çñ»Ý ùÝÝ»Éáí áõ ¹³ï»Éáíª û·ï³Ï³ñ ·áñÍ ¿ ϳï³ñáõÙ: ÆñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³ñÅ»õáñáõÙ »Ýù Ù»ñ ÇëÏ ëñï»ñÇ ÙÇïáõÙÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, ù³ÝÇ áñ ³ÝÓݳëÇñáõÃÇõÝÁ Ñ»ßïûñ¿Ý ¿ Ó³ËáÕáõÙ ³ñ¹³ñ ¹³ïáÕáõÃÇõÝÁ Ù»ñ Ù¿ç: ºÃ¿ Ù»ñ Ýå³ï³ÏÁ ÙÇÙdzÛÝ ²ëïáõ³Í ÉÇÝ¿ñ, ÇëÏáÛÝ ã¿ÇÝù íñ¹áíáõǪ »ñµ Ù³ñ¹ÇÏ Ñ³Ï³é³Ïáõ¿ÇÝ Ù»ñ ϳñÍÇùÝ»ñÇÝ: ´³Ûó ϳñÍ»ë Ù»ñ Ù¿ç, ϳ٠ٻ½ÝÇó ¹áõñë, Ï³Û Ã³ùÝáõ³Í ÙÇ áõÅ, áñ ù³ßáõÙ ¿ Ù»½ »õ ï³ÝáõÙ Çñ »ï»õÇó: Þ³ï»ñÝ ³é³Ýó ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ ÇëϪ Çñ»Ýó ³ÝÓÝ »Ý ÷ÝïéáõÙ Çñ»Ýó ·áñÍ»ñáõÙ: ºõ »ñµ ³Ù¿Ý µ³Ý Çñ»Ýó ϳÙùÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ ¿ ÁÝóÝáõÙ, ϳñÍáõÙ »Ýª ÿ Ñá·»õáñ ˳ճÕáõÃÇõÝ »Ý ·ï»É: ´³Ûó ѳ½Çõ »Ý í»ñëÏëõáõÙ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ÇëÏáÛÝ íñ¹áíõáõÙ »Ý áõ ïñïÙáõÙ: γñÍÇùÝ»ñÇ ï³ñµ»ñáõÃÇõÝÁ µ³Å³ÝÙ³Ý å³ï×³é ¿ ¹³éÝáõÙ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÇ, ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇ, ÝáÛÝÇëÏ í³Ý³Ï³ÝÝ»ñÇ áõ µ³ñ»å³ßï ³ÝÓ³Ýó ѳٳñ: ¸Åáõ³ñáõû³Ùµ »Ýù Ññ³Å³ñõáõÙ Ù»ñ í³Õ»ÙÇ ëáíáñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, »õ áã áù ϳÙáíÇÝ ãÇ ÷áËáõÙ Çñ ѳÙá½áõÙÁ: ºÃ¿ ³õ»ÉÇ ùá ÙïùÇÝ áõ ïñ³Ù³µ³Ýáõû³ÝÝ ³å³õÇÝ»ëª ù³Ý ÚÇëáõëÇ Ù»½ ïáõ³Í Ñݳ½³Ý¹áõû³Ý ûñÇݳÏÇÝ, ß³ï áõß »õ ß³ï ùÇã ÏÁ Éáõë³õáñáõ»ë Ñá·»õáñ Ï»³ÝùáõÙ, áñáíÑ»ï»õ ²ëïáõ³Í ϳٻÝáõÙ ¿ª áñ Æñ»Ý »ÝóñÏáõ»Ýù ³ÙµáÕçáíÇÝ »õ µáó³í³é ëÇñáí µ³ñÓñ³Ý³Ýù ³Ù¿Ý ïñ³Ù³µ³ÝáõÃÇõÝÇó ·»ñÇí»ñ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

16

¶ÈàôÊ Äº. Ú²ÜàôÜ êÆðàÚ Î²î²ðàô²Ì ¶àð̺ðÀ

1. à°ã ÙÇ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ë¿ñ, áãÇ°Ýã ³ß˳ñÑÇ íñ³Û ãå¿ïù ¿ Ù»½ ã³ñ³·áñÍáõû³Ý ÙÕÇ: ºñµ»ÙÝ áñ»õÇó¿ ÙÇ Ï³ñÇù³õáñÇ û·Ý»Éáõ ѳٳñ ϳñáÕ »Ýù áõß³óÝ»É Ù»ñ ç»ñÙ»é³Ý¹³Ï³Ý áñáß Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇ Ï³ï³ñáõÙÁ, ϳ٪ ÷á˳ñÇÝ»É ¹ñ³Ýù ɳõ³·áÛÝáí: àñáíÑ»ï»õ ³ÛëåÇëáí Ù»ñ Ñá·»õáñ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÁ ã»Ý ˳÷³ÝõáõÙ, ³ÛÉ ÷á˳ñÇÝõáõÙ »Ý ³é³í»É ϳï³ñ»³Éáí: ƱÝã û·áõï áõÝÇ ³ñï³ùÇÝ ·áñÍÝ ³é³Ýó ëÇñáÛ (1Îñ 13, 1-3): ÆëÏ ëÇñáí ϳï³ñáõ³Í ·áñÍ»ñÁ, áñù³Ý ¿É ÷áùñ ÉÇÝ»Ý áõ ³Ý³ñ·, ³ñ¹Çõݳõ¿ï »Ý: àñáíÑ»ï»õ ²ëïáõ³Í ·áñÍÇó ³õ»ÉÇ Ù³ñ¹áõ ¹Çï³õáñáõû³ÝÝ ¿ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ¹³ñÓÝáõÙ: 2. àí ß³ï ¿ ëÇñáõÙª ß³ï ¿ ·áñÍáõÙ: ȳõ³·áÛÝ ·áñÍáõÝ¿áõÃÇõÝÝ ¿ ͳõ³Éáõ٠ݳª áí ³õ»ÉÇ Ñ³ë³ñ³Ïáõû³Ý û·ïÇÝ ¿ ͳé³ÛáõÙª ù³Ý Çñ ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï³ÙùÇ Ï³ï³ñÙ³ÝÁ: Ú³×³Ë ë¿ñ ¿ ϳñÍõáõÙ ³Ûݪ ÇÝãÁ áñ Ù³ñÙݳå³ßïáõÃÇõÝÝ ¿, áñáíÑ»ï»õ Ù»ñ µÝ³Ï³Ý ÙÇïáõÙÝ»ñÝ áõ »ë³ëÇñ³Ï³Ý ÷³÷³ùÝ»ñÁ, í³ñÓ³ïñáõû³Ý ³ÏÝϳÉáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ß³Ñ»ñÁ ³½¹áõÙ »Ý Ù»ñ ·áñÍ»ñÇ íñ³Û: 3. àí Çñ ëñïáõÙ áõÝÇ ×ßÙ³ñÇï áõ ϳï³ñ»³É ë¿ñÁ, ÇÝùÝ Çñ»Ý ãÇ ÷ÝïéáõÙ áã Ù¿Ï µ³ÝÇ Ù¿ç. Ýñ³ ÙÇ³Ï »ñ³½³ÝùÁ ²ëïÍáÛ ÷³éùÝ ¿ ³Ù¿Ýáõñ: ܳ ãÇ Ý³Ë³ÝÓáõÙ áã áùÇ, áñáíÑ»ï»õ ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ í³Û»É»É áã Ù¿Ï Çõñ³Û³ïáõÏ Û³ñ·³Ýù ϳ٠å³ïÇõ: àõñ³ËáõÃÇõÝÁ ãÇ ÷ÝïéáõÙ Çñ ³ÝÓÇ Ù¿ç, ³ÛÉ ³ñѳٳñÑ»Éáí ÝÇõÃ³Ï³Ý µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁª ÙÇÙdzÛÝ ²ëïÍáÛ Ù¿ç ¿ ·ïÝáõÙ Çñ »ñç³ÝÏáõÃÇõÝÁ: àã Ù¿Ï µ³ñÇù ãÇ í»ñ³·ñáõÙ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ, ³ÛÉ ²ëïÍáõÝ ÙdzÛÝ, áñáíÑ»ï»õ Üñ³ÝÇóª Çñ»Ýó ³ÏáõÝùÇó »Ý µËáõÙ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ: ²Ûëå¿ë »Ý ݳ»õ êñµ»ñÁ, áñáÝù ǵñ»õ Ù³ñ¹Ïáõû³Ý í»ñçÇÝ Ýå³ï³Ï³Ï¿ïª Çñ»Ýó ½Ù³ÛɳÝùÝ áõ »ñç³ÝÏáõÃÇõÝÁ ï»ëÝáõÙ »Ý ²ëïÍáÛ Ù¿ç: àñù³¯Ý áõݳÛÝ ÏÁ Ãáõ³ÛÇÝ Ù»½ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ, »Ã¿ Ù»ñ ëñï»ñáõÙ ×ßÙ³ñÇï ëÇñáÛ ·¿Ã Ù¿Ï Ï³ÛÍ ÙdzÛÝ áõݻݳÛÇÝù: ¶ÈàôÊ Ä¼. вشºðºÈ ¾ ä¾îø ²ÚÈàò ºðàôÂÆôÜܺðÆÜ

1. гٵ»ñáõû³Ùµ å¿ïù ¿ Ïñ»Ýù ³Ûݪ ÇÝã ã»Ýù ϳñáÕ áõÕÕ»É Ù»½Ýáõ٠ϳ٠áõñÇßÝ»ñÇ Ù¿ç, ÙÇÝã»õ ²ëïáõ³Í ³°ÛÉ Ï»ñå ïÝûñÇÝÇ: Øï³ÍÇñª áñ ûñ»õë ³Ûë Ï»ñåÁ ùá ѳٳñ ɳõ³·áÛÝÝ ¿, áñå¿ë½Ç ѳٵ»ñáõÃÇõݹ ÷áñÓáõÇ, ù³ÝÇ áñ ³é³Ýó ѳٵ»ñáõû³Ýª Ù»ñ ³ñųÝÇùÝ»ñÁ áãÇÝã »Ý: ´³Ûó ݳ»õ ³ÕûÃÇñ îÇñáçÁ, áñå¿ë½Ç ûÅïÇ ù»½ ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáíª Û³ÕûÉáõ ³Û¹ ³ñ·»ÉùÝ»ñÇÝ, ϳ٠¿Éª Ûûųñ ϳÙùáí ѳٵ»ñ»Éáõ: ºÃ¿ ÙÇ áñ»õÇó¿ ³ÝÓ Ù¿Ï–»ñÏáõ ÝϳïáÕáõÃÇõÝÇó Û»ïáÛ ãÇ ½·³ëï³ÝáõÙ, ÙÇ° íÇ×Çñ Ýñ³ Ñ»ï, ³ÛÉ ³Ù¿Ý µ³Ý Û³ÝÓÝÇñ ²ëïÍáõÝ, áñÁ ϳñáÕ ¿ ã³ñÇùÇó ³Ý·³Ù µ³ñÇù ¹áõñë ѳݻÉ, áñå¿ë½Ç Æñ ϳÙùÁ ϳï³ñáõÇ »õ ÆÝùÁ ÷³é³õáñáõÇ Æñ ͳé³Ý»ñÇ Ù¿ç: ²ß˳ïÇñ ëÇñáí ѳݹáõñÅ»É áõñÇßÝ»ñÇ Ã»ñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ áõ ïϳñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ù³ÝÇ áñ ¹áõ ÝáÛÝå¿ë áõÝ»ë ûñáõÃÇõÝÝ»ñª å³ï׳é ѳٵ»ñáõû³Ý áõñÇßÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ºÃ¿ ÇÝù¹ ù»°½ ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ áõÕÕ»É áõ½³Íǹ å¿ë, ÇÝãå¿±ë »ë å³Ñ³ÝçáõÙª áñ áõñÇßÝ»ñÝ áõÕÕáõ»Ý ϳÙùǹ ѳٳӳÛÝ: ò³ÝϳÝáõÙ »Ýùª áñ áõñÇßÝ»ñÁ ûñáõÃÇõÝÝ»ñ ãáõݻݳÝ, ÇëÏ Ù»Ýù Ù»°ñ ïϳñáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõÕÕ»Éáõ »é³Ý¹Ý ³Ý·³Ù ãáõÝ»Ýù: γٻÝáõÙ »Ýùª áñ áõñÇßÝ»ñÁ Ëëïáõû³Ùµ ۳ݹÇÙ³Ýáõ»Ý, ÇëÏ Ù»Ýù ûûõ Ïßï³Ùµ³ÝùÝ»ñ ³Ý·³Ù Éë»É ã»Ýù áõ½áõÙ: àõñÇßÝ»ñÇ ã³÷³½³Ýó ³½³ïáõÃÇõÝÁ ïÑ³× ¿ Ù»½, µ³Ûó å³ÛÙ³Ýáíª áñ Ù»½ ãÙ»ñÅáõÇ áãÇÝã: àõ½áõÙ »Ýùª áñ Ýñ³Ýù Ý»Õáõ»Ý ûñ¿ÝùÇ ½ûñáõû³Ùµ, ÇëÏ Ù»Ýù ã»Ýù ѳݹáõñÅáõÙ ÷áùñÇÏ ë»ÕÙáõÙÝ»ñ ³Ý·³Ù: ²Ûë µáÉáñÇó µ³ó³Û³Ûï »ñ»õáõÙ ¿ª áñ ÙÇ»õÝáÛÝ ã³÷³ÝÇßÁ ã»Ýù ·áñͳÍáõÙ Ù»ñ »õ áõñÇßÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ºÃ¿ µáÉáñ Ù³ñ¹ÇÏ Ï³ï³ñ»³É ÉÇÝ¿ÇÝ, Ïñ»ÉÇù DZÝã íÇßï åÇïÇ áõݻݳÛÇÝù ²ëïÍáÛ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

17

²ñ¹, ²ëïáõ³Í ³ÛÝå¿ë ¿ ïÝûñÇÝ»É, áñ ëáíáñ»Ýù ÙÇÙ»³Ýó µ»éÝ»ñÁ Ïñ»É, ù³ÝÇ áñ Ù»½ÝÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÝ áõÝÇ Çñ»ÝÁ: àã áù ³é³Ýó ûñáõû³Ý ã¿, áã áù µ³õ³Ï³Ý ÇÙ³ëïáõÝ ã¿ª ÇÝùݳµ³õ ÉÇÝ»Éáõ ѳٳñ: ä¿ïù ¿ ѳٵ»ñ»Ýù ÙÇÙ»³Ýó, ÙËÇóñ»Ýù, û·Ý»Ýù, áõëáõó³Ý»Ýù áõ Ëñ³ï»Ýù ÷á˳¹³ñÓ³µ³ñ: Ü»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Å³ÙÇÝ ¿ª áñ Ç Û³Ûï »Ý ·³ÉÇë ³ÝÓÇ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ø³Ý½Ç ³éÇÃÁ Ù³ñ¹áõÝ ãÇ ïϳñ³óÝáõÙ, ³ÛÉ Û³ÛïÝáõÙª ÇÝã áñ ¿: ¶ÈàôÊ Ä¾. ì²Ü²Î²Ü κ²ÜøÀ

1. ºÃ¿ áõ½áõÙ »ë Ë³Õ³Õ áõ ѳٻñ³ßË ³åñ»É áõñÇßÝ»ñÇ Ñ»ï, ëáíáñÇñ ϳÙù¹ Ïáïñ»É ß³ï µ³Ý»ñáõÙ: øÇã µ³Ý ã¿ í³Ýùáõ٠ϳ٠Ùdzµ³Ýáõû³Ý Ù¿ç ³åñ»ÉÝ ³é³Ýó ·³Ý·³ïÇ ³éÇÃÝ»ñ ï³Éáõ, ѳõ³ï³ñÙûñ¿Ý Û³ñ³ï»õ»Éáí ÙÇÝã Ç Ù³Ñ: ºñ³Ýǯ ³ÛÝï»Õ ûñÇݳϻÉÇ í³ñùáí ³åñáÕÝ»ñÇÝ »õ Çñ»Ýó ÁÝóóùÁ »ñç³ÝÇÏ Ù³Ñáí Éñ³óÝáÕÝ»ñÇÝ: ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ³Ýë³ë³Ý ÙÝ³É »õ Û³ñ³ï»õ»É ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ, ù»½ ǵñ»õ ׳ٵáñ¹ ϳ٠³ùëáñ»³É ÝϳïÇñ ³Ûë »ñÏñÇ íñ³Û: ºÃ¿ áñå¿ë í³Ý³Ï³Ý áõ½áõÙ »ë ³ÝûñÇ Ï»³Ýù í³ñ»É, ÙÇ° í³ñ³ÝÇñ ³ß˳ñÑÇ ³é³ç ÛÇÙ³ñ »ñ»õ³É Ç ë¿ñ ÚÇëáõëÇ:

2. êù»ÙÝ áõ Ù³½»ñÇ ÏïñáõÙÁ ùÇã û·áõïÝ»ñ áõÝ»Ý. Ù³ñ¹ ×ßÙ³ñÇï í³Ý³Ï³Ý ¿ ¹³éÝáõÙ Çñ í³ñùÝ áõÕÕ»Éáí »õ Ïñù»ñÁ ë³ÝÓ»Éáí: àí ²ëïÍáõó »õ Çñ Ñá·áõ ÷ñÏáõÃÇõÝÇó µ³óÇ ³°ÛÉ µ³Ý ¿ ÷ÝïéáõÙ, Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ áõ íßï»ñ ¿ ÙdzÛÝ ·ïÝáõÙ: Üٳݳå¿ë, áí ÇÝùÝ Çñ»°Ý áñå¿ë ³Ù»Ý³Û»ïÇÝÁ ãÇ ×³Ý³ãáõÙ »õ ãÇ Ñå³ï³ÏõáõÙ µáÉáñÇÝ, ãÇ Ï³ñáÕ ëñïÇ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝÁ å³Ñ»É ï»õ³Ï³Ý Ï»ñåáí: ̳é³Û»Éáõ »ë »Ï»É, á°ã Ññ³Ù³Û»Éáõ: ²ß˳ï³ÝùÇ áõ íßï³Ïñáõû³Ý »ë ϳÝãáõ»É, á°ã ÿ ß³ï³Ëûëáõû³Ý áõ å³ñ³åáõû³Ý:

²Ûëï»Õ Ù³ñ¹ÇÏ ÷áñÓõáõÙ »Ýª ÇÝãå¿ë áëÏÇÝ Ïñ³ÏÇ Ù¿ç: àã áù ãÇ Ï³ñáÕ ³Ûëï»Õ ³åñ»É, »Ã¿, Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ, ËáݳñÑáõ»É ã·Çï¿ ³ÙµáÕç ëñïáí: ¶ÈàôÊ ÄÀ. êàôð´ вÚðºðÆ úðÆܲÎÀ

1. êáõñµ гÛñ»ñÇ ûñÇݳÏÇÝ Ñ»ï»õÇñ. Ýñ³Ýó Ù¿ç ¿ ÷³ÛÉáõÙ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇ ×ßÙ³ñÇï ϳï³ñ»ÉáõÃÇõÝÁ: Üñ³Ýó ·áñÍ»ñÇ Ñ³Ù»Ù³ïª Ù»ñ ³ñ³ÍÝ ³ÛÝù³¯Ý ùÇã ¿, ·ñ»Ã¿ áãÇÝã: ²õ³¯Õ, ù³ÝÇóë Ýáõ³ëï ¿ Ù»ñ Ï»³ÝùÁª Ýñ³Ýó í³ñùÇ Ñ³Ù»Ù³ïáõû³Ùµ: êñµ»ñÝ áõ ëñµáõû³Ý ͳñ³õ áõÝ»óáÕÝ»ñÁ ͳé³Û»óÇÝ ÚÇëáõëÇÝ ù³ÕóÇ áõ ͳñ³õÇ, óñïÇ áõ Ù»ñÏáõû³Ý, ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ áõ Ûá·Ýáõû³Ý, ÑëÏáõÙÝ»ñÇ áõ ÍáÙ³å³Ñáõû³Ý, ³ÕûÃùÇ áõ ËáÏÙ³Ý, ï»ë³Ï ï»ë³Ï ݳ˳ïÇÝùÝ»ñÇ áõ ѳɳͳÝùÝ»ñÇ Ù¿ç: ²¯Ñ, ÇÝãåÇëÇ Í³Ýñ³Í³Ýñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ Ïñ»óÇÝ ²é³ù»³ÉÝ»ñÁ, سñïÇñáëÝ»ñÁ, Êáëïáí³ÝáÕÝ»ñÁ, ËáݳñÑ ÎáÛë»ñÁ »õ µáÉáñ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ϳٻó³Ý Ñ»ï»õ»É ÚÇëáõëÇÝ: ²Ûë ³ß˳ñÑáõÙ ³ï»óÇÝ Çñ»Ýó ³ÝÓÁª ³ÛÝ Ñ³Ý¹»ñÓ»³ÉáõÙ å³Ñ»Éáõ ѳٳñ: ÆÝãåÇëǯ Ëëï³Ï»³ó »õ ³ÝÓÝáõñ³ó Ï»³Ýù í³ñ»óÇÝ ²Ý³å³ïÇ êáõñµ гÛñ»ñÁ: ø³Ýǯóë »ñϳñ áõ ͳÝñ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñ Ïñ»óÇÝ, áñù³¯Ý ã³ñã³ñáõ»óÇÝ ÃßݳÙáõó: ÆÝãåÇëǯ »é³Ý¹³·ÇÝ ³ÕûÃùÝ»ñ µ³ñÓñ³óñÇÝ ³é ²ëïáõ³Í »õ áñù³¯Ý ËÇëï ³å³ß˳ñ³ÝùÝ»ñ ϳï³ñ»óÇÝ: ÆÝãåÇëǯ »é³Ý¹ »õ µáõéÝ ×Ç· ·áñͳ¹ñ»óÇÝ Çñ»Ýó Ñá·ÇÝ»ñÇ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý ѳٳñ, ǯÝã ³ÝáÕáù å³Ûù³ñ ÙÕ»óÇÝ Çñ»Ýó Ïñù»ñÇ ¹¿Ù, »õ ²ëïÍáÛ ³é³ç áñù³¯Ý Ù³ùáõñ ¿ñ Çñ»Ýó ¹Çï³õáñáõÃÇõÝÁ: 2. Æñ»Ýó ³ÙµáÕç ųٳݳÏÁ ·áñͳͻóÇÝ û·ï³Ï³ñ Ï»ñåáí. ϳñ× ¿ÇÝ Ñ³Ù³ñáõÙ ²ëïÍáÛ Í³é³Ûáõû³ÝÁ Û³ïϳóáõ³Í ųٻñÁ, »õ ³ÛÝù³Ý ÑÙ³Ûù áõ Ññ³åáÛñ ¿ÇÝ ·ïÝáõÙ Ý»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùáõÙ, áñ Ùáé³ÝáõÙ ¿ÇÝ Ù³ñÙÝÇ Ï³ñÇùÝ»ñÁ: Ðñ³Å³ñõáõÙ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

18

¿ÇÝ Ñ³ñëïáõÃÇõÝÝ»ñÇó, å³ïÇõÝ»ñÇó, ïÇïÕáëÝ»ñÇó, µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÇó áõ ÍÝáÕÝ»ñÇó: â¿ÇÝ áõ½áõÙ áã Ù¿Ï µ³Ý: سñÙÝÇÝ ³ÝÑñ³Å»ßï ëÝáõÝ¹Ý ¿ÇÝ ÙdzÛÝ Ñá·áõÙ, ÇëÏ Ñ³ñϳõáñ ¹¿åù»ñáõÙ Ýñ³ Ñá·ëÝ áõ ¹³ñÙ³ÝáõÙÁ ͳÝñ ¿ñ ÃõáõÙ Ýñ³Ýó »õ ѳé³ã³ÝùÝ»ñÇ å³ï×³é ¹³éÝáõÙ: ²Õù³ï ¿ÇÝ »ñÏñ³ÛÇÝ µ³ñÇùÝ»ñÇó, µ³Ûó ѳñáõëïª ßÝáñÑáí áõ ³é³ùÇÝáõû³Ùµ: ²ñï³ùáõëï ½áõñÏ ¿ÇÝ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó, Ý»ñùáõëï ë³Ï³Ûݪ ½ûñ³óÝáõÙ ¿ÇÝ Ýñ³Ýó ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßÝáñÑÝ áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ: 0ï³ñ ¿ÇÝ ³ß˳ñÑÇÝ, µ³Ûó Ùdzó³Íª ²ëïÍáõÝ, µ³ñ»Ï³Ù ¿ÇÝ Üñ³Ý áõ Ùï»ñÇÙ: Æñ»Ýó ³ÝÓÇ ßáõñç ãáõÝ¿ÇÝ áã Ù¿Ï Ï³ñÍÇù. ³ß˳ñÑÝ ³ñѳٳñÑáõÙ ¿ñ Ýñ³Ýó, µ³Ûó ²ëïÍáÛ ³ãùÇÝ å³ïáõ³Ï³Ý ¿ÇÝ áõ ëÇñ»ÉÇ: ²åñáõÙ ¿ÇÝ ³ÝÏ»ÕÍ ËáݳñÑáõû³Ùµ, ÙdzÙÇï Ñݳ½³Ý¹áõû³Ùµ, »Õµ³ÛñëÇñáõû³Ùµ áõ ѳٵ»ñáõû³Ùµ: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí Ñëϳ۳ù³ÛÉ ³é³ç³¹ÇÙáõÙ ¿ÇÝ ³é³ùÇÝáõû³Ý Ù¿ç »õ ûñ¿óûñ ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ ¹³éÝáõÙ ²ëïÍáõÝ: Üñ³Ýù ûñÇݳÏÝ»ñ »Ý Ù»ñª ùñÇëïáÝ»³Ý»ñÇë ѳٳñ, »õ å¿ïù ¿ áñ Ý»ñßÝã»Ý Ù»½ ͳñ³õª ѳëÝ»Éáõ ϳï³ñ»Éáõû³ÝÁ: ØÇç³ÏÝ»ñÇ µ³½ÙáõÃÇõÝÁ Ù»½ Ù»ÕÏáõû³Ý ³éÇà ãå¿ïù ¿ ѳݹÇë³Ý³Û: 3. ²¯Ñ, áñù³Ý ç»ñÙ»é³Ý¹ ¿ÇÝ ³Û¹ í³Ý³Ï³ÝÝ»ñÁ Çñ»Ýó Ùdzµ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÑÇÙÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï: ƯÝã »é³Ý¹ ³ÕûÃùÇ, ǯÝã Ùñó³ÏóáõÃÇõÝ ³é³ùÇÝáõû³Ý, ËÇëï ϳñ·³å³ÑáõÃÇõÝ »õ Ñå³ï³ÏáõÃÇõÝ áõ Û³ñ·³Ýù Çñ»Ýó ÐÇÙݳ¹ñÇ Ñ³ëï³ï³Í ϳÝáÝÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å: ÆÝã ï³Ï³õÇÝ ÙÝáõÙ ¿ Ùdzµ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇó, íϳÛáõÙ ¿ª ÿ áñù³Ý í»Ñ³ÝÓÝûñ¿Ý »Ý å³Ûù³ñ»É ³Û¹ Ñá·ÇÝ»ñÁ »õ áïݳÏáË ³ñ»É ³ß˳ñÑÁ: ÆëÏ ³Ûëûñ, ³õ³¯Õ, Ù»Í µ³Ý ¿ ѳٳñõáõÙª »Ã¿ í³Ý³Ï³ÝÁ ½³Ýó ãÇ ³éÝáõÙ Çñ ûñ¿ÝùÁ »õ ѳٵ»ñáõû³Ùµ ¿ ÏñáõÙ Çñ»Ý Û³ÝÓÝáõ³Í µ»éÁ: ²¯Ñ, áñù³Ý ·³Õç »Ýù Ù»Ýù áõ ³ÝÑá·. ³Ûëù³Ý ßá±õï ۳ݷ»ó ݳËÏÇÝ »é³Ý¹Á: ²ÛÅÙ Ù»ñ Ù»ÕÏáõû³Ý å³ï׳éáí Ó³ÝÓñáÛà »Ýù ½·áõÙ »õ Ï»³ÝùÝ ³Ý·³Ù ³Ýï³Ý»ÉÇ Ñ³Ù³ñáõÙ: ºñ³ÝÇ Ã¿ ³Û¹ù³Ý µ³ñ»å³ßï ³ÝÓ³Ýó ûñÇݳÏÁ ï»ëÝ»Éáõó Û»ïáÛ, ³é³ùÇÝáõû³Ý ß³õÇÕÝ»ñáõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ µ³ÕÓ³ÝùÝ áõ ͳñ³õÁ ÉÇáíÇÝ ã۳ݷ¿ÇÝ ëñïǹ ËáñùáõÙ: ¶ÈàôÊ ÄÂ. ì²Ü²Î²ÜܺðÆ ´²ðºä²Þî²Î²Ü Ðð²Ð²Ü¶ÜºðÀ

1. ÖßÙ³ñÇï í³Ý³Ï³ÝÁ å³ñï³õáñ ¿ í³ñ»É ³Ù¿Ý ï»ë³Ï ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáí ÉÇ Ï»³Ýù, áñå¿ë½Ç Ý»ñùáõëï ÉÇÝÇ ³Ûݪ ÇÝã ³ñï³ùáõëï ¿ »ñ»õáõÙ Ù³ñ¹Ï³Ýó: ºõ Û³ïϳå¿ë Ý»ñùáõëï å³ñï³õáñ ¿ ³õ»ÉÇ Ï³ï³ñ»³É ÉÇݻɪ ù³Ý ³ñï³ùáõëï, áñáíÑ»ï»õ ²ëïáõ³Í ï»ëÝáõÙ ¿ Ù»½, »õ áõñ ¿É ·ïÝáõ»Ýùª å³ñï³õáñ »Ýù å³ßï»É Üñ³Ý ³Ù¿Ý ÇÝãÇó í»ñ »õ Æñ ³éç»õ ÉÇÝ»É Ù³ùáõñª ÇÝãå¿ë Ññ»ßï³ÏÝ»ñÁ: ²Ù¿Ý ûñ å¿ïù ¿ Ýáñá·»Ýù Ù»ñ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ, µáñµáù»Ýù Ù»ñ »é³Ý¹Ý ³ÛÝå¿ëª áñ ϳñÍ»ë ÿ ³Ûëûñ ¿ ëÏëáõ»É Ù»ñ ¹³ñÓÁ, »õ ³ë»Ýù. ²ëïáõ³Í ÇÙ, û·ÝÇñ ÇÝÓ ·áñͳ¹ñ»É µ³ñÇ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñë »õ ëñµáõû³Ùµ ͳé³Û»É ø»½: îáõñ ÇÝÓ µáÉáñ ·áñÍ»ñë ɳõ ϳï³ñ»Éáõ ßÝáñÑÁ, áñáíÑ»ï»õ ÙÇÝã ³ÛÅÙ ³ñ³Íë áãÇÝã ¿ñ:

2. Ø»ñ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý ã³÷³ÝÇßÁ Ù»ñ ѳëï³ïá°õÝ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÝ »Ý: àí ϳٻÝáõÙ ¿ ³é³ç³¹ÇÙ»É, å¿ïù ¿ áñ ×Ç· ·áñͳ¹ñÇ: ºÃ¿ Çñ ³éç»õ ѳëï³ïáõÝ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñ ¹ÝáÕÁ Û³×³Ë ¿ ë³ÛóùáõÙ, DZÝã å¿ïù ¿ ÉÇÝÇ ³ÛÝ Ù³ñ¹áõ íÇ׳ÏÁª áñÁ ùÇã ϳ٠ûûõ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñ ¿ ÁݹáõÝáõÙ: ´³½áõÙ Ó»õ»ñáí »Ýù, ë³Ï³ÛÝ, ÉùáõÙ Ù»ñ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ, »õ Ù»ñ å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å ÷áùñÇÏ ½³Ýó³éáõÙÝ ³Ý·³Ù ³é³Ýó í³ïóñ Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÇ ãÇ ÙÝáõÙ: ²ñ¹³ñÝ»ñÇ ÁݹáõÝ³Í ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ ³õ»ÉÇ ²ëïÍáÛ ßÝáñÑÇ íñ³Û »Ý ÑÇÙÝáõ³Íª ù³Ý Çñ»Ýó ÇÙ³ëïáõû³Ý. »õ ³°Ûë ¿ å³ï׳éÁ, áñ Çñ»Ýó µáÉáñ ·áñÍ»ñáõÙ ÙdzÛÝ ²ëïÍáÛ íñ³Û »Ý ¹ÝáõÙ Çñ»Ýó ÛáÛëÁ: §àñáíÑ»ï»õ Ù³ñ¹ÇÏ Íñ³·ñáõÙ »Ý Çñ»Ýó ׳ݳå³ñÑÝ»ñÁ, µ³Ûó ²ëïáõ³Í ¿ ϳñ·³¹ñáõÙ, »õ Ù³ñ¹Ý Çñ ׳ݳå³ñÑÝ»ñÇ ï¿ñÁ 㿦 (²éÏ 16, 9): © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

19

3. ºÃ¿ »ñµ»ÙÝ ÙÇ µ³ñÇ ·áñÍÇ, ϳ٠ٻñ ÁÝÏ»ñáç û·áõïÇ Ñ³Ù³ñ ½³Ýó ³éÝ»Ýù Ù»ñ ç»ñÙ»é³Ý¹³Ï³Ý ëáíáñáÛà Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇó Ù¿ÏÁ, ß³ï Ñ»ßï ÏÁ ÉÇÝÇ Û»ïáÛ ³Û¹ å³Ï³ëÇ Éñ³óáõÙÁ: ´³Ûó »Ã¿ ½³Ýó ³éÝ»Ýù ÍáõÉáõû³Ý ϳ٠³ÝÑá·áõû³Ý å³ï׳éáí, Û³Ýó³õáñ »Ýù, »õ ¹ñ³ ïËáõñ Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÁ ³å³·³ÛáõÙ ÏÁ Ïñ»Ýù ³Ýå³ÛÙ³Ý: ÜáÛÝÇëÏ »Ã¿ ϳï³ñ»Ýù Ù»ñ Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ ³Ù÷á÷áõ³Í ³Ù¿Ý µ³Ý, ß³ï ·áñÍ»ñáõÙ »ñµ»ÙÝ Ñ»ßïûñ¿Ý åÇïÇ Ã»ñ³Ý³Ýù: ØÇßï, ë³Ï³ÛÝ, å¿ïù ¿ áñ»õÇó¿ ÙÇ ³é³ç³¹ñ³Ýù ÁݹáõÝ»Ýù, Û³ïϳå¿ë ³ÛÝ Ã»ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù, áñáÝù Ù»ñ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý ·É˳õáñ ³ñ·»ÉùÝ »Ý ѳݹÇë³ÝáõÙ: ä¿ïù ¿ ѳõ³ë³ñ³å¿ë ɳõ ùÝÝ»Ýù áõ ϳñ·Ç ¹Ý»Ýù Ù»ñ Ý»ñùÇÝÝ áõ ³ñï³ùÇÝÁ, áñáíÑ»ï»õ »ñÏáõëÝ ¿É ³ÝÑñ³Å»ßï »Ý Ñá·»õáñ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý ѳٳñ: 4. ºÃ¿ ã»ë ϳñáÕ ÙÇßï ³Ù÷á÷ ÙݳÉ, ·¿Ã »ñµ»ÙÝ ³Ù÷á÷áõÇñ, ûñÁ Ù¿Ï ³Ý·³Ùª ³é³õûï»³Ý Ï³Ù »ñ»ÏáÛ»³Ý: ²é³õûï»³Ý ÁݹáõÝÇñ ³é³ç³¹ñ³Ýù¹, »ñ»ÏáÛ»³Ý ùÝÝÇñ ÁÝóóù¹. ï»°ëª Ã¿ DZÝã ³ñ»óÇñ Ëûëùáí, ·áñÍáí »õ Ùï³ÍáõÙÝ»ñáí. ûñ»õë Û³×³Ë íßï³óñÇñ ²ëïÍáõÝ »õ ÁÝÏ»ñáç¹: ø³ç³ñÇ Ù³ñïÇÏÇ ÝÙ³Ý ½ÇÝáõÇñ Áݹ¹¿Ù ë³ï³Ý³ÛÇ Û³ñÓ³ÏáõÙÝ»ñÇ: ¼ëåÇñ ³ÝÅáõÅϳÉáõÃÇõݹ »õ Ñ»ßïûñ¿Ý ÏÁ ½ëåáõ»Ý Ù³ñÙÝǹ ÙÇõë µáÉáñ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ²Ý·áñÍ ÙÇ° Ùݳ »ñµ»ù. ϳñ¹³°, ·ñÇ°ñ, ³ÕûÃÇ°ñ, Ùï³ÍÇ°ñ, ½µ³ÕáõÇ°ñ ѳë³ñ³Ïáõû³ÝÁ û·ï³Ï³ñ áñ»õÇó¿ Ù¿Ï ·áñÍáí: ´³Ûó ÝÇõÃ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñǹ ÁÝïñáõû³Ý ѳñóáõÙ ã³÷³õáñ »ÕÇñ, áñáíÑ»ï»õ ¹ñ³Ýù ѳõ³ë³ñ³å¿ë å³ïß³× ã»Ý µáÉáñÇÝ: 5. ÆÝãÁ áñ ¹áõñë ¿ ѳë³ñ³Ïáõû³ÝÁ í»ñ³µ»ñáõáÕ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇó, Û³Ûïݳå¿ë µáÉáñÇ ³é³ç ÙÇ° ϳï³ñÇñ. ³õ»ÉÇ ³ñ¹Çõݳõ¿ï ¿ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ç»ñÙ»é³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñÇ Í³ÍáõÏ Ï³ï³ñáõÙÁ: Êáõë³÷Çñ ѳë³ñ³Ïáõû³Ý ³ÕûÃùÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å ³ÝÑá· ·ïÝáõ»Éáõó. ݳ˳ëÇñ³Í¹ ³ÕûÃùÝ»ñÇÝ ³é³çÝáõÃÇõÝ ÙÇ° ïáõñ: гõ³ï³ñÙáõû³Ùµ áõ ³ÝûñÇ Ï»ñåáí Ý³Ë ûñ¿Ýùáí Ññ³Ù³Ûáõ³ÍÝ»ñÁ ϳï³ñÇñ, ³å³ ³õ»É³ó³Í ųٳݳϹ Û³ïϳóñáõ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ç»ñÙ»é³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ²ÝÑݳñÇÝ ¿ª áñ ÙÇ»õÝáÛÝ Ññ³Ñ³Ý·Á Û³ñÙ³ñ ÉÇÝÇ µáÉáñÇÝ. Ù¿ÏÇÝ ë³° ¿ å³ïß³×áõÙ, ÙÇõëÇÝ Ù¿Ï áõñÇßÝ ¿ ³õ»ÉÇ û·ï³Ï³ñ: êÇñáõÙ »Ýù ųٳݳÏÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ ÷á÷áËáõû³Ý »ÝóñÏ»É ¹ñ³Ýù. ϳݪ áñ ïûÝ³Ï³Ý ûñ»ñÇÝ »Ý ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ, Ï³Ý ¿Éª áñ ³õ»ÉÇ Û³ñÙ³ñ »Ý ëáíáñ³Ï³Ý ûñ»ñÇÝ: àÙ³Ýù Ù»½ û·ï³Ï³ñ »Ý ÷áñÓáõû³Ý ųÙÇÝ, áõñÇßÝ»ñª ˳ճÕáõû³Ý áõ ѳݷëïÇ Ù¿ç: ´³½Ù³ï»ë³Ï »Ý ݳ»õ ËáñÑñ¹³ÍáõÙÝ»ñÁ. ϳݪ áñ ïËñáõû³Ý å³Ñ»ñÇÝ »Ý ë÷á÷áõÙ Ù»ñ Ñá·ÇÝ, Ï³Ý ¿Éª áñ Ñá·»ë÷á÷ »Ýª »ñµ óÝÍáõÙ »Ýù ²ëïÍáÛ ëÇñáÛ Ù¿ç: Ø»Í ïûÝ»ñÇÝ Ñ³ñϳõáñ ¿ ÷áË»É Ù»ñ ç»ñÙ»é³Ý¹³Ï³Ý Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÁ »õ ëñïÇ ³é³õ»É ë³ëïÇÏ ÙÕáõÙáí ѳÛó»É êñµ»ñÇ µ³ñ»ËûëáõÃÇõÝÁ: ä¿ïù ¿ áñ ³é³ç³¹ñ»Ýù Ù¿Ï ïûÝÇó ÙÇÝã»õ ÙÇõëÝ ³åñ»É ³ÛÝå¿ëª áñ ϳñÍ»ë ÿ Ù»ÏÝ»Éáõ ¿ÇÝù ³Ûë ³ß˳ñÑÇó »õ ÙïÝ»Éáõ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý áõñ³Ëáõû³Ý Ù¿ç: ÊݳÙùáí »õ áõñ³Ëáõû³Ùµ å¿ïù ¿ å³ïñ³ëïáõ»Ýù Ù»Í ïûÝ»ñÇÝ, ³é³õ»É ëÇñ³í³é Ñá·Çáí »õ ûñ¿ÝùÝ»ñÇ Ñ³õ³ï³ñÇÙ å³Ñå³Ýٳٵ, ϳñÍ»ë ÿ Ùûï ųٳݳÏÝ»ñë îÇñáç Ó»éù»ñÇó ÁݹáõÝ»Éáõ ¿ÇÝù Ù»ñ í³ñÓÁ: ºÃ¿ ³Û¹ ųÙÝ áõ߳ݳÛ, Ù»½ ï³Ï³õÇÝ ³Ýå³ïñ³ëï áõ ³Ý³ñÅ³Ý Ñ³Ù³ñ»Ýù ³ÛÝ ³ÝÑáõÝ ÷³éùÇÝ, áñ Ù»ñ ³é³ç åÇïÇ Û³ÛïÝáõǪ »ñµ ÑÝãÇ Å³ÙÁ. ³ß˳ï»Ýù ɳõ³·áÛÝë å³ïñ³ëïáõ»É ³Û¹ ¹¿åùÇÝ. §ºñ³Ýǯ ³ÛÝ Í³é³ÛÇÝ, áñÇÝ ³ñÃáõÝ ÏÁ ·ïÝÇ ï¿ñÁ, »ñµ ·³Û. Ýñ³Ý Çñ ³ÙµáÕç áõÝ»óáõ³ÍùÇ íñ³Û í»ñ³Ï³óáõ ÏÁ ϳñ·Ç¦ (ÔÏë 12, 37): ¶ÈàôÊ Æ. Èèàôº²Ü ºô ²è²ÜÒÜàôº²Ü ê¾ð

1. ²ÝÓÏáõû³Ùµ ÷ÝïéÇñ Ñá·Çáí¹ ½µ³Õáõ»Éáõ Û³ñÙ³ñ ųٳݳÏÁ »õ ËáñÑñ¹³ÍÇñ ²ëïÍáÛ å³ñ·»õ³Í µ³ñÇùÝ»ñÇ ßáõñç: Ðñ³Å³ñáõÇñ Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõÃÇõÝÁ ·áѳóÝáÕ ÁÝûñóáõÙÝ»ñÇó. ϳñ¹³Û ³Ûݪ ÇÝã Ûáõ½áõÙ ¿ ëÇñïÁ »õ ½Ù³ÛÉáõÙ ÙÇïùÁ: Êáõë³÷Çñ áõݳÛÝ áõ ³õ»Éáñ¹ Ëûë³ÏóáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ³Ýû·áõï ųٳÝóÝ»ñÇó: ²Ï³Ýç¹ Ëɳóñáõ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

20

³ß˳ñÑÇ ³ÝÇÙ³ëï ÅËáñÇ ¹ÇÙ³ó »õ Ñá·»ëÝáõݹ áõ ëáõñµ Ùï³ÍáõÙÝ»ñáí ³Ù÷á÷áõ»Éáõ Å³Ù³Ý³Ï Ïþáõݻݳë: ²Ù»Ý³Ù»Í êñµ»ñÝ ³Ý·³Ù ÷³ËãáõÙ ¿ÇÝ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³Ýû·áõï Ùï»ñÙáõÃÇõÝÇó. ݳËÁÝïñáõÙ ¿ÇÝ ³é³ÝÓÝáõû³Ý Ù¿ç ³åñ»É ²ëïÍáÛ Ñ»ï: 2. ÐÝ»ñÇó Ù¿ÏÝ ³ë»É ¿. §²Ù¿Ý ³Ý·³Ù, »ñµ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÁÝÏ»ñáõû³Ý Ù¿ç »Ù ·ïÝáõ»É, í»ñ³¹³ñÓ»É »Ù Ýáõ³½ Ù³ñ¹ ¹³ñӳͦ: ÜáÛÝÝ »Ýù ½·áõ٠ݳ»õ Ù»Ýù, »ñµ ß³Õ³Ïñ³ïáõÙ »Ýù ÙÇÙ»³Ýó Ñ»ï ųٻñ ß³ñáõݳÏ: ²õ»ÉÇ Ñ»ßï ¿ ÁݹѳÝñ³å¿ë Éé»Éª ù³Ý Ëûë»É »õ ³ëáõ³ÍÇÝ ã³÷ ¹Ý»É: ²õ»ÉÇ Ñ»ßï ¿ ï³ÝÁ Ùݳɪ ù³Ý ÿ ¹ñëáõÙ å³ßïå³Ýáõ»É: àí Ó·ïáõÙ ¿ ѳëÝ»É Ý»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý »õ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇÝ, å¿ïù ¿ ÚÇëáõëÇ Ñ»ï ËáÛë ï³Û ³ÙµáËÇó: àã áù ½»ñÍ ãÇ ÙÝáõÙ íï³Ý·Çó, »Ã¿ ãÇ ëÇñáõÙ ù³ßáõ³Í ³åñ»É: àã áù ãÇ Ï³ñáÕ ã³÷³õáñ Ëûë»É, »Ã¿ ϳÙáíÇÝ Éé»É ã·Çï¿: àã áù ãÇ Ï³ñáÕ ³å³Ñáí ÉÇÝ»É ³é³çݳϳñ· ¹Çñù»ñáõÙ, »Ã¿ ãÇ ëÇñáõÙ ³Ù»Ý³í»ñçÇÝ ï»ÕÁ: àã áù ãÇ Ï³ñáÕ ³Ýíï³Ý· Ññ³Ù³Û»É, »Ã¿ ãÇ ëáíáñ»É ɳõ Ñݳ½³Ý¹áõ»É: àã áù ãÇ Ï³ñáÕ ³Ý˳éÝ Ññ×áõ³Ýù ³åñ»É, »Ã¿ Ý»ñùáõëï ãëï³Ý³Û Çñ ËÕ×Ç íϳÛáõÃÇõÝÁ: 3. ´³Ûó ëñµ»ñÇ íëï³ÑáõÃÇõÝÁ ÙÇßï ÉÇ ¿ñ ²ëïÍáÛ »ñÏÇõÕáí: àñù³Ý ¿É Ù»Í ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáí ÷³ÛÉ»óÇÝ Ýñ³Ýù, áñù³Ý ¿É ³é³ï ßÝáñÑÝ»ñ ÁݹáõÝ»óÇÝ, Ýñ³Ýó ËáݳñÑáõÃÇõÝÝ áõ ÙïùÇ ³ñÃÝáõÃÇõÝÁ ãå³Ï³ë»óÇÝ »ñµ»ù: â³ñ³ÙÇïÝ»ñÇ ÇÝùݳíëï³ÑáõÃÇõÝÁ Ñå³ñïáõÃÇõÝÇó áõ ۳ݹ·ÝáõÃÇõÝÇó ¿ ÍÝõáõÙ »õ ۳ݷ»óÝáõÙ ¿ ÇÝùݳ˳µ¿áõû³Ý: ø³ÝÇ ¹»é ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ »ë ³åñáõÙ, ³å³ÑáíáõÃÇõÝ ÙÇ° Ëáëï³óÇñ ù»½, ÝáÛÝÇëÏ »ñµ ù»½ ɳõ Ïñûݳõáñ ϳ٠µ³ñ»å³ßï ÙdzÛݳϻ³ó ϳñÍ»ë: Ú³×³Ë Ýñ³Ýùª áíù»ñ ɳõ³·áÛÝ »Ý ÃõáõÙ Ù³ñ¹Ï³Ýó ³ãùÇÝ, Ù»Í³Ù»Í íï³Ý·Ý»ñÇ »Ý »ÝóñÏõáõÙ Çñ»Ýó ã³÷³½³Ýó ÇÝùݳíëï³Ñáõû³Ý å³ï׳éáí: 0·ï³Ï³ñ ¿ áõñ»ÙÝ, áñ ³Û¹åÇëÇù ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇó ½»ñÍ ãÙÝ³Ý »õ Û³×³Ë »ÝóñÏáõ»Ý Û³ñÓ³ÏáõÙÝ»ñÇ, áñå¿ë½Ç Çñ»Ýó í³Û»É³Í ˳ճÕáõû³Ý ѳٳñ ãÑå³ñï³Ý³Ý »õ ß³ï ³ÝÓݳïáõñ ãÉÇÝ»Ý ³ñï³ùÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ²¯Ñ, »Ã¿ »ñµ»õ¿ ã÷Ýïé¿ÇÝù í³Õ³ÝóáõÏ áõñ³ËáõÃÇõÝÝ»ñ, »Ã¿ ã½µ³Õáõ¿ÇÝù ÝÇõÃ³Ï³Ý ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáí, áñù³¯Ý Ù³ùáõñ ÏÁ Ùݳñ Ù»ñ ËÇÕ×Á: ÆÝãåÇëǯ ³Ý¹áññ »õ ˳ճÕáõÃÇõÝ ÏÁ í³Û»É¿ñ ³ÛÝ Ù³ñ¹Á, áñÝ ³õ»Éáñ¹ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÁ ÙÇ ÏáÕÙ ÃáÕ³Í, Çñ ÷ñÏáõû³Ý Ù³ëÇÝ ÙdzÛÝ ÏÁ Ùï³Í¿ñ »õ Çñ ÛáÛëÝ ¿É ²ëïÍáÛ íñ³Û ÙdzÛÝ ÏÁ ÑÇÙÝ¿ñ: 4. àã áù ³ñųÝÇ ã¿ »ñÏݳÛÇÝ ÙËÇóñáõû³ÝÁ, »Ã¿ Çñ»Ý »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï ãÙ³ñ½Ç ½ÕçÙ³Ý: ÆëÏ »Ã¿ ëñïÇ Çñ³Ï³Ý ½ÕçáõÙ »ë áõ½áõÙ, ³é³ÝÓݳóÇñ Ëóǹ Ý»ñëáõÙ, ¹³¹³ñ»óñáõ ³ß˳ñѳÛÇÝ ³Ù¿Ý ï»ë³Ï ÅËáñ, ÇÝãå¿ë ·ñáõ³Í ¿ ²ëïáõ³Í³ßÝãáõÙ. §²ÝÏáÕÝáõ¹ Ù»ç ³Ý·³Ù ½ÕçáõÙáí ÉÇ å³ÑÇñ ëÇñ﹦ (êÕÙ 4, 5): ÊóáõÙ ÏÁ ·ïÝ»ë ³Ûݪ ÇÝã Û³×³Ë ÏáñóÝáõÙ »ë ¹ñëáõÙ: àñù³¯Ý Ññ³åáõñÇã ¿ Ù»ñ ËáõóÁ, »ñµ ÙÇßï Ý»ñëáõÙ »Ýù. áñù³¯Ý ï³ÕïϳÉÇ ¿ ³ÛÝ, »ñµ Û³×³Ë »Ýù ¹ñëáõ٠ó÷³éáõÙ: ºñµ ÃáÕÝ»ë ³ß˳ñÑÁ »õ ÝáõÇñáõ»ë í³Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ, »Ã¿ ëÏë»ë ѳõ³ï³ñÙûñ¿Ý µÝ³Ïáõ»É Ëóǹ Ý»ñëáõÙ, ßáõïáí ³ÛÝ ÏÁ ¹³éÝ³Û ³Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇ áõ ³Ù»Ý³ù³Õóñ ë÷á÷³ñ³ñ¹: ´³ñ»å³ßï Ñá·ÇÝ Ééáõû³Ý áõ ³Ý¹áññÇ Ù¿ç ¿ ³é³ç³¹ÇÙáõÙ »õ ³ÛÝï»°Õ Ñ³ëϳÝáõÙ ²ëïáõ³Í³ßÝãÇ íë»Ù áõ ·³ÕïÝÇ ÇÙ³ëïÝ»ñÁ: ²ÛÝï»Õ ¿ ·ïÝáõÙ ³ÕµÇõñÝ ³ñóáõÝùÝ»ñÇ, áñáÝóáí Ù³ùñõáõÙ ¿ áõ ëñµõáõÙ ûñ¿óûñ, »õ ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ë»ñïûñ¿Ý ¿ ÙdzÝáõÙ Çñ ²ñ³ñãÇݪ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ Ñ»éáõ ÙÝáõÙ ³ß˳ñÑÇó áõ Ýñ³ ÅËáñÇó: ²ñ¹, áí Ñ»é³ÝáõÙ ¿ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÇó áõ ͳÝûÃÝ»ñÇó, Ýñ³°Ý ¿ Ùûï»ÝáõÙ ²ëïáõ³Í, Æñ ëáõñµ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ: ܳËÁÝïñ»ÉÇ ¿ ³é³ÝÓÝáõû³Ý Ù¿ç ͳÍÏáõ»É »õ ë»÷³Ï³Ý Ñá·Çáí ½µ³Õáõ»É, ù³Ý Ññ³ßùÝ»ñ ·áñͻɪ ë»÷³Ï³Ý Ñá·ÇÝ Ùáé³Ý³Éáí: ø³ÝÇóë ·áí»ÉÇ ¿ ³ÛÝ í³Ý³Ï³ÝÁ, áñÁ ùÇ㠳ݷ³ÙÝ»ñ ¿ Ñ»é³ÝáõÙ Çñ ËóÇó »õ ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ á°ã ï»ëÝ»É Ù³ñ¹Ï³Ýó, á°ã ¿É Ëûë»É Ýñ³Ýó Ñ»ï: 5. ÆÝãá±õ »ë ó³ÝϳÝáõÙ ï»ëÝ»É ³Ûݪ ÇÝãÇó áñ ϳÙáíÇÝ Ññ³Å³ñáõ»É »ë: ²ß˳ñÑÝ ³ÝóÝáõÙ ¿. ³ÝóÝáõÙ »Ý ݳ»õ Ýñ³ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ¼·³Û³ñ³ÝÝ»ñ¹ ÙÕáõÙ »Ý ù»½ ³Ù¿Ý ÏáÕÙ. ùÇã ³Ýó ëÏëõáõÙ ¿ ËÕ×Ç Ë³ÛÃÁ »õ ¹³ï³ñÏ ëÇñï ¿ ù»½ ÙÝáõÙ ÙdzÛÝ: Ú³×³Ë © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

21

Ù»ÏÝáõÙ »ë áõñ³Ëáõû³Ùµ, í»ñ³¹³éÝáõÙª ïñïÙ³ÉÇ: ºñ»ÏáÛ»³Ý ½áõ³ñà ËÝçáÛùÇÝ Û³çáñ¹áõÙ ¿ ïËáõñ ³é³õûïÁ: ²ÛëåÇëáí, ½·³Û³Ï³Ý µáÉáñ áõñ³ËáõÃÇõÝÝ»ñÁ ù³Õóñáõû³Ùµ »Ý ÙïÝáõÙ Ñá·áõ ¹éÝ»ñÇó Ý»ñë, µ³Ûó í»ñçáõÙ íÇñ³õáñáõÙ »Ý áõ ëå³ÝáõÙ: ÆÝã»±ñ ï»ëÝ»Éáõ ÛáÛë áõÝ»ë ¹ñëáõÙ, áñÝ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ ã»ë ï»ë»É Ý»ñëáõÙ. ³Ñ³ »ñÏÇÝùÝ áõ »ñÏÇñÁ »õ ³ÛÝ µáÉáñ ï³ññ»ñÁª áñáÝóÇó ¿ µ³Õϳó³Í ³Ù¿Ý µ³Ý: ƱÝã ϳñáÕ »ë ï»ëÝ»É, áñ ï»õ³Ï³Ý ÉÇÝÇ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ: »ñ»õë ϳٻÝáõÙ »ë å³ñ½³å¿ë Û³·»óÝ»±É ³ãù»ñ¹. Ç ½áõñ ë³Ï³ÛÝ, áñáíÑ»ï»õ ¹ñ³Ý ã»ë ϳñáÕ Ñ³ëÝ»É »ñµ»ù: ÜáÛÝÇëÏ »Ã¿ ϳñáճݳÛÇñ ï»ëÝ»É ³Ù¿Ý µ³Ý, DZÝã åÇïÇ ÉÇÝ¿ñ ï»ë³Í¹ª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ å³ïñ³Ýùª ëÇÝ áõ ³å³ñ¹ÇõÝ: ²ãù»ñ¹ ³é ²ëïáõ³Í µ³ñÓñ³óñáõ »õ Üñ³ ·áõÃÝ áõ áÕáñÙáõÃÇõÝÁ ѳÛóÇñ Ù»Õù»ñǹ áõ ³ÝÑá·áõÃÇõÝÝ»ñǹ íñ³Û: àõݳÛÝáõÃÇõÝÝ»ñÁª áõݳÛݳÙÇï Ù³ñ¹Ï³Ýó ÃáÕ. ¹áõ ÙdzÛÝ ³ÛÝ ³ñ³ª ÇÝã ²ëïáõ³Í ¿ ù»½ Ññ³Ù³ÛáõÙ: ºï»õÇó¹ ÷³ÏÇñ ë»Ý»³Ïǹ ¹éÝ»ñÁ »õ ÚÇëáõëÇÝ Ï³ÝãÇñ, Ñá·áõ¹ ëÇñ»ÉáõÝ: ÀÝÏ»ñ³óÇñ Üñ³Ý, áñáíÑ»ï»õ Üñ³ÝÇó Ñ»éáõ »ñµ»ù ã»ë ϳñáÕ ·ïÝ»É ³Û¹ù³Ý ˳ճÕáõÃÇõÝ: ºÃ¿ ãÑ»é³Ý³ÛÇñ ë»Ý»³ÏÇó, »Ã¿ ³Ï³ÝçÝ»ñ¹ ³ß˳ñÑÇ ÅËáñáí ãÉóáõ¿ÇÝ, ÏÁ ÙݳÛÇñ ÚÇëáõëÇ Ë³Õ³Õáõû³Ý Ù¿ç: ´³Ûó ù³ÝÇ áñ ÝáñáõÃÇõÝÝ»ñ Éë»É áõ ï»ëÝ»É ëÇñ»óÇñ, ѳñÏ ¿ª áñ ëñïÇ ³É»ÏáÍáõÃÇõÝÝ»ñ ½·³ë ݳ»õ: ¶ÈàôÊ Æ². êðîÆ ¼ÔæàôØ

1. ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ·¿Ã ÙÇ ùÇã ³é³ç³¹ÇÙ»É, ù»½ ÙÇßï ²ëïÍáÛ ëáõñµ »ñÏÇõÕÇ Ù¿ç å³ÑÇñ »õ ³½³ïáõÃÇõÝÝ»ñ ß³ï ÙÇ° ÷ÝïéÇñ: ¼ëåÇñ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñ¹ »õ ³ÝÓݳïáõñ ÙÇ° »ÕÇñ áõݳÛÝ áõñ³ËáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: îñ³Ù³¹Çñ »ÕÇñ ½ÕçÙ³ÝÁ »õ Çñ³Ï³Ý µ³ñ»å³ßïáõÃÇõÝÁ ÏÁ ·ïÝ»ë ³Ûëå¿ë: ¼ÕçáõÙÝ ³ÝÃÇõ áõ ³Ýѳٳñ µ³ñÇùÝ»ñ áõÝÇ, áñáÝù ÏáñóÝáõÙ »Ýù ëñïÇ áõݳÛÝ Ï³åáõ³ÍáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ»ï»õ³Ýùáí: ¼³ñٳݳÉÇ ÏÁ ÉÇÝÇ, »Ã¿ áñ»õ¿ Ù¿ÏÝ ³Ûë Ï»³Ýùáõ٠ϳñáÕ³Ý³Û µ³ó³ñӳϳå¿ë Ë³Õ³Õ »õ áõñ³Ë ³åñ»É, »ñµ Ùï³ÍǪ áñ ³ùëáñÇ Ù¿ç ¿ »õ Çñ Ñá·ÇÝ ÝáÛÝå¿ëª »ÝÃ³Ï³Û ³Ûëù³Ý µ³½Ù³ÃÇõ íï³Ý·Ý»ñÇ: 2. Þ³ï ³Ýѳëï³ï »Ý Ù»ñ ëñï»ñÁ »õ ³ÝÑá· »Ýù Ù»ñ ûñáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å: ²Ñ³ ë³ ¿ å³ï׳éÁ, áñ ã»Ýù ½·áõÙ Ù»ñ Ñá·áõ ó³õ»ñÁ »õ ÍÇͳÕáõÙ »Ýùª »ñµ å¿ïù ¿ ³ñóáõÝùÝ»ñ ѻտÇÝù: ÖßÙ³ñÇï ³½³ïáõÃÇõÝÝ áõ ³Ý˳éÝ áõñ³ËáõÃÇõÝÁ ²ëïÍáÛ »ñÏÇõÕÇ »õ Ù³ùáõñ ËÕ×Ùï³ÝùÇ Ù¿ç »Ý ÙdzÛÝ ·ïÝõáõÙ: ºñ³ÝÇ Ýñ³Ýª áí Ñ»é³óÝáõÙ ¿ óñÙ³Ý ³éÇÃÝ»ñÁ, ³é³ç³¹ÇÙáõû³ÝÁ ËáãÁݹáïáÕ ³Ù¿Ý ï»ë³Ï ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ Ñ»ï Ù¿Ïï»Õ, »õ áí ëáõñµ ½ÕçáõÙáí ¿ ³Ù÷á÷áõÙ Çñ ÙÇïùÁ: ºñ³ÝÇ Ýñ³Ýª áí Ù»ñÅáõÙ ¿ ³Ù¿Ý µ³Ýª áñ ϳñáÕ ¿ ͳÝñ³óÝ»É Ï³Ù ³ñ³ï³õáñ»É Çñ ËÇÕ×Á: ²ñdzµ³°ñ å³Ûù³ñÇñ. í³ï ëáíáñáõÃÇõÝÁ Û³ÕÃõáõÙ ¿ µ³ñÇ ëáíáñáõû³Ùµ: ºÃ¿ ϳñáÕ³Ý³ë ³ÝÑñ³Å»ßïáõû³Ý ¹¿åùáõÙ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó Ñ»é³Ý³É, Ù³ñ¹ÇÏ ¿É ù»½ÝÇó ÏÁ Ñ»é³Ý³Ý »õ ÏÁ ÃáÕÝ»Ý, áñ å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñ¹ ϳï³ñ»ë:

3. àõñÇßÝ»ñÇ ·áñÍ»ñáí ÙÇ° ½µ³ÕáõÇñ »õ ÙÇ° ˳éÝáõÇñ ٻͳõáñÝ»ñǹ ·áñÍ»ñÇÝ: Ü³Ë ùá° íñ³Û Û³éÇñ ѳۻ³óù¹. Ù»ñÓ³õáñÝ»ñǹ ۳ݹÇٳݻÉáõó ³é³ç ÇÝù¹ ù»½ ۳ݹÇÙ³ÝÇñ: سñ¹Ï³Ýó ѳٳÏñ³ÝùÁ ãí³Û»É»Éáõ¹ ѳٳñ ÙÇ° íßï³óÇñ, »ñµ»°ù. µ³õ³Ï³Ý ÇÙ³ëïáõû³Ùµ áõ ËáÑ»Ùáõû³Ùµ ã³åñ»Éáõ¹ ѳٳñ ïñïÙÇñ, áñáíÑ»ï»õ í³ñù¹ í³Û»É ã¿ ²ëïÍáÛ Í³é³ÛÇÝ »õ µ³ñ»å³ßï í³Ý³Ï³ÝÇÝ: Ú³×³Ë ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ãáõݻݳÉÝ ¿ ³õ»ÉÇ û·ï³Ï³ñ áõ ³å³Ñáí, Û³ïϳå¿ëª ½·³Û³Ï³Ý ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ: ÆëÏ »Ã¿ ½áõñÏ »Ýù ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó ÝáÛÝå¿ë ϳ٠߳ï ùÇ㠳ݷ³ÙÝ»ñ »Ýù ³ÛÝ ½·áõÙ, Û³Ýó³ÝùÁ Ù»ñÝ ¿, áñáíÑ»ï»õ ½ÕçáõÙ ãáõÝ»Ýù Ù»ñ ëñï»ñáõÙ »õ ã»Ýù Ù»ñÅáõÙ ³ñï³ùÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ÀݹáõÝÇñ, áñ ³Ý³ñÅ³Ý »ë »ñÏݳÛÇÝ ÙËÇóñáõû³ÝÁ, »õ ³ñųÝǪ ÙdzÛÝ ³ÝÓÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ: ºñµ Ù³ñ¹áõ ëÇñïÁ ×ÙÉáõÇ ½ÕçÙ³Ý ½·³óáõÙÝ»ñáí, ³ÛÝų٠³ß˳ñÑÁ ¹³éÝ áõ ³Ýï³Ý»ÉÇ ÏÁ ¹³éÝ³Û Çñ ѳٳñ: ²ñ¹³ñÁ ÙÇßï ¿É ÏÁ ·ïÝÇ µ³õ³ñ³ñ å³ï׳éÝ»ñ ½ÕçÙ³Ý áõ ѳé³ã³ÝùÇ: ºñµ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

22

ݳ Ùï³ÍáõÙ ¿ Çñ »õ áõñÇßÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, ï»ëÝáõÙ ¿ª áñ »ñÏñÇ íñ³Û áã áù í»ñ³å³Ñáõ³Í ã¿ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó: àñù³Ý ³õ»ÉÇ ËáñÝ ¿ ùÝÝáõ٠ݳ Çñ Ï»³ÝùÁ, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ »Ý Ëï³ÝáõÙ Çñ íÇßïÝ áõ ¹³éÝáõÃÇõÝÁ: Ø»ñ íßï»ñÇ »õ Ñá·»õáñ Ù»Í ïËñáõû³Ý å³ï׳éÁ Ù»°ñ ÇëÏ Ù»Õù»ñÝ »Ý áõ ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáÝó Ù¿ç ³ÛÝå¿ë »Ýù ÙËñ×áõ»É, ÁÝÏÕÙáõ»É áõ Ëñáõ»É, áñ ùÇ㠳ݷ³ÙÝ»ñ »Ýù ÙdzÛÝ ÑdzÝáõÙ »ñÏݳÛÇÝ ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÝ»ñáí: 4. ºÃ¿ ³õ»ÉÇ Û³×³Ë Ù³Ñáõ³Ý¹ Ù³ëÇÝ Ùï³Í¿Çñª ù³Ý »ñϳñ Ï»³Ýùǹ, ³ÝϳëÏ³Í í³ñù¹ áõÕÕ»Éáõ ³õ»ÉÇ µáñµáù »é³Ý¹ ÏÁ ½·³ÛÇñ ù»½ÝáõÙ: ºÃ¿ ³õ»ÉÇ Ù»Í Éñçáõû³Ùµ Ùï³Í¿Çñ ¹ÅáËùÇ áõ ù³õ³ñ³ÝÇ ï³Ýç³ÝùÝ»ñÇ ßáõñç, ϳñÍáõÙ »Ùª áñ ³õ»ÉÇ Ù»Í ëÇñáí ÏÁ ÷³ñáõ¿Çñ ͳÝñ³Í³Ýñ ³ß˳ï³ÝùÇÝ áõ íßï³Ïñáõû³ÝÁ, »õ ã¿Çñ Ëáõë³÷Ç Ëëï³ÏñûÝ Ï»³ÝùÇó: ´³Ûó ù³ÝÇ áñ ¹»é ã»Ýù Ññ¹»Ñáõ»É ³Ûë ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ»ñÇ µáóáí, ù³ÝÇ áñ ï³Ï³õÇÝ ëÇñáõÙ »Ýù ˳µ¿³å³ïÇñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ³Ûë ÇëÏ ¿ å³ï׳éÁª áñ ÙÝáõÙ »Ýù ÙÇç³Ï »õ ÍáÛÉ: Ú³×³Ë ë³ Ñá·áõ ѻշáõÃÇõÝÇó ¿ µËáõÙ. ³ÛëåÇëÇ ¹¿åù»ñáõÙ Ë»Õ× Ù³ñÙÇÝÁ ÝáÛÝå¿ë ¹Å·áÑáõÙ ¿ áõ ïñïÝçáõÙ: ÊáݳñÑ ³ÕûÃùÝ»ñ¹ ³é³ùÇñ ³é ²ëïáõ³Í, áñå¿ë½Ç ½ÕçÙ³Ý ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝ å³ñ·»õÇ ù»½: ºõ ¹áõ ÝáÛÝå¿ë ÏñÏÝÇñ سñ·³ñ¿Ç Ñ»ï. §²ñóáõÝùÝ»ñáí ß³Õáõ³Í ѳóáí Ï»ñ³ÏñÇñ ÇÝÓ »õ ³ñï³ëáõùÇ µ³Å³Ïáí Û³·»óñáõ Ç٠ͳñ³õÁ¦ (êÕÙ 79, 6): ¶ÈàôÊ Æ´. ÊàðÐð¸²ÌàôØܺð زð¸Î²ÚÆÜ ÊºÔÖàôº²Ü Þàôðæ

1. Âßáõ³é »ë, áõñ ¿É ·Ý³ë, áñ ÏáÕÙ ¿É ¹³éݳë, »Ã¿ ³é ²ëïáõ³Í ãáõÕÕáõ»ë: ÆÝãá±õ »ë íñ¹áíõáõÙ, »Ã¿ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳÙùǹ áõ µ³ÕÓ³ÝùÝ»ñǹ ѳٳӳÛÝ ãÇ ÁÝóÝáõÙ: à±í ¿ ï»ëÝáõÙ Çñ ÷³÷³ùÝ»ñÇ ÉÇáõÉÇ Ï³ï³ñáõÙÁ. á°ã »ë, á°ã ¹áõ, á°ã ¿É Ù¿Ï áõñÇßÝ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ: ²Ûë Ï»³ÝùáõÙ áã áù – ó·³õáñ ϳ٠ù³Ñ³Ý³Û³å»ï – ½»ñÍ ã¿ ï³·Ý³åÝ»ñÇó áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó: à±í ¿ ³Ù»Ý³»ñç³ÝÇÏÁ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ù¿ç, »Ã¿ áã ݳª áí ëÇñáí ¿ ÏñáõÙ Çñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, Û³ÝáõÝ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ëÇñáÛ: 2. îϳñÝ»ñÝ áõ ݳ˳ÝÓÝ»ñÝ ³ëáõÙ »Ý. §àñù³Ý »ñç³ÝÇÏ ¿ ³ÛëÇÝã ³ÝáõÝ Ù³ñ¹Á, áñù³Ý ѳñáõëï ¿, ѽûñ áõ å³ïÇõÝ»ñáí ×á˳ó³Í¦: ´³Ûó ¹áõ »ñÏݳÛÇÝ µ³ñÇùÝ»ñÇÝ ÙdzÛÝ Û³éÇñ ùá ѳۻ³óùÁ »õ ßáõïáí ÏÁ ѳÙá½áõ»ë, áñ ³ß˳ñÑÇ í³Õ³ÝóáõÏ µ³ñÇùÝ»ñÁ áãÇÝã »Ý áõ ³ÝëïáÛ·. ¹ñ³Ýù Ûá·ÝáõÃÇõÝ »Ý ÙdzÛÝ å³ï׳éáõÙ Ñá·áõÝ, áñáíÑ»ï»õ Çñ»Ýó Ñ»ï µ»ñáõÙ »Ý í³Ë áõ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝ: سñ¹áõ »ñç³ÝÏáõÃÇõÝÁ ÝÇõÃ³Ï³Ý µ³ñÇùÝ»ñÇ ³é³ïáõû³Ý Ù¿ç ã¿, ù³ÝÇ áñ ³Û¹ µ³ñÇùÝ»ñÇ ã³÷³õáñ ù³Ý³ÏÝ ³ñ¹¿Ý µ³õ³Ï³Ý ¿: Æñûù áñ Ù»Í Ãßáõ³éáõÃÇõÝ ¿ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ ³åñ»ÉÁ: سñ¹ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ Ó·ïáõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ Ý»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùáõÙ, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ¹³éÝ ¿ ÃõáõÙ Ýñ³Ý Ý»ñÏ³Û Ï»³ÝùÁ, áñáíÑ»ï»õ ³õ»ÉÇ Ûëï³Ï ¿ ï»ëÝáõÙ »õ ³õ»ÉÇ É³õ ½·áõÙ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³ÝÏ»³É µÝáõû³Ý ïϳñáõÃÇõÝÝ áõ ³å³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ: àõï»É, ËÙ»É, ³ñÃáõÝ ÙݳÉ, ùÝ»É, ѳݷëï³Ý³É, ³ß˳ï»É »õ »ÝóñÏáõ»É µÝáõû³Ý µáÉáñ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇÝ. ëñ³Ýù Çñ³Ï³Ý íÇßï áõ ï³é³å³Ýù »Ý µ³ñ»å³ßï Ù³ñ¹áõ ѳٳñ, áñÁ ϳٻÝáõÙ ¿ ßÕó۳½»ñÍáõ»É »ñÏñ³ÛÇÝ Ï³å³ÝùÝ»ñÇó »õ ³½³ï³·ñáõ»É Ù»ÕùÇó: àñáíÑ»ï»õ Ù³ñÙÝÇ ³Ûë µáÉáñ ϳñÇùÝ»ñÁ ͳÝñ³Í³Ýñ µ»é »Ý Ý»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ ÝáõÇñáõáÕ Ù³ñ¹áõ ѳٳñ: ²Ûë ¿ñ ³Ñ³ å³ï׳éÁ, áñÇó ÙÕáõ³Íª سñ·³ñ¿Ý ³ÝÓϳÉÇ ³ÕûÃùÝ»ñáí ËݹñáõÙ ¿ñ ³½³ïáõ»É, ³ë»Éáí. §î¿ñ, ³½³ïÇñ ÇÝÓ Ù³ñÙÝÇ Ï³ñÇùÝ»ñÇó¦ (êÕÙ 24, 17): ì³¯Û Ýñ³Ýóª áíù»ñ ·Çï³ÏÇó ã»Ý Çñ»Ýó Ãßáõ³éáõû³ÝÁ. µ³Ûó ³é³õ»É »õë í³°Û Ýñ³Ýóª áíù»ñ ëÇñáõÙ »Ý ³Ûë Ãßáõ³éáõÃÇõÝÝ áõ Ý»ñÏ³Û ³ÝóáÕÇÏ Ï»³ÝùÁ: Î³Ý Ù³ñ¹ÇÏ, áñáÝù ÿ»õ Ùáõñ³Éáí áõ ³ß˳ï»Éáí ÙdzëÇÝ Ñ³½Çõ »Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ ·ïÝ»É ûñáõ³Û ѳóÁ, »õ ë³Ï³ÛÝ ³ÛÝù³Ý ³ÝÛ³·ûñ¿Ý »Ý ϳéãáõÙ ³Ûë Ï»³ÝùÇÝ, áñ »Ã¿ Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÝ áõݻݳÛÇÝ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ óÙÇßï ³åñ»Éáõ, ã¿ÇÝ Ùï³ÍÇ ³Ý·³Ù ²ëïÍáÛ ²ñù³Ûáõû³Ý Ù³ëÇÝ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

23

3. àñù³¯Ý ³ÝÙÇï »Ý ³Ûë Ù³ñ¹ÇÏ áõ ³Ýѳõ³ï. ³ÛÝù³Ý ËáñÝ »Ý óÕáõ»É ÝÇõÃ³Ï³Ý í³Û»ÉùÝ»ñÇ Ù¿ç, áñ Ç ëå³é Ùáé³ó»É »Ý ׳߳ÏÁ Ñá·»õáñ µ³ñÇùÝ»ñÇ: Âßáõ³é³Ï³ÝÝ»ñ, ³å³·³ÛáõÙ ¹³éÝáõû³Ùµ åÇïÇ ï»ëݻݪ ÿ ù³ÝÇóë ³Ý³ñ· ¿ñ »õ áõݳÛÝ Çñ»Ýó ³ÛÝù³¯Ý ëÇñ»ÉÇ ³ß˳ñÑÁ: ²ëïÍáÛ êñµ»ñÝ áõ ѳõ³ï³ñÇÙ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÁ, ÙÇÝã¹»é, ³ñѳٳñÑ»óÇÝ ³ÛÝ ³Ù¿Ýݪ ÇÝãÁ ѳ׻ÉÇ ¿ Ù³ñÙÝÇÝ, ÇÝãÝ ³ÝóáÕÇÏ ï»ëù áõÝÇ »õ Ññ³åáÛñ: Üñ³Ýó ³ÙµáÕç ÛáÛëÝ áõ »ñ³½³ÝùÝ»ñÁ ¹¿åÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý µ³ñÇùÝ»ñÁ Ó·ï»óÇÝ ÙdzÛÝ: Üñ³Ýó ëñï»ñÁ ëɳó³Ý ¹¿åÇ ³Ýï»ë³Ý»ÉÇÝ áõ ³ÝÏáñÝã»ÉÇÝ. í³ËÇó ¹áÕáõÙ ¿Çݪ áñ ÙÇ·áõó¿ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ë¿ñÝ Çñ»Ýó ¹¿åÇ í³ñª ¹¿åÇ »ñÏÇñ ù³ßÇ: 4. ØÇ° íѳïáõÇñ, »Õµ³Ûñ: Ðá·»õáñ Ï»³ÝùáõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ ¹Åáõ³ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ å³ï׳éáí ÛáÛë¹ ÙÇ° ÏïñÇñ: ¸»é ÙÇ ÷áùñÇÏ Å³Ù³Ý³Ï áõÝ»ë: ÆÝãá±õ »ë Û»ï³Ó·áõÙ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñǹ ·áñͳ¹ñáõÙÁ. í»°ñ ϳó, áïùÇ°, ·áñÍÇ ³ÝóÇñ ÇëÏá°ÛÝ, »õ ³ë³°. §²Ñ³° Û³ñÙ³ñ ųٳݳÏÝ ³ß˳ï»Éáõ, å³Ûù³ñ»Éáõ »õ ûñáõÃÇõÝÝ»ñë áõÕÕ»Éáõ¦: ºñµ Ï»³ÝùÁ ͳÝñ áõ ¹³Å³Ý ÏÁ Ãáõ³Û ù»½, ³ÛÝų٠¿ª áñ å³ï»Ñ ³éÇÃÝ áõÝ»ë Ùï³Í»Éáõ:

гñÏ ¿ Ïñ³ÏÇ áõ çñÇ ÙÇçáí ³Ýóݻɪ ѳݷëï³í³Ûñ ѳëÝ»Éáõ ѳٳñ (êÕÙ 65, 12): ºÃ¿ Ù³ñÙÇݹ µéÝáõû³Ùµ ã×Ýß»ë, ã»ë ϳñáÕ Û³ÕÃ»É ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñǹ: ø³ÝÇ ¹»é ³Ûë ïϳñ Ù³ñÙÇÝÝ »Ýù ÏñáõÙ, »ÝÃ³Ï³Û »Ýù Ù»Õ³ÝãáõÙÇ, »õ ã»Ýù ϳñáÕ ³åñ»É ³é³Ýó Ó³ÝÓñáÛÃÇ áõ íßïÇ: ²Ûá°, ù³Õóñ ÏÁ ÉÇÝ¿ñ í³Û»ÉáõÙÝ ³Ù¿Ý ï»ë³Ï Ãßáõ³éáõÃÇõÝÝ»ñÇó ½»ñÍ ³Ý¹áññÇ. µ³Ûó ù³ÝÇ áñ Ù»Õùáí Ïáñëï»³Ý Ù³ïÝ»óÇÝù Ù»ñ ³ÝÙ»ÕáõÃÇõÝÁ, Ïáñëï»³Ý Ù³ïÝ»óÇÝù ݳ»õ Ù»ñ Çñ³Ï³Ý »ñç³ÝÏáõÃÇõÝÁ: гñÏ ¿, áõñ»ÙÝ, ѳٵ»ñáõû³Ùµ ëå³ë»É ²ëïÍáÛ áÕáñÙáõû³ÝÁ, ÙÇÝã»õ §³ÝóÝÇ ³Ýûñ¿ÝáõÃÇõÝÁ »õ ³Ûë Ù³Ñϳݳóáõ íÇ׳ÏÝ ÁÝÏÕÙáõÇ ³Ý³Ýó Ï»³ÝùÇ Ù¿ç¦ (2Îñ 5, 4): 5. ²¯Ñ, ù³ÝÇóë ³Ýã³÷»ÉÇ ¿ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ïϳñáõÃÇõÝÁ, áñ ÙÇßï ¹¿åÇ ã³ñÝ ¿ ѳÏáõ³Í: ²Ûëûñ Ëáëïáí³ÝáõÙ »Ýù Ù»ñ Ù»Õù»ñÁ »õ í³ÕÁ ÏñÏÇÝ ÁÝÏÝáõÙ ÝáÛÝÇ Ù¿ç: ²é³ç³¹ñáõÙ »Ýù ½·áõ߳ݳÉ, »õ Ù¿Ï Å³Ù ³Ýó ÝáñÇó µéÝõáõÙ »Ýù ÝáÛÝ Ã³Ï³ñ¹Ç Ù¿ç, ϳñÍ»ë ÿ ³é³ç³¹ñ³Í ãÉÇÝ¿ÇÝù áãÇÝã: ø³Ýǯ ù³Ýǯ å³ï׳éÝ»ñ áõÝ»Ýù ËáݳñÑáõ»Éáõ »õ »ñµ»ù ã۳ݹ·Ý»Éáõ µ³ñÓñ³Ý³É, ù³ÝÇ áñ ³Ûëù³Ý ïϳñ »Ýù áõ ÷á÷á˳ÙÇï: Ø¿Ï ³ÏÝóñÃáõÙ ³ÝÑá·áõû³Ý å³ï׳éáí ÏáñóÝáõÙ »Ýù ³Ûݪ ÇÝã ¹Åáõ³ñáõû³Ùµ ¿ÇÝù Ó»éùµ»ñ»É »ñϳñ³ï»õ ç³Ýù»ñÇ ·Ýáí: ƱÝã »Ýù ÉÇÝ»Éáõ Ù»ñ Ï»³ÝùÇ Ù³Ûñ³ÙáõïÇÝ, »Ã¿ ³ñ»õ³Í³·ÇÝ ³ñ¹¿Ý ³Ûëù³Ý í³ï³ëÇñï »Ýù: ì³¯Û Ù»½, »Ã¿ ÷áñÓ»Ýù ѳݷÇëï í³Û»É»É, ϳñÍ»ë ³ñ¹¿Ý ÇëÏ Ë³Õ³Õáõû³Ý Ù¿ç »Ýù áõ ³å³Ñáí, »ñµ Ù»ñ í³ñùÁ ëñµáõû³Ý ëïáõ»ñÝ ³Ý·³Ù ãáõÝÇ ï³Ï³õÇÝ: ¸»é»õë ß³ï µ³Ý»ñ áõÝ»Ýù ëáíáñ»Éáõ, Ñݳ½³Ý¹ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ýٳݪ ɳõ³·áÛÝ Ï»³ÝùÇÝ í³ñÅáõ»Éáõ: »ñ»õë ¹»é Ï³Ý í³ñùÇ áõÕÕÙ³Ý áõ ³é³ùÇÝáõû³Ý ³ëå³ñ¿½áõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ ·¿Ã ÷áùñÇÏ ÛáÛë»ñ: ¶ÈàôÊ Æ¶. ÊàðÐð¸²ÌàôØܺð زÐàô²Ü Þàôðæ

1. Þáõïáí ¿ ·³Éáõ Ù³Ñáõ³Ý¹ å³ÑÁ, ï»ëª ÿ ÇÝã íÇ׳ÏáõÙ ¿ Ñá·Ç¹: ²Ûëûñ ϳÝù, í³ÕÁ Ïþ³ÝÑ»ï³Ý³Ýù: ºñµ ³ÝÑ»ï³Ý³Ýù, Ù»ñ ÛÇß³ï³ÏÁ ÝáÛÝå¿ë ÏÁ çÝçáõÇ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÙïùÇó: ²¯Ñ, áñù³Ý ÛÇÙ³ñ áõ ϳñÍñ ¿ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ëÇñïÁ, áñ Ý»ñϳÛÇ Ù³ëÇÝ ¿ ÙdzÛÝ Ùï³ÍáõÙ »õ Ùáé³óáõû³Ý Ù³ïÝáõÙ ³å³·³Ý: ´áÉáñ ·áñÍ»ñǹ áõ Ùï³ÍáõÙÝ»ñǹ Ù¿ç ³ÛÝå¿ë í³ñáõÇñ, áñ ϳñÍ»ë ³Ûëûñ ÇëÏ Ù»ÏÝ»Éáõ »ë: ºÃ¿ ËÇÕ×¹ Ù³ùáõñ ÉÇÝ¿ñ, Ù³ÑÇó ã¿Çñ í³Ë»Ý³Û: ܳËÁÝïñ»ÉÇ ¿ Ù»ÕùÇó ½·áõ߳ݳɪ ù³Ý ÷³Ëã»É Ù³ÑÇó: ºÃ¿ ³Ûëûñ å³ïñ³ëï ã»ë, í³ÕÝ ÇÝãå¿±ë »ë å³ïñ³ëï ÉÇÝ»Éáõ: ì³Õáõ³Û ûñÁ ëïáÛ· ã¿, »õ áñï»ÕDZó ù»½ ³Û¹ù³Ý íëï³ÑáõÃÇõݪ ÿ ³åñ»Éáõ »ë ÙÇÝã»õ í³ÕÁ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

24

2. ƱÝã û·áõï áõÝÇ »ñϳñ Ï»³ÝùÁ, »ñµ ß³ï ùÇã »Ýù µ³ñ»÷áËáõÙ Ù»ñ í³ñùÁ: ²õ³¯Õ, ÙÇßï 㿪 áñ »ñϳñ³Ï»óáõÃÇõÝÁ í³ñùÇ áõÕÕÙ³ÝÝ ¿ ͳé³ÛáõÙ. Áݹѳϳé³Ïݪ »ñµ»ÙÝ µ³½Ù³å³ïÏáõÙ ¿ ÃÇõÁ Ù»ñ Û³Ýó³ÝùÝ»ñÇ: ºñ³ÝÇ Ã¿ ·¿Ã Ù¿Ï ûñ ëñµáõû³Ùµ ³åñ¿ÇÝù ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ: Þ³ï»ñÁ ѳßõáõÙ »Ý ï³ñÇÝ»ñÝ Çñ»Ýó ¹³ñÓÇ, »õ ë³Ï³ÛÝ ³Û¹ ï³ñÇÝ»ñÝ ³ÙáõÉ »Ý »Õ»É »õ ß³ï ùÇã ÷á÷áË»É Ýñ³Ýó: ºÃ¿ Ù»éÝ»ÉÝ ³Ñ³õáñ ¿, ûñ»õë »ñϳñ ³åñ»ÉÝ ³õ»ÉÇ íï³Ý·³õáñ ¿: ºñ³ÝÇ Ýñ³Ýª áí Çñ ³ãù»ñÇ ³éç»õ ÙÇßï áõÝÇ Çñ Ù³Ñáõ³Ý ųÙÁ »õ å³ïñ³ëïõáõÙ ¿ ³Ù¿Ý ûñ: ºÃ¿ ٳѳٻñÓÝ»ñ ï»ëÝ»ë, ÛÇßÇñª áñ ¹áõ ÝáÛÝå¿ë ³ÝóÝ»Éáõ »ë ³Û¹ ÝáÛÝ ×³Ý³å³ñÑáí: ²é³õûï»³Ý Ùï³ÍÇñ, áñ ϳñáÕ ¿ ãѳëÝ»ë »ñ»ÏáÛÇÝ, ÇëÏ »ñ»ÏáÛ»³Ý ù»½ ÙÇ° Ëáëï³óÇñ ï»ëÝ»É ³é³õûïÁ: ä³ïñ³ëï »ÕÇñ ÙÇßï, áñå¿ë½Ç Ù³ÑÁ ù»½ ³Ý³ÏÝϳÉÇ ãÙ³ïÝÇ: Þ³ï»ñÝ ³Ýëå³ë»ÉÇ áõ Û³Ýϳñͳѳë Ù³Ñáí ÏÝù»óÇÝ Çñ»Ýó ÁÝóóùÁ, áñáíÑ»ï»õ §Ø³ñ¹áõ àñ¹ÇÝ ãϳñÍáõ³Í ųÙÇÝ ¿ ·³Éáõ¦ (ÔÏë 12, 40): ºñµ ѳëÝÇ ³Û¹ ûñѳë³Ï³Ý å³ÑÁ, ³ÙµáÕçáíÇÝ ³ÛÉ Ï»ñå ÏÁ ¹³ï»ë ³Ýó»³É¹ »õ ¹³éݳÏëÏÇÍ ÏÁ ѳé³ã»ë ·³Õçáõû³Ý¹ áõ ³ÝÑá·áõû³Ý¹ ѳٳñ: 3. ø³ÝÇóë »ñç³ÝÇÏ áõ ÇÙ³ëïáõÝ ¿ ݳª áí Çñ Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ ç³ÝáõÙ ¿ ÉÇÝ»É ³Ûݪ ÇÝã ϳٻÝáõÙ ¿ ÉÇÝ»É Çñ Ù³Ñáõ³Ý å³ÑÇÝ: àñáíÑ»ï»õ áã Ù¿Ï µ³Ý »ñç³ÝÇÏ Ù³Ñáí Ù»éÝ»Éáõ ٻͳ·áÛÝ íëï³ÑáõÃÇõÝÁ ãÇ ï³ÉÇë Ù»½ ³ÛÝù³Ýª áñù³Ý ³ß˳ñÑÇ Ï³ï³ñ»³É áõ ³ÙµáÕç³Ï³Ý ³ñѳٳñÑáõÙÁ, ³é³ùÇÝáõû³Ý »é³Ý¹Á, ϳÝáݳå³ÑáõÃÇõÝÁ, ³å³ß˳ñ³ÝùÁ, ÇÝùÝáõñ³óáõÙÝ áõ ÚÇëáõëÇ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ ѳٵ»ñáõÃÇõÝÁª Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ µáíáõÙ: γñáÕ »ë µ³½áõÙ µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñ ϳï³ñ»É ÙÇÝã ³éáÕç »ë, µ³Ûó ³Ý·Çï³ÝáõÙ »Ùª ÿ ÇÝã ϳñáÕ »ë ³Ý»Éª »ñµ ÑÇõ³Ý¹³Ý³ë: øã»ñÝ »Ý Çñ»Ýó í³ñùÁ µ³ñ»É³õáõÙ ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñÇ áõËﳷݳóáõÃÇõÝÝ»ñáí:

ųٳݳÏ,

ÇÝãå¿ë

ݳ»õ

ùã»ñÝ

»Ý

ëñµ³ÝáõÙ

۳׳˳ÏÇ

4. ØÇ° Ûáõë³ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñǹ áõ ͳÝûÃÝ»ñǹ. ³å³·³ÛÇÝ ÙÇ° ÃáÕ ÷ñÏáõû³Ý¹ ÝñµÇÝ ·áñÍÁ, áñáíÑ»ï»õ ϳñͳÍÇó¹ ³õ»ÉÇ ßáõï »Ý Ùáé³Ý³Éáõ ù»½ Ù³ñ¹ÇÏ: ºÃ¿ ¹áõ ³ÛÅÙ ã»ë Ùï³Ñá·õáõÙ ù»½Ýáí, í³ÕÁ ùá ѳٳñ á±í ¿ Ùï³Ñá·áõ»Éáõ: ijٳݳÏÝ, ³ñ¹, ß³ï óÝϳ·ÇÝ ¿. ³Ñ³õ³ëÇÏ ÁݹáõÝ»ÉÇ Å³Ù³Ý³ÏÁ, ³Ñ³ ÷ñÏáõû³Ý ûñÁ (2Îñ 6, 2): ²õ³¯Õ, ë³Ï³ÛÝ, ù³ÝÇ áñ û·ï³Ï³ñ Ï»ñåáí ã»ë ·áñͳÍáõ٠ųٳݳϹ, ÙÇÝã ϳñáÕ ¿Çñ Ýñ³Ýáí ³ñ¹ÇõÝùÝ»ñ ß³Ñ»É áõ Û³õ»ñÅ ³åñ»É: ²Ñ³ ѳëÝáõÙ ¿ ûñÁ »õ ¹áõ Ëݹñ»Éáõ »ë »õë Ù¿Ï ûñ, ϳ٠·¿Ã Ù¿Ï Å³Ùª Ñá·Ç¹ Ù³ùñ»Éáõ ѳٳñ. µ³Ûó ã·Çï»Ùª ÏþÁݹáõÝ»±ë ³ñ¹»ûù: ²¯Ñ, µ³ñ»Ï³Ù ëÇñ»ÉÇ, ù»½ Ù»Í íï³Ý·Çó ϳñáÕ »ë ³½³ï»É, »Ã¿ »ñÏÝã»ë Ù³ÑÇó áõ Ù³ùáõñ ³åñ»ë: ²åñÇñ ³ÛÝå¿ë, áñ Ù³Ñáõ³Ý¹ å³ÑÇÝ ³õ»ÉÇ ½áõ³ñÃáõû³Ýª ù³Ý ë³ñë³÷Ç å³ï׳éÝ»ñ áõݻݳë: ²ÛÅÙ ÇëÏ ëáíáñÇñ Ù»éÝ»É ³ß˳ñÑÇ Ñ³Ù³ñ, áñå¿ë½Ç ³ÛÝų٠³åñ»ë ÚÇëáõëÇ Ñ»ï: ²ÛÅÙ ÇëÏ ëáíáñÇñ ³ñѳٳñÑ»É ³Ù¿Ý µ³Ý, áñå¿ë½Ç ³ÛÝų٠ѳٳñÓ³Ïáõû³Ùµ Ùûï»Ý³ë Üñ³Ý: ä³ïÅÇñ Ù³ñÙÇݹ ³å³ß˳ñáõû³Ùµ, áñå¿ë½Ç í»ñçÇÝ Å³ÙÇÝ Ñ³ëï³ïáõÝ ÛáÛë, ·¿Ã ÷áùñÇÏ ³å³ÑáíáõÃÇõÝ áõݻݳë: 5. ²ÝÙÇï, ÇÝãDZ íñ³Û ÑÇÙÝáõ»Éáí »ë ÇÝù¹ ù»½ »ñϳñ Ï»³Ýù Ëáëï³ÝáõÙ, »ñµ Ù¿Ï ûñáõ³Û ·áÛáõÃÇõݹ ³Ý·³Ù ³å³Ñáí ã¿: ø³Ýǯ ù³ÝÇÝ»ñ ˳µáõ»óÇÝ áõ Û³ÝϳñÍ³Ù³Ñ »Õ³Ý, µ³Å³Ýáõ»óÇÝ Çñ»Ýó Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇó: ø³Ýǯ ³Ý·³ÙÝ»ñ »ë Éë»É. ³ÛëÇÝã Ù³ñ¹Á ëå³Ýáõ»ó ëñáí, Ù¿Ï áõñÇßÁ ˻չáõ»ó, »ññáñ¹Á µ³ñÓñ ï»ÕÇó ÁÝÏÝ»Éáí ç³Ëç³Ëáõ»ó: Ø¿ÏÝ áõï»ÉÇë Ù»é³õ, ÙÇõëÁª ˳ճÉÇë, Ù¿ÏÁ Ïñ³ÏÇÝ ½áÑ ·Ý³ó, áõñÇßÁª ëñÇÝ, »ññáñ¹Áª ųÝï³ËïÇÝ, áõñÇß Ù¿ÏÝ ¿É ëñ³ËáÕËáÕ »Õ³õ ³õ³½³ÏÝ»ñÇó: ºõ ³Ûëå¿ë, µáÉáñÇ í»ñçÁ Ù³ÑÝ ¿. Ù³ñ¹Ï³Ýó Ï»³ÝùÝ ³ÝóÝáõÙ ¿ ëïáõ»ñÇ ÝÙ³Ý (Úáµ 14, 1-10):

6. à±í ¿ ÛÇß»Éáõ ù»½ Ù³ÑÇó¹ Û»ïáÛ, ϳ٠á±í ¿ ³ÕûûÉáõ ù»½ ѳٳñ: àõñ»ÙÝ, å³ïáõ³Ï³Ý »Õµ³Ûñ, ÑÇÙ³° ¿ ųٳݳÏÁ, ³ñ³° ÇÝã ϳñáÕ »ë, áñáíÑ»ï»õ Ù³Ñáõ³Ý¹ ųÙÝ ³ÝÛ³Ûï ¿ »õ ã·Çï»ëª ÿ Ýñ³ÝÇó Û»ïáÛ ÇÝã ¿ å³ï³Ñ»Éáõ ù»½ Ñ»ï: ø³ÝÇ ¹»é Å³Ù³Ý³Ï áõÝ»ë, ѳõ³ùÇñ ³ÝÏáñÝã»ÉÇ ·³ÝÓ»ñ: öñÏáõû³Ý¹ Ù³ëÇÝ ÙdzÛÝ Ùï³ÍÇñ, »õ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

25

ÙÇïù¹ ÝáÛÝå¿ëª ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ùï³ÍáõÙÝ»ñáí ÙdzÛÝ ÃáÕ ½µ³ÕáõÇ: ²ÛÅÙ ÇëÏ ù»½ ѳٳñ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñ ·ïÇñª å³ïáõ»Éáí ²ëïÍáÛ êñµ»ñÇÝ »õ Ñ»ï»õ»Éáí Ýñ³Ýó ûñÇݳÏÇÝ, áñå¿ë½Ç »ñµ ѳëÝÇ Ï»³Ýùǹ í³Ë׳ÝÁ, »ñÏݳÛÇÝ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Û³ñÏ»ñÇ Ý»ñùáÛ ÁݹáõÝ»Ý ù»½ (ÔÏë 16, 9): àñå¿ë å³Ý¹áõËï ³åñÇñ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ, áñå¿ë ÑÇõñ, áñÇ Ñ³Ù³ñ ³Ý³ñÅ¿ù »Ý ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ: êÇñï¹ ³½³ï å³ÑÇñ »õ ³ÛÝ ³é ²ëïáõ³Í ÙdzÛÝ µ³ñÓñ³óñáõ, áñáíÑ»ï»õ »ñÏñÇ íñ³Û ÙݳÛáõÝ µÝ³Ï³ñ³Ý ãáõÝ»ë (ºµñ 13, 14): ²Ù¿Ý ûñ ѳé³ã³ÝùÝ»ñ¹, ³ñóáõÝùÝ»ñ¹ áõ ³ÕûÃùÝ»ñ¹ ÃáÕ µ³ñÓñ³Ý³Ý ¹¿åÇ ºñÏÇÝù, áñå¿ë½Ç Ù³ÑÇó¹ Û»ïáÛ ¿É Ñá·Ç¹ Çñ ÁÝóóùÝ ³éÝÇ áõ ¹¿åÇ ²ëïáõ³Í ëɳݳÛ: ¶ÈàôÊ Æ¸. ìºðæÆÜ ¸²î²êî²ÜÜ àô غԲôàðܺðÆ ä²îÆÄÀ

1. ²Ù¿Ý µ³ÝÇ í³Ë׳ÝÝ áõÝ»óÇñ áõß³¹ñáõû³Ý¹ Ï»ÝïñáÝáõÙ. Ùïùǹ ³éç»õ ÃáÕ ·Í³·ñáõÇ ³ÛÝ ûñÁ, áñáõ٠ϳݷݻÉáõ »ë ³Ñ»Õ ¹³ï³õáñÇ ³éç»õ, áñÇ Ñ³Ù³ñ ·³ÕïÝÇùÝ»ñ ãϳÝ, áñÁ ãÇ Ï³ß³éõáõÙ ¹ñ³Ùáí, áñÁ ãùÙ»Õ³ÝùÝ»ñ ãÇ ÁݹáõÝáõÙ »õ ¹³ïáõÙ ¿ ³ñ¹³ñáõû³Ùµ: Âßáõ³¯é áõ ³ÝÙÇï Ù»Õ³õáñ, ¹áõª áñ µ³ñϳó³Í Ù³ñ¹áõ Ï»ñå³ñ³Ýù ï»ëÝ»ÉÇë ÇëÏ ë³ñë³÷áõÙ »ë, DZÝã »ë å³ï³ë˳ݻÉáõ ²ëïÍáõÝ, áñÇÝ Û³ÛïÝÇ »Ý µáÉáñ ³Ýûñ¿ÝáõÃÇõÝÝ»ñ¹: ÆÝãá±õ ã»ë å³ïñ³ëïõáõÙ ³Û¹ ³Ñ³õáñ ûñáõ³Ý, áñáõÙ áã áù ãÇ Ï³ñáÕ å³ßïå³Ýáõ»É ϳ٠³ñ¹³ñ³Ý³É áõñÇßÇ ÙÇçÝáñ¹áõû³Ùµ, áñáõÙ ³Ù¿Ý Ù³ñ¹ ÇÝùÝ Çñ ѳٳñ ³ñ¹¿Ý µ»é ¿ áõ ͳÝñáõÃÇõÝ: ²ÛÅÙ ç³Ýù»ñ¹ ¹»é ³ñ¹Çõݳõ¿ï »Ý, ³ñóáõÝùÝ»ñ¹ª ÁݹáõÝ»ÉÇ, ѳé³ã³ÝùÝ»ñ¹ª Éë»ÉÇ, íÇßï¹ ·áѳóáõÙ ¿ ï³ÉÇë »ñÏݳÛÇÝ ³ñ¹³ñáõû³ÝÁ »õ Ù³ùñáõÙ Ñá·Ç¹: 2. гٵ»ñáõû³Ùµ ½ÇÝáõ³Í Ù³ñ¹áõ ѳٳñ Ù»Í áõ ÷ñϳñ³ñ ù³õ³ñ³Ý ¿ ³Ûë »ñÏÇñÁ: ܳ˳ïÇÝù ëï³Ý³ÉÇë ݳ ³õ»ÉÇ ÁÝÏ»ñáç ã³ñáõû³Ý ѳٳñ ¿ ó³õáõÙª ù³Ý Çñ ÁݹáõÝ³Í íÇñ³õáñ³ÝùÇ: ²ÝÏ»ÕÍûñ¿Ý ³ÕûÃáõÙ ¿ Çñ»Ý ïñïÙáõÃÇõÝ å³ï׳éáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ »õ Ý»ñáõÙ ¿ Ýñ³Ýó ³ÙµáÕç ëñïáí: ºÃ¿ ÇÝùÝ ¿ ³Ï³Ù³Û íßï³óÝáõÙ Ù¿ÏÇÝ, å³ïñ³ëï³Ï³Ùûñ¿Ý ßï³åáõÙ ¿ Ý»ñáõ٠ѳÛó»Éáõ: ²õ»ÉÇ Ï³ñ»Ïó»Éáõ ¿ ïñ³Ù³¹Çñª ù³Ý µ³ñϳݳÉáõ: ´éÝáõÃÇõÝ ¿ µ³Ý»óÝáõÙ Çñ ³ÝÓÇ íñ³Û, áñå¿ë½Ç Ù³ñÙÇÝÁ Ñá·áõÝ Ñå³ï³Ï»óÝÇ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ: ܳËÁÝïñ»ÉÇ ¿ ³°ÛÅÙ Ù³ùñ»É Ù»Õù»ñÁ, ³°ÛÅÙ çÝç»É ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÁª ù³Ý ¹ñ³Ýó ù³õáõÃÇõÝÁ ÃáÕÝ»É Ñ³Ý¹»ñÓ»³É Ï»³ÝùÇÝ: ²¯Ñ, áñù³Ý »Ýù ÙáÉáñõáõÙª ³Ýϳñ· ëÇñáí ëÇñ»Éáí Ù»ñ Ù³ñÙÇÝÁ: 3. ƱÝã ¿ ɳ÷»Éáõ ¹ÅáËùÇ Ïñ³ÏÁ, »Ã¿ áã Ù»ñ Ù»Õù»ñÁ: àñù³Ý ¹áõ ù»½ Ëݳۻë, áñù³Ý ÷³Û÷³Û»ë Ù³ñÙÇݹ, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ñ³õ³ù³Í ÏÁ ÉÇÝ»ë ³Ýß¿ç Ïñ³ÏÇ Ñ³Ù³ñ: ÆÝãáí áñ Ù³ñ¹ Ù»Õ³ÝãáõÙ ¿, ÝáÛÝáí ¿É å³ïÅáõ»Éáõ ¿ª ³é³õ»É Ù»Í Ëëïáõû³Ùµ: ÌáÛÉ»ñÝ ³ÛÝï»Õ ˳ñ³Ýáõ»Éáõ »Ý Ññ³í³é ˳ÛÃáóÝ»ñáí: àñÏñ³ÙáÉÝ»ñÁ ï³é³å»Éáõ »Ý ù³ÕóÇó áõ ó³Ù³ù»Éáõ »Ý ͳñ³õÇó: ²ÛÝï»Õ ³ÝÙ³ùáõñÝ»ñÝ áõ ѳ×áÛ³ÙáÉÝ»ñÁ ÙËñ×áõ»Éáõ »Ý »é³óáÕ ÓÇõÃÇ áõ ųÝï³Ñáï ÍÍáõÙµÇ Ù¿ç, ÇëÏ Ý³Ë³ÝÓÝ»ñÁ ϳï³Õ³Í ßÝ»ñÇ ÝÙ³Ý Ï³ÕϳÝÓ»Éáõ »Ý ÙáÉ»·ÇÝ ó³õ»ñÇó ëïÇåáõ³Í: Æõñ³ù³ÝãÇõñ ÙáÉáõÃÇõÝ áõݻݳÉáõ ¿ Çñ»Ý Û³ïáõÏ å³ïÇÅÁ: Ðå³ñïÝ»ñÝ ³Ùûóѳñ »Ý ÙݳÉáõ, ÇëÏ ³·³ÑÝ»ñÁ Ù³ïÝáõ»Éáõ »Ý Û»ïÇÝ ãù³õáñáõû³Ý: ²ÛÝï»ÕÇ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇ Ù¿Ï Å³ÙÝ ³õ»ÉÇ ë³ñë³÷»ÉÇ ¿ª ù³Ý ѳñÇõñ ï³ñáõ³Û ³Ù»Ý³ËÇëï ³å³ß˳ñ³ÝùÁ »ñÏñÇ íñ³Û: ²Ûëï»Õ ³ß˳ï³ÝùÁ »ñµ»ÙÝ ¹³¹³ñáõÙ ¿ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÝ Ñ³Ý¹ÇåáõÙ »Ý ÙÇÙ»³Ýó áõ ÙËÇóñáõÙ: Ú³õÇï»Ýáõû³Ý Ù¿ç, ¹³ï³å³ñïáõ³ÍÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ¹³¹³ñ áõ ë÷á÷³Ýù ãϳÛ: àõñ»ÙÝ, ³ÛÅÙ ëáëϳ° áõ ¹áÕ³° Ù»Õù»ñǹ Ç ï»ë, áñå¿ë½Ç ¹³ï³ëï³ÝÇ ûñÁ ³å³ÑáíáõÃÇõÝ áõÝ»Ý³ë »ñ³Ý»ÉÇÝ»ñÇ Ñ»ï: àñáíÑ»ï»õ ³Û¹ ûñÁ §³ñ¹³ñÝ»ñÁ ѳٳñÓ³Ïáõû³Ùµ ϳݷݻÉáõ »Ý Ýñ³Ýó ³éç»õª áíù»ñ ã³ñã³ñ»óÇÝ Çñ»Ýó áõ ³ñѳٳñÑ»óÇݦ (ÆÙ 5, 1): ²ÛÝų٠ǵñ»õ ¹³ï³õáñ ¿ Ý»ñϳ۳ݳÉáõ ݳª áí ³ÛÅÙ Çñ»Ý Ù»Í ËáݳñÑáõû³Ùµ »ÝóñÏáõÙ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó ¹³ï³ëï³ÝÇÝ: ²ÛÝų٠ËáݳñÑÝ»ñÁ »õ Ñá·áí ³Õù³ïÝ»ñÁ íëï³Ñáõû³Ùµ »Ý Éóáõ»Éáõ »õ ë³ñë³÷Ý ¿ å³ï»Éáõ Ñå³ñïÝ»ñÇÝ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

26

4. ²ÛÝų٠¿ ÙdzÛÝ Ûëï³Ï »ñ»õ³Éáõ, áñ ³ß˳ñÑÇ íñ³Û ÇÙ³ëïáõÝÁ ݳ ¿ñª áí ëáíáñ»É ¿ñ ³ñѳٳñÑáõ»É áõ ÛÇÙ³ñ »ñ»õ³É øñÇëïáëÇ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ:

²ÛÝų٠ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñáõ³Í ã³ñã³ñ³ÝùÁ Ññ×áõ³Ýù ¿ å³ï׳é»Éáõ, ÇëÏ Ñå³ñïáõÃÇõÝÁ ÙݳÉáõ ¿ ѳÙñ (êÕÙ 106, 42): ²ÛÝų٠³ñ¹³ñÝ»ñÁ óÝͳÉáõ »Ý µ»ñÏñ³ÉÇ Ëݹáõû³Ùµ, ÇëÏ ³Ùµ³ñÇßïÝ»ñÁ ͳÍÏáõ»Éáõ »Ý ïñïÙáõû³Ý ëïáõ»ñÝ»ñáí: ²ÛÝų٠Çñ»Ýó ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÁ ë³ÝÓ³Í Ù³ñÙÇÝÝ»ñÁ Ññ×áõ»Éáõ »Ý ³ÛÝå¿ëª áñ ϳñÍ»ë ÿ ÙÇßï ³åñ»É »Ý ÷³÷ÏáõÃÇõÝÝ»ñáí ßñç³å³ïáõ³Í: ²ÛÝų٠³Õù³ïÇÏ Ñ³·áõëïÝ»ñÁ ßáÕ³Éáõ »Ý, ÇëÏ å»ñ׳÷³ÛÉ µ»Ñ»½Ý»ñÁª Ýë»Ù³Ý³Éáõ: ²ÛÝų٠˳ñËáõÉ Ëñ×ÇÃÝ»ñÝ ³õ»ÉÇ ³Ý·ÇÝ »Ý ѳٳñáõ»Éáõª ù³Ý áëÏ»½ûÍ å³É³ïÝ»ñÁ: ²ÛÝų٠³õ»ÉÇ û·ï³Ï³ñ ¿ Ýϳïáõ»Éáõ Û³ñ³ï»õ ѳٵ»ñáõÃÇõÝÁª ù³Ý ³ß˳ñÑÇ ³ÙµáÕç ½ûñáõÃÇõÝÁ. »õ å³ñ½ áõ ËáݳñÑ Ñݳ½³Ý¹áõÃÇõÝÝ ³õ»ÉÇ í»Ñ áõ íë»Ù ¿ »ñ»õ³Éáõª ù³Ý ³ß˳ñÑÇ ³ÙµáÕç ·ÇïáõÃÇõÝÁ: ²ÛÝų٠ٳùáõñ áõ ѳݷÇëï ËÇÕ×Á ³õ»ÉÇ Ù»Í Ññ×áõ³Ýù ¿ å³ï׳é»Éáõª ù³Ý Ëáñ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÁ: ²ÛÝų٠ѳñëïáõû³Ý ³ñѳٳñѳÝùÝ ³õ»ÉÇ Í³Ýñ ¿ Ïßé»Éáõ ÝųñÇ íñ³Ûª ù³Ý ³ß˳ñÑÇ µáÉáñ ·³ÝÓ»ñÁ: ²ÛÝÅ³Ù Ù¿Ï ç»ñÙ»é³Ý¹ ³ÕûÃùÇ ÛÇß³ï³ÏÝ ³Ý·³Ù ³õ»ÉÇ ÙËÇóñÇã ¿ ÉÇÝ»Éáõª ù³Ý ÛÇß³ï³ÏÁ ×áË ËÝçáÛùÝ»ñÇ: ²ÛÝų٠³õ»ÉÇ ùã³Ëûëáõû³Ý¹ ѳٳñ »ë áõñ³Ë³Ý³Éáõª ù³Ý ß³ï³Ëûëáõû³Ý¹: ²ÛÝų٠µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³õ»ÉÇ å³ïáõ³Ï³Ý »Ý »ñ»õ³Éáõ Ù³ñ¹Ï³Ýó ³ãùÇݪ ù³Ý ɳõ³·áÛÝ ×³é»ñÁ: ²ÛÝų٠ݻÕáõÃÇõÝÝ»ñáí áõ ËÇëï ³å³ß˳ñ³ÝùÝ»ñáí ³Ýóϳóáõ³Í Ï»³ÝùÝ ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ ¿ Ãáõ³Éáõª ù³Ý ³ß˳ñÑÇ µáÉáñ µ»ñÏñ³ÝùÝ»ñÝ Ç ÙdzëÇÝ: êáíáñÇñ ³ÛÅÙ ëÇñáí ѳٵ»ñ»É ÇÝã ÇÝã ÷áùñÇÏ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇ, áñå¿ë½Ç ³ÛÝų٠¿°É ³õ»ÉÇ Í³Ýñ»ñÇó ³½³ïáõ»ë: ²ÛÅÙ ÇëÏ ÷áñÓÇñª ÿ ÇÝãÇ Ï³ñáÕ »ë ¹ÇÙ³Ý³É Û»ïáÛ: ºÃ¿ ³ÛÅ٠ûûõ Ý»Õáõû³ÝÝ ³Ý·³Ù ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ ¹ÇٳݳÉ, ϳ٠ãÝãÇÝ ó³õÇ, ÇÝãå¿±ë »ë, áõñ»ÙÝ, Ïñ»Éáõ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ï³Ýç³ÝùÝ»ñÁ: ºÃ¿ ³ÛÅÙ ÙÇ ÷áùñÇÏ íÇßï ù»½ ³Û¹ù³Ý ³Ýѳٵ»ñ ¿ ¹³ñÓÝáõÙ, ¹ÅáËùÇ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÝ ³å³ DZÝã »Ý ³Ý»Éáõ: â»ë ϳñáÕ »ñÏáõ áõñ³ËáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÙdzëÇÝ áõݻݳÉ. ³Ûë ³ß˳ñÑÇ ÷³÷ÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ í³Û»É»É »õ Û»ïáÛ ¿É ó·³õáñ»É øñÇëïáëÇ Ñ»ï: 5. ºÃ¿ ѳñÏ ÉÇÝ¿ñ ÙÇ ù³ÝÇ ñáå¿Çó Ù»éÝ»É, DZÝã û·áõï åÇïÇ áõݻݳÛÇÝ ÙÇÝã ³ÛÅÙ ³åñ³Í áõñ³ËáõÃÇõÝÝ áõ å³ïÇõÝ»ñÁ: лï»õ³µ³ñª ³Ù¿Ý µ³Ý áõݳÛÝ ¿, µ³óÇ ²ëïÍáõÝ ëÇñ»Éáõó »õ Üñ³Ý ͳé³Û»Éáõó (ÄáÕ 1, 2): àí ëÇñáõÙ ¿ ²ëïÍáõÝ ³ÙµáÕç ëñïáí, ãÇ í³Ë»ÝáõÙ á°ã Ù³ÑÇó, á°ã ¹³ï³ëï³ÝÇó, á°ã ¹ÅáËùÇó, »õ á°ã ¿É ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇó, áñáíÑ»ï»õ ϳï³ñ»³É ë¿ñÝ ¿ ³é ²ëïáõ³Í µ³ñÓñ³Ý³Éáõ ³Ù»Ý³³å³Ñáí áõÕÇÝ: ÆëÏ Ù³ÑÇó áõ ¹³ï³ëï³ÝÇó í³Ë»ÝáõÙ ¿ ݳª áí ëÇñáõÙ ¿ Ù»ÕùÁ: êñ³Ýáí ѳݹ»ñÓ, »Ã¿ ²ëïÍáÛ ë¿ñÝ ³Ý·³Ù ãÇ Ñ»é³óÝáõÙ ù»½ Ù»ÕùÇó, ɳõ ¿ª »Ã¿ ·¿Ã í³ËÁ ù»½ ½ëåÇ áõ Ñ»é³óÝÇ: àí Çñ ëñïáõÙ ãáõÝÇ ²ëïÍáÛ »ñÏÇõÕÁ, ãÇ Ï³ñáÕ Û³ñ³ï»õ»É µ³ñáõ Ù¿ç, ³ÛÉ ßáõïáí ÏÁ µéÝáõÇ ë³ï³Ý³ÛÇ í³ñÙ áñá·³ÛÃÝ»ñáõÙ: ¶ÈàôÊ Æº. ä²ðî²ôàð ºÜø ´²ðºÜàðà¶ºÈ Øºð ì²ðøÀ

1. ²ñÃáõÝ »õ »é³Ý¹áõÝ »ÕÇñ ²ëïÍáÛ Í³é³Ûáõû³Ý Ù¿ç: ²Ûë ѳñóÁ Û³×³Ë áõÕÕÇñ ÇÝù¹ ù»½. §ÆÝãá±õ »Ï³Û ³Ûëï»Õ, ÇÝãá±õ ÃáÕ»óÇ ³ß˳ñÑÁ¦: ⿱ áñ ²ëïÍáÛ Ù»Í³·áÛÝ ÷³éùÇ »õ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùáõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ ѳٳñ: àõñ»ÙÝ Éóñáõ ëÇñï¹ Ï³ï³ñ»É³·áñÍáõ»Éáõ »é³Ý¹áí, áñáíÑ»ï»õ ßáõïáí ¿ ѳëÝ»Éáõ ³ß˳ï³Ýùǹ í³ñÓÁ »õ ³ÛÝų٠ãÇ ÙÝ³Û á°ã í³Ë »õ á°ã ¿É íÇßï: ²ÛÅÙ ÙÇ ùÇã ³ß˳ï³Ýù áõÝ»ë, µ³Ûó Û»ïáÛª ѳݷÇëï. ÇÝãå¿±ë ³ñï³Û³Ûïáõ»Ùª Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ³Ýí»ñç ½áõ³ñÃáõÃÇõÝ: ºÃ¿ ÙÇßï »é³Ý¹áõÝ áõ ѳõ³ï³ñÇÙ ³ß˳ï»ë, ²ëïáõ³Í ÝáÛÝå¿ë ѳõ³ï³ñÇÙ áõ ³é³ï³Ó»éÝ ÏÁ ·ïÝáõÇ í³ñÓ³ïñ»Éáõ ·áñÍáõÙ: ö³éùÇ åë³ÏÇÝ Ñ³ëÝ»Éáõ ѳëï³ïáõÝ »õ ³å³Ñáí ÛáÛëÝ áõÝ»óÇñ, µ³Ûó ÇÝù¹ ù»½ µ³ó³ñÓ³Ï Ï»ñåáí ³ÝÝÏáõÝ ÙÇ° ϳñÍÇñ, áñå¿ë½Ç ·³Õçáõû³Ý áõ Ñå³ñïáõû³Ý Ù¿ç ãÁÝÏÝ»ë: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

27

2. ØÇ Ù³ñ¹ ³Ý¹³¹³ñ ï³ï³ÝõáõÙ ¿ñ í³ËÇ áõ ÛáÛëÇ ÙÇç»õ: ØÇ ûñ, ͳÝñ óËÇÍÇó ÁÝÏ×áõ³Í, ÙïÝáõÙ ¿ »Ï»Õ»óÇ »õ Ëáñ³ÝÇ ³éç»õ ÍÝñ³¹ñ»Éáíª ³ÕûÃáõÙ ¿ áõ ³ëáõÙ. §²¯Ñ, »Ã¿ ÇٳݳÛǪ ÿ ³ñ¹»ûù Û³ñ³ï»õ»Éá±õ »Ù µ³ñáõ Ù¿ç¦: ²ëïáõ³Í³ÛÇÝ ³Ñ³ ³Ûë å³ï³ë˳ÝÝ ¿ ÇëÏáÛÝ ÉëáõÙ Çñ Ñá·áõ ËáñùáõÙ. §ÆÝã áñ ϳٻÝáõÙ »ë ÉÇÝ»É ÙÇßï, ÝáÛÝÁ »ÕÇñ ³ÛÅÙ, ³Ûë å³ÑÇë, »õ Ñá·Ç¹ ˳ճÕáõû³Ùµ ÏþáÕáÕáõǦ: سñ¹Ý ³ÝÙÇç³å¿ë ë÷á÷õáõÙ ¿, ½ûñ³ÝáõÙ »õ ³Ýí»ñ³å³Ñ ³ÝÓݳïáõñ ÉÇÝáõÙ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ï³ÙùÇÝ. ÷³ñ³ïõáõÙ »Ý ݳ»õ Çñ í³ñ³ÝáõÙÝ»ñÁ: ²ÛÉ»õë ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ Ñ»ï³ùñùñáõû³Ùµ ½µ³Õáõ»É ³å³·³Ûáí, ³ÛÉ ç³ÝáõÙ ¿ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÝ Ñ³ëϳݳÉ, ݳ»õ ³ÛÝ ³Ù¿Ýݪ ÇÝã ѳ׻ÉÇ ¿ Üñ³Ý, áñå¿ë½Ç µ³ñÇ ·áñÍ»ñ Ó»éݳñÏÇ »õ Ýñ³Ýó Û³çáÕ »ÉùÇ Ñ³Ù³ñ ³ß˳ïÇ: 3. §ìëï³ÑÇñ ²ëïÍáõÝ »õ µ³ñ»·áñÍÇñ, – ³ëáõÙ ¿ سñ·³ñ¿Ý, – ˳ճÕáõû³Ùµ ³åñÇñ »ñÏñÇ íñ³Û »õ ÏÁ Û³·»Ý³ë Ýñ³ ѳñëïáõÃÇõÝÝ»ñáí¦ (êÕÙ 36, 3): ¸Åáõ³ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ í³ËÝ áõ å³Ûù³ñ»Éáõ Ñ»é³ÝϳñÁ ß³ï»ñÇ ëñïáõÙ »Ý ۳ݷóÝáõÙ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý áõ í³ñùÇ µ³ñ»É³õÙ³Ý »é³Ý¹Á: ØÇÝã¹»é ³é³ùÇÝáõû³Ý Ù¿ç ³Ù¿ÝÇó ß³ï Û³é³ç³ÝáõÙ »Ý Ýñ³Ýùª áíù»ñ ¹Åáõ³ñÇÝ, Û³ïϳå¿ë Çñ»Ýó Ùï³Í»É³Ï»ñåÇÝ Ñ³Ï³é³Ï ·áñÍ»ñáõÙ »Ý ù³çáõû³Ùµ Û³ÕÃáõÙ Çñ»Ýó ³ÝÓÇÝ: àñáíÑ»ï»õ ÇÝãáõÙ áñ Û³ÕÃáõÙ »Ýù Ù»ñ ³ÝÓÇÝ »õ ë³ÝÓáõÙ ³ÛÝ, Ýñ³Ýáí »Ýù ³õ»ÉÇ ³é³ç³¹ÇÙáõÙ »õ ³ñ¹ÇõÝùÝ»ñ ß³ÑáõÙ: 4. ²Ûá°, Çõñ³ù³ÝãÇõñ Ù³ñ¹ ë³ÝÓ»ÉÇù ÝáÛÝù³Ý ÏÇñù ãáõÝÇ, »õ á°ã ¿É ÝáÛÝù³Ý ϳñÇùª Çñ ³ÝÓÇÝ Û³ÕûÉáõ: ´³Ûó ÷áõóç³Ý áõ »é³Ý¹áõÝ Ù³ñ¹Á, ÿ»õ µ³½áõÙ Ïñù»ñ áõݻݳÛ, ³õ»ÉÇ ÏÁ Û³é³ç³Ý³Ûª ù³Ý ë³Ï³õ³ÃÇõ Ïñù»ñ áõÝ»óáÕÁ, áñÁ ë³Ï³ÛÝ ÙÇç³Ï ¿ »é³Ý¹Ç ѳñóáõÙ: ²ñdzµ³ñ Ù»ñÅÇñ ³ÝÏ»³É µÝáõû³Ý å³Ñ³ÝçÝ»ñÇÝ »õ ³ß˳ïÇñ ³°ÛÝ ³é³ùÇÝáõû³ÝÁ ïÇñ³Ý³Éª áñÇ Ï³ñÇùÝ ³Ù¿ÝÇó ³õ»ÉÇ áõÝ»ë. ³Ûë »ñÏáõëÝ »Ý í³ñùÇ áõÕÕÙ³Ý ³Ù»Ý³³ñ¹Çõݳõ¿ï û·Ý³Ï³ÝÝ»ñÁ: æ³Ý³Û Û³ïϳå¿ë ³ÛÝ Ã»ñáõÃÇõÝÝ»ñÇó Ëáõë³÷»É, áñáÝù ù»½ ïÑ³× »Ý ³ÛÉáó í³ñáõ»É³Ï»ñåáõÙ. ßï³åÇñ Û³ÕÃ»É ¹ñ³Ýó: 5. ²é³ç³¹ÇÙáõû³Ý¹ ѳٳñ û·ï³·áñÍÇñ ³Ù¿Ý µ³Ý. »Ã¿ µ³ñÇ ûñÇݳÏÝ»ñ ï»ëÝ»ë ϳ٠Éë»ë, ç³Ý³° ÝÙ³Ýáõ»É: ÆëÏ »Ã¿ ݳ˳ïáõ»Éáõ ³ñųÝÇ µ³Ý»ñ »ë ï»ëÝáõÙ, Ëáõë³÷Çñ ÝáÛÝ Ï»ñå ·áñÍ»Éáõó: ºÃ¿ ÝáÛÝ ë˳ÉÝ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ ·áñÍ»É »ë, ßï³åÇñ áõÕÕ»É ³ÛÝ: ÆÝãå¿ë áñ ùá ³ãù»ñÝ »Ý áõñÇßÝ»ñÇÝ ¹ÇïáõÙ, ³ÛÝå¿ë ¿É áõñÇßÝ»ñÇÝÝ »Ý ݳÛáõÙ ù»½: àñù³¯Ý ÙËÇóñ³Ï³Ý ¿ áõ Ñá·»ë÷á÷ª ï»ëÝ»ÉÁ í³Ý³Ï³ÝÝ»ñ, áñáÝù »é³Ý¹áõÝ »Ý, ³ëïáõ³Í³å³ßï, ç»ñÙ»é³Ý¹ áõ ϳÝáݳå³Ñ: ºõ Áݹѳϳé³ÏÝ, ù³ÝÇóë ïËáõñ ¿ áõ ïѳת ï»ëÝ»ÉÁ í³Ý³Ï³ÝÝ»ñ, áñáÝù ѳõ³ï³ñÇÙ ã»Ý Çñ»Ýó ϳÝáÝÝ»ñÇÝ »õ ã»Ý ϳï³ñáõÙ Çñ»Ýó å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ: àñù³¯Ý íݳë³Ï³ñ ¿ ³Ýï³ñµ»ñáõÃÇõÝÁ ÏáãáõÙÇ å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ³ÛÝûñÇÝ³Ï ·áñÍ»ñÇÝ ïñáõ»ÉÁª áñáÝù Ù»½ ã»Ý í»ñ³µ»ñõáõÙ: 6. àõËï»ñ¹ ÛÇßÇñ, »õ ˳ãáõ³Í ÚÇëáõë ÃáÕ ß³ñáõÝ³Ï Ý»ñÏ³Û ÉÇÝÇ ³ãù»ñǹ ³é³ç: γñÙñ»Éáõ ù³Ýǯ ù³Ýǯ å³ï׳éÝ»ñ ÏÁ å»Õ»ë, »Ã¿ áõß³¹ñáõû³Ùµ ùÝÝ»ë ÚÇëáõëÇ Ï»³ÝùÁ: àñù³Ý ãÝãÇÝ ×Ç·»ñ »ë ÙÇÝã ³ÛÅÙ ·áñͳ¹ñ»É í³ñù¹ Æñ Ï»³ÝùÇÝ ÝٳݻóÝ»Éáõ ѳٳñ, ãÝ³Û³Í áñ í³Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ »ñϳñ ï³ñÇÝ»ñ »ë ³ÙµáÕç³óñ»É: ²ÛÝ í³Ý³Ï³ÝÁ, áñÁ Éñçáõû³Ùµ áõ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ Çñ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÇ áõ ËáñÑñ¹³ÍáõÙÝ»ñÇ ÙÇ³Ï ÝÇõÃÝ ¿ ¹³ñÓÝáõÙ ²Ù»Ý³ëáõñµ öñÏãÇ Î»³ÝùÝ áõ â³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÁ, ³é³ï áõ û·ï³Ï³ñ ëÝáõݹ ¿ ѳÛóÛÃáõÙ Çñ Ñá·áõ ѳٳñ »õ ϳñÇù ãÇ áõÝ»ÝáõÙ ÚÇëáõëÇó µ³óÇ ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý ÷Ýïé»Éáõ: ²¯Ñ, »Ã¿ ˳ãáõ³Í ÚÇëáõë ÙïÝ¿ñ Ù»ñ ëñï»ñÇó Ý»ñë, áñù³¯Ý ëñÁÝóó ÏÁ ÏñÃáõ¿ÇÝù, »õ Áëï µ³õ³Ï³ÝÇ: ºé³Ý¹áõÝ í³Ý³Ï³ÝÝ áõñ³Ëáõû³Ùµ ¿ ÁݹáõÝáõÙ Çñ»Ý ïñáõ³Í Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÁ »õ ³é³Ýó ¹Åáõ³ñáõû³Ý ¿ ·áñͳ¹ñáõÙ ¹ñ³Ýù: ÆëÏ ½³Ýó³éáõ »õ ÙÇç³Ï í³Ý³Ï³ÝÁ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ ¿ ÙdzÛÝ ÏñáõÙ, áñáíÑ»ï»õ ïѳ×áõÃÇõÝÝ»ñÝ »Ýª áñ ѳݹÇåáõÙ »Ý Ýñ³Ý ³Ù¿Ý ù³Ûɳ÷áËÇ: ²Ñ³ ÿ ÇÝã »Ý ³ÝáõÙ ³ÛÝ µ³½Ù³ÃÇõ í³Ý³Ï³ÝÝ»ñÁ, áñ Ëëï³Ï»³ó Ï»³Ýù »Ý í³ñáõ٠ٻݳëï³ÝÝ»ñáõÙ: г½áõ³¹¿å »Ý Ñ»é³ÝáõÙ í³ÝùÇó, ³åñáõÙ »Ý ³é³ÝÓݳó³Í, áõïáõÙª ³Õù³ïÇÏ »õ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

28

ѳ·ÝáõÙª å³ñ½áõÝ³Ï ½·»ëïÝ»ñ: Þ³ï »Ý ³ß˳ïáõÙ »õ ùÇã ËûëáõÙ, ÑëÏáõÙ »Ý »ñϳñ ųٻñ, ³ñÃݳÝáõÙ í³Õ ³é³õûﻳÝ. ß³ï »Ý ³ÕûÃáõÙ áõ ½µ³ÕõáõÙ Ñá·»ß³Ñ ÁÝûñóáõÙÝ»ñáí, »õ ³Ù¿Ý ÇÝãáõ٠ϳÝáݳå³Ñ »Ý: ²Ñ³õ³ëÇÏ Î³ñ¹áõ뻳ÝÝ»ñÁ, ÎÇëï»ñ뻳ÝÝ»ñÝ áõ ½³Ý³½³Ý ³°ÛÉ Ùdzµ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÙdzÝÓÝ»ñÝ áõ ÙdzÝÓÝáõÑÇÝ»ñÁ, áñ ³Ù¿Ý ûñ Ï¿ë·Çß»ñÇÝ ³ñÃݳÝáõÙ »Ýª îÇñáç ·áíùÁ »ñ·»Éáõ ѳٳñ: Ø»½ ѳٳñ Ù»Í ³Ùûà ¿, ù³ÝÇ áñ ¹³Ý¹³ÕáõÙ »Ýù »õ ÍáõɳÝáõÙ ³Ûëù³¯Ý ÝáõÇñ³Ï³Ý ·áñÍÇ Ù¿ç, »ñµ µ³½áõÙ í³Ý³Ï³ÝÝ»ñ ëÏëáõÙ »Ý ²ëïÍáõÝ ÷³é³µ³Ý»É: 7. ²¯Ñ, »ñ³ÝÇ Ã¿ áõñÇß ·áñÍ ãáõݻݳÛÇÝùª ²ëïÍáõÝ Ëûëùáí áõ ·áñÍáí ÷³é³µ³Ý»Éáõó µ³óÇ: ºñ³ÝÇ Ã¿ ϳñÇù ãáõݻݳÛÇÝù áõï»Éáõ, ËÙ»Éáõ »õ ùÝ»Éáõ, »ñ³ÝÇ Ã¿ ϳñáճݳÛÇÝù ³ÝÁÝ¹Ñ³ï ¹³ñÓÝ»É ³Ûë ÷³é³µ³ÝáõÙÝ»ñÝ áõ Ñá·»õáñ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÁ. ³ÛÝų٠¿°É ³õ»ÉÇ »ñç³ÝÇÏ ÏÁ ÉÇÝ¿ÇÝùª ù³Ý ³ÛÅÙ, »ñµ ëïÇåáõ³Í »Ýù ͳé³Û»É Ù³ñÙÝÇ Ï³ñÇùÝ»ñÇÝ: ºñ³ÝÇ Ã¿ ·áÛáõÃÇõÝ ãáõݻݳÛÇÝ ³Ûë ϳñÇùÝ»ñÁ »õ Ù»ñ Ñá·»õáñ ëÝáõÝ¹Ç Ù³ëÇÝ ÙdzÛÝ Ùï³Í¿ÇÝù, áñÝ ³õ³¯Õ ß³ï ùÇ㠳ݷ³ÙÝ»ñ »Ýù ׳߳ÏáõÙ: ºñµ Ù³ñ¹ÇÏ ÙÇ ³ÛÝåÇëÇ Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ »Ý ѳëÝáõÙ, áõñ ³ÛÉ»õë ã»Ý ÷ÝïéáõÙ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó »ÏáÕ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ, ÙdzÛÝ ³ÛÝų٠»Ý ëÏëáõ٠ѳ٠³éÝ»É ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó »õ ·áÑ »Ý ÉÇÝáõÙ ÙÇßï, ÇÝã ¿É áñ å³ï³ÑÇ: ²ÛÝų٠³é³ïáõÃÇõÝÝ áõ ×áËáõÃÇõÝÁ ã»Ý áõñ³Ë³óÝáõÙ, ÇëÏ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ã»Ý ïñïÙ»óÝáõÙ Ýñ³Ýó: ´áÉáñ³Ýáõ¿ñ íëï³Ñáõû³Ùµ Û³ÝÓÝõáõÙ »Ý ²ëïÍáõÝ, áñÝ Çñ»Ýó ѳٳñ ³Ù¿Ý ÇÝã ¿ª ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ, áñÇ Ñ³Ù³ñ ãÏ³Û áãÇÝ㪠áñ ϳñáÕ ¿ Ïáñã»É ϳ٠ٻéÝ»É, ³ÛÉ ³Ù¿Ý µ³Ý ϻݹ³ÝÇ ¿ »õ Üñ³Ý ¿ »ÝóñÏõáõÙ ³ÝËûë Ñݳ½³Ý¹áõû³Ùµ: 8. ØÇßï ÛÇßÇñª áñ í³Ë׳ݹ Ùûï ¿, ÇëÏ Ïáñóñ³Í¹ ųٳݳÏÁ »ï ãÇ í»ñ³¹³éݳÉáõ »ñµ»ù: ²é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ ³é³Ýó Û³ñ³ï»õ ³ß˳ï³ÝùÇ áõ Ûá·Ýáõû³Ý Ó»éù ãÇ µ»ñõáõÙ: г½Çõ ÿ ëÏë»ë ÙÇç³Ïáõû³Ùµ¹ µ³õ³ñ³ñáõ»É, ﳷݳåÝ áõ ËéáíùÁ ÇëÏáÛÝ ÏÁ ÙïÝ»Ý ëñïÇó¹ Ý»ñë: ػͳ·áÛÝ Ë³Õ³Õáõû³Ùµ ë³Ï³ÛÝ ÏþáÕáÕáõÇ Ñá·Ç¹, »Ã¿ »é³Ý¹áí Û³ñ³ï»õ»ë: ²ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßÝáñÑÝ áõ ³é³ùÇÝáõû³Ý ë¿ñÁ ³ß˳ï³Ýù¹ ß³ï ³õ»ÉÇ Ã»Ã»õ ÏÁ ¹³ñÓÝ»Ý ù»½ ѳٳñ: æ»ñÙ»é³Ý¹ áõ ÙÇßï ¿°É ³õ»ÉÇ Ï³ï³ñ»³ÉÇÝ Ó·ïáÕ Ù³ñ¹ÇÏ å³ïñ³ëï »Ý ³Ù¿Ý ÇÝãÇ: ²õ»ÉÇ ¹Åáõ³ñ ¿ ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ áõ Ïñù»ñÇÝ ¹ÇÙ³¹ñ»Éª ù³Ý ïáÏ³É Ù³ñÙÝÇ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: §àí ãÇ Ëáõë³÷áõÙ ÷áùñ ûñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, Ñ»ï½Ñ»ï¿ ³õ»ÉÇ Ù»Í»ñÇ Ù¿ç ¿ ÁÝÏÝáõÙ¦ (êÇñ 19, 1): ºñ»ÏáÛ»³Ý ÏÁ Ññ×áõ»ë, »Ã¿ ûñ¹ ³ñ¹Çõݳõ¿ï ³ÝóϳóÝ»ë: ÐëÏÇñ ³ÝÓǹ íñ³Û, Ëñ³ËáõëÇñ ÇÝù¹ ù»½ »õ ۳ݹÇÙ³ÝÇñ: ºõ ÇÝãåÇëÇÝ ¿É ÉÇÝÇ å³ñ³·³Ý áõñÇßÇ, ¹áõ ùá° ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ùµ¹ ÙdzÛÝ Ùï³Ñá·áõÇñ: àñù³Ý ³õ»ÉÇ µéÝ³Ý³ë ³ÝÓǹ íñ³Ûª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ïþ³é³ç³¹ÇÙ»ë ³é³ùÇÝáõû³Ý Ù¿ç:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

29

ÜزÜàôÂÆôÜ ÚÆêàôê øðÆêîàêÆ

¶Æðø ºðÎðàð¸ Ðð²ô¾ð ܺð²ÜÒÜ²Î²Ü Îº²ÜøÆ ¶ÈàôÊ ². ܺð²ÜÒÜ²Î²Ü Îº²ÜøÀ

1. §²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ Ó»ñ Ñá·ÇÝ»ñáõÙ ¿¦, – ³ëáõÙ ¿ î¿ñÁ (ÔÏë 17, 21): Ðñ³Å³ñáõÇñ áÕáñÙ»ÉÇ ³ß˳ñÑÇó, ³ÙµáÕç ëñïáí í»ñ³¹³ñÓÇñ ²ëïÍáõÝ »õ Ñá·Ç¹ ˳ճÕáõÃÇõÝ ÏÁ ·ïÝÇ: êáíáñÇñ ³ñѳٳñÑ»É ³ñï³ùÇÝÁ, í»ñ³¹³ñÓÇñ Ñá·»õáñ ³ñÅ¿ùÝ»ñÇÝ »õ ²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ Ïþ³Ùñ³åݹáõÇ ëñïǹ ËáñùáõÙ: àñáíÑ»ï»õ ²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ ˳ճÕáõÃÇõÝ »õ ËݹáõÃÇõÝ ¿ êáõñµ Ðá·áõ Ù¿ç (ÐéÙ 14, 17), ÙÇÝã ³Ùµ³ñÇßïÝ»ñÁ ½ñÏáõ³Í »Ý Ýñ³ÝÇó: ÚÇëáõë ÏÁ ·³Û Ñá·áõ¹ Ù¿ç »õ ÏÁ ï³Û ù»½ Æñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »Ã¿ ëñïÇó¹ Ý»ñë Æñ»Ý ³ñųÝÇ µÝ³Ï³ñ³Ý å³ïñ³ëï»ë: Ðá·áõ Ù¿ç »Ý ÚÇëáõëÇ ÷³éùÝ áõ Ù»Íí³Û»ÉãáõÃÇõÝÁ. ³ÛÝï»Õ ¿ ܳ ·ïÝáõÙ Æñ ѳݷÇëïÁ: ܳ Û³×³Ë ¿ ³Ûó»ÉáõÙ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇÝ ÝáõÇñáõ³Í ³ÝÓ³Ýó. ù³Õóñ ¿ Æñ Ëûë³ÏóáõÃÇõÝÁ Ýñ³Ýó Ñ»ï, ë÷á÷Ç㪠Æñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ, ³Ýå³ïÙ»ÉǪ Æñ ˳ճÕáõÃÇõÝÁ »õ ³Ý׳é»ÉǪ Æñ Ùï»ñÙáõÃÇõÝÁ: 2. àõñ»ÙÝ Û³é³°ç, ѳõ³ï³ó»³É Ñá·Ç, å³ïñ³ëïÇñ ëÇñï¹ »ñÏݳÛÇÝ ÐÇõñÇ ÁݹáõÝ»Éáõû³ÝÁ, áñå¿ë½Ç ·³Û »õ ³ÛÝï»Õ µÝ³ÏáõÇ: ø³Ý½Ç ÝáÛÝ ÆÝùÝ ¿ ³ë»É. §ºÃ¿ Ù¿ÏÁ ëÇñáõÙ ¿ ÇÝÓ, ÏÁ å³ÑÇ ÇÙ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñÁ, »õ Ç٠гÛñÁ Ýñ³Ý ÏÁ ëÇñÇ. »õ Ýñ³ Ùûï ÏÁ ·³Ýù áõ Ýñ³ Ùûï Ïþûûõ³Ý»Ýù¦ (ÚíÑ 14, 23): êñïǹ ÙáõïùÁ ÷³ÏÇñ, áõñ»ÙÝ, µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ³é³ç

»õ ³ÛÝ ÚÇëáõëÇÝ ÙdzÛÝ í»ñ³å³ÑÇñ: гñáõëï »ë, »Ã¿ ÚÇëáõë ëñïǹ Ù¿ç ¿. »õ ÆÝùÁ ÙdzÛÝ µ³õ³Ï³Ý ¿ ù»½: ܳ ÏÁ ËݳÙÇ ù»½, ÏÁ Ñá·³Û ³Ù¿Ý µ³Ý, »õ ¹áõ »ñµ»õ¿ ÛáÛë¹ Ù³ñ¹Ï³Ýó íñ³Û ¹Ý»Éáõ ϳñÇù ã»ë áõݻݳÛ: سñ¹ÇÏ ÷á÷á˳ÙÇï »Ý, ÇëÏ ÚÇëáõë Ï³Û áõ ÏÁ ÙÝ³Û Û³õÇï»³Ý »õ ½ûñ³íÇ· ÏÁ ÉÇÝÇ ù»½ ÙÇÝã»õ í»ñç: 3. ÚáÛë¹ Ù³ñ¹Ï³Ýó íñ³Û ÙÇ° ¹Çñ, ù³ÝÇ áñ ïϳñ »Ý áõ Ù³Ñϳݳóáõ, ÝáÛÝÇëÏ »Ã¿ û·ï³Ï³ñ »Ý ù»½ áõ ëÇñ»ÉÇ. ݳ»õ ÙÇ° ïñïÙÇñ, »Ã¿ »ñµ»ÙÝ Ñ³Ï³é³Ïáõ»Ý ù»½ ϳ٠Áݹ¹ÇٳݳÝ: àíù»ñ ·³Õ³÷³ñ³ÏÇó »Ý ù»½ ³Ûëûñ, í³ÕÁ ϳñáÕ »Ý ѳÏÁÝóó ÉÇÝ»É ù»½, áñáíÑ»ï»õ Ù³ñ¹ÇÏ ¹Çõñ³÷á÷áË »Ý ù³Ùáõ ÝÙ³Ý: ²ÙµáÕç ÛáÛë¹ ²ëïÍáÛ íñ³Û ¹Çñ ÙdzÛÝ. ÃáÕ Ý³ ÉÇÝÇ ùá ë¿ñÝ áõ »ñÏÇõÕÁ: ܳ ÏÁ å³ï³ë˳ÝÇ ùá ÷á˳ñ¿Ý »õ Ïþ³ÝÇ ³Ûݪ ÇÝã ɳõ³·áÛÝÝ ¿ ù»½ ѳٳñ: î»õ³Ï³Ý µÝ³Ï³í³Ûñ ãáõÝ»ë ³Ûë »ñÏñÇ íñ³Û. áõñ ¿É ·Ý³ëª ûï³ñ³Ï³Ý »ë áõ ׳Ù÷áñ¹, »õ ëÇñï¹ ÚÇëáõëÇ Ñ»ï ë»ñï ÙÇáõû³Ý Ù¿ç ÙdzÛÝ Ï³ñáÕ ¿ ·ïÝ»É Çñ ѳݷÇëïÁ: ƱÝã »ë ÷ÝïéáõÙ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ. ³Ûëï»Õ Ý»ñù»õáõ٠ѳݷëï³í³Ûñ ãáõÝ»ë: ´Ý³Ï³ï»Õǹ áõ ѳÛñ»ÝÇù¹ ºñÏÝùáõÙ »Ý, »õ ¹áõ ³ÝóÝ»Éáí ÙdzÛÝ Ý³ÛÇñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ: Îþ³ÝóÝ»Ý ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ »õ ¹áõ ¿É Ýñ³Ýó Ñ»ï. ³ß˳ïÇñ ãϳåáõ»É Ýñ³Ýó, ãϳßϳݹáõ»É Ýñ³Ýóáí, áñå¿ë½Ç Ïáñëﻳݹ å³ï׳é ã¹³éݳÝ: ØÇïù¹ áõ Ùï³ÍáõÙÝ»ñ¹ µ³ñÓñ³óñáõ ³é ²ëïáõ³Í »õ ³Ý¹³¹³ñ ³ÕûÃùÝ»ñáí¹ ÚÇëáõëÇÝ ¹ÇÙÇñ: ºÃ¿ »ñÏݳÛÇÝ íë»Ù ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç ËáñÑñ¹³Í»É ϳ°Ù ã·Çï»ë ϳ°Ù ¿É ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ, Ùïùǹ ѳۻ³óùÁ ÚÇëáõëÇ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇ íñ³Û ·¿Ã ë»õ»éÇñ »õ Ýñ³ í¿ñù»ñÇ Ù¿ç ѳëï³ïÇñ µÝ³ÏáõÃÇõݹ: àñáíÑ»ï»õ »Ã¿ ÚÇëáõëÇ í¿ñù»ñÇÝ ³å³õÇÝ»ë, Ý»Õáõû³Ý¹ å³ÑÇÝ Ù»Í áõÅ ÏÁ ½·³ë, ÏÁ Ùáé³Ý³ë Ù³ñ¹Ï³Ýó ³ñѳٳñѳÝùÁ »õ Ñ»ßïáõû³Ùµ ÏÁ ѳٵ»ñ»ë Ýñ³Ýó ã³ñ³ËûëáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

30

4. ÚÇëáõë ³ñѳٳñÑáõ»ó Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó »õ ï³é³å³ÝùÇ Å³ÙÇÝ Æñ Ù»ñÓ³õáñÝ»ñÝ ³Ý·³Ù áõ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÁ Éù»óÇÝ Æñ»Ý ÁÝ¹Ù¿ç ³ÝÝϳñ³·ñ»ÉÇ Ý³Ë³ïÇÝùÝ»ñÇ: ܳ ã³ñã³ñáõ»É áõ ³Ý³ñ·áõ»É ϳٻó³õ, ÇëÏ ¹áõ ѳٳñÓ³ÏõáõÙ »ë ¹Å·áÑ»±É: ܳ ÃßݳÙÇÝ»ñ áõ ½ñå³ñïÇãÝ»ñ ÙdzÛÝ áõÝ»ó³õ, ÇëÏ ¹áõ µáÉáñ Ù³ñ¹Ï³Ýó ǵñ»õ µ³ñ»Ï³Ù áõ µ³ñ»ñ³±ñ »ë áõ½áõÙ áõݻݳÉ: ºÃ¿ íßï»ñÇó áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó Ëáõë³÷»ë, á±õñ ¿ áõñ»ÙÝ ³ñï³Û³Ûïáõ»Éáõ Û³ÕÃ³Ï³Ý Ñ³Ùµ»ñáõÃÇõݹ: ºÃ¿ ã»ë ϳٻÝáõÙ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ Ïñ»É, ÇÝã忱ë ϳñáÕ »ë ÚÇëáõëÇÝ µ³ñ»Ï³Ù Ïáãáõ»É: ºÃ¿ áõ½áõÙ »ë ó·³õáñ»É ÚÇëáõëÇ Ñ»ï, Ç ë¿ñ ÝáÛÝ ÚÇëáõëÇ Ñ³Ùµ»ñÇñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ºÃ¿ ·¿Ã Ù¿Ï ³Ý·³Ù ÁÙµéÝ¿Çñ ÚÇëáõëÇ ëñïÇ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÁ »õ ½·³ÛÇñ áõÅ·ÝáõÃÇõÝÁ Üñ³ ëÇñáÛ, ³ÛÝų٠ã¿Çñ ËéáíáõÇ Ïñ³Í íßï»ñǹ å³ï׳éáí »õ ÙdzÛÝ Ñ»ßïáõÃÇõÝÝ»ñ ã¿Çñ ÷ÝïéÇ. Áݹѳϳé³Ïݪ Ïþáõñ³Ë³Ý³ÛÇñ Ïñ³Í¹ ݳ˳ïÇÝùÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, áñáíÑ»ï»õ ÚÇëáõëÇ ë¿ñÁ ëáíáñ»óÝáõÙ ¿ Ù³ñ¹áõÝ ³ñѳٳñÑ»É ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÁ: àí ëÇñáõÙ ¿ ÚÇëáõëÇÝ »õ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, ³½³ïõáõÙ ¿ ³Ýϳñ· ѳÏáõÙÝ»ñÇó »õ ³åñáõÙ Ý»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³Ýù. ϳñáÕ³ÝáõÙ ¿ ²ëïÍáõÝ ÷³ñáõ»É ³é³Ýó ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ, ·»ñ³½³Ýó»É ÇÝùÝ Çñ»Ý »õ »ñ³Ý³õ¿ï »ñç³ÝÏáõû³Ý Ù»ç í³Û»É»É ²ëïÍáõÝ: 5. àí ·Ý³Ñ³ïáõÙ ¿ Çñ»ñÝ ³ÛÝå¿ëª ÇÝãå¿ë áñ »Ý, »õ áã ÇÝãå¿ë ϳñÍõáõÙ »Ý, ÇÙ³ëïáõÝ ¿ »õ Çñ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÝ ÁݹáõÝáõÙ ¿ á°ã ÿ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó, ³ÛÉ ²ëïÍáõó: àí Ý»ñ³ÝÓݳó³Í ³åñáõÙ ¿ Çñ Ñá·áõ ËáñùáõÙ »õ ãÇ Ùï³Ñá·õáõÙ ³ñï³ùÇÝ ³ß˳ñÑáí, ³Ù¿Ý ï»Õ »õ ³Ù¿Ý ų٠۳ñÙ³ñ ¿ ·ïÝáõÙ Çñ Ñá·»õáñ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇ Ï³ï³ñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: Ü»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ ³ÝÓݳïáõñ ÙÇïùÁ ßáõïáí ¿ ³Ù÷á÷õáõÙ, áñáíÑ»ï»õ »ñµ»ù ³ÙµáÕçáíÇÝ ãÇ ïñõáõÙ ³ñï³ùÇÝ ·áñÍ»ñÇÝ: ²ñï³ùÇÝ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÝ áõ û·ï³Ï³ñ ½µ³ÕÙáõÝùÝ»ñÁ Ýñ³Ý ã»Ý ˳ݷ³ñáõÙ. ݳ Û³ñÙ³ñõáõÙ ¿ ¹ñ³Ýó ¹¿åù»ñÇ µ»ñÙ³Ý Ñ³Ù³Ó³ÛÝ: Æñ ëñïáõ٠ϳñ·áõϳÝáÝ Ñ³ëï³ïáÕÁ »ñµ»ù ãÇ ã³ñã³ñõáõÙ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÃÇõñ ϳ٠³ÝϳÝáÝ ·áñÍ»ñÁ ï»ëÝ»ÉÇë: àñù³Ý ³õ»ÉÇ Ï³åáõ»Ýù ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ÏÁ ËáãÁݹáï»Ý Ù»ñ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇÝ »õ óñÙ³Ý ³éÇà ÏÁ ѳݹÇë³Ý³Ý Ù»½ ѳٳñ: ºÃ¿ ¹Çï³õáñáõÃÇõݹ áõÕÇÕ ÉÇÝ¿ñ »õ ËÇÕ×¹ Ù³ùáõñ, ³ÛÝų٠³Ù¿Ý µ³Ý Ñá·»õáñ û·ïǹ áõ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ý¹ ÏÁ ͳé³Û¿ñ: Þ³ï µ³Ý»ñ ù»½ ïÑ³× »Ý, áñáíÑ»ï»õ ¹»é ³ÙµáÕçáíÇÝ ã»ë ٳѳó»É ³ÝÓǹ ѳٳñ »õ ã»ë ³Ýç³ïáõ»É »ñÏñ³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó: àãÇÝã ³ÛÝù³Ý ãÇ ³ñ³ï³õáñáõÙ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ëÇñïÁ »õ ³ñ·»Éù ѳݹÇë³ÝáõÙ Ýñ³ ³é³ç³¹ÇÙáõû³ÝÁ, áñù³Ý ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å ï³ÍõáÕ ³ÝÙ³ùáõñ ë¿ñÁ: ºñµ ³ñï³ùÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó Ññ³Å³ñáõ»ë, ³ÛÝų٠ÙdzÛÝ ÏÁ ϳñáÕ³Ý³ë ³ãù»ñ¹ ë»õ»é»É »ñÏݳÛÇÝÝ»ñÇ íñ³Û »õ Ñá·áõ¹ Ññ×áõ³ÝùÁ ·ïÝ»É: ¶ÈàôÊ ´. ÊàܲðÐ Ðܲ¼²Ü¸àôÂÆôÜ

1. Þ³ï ÙÇ° Ùï³Ñá·áõÇñª ÿ áí ¿ ù»½ Ñ»ï »õ áí ѳϳé³Ï: ´áÉáñ ·áñÍ»ñǹ Ù¿ç ²ëïÍáõÝ ù»½ ½ûñ³íÇ· áõݻݳÉÁ ÃáÕ ÉÇÝÇ ÙÇ³Ï Ñá·ë¹ áõ »ñÏÇõÕ¹: ²ëïáõ³Í ÏÁ å³ßïå³ÝÇ ù»½, »Ã¿ ËÇÕ×¹ Ù³ùáõñ å³Ñ»ë: سñ¹Ï³Ýó ã³ñáõÃÇõÝÝ ³Ý½ûñ ¿ Ýñ³ ¹¿Ùª áõÙ å³ßïå³ÝáõÙ ¿ ²ëïáõ³Í: ºÃ¿ ·Çï»ë Éé»É áõ ã³ñã³ñáõ»É, ²ëïáõ³Í ³Ýå³ÛÙ³Ý Ïþû·ÝÇ ù»½: ܳ ·Çï¿ ù»½ ³½³ï»Éáõ Ó»õÝ áõ ųٳݳÏÁ, ¹áõ ³Ù¿Ý µ³Ý Æñ»Ý Û³ÝÓÝÇñ: ÆÝùÝ ¿, áñ û·Ýáõû³Ý ¿ ѳëÝáõÙ »õ ÷³ñ³ïáõÙ ³Ù¿Ý ï»ë³Ï ËéáíáõÃÇõÝ: ÊáݳñÑ ÙݳÉáõ ѳٳñ »ñµ»ÙÝ û·ï³Ï³ñ ¿, áñ áõñÇßÝ»ñÁ ï»ëÝ»Ý Ù»ñ ûñáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ۳ݹÇÙ³Ý»Ý Ù»½:

2. ºñµ Ù³ñ¹ Ùïùáí ËáݳñÑõáõÙ ¿ª Çñ ûñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ·Çï³Ïóáõû³Ùµ, ϳñáÕ³ÝáõÙ ¿ Ñ»ßïûñ¿Ý ˳ճջóÝ»É áõñÇßÝ»ñÇ ëñï»ñÁ »õ ³é³Ýó ¹Åáõ³ñáõû³Ý ëÇñáí ß³Ñ»É Ýñ³Ýóª áíù»ñ ½³Ûñ³ó³Í »Ý Çñ ¹¿Ù: ²ëïáõ³Í å³ßïå³ÝáõÙ ¿ áõ ³½³ïáõÙ, ëÇñáõÙ áõ ÙËÇóñáõÙ ËáݳñÑ Ñá·ÇÝ»ñÇÝ, ѳÏõáõÙ ¿ ¹¿åÇ ³Û¹åÇëÇù, Ù»Í³Ù»Í ßÝáñÑÝ»ñ å³ñ·»õáõÙ Ýñ³Ýó, ÇëÏ Ýáõ³ëï³óáõÙÇó Û»ïáÛª µ³ñÓñ³óÝáõÙ ÷³éùáí: ÊáݳñÑÇÝ ¿ Û³ÛïÝáõÙ Æñ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÁ, ù³Õóñáõû³Ùµ Ññ³õÇñáõÙ Ýñ³Ý áõ Ó·áõÙ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

31

¹¿åÇ ÆÝùÁ: ²ñѳٳñѳÝùÇó ³ÝÙÇç³å¿ë Û»ïáÛ ³Ý·³Ù ËáݳñÑ Ñá·ÇÝ Ë³ÛïáõÙ ¿ ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç, áñáíÑ»ï»õ ³å³õÇÝ»É ¿ ²ëïÍáõÝ, á°ã ÿ ³ß˳ñÑÇÝ: ØÇ° ϳñÍÇñª ÿ ³é³ç³¹ÇÙ»É »ë, ù³ÝÇ ¹»é ù»½ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó ³Ù»Ý³í»ñçÇÝÁ ã»ë ѳٳñáõ٠ѳÙá½áõÙáí: ¶ÈàôÊ ¶. ´²ðÆ àô ʲԲԲê¾ð زð¸À

1. Ü³Ë ÇÝù¹ ù»½ ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç å³ÑÇñ, áñå¿ë½Ç Û»ïáÛ ³ÛÝ áõñÇßÝ»ñÇÝ Ñ³Õáñ¹»É ϳñáճݳë: ʳճճë¿ñ Ù³ñ¹ÇÏ ³õ»ÉÇ »Ý µ³ñ»·áñÍáõÙª ù³Ý Ùïùáí ½³ñ·³ó³ÍÝ»ñÁ: Îñùáï Ù³ñ¹ÇÏ ã³ñÇùÇ »Ý ÷áËáõÙ µ³ñÇùÝ»ñÝ ³Ý·³Ù, »õ ¹¿åÇ ³é³çÇÝÝ »Ý ѳÏáõ³Í ³õ»ÉǪ ù³Ý ¹¿åÇ »ñÏñáñ¹Á. ÇëÏ Ë³Õ³Õ³ë¿ñÝ»ñÝ ³Ù¿Ý µ³Ý µ³ñÇùÇ »Ý í»ñ³ÍáõÙ: àí ѳëï³ï ¿ ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç, ϳëÏ³Í ãÇ ëÝáõóáõÙ áã áùÇ Ñ³Ý¹¿å: ÆëÏ ¹Å·áÑ áõ Ùï³Ñá· Ù³ñ¹ÇÏ ï³ñáõµ»ñõáõÙ »Ý Áݹٿç ϳëϳÍÝ»ñÇ. Çñ»Ýù ã»Ý ѳݹ³ñïõáõÙ »õ ã»Ý ÃáÕÝáõÙª áñ ·¿Ã áõñÇßÝ»ñÁ ѳݹ³ñïáõ»Ý: Ú³×³Ë ³ëáõÙ »Ý ³Ûݪ ÇÝã ãå¿ïù ¿ ³ë¿ÇÝ, »õ Ñ»ßïûñ¿Ý »Ý ½³Ýó³éÝáõÙ Çñ»Ýó å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ: àõß³¹Çñ »Ý ³ÛÉáó å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ï³ï³ñÙ³ÝÁ, ÙÇÝã Çñ»Ýù ÇëÏ ½³Ýó³éáõ »Ý Çñ»Ýó å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ: 2. Ü³Ë ùá ѳݹ¿å »ÕÇñ ݳ˳ÝÓ³ËݹÇñ, áñå¿ë½Ç ³ñ¹³ñ³óÇ ÉÇÝÇ ÁÝÏ»ñáç¹ Ñ³Ý¹¿å óáõó³µ»ñ³Í ݳ˳ÝÓ³ËݹñáõÃÇõݹ: ÐÙáõï »ë ë˳ÉÝ»ñ¹ ³ñ¹³ñ³óÝ»Éáõ »õ ·áõݳ½³ñ¹»Éáõ ·áñÍáõÙ, ë³Ï³ÛÝ ã»ë ϳٻÝáõÙ ÁݹáõÝ»É áõñÇßÝ»ñÇ ãùÙ»Õ³ÝùÝ»ñÁ: ²õ»ÉÇ ³ñ¹³ñ ÏÁ ÉÇÝ¿Çñ, »Ã¿ ÇÝù¹ ù»½ ³Ùµ³ëï³Ý¿Çñ »õ ³ñ¹³ñ³óÝ»É ç³Ý³ÛÇñ ÁÝÏ»ñáç¹ í³ñùÁ: гٵ»ñÇñ áõñÇßÝ»ñÇÝ, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ëª áñ áõñÇßÝ»ñÝ ¿É ù»½ ѳٵ»ñ»Ý: î»°ëª Ã¿ ¹»é»õë áñù³Ý Ñ»éáõ »ë ×ßÙ³ñÇï ëÇñáõó áõ ËáݳñÑáõÃÇõÝÇó: Æñ³Ï³Ý ³ëïáõ³Í³ë¿ñÝ áõ ËáݳñÑÁ ãÇ µ³ñϳÝáõÙ áõ ãÇ ½³Ûñ³ÝáõÙ, »Ã¿ á㪠Çñ ³ÝÓÇ ¹¿Ù ÙdzÛÝ: ػͳ·áÛÝ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝ ã¿ µ³ñÇ áõ Ñ»½ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ñ»ï ½ñáõó»ÉÁ, áñáíÑ»ï»õ µáÉáñÇÝ ¿É ѳ׻ÉÇ ¿ ÝÙ³Ý Ëûë³ÏóáõÃÇõÝÁ: ʳճÕáõÃÇõÝÁ ѳ׻ÉÇ ¿ µáÉáñÇÝ »õ µáÉáñÝ ¿É Çñ»Ýó ѳٳËáÑÝ»ñÇÝ »Ý ÷ÝïéáõÙ: ØÇÝã¹»é ˳ճÕáõû³Ùµ ³åñ»É ËÇëï, ã³ñ³ÙÇï áõ Ïéáõ³½³Ý Ù³ñ¹Ï³Ýó Ñ»ïª Ù»Í ßÝáñÑ ¿, ·áí³ë³ÝùÇ ³ñųÝÇ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝ »õ ³éÝ³Ï³Ý ÏáñáíÇÝ Û³ïáõÏ ·áñÍ: 3. Î³Ý Ù³ñ¹ÇÏ, áñ µÝ³õáñáõû³Ùµ ÇëÏ Ñ»½³µ³ñáÛ »Ý »õ ³ÛÉáó Ñ»ï ÙÇßï ѳٻñ³ßË: Î³Ý ë³Ï³ÛÝ Ý³»õ ³ÛÝåÇëÇÝ»ñÁ, áñ ˳ճÕáõÃÇõÝ ãáõÝ»Ý Çñ»Ýó ëñï»ñáõÙ »õ ˳ݷ³ñáõÙ »Ý áõñÇßÝ»ñÇ ³Ý¹áññÁ ÝáÛÝå¿ë. ³ÛëåÇëÇù ͳÝñ µ»é »Ý ÿ° áõñÇßÝ»ñÇ »õ ÿ° Çñ»Ýù Çñ»Ýó ѳٳñ: Î³Ý ¿É áõñÇßÝ»ñ, áñáÝù ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç »Ý å³ÑáõÙ Çñ»Ýó Ñá·ÇÝ»ñÁ »õ ³ß˳ïáõÙ »Ý ÷á˳Ýó»É ³ÛÝ Çñ»Ýó ßñç³å³ïáÕÝ»ñÇÝ: ºõ ë³Ï³ÛÝ, ³Ûë í³Õ³ÝóáõÏ Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ, Ù»ñ ³ÙµáÕç ˳ճÕáõÃÇõÝÝ ³õ»ÉÇ ËáݳñÑ ï³é³å³ÝùÇ Ù¿ç å¿ïù ¿ áñ ·ïÝ»Ýùª ù³Ý ³ÝíÇßï Ï»³ÝùÇ: àí ·Çï¿ íÇßï áõ Ý»ÕáõÃÇõÝ Ïñ»Éáõ ɳõ³·áÛÝ Ó»õÁ, ٻͳ·áÛÝ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ ÏÁ í³Û»ÉÇ: ܳ° ¿ Û³ÕÃáÕÝ Çñ ³ÝÓÇ, ï¿ñÁ »ñÏñÇ, µ³ñ»Ï³ÙÁ ÚÇëáõëÇ »õ ųé³Ý·áñ¹Á ºñÏÝùÇ: ¶ÈàôÊ ¸. Ðà¶àô ºô Üä²î²ÎܺðÆ Ø²øðàôÂÆôÜÀ

1. سñ¹ÇÏ »ñÏáõ ûõ»ñáí »Ý µ³ñÓñ³ÝáõÙ »ñÏñÇó í»ñ. å³ñ½áõû³Ùµ áõ Ù³ùñáõû³Ùµ: ä³ñ½áõÃÇõÝÁ ¹Çï³õáñáõû³Ý Ù¿ç, ÇëÏ Ù³ùñáõÃÇõÝÁª ëÇñáÛ: ä³ñ½áõÃÇõÝÁ ÷ÝïéáõÙ ¿ ²ëïÍáõÝ, ÇëÏ Ù³ùñáõÃÇõÝÁª ·ïÝáõÙ áõ í³Û»ÉáõÙ: ºÃ¿ ëÇñï¹ Ý»ñùáõëï ³½³ï ¿ µáÉáñ ³Ýϳñ· ѳÏáõÙÝ»ñÇó, áã Ù¿Ï µ³ñÇ ·áñÍ ¹Åáõ³ñ ãÇ Ãáõ³Û ù»½: ºÃ¿ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÇ Ï³ï³ñáõÙÁ ÙdzÛÝ ÷Ýïé»ë, ݳ»õ ³Ûݪ ÇÝã û·ï³Ï³ñ ¿ Ù»ñÓ³õáñǹ, ÏÁ í³Û»É»ë Ý»ñùÇÝ ³½³ïáõÃÇõÝÁ: ºÃ¿ ëÇñï¹ Ù³ùáõñ ÉÇÝ¿ñ, µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

32

Ï»³ÝùÇ Ñ³Û»ÉÇ áõ ÝáõÇñ³Ï³Ý ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ»ñÇ ·Çñù ÏÁ ¹³éݳÛÇÝ ù»½ ѳٳñ: ²ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ, áñù³Ý ¿É ÷áùñ ÉÇÝ»Ý áõ ³Ý³ñÅ¿ù, ²ëïÍáÛ µ³ñáõÃÇõÝÝ ¿ª áñ óáɳóÝáõÙ »Ý Çñ»Ýó Ù¿ç: ºÃ¿ ëñïÇ µ³ñáõÃÇõÝ áõ Ù³ùñáõÃÇõÝ áõݻݳÛÇñ, ÏÁ ï»ëÝ¿Çñ áõ ÏÁ ѳëϳݳÛÇñ ³Ù¿Ý µ³Ý, áñáíÑ»ï»õ Ù³ùáõñ ëÇñïÁ Ý»ñó÷³ÝóáõÙ ¿ ÙÇÝã»õ ºñÏÝùÇ áõ ¹ÅáËùÇ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÝ ³Ý·³Ù: سñ¹Ý ³ß˳ñÑÝ ³ñï³ùáõëï ï»ëÝáõÙ ¿ ³ÛÝå¿ëª ÇÝãå¿ë ÇÝùÝ ¿, ϳ٠¿Éª ÇÝãå¿ë ÇÝùÝ ¿ ³åñáõÙ Ý»ñùáõëï: ºÃ¿ ³ß˳ñÑáõÙ ³Ý˳éÝ áõñ³ËáõÃÇõÝ Ï³Û, ëñïáí Ù³ùáõñ ³ÝÓÝ ¿ ÙdzÛÝ ³ÛÝ í³Û»ÉáõÙ: ÆëÏ »Ã¿ Ï³Ý íßï»ñ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝ»ñ, ëñ³Ýù µ³ÅÇÝÝ »Ý ³ñ³ï³õáñáõ³Í ËÕ×áí ³åñáÕ Ù³ñ¹Ï³Ýó: ÆÝãå¿ë ÑÝáóÇ Ù¿ç Ý»ïáõ³Í »ñϳÃÝ ¿ ÏáñóÝáõÙ Çñ ųݷÁ »õ ¹³éÝáõÙ Ññ³ß¿Ï, ÝáÛÝå¿ë áí ²ëïÍáõÝ ÝáõÇñõáõÙ ¿ µáÉáñ³Ýáõ¿ñª Ãûó÷áõÙ ¿ Çñ Ù»ÕÏáõÃÇõÝÝ áõ ÃÙñáõÃÇõÝÁ, »õ í»ñ³÷áËõáõÙ Ýáñ Ù³ñ¹áõ: ºñµ Ù¿ÏÁ ëÏëáõÙ ¿ µ³õ³ñ³ñáõ»É Çñ ÙÇç³Ïáõû³Ùµ, ûûõ ³ß˳ï³ÝùÇó ³Ý·³Ù ëáëÏáõÙ ¿ »õ ³ÝÛ³·ûñ¿Ý ÁݹáõÝáõÙ ³ñï³ùÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ: ÆëÏ »ñµ í»ñëÏëáõÙ ¿ ϳï³ñ»³É Ï»ñåáí Û³ÕÃ»É Çñ ³ÝÓÇÝ, ù³çáõû³Ùµ ù³ÛÉ»É ²ëïÍáÛ ³ñ³Ñ»ïÝ»ñáõÙ, ³ÛÝÅ³Ù ß³ï ³õ»ÉÇ Ã»Ã»õ ¿ ë»åáõÙ ³Ûݪ ÇÝãÁ ݳ˳å¿ë ³Ýï³Ý»ÉÇ ¿ñ ÃõáõÙ Çñ»Ý:

¶ÈàôÊ º. ֲܲâºÜø ÆÜøܺðê غ¼

1. âå¿ïù ¿ ß³ï ³å³õÇÝ»Ýù Ù»ñ áõÅ»ñÇÝ, áñáíÑ»ï»õ Û³×³Ë »Ý ßÝáñÑÝ áõ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÁ å³Ï³ëáõÙ Ù»½: ØÇ ÷áùñÇÏ ÉáÛë áõÝ»Ýù Ù»ñ Ùïù»ñáõÙ, ³ÛÝ ¿É Ñ»ßïáõû³Ùµ »Ýù ÏáñóÝáõÙ Ù»ñ ³ÝÑá·áõû³Ý å³ï׳éáí: ²õ³¯Õ, Û³×³Ë ã»Ýù ³Ý¹ñ³¹³éÝáõÙ ³Ý·³Ùª ÿ Ý»ñùáõëï áñù³Ý ÏáÛñ »Ýù: Ø»ñ ·áñÍ»ñÁ Û³×³Ë »Ý ÛáéÇ, »õ Ûáé»·áÛݪ Ù»ñ ÇÝùݳñ¹³ñ³óÙ³Ý ÷áñÓ»ñÁ: Ú³×³Ë »Ýù Ïñù»ñÇó ÙÕáõ³Í ·áñÍáõÙ, ϳñÍ»Éáíª Ã¿ ¹³ ¿ »é³Ý¹Á: ÜϳïáõÙ »Ýù ³ÛÉáó ûûõ ûñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »õ ³Ýï»ëáõÙª Ù»ñ ͳÝñ ë˳ÉÝ»ñÁ: ²ÝÙÇç³å¿ë ½·áõÙ »Ýù áõ ÏßéáõÙ íÇßïÁª áñ Ù»½ å³ï׳éáõÙ »Ý áõñÇßÝ»ñÁ, »õ ã»Ýù Ùï³ÍáõÙ »ñµ»ùª ÿ ÇÝã»ñ »Ý ÏñáõÙ Ýñ³Ýù Ù»ñ å³ï׳éáí: àí ³ñ¹³ñáõû³Ùµ ¿ ¹³ïáõÙ Çñ»Ý, ï»ëÝáõÙ ¿ª áñ áõñÇßÝ»ñÇÝ Ëëïáõû³Ùµ ¹³ï»Éáõ Çñ³õáõÝù ãáõÝÇ: 2. Ü»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ ÝáõÇñáõ³Í Ù³ñ¹Ý ³Ù¿ÝÇó ³é³ç Çñ Ñá·áõ Ù³ëÇÝ ¿ Ùï³ÍáõÙ, áõß³¹Çñ ¿ Çñ ûñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ »õ Éé³Ï»³óª áõñÇßÝ»ñÇ å³Ï³ëáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹ÇÙ³ó: Ü»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ áõ µ³ñ»å³ßïáõû³ÝÁ ã»ë ϳñáÕ ïÇñ³Ý³É, »Ã¿ ãëáíáñ»ë Éé»É ³ÛÉáó í³ñùÇ ßáõñç »õ ùá Ñá·Çáí¹ ÙdzÛÝ ½µ³Õáõ»É: ºÃ¿ ³ãù»ñ¹ ùá ³ÝÓÇ »õ ²ëïÍáÛ íñ³Û ÙdzÛÝ ë»õ»é»ë, ³ñï³ùÇÝ ³ß˳ñÑÁ ù»½ ß³ï ãÇ Ùï³Ñá·Ç: à±õñ »ë ó÷³éáõÙ, »ñµ ÙÇïù¹ óñáõÙÝ»ñÇÝ »ë Û³ÝÓÝáõÙ. DZÝã û·áõï ù»½, »Ã¿ ÙïáíÇÝ ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑáí Ù¿Ï ßñç³·³Û»ë »õ Ùáé³óáõû³Ý Ù³ïÝ»ë ÇÝù¹ ù»½: ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ˳ճÕáõÃÇõÝ »õ ²ëïÍáÛ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÇõÝ í³Û»É»É, å¿ïù ¿ Ññ³Å³ñáõ»ë ³Ù¿Ý ÇÝãÇó »õ Ñá·áõ¹ ÷ñÏáõû³Ý Ù³ëÇÝ ÙdzÛÝ Ùï³Í»ë: 3. Ðá·»õáñ Ï»³ÝùáõÙ µ³õ³Ï³Ý ³é³ç³¹ÇÙ³Í ÏÁ ÉÇÝ»ë, »Ã¿ Ó»ñµ³½³ïáõ»ë ³éûñ»³Û Ñá·ë»ñÇó: Ðá·Ç¹, ÙÇÝã¹»é, ß³ï ÏÁ ïáõÅÇ, »Ã¿ ³ñÅ¿ù ÁÝÍ³Û»ë ³Ýó³õáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ: ÂáÕ áñ ù»½ ѳٳñ ãÉÇÝÇ áãÇÝã ³õ»ÉÇ Ù»Í, ³õ»ÉÇ íë»Ù, ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ áõ ÁݹáõÝ»ÉǪ ù³Ý ²ëïáõ³Í »õ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ µ³ñÇùÝ»ñÁ: ´³ó³ñӳϳå¿ë áõݳÛÝ ë»åÇñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó µËáÕ µáÉáñ ѳ×áÛùÝ»ñÝ áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ²ëïáõ³Í³ë¿ñ Ñá·ÇÝ ³ñѳٳñÑáõÙ ¿ ³ÛÝ ³Ù¿Ýݪ ÇÝãÁ ëïáñ³¹³ë ¿ ²ëïÍáõÝ: Ú³õÇï»Ý³Ï³Ý, ³ÝÑáõÝ áõ ³Ù»Ý³Ï³ñáÕ ²ëïáõ³Í ÆÝùÝ ¿ ˳ճÕáõÃÇõÝÝ Çñ Ñá·áõ »õ ×ßÙ³ñÇï áõñ³ËáõÃÇõÝÝ Çñ ëñïÇ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

33

¶ÈàôÊ ¼. زøàôð ÊÔÖÆ ´ºðÎð²ÜøÀ

1. §´³ñÇ Ù³ñ¹áõ ÷³éùÝ Çñ ËÕ×Ç íϳÛáõÃÇõÝÝ ¿¦ (2Îñ 1, 12): ÊÇÕ×¹ Ù³ùáõñ å³ÑÇñ »õ ½áõ³ñÃáõÃÇõÝÁ ³Ýå³Ï³ë ÏÁ ÉÇÝÇ ëñïÇó¹: سùáõñ ËÇÕ×Á ѳٵ»ñáõÙ ¿ ³Ù¿Ý ÇÝãÇ »õ ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç ³Ý·³Ù áõñ³Ë ¿: ÆëÏ ³ñ³ï³õáñáõ³Í ËÇÕ×Á ÙÇßï ïñïáõÙ ¿ áõ íñ¹áíáõ³Í: ²Ýå³ïÙ»ÉÇ ËݹáõÃÇõÝ ÏÁ í³Û»É»ë, »Ã¿ ËÇÕ×¹ ã۳ݹÇÙ³ÝÇ ù»½: ´³ñÇ ·áñÍ»ñǹ ѳٳñ ÙdzÛÝ áõñ³Ë³óÇñ: â³ñ³ÙÇïÝ»ñÝ ³Ý˳éÝ áõñ³ËáõÃÇõÝ »õ Ñá·»õáñ ³Ý¹áññ ãáõÝ»Ý, áñáíÑ»ï»õ §³Ùµ³ñÇßïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ˳ճÕáõÃÇõÝ ãϳۦ, – ³ëáõÙ ¿ î¿ñÁ (ºë 57, 21): ºõ »Ã¿ ³Û¹ ÝáÛÝ ³Ýûñ¿ÝÝ»ñÁ Û³Ûï³ñ³ñ»Ý ³Ý·³Ù, ÿ. §Ø»Ýù ˳ճÕáõÃÇõÝ áõÝ»Ýù, Ù»Ýù ½»ñÍ »Ýù ¹Åµ³ËïáõÃÇõÝÝ»ñÇó »õ á±í ϳñáÕ ¿ Ù»½ íݳë»É¦ (ºñ 5, 12), ÙÇ° ѳõ³ï³, áñáíÑ»ï»õ îÇñáç µ³ñÏáõÃÇõÝÝ ¿ ³Ñ³ ѳëÝ»Éáõ Ýñ³Ýó, Ýñ³Ýó ·áñÍ»ñÝ ³ÝÑ»ï³Ý³Éáõ »Ý, ÇëÏ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÁª ãù³Ý³Éáõ: 2. ²ëïáõ³Í³ë¿ñ Ñá·áõ ѳٳñ ¹Åáõ³ñ ã¿ å³ñÍ»Ý³É Ïñ³Í Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñáí, áñáíÑ»ï»õ ³Û¹ å³ñͳÝùÁ ÚÇëáõëÇ Ê³ãÇó ¿ ïñõáõÙ Çñ»Ý: ì³Õ³ÝóáõÏ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÷á˳¹³ñÓ³µ³ñ ÙÇÙ»³Ýó ïáõ³Í ÷³éùÁ: ²ß˳ñÑÇ ÷³éùÇÝ ÙÇßï ¿É ¹³éÝáõÃÇõÝÝ»ñ áõ ïñïÙáõÃÇõÝÝ»ñ »Ý ˳éÝáõ³Í: ²ñ¹³ñÝ»ñÇ ÷³éùÁ áã ÿ Ù³ñ¹Ï³Ýó µ»ñ³ÝáõÙ ¿, ³ÛÉ Çñ»Ýó ËÕ×Ç íϳÛáõû³Ý: ²ñ¹³ñÝ»ñÇ µ»ñÏñ³ÝùÁ ²ëïÍáõó ¿ »õ ²ëïÍáÛ Ù¿ç, ÇëÏ Çñ»Ýó ·áÑáõݳÏáõÃÇõÝÁ µËáõÙ ¿ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÇó: àí ϳٻÝáõÙ ¿ ѳëÝ»É ×ßÙ³ñÇï áõ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùÇÝ, ãÇ Ùï³ÍáõÙ ³Ý·³Ù ³Ýó³õáñÇ Ù³ëÇÝ: ÆëÏ áí ³ÝóáÕÇÏ Ù»ÍáõÃÇõÝÝ»ñÝ ¿ ÷ÝïéáõÙ »õ ãÇ ³ñѳٳñÑáõÙ ¹ñ³Ýù ³ÙµáÕç ëñïáí, ѳëϳóÝáõÙ ¿ª ÿ ãÇ ëÇñáõÙ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùÁ: êñïÇ íÇÃ˳ñÇ ³Ý¹áññ ¿ í³Û»Éáõ٠ݳª áí ÙÇ»õÝáÛÝ ³Ýï³ñµ»ñáõû³Ùµ ¿ ÁݹáõÝáõÙ »°õ ·áí³ë³ÝùÝ»ñÁ, »°õ ۳ݹÇÙ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ: 3. سùáõñ ËÇÕ× áõÝ»óáÕÁ ·áѳÝáõÙ ¿ ùãáí »õ ß³ï ßáõï ˳ճÕõáõÙ: ²õ»ÉÇ ëáõñµ ã»ëª »ñµ Ù³ñ¹ÇÏ ·áíáõÙ »Ý ù»½, »õ áã ¿É ³õ»ÉÇ ëïáñª »ñµ ݳ˳ïõáõÙ »ë Ýñ³ÝóÇó: ØÝáõÙ »ë ³Ûݪ ÇÝã áñ »ë, »õ ³ñųÝÇ ã»ë ³õ»ÉÇ Ù»Í Ñ³Ù³ñáõ»Éáõª ù³Ý ÇÝã áñ »ë ²ëïÍáÛ ³é³ç: ºÃ¿ ³õ»ÉÇ ³ÛÝ ùÝÝ¿Çñª ÿ ÇÝã »ë Ý»ñùáõëï ëñïǹ Ù¿ç, áã Ù¿Ï Ï³ñ»õáñáõÃÇõÝ ã¿Çñ ï³Û ³ÝÓǹ ßáõñç ³ñï³Û³Ûïáõ³Í ϳñÍÇùÝ»ñÇÝ: سñ¹ÇÏ »ñ»ëÇÝ »Ý ݳÛáõÙ, ÙÇÝã ²ëïáõ³Í ùÝÝáõÙ ¿ ëñï»ñÁ (1· 16, 7): سñ¹ÇÏ ³Ï³Ý³ï»ë »Ý ·áñÍÇÝ, ÇëÏ ²ëïáõ³Í ÏßéáõÙ ¿ ¹Çï³õáñáõÃÇõÝÁ: ÊáݳñÑ Ñá·ÇÝ»ñÇÝ ¿ Û³ïáõÏ ß³ñáõÝ³Ï µ³ñ»·áñÍ»ÉÝ ³é³Ýó Çñ»Ýó ³ÝÓÇ ßáõñç áñ»õ¿ ¹ñ³Ï³Ý ϳñÍÇù áõݻݳÉáõ: ²ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó µËáÕ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó Ññ³Å³ñáõ»ÉÁ Ýß³Ý ¿ ëñïÇ Ù»Í Ù³ùñáõû³Ý »õ ²ëïÍáÛ íñ³Û áõÝ»ó³Í ³Ýë³ë³Ý íëï³Ñáõû³Ý: àí ³ñï³ùÇÝ íϳÛáõÃÇõÝ ãÇ ÷ÝïéáõÙ Çñ ³ÝÓÇ Ñ³Ù³ñ, Û³ÛïÝáõÙ ¿ª ÿ ²ëïÍáõÝ ¿ Û³ÝÓÝáõ»É ³ÙµáÕçáíÇÝ: àñáíÑ»ï»õ, ³ëáõÙ ¿ äûÕáë ²é³ù»³ÉÁ. §à°ã ÿ ݳ ¿ ÁÝïñ»³ÉÁª áí ÇÝùÝ Çñ»Ý ¿ ÁÝͳÛáõÙ, ³ÛÉ Ý³ª áõÙ ÁÝͳÛáõÙ ¿ î¿ñÝ ÆÝùÁ¦ (2Îñ 10, 18): Ðá·»õáñ Ï»³ÝùÇÝ ÝáõÇñáõ³Í Ù³ñ¹Ï³Ýó ¿ Û³ïáõÏ ëñïáí ²ëïÍáõÝ Ùdzó³Í ³åñ»ÉÝ áõ ³ñï³ùáõëï ãϳåáõ»ÉÝ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ: ¶ÈàôÊ ¾. êÆðºÈ ÚÆêàôêÆÜ ²Ø¾Ü ÆÜâÆò ²ôºÈÆ

1. ºñ³Ýǯ Ýñ³Ýª áí ѳëϳÝáõÙ ¿ª ÿ ÇÝã ¿ Ý߳ݳÏáõÙ ÚÇëáõëÇÝ ëÇñ»É »õ Ç ë¿ñ ÚÇëáõëÇ ³ñѳٳñÑ»É ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÁ: ä¿ïù ¿ Ù»ñ ëÇñïÝ ³Ýç³ï»Ýù ÙÇõë µáÉáñ ëÇñ»ÉÇÝ»ñÇó, áñáíÑ»ï»õ ÚÇëáõë ϳٻÝáõÙ ¿ ëÇñáõ»É ³é³ÝÓÇÝ »õ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó ³õ»ÉÇ: ²ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ë¿ñÁ ˳µ¿³Ï³Ý ¿ áõ ÷á÷á˳ϳÝ, ÇëÏ ÚÇëáõëÇ ë¿ñÁª ѳõ³ï³ñÇÙ áõ ï»õ³Ï³Ý: àí ϳåõáõÙ ¿ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ, ÁÝÏÝáõÙ ¿ Ýñ³Ýó å¿ë »õ Ýñ³Ýó Ñ»ï. ÇëÏ áí ÷³ñõáõÙ ¿ ÚÇëáõëÇÝ, ÙÝáõÙ ¿ ³Ýë³ë³Ý: êÇñÇñ »õ áñå¿ë ÁÝÏ»ñ áõÝ»óÇñ Üñ³Ýª áí ù»½ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

34

ãÇ ÉùáõÙ »ñµ»ù, ÝáÛÝÇëÏ »ñµ Ñ»é³ÝáõÙ »Ý ù»½ÝÇó µáÉáñÁ. ÇëÏ »ñµ ѳëÝÇ í³Ë׳ݹ, ãÇ ÃáÕÝ»Éáõª áñ ³Ýí»ñ³¹³ñÓ Ïáñëï»³Ý Ù³ïÝáõ»ë: Î³Ù³Û Ã¿ ³Ï³Ù³Û, ÙÇ ûñ ѳñÏ ¿ ÉÇÝ»Éáõ µ³Å³Ýáõ»É ³Ù¿ÝùÇó »õ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó:

àÕç ÿ ٳѳٻñÓ, Ùݳ° ÚÇëáõëÇ Ùûï »õ ³å³õÇÝÇñ Üñ³ ѳõ³ï³ñÙáõû³ÝÁ. »ñµ µáÉáñÁ ù»½ Éù»Ýª ÙdzÛÝ ÆÝùÁ ÏÁ ϳñáÕ³Ý³Û û·Ý»É ù»½: ²Ñ³ ³Ù»Ý³ëÇñ»Éǹ. ܳ ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ Ù¿Ï ³ÛÉ µ³ÅÝ»ÏÇó áõݻݳÉ, å³Ñ³ÝçáõÙ ¿ ëÇñï¹ ³ÙµáÕçáíÇÝ, áñå¿ë½Ç ÙdzÛÝ ÆÝùÝ ³ÛÝï»Õ ó·³õáñÇ: ºÃ¿ ÉÇáíÇÝ Ññ³Å³ñáõ¿Çñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ëÇñáõó, ÚÇëáõë ëÇñáí ÏÁ µÝ³Ïáõ¿ñ ëñïǹ Ù¿ç: ØÇ ûñ Ïáñ³Í »ë áñ³Ï³õáñ»Éáõ ³ÛÝ ³Ù¿Ýݪ ÇÝã ³ÛÅÙ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ »ë ï³ÉÇë ÚÇëáõëÇ ÷á˳ñ¿Ý: ØÇ° Û»ÝáõÇñ ù³Ùáõó ï³ñáõµ»ñáõáÕ »Õ¿·ÇÝ »õ ÙÇ° íëï³ÑÇñ Ýñ³Ý, áñáíÑ»ï»õ §³Ù¿Ý Ù³Ñϳݳóáõ Ù³ñÙÇÝ ËáïÇ å¿ë ¿ »õ Ýñ³ ÷³éùÝ ³ÝóÝáõÙ ¿ ¹³ßïÇ Í³ÕÇÏÝ»ñÇ Ýٳݦ (ºë 40, 6): Ú³×³Ë ÏÁ ë˳Éáõ»ë, »Ã¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó ßáõñç Çñ»Ýó ï»ëùÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ Ï³ñÍÇù ϳ½Ù»ë. ÇëÏ Ýñ³ÝóÇó ³ÏÝϳɳ͹ ß³ÑÇ áõ ÙËÇóñáõû³Ý ÷á˳ñ¿Ý íݳëÝ»ñ ¿ ÙdzÛݪ áñ Ïñ»Éáõ »ë: ²Ù¿Ý ÇñáÕáõû³Ý Ù¿ç ÚÇëáõëÇÝ ÷ÝïéÇñ »õ ÏÁ ·ïÝ»ë Üñ³Ý ³Ù¿Ýáõñ. ÇëÏ »Ã¿ ³ÝÓ¹ ÷Ýïé»ë, ³ÛÝ ³Ûá° ÏÁ ·ïÝ»ë, ë³Ï³ÛÝ ÏáñͳÝٳݹ ѳٳñ ÙdzÛÝ: àñáíÑ»ï»õ ÚÇëáõëÇÝ ãÑ»ï»õáÕ Ù³ñ¹Ý ÇÝùÝ Çñ»Ý ³õ»ÉÇ ß³ï ¿ íݳëáõÙª ù³Ý Çñ µáÉáñ ÃßݳÙÇÝ»ñÝ Ç ÙdzëÇÝ: ¶ÈàôÊ À. Ðයôàð ØîºðØàôÂÆôÜ ÚÆêàôêÆ Ðºî

1. ºñµ ÚÇëáõë Ù»½ Ñ»ï ¿, ³Ù¿Ý µ³Ý ù³Õóñ ¿ »õ ¹Åáõ³ñ ãÇ ÃõáõÙ áãÇÝã. ÇëÏ »ñµ ÚÇëáõë Ñ»é³ÝáõÙ ¿, ͳÝñ ¿ ¹³éÝáõÙ ³Ù¿Ý µ³Ý: ØËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³ñÅ¿ù³½áõñÏ »Ý, »ñµ ÚÇëáõë ÉéáõÙ ¿ Ñá·áõ ËáñùáõÙ. ÙÇÝã ÚÇëáõëÇ ÙdzÛÝ Ù¿Ï ËûëùÝ ³ñ¹¿Ý µ³õ³Ï³Ý ¿ Ù»½ ù³Õóñáõû³Ùµ ÉóÝ»Éáõ ѳٳñ: سñdz٠س·¹³Õ»Ý³óÇÝ ÙDZÿ ÇëÏáÛÝ ãÑ»é³ó³õ ³ÛÝ ï»ÕÇóª áõñ Ýëï³Í ɳÉÇë ¿ñ, »ñµ Çñ ùáÛñÁª سñóÝ, ³ë³ó Çñ»Ý. §ì³ñ¹³å»ïÁ ϳÝãáõÙ ¿ ù»½¦ (ÚíÑ 11, 28): ²¯Ñ, »ñç³ÝÇÏ å³Ñ, áñáõÙ ÚÇëáõë Ù»½ ³ñóáõÝùÝ»ñÇ ÙÇçÇó ϳÝãáõÙ ¿ ¹¿åÇ áõñ³ËáõÃÇõÝÁ êáõñµ Ðá·áõ: àñù³¯Ý ãáñ áõ ³Ý½·³Û ¿ ëÇñï¹ ³é³Ýó ÚÇëáõëÇ: àñù³¯Ý ÛÇÙ³ñ »ë áõ ³ÝÙÇï, »ñµ ÚÇëáõëÇó µ³óÇ ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý »ë ¹»é ϳٻÝáõÙ áõݻݳÉ. ë³ ³õ»ÉÇ Ù»Í íÝ³ë ¿ª ù³Ý »Ã¿ ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑÁ ÏáñóÝ¿Çñ: 2. ƱÝã ϳñáÕ ¿ ï³É ù»½ ³ß˳ñÑÝ ³é³Ýó ÚÇëáõëÇ. ³åñ»ÉÝ ³é³Ýó ÚÇëáõëǪ ³Ýï³Ý»ÉÇ ¹ÅáËù ¿, ÇëÏ ³åñ»ÉÁ ÚÇëáõëÇ Ñ»ïª »ñç³ÝÏáõÃÇõÝÝ ¿ ¹ñ³ËïÇ: ÂßݳÙÇÝ»ñÁ ã»Ý ϳñáÕ íݳë»É ù»½, »ñµ ÚÇëáõëÇ Ñ»ï »ë: ÚÇëáõëÇÝ ·ïÝáÕÁ ³ÝÑáõÝ ·³ÝÓ ¿ ·ïÝáõÙ, ÙÇ ·»ñ³½³Ýó µ³ñÇù: ÆëÏ áí ÏáñóÝáõÙ ¿ ÚÇëáõëÇÝ, ÏáñóÝáõÙ ¿ ³Ù¿Ý µ³Ý, ³õ»ÉǪ ù³Ý »Ã¿ ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑÁ Ïáñóñ³Í ÉÇÝ¿ñ: ²åñ»ÉÝ ³é³Ýó ÚÇëáõëǪ ÉñáõÙÝ ¿ ãù³õáñáõû³Ý: ÚÇëáõëÇ Ñ»ï ³åñ»ÉÝ ¿ ³Ù»Ý³Ù»Í ѳñëïáõÃÇõÝÁ: Ø»Í ÑÙïáõÃÇõÝ ¿ ÚÇëáõëÇ Ñ»ï »ñÏËûë»É ϳñáճݳÉÁ, ݳ»õ Ù»Í ÇÙ³ëïáõÃÇõݪ Üñ³Ý Ù»ñ ëñï»ñáõÙ Û³ñ³ï»õ ³ÝÙ»ÏÝ»ÉÇ å³Ñ»Éáõ Ó»õÝ ÇٳݳÉÁ: ºÕÇñ ËáݳñÑ áõ ˳ճճë¿ñ, »õ ÚÇëáõë ÏÁ µÝ³ÏáõÇ Ñá·áõ¹ Ù¿ç: ºÕÇñ ³ëïáõ³Í³å³ßï áõ Ñ»½³µ³ñáÛ, »õ ÚÇëáõë ù»½ Ùûï ÏÁ ÙݳÛ: γñáÕ »ë Ñ»é³óÝ»É Üñ³Ý ³ÝÙÇç³å¿ë »õ ÏáñóÝ»É Æñ ßÝáñÑÁ, »Ã¿ ³ñï³ùÇÝ Ññ³åáÛñÝ»ñáí ï³ñáõ»ë: ºÃ¿ Ñ»é³Ý³ë ÚÇëáõëÇó, »Ã¿ ÏáñóÝ»ë Üñ³Ý, á±í ¿ ÉÇÝ»Éáõ ³ÛÝų٠³å³õ¿Ý¹ áõ ÁÝÏ»ñ¹: ²é³Ýó ÁÝÏ»ñáç ã»ë ϳñáÕ »ñç³ÝÇÏ ³åñ»É, µ³Ûó »Ã¿ ÁÝÏ»ñ¹ ÚÇëáõë ÆÝùÁ ã¿, ïËáõñ »ë ÙݳÉáõ ÙÇßï »õ Ûáõë³Ë³µ: àñù³¯Ý ³ÝÙÇï »ë, »ñµ áõñÇßÇÝ »ë íëï³ÑáõÙ »õ Ýñ³ÝÇó ëå³ëáõÙ áõñ³ËáõÃÇõݹ: ܳËÁÝïñ»ÉÇ ¿, áñ ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑÁ ù»½ ÃßݳÙÇ ¹³ñÓÝ»ëª ù³Ý ïñïÙ»óÝ»ë ÚÇëáõëÇÝ: ´áÉáñ ëÇñ»ÉÇÝ»ñÇ Ù¿çª ÃáÕ áñ ÚÇëáõë ÙdzÛÝ ÉÇÝÇ ùá ³Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇÝ: êÇñÇñ ÙÇõëÝ»ñÇÝ Û³ÝáõÝ ÚÇëáõëÇ, ÇëÏ ÚÇëáõëÇݪ ÆÝùÝ Æñ ѳٳñ: Æñ»°Ý ÙdzÛÝ ëÇñÇñ ³ÙµáÕç ëñïáí, áñáíÑ»ï»õ ÆÝùÝ ¿ ÙÇ³Ï µ³ñÇ áõ ѳõ³ï³ñÇÙ ÁÝÏ»ñÁ: ÚÇëáõëÇ Ù¿ç, ÚÇëáõëÇ Ñ³Ù³ñ ëÇñÇñ ÁÝÏ»ñÝ»ñǹ áõ ÃßݳÙÇÝ»ñǹ »õ ³ÕûÃÇñ µáÉáñÇ Ñ³Ù³ñ, áñå¿ë½Ç µáÉáñÝ ¿É ëÇñ»Ý áõ ׳ݳã»Ý Üñ³Ý: ØÇ° ϳٻóÇñ ݳ˳å³ïõáõÃÇõÝ áõÝ»Ý³É áñ»õ¿ Ù¿ÏÇ ·Ý³Ñ³ï³ÝùÇ áõ ëÇñáÛ Ù¿ç, áñáíÑ»ï»õ ÝÙ³Ý © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

35

·Ý³Ñ³ï³ÝùÝ áõ ë¿ñÁ ÙdzÛÝ ²ëïÍáõÝ »Ý í³Û»ÉáõÙ, áñÇÝ Ñ³õ³ë³ñ ã¿ áã áù: ØÇ° ϳٻóÇñª áñ ÇÝã áñ Ù¿ÏÝ Çñ ëñïÇ ËáñùáõÙ Çõñ³Û³ïáõÏ Ñ³Ù³Ïñ³Ýù áõÝ»Ý³Û ùá ѳݹ¿å, »õ ¹áõ ÝáÛÝå¿ë ³ÝÓáõÏ ëÇñáí ÙÇ° ϳåáõÇñ áõñÇßÇÝ, ³ÛÉ ÃáÕ áñ ÚÇëáõë ÙdzÛÝ µÝ³ÏáõÇ ùá »õ µ³ñÇ Ï³Ùù áõÝ»óáÕ µáÉáñ ³ÝÓ³Ýó ëñï»ñáõÙ: 3. êñïáí Ù³ùáõñ »ÕÇñ áõ ³½³ï, ÙÇ° ϳåáõÇñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ: ä³ñï³õáñ »ë Ññ³Å³ñáõ»É ³Ù¿Ý ÇÝãÇó »õ ³Ý³ñ³ï ëÇñï ÝáõÇñ»É ²ëïÍáõÝ, »Ã¿ ³Ýßáõßï ϳٻÝáõÙ »ë ï»ëÝ»É áõ ×³ß³Ï»É Æñ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁ: ´³Ûó ³Ûë ϳï³ñ»Éáõû³ÝÁ ã»ë ϳñáÕ Ñ³ëÝ»É, »Ã¿ ßÝáñÑÁ ãÁÝÏ»ñ³ÏóÇ ù»½ »õ ãû·ÝÇ ëÇñï¹ ³½³ï áõ ¹³ï³ñÏ å³Ñ»É ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ëÇñáõó, áñå¿ë½Ç ³ÛÝ ÚÇëáõëÇÝ ÙdzÛÝ ÙdzݳÛ: àñáíÑ»ï»õ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßÝáñÑÁ ѽûñ³óÝáõÙ ¿ Ñá·ÇÝ µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñÇ ³ëå³ñ¿½áõÙ, ÇëÏ »ñµ ³ÛÝ Ñ»é³ÝáõÙ ¿, Ñá·ÇÝ ïݳÝÏ, ³ÝϳñáÕ »õ ϳñÍ»ë ÿ ¹³ï³å³ñïáõ³Í ¿ ÙÝáõÙ: ê³Ï³ÛÝ ÝÙ³Ý ¹¿åù»ñáõÙ ³Ý·³Ù ãå¿ïù ¿ ÁÝÏ×áõ»ë, ³ÛÉ Ñ³Ý¹³ñï ëñïáí ѳٳϻñåáõ»ë ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÇÝ »õ ³Ù¿Ý µ³Ý Ïñ»ë Ç ë¿ñ ÚÇëáõëÇ, áñáíÑ»ï»õ ³Ù³éÝ ¿ Û³çáñ¹áõÙ ÓÙé³ÝÁ, ó»ñ»ÏÁª ·Çß»ñáõ³Ý, »õ ³ÝùáÛà ˳ճÕáõÃÇõÝÝ ¿ ïÇñáõÙ ÷áÃáñÇÏÇó Û»ïáÛ: ¶ÈàôÊ Â. Ðð²Ä²ðàôØ ØÊƲðàôÂÆôÜܺðÆò

1. ¸Åáõ³ñ ã¿ Ù»ñÅ»É Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »ñµ í³Û»ÉáõÙ »Ýù ³ëïáõ³Í³ÛÇÝÁ: ´³Ûó Ù»Í, ß³ï Ù»Í Ñ»ñáëáõÃÇõÝ ¿ Ññ³Å³ñáõ»ÉÁ »°õ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ »°õ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ²ëïÍáÛ ÷³éùÇ Ñ³Ù³ñ ëÇñáí ÁݹáõÝ»Éáí áõ Ïñ»Éáí Ù»ñ ëñï»ñÇ ³ùëáñÁ, ã÷Ýïé»Éáí Ù»ñ ³ÝÓÁ »õ ϳñ»õáñáõÃÇõÝ ãï³Éáí Ù»ñ ³ñųÝÇùÝ»ñÇÝ: ¼³ñٳݳÉÇ ã¿, áñ áõñ³Ë »ë áõ »é³Ý¹áõÝ, »ñµ ßÝáñÑÁ Ý»ñÏ³Û ¿ Ñá·áõ¹ ËáñùáõÙ. µáÉáñÝ »Ý ϳٻÝáõÙ í³Û»É»É ³Û¹ íÇ׳ÏÁ: ²Ý³ñ·»Éù áõ ½áõ³ñà ¿ ÁÝóÝáõ٠ݳª áõÙ ³é³ç ¿ ÙÕáõÙ ²ëïÍáÛ ßÝáñÑÁ: ²ÛëåÇëÇÝ »ñµ»ù ãÇ ½·³Û µ»éÇ Í³ÝñáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ²Ù»Ý³Ï³ñáÕÝ ¿ Ýñ³Ý í»ñóñ»É Æñ µ³½áõÏÝ»ñÇ Ù¿ç, ³ÝëË³É áõÕÇÝ»ñáõÙ ³é³çÝáñ¹»Éáí: 2. ´Ýáõû³ÝÁ Û³ïáõÏ ÇñáÕáõÃÇõÝ ¿ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÷ÝïéïáõùÁ, »õ ³ÛÝù³Ý ¿É ¹ÇõñÇÝ ã¿ ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÇó Ññ³Å³ñáõ»ÉÁ: Æñ ºåÇëÏáåáëÇÝ Ñ³õ³ï³ñÇÙ ÙݳÉáí ѳݹ»ñÓ, ȳõñ»ÝïÇáë íÏ³Ý Û³Õûó ³ß˳ñÑÇÝ, áñáíÑ»ï»õ ³ñѳٳñÑ»ó ½·³Û³Ï³Ý ³Ù¿Ý µ³Ý: Æ ë¿ñ ÚÇëáõëÇ, Ñ»½áõû³Ùµ Ïñ»ó ¹³éÝ µ³Å³ÝáõÙÁ øë»ëïáë ø³Ñ³Ý³Û³å»ïÇó, áñÇÝ Ï³åáõ³Í ¿ñ áñ¹Ç³Ï³Ý ·áÕïñ ëÇñáí: ²ñ³ñãÇ ëÇñáí Û³Õûó ³ñ³ñ³ÍÇ ëÇñáÛÝ »õ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÁ ·»ñ³¹³ë»ó Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙËÇóñáõû³ÝÁ: ¸áõ ÝáÛÝå¿ë, ³Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇ áõ ³Ù»Ý³Ùï»ñÇÙ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇó¹ ³Ý·³Ù Ñ»é³Ý³É ëáíáñÇñ Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ: ØÇ° ³Ýѳݷëï³óÇñ, »Ã¿ ÁÝÏ»ñ¹ ù»½ Û³ÝϳñÍ ÉùÇ, ³ÛÉ Ùï³ÍÇñª áñ ÙÇ ûñ ³Ï³Ù³Û µ³Å³Ýáõ»Éáõ ¿Çù ÙÇÙ»³ÝóÇó: 3. Æñ ëñïáõÙ »ñϳñ³ï»õ áõ µáõéÝ å³Ûù³ñÝ»ñ ÙÕ»Éáõó Û»ïáÛ ¿ ÙdzÛÝ, áñ Ù³ñ¹ ëáíáñáõÙ ¿ Û³ÕÃ»É Çñ ³ÝÓÇÝ »õ µáÉáñ ½·³óáõÙÝ»ñÝ ³é ²ëïáõ³Í µ³ñÓñ³óÝ»É: ºñµ Ù³ñ¹ÇÏ Çñ»Ýó áõÅ»ñÇ íñ³Û »Ý Û»ÝõáõÙ, ßáõïáí »Ý Ï³ñÇùÝ áõÝ»ÝáõÙ ¹ÇÙ»Éáõ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ÆëÏ áí µáñµáùáõ³Í ¿ ÚÇëáõëÇ ëÇñáí »õ áõÝÇ Üñ³ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ Ñ»ï»õ»Éáõ »é³Ý¹Á, ³ÝÓݳïáõñ ãÇ ÉÇÝáõÙ ³ñï³ùÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ³ÛÉ Ç ë¿ñ ÚÇëáõëÇ Û³ÝÓÝ ¿ ³éÝáõÙ ¹Åáõ³ñ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñ áõ ͳÝñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñ: ºñµ ²ëïáõ³Í Ñá·»õáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ¿ ³é³ùáõÙ ù»½, ÁݹáõÝÇñ ¹ñ³Ýù »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ùµ, ÙÇßï ë³Ï³ÛÝ ·Çï³ÏÇóª áñ ³ñųÝÇùÝ»ñǹ ³ñ¹ÇõÝùÁ ã»Ý, ³ÛÉ ÓñÇ å³ñ·»õÝ »Ý ²ëïÍáÛ: ¸ñ³Ýó ѳٳñ ÙÇ° Ñå³ñï³óÇñ, ß³ï ÙÇ° áõñ³Ë³óÇñ »õ ³ÝÓݳѳ×áõû³ÝÁ ÙÇ° ïñáõÇñ »ñµ»ù: ²Û¹ ßÝáñÑÝ»ñÝ ÁݹáõÝ»ÉÇë ¿°É ³õ»ÉÇ ËáݳñÑáõÇñ, ¿°É ³õ»ÉÇ ³ñÃáõÝ »ÕÇñ »õ »ñÏÇõճͪ µáÉáñ ·áñÍ»ñáõÙ, áñáíÑ»ï»õ ³Û¹ å³ÑÝ ³ÝóÝ»Éáõ ¿ »õ ßáõïáí íñ³Û »Ý ѳëÝ»Éáõ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ÆëÏ »ñµ ½ñÏáõ»ë © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

36

ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ÙÇ° íѳïáõÇñ, ³ÛÉ Ñ³Ùµ»ñáõû³Ùµ áõ ËáݳñÑáõû³Ùµ ëå³ëÇñ îÇñáç Ýáñ³Ýáñ ³Ûó»ÉáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ. ܳ ³Ù»Ý³Ï³ñáÕ ¿ »õ ϳñáÕ ¿ ³é³õ»É Ù»Í ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí ë÷á÷»É Ñá·Ç¹: ²ëïÍáÛ ³Ûë í³ñáõ»É³Ï»ñåÁ Ýáñ ã¿, »õ áã ¿É ³ÝͳÝûê Æñ ׳ݳå³ñÑÝ»ñÇÝ ï»Õ»³Ï áõ ÷áñÓ³éáõ ³ÝÓ³Ýó. ³Ûë ÝáÛÝ áõÕÇáí »Ý ù³ÛÉ»É µáÉáñ êñµ»ñÝ áõ Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÁ: 4. ÞÝáñÑÇ Ý»ñϳÛáõÃÇõÝÁ ½·³Éáí, ¸³õÇà سñ·³ñ¿Ý ·áãáõÙ ¿ñ. §²é³ïáõû³Ýë Ù¿ç ³ë³óÇ, ÿª ã»Ù ë³ë³ÝáõÇ »ñµ»ù¦, ÇëÏ »ñµ ßÝáñÑÁ Ñ»é³ó³õ, ѳé³ã»ó. §î¿ñ, ÙÇ ÏáÕÙ ßñçáõ»óÇñ ÇÝÓÝÇó »õ Ñá·Çë ÇëÏáÛÝ Ëéáíáõ»ó¦: ²Ûë íñ¹áíÙáõÝùÇ Ù¿ç, ë³Ï³ÛÝ, ݳ ã¿ñ Ûáõë³ÉùõáõÙ, ³ÛÉ ³õ»ÉÇ Ù»Í »é³Ý¹áí ³ÕûÃáõÙ ¿ñ. §î¿ñ, ѳé³ã³ÝùÝ»ñë ÙÇÝã»õ ·³Ñ¹ åÇïÇ µ³ñÓñ³óݻ٠»õ ø»½ å³Õ³ï»Ù¦: ²å³ ÁݹáõÝáõÙ ¿ñ ³ñ¹ÇõÝùÝ Çñ ³ÕûÃùÝ»ñÇ »õ íϳÛáõÙª áñ Çñ ³Õ³ã³ÝùÝ»ñÁ Éëáõ»É ¿ÇÝ. §î¿ñÁ Éë»ó ÇÙ ³ÕûÃùÝ»ñÇ Ó³ÛÝÁ, ·Ã³ó ÇÝÓ »õ û·Ý»ó¦: §êáõ·ë óÝÍáõû³Ý í»ñ³Í»óÇñ »õ áõñ³Ëáõû³Ý ѳݹ»ñÓÝ»ñáí å³ï»óÇñ ÇÝÓ¦ (êÕÙ 29, 7-12): ø³ÝÇ áñ ²ëïáõ³Í êñµ»ñÇ Ñ»ï ³Ûëå¿ë ¿ í³ñõáõÙ, áõñ»ÙÝ Ù»Ýù ÝáÛÝå¿ë, ãÝ³Û³Í Ù»ñ ïϳñáõû³ÝÁ, ãå¿ïù ¿ íѳïáõ»Ýù, »Ã¿ »ñµ»ÙÝ »é³Ý¹áõÝ »Ýù, ÇëÏ »ñµ»ÙÝ ¿Éª ó³Ù³ù: àñáíÑ»ï»õ îÇñáç Ðá·ÇÝ ·³ÉÇë ¿ áõ ·ÝáõÙ Æñ ϳÙùÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ: ²Ñ³ ³Ûë ¿ñ Úᵠܳѳå»ïÇ Ñ»ï»õ»³É Ëûëù»ñÇ ÇÙ³ëïÁ. §²ñß³ÉáÛëÇÝ ³Ûó»ÉáõÙ »ë Ù»½, ÇëÏ »ñ»ÏáÛ»³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõÕ³ñÏáõÙ¦ (Úáµ 7, 18): 5. à±õ٠ϳñáÕ »Ù Ûáõë³É, á±õÙ ³å³õÇÝ»É, »Ã¿ áã ²ëïÍáÛ ³ÝÑáõÝ ·Ãáõû³ÝÝ áõ »ñÏݳÛÇÝ ßÝáñÑÇÝ: àñáíÑ»ï»õ, ³Ûá°, µ³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ, ³é³ùÇÝÇ Ùdzµ³Ý³ÏÇóÝ»ñ áõ Ùï»ñÇÙ ÁÝÏ»ñÝ»ñ »Ý ÇÝÓ ßñç³å³ïáõÙ. ³Ûá°, Ñá·»õáñ ·ñù»ñ áõ Ñá·»ë÷á÷ ·ñáõÃÇõÝÝ»ñ »Ù ÁÝûñóáõÙ. ³Ûá°, ³ËáñųÉáõñ Ù»Õ»¹ÇÝ»ñ »Ù áõÝÏÁݹñáõÙ, µ³Ûó ݳ»õ ï»ëÝáõÙª áñ ³Ûë µáÉáñÁ ·ñ»Ã¿ ³Ýû·áõï ¿ª »Ã¿ ßÝáñÑÁ ãáõݻݳ٠»õ Éùáõ»Ù ïϳñáõû³Ýë Ù¿ç: ²ÛëåÇëÇ ¹¿åù»ñáõÙ ËáݳñÑ Ñ³Ùµ»ñáõÃÇõÝÇó »õ ²ëïÍáÛ ³Ù»Ý³ëáõñµ ϳÙùÇÝ Ñ³Ù³Ï»ñåáõ»Éáõó ³õ»ÉÇ ³ñ¹Çõݳõ¿ï ¹»Õ³ÙÇçáó ãϳÛ: â»Ù ï»ë»É Ù¿ÏÝ ³ÛÝù³Ý ³ëïáõ³Í³å³ßï áõ ϳï³ñ»³É, áñ »ñµ»õ¿ »ÝóñÏáõ³Í ãÉÇÝÇ ßÝáñѳ½ñÏÙ³Ý ¹³éÝáõû³ÝÝ áõ »é³Ý¹Ç Ýáõ³½Ù³ÝÁ: âÏ³Û ÙÇ êáõñµ, áñ ¹¿åÇ »ñÏݳëÉ³ó µ³ñÓáõÝùÝ»ñÁ ë³õ³éÝ³Í »õ ÙïùÇ µ³½áõÙ Éáõë³õáñáõÙÝ»ñáí ×á˳ó³Í ÉÇÝ»Éáí ѳݹ»ñÓª Ïñ³Í ãÉÇÝÇ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñ, í³Õ ÿ áõß: àñáíÑ»ï»õ ²ëïÍáÛ ï»ëáõû³ÝÁ µ³ñÓñ³Ý³Éáõ ³ñųÝÇ ã¿ Ý³ª áí Ç ë¿ñ ÝáÛÝ ²ëïÍáÛ ãÇ Ïñ»É íÇßï áõ Ý»ÕáõÃÇõÝ: öáñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ Û³×³Ë ·³ÉÇù ù³Õóñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÝ ¿ª áñ ϳÝ˳ÝßáõÙ »Ý: ºñÏݳÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹³éÝáõÃÇõÝÁ ½·³ó³ÍÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ »Ý. §Ú³ÕÃáÕÝ ¿ ׳߳ϻÉáõ, – ³ëáõÙ ¿ î¿ñÁ, – Ï»³ÝùÇ Í³éÇ åïáõÕÝ»ñÇó¦ (ÚÛï 2, 7): ²ëïáõ³Í ÙËÇóñáõÙ ¿ Ù»½, áñå¿ë½Ç Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ ¹ÇÙ³¹ñ»Éáõ áõÅ»ñ ëï³Ý³Ýù: Þáõïáí íñ³Û »Ý ѳëÝáõÙ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñå¿ë½Ç ãÑå³ñï³Ý³Ýù: àñáíÑ»ï»õ ë³ï³Ý³Ý ãÇ ÝÝçáõÙ »ñµ»ù, »õ Ù³ñÙÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÝáÛÝå¿ë Ùßï³í³é »Ý. ÙÇ° ¹³¹³ñÇñ å³Ûù³ñÇ å³ïñ³ëïáõ»Éáõó, ù³ÝÇ ¹»é ½ëåáõ³Í ã»Ý µáÉáñ ÃßݳÙÇÝ»ñ¹: ¶ÈàôÊ Ä. ºð²ÊÆîàôÂÆôÜ ²êîàô²Ì²ÚÆÜ ÞÜàðÐÆ Ð²Ø²ð

1. ÆÝãá±õ »ë ѳݷÇëï Ï»³Ýù ÷ÝïéáõÙ, »ñµ ÍÝáõ»É »ë ³ß˳ï»Éáõ ѳٳñ: ²õ»ÉÇ Ñ³Ùµ»ñáõû³Ý í³ñÅáõÇñª ù³Ý ÙËÇóñáõû³Ý, ³õ»ÉÇ Ë³ã Ïñ»Éáõª ù³Ý áõñ³Ë í³Û»ÉùÝ»ñÇ: à±í ÏÁ Ù»ñÅ¿ñ Ñá·»õáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ áõñ³ËáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »Ã¿ Ç íÇ׳ÏÇ ÉÇÝ¿ñ ¹ñ³Ýù Û³ñ³ï»õûñ¿Ý í³Û»É»Éáõ: ø³Ý½Ç Ñá·»õáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ß³ï ³õ»ÉÇ ·»ñ³½³Ýó »Ýª ù³Ý ³ß˳ñÑÇ µáÉáñ ½áõ³ñ×áõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ Ù³ñÙÝÇ µáÉáñ Ñ»ßï³ÝùÝ»ñÝ Ç ÙdzëÇÝ: ²ß˳ñÑÇ í³Û»ÉùÝ»ñÝ áõ ··áõ³ÝùÝ»ñÁ ÙÇßï áõݳÛÝ »Ý áõ ³ÙûóÉÇ: Ðá·»õáñ áõñ³ËáõÃÇõÝÝ»ñÝ »Ý ÙdzÛÝ µ»ñÏñ³ÉÇ áõ í³Û»Éáõã, áñáíÑ»ï»õ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

37

³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇó »Ý µËáõÙ »õ ²ëïÍáõó Ù³ùáõñ ËÕ×ÇÝ ßÝáñÑáõ³Í å³ñ·»õÝ»ñÝ »Ý: ´³Ûó áã áù ãÇ Ï³ñáÕ »ñϳñ³ï»õ í³Û»É»É ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ »ñϳñ ¹³¹³ñ ã»Ý ï³ÉÇë: ØïùÇ ÃÇõñ ³½³ïáõÃÇõÝÝ áõ ã³÷Ý ³Ýó³Í ÇÝùݳíëï³ÑáõÃÇõÝÁ ³ñ·»ÉùÝ»ñ »Ý »ñÏݳÛÇÝ ³Ûó»Éáõû³Ý ׳ݳå³ñÑÇÝ: ²ëïáõ³Í Ù»Í µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝ ¿ ϳï³ñáõÙ Ù³ñ¹áõ ѳݹ¿å, »ñµ ë÷á÷áõÙ ¿ Ýñ³Ý Æñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí. ë³Ï³ÛÝ Ù³ñ¹Ý ³å»ñ³Ëï ¿ª »Ã¿ ³Ù¿Ý µ³Ý ²ëïÍáõÝ ãÇ í»ñ³·ñáõÙ »ñ³Ëï³·¿ï ëñïáí: ÞÝáñÑÇ µ³ñÇùÝ»ñÁ ã»Ý ÑáëáõÙ Ù»ñ íñ³Û, áñáíÑ»ï»õ ³å»ñ³Ëï ·ïÝáõ»óÇÝù ¹ñ³Ýù å³ñ·»õáÕÇ Ñ³Ý¹¿å »õ ãµ³ñÓñ³óñÇÝù ¹ñ³Ýù ÙÇÝã»õ Çñ»Ýó ëϽµÝ³ÕµÇõñÁ: ÞÝáñÑÇÝ ³ñųÝÇ ¿ ݳª áí »ñ³Ëï³·¿ï ¿ ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹¿å, áñáíÑ»ï»õ ²ëïáõ³Í ËáݳñÑÇÝ ¿ ï³ÉÇë ³Ûݪ ÇÝã í»ñóÝáõÙ ¿ Ñå³ñïÇ Ó»éùÇó: 2. ²ëïáõ³Í ÇÙ, ã»Ù ϳٻÝáõÙ áõÝ»Ý³É ³ÛÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁª áñáÝù ½ñÏáõÙ »Ý ÇÝÓ ½ÕçÙ³Ý Ûáõ½áõÙÇó. ã»Ù ÷³÷³ùáõ٠ѳۻóáÕ³Ï³Ý ³ÛÝ Ï»³ÝùÁª áñÁ ϳñáÕ ¿ ÇÝÓ Ñå³ñïáõû³Ý ѳëóÝ»É: àñáíÑ»ï»õ ÇÝã µ³ñÓñ ¿ª ³Ýå³ÛÙ³Ý ëáõñµ ã¿. ÇÝã ù³Õóñ ¿ª ÙÇßï ɳõ ã¿. ³Ù¿Ý µ³ÕÓ³Ýù Ù³ùáõñ ã¿ »õ ÇÝã Û³ñ·áõ³Í ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÏáÕÙÇóª ϳñáÕ ¿ ïÑ³× ÉÇÝ»É ø»½: êÇñáõÙ »Ù ßÝáñÑÁ, áñÝ ÇÝÓ ÙÇßï ³õ»ÉÇ ËáݳñÑ áõ ßñç³Ñ³Û»³ó ¿ ¹³ñÓÝáõÙ »õ ïñ³Ù³¹ñáõÙ ÇÝùÝáõñ³óÙ³Ý: ÞÝáñÑÇ å³ñ·»õáí Éáõë³õáñáõ³Í »õ Ýñ³ÝÇó ½ñÏáõ»Éáõ å³ïÅáí ÷áñÓ³éáõ ¹³ñÓ³Í Ù³ñ¹Á ãÇ Û³Ý¹·ÝáõÙ µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñÝ Çñ ³ÝÓÇÝ í»ñ³·ñ»É. Áݹѳϳé³ÏÝ, ³õ»ÉÇ Ûëï³Ï ¿ ï»ëÝáõÙ Çñ ïϳñáõÃÇõÝÝ áõ Ë»Õ×áõÃÇõÝÁ: îáõñ ²ëïÍáõÝ ³Ûݪ ÇÝã ²ëïÍáõó »ë ëï³ó»É, ÇëÏ ùáÝÁ ù»½ å³ÑÇñ. å³ñ·»õ³Í ßÝáñÑÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ßÝáñÑ³Ï³É »ÕÇñ ²ëïÍáõÝ, ÇëÏ ù»½ í»ñ³·ñÇñ Û³Ýó³ÝùÝ»ñ¹ »õ Ýñ³Ýó ³ñųÝÇ å³ïÇÅÁ: ØÇßï í»ñçÇÝ ï»ÕÁ ·ñ³õÇñ »õ ù»½ ÏÁ Ù³ïáõóáõÇ ³é³çÇÝÁ, áñáíÑ»ï»õ µ³ñÓñÁ ó³ÍñÇ íñ³Û ¿ Û»ÝõáõÙ: Ø»Í êñµ»ñÝ ²ëïÍáÛ ³é³ç ³Ù»Ý³ëïáñÇÝ Ù³ñ¹ÇÏÝ ¿ÇÝ Çñ»Ýó ѳٳñáõÙ. ³ÛÅÙ Ýñ³Ýù ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ù»Í »Ý ÷³éùáíª áñù³Ý ³õ»ÉÇ ËáݳñÑ ¿ÇÝ Çñ»Ýó ÙïùáõÙ: ÖßÙ³ñïáõû³Ý ÉáÛëáí áõ »ñÏݳÛÇÝ ÷³éùáí Éóáõ³Í, Ýñ³Ýù ³ÛÉ»õë ã¿ÇÝ ÷ÝïéáõÙ ³ß˳ñÑÇ ëÇÝ ÷³éùÁ: ²ëïÍáõÝ ¿ÇÝ ³å³õÇÝ»É, Ñ»ï»õ³µ³ñª ã¿ÇÝ Ï³ñáÕ Ñå³ñïáõû³Ý Ù¿ç ÁÝÏÝ»É: àí Çñ ÁݹáõÝ³Í µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ í»ñ³·ñáõÙ ¿ ²ëïÍáõÝ, ãÇ ÷ÝïéáõÙ Ù³ñ¹Ï³Ýó ïáõ³Í ÷³éùÁ, ³ÛÉ »ñ³½áõÙ ¿ ³ÛÝ ÷³éùÁª áñÝ ²ëïáõ³Í ¿ ï³ÉÇë Çñ»Ý (ÚíÑ 12, 43): Üñ³ ÙÇ³Ï µ³ÕÓ³ÝùÝ ³ÛÝ ¿ª áñ Çñ »õ µáÉáñ Ù³ñ¹Ï³Ýó ëñï»ñáõÙ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó ³õ»ÉÇ ²ëïáõ³Í ׳ݳãáõÇ áõ ÷³é³µ³ÝáõÇ: ²Ù»Ý³÷áùñ å³ñ·»õÝ ³Ù»Ý³Ù»ÍÁ ѳٳñÇñ, ÇëÏ ³Ù»Ý³Ñ³ë³ñ³ÏÁª ³é³ÝÓݳßÝáñÑáõÙ: ºÃ¿ ³ãùǹ ³éç»õ áõݻݳë ïáõáÕÇ ³ñųݳå³ïõáõÃÇõÝÁ, ³Ù¿Ý µ³Ý Ù»Í ÏÁ ï»ëÝ»ë, áñáíÑ»ï»õ ²ëïÍáÛ µáÉáñ å³ñ·»õÝ»ñÁ íÇÃ˳ñÇ »Ý: ºÃ¿ ÝáÛÝÇëÏ íßï»ñ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ áõÕ³ñÏÇ ù»½, ÁݹáõÝÇñ ¹ñ³Ýù áõñ³Ëáõû³Ùµ, áñáíÑ»ï»õ Ñá·áõ¹ ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñ »Ý: ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ²ëïÍáÛ ßÝáñÑÁ Ñá·áõ¹ Ù¿ç å³Ñ»É, Ý³Ë »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõݹ Û³ÛïÝÇñ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ ïñáõ³ÍÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ. ÇëÏ »Ã¿ »ï í»ñóÝÇ å³ñ·»õÁ, ѳٵ»ñáÕ »ÕÇñ: ²ÕûÃÇñ, áñ ÏñÏÇÝ ßÝáñÑÇ ³ÛÝ. ½·áÛß »õ ËáݳñÑ »ÕÇñ, áñå¿ë½Ç ÝáñÇó ãÏáñóÝ»ë ëï³ó³Í¹: ¶ÈàôÊ Ä². øâºðÜ ºÜ êÆðàôØ ÚÆêàôêÆ Ê²âÀ

1. Þ³ï»ñÝ »Ý ëÇñáõÙ ÚÇëáõëÇ »ñÏݳÛÇÝ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ, µ³Ûó ùã»ñÝ »Ý ϳٻÝáõÙ Ïñ»É Üñ³ ʳãÁ: Þ³ï»ñÝ »Ý ÷³÷³ùáõÙ í³Û»É»É Üñ³ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, µ³Ûó ùã»ñÝ »Ý ëÇñáõÙ Üñ³ â³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÁ: Þ³ï»ñÇ µ³ÕÓ³ÝùÝ ¿ Üñ³Ý ë»Õ³Ý³Ïó»ÉÁ, µ³Ûó ùã»ñÝ »Ý ϳٻÝáõÙ Ù³ëݳÏó»É Üñ³ ½ñϳÝùÝ»ñÇÝ: Þ³ï»ñÝ »Ý ϳٻÝáõÙ ÷³é³õáñáõ»É ÚÇëáõëÇ Ñ»ï, µ³Ûó ùã»ñÝ »Ý Û³ÝÓÝ ³éÝáõÙ Üñ³ íßï³ÏñáõÃÇõÝÁ: Þ³ï»ñÝ »Ý Ñ»ï»õáõÙ ÚÇëáõëÇÝ ÙÇÝã»õ ѳóÇ µ»ÏáõÙÁ, µ³Ûó ùã»ñª ÙÇÝã»õ ׳߳ÏáõÙÁ â³ñã³ñ³Ý³ó µ³Å³ÏÇ: Þ³ï»ñÝ »Ý ÑdzÝáõÙ Üñ³ Ññ³ßùÝ»ñáí, µ³Ûó ùã»ñÝ »Ý Ñ»ï»õáõ٠˳ãÇ Ý³Ë³ïÇÝùÝ»ñÇÝ: Þ³ï»ñÝ »Ý ëÇñáõÙ ÚÇëáõëÇÝ, µ³Ûó ù³ÝÇ ¹»é Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ ã»Ý ÏñáõÙ: Þ³ï»ñÝ »Ý ûñÑÝáõÙ áõ ÷³é³µ³ÝáõÙ Üñ³Ý, ù³ÝÇ ¹»é ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ »Ý © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

38

ÁݹáõÝáõÙ Üñ³ÝÇó: ´³Ûó ѳ½Çõ ¿ ÚÇëáõë ÙÇ ùÇã Ñ»é³Ýáõ٠ϳ٠ÉùáõÙ Çñ»Ýó, ÇëÏáÛÝ ïñïÝçáõÙ »Ý »õ Ûáõë³ÉùõáõÙ: 2. àíù»ñ ÚÇëáõëÇÝ ÚÇëáõëÇ Ñ³Ù³ñ »Ý ëÇñáõÙ, »õ á°ã ÿ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ³ÏÝϳÉáõû³Ùµ, ûñÑÝáõÙ »Ý Üñ³Ý ݳ»õ íßï»ñÇ µáíáõÙ, ëñïÇ ³ÝÓÏáõû³Ý Ù¿ç, ÇÝãå¿ë áñ ëáíáñ »Ý í³ñáõ»É Ù»Í ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ å³ÑÇÝ: ºõ »Ã¿ ãï³ñ Çñ»Ýó ·¿Ã Ù¿Ï ÙËÇóñáõÃÇõÝ ³Ý·³Ù, ÏÁ ß³ñáõݳϿÇÝ ûñÑÝ»É Üñ³Ý »õ »ñ³Ëï³å³ñï ÏÁ ÙݳÛÇÝ Üñ³ ѳݹ¿å: ²¯Ñ, áñù³Ý ѽûñ ¿ ÚÇëáõëÇ Ù³ùáõñ ë¿ñÁ, »ñµ ½ïáõ³Í ¿ ³ÝÓݳëÇñáõÃÇõÝÇó áõ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ß³Ñ»ñÇó: ØDZÿ í³ñÓϳÝÝ»ñ Ïáãáõ»Éáõ ³ñųÝÇ ã»Ý Ýñ³Ýùª áíù»ñ ß³ñáõÝ³Ï ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ »Ý ÙdzÛÝ ³ÏÝϳÉáõÙ áõݻݳÉ: ØDZÿ ÚÇëáõëÇó ³õ»ÉÇ Çñ»Ýó ³ÝÓÁ ã»Ý ëÇñáõÙ Ýñ³Ýùª áíù»ñ Çñ»Ýó ³ÝÓÝ³Ï³Ý ß³ÑÇ Ñ³Ù³ñ »Ý ³ß˳ïáõÙ ÙdzÛÝ: àñï»±Õ Ï³ñ»ÉÇ ¿ ·ïÝ»É ÙÇ í»Ñ³ÝÓÝ Ñá·Ç, áñ ²ëïÍáõÝ ëÇñÇ Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ ÙdzÛÝ: 3. г½áõ³¹¿å »Ý ³ÛÝåÇëÇù, áñáÝù ³ÛÝù³Ý »Ý ³é³ç³¹ÇÙáõÙ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùáõÙ, áñ ³ÙµáÕçáíÇÝ Ññ³Å³ñõáõÙ »Ý Çñ»Ýó ³ÝÓÇó: à±í ϳñáÕ ¿ ·ïÝ»É Ñá·áí ×ßÙ³ñÇï ³Õù³ïÇÝ, áñÝ ³ÙµáÕçáíÇÝ Ó»ñµ³½³ïáõ³Í ÉÇÝÇ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó. Ýñ³Ý ß³¯ï Ñ»éõáõÙ ¿ å¿ïù ÷Ýïé»É, ÙÇÝã»õ ³ß˳ñÑÇ Í³ÛñÁ: ºÃ¿ Ù¿ÏÝ Çñ ³ÙµáÕç áõÝ»óáõ³ÍùÁ ï³Û, ¹»é ãÇ ïáõ»É áãÇÝã: ºÃ¿ ͳÝñ³Í³Ýñ ³å³ß˳ñ³ÝùÝ»ñ Û³ÝÓÝ ³éÝÇ, ï³Ï³õÇÝ ùÇã ¿: ºÃ¿ Çõñ³óÝÇ µáÉáñ ·ÇïáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³Ý·³Ù, Ñ»éáõ ¿ ¹»é Ýå³ï³ÏÇó: ºÃ¿ Ù»Í³Ù»Í ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñ áõÝÇ »õ ³ëïáõ³Í³å³ßïáõÃÇõÝ, ß³ï µ³Ý»ñ »Ý ¹»é å³Ï³ëáõÙ Çñ»Ý, å³Ï³ëáõÙ ¿ Ï»Ýë³Ï³ÝÁ. Ññ³Å³ñáõ»Éáí µáÉáñ í³Û»ÉùÝ»ñÇóª áõñ³Ý³Û Çñ ³ÝÓÁ »õ ëÇñïÁ Ý»ñùáõëï ¹³ï³ñÏÇ ³Ù¿Ý ï»ë³Ï ³ÝÓݳѳ×áõÃÇõÝÇó: ÆëÏ »Ã¿ ϳï³ñÇ ³ÛÝ ³Ù¿Ýݪ ÇÝã å¿ïù ¿ ³Ý¿ñ, ÏñÏÇÝ ÃáÕ Ñ³Ùá½áõǪ áñ ³ñ³ÍÁ áãÇÝã ¿: ÂáÕ Ù»Í ãѳٳñÇ ³Ûݪ ÇÝã ϳñáÕ ¿ Ù»Í Ï³ñÍáõ»É, ³ÛÉ ³Ù»Ý³ÛÝ ³ÝÏ»ÕÍáõû³Ùµ ÃáÕ Ëáëïáí³ÝÇ Çñ ³Ýå¿ïùáõÃÇõÝÁ, ÚÇëáõëÇ Ñ»ï»õ»³É ËûëùÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ. §ºñµ ÏÁ ϳï³ñ¿ù ³ÛÝ µáÉáñÁ, áñ Ó»½ Ññ³Ù³Ûáõ³Í ¿, ³ë³ó¿ùª ÿ ³ÝåÇï³Ý ͳé³Ý»ñ »Ýù¦ (ÔÏë 17, 10): سñ¹ ³Û¹Å³Ù ¿ ÙdzÛÝ Ñá·áí ³Õù³ï »õ ³Ýç³ï µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó, »õ Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÝ áõÝÇ ÏñÏÝ»Éáõ سñ·³ñ¿Ç Ñ»ï. §²Õù³ï »Ù »ë »õ ³ß˳ñÑáõÙ ÙdzÛݳϦ (êÕÙ 24, 16): ´³Ûó ãÏ³Û ³õ»ÉÇ Ñ³ñáõëï áõ ³õ»ÉÇ Ñ½ûñ Ù¿ÏÁª ù³Ý ݳª áí ·Çï¿ Ññ³Å³ñáõ»É Çñ ³ÝÓÇó áõ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó »õ ËáݳñÑáõ»É ÙÇÝã»õ Û»ïÇÝ Ýáõ³ëïáõÃÇõÝ: ¶ÈàôÊ Ä´. êàôð´ ʲâÆ ²ðø²Ú²Î²Ü àôÔÆÜ

1. Þ³ï»ñÇÝ ËÇëï ¿ ÃõáõÙ ³Ûë ËûëùÁ. áõñ³óÇ°ñ ³ÝÓ¹, ³°é ˳㹠»õ Ñ»ï»õÇñ ÚÇëáõëÇÝ: ´³Ûó ß³ï ³õ»ÉÇ ËÇëï ¿ ÉÇÝ»Éáõ ¹³ï³ëï³ÝÇ ûñÁ Éëáõ»ÉÇù ³Ûë ÙÇõëÁ. §Ð»é³ó¿ù ÇÝÓÝÇó, ³ÝÇÍ»³ÉÝ»ñ, »õ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ïñ³ÏÝ»ñÇ Ù¿ç ·Ý³ó¿ù¦ (Øïà 25, 41): ê³Ï³ÛÝ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ³ÛÅÙ ëÇñáí ÁݹáõÝáõÙ »Ý ʳãÇ Ññ³õ¿ñÁ »õ ÷³ñõáõÙ »Ý ʳãÇÝ, ã»Ý í³Ë»ÝáõÙ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ¹³ï³í×éÇó: ʳãÇ Ýß³ÝÝ ¿ Û³ÛïÝáõ»Éáõ »ñÏÝùáõÙ, »ñµ ÚÇëáõë ·³Û ¹³ï»Éáõ: ²ÛÝų٠ʳãÇ Í³é³Ý»ñÁ, áñáÝù ˳ãáõ³Í ÚÇëáõëÇ Ñ»ï ˳ãáõ»óÇÝ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ, ³ÝÑáõÝ íëï³Ñáõû³Ùµ »Ý Ùûï»Ý³Éáõ ¸³ï³õáñÇÝ: 2. ²ñ¹, ÇÝãá±õ »ë í³Ë»Ýáõ٠ʳãÇÝ ÷³ñáõ»Éáõó, »ñµ ³ÛÝ ù»½ ¹¿åÇ »ñÏݳÛÇÝ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÝ ¿ ï³ÝáõÙ: ʳãÇ Ù¿ç ¿ ÷ñÏáõÃÇõÝÁ »õ å³ßïå³ÝáõÃÇõÝÁ ÃßݳÙÇÝ»ñÇó, ʳãÇó ¿ Ù»ñ Ñá·ÇÝ»ñÇ íñ³Û ÑáëáõÙ »ñÏݳÛÇÝ µ»ñÏñ³ÝùÁ: ʳãÇ Ù¿ç »Ý ÙïùÇ áõÅÁ, Ñá·áõ ËݹáõÃÇõÝÁ, ³é³ùÇÝáõû³Ý ÉñáõÙÝ áõ ëñµáõû³Ý ϳï³ñ»ÉáõÃÇõÝÁ: ²é³Ýó ʳãǪ Ñá·áõ ѳٳñ ãÏ³Û á°ã ÷ñÏáõÃÇõÝ, á°ã ¿É ÛáÛë ÷ñÏáõû³Ý: àõñ»ÙÝ, ³°é ˳ã¹, Ñ»ï»õÇñ ÚÇëáõëÇÝ »õ ³Ýíñ¿å ÏÁ ѳëÝ»ë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ: ÚÇëáõë ʳãÝ áõëÇÝ ù»½ ûñÇÝ³Ï ïáõ»ó: ʳãÇ íñ³Û Ù»é³õ ùá ѳٳñ, áñå¿ë½Ç ¹áõ ÝáÛÝå¿ë ëÇñáí Ïñ»ë © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

39

˳㹠»õ ½áѳµ»ñáõ»ë Ýñ³ íñ³Û: ºÃ¿ ÚÇëáõëÇ Ñ»ï Ù»éÝ»ë, ÚÇëáõëÇ Ñ»ï Ïþ³åñ»ë: ºÃ¿ Ù³ëݳÏó»ë Üñ³ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇÝ, Ù³ëݳÏÇó ÏÁ ¹³ñÓÝÇ ù»½ Æñ ÷³éùÇÝ: 3. ²Ñ³ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳËáõÙ áõÝÇ Ê³ãÇó »õ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳ۳ÝáõÙ ¿ ɳõ Ù»éÝ»Éáõ Ù¿ç: ʳãÇó »õ ³Ù¿Ýûñ»³Û Û³ñ³ï»õ ½áÑáÕáõÃÇõÝÇó µ³óÇ, ¹¿åÇ Ï»³Ýù áõ Ý»ñùÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ ï³ÝáÕ ³°ÛÉ ×³Ý³å³ñÑ ãϳÛ: ¶Ý³° áõñ áõ½áõÙ »ë, ÷ÝïéÇñª áñù³Ý áñ áõ½áõÙ »ë. í»ñ»õáõÙ ³õ»ÉÇ íë»Ù, Ý»ñù»õáõÙ ³õ»ÉÇ ³å³Ñáí áõÕÇ ã»ë ·ïÝǪ ù³Ý ʳãÇ ×³Ý³å³ñÑÁ: γñ·³¹ñÇñ áõ ïñ³Ù³¹ñÇñ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳÙùǹ ѳٳӳÛÝ, »õ ¹³ñÓ»³É, Ï³Ù³Û Ã¿ ³Ï³Ù³Û, áõݻݳÉáõ »ë íßï»ñ »õ ʳãÁ ¹ÇÙ³õáñ»Éáõ ¿ ù»½ ³Ù¿Ýáõñ: àñáíÑ»ï»õ ϳ٠ó³õ»ñ »ë ½·³Éáõ Ù³ñÙÝǹ Ù¿ç, ϳ٠³ÝÓÏáõÃÇõÝÝ»ñª ëñïáõÙ¹: 4. ºñµ»ÙÝ ²ëïáõ³Í ÆÝùÝ ¿ ÃáÕÝ»Éáõ ù»½, »ñµ»ÙÝ ¿É µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñ¹ »Ý ù»½ ÷áñÓ»Éáõ, »õ íßï»ñǹ ¹³ñÙ³Ý Ï³Ù ·¿Ã ûûõ³óáõÙ ã»ë ϳñáÕ ·ïÝ»É: ²ÛÉ å¿ïù ¿ ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»ë ¹ñ³Ýù, ÙÇÝã»õ áñ ²ëïáõ³Í Ï³Ù»Ý³Û í»ñóÝ»É: ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÝ ¿ª áñ ï³é³å»Ýù ³é³Ýó ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ³ÏÝϳɻÉáõ: γٻÝáõÙ ¿ª áñ ѳٳϻñåáõ»Ýù ³é³Ýó í»ñ³å³Ñáõû³Ý, »õ ³é³õ»É Ù»Í ËáݳñÑáõû³Ý ѳëÝ»Ýùª íßï³Ïñáõû³Ý ·Ýáí: àã áù Çñ ëñïáõÙ ³õ»ÉÇ í³é Ï»ñåáí ãÇ ½·áõÙ ÚÇëáõëÇ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÁª ù³Ý ݳª áí ÏñáõÙ ¿ ÝÙ³ÝûñÇÝ³Ï ï³é³å³ÝùÝ»ñ: ʳã¹, áõñ»ÙÝ, ÙÇßï å³ïñ³ëï ¿ »õ ù»½ ¿ ëå³ëáõÙ ³Ù¿Ýáõñ»ù: àõñ ¿É ·Ý³ë, Ýñ³ÝÇó Ëáõë³÷»É ã»ë ϳñáÕ, áñáíÑ»ï»õ ³Ù¿Ý ï»Õ ÇÝù¹ ù»½ ѳٳñ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ Í³Ýñ ˳㠻ë:

´³ñÓñ³óÇñ ¹¿åÇ í»ñ, Ùݳ° Ý»ñù»õáõÙ, ³ãù»ñ¹ ë»õ»éÇñ ³ñï³ùÇÝ Ï³Ù Ý»ñùÇÝ ³ß˳ñÑÝ»ñÇ íñ³Û. ³Ù¿Ýáõñ ʳ㠻ë ÙdzÛÝ ï»ëÝ»Éáõ: лï»õ³µ³ñ, ѳٵ»ñÇñ ʳãÇÝ, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë í³Û»É»É Ñá·áõ¹ áõñ³ËáõÃÇõÝÁ »õ ѳëÝ»É ³Ýóé³Ù åë³ÏÇÝ: 5. ºÃ¿ ʳãÝ áõñ³Ëáõû³Ùµ Ïñ»ë, ݳ ÷³÷³ù³Í¹ í³Ë׳ÝÇÝ Ïþ³é³çÝáñ¹Ç ù»½, áõñ ãÏ³Û íÇßï áõ ï³é³å³Ýù: ÆëÏ »Ã¿ ³ÛÝ ïñïáõÝçáí Ïñ»ë, ͳÝñ³Í³Ýñ µ»é ÏÁ ¹³éÝ³Û ù»½ ѳٳñ, áñÇ ï³Ï ÏþáÕµ³ë ¹³éݳÏëÏÇÍ: ºÃ¿ ÇÝã áñ ÙÇ Ë³ã Ù»ñÅ»ë, ÇëÏáÛÝ íñ³Û ÏÁ ѳëÝÇ »ñÏñáñ¹Á, ³é³çÇÝÇó ³õ»ÉÇ Í³Ýñ: γñÍáõÙ »ëª ÿ ϳñáÕ »ë ³½³ïáõ»±É ʳãÇó, áñÇó áã Ù¿Ï Ù³Ñϳݳóáõ ãϳñáÕ³ó³õ ³½³ïáõ»É: à±ñ êáõñµÁ »ñÏñáõÙ ³é³Ýó ˳ãÇ áõ Ý»Õáõû³Ý ³åñ»ó: ÜáÛÝÇëÏ Ù»ñ î¿ñÝ ÚÇëáõë øñÇëïáë Æñ »ñÏñ³ÛÇÝ Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ Ù¿Ï Å³Ù ³Ý·³Ù ãáõÝ»ó³õ ³é³Ýó ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇ áõ íßï³Ïñáõû³Ý: §ä¿ïù ¿ áñ öñÏÇãÁ ã³ñã³ñáõ¿ñ áõ Û³ñáõÃÇõÝ ³éÝ¿ñ Ù»é»ÉÝ»ñÇó »õ ³ÛÝå¿ë ÙïÝ¿ñ Æñ ÷³éùÇ Ù¿ç¦

(ÔÏë 24, 26): ÆÝãá±õ »ë áõñ»ÙÝ Éùáõ٠ʳãÇ ³ñù³Û³Ï³Ý áõÕÇÝ »õ ÷ÝïéáõÙ Ù¿Ï áõñÇßÁ: ÚÇëáõëÇ ³ÙµáÕç Ï»³ÝùÁ ˳ã áõ Ù³ñïÇñáëáõÃÇõÝ »Õ³õ, ÇëÏ ¹áõ ѳݷÇëï »õ ˳ճÕáõÃÇõÝ »ë ÷ÝïéáõÙ: ÎÁ ë˳Éáõ»ë, áñ¹»³Ï, ã³ñ³ã³ñ ÏÁ ë˳Éáõ»ë, »Ã¿ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó áõ íßï»ñÇó µ³óÇ ³°ÛÉ µ³Ý ëå³ë»ë ³Ûë Ï»³ÝùÇó: Ø»ñ ³Ûë Ù³Ñϳݳóáõ å³Ý¹Ëïáõû³Ý ÁÝóóùÁ ÉÇ ¿ Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñáí, »õ ßñç³å³ïáõ³Íª ˳ã»ñáí: سñ¹ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ ³é³ç³¹ÇÙáõ٠ϳï³ñ»Éáõû³Ý Ù¿ç, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Í³Ýñ ¿ ·ïÝáõÙ Çñ ˳ã»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ²ëïÍáÛ ë¿ñÁ Ù»ñ ëñï»ñáõÙ ¹³éݳóÝáõÙ ¿ ³ùëáñÇ å³ïÇÅÁ: 6. àí, ë³Ï³ÛÝ, ³Ûëù³Ý Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ ¿ ÏñáõÙ, ½áõñÏ ãÇ ÙÝáõ٠ݳ»õ Ýñ³Ýó ÁÝÏ»ñ³óáÕ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, áñáíÑ»ï»õ ½·áõÙ ¿ª áñ ˳ã»ñÁ ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»Éáí µ³½Ù³å³ïÏáõÙ ¿ Çñ ³ñ¹ÇõÝùÝ»ñÁ: ºñµ Ù¿ÏÁ ëÇñáí áõ ѳٵ»ñáõû³Ùµ ¿ Ïñáõ٠ʳãÁ, ëñï³×ÙÉÇÏ íÇßïÁ ë÷á÷Çã áõ ù³Õóñ ÙËÇóñáõû³Ý ¿ ÷áËõáõÙ: ºõ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ íßï»ñáí Ëáßï³Ý·õáõÙ Ù³ñÙÇÝÁª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ Ñá·ÇÝ ½ûñ³ÝáõÙ Ý»ñùÇÝ ßÝáñÑÝ»ñáí: ÚÇëáõëÇÝ ÝÙ³Ýáõ»Éáõ ѳٳñ ã³ñã³ñáõ»Éáõ µ³ÕÓ³ÝùÁ »ñµ»ÙÝ ³ÛÝù³Ý ѽûñ ¿ ÉÇÝáõÙª áñ Ñá·ÇÝ ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ ÙÝ³É ³é³Ýó íßïÇ áõ Ý»Õáõû³Ý: àñáíÑ»ï»õ áñù³Ý ³õ»ÉÇ Í³Ýñ íßï»ñ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ ¿ ÏñáõÙ ²ëïÍáÛ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ ëÇñ»ÉÇ ¹³éÝáõÙ ²ëïÍáõÝ: ´³Ûó ë³ áã ÿ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ áõÅ»ñÇ, ³ÛÉ Ù»ñ ³Ý½ûñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

40

Ù³ñÙÝáõÙ ·áñÍáÕ ÚÇëáõëÇ ßÝáñÑÇ ³ñ¹ÇõÝùÝ ¿: ºõ ÇÝã Ù³ñÙÇÝÁ Ù»ñÅáõÙ ¿ Áëï µÝáõû³Ý, ÁݹáõÝáõÙ »õ ëÇñáõÙ ¿ ßÝáñÑÇ Ý»ñ·áñÍáõû³Ùµ: 7. سñ¹Ï³ÛÇÝ µÝáõû³ÝÁ ѳٳӳÛÝ ã¿ íßï³ÏñáõÃÇõÝÁ, Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ ëÇñ»ÉÁ, Ù³ñÙÇÝÁ Ó³ÕÏ»ÉÝ áõ ͳé³Ûáõû³Ý »ÝóñÏ»ÉÁ, å³ïÇõÝ»ñÇó ÷³Ëã»ÉÁ, ݳ˳ïÇùÝ»ñÇÝ ëÇñáí ѳٵ»ñ»ÉÁ, ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÝ ³ñѳٳñÑ»ÉÝ áõ ϳٻݳÉÝ áõñÇßÝ»ñÇó ÝáÛÝå¿ë ³ñѳٳñÑáõ»É, ó³õ»ñÇÝ áõ ÏáñáõëïÝ»ñÇÝ ëÇñáí ѳݹáõñÅ»ÉÁ »õ ³ß˳ñÑáõÙ Û³çáÕáõÃÇõÝÝ»ñ ã÷Ýïé»ÉÁ: ºÃ¿ ³ÝÓÝ³Ï³Ý áõÅ»ñ¹ Ç ÝϳïÇ ³éÝ»ë, ëñ³Ýù µáÉáñÝ ¿É ·»ñ³½³ÝóáõÙ »Ý ùá ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ÆëÏ »Ã¿ îÇñáçÝ »ë ³å³õÇÝ»É, ºñÏÝùÇó ½ûñáõÃÇõÝ ÏÁ ïñáõÇ ù»½ »õ Ëûëùǹ ÏÁ Ñݳ½³Ý¹áõ»Ý ³ß˳ñÑÝ áõ Ù³ñÙÇݹ: ºÃ¿ ½ÇÝáõ»É »ë ѳõ³ïùáí, »Ã¿ Ñá·Ç¹ å³ïëå³ñ»É »ë ÚÇëáõëÇ Ê³ãáí, ÃßݳÙáõó¹ª ë³ï³Ý³ÛÇó ³Ý·³Ù ã»ë í³Ë»Ý³Û: 8. àñå¿ë ÚÇëáõëÇ µ³ñÇ áõ ѳõ³ï³ñÇ٠ͳé³Ûª å³ïñ³ëï »ÕÇñ ëÇñáí Ïñ»Éáõ îÇñáç¹ Ê³ãÁ: ܳ ùá ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ Û³ÝÓÝ ³é³õ ·³Ùáõ»É Ýñ³ íñ³Û: ä³ïñ³ëïáõÇñ ³Ûë Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõ٠ѳ½³ñ³õáñ íÇßï áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ Ïñ»Éáõ. ë³° ¿ Ï»³ÝùÇ å³ÛÙ³ÝÁ áõñ ¿É ·Ý³ë, áõÙ ¿É ³å³õÇÝ»ë: ä¿ïù ¿ª áñ ³Ûëå¿ë ÉÇÝÇ: ²Ûë ã³ñÇùÝ»ñÇÝ áõ ï³é³å³ÝùÝ»ñÇÝ áõñÇß ¹³ñÙ³Ý ãϳÛ, »Ã¿ á㪠¹ñ³Ýù ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»ÉÁ: àõñ³Ëáõû³Ùµ ËÙÇñ îÇñáç µ³Å³ÏÇó, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë Üñ³Ý µ³ñ»Ï³Ù ÉÇÝ»É »õ Ù³ëݳÏó»É Æñ ÷³éùÇÝ: ØËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÇÝ Û³ÝÓÝÇñ. ÏÁ å³ñ·»õÇ ¹ñ³Ýù Çñ»Ýó Û³ñÙ³ñ ųٳݳÏÇÝ: ÆëÏ ¹áõ ù»½ áñå¿ë µ³ÅÇÝ ÁÝïñÇñ ã³ñã³ñ³ÝùÁ, »õ Üñ³ÝáõÙ ·ïÇñ ³Ý˳éÝ ÙËÇóñáõÃÇõݹ: àñáíÑ»ï»õ »ñÏñ³ÛÇÝ í³Õ³ÝóáõÏ ï³é³å³ÝùÝ»ñÁ, »Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ ¹ñ³Ýù µáÉáñÁ ÙdzÛÝ ¹áõ Ïñ»ë, »õ áã ÇëÏ Ýáõ³½³·áÛÝ Ñ³Ù»Ù³ïáõÃÇõÝ áõÝ»Ý ³å³·³Û ÷³éùÇ Ñ»ï, »õ áã ¿É Ï³ñáÕ »Ý ³ÛÝ í³ëï³Ï»É (ÐéÙ 8, 18): 9. ºñµ ³ÛÝåÇëÇ Ï³ï³ñ»Éáõû³Ý ÏÁ ѳëÝ»ë, áñ Ç ë¿ñ ÚÇëáõëÇ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³Ý·³Ù ù»½ ù³Õóñ ÏÁ Ãáõ³Ý, ѳÙá½áõÇñª áñ ³Ù¿Ý µ³Ý ɳõ ¿ ÁÝóÝáõÙ »õ ³ñ¹¿Ý »ñÏñáõÙ ÇëÏ ·ï»É »ë ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ: ÆëÏ ù³ÝÇ ¹»é ï³é³å³ÝùÁ ͳÝñ ¿ ÃõáõÙ ù»½ »õ ³ß˳ïáõÙ »ë Ëáõë³÷»É Ýñ³ÝÇó, ¹Åµ³Ëï ÏÁ ÉÇÝ»ë »õ Ù»ñų͹ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ ³Ù¿Ýáõñ»ù ÏÁ ѳɳÍÇ ù»½: ºÃ¿ ѳٳϻñåáõ»É »ë ³Ù¿Ý ÇÝãÇ, ³ÛëÇÝùݪ íßïÇ áõ Ù³Ñáõ³Ý, ³Ù¿Ý µ³Ý ɳõ ÏþÁÝÃ³Ý³Û ù»½ ѳٳñ »õ Ñá·Ç¹ ÝáÛÝå¿ë ÏÁ ˳ճÕáõÇ: ÜáÛÝÇëÏ »Ã¿ ²é³ù»³ÉÇ ÝÙ³Ý ÙÇÝã»õ »ññáñ¹ ºñÏÇÝù Û³÷ßï³Ïáõ»ë, ÙÇ° Ùáé³óÇñª áñ ï³Ï³õÇÝ ½»ñÍ ã»ë ï³é³å³ÝùÝ»ñÇó. §Ú³ÛïÝ»Éáõ »Ù Ýñ³Ýª ÿ áñù³Ý ¿ ã³ñã³ñáõ»Éáõ ÇÙ ³Ýáõ³Ý ѳٳñ¦, – ³ëáõÙ ¿ ÚÇëáõë (¶áñÍù 9, 16): ø»½, Ñ»ï»õ³µ³ñ, ÙÝáõÙ ¿ ã³ñã³ñáõ»É ÙdzÛÝ, »Ã¿ ÚÇëáõëÇ ë¿ñÁ ù³Õóñ »ë ·ïÝáõÙ »õ Üñ³Ý ͳé³Û»É »ë ϳٻÝáõÙ Û³õÇﻳÝ: 10. ºñ³ÝÇ Ã¿ ³ñųÝÇ ÉÇÝ¿Çñ ÚÇëáõëÇ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ ã³ñã³ñáõ»ÉáõÝ: ƯÝã ÷³éù åÇïÇ áõݻݳÛÇñ, ǯÝã Ññ×áõ³Ýù åÇïÇ å³ï׳é¿Çñ êñµ»ñÇݪ Çñ»Ýó ûñÇݳÏÇÝ Ñ»ï»õ»Éáí, ǯÝã µ³ñÇ ÝÙáÛß åÇïÇ Ñ³Ý¹Çë³Ý³ÛÇñ Ù»ñÓ³õáñǹ ѳٳñ: ØÇ Ñ³Û»³óù Ý»ïÇñ ßáõñçµáÉáñ¹. Çõñ³ù³ÝãÇõñ áù ѳٵ»ñáõÃÇõÝ ¿ ù³ñá½áõÙ áõ Ëñ³ïáõÙ, µ³Ûó ùã»ñÝ »Ý ϳٻÝáõÙ íßï»ñÇ »ÝóñÏáõ»É: ÆÝãåÇëǯ áõñ³Ëáõû³Ùµ å¿ïù ¿ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ Ïñ»ë ÚÇëáõëÇ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ, ÙÇÝã áõñÇßÝ»ñ µ³½áõÙ ½ñϳÝùÝ»ñ »Ý Û³ÝÓÝ ³éÝáõÙ ³ß˳ñÑÇ Ñ³Ù³ñ: ÆÙ³óÇñª áñ ³ÝÓÇó¹ ß³ñáõÝ³Ï Ññ³Å³ñáõ»Éáí åÇïÇ ³ÝóϳóÝ»ë Ï»³Ýù¹, »õ áñù³Ý ³õ»ÉÇ Ù»éÝ»ë ùá ³ÝÓÇ Ñ³Ù³ñª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ïþ³åñ»ë ²ëïÍáÛ Ñ³Ù³ñ: àã áù ³ñųÝÇ ã¿ »ñÏݳÛÇÝ µ³ñÇùÝ»ñÇ ³ñÅ¿ùÁ ѳëϳݳÉáõÝ, »Ã¿ ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ Ïñ»É Ç ë¿ñ ÚÇëáõëÇ: ²ëïÍáÛ Ñ³Ù³ñ ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ, Ñá·áõ ѳٳñ ³õ»ÉÇ û·ï³Ï³ñ ·áñÍ ãϳ۪ ù³Ý íÇßïÝ áõ ï³é³å³ÝùÁ Û³ÝáõÝ ÚÇëáõëÇ ëÇñáÛ: ºÃ¿ ÁÝïñáõû³Ý Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÝ áõݻݳÛÇñ, ÚÇëáõëÇ Ñ³Ù³ñ ï³é³å»ÉÁ å¿ïù ¿ ·»ñ³¹³ë¿Çñ µ³½áõÙ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ í³Û»ÉùÇÝ, áñáíÑ»ï»õ ˳ã³Ïñáõû³Ùµ ³õ»ÉÇ ÝÙ³Ý ÏÁ ÉÇÝ¿Çñ öñÏãÇÝ »õ ³õ»ÉÇ Ï»ñå³ñ³Ý³ÏÇóª êñµ»ñÇÝ: Ø»ñ ³ñÅ¿ùÝ áõ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ ³é³çÁÝóóùÁ ã»Ý ϳ۳ÝáõÙ Ñá·»õáñ ³é³ï ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ, ³ÛÉ Ù»Í³·áÛÝ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

41

Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ áõ ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÁ:

÷áñÓ³ÝùÝ»ñÇÝ

ѳٵ»ñ»Éáõ

Ù¿ç

»Ý

·ïÝáõÙ

Çñ»Ýó

11. ºÃ¿ Ù³ñ¹áõ ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñ ï³é³å³ÝùÇó ³õ»ÉÇ É³õ áõ û·ï³Ï³ñ ׳ݳå³ñÑ ·áÛáõÃÇõÝ áõݻݳñ, ÚÇëáõë ³ÝϳëÏ³Í ³Û¹ áõÕÇÝ Ïþáõëáõó³Ý¿ñ Ù»½ Æñ í³ñ¹³å»ïáõû³Ùµ »õ Ï»³ÝùÇ ûñÇݳÏáí: ²ñ¹, ÚÇëáõë Æñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ áõ ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñÇÝ Ûáñ¹áñáõÙ ¿ ʳãÁ Ïñ»É. §ºÃ¿ Ù¿ÏÁ ϳٻÝáõÙ ¿ ÇÙ »ï»õÇó ·³É, ÃáÕ áõñ³Ý³Û Çñ ³ÝÓÁ, í»ñóÝÇ Çñ ˳ãÁ »õ ·³Û ÇÙ »ï»õÇó¦ (Øïà 16, 24): лï»õ³µ³ñ, ³Ù¿Ý µ³Ý ϳñ¹³Éáõó »õ ùÝÝ»Éáõó Û»ïáÛ, ë³ ¿ ÙÇ³Ï »½ñ³Ï³óáõÃÇõÝÁ. §´³½áõÙ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ íßï»ñÇ µáíÇó ¿ å¿ïù ³Ýóݻɪ ²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝ ÙïÝ»Éáõ ѳٳñ¦ (¶áñÍù 14, 21):

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

42

ÜزÜàôÂÆôÜ ÚÆêàôê øðÆêîàêÆ

¶Æðø ºððàð¸ ܺðøÆÜ ØÊƲðàôÂÆôÜܺðÀ ¶ÈàôÊ ². ÚÆêàôêÆ Êúê²ÎòàôÂÆôÜÀ Ðà¶àô кî

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §Èë»Éáõ »Ù ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª ÇÝã îÇñáçë Ó³ÛÝÁ ³ë»Éáõ ¿ ëñïÇë ËáñùáõÙ¦ (êÕÙ 84, 9): ºñ³Ýǯ ³ÛÝ Ñá·áõÝ, áñÝ Çñ ëñïáõÙ áõÝÏݹñáõÙ ¿ îÇñáç Ó³ÛÝÁ »õ Üñ³ ßáõñûñÇó ¿ ÁݹáõÝáõÙ ËûëùÁ ù³ÕóñÇÏ ÙËÇóñáõû³Ý: ºñ³Ýǯ ³ÛÝ ³Ï³ÝçÝ»ñÇÝ, áñáÝù Û³ñ³ï»õ áõß³¹Çñ »Ý ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ù»ÕÙÇÏ ÷ë÷ëáõùÇÝ, »õ áñáÝù ÙÇ ÏáÕÙ »Ý ÃáÕÝáõÙ ³ß˳ñÑÇ ÅËáñÁ: ºñ³Ýǯ Ýñ³Ý, áí ¹ñëÇ ³ÕÙáõÏ ³Õ³Õ³ÏÇÝ ³Ýï³ñµ»ñ, Çñ Ñá·áõ ËáñùáõÙ ³Ï³Ýç ¿ ¹ÝáõÙ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ áõëáõó³ÝáÕ Ó³ÛÝÇÝ: ºñ³Ýǯ ³ÛÝ ³ãù»ñÇÝ, áñáÝù Çñ»Ýó ѳۻ³óùÁ Û³é»É »Ý Ñá·»õáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ íñ³Û, ϳÙáíÇÝ ÷³Ïáõ»Éáí Ç ï»ë ³ñï³ùÇÝ ³Ýóáõ¹³ñÓ»ñÇ: ºñ³Ýǯ Ýñ³Ýó, áíù»ñ ÇçÝáõÙ »Ý ¹¿åÇ Ëáñù»ñÝ Çñ»Ýó ëñï»ñÇ, ï»õ³Ï³Ý ç³Ýù»ñáí ݳ˳å³ïñ³ëïáõ»Éáí ÁÙµéÝÙ³ÝÁ »ñÏݳÛÇÝ í»Ñ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÇ: ºñ³Ýǯ ³ÛÝ ÝáõÇñ»³É Ñá·ÇÝ»ñÇÝ, áñáÝù å³ïñ³ëï³Ï³Ùáõû³Ùµ »Ý ͳé³ÛáõÙ îÇñáçÁ, Çñ»Ýó Ñá·»õáñ í»ñ»ÉùÇ ×³Ý³å³ñÑÇó Ñ»é³óÝ»Éáí ³ß˳ñѳÛÇÝ áñ»õ¿ ³ñ·»Éù: øÝÝÇñ ³Ûë µáÉáñÁ, Ñá·Ç ÇÙ, »õ ³Ùáõñ ÷³ÏÇñ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñǹ ¹éÝ»ñÁ, áñå¿ë½Ç ϳñáճݳë áõÝÏݹñ»Éª ÿ ÇÝã ¿ ³ëáõÙ ëñïǹ ËáñùáõÙ ùá î¿ñ ²ëïáõ³ÍÁ: 2. ÚÇëáõë. ²Ñ³ ÇÙª ²Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇǹ Ëûëù»ñÁ. ºë »Ù ÙÇ³Ï ÷ñÏáõÃÇõݹ, ˳ճÕáõÃÇõݹ áõ Ï»³Ýù¹: гßï ³åñÇñ ÇÝÓ Ñ»ï »õ ÏÁ ·ïÝ»ë ˳ճÕáõÃÇõÝÁ: ÈùÇñ ³ÝóáÕÇÏ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ÷ÝïéÇñ ³Ûݪ ÇÝã Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ¿: ƱÝã »Ý Å³Ù³Ý³Ï³õáñ í³Û»ÉùÝ»ñÁ, »Ã¿ á㪠ëÇÝ å³ïñ³Ýù: ÆÝãDZ¹ »Ý å¿ïù ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ, »Ã¿ ÃáÕÉùÇ ù»½ ²ñ³ñÇã¹: Ðñ³Å³ñáõÇñ, áõñ»ÙÝ, ³Ù¿Ý ÇÝãÇó »õ ͳé³ÛÇñ îÇñáç¹, áñå¿ë½Ç ųٳݳϳõáñÇÝ Û³çáñ¹Ç ³Ý³Ýó Çñ³Ï³Ý »ñ³ÝáõÃÇõÝÁ:

¶ÈàôÊ ´. ÖÞزðîàôÂÆôÜÀ ÊúêàôØ ¾ ²è²Üò ÊúêøºðÆ ÄÊàðÆ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §ÊûëÇñ, î¿ñ, ͳ鳹 ³Ñ³ ÉëáõÙ ¿ ø»½¦ (1· 3, 10): ºë øá ͳé³Ý »Ù, ïáõñ ÇÝÓ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñ¹ ѳëϳݳÉáõ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ: §ÞáõñûñÇó¹ µË³Í Ëûëù»ñáí ÑÙ³ÛÇñ ÇÝÓ, ²ëïáõ³Í¦ (êÕÙ 118, 38): §Êûëù»ñǹ ÕûÕ³ÝçÁ ÃáÕ ³ñß³ÉáÛëÇ óûÕÇ ÝÙ³Ý Ñ³ëÝÇ ÇÝÓ¦ (2úñ 32, 2): Æëñ³Û¿É³óÇÝ»ñÝ ³ëáõÙ ¿ÇÝ Øáíë¿ëÇÝ. §¸á°õ ËûëÇñ Ù»½ Ñ»ï »õ Ù»Ýù ÏÁ Éë»Ýù ù»½. ²ëïáõ³Í ÃáÕ ãËûëÇ, áñáíÑ»ï»õ ϳñáÕ »Ýù Ù»éݻɦ (ºÉ 20, 19): ºë, ë³Ï³ÛÝ, ³Ûëå¿ë ã»Ù ³ÕûÃáõÙ, ²ëïáõ³Í ÇÙ: ê³Ùáõ¿É Ù³ñ·³ñ¿Ç ÝÙ³Ý, ËáݳñÑáõû³Ùµ ϳñûï³·ÇÝ ³Õ»ñë³Ýùë ³é³ùáõÙ »Ù ¹¿åÇ ø»½. §ÊûëÇñ, î¿ñ, ͳ鳹 ³Ñ³ ÉëáõÙ ¿ ø»½¦: à°ã © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

43

Øáíë¿ëÁ, á°ã ¿É Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÁ ÃáÕ ãËûë»Ý ÇÝÓ Ñ»ï: ¸á°õ ÙdzÛÝ ËûëÇñ ÇÝÓ Ñ»ï, î¿ñ ÇÙ, áñáíÑ»ï»õ ¸á°õ »ë Ý»ñßÝãáõÙ áõ Éáõë³õáñáõÙ Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÇÝ: ØdzÛÝ ¸á°õ ϳñáÕ »ë áÕáÕ»É Ñá·ÇÝ»ñÁ ×ßÙ³ñïáõû³Ý ÉáÛëáí. Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÝ ³é³Ýó ø»½ DZÝã ϳñáÕ »Ý ³Ý»É: 2. Üñ³Ýù ϳñáÕ »Ý Ëûëù»ñ ÑÝã»óÝ»É, µ³Ûó ÉáÏ Ëûëù»ñÝ ³ÙáõÉ »Ý: ì»Ñ³ßáõù »Ý Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÇ å³ï·³ÙÝ»ñÁ, µ³Ûó »Ã¿ ¸áõ Éáõé ÙÝ³ëª Ýñ³Ýù Ç ½ûñáõ ã»Ý ÉÇÝÇ Ûáõ½»Éáõ ëñï»ñÁ: سñ·³ñ¿Ý»ñÁ ³õ³Ý¹áõÙ »Ý Ù»½ ·ñáõÃÇõÝÝ»ñ, µ³Ûó ¸áõ »ë µ³ó³Û³ÛïáõÙ ¹ñ³Ýó ·³ÕïݳËáñÑáõñ¹ ÇÙ³ëïÝ»ñÁ: ø³ñá½áõÙ »Ý ³Ûɳµ³Ýûñ¿Ý, ÙÇÝã ¸áõ ÆÝù¹ »ë Ù¿çï»ÕÇó í»ñóÝáõÙ ¹ñ³Ýù ͳÍÏáÕ ùûÕÁ: Ðéã³ÏáõÙ »Ý å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñ¹, µ³Ûó ¸áõ »ë ï³ÉÇë ¹ñ³Ýù ·áñͳ¹ñ»Éáõ ½ûñáõÃÇõÝÁ: Üñ³Ýù Ù³ïݳÝßáõÙ »Ý áõÕÇÝ, ë³Ï³ÛÝ ¸áõ »ë å³ñ·»õáõÙ Ýñ³Ýáí Û³é³ç³Ý³Éáõ ³ñÇáõÃÇõÝÁ: Üñ³Ýó ·áñÍÝ ³ñï³ùÇÝ ¿, ÙÇÝã ¸áõ Éáõë³õáñáõÙ »õ ÏñÃáõÙ »ë ëñï»ñÁ: Üñ³Ýù çñáõÙ »Ý, ÇëÏ ¸áõª ³×»óÝáõÙ: Üñ³Ýù ٻͳӳÛÝ ³Õ³Õ³ÏáõÙ »Ý »õ Ñéã³ÏáõÙ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ»ñ, µ³Ûó ¸áõ »ë ï³ÉÇë ¹ñ³Ýù ÁÙµéÝ»Éáõ ϳñáÕáõÃÇõÝÁ: 3. ÂáÕ áõñ»ÙÝ Øáíë¿ëÁ ãËûëÇ ÇÝÓ Ñ»ï, ³ÛÉ ÙdzÛÝ ¸áõ, î¿ñ ÇÙ, ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝ Û³õ»ñųϳÝ, áñå¿ë½Ç ¹Åµ³ËïáõÃÇõÝÁ ãáõݻݳ٠ٻéÝ»Éáõ ݳËù³Ý áñ»õ¿ µ³ñÇ ³ñ¹ÇõÝù ï³Éë »õ Ëñ³ïÝ»ñ¹ ³Ýë¿ñ Ï»ñåáí Éë»Éáíª Ñá·Çë ãÙÝ³Û Ï»Ýë³å³ñ·»õ ç»ñÙáõÃÇõÝÇó ½áõñÏ: àñå¿ë½Ç ¹³ï³å³ñïáõû³Ý í×Çé ãÉÇÝÇ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ Ëûëù¹ª áõÝÏݹñáõ³Í »õ ã·áñͳ¹ñáõ³Í, ׳ݳãáõ³Íª µ³Ûó ãëÇñáõ³Í, ³ñųݳѳõ³ï áõ ѳõ³ëïǪ µ³Ûó ³ñѳٳñÑáõ³Í: ÊûëÇñ, áõñ»ÙÝ, î¿ñ, áñáíÑ»ï»õ ͳ鳹 ÉëáõÙ ¿ ø»½: §²Ñ³ ¸áõ Ëûëù»ñ áõÝ»ë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùǦ (ÚíÑ 6, 69): ÊûëÇñ áõ ÙËÇóñÇñ »õ û·ÝÇñ áõÕÕ»Éáõ ÁÝóóùë Ç ·áí»ëï, Ç ÷³éë »õ Ç Û³õÇï»Ý³Ï³Ý å³ïÇõ øá ëáõñµ ²Ýáõ³Ý:

¶ÈàôÊ ¶. ²êîÌàÚ ÊúêøÀ вðÎ ¾ àôÜÎܸðºÈ ÊàܲðÐàôº²Ø´

1. ÚÇëáõë. ÈëÇñ, áñ¹»³Ï, ÇÙ Ëûëù»ñÁ, Ëûëù»ñë Ù»ÕÙ áõ ³Ýáõß, áñáÝù ·»ñ³½³ÝóáõÙ »Ý ³Ûë ³ß˳ñÑÇ ÇÙ³ëï³ë¿ñÝ»ñÇ áõ ·ÇïáõÝÝ»ñÇ ÇÙ³ó³Ï³Ýáõû³ÝÁ: §ÆÙ Ëûëù»ñÁ Ñá·Ç »Ý »õ Ï»³Ýù¦ (ÚíÑ 6, 64) »õ ã»Ý »ÝóñÏõáõÙ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ã³÷³ÝÇßÝ»ñÇÝ: àõëáõóáõÙÝ»ñë ÙÇïù¹ ٻͳÙïáõû³Ùµ ÉóÝ»Éáõ ѳٳñ ã»Ý. ѳñÏ ¿ áõÝÏݹñ»É ¹ñ³Ýù Ééáõû³Ùµ, Áݹáõݻɪ ËáݳñÑáõû³Ùµ áõ ëÇñáí: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §ºñ³Ýǯ Ýñ³Ý, î¿ñ, áõÙ ¸áõ ÆÝù¹ »ë ¹³ëïdzñ³ÏáõÙ »õ ÏñÃáõÙ Áëï øá ûñ¿ÝùÝ»ñÇ, ï³Éáõ ѳٳñ ³Ý¹áññ ¹³éÝáõû³Ý ûñ»ñÇݦ (êÕÙ 93, 12-13), ³ÛëåÇëáí Éùáõ³Í ãÃáÕÝ»Éáí Ýñ³Ý »ñÏñÇ íñ³Û: 3. ÚÇëáõë. êϽµÇó »õ»Ã »ë ÏñûóÇ Ø³ñ·³ñ¿Ý»ñÇÝ »õ ¹»é ß³ñáõݳÏáõÙ »Ù Ëûë»É µáÉáñÇÝ. µ³Ûó ß³ï»ñÝ »Ý ËáõÉ Ó»õ³ÝáõÙ Ç Éáõñ ÇÙ Ó³ÛÝÇ: سñ¹Ï³Ýó ٻͳٳëÝáõÃÇõÝÁ ݳËÁÝïñáõÙ ¿ Éë»É Ó³ÛÝÝ ³ß˳ñÑǪ ù³Ý ÇÙ. ³õ»ÉÇ ëÇñáí Ñ»ï»õáõÙ »Ý Çñ»Ýó Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ùٳѳ×áÛùÇݪ ù³Ý ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ï³ÙùÇÝ: ²ß˳ñÑÁ Ëáëï³ÝáõÙ ¿ µ³Ý»ñ ×Õ×ÇÙ, »õ ë³Ï³ÛÝ Ù³ñ¹ÇÏ »é³Ý¹áí »Ý Í³é³ÛáõÙ Ýñ³Ý: ºë Ëáëï³ÝáõÙ »Ù ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñ ·»ñ³½³Ýó áõ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý, µ³Ûó Ýñ³Ýó ëñï»ñÁ ÙÝáõÙ »Ý ³Ý½·³Û: à±í ¿ ³ÛÝåÇëÇ å³ïñ³ëï³Ï³Ùáõû³Ùµ ͳé³ÛáõÙ áõ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ ÇÝÓ, ÇÝãåÇëÇ ç³Ý³ëÇñáõû³Ùµ áñ ëïñϳÝáõÙ ¿ ³ß˳ñÑÇÝ áõ Ýñ³ ï¿ñ»ñÇÝ: §²Ù³ãÇ°ñ, êǹáÝ, ·áãáõÙ ¿ ÍáíÁ¦ (ºë 23, 4): ÆÝãá±õ: öáùñÇÏ ß³ÑÇ Ñ³Ù³ñ ³Ý·³Ù

Ù³ñ¹ÇÏ Ï³ï³ñáõÙ »Ý »ñϳñ³ï»õ áõÕ»õáñáõÃÇõÝÝ»ñ, ÙÇÝã¹»é Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÁ Ó»éùµ»ñ»Éáõ ѳٳñ Ññ³Å³ñõáõÙ »Ý ·¿Ã Ù¿Ï ù³ÛÉ Ï³ï³ñ»É: öáùñ³·áÛÝ ß³ÑÝ ³Ý·³Ù © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

44

·ñ·éáõÙ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó ³ËáñųÏÁ, áãÇÝã ·áõÙ³ñÇ Ñ³Ù³ñ ëïáñ³ÝáõÙ »Ý áõ ÏéõáõÙ, ÙÇ ³Ý³ñÅ¿ù ³é³ñϳÛÇ Ï³Ù ÙÇ ëÇÝ ËáëïÙ³Ý Ñ³Ù³ñ Û³ÝÓÝ »Ý ³éÝáõ٠ͳÝñ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñ ûñ áõ ·Çß»ñ: ØÇÝã ³õ³¯Õ, ³Ýѳٻٳï»ÉÇ µ³ñÇùÇ, ³Ýëå³é»ÉÇ í³ñÓ³ïñáõû³Ý, ·»ñ³·áÛÝ å³ïáõÇ »õ ³ÝÙ³Ûñ³Ùáõï ÷³éùÇ ×³Ý³å³ñÑÇÝ ÍáõɳÝáõÙ »Ý »õ Ù³ÝñÇÏ ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ ³é³ç ³Ý·³Ù »ï ÁÝÏñÏáõÙ: 4. ²Ù³ãÇ°ñ, áõñ»ÙÝ, ÍáÛÉ áõ ¹Å·áÑ Í³é³Û, áñáíÑ»ï»õ Ýñ³Ýù ³õ»ÉÇ å³ïñ³ëï³Ï³Ù »Ý Çñ»Ýó ÏáñáõëïÇÝ, ù³Ý ¹áõª ÷ñÏáõû³Ý¹: Üñ³Ýó ѳٳñ áõݳÛÝáõÃÇõÝÁ ³õ»ÉÇ ßù»Õ ÑÙ³Ûù áõÝÇ, ù³Ý ù»½ ѳٳñ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ: ºõ ë³Ï³ÛÝ, ù³ÝÇóë ³Ý·³ÙÝ»ñ Ýñ³Ýù Ûáõë³Ë³µ »Ý ÙÝáõÙ Çñ»Ýó ³ÏÝϳÉáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ÙÇÝã ÇÙ ËáëïáõÙÝ ³Ý˳µ ¿ »õ »ñµ»ù ã»Ù Ù»ñÅ»É »õ ã»Ù Ù»ñÅÇ ÇÝÓ ³å³õÇÝáÕ Ñá·áõÝ: Êáëï³ó³Íë ÏÁ ï³Ù, ³ë³Íë Ïþ³Ý»Ù: ´³õ³Ï³Ý ¿ª áñ Ù³ñ¹ÇÏ ÙÇÝã»õ í»ñç ѳõ³ï³ñÇÙ ÙÝ³Ý ëÇñáÛë: ºë »Ù í³ñÓ³ïñáõÙ µáÉáñ µ³ñÇ ·áñÍ»ñÁ, µ³Ûó Ý³Ë Í³Ýñ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ »Ù »ÝóñÏáõÙ ³ëïáõ³Í³ë¿ñ Ñá·áõÝ: 5. Êûëù»ñë ¹ñáßÙÇñ ëñïǹ ËáñùáõÙ »õ ËáñÑñ¹³ÍÇñ Ýñ³Ýó ßáõñç, áñáíÑ»ï»õ Ýñ³Ýù ù»½ ѳٳñ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÇõÝ »Ý ÷áñÓáõû³Ý å³ÑÇÝ: ÆÝã ã»ë ѳëϳÝáõÙ ³ÛÅ٠ϳñ¹³Éáí, ÏþÁÙµéÝ»ëª »ñµ ³Ûó»É»Ù ù»½: ºñÏáõ Ï»ñå»ñáí »Ù ëáíáñ ³Ûó»É»É ÇÙ ÁÝïñ»³ÉÝ»ñÇÝ. ÷áñÓáõû³Ùµ »õ ÙËÇóñáõû³Ùµ: ºõ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ûñ ÏñÏÝáõÙ »Ù ³Ûë »ñÏáõ ¹³ë³ËûëáõÃÇõÝÝ»ñë. ³é³çÇÝáí ۳ݹÇÙ³ÝáõÙ »Ù Ýñ³Ýó ³Ëï»ñÁ, »ñÏñáñ¹áíª ù³ç³É»ñáõÙ »Ù ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ ³é³ùÇÝáõû³Ý ³ëå³ñ¿½áõÙ: ÆëÏ Ý³ª áí ÉëáõÙ ¿ ÇÙ Ëûëù»ñÁ »õ ³ñѳٳñÑáõÙ ¹ñ³Ýù, ³Û¹ ÇëÏ Ýáõ³ëï ѳٳñáõ³Í Ëûëù»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ ¿ ¹³ïáõ»Éáõ ¹³ï³ëï³ÝÇ ûñÁ: 6. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ÇÙ »õ ²ëïáõ³Í ÇÙ, ¸áõ »ë ÇÙ ÙÇ³Ï ·³ÝÓÁ: à±í »Ù »ë, áñ ѳٳñÓ³ÏõáõÙ »Ù Ëûë»É ø»½ Ñ»ï: ²Ù»Ý³Û»ïÇÝÝ »Ù ͳé³Ý»ñǹ Ù¿ç, áÕáñÙ»ÉÇ áñ¹ »Ù, »õ ¹»°é ³õ»ÉÇ Ë»Õ× áõ Ãßáõ³éª ù³Ý áñù³Ý ·Çï»Ù ϳ٠ϳñáÕ³ÝáõÙ »Ù ³ë»É: ÚÇßÇñ, áõñ»ÙÝ, î¿ñ, áñ áãÇÝã »Ù »ë, ³ñÅ¿ù³õáñ áãÇÝã ãáõݻ٠»õ ÁݹáõÝ³Ï ã»Ù áã Ù¿Ï µ³ñ»·áñÍáõû³Ý: ¸áõ »ë ÙÇ³Ï µ³ñÇÝ, ³ñ¹³ñÝ áõ ëáõñµÁ: ¸áõ »ë ³Ù»Ý³Ï³ñáÕÁ, µ³ßËáÕÁ µáÉáñ ßÝáñÑÝ»ñÇ áõ ÓÇñù»ñÇ, »õ µ³ñáõû³Ý Ó·ïáÕÝ»ñÇÝ Ï³ï³ñ»Éáõû³Ý ѳëóÝáÕÁ: Æñ»Ýó Ù»Õù»ñáõÙ Û³Ù³éáÕÝ»ñÇÝ »ë ÙdzÛÝ Ó»éÝáõݳÛÝ ÃáÕÝáõÙ: ²ñ¹, ÛÇßÇñ áÕáñÙáõÃÇõÝÝ»ñ¹, î¿ñ, »õ ×á˳óñáõ ³Ûë Ë»Õ× ëÇñïë ßÝáñÑÝ»ñǹ ½»Õٳٵ, ¸áõª áñ ã»ë ϳٻÝáõÙ ÏáñáõëïÁ øá ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ: 7. ÆÝã忱ë ÏÁ ϳñáճݳ٠Ïñ»É ³Ûë Ãßáõ³é ³ùëáñÁ, »Ã¿ áÕáñÙáõÃÇõݹ áõ ßÝáñѹ ã½ûñ³óÝ»Ý ÇÝÓ áõ ãÙËÇóñ»Ý: î¿ñ, ÙÇ° óùóñáõ ÇÝÓÝÇó ѳۻ³óù¹, ÙÇ° Û»ï³Ó·Çñ ³ÛÝù³¯Ý ëå³ëáõ³Í ³Ûó»ÉáõÃÇõݹ. ½áí³óñáõ Ñá·Çë ÙËÇóñáõû³Ý¹ óûÕáí, áñå¿ë½Ç ø»½ÝÇó ½ñÏáõ»Éáíª ³Ýçñ¹Ç ÑáÕ ã¹³éÝ³Û ³ÛÝ: î¿ñ, ϳٻÝáõÙ »Ù ϳï³ñ»É øá ϳÙùÁ, ÏñÃÇ°ñ ÇÝÓ: ²ë³°, ÇÝã忱ë ϳñáÕ »Ù í³ñ»É Ï»³Ýù ËáݳñÑ áõ ø»½ ѳ׻ÉÇ: àñáíÑ»ï»õ ¸áõ »ë ³ÏáõÝùÝ ÇÙ³ëïáõû³Ý, ÙdzÛÝ ¸áõ »ë ׳ݳãáõÙ ÇÝÓ ³Ù»Ý³ÛÝ ×ß·ñïáõû³Ùµ: ²ß˳ñÑÇ ëï»ÕÍáõÙÇó »õ ÇÙ ÇëÏ ³ß˳ñÑ ·³Éáõó ³é³ç ³ñ¹¿Ý ׳ݳãáõÙ ¿Çñ ÇÝÓ:

¶ÈàôÊ ¸. ÊàܲðÐàôº²Ø´ ºô ÖÞزðî²êÆðàôº²Ø´ ²äðºÈ ²êîÌàÚ ÜºðβÚàôº²ÜÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, áõÕÕ³Ùïáõû³Ùµ ÁÝóóÇñ, ÉÇ° Ý»ñϳÛáõû³Ýë ½·³óáõÙáí, »õ ëñïǹ å³ñ½áõû³Ùµ ÙÇßï ÇÝÓ ÷ÝïéÇñ ÙdzÛÝ: àí ³åñáõÙ ¿ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó í»ñ ¹³ë»Éáí, Ýñ³Ý ÏÁ å³ßïå³Ý»Ù ã³ñ ѳݹÇåáõÙÝ»ñÇó. ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ Ýñ³Ý ÏÁ ÷ñÏÇ ³Ýûñ¿ÝÝ»ñÇ Ë³µ¿áõÃÇõÝÝ»ñÇó áõ ½ñå³ñïáõÃÇõÝÝ»ñÇó: ºÃ¿ ù»½ áñå¿ë © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

45

³½³ï³·ñáÕ áõݻݳë ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, ×ßÙ³ñï³å¿ë ³½³ï ÏÁ ÉÇÝ»ë »õ ѳßáõÇ ã»ë ³éÝÇ áõ ã»ë Ùï³Ñá·áõÇ Ù³ñ¹Ï³Ýó µ³Ùµ³ë³ÝùÝ»ñÇó: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ×ßÙ³ñÇï »Ý Ëûëù»ñ¹: ÂáÕ ÉÇÝÇ ÇÝÓ, ³Õ³ãáõÙ »Ù ø»½, Ëûëùǹ ѳٳӳÛÝ: ÂáÕ ×ßÙ³ñïáõÃÇõݹ ÇÝÓ áõëáõó³ÝÇ, ÃáÕ ³Ýß»Õ å³ÑÇ áõ å³Ñå³ÝÇ ÇÝÓ Áݹٿç ÷ñÏáõû³Ý áõÕáõ: ÂáÕ ³ÛÝ ³½³ïÇ ÇÝÓ ã³ñ³Ù¿ï ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇó áõ Ýå³ï³Ï³ß»Õ ϳåáõ³ÍáõÃÇõÝÝ»ñÇó, áñå¿ë½Ç ϳñáÕ ÉÇݻ٠ëñïÇ ³ÝÝÏáõÝ ³½³ïáõû³Ùµ ÁÝÃ³Ý³É øá ÁÝÏ»ñ³Ïóáõû³Ùµ: 3. ÚÇëáõë. ºë ÏÁ Ïñû٠ù»½ – ³ëáõÙ »Ù »°ëª ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝë – Ïþáõëáõó³Ý»Ùª ÿ ÇÝãÝ ¿ µ³ñÇ »õ ÇÝÓ Ñ³×»ÉÇ: ò³õáí, ïѳ×áõû³Ùµ, ½ÕçáõÙáí áõ ïñïÙáõû³Ùµ Ùï³ÍÇñ Ù»Õù»ñǹ ßáõñç, »õ ÙÇ° ϳñÍÇñª ÿ ù»½ÝÇó ÇÝã áñ ÙÇ ³ñÅ¿ù³õáñ µ³Ý »ë Ý»ñϳ۳óÝáõÙ µ³ñÇ ·áñÍ»ñǹ å³ï׳éáí: ºõ Çñûù, µ³½áõÙ Ïñù»ñÇ Ï³åáõ³Í »õ »ÝÃ³Ï³Û Ù»Õ³õáñ Ù¿ÏÝ »ë: ø³ÝÇ áñ áãÝãÇó »ë ëï»ÕÍáõ³Í, Áëï µÝáõû³Ý¹ ÇëÏ Ó·ïáõÙ »ë ¹¿åÇ áãÇÝãÁ: Þáõïáí »ë ÁÝÏÝáõÙ, ßáõïáí Û³ÕÃõáõÙ, ßáõïáí ËéáíõáõÙ, ßáõïáí ÏùõáõÙ Ûáõë³Éùáõû³Ý µ»é³Ý Ý»ñùáÛ: àõÝ»ó³ÍÝ»ñÇó¹ ÇÝãDZ ѳٳñ ϳñáÕ »ë Ñå³ñï³Ý³É. ÙÇÝã¹»é µ³½áõÙ å³ï׳éÝ»ñ áõÝ»ë ËáݳñÑáõ»Éáõ, áñáíÑ»ï»õ ß³ï ïϳñ »ë, ϳñͳÍÇó¹ »õ ÁÙµéÝ»Éáõ ϳñáÕáõÃÇõÝÇó¹ ß³ï áõ ß³ï ³õ»ÉÇ ïϳñ: 4. ÂáÕ, áõñ»ÙÝ, ϳï³ñ³Í ·áñÍ»ñÇó¹ áã Ù¿ÏÁ Ù»Í ãÃáõ³Û ù»½: Ú³õÇï»Ý³Ï³Ý ³ñÅ¿ùÝ»ñÇó µ³óÇ, áõñÇß áãÇÝã ÃáÕ ãÃáõ³Û ù»½ ϳñ»õáñ, ·Ý³Ñ³ï»ÉÇ áõ ÑdzóÙ³Ý ³ñųÝÇ. áãÇÝã ÙÇ° ë»åÇñ ٻͳñ»ÉÇ, áãÇÝ㪠µ³ñÓñ, áãÇÝ㪠Çëϳå¿ë ·áí»ÉÇ áõ ÷³÷³ù»ÉÇ: ²Ù¿Ý µ³ÝÇó ³õ»ÉǪ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ ëÇñÇñ, »õ ÃáÕ ÙÇßï ïѳ×áõû³Ý¹ ³é³ñÏ³Ý ÉÇÝÇ µ³ó³ñÓ³Ï Ýáõ³ëïáõÃÇõݹ: àãÝãÇó ³ÛÝù³Ý ÙÇ° ë³ñë³÷Çñ, áãÝãÇó ³ÛÝù³Ý ÙÇ° ·³ñßÇñ áõ Ëáõë³÷Çñª áñù³Ý Ù»Õù»ñÇó¹ áõ ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÇó¹, áñáÝù ù»½ ³õ»ÉÇ Ù»Í íÝ³ë »Ý Ñ³ëóÝáõÙª ù³Ý áñ»õÇó¿ Ó³Ëáñ¹áõÃÇõÝ Ï³Ù ëݳÝϳóáõÙ ·áñͳñùÝ»ñǹ Ù¿ç: àÙ³Ýù ÁÝóÝáõÙ »Ý Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇ ³ñ³Ñ»ïÝ»ñáõÙ áã ÿ å³ñ½áõû³Ùµ, ³ÛÉ Ñ»ï³ùñùñáõÃÇõÝÇó ÙÕáõ³Í, ۳ݹ·Ý³µ³ñ ϳٻÝáõÙ »Ý ѳëáõ ÉÇÝ»É ·³ÕïÝÇùÝ»ñÇë, áõ½áõÙ »Ý ùÝÝ»É ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ËáñÑáõñ¹Ý»ñë ... ³é³Ýó ·¿Ã ÙÇ ÷áùñ Ùï³Í»Éáõ Çñ»Ýó ÷ñÏáõû³Ý Ù³ëÇÝ: ´³Ûó ѳ½Çõ ÿ »ñ»ëë ÙÇ ÏáÕÙ »Ù ¹³ñÓÝáõÙ ³Û¹åÇëÇÝ»ñÇó, ÇëÏáÛÝ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ Ù»Õù»ñÇ Ù¿ç »Ý ÁÝÏÝáõÙ, Çñ»Ýó Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõû³Ý áõ Ñå³ñïáõû³Ý å³ï׳éáí: 5. àñ¹»³Ï, í³Ë»óÇñ ²ëïÍáÛ ¹³ï³ëï³ÝÇó »õ ë³ñë³÷Çñ ²Ù»Ý³Ï³ñáÕÇ ó³ëáõÙÇó: лï³ùñùñáõû³Ùµ ÙÇ° ùÝÝÇñ ´³ñÓñ»³ÉÇ ·áñÍ»ñÁ, ³ÛÉ ³õ»ÉÇ ³ÝÓǹ ³Ýûñ¿ÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ ½ÝÝÇñ, ѳ½³ñ³õáñ Ï»ñå»ñáí ·áñÍáõ³Í Ù»Õù»ñ¹ »õ ³ÝÑá·áõû³Ý Ù³ïÝáõ³Í µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáÝù ϳñáÕ ¿Çñ ·áñÍ»É: àÙ³Ýù Çñ»Ýó ç»ñÙ»é³Ý¹áõÃÇõÝÁ ÁÝûñóáõÙÝ»ñÇ Ù¿ç »Ý ÉáÏ Ï³Û³óÝáõÙ, áõñÇßÝ»ñª å³ïÏ»ñÝ»ñÇ Ï³Ù ³ñï³ùÇÝ Ýß³ÝÝ»ñÇ áõ ß³ñÅáõÙÝ»ñÇ: Þ³ï»ñÝ ³ÝáõÝë áõÝ»Ý Çñ»Ýó ßáõñûñÇ íñ³Û, µ³Ûó ß³ï ùÇ㪠Çñ»Ýó ëñï»ñáõÙ: ´³Ûó Ï³Ý Ý³»õ ³ÛÝåÇëÇÝ»ñ, áñáÝù Ùïùáí Ç í»ñáõëï Éáõë³õáñáõ³Í »õ Çñ»Ýó ÙÇïáõÙÝ»ñÇ Ù¿ç Ù³ùñ³·áñÍáõ³Í, ß³ñáõÝ³Ï Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ »Ý Ó·ïáõ٠ѳëÝ»É: ²ÛëåÇëÇÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ٻͳ·áÛÝ ïѳ×áõÃÇõÝ ¿ »ñÏñ³ÛÇÝ ³Ýóáõ¹³ñÓ»ñÇ ßáõñç ëÇñáí ½ñáõó»ÉÁ, ³ÛëåÇëÇÝ»ñÁ ëïÇåáõ³Í »õ ãϳÙáõû³Ùµ »Ý µ³õ³ñ³ñáõÙ Ù³ñÙÝÇ Ï³ñÇùÝ»ñÁ: ºõ ³ÛëåÇëÇÝ»ñÝ »Ý ÙdzÛÝ, áñ Ç íÇ׳ÏÇ »Ý ѳëϳݳÉáõ ³Ûݪ ÇÝã Çñ»Ýó áõëáõó³ÝáõÙ ¿ ×ßÙ³ñïáõû³Ý Ðá·ÇÝ: àñáíÑ»ï»õ Ðá·ÇÝ ¿ Ýñ³Ýó áõëáõó³ÝáõÙ »ñÏñ³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³ñѳٳñÑ»Éáõ »õ »ñÏݳÛÇÝÝ»ñÁ ëÇñ»Éáõ, ³ß˳ñѳÛÇÝ ³ñÅ¿ùÝ»ñÇÝ ãÑ»ï»õ»Éáõ »õ ûñ áõ ·Çß»ñ ºñÏÇÝùÁ ÷³÷³ù»Éáõ ·ÇïáõÃÇõÝÁ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

46

¶ÈàôÊ º. ²êîàô²Ì²ÚÆÜ êÆðàÚ ¼²ðزܲÐð²Þ ²ð¸ÆôÜøܺðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. 0ñÑÝ»³É »ë ¸áõ, гÛñ »ñÏݳõáñ, гÛñ ÇÙ îÇñáçª ÚÇëáõë öñÏãÇ, áñáíÑ»ï»õ ÛÇß»óÇñ ÇÝÓª ³Ý³ñÅ³Ý áõ Ë»Õ× ³ñ³ñ³ÍÇë: §à¯í гÛñ ·Ãáõû³Ý »õ ²ëïáõ³Í ÙËÇóñáõû³Ý¦ (2Îñ 1, 3), »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝë »Ù Û³ÛïÝáõÙ ø»½, áñáíÑ»ï»õ ѳϳé³Ï Édzϳï³ñ ³Ý³ñųÝáõû³Ýë, Å³Ù³Ý³Ï ³é Å³Ù³Ý³Ï ë÷á÷áõÙ »ë ÇÝÓ ³Ý׳é ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí¹: 0ñÑÝáõÙ »Ù ø»½ »õ ÷³é³õáñáõÙ, ØdzÍÇÝ àñ¹áõ¹ »õ ØËÇóñÇã êáõñµ Ðá·áõ¹ Ñ»ï, Û³õÇﻳÝë Û³õÇï»ÝÇó: î¿ñ ÇÙ »õ ²ëïáõ³Í ÇÙ, ëÇñáÛë ÙÇ³Ï ³é³ñÏ³Ý ¸áõ »ë, »õ »ñµ ³Ûó»ÉáõÙ »ë ÇÝÓª ·³Éáí ëñïÇë Ù¿ç, ³ÙµáÕç ¿áõÃÇõÝë óÝÍáõÙ ¿ Ý»ñϳÛáõû³Ý¹ ½·³óáõÙáí: §¸áõ »ë ÇÙ ÷³éùÁ, µ»ñÏñ³ÝùÝ ÇÙ ëñïǦ (êÕÙ 3, 4): ¸áõ »ë ÇÙ ÛáÛëÝ áõ ³å³õ¿ÝÁ Ý»Õáõû³Ý ûñ»ñÇÝ: 2. ´³Ûó ëÇñáÛë ï³Ï³õÇÝ ïϳñ »õ ³é³ùÇÝáõû³Ýë ³Ýѳëï³ï ÉÇÝ»Éáõ å³ï׳éáí ½·áõÙ »Ù ϳñÇùÁ ø»½Ýáí ½ûñ³Ý³Éáõ, ÙËÇóñáõ»Éáõ: ²ñ¹, ³Ûó»ÉÇñ ÇÝÓ, ³é³çÝáñ¹Çñ »õ ëáíáñ»óñáõ ëáõñµ ûñ¿ÝùÝ»ñ¹: ²½³ïÇñ ³ÝÓë ã³ñ³Ù¿ï Ïñù»ñÇó »õ ëñïÇóë ³ñï³ùëÇñ ³Ýûñ¿Ý ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñå¿ë½Ç Ý»ñùáõëï µÅßÏáõ³Í »õ Ù³ùñáõ³Íª ëÇñ»Ù ø»½, ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»Ù íßï»ñë »õ Û³ñ³ï»õ»Ù ³Ýß»Õ: 3. ÚÇëáõë. ػͳ·áÛÝ ³ñÅ¿ù ¿ ë¿ñÁ, µ³ñÇù ·»ñ³½³Ýó: âÇ Ï³ñûïáõÙ ³ÛÉáó û·Ýáõû³ÝÁ, ͳÝñ³ÏÇñ µ»éÝ»ñÁ ûûõ³óÝáõÙ ¿ »õ ³Ý³ÛɳÛÉ Ñá·Çáí ï³ÝáõÙ Ï»³ÝùÇ µáÉáñ ³Ýѳõ³ë³ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ê¿ñÁ ÏñáõÙ ¿ µ»éÝ»ñÝ ³é³Ýó Ûá·Ýáõû³Ý »õ ù³Õóñ³óÝáõÙ ¿ ³Ù¿Ý ï»ë³Ï ¹³éÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ì»Ñ áõ íë»Ù ¿ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ë¿ñÁ, ëñµáõû³Ý ³ëå³ñ¿½áõÙ ÙÕáõÙ ¿ ٻͳ·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñÇ, Ëñ³ËáõëáõÙ ¿ Ó·ï»Éáõ ÙÇßï ³õ»ÉÇ Ï³ï³ñ»³ÉÇÝ: êÇñáÛ ³Ý¹³¹ñáõÙ ÷³÷³ùÝ ¿ ϳï³ñ»Éáõû³Ý áõÕÇÝ, ë¿ñÁ ãÇ ßÕóÛõáõÙ »ñÏñ³ÛÇÝ ëïáñÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ê¿ñÁ ï»ÝãáõÙ ¿ ³½³ï ÉÇݻɪ ½»ñÍ ÙݳÉáí »ñÏñ³ÛÇÝ Ï³å»ñÇó, áñå¿ë½Ç ãÙó·ÝÇ Çñ ï»ëáÕáõÃÇõÝÁ, áñå¿ë½Ç ³ÝóáÕÇÏ Û³ñÙ³ñ³õ¿ïáõÃÇõÝÝ»ñÁ ãß»Õ»Ý Çñ»Ý áõÕÕáõû³Ý ׳ݳå³ñÑÇó, »õ áñå¿ë½Ç ãµ»ÏáõÇ íßï»ñÇ Í³Ýñáõû³Ý Ý»ñùáÛ: ¶áÛáõÃÇõÝ ãáõÝÇ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ëÇñáõó ³é³õ»É ù³ÕóñÇÏ ÇñáÕáõÃÇõÝ, ³é³õ»É ѽûñ, ³é³õ»É »ñÏݳëɳó áõ í»Ñ, ³é³õ»É ëñï³½»Õ áõ å³ÝͳÉÇ, ³é³õ»É ½áõ³ñà áõ ½áõ³ñóñ³ñ, ³é³õ»É í»Ñ³ÝÓÝ, ³é³õ»É ϳï³ñ»³É, ÉÇÝÇ ºñÏÝùáõÙª ÿ »ñÏñÇ íñ³Û: ø³ÝÇ áñ ë¿ñÁ ²ëïÍáõó ¿ µËáõÙ, ãÇ Ï³ñáÕ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ ·ïÝ»É ëï»ÕÍáõ³Í ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ, ³ÛÉ ÙdzÛÝ ¹ñ³Ýó ²ñ³ñãÇ Ùûï: 4. êÇñáÕ Ñá·ÇÝ ëɳÝáõÙ ¿, ë³õ³éÝáõÙ, Ññ×õáõÙ. ³½³ï ¿ »õ áã áù ãÇ Ï³ñáÕ Ï³ë»óÝ»É Ýñ³ ÁÝóóùÁ: î³ÉÇë ¿ ³Ù¿Ý µ³Ý µáÉáñÇ Ñ³Ù³ñ, »õ Çñ»Ý ѳñϳõáñ ³Ù¿Ý µ³Ý ·ïÝáõÙ ¿ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ, áñáíÑ»ï»õ Çñ ѳݷÇëïÁ ·ïÝáõÙ ¿ ³ÛÝ ØdzÏÇ Ùûï, áñÁ ·»ñ³·áÛÝÝ ¿ ÁÝ¹Ù¿ç µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÇ, »õ áñÇó »Ý ëÏǽµ ³éÝáõÙ »õ µËáõÙ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ: ê¿ñÝ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ãÇ ¹³ñÓÝáõÙ å³ñ·»õÇÝ, ³ÛÉ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó í»ñª áõÕÕõáõÙ ¿ ¹¿åÇ ä³ñ·»õáÕÁ: ê¿ñÁ ë³ÑÙ³Ý ãÇ ×³Ý³ãáõÙ, µéÝÏáõÙ áõ Ññ¹»ÑáõÙ ¿ ³é³Ýó ã³÷Ç ½·³óÙ³Ý: ê¿ñÁ ãÇ ½·áõÙ µ»é³Ý ͳÝñáõÃÇõÝÁ, ϳñ»õáñáõÃÇõÝ ãÇ ÁÝͳÛáõÙ Çñ íßï³ÏñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ áõ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ. »Ã¿ Ñݳñ³õáñ ÉÇÝ¿ñª Ïþáõ½¿ñ ϳï³ñ»É ݳ»õ ³Ûݪ ÇÝã ·»ñ³½³ÝóáõÙ ¿ Çñ áõųÛÇÝ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÁ: ²Ýϳñ»ÉÇáõû³Ý Ù³ëÇÝ ãÇ Ùï³ÍáõÙ, áñáíÑ»ï»õ ³Ù¿Ý µ³Ý ÃáÛɳïñáõ³Í »õ Ñݳñ³õáñ ¿ ѳٳñáõÙ, ù³ÝÇ áñ ÇÝùÁ Ù³ùáõñ ¿ »õ ¹¿åÇ ëñµáõÃÇõÝÝ»ñÝ ¿ ÙdzÛÝ Ó·ïáõÙ: ê¿ñÝ Çñ»Ý áõÝ³Ï ¿ ï»ëÝáõÙ ëñµáõû³Ý ³ëå³ñ¿½Çó Ý»ñë áñ»õ¿ ٻͳ·áñÍáõû³Ý, ¹ñ³ÝóÇó ß³ï»ñÇÝ ¿ Ó»éݳñÏáõÙ »õ ݳ»õ Û³çáÕáõû³Ùµ åë³ÏáõÙ Çñ ÁÝóóùÁ: ØÇÝã¹»é áí ãÇ ³ÛñõáõÙ ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹¿å ëÇñáí, ųٳݳÏÇ ÁÝóóùáõÙ Ýáõ³ÕáõÙ ¿ »õ »ï ÁÝÏñÏáõÙ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

47

5. ê¿ñÝ ³ñÃáõÝ ¿ »õ ÑëÏáõÙ ¿ ÙÇßï, ùÝÇ Ù¿ç ³Ý·³Ù ³ÙµáÕçáíÇÝ ãÇ ÃÙñáõÙ: ²ß˳ïáõÙ ¿ Ûá·Ý³ß³ï, µ³Ûó áõųëå³é 㿠ϳ٠ӳÝÓñ³ó³Í. Ý»Õáõ³Í ¿, µ³Ûó ãÇ ï³·Ý³åáõÙ. ëå³éÝáõÙ »Ý Çñ»Ý, µ³Ûó ÇÝùÁ ãÇ ³ÛɳÛÉõáõÙ, ³ÛÉ Ññ³ß¿Ï µáóÇ ÝÙ³Ý ËáÛ³ÝáõÙ ¿ ¹¿åÇ ºñÏÇÝù, ׳ݳå³ñÑ µ³ó»Éáí ÁÝ¹Ù¿ç µ³½áõÙ ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ: àí ëÇñáõÙ ¿ª ݳ ¿ Ç íÇ׳ÏÇ ÁÙµéÝ»Éáõ ÇÙ³ëïÁ ëÇñáÛ Ï³ÝãÇ: êÇñáí µáñµáùáõ³Í ëñïÇ ÇÕÓ»ñÁ ѽûñ Ó³ÛÝÇ ÝÙ³Ý µ³ñÓñ³ÝáõÙ »Ý ÙÇÝã»õ áõÝÏ»ñÝ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ »õ ³Õ³Õ³ÏáõÙ. §²ëïáõ³Í ÇÙ, ê¿ñ ÇÙ, ¸áõ ³ÙµáÕçáíÇÝ ÇÙÝ »ë, ÇëÏ »ëª ³ÙµáÕçáíÇÝ øáÝÁ¦ (ºñ· 2, 16): 6. гõ³ï³ó»³ÉÁ. Àݹ³ñÓ³ÏÇñ Ñá·Çë ëÇñáí¹, î¿ñ, áñå¿ë½Ç ëñïÇë µ»ñ³Ýáí ϳñáÕ³Ý³Ù ×³ß³Ï»É áõ ѳëϳݳɪ ÿ ù³ÝÇóë ù³Õóñ ¿ ø»½ ëÇñ»ÉÁ, ëÇñáÛ¹ Ù¿ç Ý»ïáõ»ÉÝ áõ ÁÝÏÕÙáõ»ÉÁ: ÂáÕ áñ ë¿ñ¹ Çñ ë³ëïÏáõû³Ùµ áõ ÑÙ³Ûùáí Û³÷ßï³ÏÇ ÇÝÓ »õ ³ß˳ñÑÇ ù³ÕóñÇÏ Ùáé³óáõû³Ý Ù¿çª í»ñ³óÝÇ ÇÝÓ ¹¿åÇ ºñÏÇÝù: ÂáÕ »ë ë³ÕÙáë»Ù ûñÑÝ»ñ·Á ëÇñáÛ, »õ ÃáÕ Ñ»ïù»ñáí¹ ³é³çÝáñ¹áõ»Éáíª »ñÏݳ׻٠µ³ñÓáõÝùÝ»ñáõ٠ѳëݻ٠ø»½: ÂáÕ Ñá·áõë áõÅ»ñÁ ëå³éáõ»Ý ëÇñáÛ¹ ï³Õ»ñÝ »ñ·»Éáí, »ñ³Ý³õ¿ï Ññ×áõ³Ýùáí »Õ³Ý³Ï»Éáí ëÇñáÛ¹ ·áíùÁ: ÂáÕ ø»½ ÇÝÓÝÇó ¿É ³õ»ÉÇ ëÇñ»Ù, ÇëÏ ÇÝÓª ÙdzÛÝ ø»½ ѳٳñ, »õ ÃáÕ ø»½ÝáõÙ ëÇñ»Ù µáÉáñ Ýñ³Ýóª áíù»ñ Çñûù ëÇñáõÙ »Ý ø»½, ѳÙÁÝóó ëÇñáÛ¹ ûñ¿ÝùÇÝ, áñÁ ÝáÛÝå¿ë ׳鳷³ÛÃáõÙ ¿ ø»½ÝÇó: 7. ÚÇëáõë. ê¿ñÁ ëñÁÝÃ³ó ¿ áõ ³ÝÏ»ÕÍ, Ñ»½ áõ ѳٻëï, ËݹáõÝ áõ ½áõ³ñûñ»ë, ѽûñ, ѳٵ»ñ³ï³ñ, ѳõ³ï³ñÇÙ, ËáÑ»Ù, Û³ñ³ï»õ, ù³ç³ñÇ: ê¿ñÝ Çñ Ù³ëÇÝ ãÇ Ùï³ÍáõÙ »ñµ»ù: àñáíÑ»ï»õ »ñµ ÇÝã áñ Ù¿ÏÁ ëÏëáõÙ ¿ ÷Ýïé»É Çñ ÇëÏ ³ÝÓÁ, ÝáÛÝ å³ÑÇÝ »õ»Ã ¹³¹³ñáõÙ ¿ ëÇñ»Éáõó: ê¿ñÁ ½·áÛß ¿ áõ ßñç³Ñ³Û»³ó, ËáݳñÑ »õ áõÕÕ³ÙÇï, ë³ÝÓ³ñÓ³Ï ã¿ »õ á°ã ¿É ûûõ³ÙÇï: ²ëïáõ³Í³ÛÇÝ ëÇñáÛ ßÝáñÑÇõ ½ïáõ³Í Ñá·áõÙ ³ÝÑݳñ ¿ ·ïÝ»É Ñ³ÏáõÙ ¹¿åÇ áõݳÛÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ê¿ñÁ ½·³ëï ¿, çÇÝç áõ áÕç³ËáÑ, ³ÝÝÏáõÝ, ѳݹ³ñï, »õ Ù»Í ïÇñ³å»ïáõÃÇõÝ áõÝÇ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇ íñ³Û: ê¿ñÁ »ÝÃ³Ï³Û ¿ áõ Ñݳ½³Ý¹ ٻͳõáñÝ»ñÇÝ, Ýáõ³ëï áõ å³Ë³ñ³Ï»ÉǪ ÇÝùÝ Çñ ³ãùÇÝ, å³ñÏ»ßï ¿ »õ »ñ³Ëï³·¿ï ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹¿å, áñÇÝ ¿ ÙdzÛÝ íëï³ÑáõÙ »õ áñÇ íñ³Û ¿ ѳëï³ï»É Çñ ÛáÛëÁ, ݳ»õ »ñµ ãÇ ½·áõÙ Üñ³ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ³é³Ýó íßï³Ïñáõû³Ý ³ÝÑݳñ ¿ ³åñ»É ëÇñáÛ Ù¿ç: 8. àí ïñ³Ù³¹Çñ ã¿ ï³é³å³ÝùÇÝ »õ êÇñ»ó»³ÉÇ Ï³ÙùÇ Ï³ï³ñÙ³ÝÁ, ³ñųÝÇ ã¿ ³ëïáõ³Í³ë¿ñ Ïáãáõ»ÉáõÝ: àí ëÇñáõÙ ¿, å³ñï³õáñ ¿ ²ëïÍáÛ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ ѳٳϳÙáõû³Ùµ ÁݹáõÝ»É Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ¹³éÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »õ å¿ïù ¿ ѳõ³ï³ñÇÙ ÙÝ³Û Üñ³Ý ÁÝ¹Ù¿ç µáÉáñ Ñݳñ³õáñ ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ:

¶ÈàôÊ ¼. Æð²Î²Ü êÆðàÚ ²ä²òàÚòܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ë¿ñ¹ ï³Ï³õÇÝ Ëáñ »õ ѽûñ ã¿: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ÆÝãá±õ, î¿ñ: 3. ÚÇëáõë. àñáíÑ»ï»õ ÷áùñ Áݹ¹ÇÙáõû³Ý å³ï׳éáí ÇëÏ ÉùáõÙ »ë ëÏë³Í¹ ·áñÍÁ »õ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ÷ÝïéáõÙ ³ÝÛ³· ÷³÷³ùáí: нûñ ë¿ñ áõÝ»óáÕÁ ³Ýï»ÕÇï³ÉÇ ¿ ÙÝáõÙ Áݹ¹¿Ù ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ »õ ѳõ³ïù ãÇ ÁÝͳÛáõÙ ÃßݳÙáõ ݻݷ Ññ³åáÛñÝ»ñÇÝ: ÆÝÓ ëÇñáÕ ëÇñïÁ ѳõ³ï³ñÇÙ ¿ ÇÝÓ »°õ Û³çáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, »°õ Ó³Ëáñ¹áõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç: 4. ¶Çï³ÏÇó »õ ËáÑáõÝ ë¿ñ áõÝ»óáÕÁ å³ñ·»õ³ïáõÇ ëÇñáÛÝ ¿ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ¹³ñÓÝáõÙ, ³õ»ÉǪ ù³Ý å³ñ·»õÇÝ: ä³ñ·»õÇó ³õ»ÉǪ ÑÙ³ÛáõÙ ¿ Ýñ³Ý ë¿ñÁ ßÝáñÑáÕÇ, »õ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

48

µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ Ýñ³ ѳٳñ ëïáñ³¹³ë »Ýª ù³Ý Çñ êÇñ»ÉÇÝ: ²½Ýáõ³Ï³Ý ë¿ñ áõÝ»óáÕÁ ãÇ ·áѳÝáõÙ å³ñ·»õÝ»ñáíë, ³ÛÉ Ýñ³ÝóÇó ³õ»ÉÇ í»ñª µ³ñÓñ³ÝáõÙ ¿ ÙÇÝã»õ ÇÝÓ: ²Ù¿Ý µ³Ý Ïáñ³Í ÙÇ° ѳٳñÇñ, »Ã¿ ÇÙ »õ êñµ»ñÇë ѳݹ¿å áõÝ»ó³Í¹ ç»ñÙ »é³Ý¹Á »ñµ»ÙÝ Ï³Ùùǹ ѳٳӳÛÝ Ï»Ý¹³ÝÇ ã¿: ²ÛÝ ·áÕïñ áõ ù³ÕóñÇÏ ë¿ñÁ, áñ »ñµ»ÙÝ ½·áõÙ »ë, åïáõÕÝ ¿ ßÝáñÑÇ Ý»ñϳÛáõû³Ý, »õ ÙÇ ï»ë³Ï ѳÙï»ë ¿ »ñÏݳÛÇÝ Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ: ´³Ûó Ýñ³Ý ß³ï ÙÇ° ϳåáõÇñ, áñáíÑ»ï»õ ·³ÉÇë ¿ áõ ·ÝáõÙ: ØÇÝã¹»é Ù»Í ³é³ùÇÝáõû³Ý Ýß³Ý »Ý Ñá·áõ ã³ñ³Ù¿ï ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù Ù³ñïÝã»ÉÁ »õ Ù»ñÅáõÙÝ áõ ³ñѳٳñѳÝùÁ ë³ï³Ý³ÛÇ Ã»É³¹ñ³ÝùÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å: 5. ØÇ° ËéáíáõÇñ, Ñ»ï»õ³µ³ñ, »ñ»õ³Ï³ÛáõÃÇõÝÇó¹ Ý»ñë ËáõÅ³Í ûï³ñáïÇ óÝáñùÝ»ñÇ å³ï׳éáí: λ³Ýùǹ ǵñ»õ ÙÇ³Ï Ýå³ï³Ï áõÝ»óÇñ ²ëïÍáõÝ »õ ѳëï³ï³ù³ÛÉ ÁÝóóÇñ ¹¿åÇ ³Û¹ Ýå³ï³ÏÁ: ä³ïñ³Ýù ã¿, »Ã¿ »ñµ»ÙÝ Û³Ýϳñͳѳë Û³÷ßï³ÏáõÃÇõÝÝ»ñ áõݻݳë, ³å³ ÇëÏáÛÝ ÏñÏÇÝ ÁÝÏÝ»ë ÙÇïù¹ ½µ³Õ»óÝáÕ ëáíáñ³Ï³Ý Ùï³ÍáõÙÝ»ñÇ Ù¿ç: àñáíÑ»ï»õ ¹áõ ÇÝù¹ ã»ë ÷ÝïéáõÙ ³Ûë í»ñçÇÝÝ»ñÁ, ³Ûɪ ÏñáõÙ ³Ï³Ù³Û: ºõ ù³ÝÇ ¹»é ïÑ³× »Ý ù»½ »õ ¹ÇÙ³¹ñáõÙ »ë Ýñ³Ýó, ³ñųÝÇùÇ ³ÕµÇõñ »Ý ù»½ ѳٳñ, »õ áã ÿ å³ï׳é ÏáñëﻳÝ: 6. ÆÙ³óÇñ, áñ ÑÇÝ ÃßݳÙÇݪ ë³ï³Ý³Ý, ×Ç· áõ ç³Ýù ãÇ ËݳÛáõÙ µ³ñÇ ÷³÷³ùÝ»ñ¹ ˳÷³Ý»Éáõ »õ µ³ñ»å³ßï Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇó ù»½ Ñ»é³óÝ»Éáõ ѳٳñ. ³ÛëÇÝùݪ êñµ»ñÇ µ³ñ»ËûëáõÃÇõÝÁ ѳÛó»Éáõó »õ Ýñ³Ýó ûñÇݳÏÇÝ Ñ»ï»õ»Éáõó, ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇë áõ Ù³Ñáõ³Ýë ßáõñç ËáñÑñ¹³Í»Éáõó, Ù»Õù»ñ¹ Ùï³µ»ñ»Éáõ û·ï³Ï³ñ í»ñÛÇßáõÙÇó, ëñïǹ å³Ñå³ÝÙ³Ý ·áñÍáõÙ ½·áõßáõÃÇõÝÇó, »õ ³é³ùÇÝáõû³Ý ³ëå³ñ¿½áõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ ѳëï³ïáõÝ áñáßáõÙÇó: ´³½áõÙ ³Ûɳݹ³Ï áõ ·»Õ³½áõñÏ Ùï³ÍáõÙÝ»ñ ¿ ³ñÃݳóÝáõÙ ù»½ÝáõÙª í³Ë Ý»ñßÝã»Éáõ, µ³ñϳóÝ»Éáõ áõ Ó³ÝÓñ³óÝ»Éáõ, Ûáõë³Ñ³ïáõû³Ý ѳëóÝ»Éáõ »õ í»ñçÇí»ñçáÛ ³ÕûÃùÇó áõ Ñá·»õáñ ÁÝûñóáõÙÝ»ñÇó ù»½ Ïïñ»Éáõ ѳٳñ: ÊáݳñÑ Ëáëïáí³Ý³ÝùÁ ïÑ³× ¿ Çñ»Ý, »õ »Ã¿ ϳñáճݳñª ÏÁ ëïÇå¿ñ ù»½ Ñ»éáõ ÙÝ³É Ý³»õ гÕáñ¹áõÃÇõÝÇó: ØÇ° ѳõ³ï³ Ýñ³ áã Ù¿Ï ËûëùÇÝ, ÙÇ° í³Ë»óÇñ Ýñ³ÝÇó, ÝáÛÝÇëÏ »ñµ Ï³Ù»Ý³Û Û³Ù³éáõû³Ùµ ù»½ áñá·³ÛÃÝ»ñÇ Ù¿ç µéÝ»É: Æñ»Ý í»ñ³·ñÇñ ³ÛÝ µáÉáñ Ññ¿ß³ÛÇÝ »õ ëáõñµ ëñïÇÝ ÝáÕϳÝù å³ï׳éáÕ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÁ, áñ Ûáõ½áõÙ »Ý ÙÇïù¹, »õ ³ë³. §Ð»é³óÇ°ñ ÇÝÓÝÇó, åÇÕÍ á·Ç, ³Ù³ãÇ°ñ, Ãßáõ³é³Ï³Ý: ø³ÝÇóë ³ÝÙ³ùáõñ »ë, ï³Ï³Ýù, áñ ۳ݹ·ÝáõÙ »ë ÝÙ³ÝûñÇÝ³Ï Ëûëù»ñ ÷ë÷ë³É ³Ï³ÝçÇë: лé³óÇñ ÇÝÓÝÇó, ã³ñ áõ ÙáÉáñ»óÝáÕ á·Ç, ¹áõ ÇÝÓÝÇó µ³ÅÇÝ ãáõÝ»ë, ³ÛÉ ÇÝÓ Ñ»ï ¿ ÚÇëáõë, áñå¿ë ù³ç å³ï»ñ³½ÙáÕ, ÇëÏ ¹áõ ÙݳÉáõ »ë å³ñïáõ³Í: ܳËÁÝïñáõÙ »Ù Ù»éÝ»É Ï³Ù Ïñ»É áñ»õ¿ ï³é³å³Ýù áõ ïáõ³Ûï³Ýùª ù³Ý ËáñÑáõñ¹Ý»ñǹ ï³É ϳÙùÇë ѳõ³ÝáõÃÇõÝÁ: гÙñ³óÇñ »õ Éáõé Ùݳ, Ï»Õͳõáñ ˳µ»µ³Û, ù»½ ³ÛÉ»õë ã»Ù ÉëáõÙ, áñù³Ý ¿É áñ Ý»ÕáõÃÇõÝ å³ï׳é»ë ÇÝÓ: þþî¿ñÝ ¿ ÇÙ ÉáÛëÝ áõ ÷ñÏáõÃÇõÝÁ, »ë áõÙDZó åÇïÇ í³Ë»Ý³Ù: ºÃ¿ ÃßݳÙáõ µ³Ý³ÏÝ ³Ý·³Ù å³ï»ñ³½ÙÇ ÇÙ ¹¿Ù, ¹³ñÓ»³É ã»Ù í³Ë»Ý³Û, áñáíÑ»ï»õ î¿ñÝ ¿ ÇÙ ÷ñÏÇãÝ áõ û·Ý³Ï³ÝÁþþ (êÕÙ 26, 1-3)¦:

7. سñïÝãÇñ ³ñdzëÇñï ½ÇÝáõáñÇ ÝÙ³Ý: ºÃ¿ ïϳñáõû³Ý¹ å³ï׳éáí »ñµ»ÙÝ ÁÝÏÝ»ë, ÛáÛë¹ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ û·Ýáõû³Ý íñ³Û ¹Ý»Éáíª ÏñÏÇÝ Ïáñáí ³é, ½·áõ߳ݳÉáí ѳݹ»ñÓ Ñå³ñïáõÃÇõÝÇó »õ ëÇÝ ³ÝÓݳѳ×áõÃÇõÝÇó: ²Ûë Ñå³ñïáõû³Ý å³ï׳éáí ß³ï»ñÝ »Ý ÙáÉáñõáõ٠ϳ٠ÁÝÏÝáõÙ ³ÝµáõÅ»ÉÇ Ïáõñáõû³Ý Ù¿ç: ÂáÕ áñ Çñ»Ýó áõÅ»ñÇÝ ÛÇÙ³ñ³µ³ñ ³å³õÇÝáÕ ³Ûë ³Ùµ³ñï³õ³ÝÝ»ñÇ ³ÝÏáõÙÁ ù»½ ѳٳñ ½·ûÝáõû³Ý »õ ËáݳñÑáõû³Ý ³éÇà ÉÇÝÇ:

¶ÈàôÊ ¾. ÊàܲðÐàôº²Ø´ ä²Ðä²ÜºÈ ²êîÌàÚ ÞÜàðÐܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ù»½ ѳٳñ ³õ»ÉÇ û·ï³Ï³ñ ¿ »õ ³õ»ÉÇ ³å³Ñáíª Ã³ùóÝ»ÉÁ »é³Ý¹Ç¹ ëáíáñ³Ï³ÝÇó ³õ»ÉÇ ³ëïÇ׳ÝÁ: ¸³ ÓñÇ å³ñ·»õ ¿, Ýñ³ ѳٳñ ÙÇ° © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

49

Ñå³ñï³óÇñ, ß³ï ÙÇ° ËûëÇñ »õ ÙÇ° Ùï³ÍÇñ Ýñ³ ßáõñç, ³ÛÉ ³õ»ÉǪ ³ñѳٳñÑÇñ ³ÝÓ¹ »õ å³ïϳéÇñ ßÝáñÑÇó, áñÇÝ ³Ý³ñÅ³Ý »ë: Þ³ï ÙÇ° ϳåáõÇñ ³Ûë ½·³óáõÙÇÝ, áñáíÑ»ï»õ ùÇã Å³Ù³Ý³Ï ³Ýó ϳñáÕ »ë Û³ÛïÝáõ»É ÁÝ¹Ù¿ç ³ÙµáÕçáíÇÝ Ñ³ÏÁÝÃ³ó ½·³óáõÙÝ»ñÇ: ºñµ í³Û»ÉáõÙ »ë ßÝáñÑÇ Ý»ñϳÛáõÃÇõÝÁ, Ùï³ÍÇñª ÿ áñù³Ý Ãßáõ³é ¿Çñ ÉÇÝ»Éáõ ³é³Ýó Ýñ³: Ðá·»õáñ Ï»³ÝùáõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»ÉÁ áã ³ÛÝù³Ý ëï¿å ÙËÇóñáõ»Éáõª áñù³Ý ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó ½ñÏáõ»ÉÁ ѳٵ»ñáõû³Ùµ, ËáݳñÑáõû³Ùµ áõ ³ÝÓÝáõñ³óáõÙáí ï³Ý»Éáõ Ù¿ç ¿ ϳ۳ÝáõÙ, áñå¿ë½Ç ãÃáõÉ³Ý³ë ³ÕûÃùÇ »õ Ñá·»õáñ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇ Ï³ï³ñÙ³Ý Ù¿ç: γñáÕáõû³Ý¹ »õ Áݹáõݳ͹ Ùï³ÛÇÝ Éáõë³µ³ÝáõÙÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, ³ñ³° ÇÝã ϳñáÕ »ë, »õ ëñïǹ ó³Ù³ùáõû³Ý ϳ٠³ÝÓÏáõû³Ý å³ï׳éáí ÙÇ° ³Ýï»ëÇñ Ñá·Ç¹: 2. Þ³¯ï ß³ï »Ý ³ÛÝåÇëÇÝ»ñÁ, áñáÝù »ñµ ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ Çñ»Ýó ·áñÍ»ñÇÝ ï³É Çñ»Ýó ѳ׻ÉÇ ÁÝóóùÁ, ÇëÏáÛÝ ÏáñóÝáõÙ »Ý ѳٵ»ñáõÃÇõÝÁ »õ Ù³ïÝõáõÙ ³ÝÑá·áõû³Ý: §Ø³ñ¹ ÙÇßï 㿪 áñ ï¿ñÝ ¿ Çñ ׳ݳå³ñÑÝ»ñǦ (ºñ 10, 23): ²ëïáõ³Í³ÛÇÝ ³Ýϳåï»ÉÇ Çñ³õáõÝùë ¿ å³ñ·»õ³ïñ»ÉÝ áõ ÙËÇóñ»ÉÁ »ñµ »õ áñù³Ý ϳٻÝáõÙ »Ù, áõ٠ϳٻÝáõÙ »Ù »õ ÇÝãå¿ë ϳٻÝáõÙ »Ù. á°ã ³õ»ÉÇ: àñáß ³ÝËáÑ»ÙÝ»ñ »õ ËáÑ»ÙÝ»ñÇó ËáñÑáõñ¹ ãѳñóÝáÕÝ»ñ Çñ»Ýù Çñ»Ýó ÏáñͳݻóÇÝ ×Çßï Çñ»Ýó ëï³ó³Í ßÝáñÑÝ»ñÇ å³ï׳éáí, áñáíÑ»ï»õ ϳٻó³Ý ³Ý»É ³õ»ÉÇݪ ù³Ý ϳñáÕ ¿ÇÝ, ³é³Ýó ѳßáõÇ ³éÝ»Éáõ Çñ»Ýó ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÁ, Ñ»ï»õ»Éáí Çñ»Ýó ï³ù³ñÇõÝáõû³ÝÁ ³õ»ÉǪ ù³Ý µ³Ý³Ï³Ýáõû³Ý áñáßáõÙÝ»ñÇÝ: ºõ ù³ÝÇ áñ Û³õ³ÏÝáõÙ ¿ÇÝ Ñ³ëÝ»É ³é³õ»É Ù»Í ·áñÍ»ñǪ ù³Ý ÇÙ ÏáÕÙÇó Çñ»Ýó ѳٳñ ë³ÑÙ³Ýáõ³ÍÝ»ñÁ, ßáõïáí Ïáñóñ»óÇÝ ßÝáñÑÁ: âù³õáñ áõ Ýáõ³ëï³ó³Í ÙݳóÇÝ µáÉáñ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ÙïáíÇÝ Çñ»Ýó µÝ³ÏáõÃÇõÝÝ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ Ñ³ëï³ï»É ¿ÇÝ ºñÏÝùáõÙ, áñå¿ë½Ç Çñ»Ýó Ë»Õ×áõû³Ý áõ Ãßáõ³éáõû³Ý Ù¿ç ëáíáñ»Ý ãë³õ³éÝ»É ë»÷³Ï³Ý µ½Ïïáõ³Í ûõ»ñáí, ³Ûɪ ³å³ÑáíáõÃÇõÝ ·ïÝ»Ý Ç٠ûõ»ñÇ Ñáí³Ýáõ Ý»ñùáÛ: êÏëݳÏÝ»ñÁ »õ îÇñáç ׳ݳå³ñÑÝ»ñÇÝ ³Ý÷áñÓÝ»ñÁ Ñ»ßïûñ¿Ý »Ý ˳µõáõÙ »õ ³Ý¹Ý¹³ÏáñÍ³Ý ·³Ñ³íÇÅáõÙ, »Ã¿ ã»Ý ϳٻÝáõÙ Ñ»ï»õ»É Ëáѻ٠³ÝÓ³Ýó ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇÝ: 3. ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »Ý ³é³õ»É Çñ»Ýó ë»÷³Ï³Ý ϳñÍÇùÇÝ Ñ»ï»õ»Éª ù³Ý íëï³Ñ»É êñµ»ñÇ ÷áñÓ³éáõû³ÝÁ, »Ã¿ Û³Ù³éáõÙ »Ý Çñ»Ýó ³ß˳ñѳۻ³óùÇ Ù¿ç »õ ï»ë³Ï¿ïÝ»ñáõÙ, ÙÇßï áÕµ³ÉÇ ¿ »Õ»É »õ ß³ñáõݳϻÉáõ ¿ ³Û¹åÇëÇÝ ÉÇÝ»É Ýñ³Ýó í³Ë׳ÝÁ: Æñ»Ýù Çñ»Ýó ǵñ ÇÙ³ëïáõÝ Ù»Í³ñáÕÝ»ñÁ ùÇ㠳ݷ³ÙÝ»ñ »Ý ѳݹáõñÅáõÙ áõñÇßÝ»ñÇó ϳé³í³ñáõ»É: ¶»ñ³¹³ë»ÉÇ ¿ ËáݳñÑ ÉÇÝ»É ë³Ñٳݳ÷³Ï Ùïùáí áõ ׳ݳãáÕáõû³Ùµª ù³Ý ÿ ·Çïáõû³Ý ٻͳ·áÛÝ ·³ÝÓ»ñ áõÝ»Ý³É áõݳÛÝ ³ÝÓݳѳ×áõû³Ùµ ѳݹ»ñÓ: ܳËÁÝïñ»ÉÇ ¿ª áñ ùÇã áõÝ»Ý³ëª ù³Ý ß³ï, áñáíÑ»ï»õ í»ñçÇÝë ëï»ÕÍáõÙ ¿ ݳ»õ Ñå³ñï³Ý³Éáõ íï³Ý·: ´³õ³Ï³Ý ËáÑ»Ùáõû³Ùµ áõ ѳõ³ë³ñ³Ïßéáõû³Ùµ ãÇ ·áñÍáõ٠ݳª áí ³ÙµáÕçáíÇÝ ³ÝÓݳïáõñ ¿ ÉÇÝáõÙ áõñ³Ëáõû³ÝÁ, áí Ùáé³óáõû³Ý ¿ Ù³ïÝáõÙ Çñ ݳËÏÇÝ ãù³õáñáõÃÇõÝÁ, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ²ëïÍáÛ ëáõñµ »ñÏÇõÕÁª áñ í³Ë»ÝáõÙ ¿ ÁݹáõÝ³Í ßÝáñÑÇ ¹»é Ñݳñ³õáñ ÏáñëïÇó: ºõ áã ÇëÏ ³é³ùÇÝáõû³Ý µ³õ³ñ³ñ ù³Ý³Ï ¿ óáõó³µ»ñáõ٠ݳª áí íѳïõáõÙ ¿ Ó³Ëáñ¹áõÃÇõÝÝ»ñÇ »õ áñ»õÇó¿ íßï³Ïñáõû³Ý ųٳݳÏ, ÇÙ Ù³ëÇÝ ËáñÑ»Éáí áõ Ùï³Í»Éáí Ýáõ³½ íëï³Ñáõû³Ùµ, ÇÝãÁ áñ í³Û»É ã¿: 4. àí ˳ճÕáõû³Ý Å³Ù³Ý³Ï Çñ»Ý ã³÷³½³Ýó ³å³Ñáí ¿ ½·áõÙ, å³ï»ñ³½ÙÇ ûñ»ñÇÝ ëáíáñ³µ³ñ Ý»ñϳ۳ÝáõÙ ¿ ǵñ»õ Ù¿ÏÁ »ñÏãáï áõ ³Ý³ñÇ: ºÃ¿ ϳñáճݳÛÇñ Ý»ñùݳå¿ëª Ùïù»ñǹ Ù¿ç ËáݳñÑ ÙÝ³É áõ ѳٻëï, »Ã¿ ϳñáճݳÛÇñ ϳñ·áõϳÝáÝÇ µ»ñ»É áõ ϳé³í³ñ»É Ñá·»õáñ ³åñáõÙÝ»ñ¹, ³Ûëù³Ý Ñ»ßïûñ¿Ý ã¿Çñ ÁÝÏÝÇ íï³Ý·Ç áõ Ù»ÕùÇ Ù¿ç: ºñµ ½·áõÙ »ë ù»½ÝáõÙ »é³Ý¹Ý Çñ ³ÙµáÕç ÉÇáõû³Ùµ, Ëáѻ٠»ÕÇñ »õ Ùï³ÍÇñª ÿ ³ñ¹»ûù DZÝã ÏÁ ÉÇÝ¿Çñ ³é³Ýó ÇÙ ³Û¹ ÉáÛëÇ: ÆëÏ »ñµ Çëϳå¿ë ëÏëÇ ³Õûï³Ý³É ³Û¹ ÉáÛëÁ, Ùï³ÍÇñª áñ ³ÛÝ Ï³ñáÕ ¿ ¹»é í»ñ³¹³éݳÉ, Ùï³ÍÇñª áñ »ë ÇÝùë ³éϳ˻óÇ Ýñ³ ÑáëùÁ ¹¿åÇ Ñá·Ç¹, ùá ÇëÏ µ³ñÇùÇ »õ ÇÙ ÷³éùÇ Ñ³Ù³ñ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

50

5. ²Ûë ÷áñÓáõÃÇõÝÁ ù»½ ³õ»ÉÇ û·ï³Ï³ñ ¿ª ù³Ý »Ã¿ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳÙùǹ ѳٳӳÛÝ ÁÝóݳñ: Ðá·»õáñ ³ñųÝÇùÝ»ñÇ Ù³Ï³ñ¹³ÏÁ ãÇ ã³÷õáõÙ ³ÛÝ ÷³ëïáíª Ã¿ Ù¿ÏÁ áñù³Ý ۳׳˳ÏÇ ï»ëÇÉùÝ»ñ áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ¿ ÁݹáõÝáõÙ Ç í»ñáõëï, ϳ٠ÿ áñù³Ý ÑÙáõï ¿ áõ Ù³ëݳ·Çï³ó³Í êáõñµ ¶ñùÇ í»ñ³µ»ñ»³É ѳñó»ñáõÙ, ϳ٠ÿ ÇÝã ³ëïÇ×³Ý ¿ ½µ³Õ»óÝáõ٠ѳë³ñ³Ïáõû³Ý Ù¿ç ϳ٠»Ï»Õ»ó³Ï³Ý áÉáñïÝ»ñáõÙ: ²ñųÝÇùÝ»ñÁ ·Ý³Ñ³ïáÕ áõ áñ³Ï³õáñáÕ ÏÝÇùÝ »Ý Çñ³Ï³Ý ËáݳñÑáõÃÇõÝÝ áõ ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹¿å ï³ÍáõáÕ Édzϳï³ñ ë¿ñÁ, ÙÇÙdzÛÝ »õ ³ÙµáÕçáíÇÝ »õ ³Ù¿Ýáõñ ²ëïÍáÛ ÷³éùÇ ÷ÝïéïáõùÁ, ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÇ ßáõñç ³ÝÏ»ÕÍ Ýáõ³ëï ϳñÍÇùÁ »õ ·Çï³ÏóáõÃÇõÝÁ Çñ ³ÝÓÝ³Ï³Ý áãÝãáõû³Ý: Ðá·»õáñ ³ñÅ¿ù áõÝÇ Ý³ª áí ³ÛÉáó ÏáÕÙÇó ³ñѳٳñÑáõ³Í áõ Ýáõ³ëï³ó³Í íÇ׳ÏáõÙ ³õ»ÉÇ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ áõ ·áÑáõݳÏáõÃÇõÝ ¿ í³Û»ÉáõÙª ù³Ý å³ïÇõÝ»ñáí ×á˳ó³Í ųٳݳÏ:

¶ÈàôÊ À. ´²ò²ê²Î²Ü ¶Ü²Ð²î²Üø غð ²ÜÒÆ Þàôðæ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. гٳñÓ³ÏõáõÙ »Ù Ëûë»É îÇñáçë Ñ»ï, ãÝ³Û³Í ÑáÕ »Ù ÙdzÛÝ áõ ÙáËÇñ (Ìݹ 18, 27): ºÃ¿ ϳñÍáõÙ »Ù ÇÝÓ ³õ»ÉÇݪ ù³Ý »Ù Çñ³Ï³ÝáõÙ, ³Ñ³ ×ßÙ³ñïáõÃÇõݹ ۳ݹÇÙ³ÝáõÙ ¿ ÇÝÓ »õ ³Ýó»³É Ù»Õù»ñÇë ÛÇß³ï³ÏÁ ÝáÛÝå¿ë ï³ÉÇë ¿ ³ñ¹³ñ³óÇ íϳÛáõÃÇõÝ, áñÇ ¹¿Ù ã»Ù ϳñáÕ ³é³ñÏ»É: ÆëÏ Áݹѳϳé³ÏÝ, »Ã¿ Ýáõ³ëï ϳñÍÇù ϳ½Ù»Ù ³ÝÓÇë ßáõñç »õ ÇÝÓÝÇó ÙÇ ÏáÕÙ Ý»ï»Ù ³ÝÓÇë ѳݹ¿å ÙÇÝã»õ ³ÛÅÙ áõÝ»ó³Íë Û³ñ·³ÝùÁ, Ïáã»Éáí ÇÝùë ÇÝÓ ÷áßÇ, ÇÝãåÇëÇÝ áñ »Ù Çñ³Ï³ÝáõÙ. »Ã¿ Ååï³Û ÇÝÓ øá ßÝáñÑÁ »õ ëñïÇë Ùûï»Ý³Û ÉáÛë¹, ³ÝÓÇë Ýϳïٳٵ áõÝ»ó³Íë ÷áùñ³·áÛÝ Ù»Í³ñ³ÝùÝ ³Ý·³Ù ÏÁ Ëáñ³ëáõ½áõÇ áãÝãáõû³Ýë ·Çï³Ïóáõû³Ý Û³ï³ÏÁ »õ ÏÁ ãù³Ý³Û Ç ëå³é: Ú³ÛïÝÇ°ñ ÇÝÓ ³ÝÓÇë ¿áõÃÇõÝÁ. ÿ ÇÝã »Ù, ÿ ÇÝã ¿Ç, »õ ÿ áõñ »Ù ѳë»É: §àñáíÑ»ï»õ áãÇÝã »Ù, »õ ë³Ï³ÛÝ ÙÇÝã»õ ûñë ³Ý·Çï³ÝáõÙ ¿Ç 볦 (êÕÙ 72, 22): ºÃ¿ ÃáÕÝõáõÙ »Ù ÇÝùë ÇÝÓ, å³ñ½áñáß Ï»ñåáí ï»ëÝáõÙ »Ù áãÝãáõÃÇõÝë áõ ³ÙµáÕç³Ï³Ý ¹Çõñ³µ»ÏáõÃÇõÝë: ´³Ûó ѳ½Çõ »ë ¹¿åÇ ÇÝÓ áõÕÕáõÙ ·¿Ã Ù¿Ï ³ÏݳñÏ, ÇëÏáÛÝ ¹³éÝáõÙ »Ù ѽûñ »õ ÉóõáõÙ Ýáñ³Ýáñ ½áõ³ñÃáõû³Ùµ: ºõ ÇñáÕáõÃÇõÝ ¿ ë³ ½³ñٳݳÑñ³ß, áñ áïùÇ »Ù ϳݷÝáõÙ ³Ûëù³Ý ³ÏÝóñóÛÇÝ ³ñ³·áõû³Ùµ »õ Áëï Ù»Í µ³ñáõû³Ý¹ª ÷³ñáõÙÝ»ñ »õ ·áñáí ·ïÝáõÙ ø»½ÝÇó, »ëª áñ íñ³ë ÏßéáÕ µ»éÝ»ñÇ å³ï׳éáí ѳÏáõ³Í »Ù ÙÇßï ¹¿åÇ í³ñ: 2. ê³ ³ñ¹ÇõÝùÝ ¿ øá êÇñáÛ, »õ ßÝáñÑáõÙ »ë ÇÝÓ ³ÙµáÕçáíÇÝ Óñdzµ³ñ, ϳÝË»Éáí ÇÝÓ, »õ »ë ¹»é ãËݹñ³Íª û·Ý»Éáí ³ÛÝù³¯Ý áõ ³ÛÝù³¯Ý ϳñÇùÝ»ñÇë Ù¿ç, å³Ñ»Éáí ÇÝÓ ³Õ¿ï³ÉÇ íï³Ý·Ý»ñÇó »õ ³½³ï»Éáí Çëϳå¿ë ³ÝÃÇõ áõ ³Ýѳٳñ ã³ñÇùÝ»ñÇó: Îáñëï»³Ý ¿Ç Ù³ïÝ»É ÇÝùë ÇÝÓ, ÙáÉÇ Ïñùáïáõû³Ùµ ëÇñ»Éáí ³ÝÓë: ´³Ûó ½Õç³Éáí »õ ÙÇÙdzÛÝ ø»½ ÷Ýïé»Éáí »õ ø»½ ëÇñ»Éáí ³ÝÏ»ÕÍáõû³Ùµ, í»ñ³·ï³Û ÇÝùë ÇÝÓ »õ ø»½ Ç ÙdzëÇÝ: ºõ ßÝáñÑÇõ ³Ûë ëÇñáÛª ¿°É ³õ»ÉÇ Ëáñ Ï»ñåáí ·Çï³ÏÇó ¹³ñÓ³Û áãÝãáõû³Ýë: àñáíÑ»ï»õ ¸áõ, á¯í ø³Õóñ³·áÛÝ, µ³ñ»·áñÍáõÙ »ë ÇÝÓ, ³é³õ»Éª ù³Ý ³ñųÝÇ »Ù, »õ ¹»°é ³é³õ»Éª ù³Ý ѳٳñÓ³ÏõáõÙ »Ù Ûáõë³É ϳ٠Ëݹñ»É: 3. 0ñÑÝ»³É »ë, ²ëïáõ³Í ÇÙ: ¿»õ ³Ý³ñÅ³Ý »Ù øá ³é³ï³½»Õ µ³ñÇùÝ»ñÇÝ, µ³Ûó ·Çï»Ùª áñ Áëï í»Ñ Ù»Íáõû³Ý¹ áõ ³Ýë³ÑÙ³Ý µ³ñáõû³Ý¹ ã»ë ¹³¹³ñáõÙ µ³ñ»·áñÍ»É Ý³»õ ³å»ñ³ËïÝ»ñÇÝ »õ Û³Ù³é áõ åݹ³·ÉáõË Ñ³Ï³é³Ïáñ¹Ý»ñǹ, ï³Éáí Ýñ³Ýó Ï»³Ýù »õ ¹³ñÓÇ Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝ: îáõñ Ù»½, ²ëïáõ³Í ÇÙ, í»ñ³¹³ñÓ ¹¿åÇ ø»½, áñå¿ë½Ç ÉÇÝ»Ýù »ñ³Ëï³·¿ï, ËáݳñÑ áõ ç»ñÙ»é³Ý¹, ù³Ý½Ç ¸áõ »ë Ù»ñ ÷ñÏáõÃÇõÝÁ, áõÅÝ áõ ½ûñáõÃÇõÝÁ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

51

¶ÈàôÊ Â. ²êîàô²Ìª Üä²î²ÎÜ àô ÆزêîÀ ²Ø¾Ü ÆÜâÆ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, »Ã¿ Çëϳå¿ë ϳٻÝáõÙ »ë »ñç³ÝÇÏ ÉÇÝ»É, áñå¿ë Ï»³Ýùǹ Ýå³ï³Ï ÇÝÓ å¿ïù ¿ áõݻݳë: ²ÛëûñÇÝ³Ï Ýå³ï³Ï³¹ñٳٵ ÏÁ Ù³ùñ³·áñÍáõ»Ý ÇÕÓ»ñ¹ áõ ÷³÷³ùÝ»ñ¹, áñáÝù ß³ï Û³×³Ë ß»ÕõáõÙ »Ý »õ Ó·ïáõÙ ëÇñ»Éáõ ³ÝÓ¹ áõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ: àñáíÑ»ï»õ »Ã¿ áñ»õÇó¿ Ù¿Ï µ³ÝáõÙ ÷Ýïé»ë ùá ÇëÏ ³ÝÓÁ, Ï»Ýë³µ»ñ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ýáõ³½áõÙ ÇëÏáÛÝ ÏÁ ½·³ë ù»½ÝáõÙ »õ Ñá·Ç¹ ÏÁ ó³Ù³ùÇ áõ Ïþ³Ý³å³ï³Ý³Û: лï»õ³µ³ñ, ³Ù¿Ý µ³Ý ÏáÕÙÝáñáßÇñ ¹¿åÇ ÇÝÓª Çñ»Ýó ³ÏáõÝùÇÝ, áñáíÑ»ï»õ »ë »Ù å³ñ·»õ»É ù»½ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ: ²Ûëå¿ë ¹ÇïÇñ µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ. ǵñ»õ ë»ñáõÙ ·»ñ³·áÛÝ ´³ñÇùÇó, »õ Ñ»ï»õ³µ³ñª áõÕÕÇñ ³Ù¿Ý µ³Ý ¹¿åÇ ÇÝÓ, Çñ»Ýó µÝûññ³ÝÇÝ: 2. ÆÝÓÝÇóª ϻݳñ³ñ ²ÕµÇõñÇóë »Ý Ï»Ý¹³Ý³ñ³ñ çñ»ñ ù³ÕáõÙ ÷áùñÝ áõ Ù»ÍÁ, ³Õù³ïÝ áõ ѳñáõëïÁ. »õ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ³½³ï Ûûųñáõû³Ùµ ͳé³ÛáõÙ »Ý ÇÝÓ, ÏÁ ëï³Ý³Ý ßÝáñÑ ßÝáñÑÇ íñ³Û: ÆëÏ áí ÏÁ Ï³Ù»Ý³Û ÷³éù ·ïÝ»É ÇÝÓÝÇó ¹áõñë ϳ٠áõñ³ËáõÃÇõÝ ·ïÝ»É ÇÙ ÏáÕÙÇó å³ñ·»õáõ³Í µ³ñÇùÝ»ñÇó µ³óÇ áõñÇß ÇÝã áñ ÙÇ µ³ÝáõÙ, ãÇ Ï³ñáÕ³Ý³Û Ë³Õ³Õáõ»É Áݹٿç Çñ³Ï³Ý Ñá·»½áõ³ñÃáõû³Ý »õ á°ã ¿É Áݹ³ñÓ³Ï»É ëÇñïÁ: ²ÛÉ ù³ÛÉ ³é ù³ÛÉ ³õ»ÉÇ ÏÁ ë»ÕÙáõÇ áõ ÏÁ íßï³Ý³Û: ´³ñÇùÝ»ñÝ, áõñ»ÙÝ, ù»½ ÙÇ° í»ñ³·ñÇñ, »õ á°ã ¿É ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÁª ÙÇ áñ»õ¿ Ù³ñ¹áõ, ³ÛÉ ³Ù¿Ý µ³Ý áõÕÕÇñ ³é ²ëïáõ³Í, ³é³Ýó áñÇ Ù³ñ¹Á ãáõÝÇ áãÇÝã: ºë ù»½ ïáõ»óÇ ³Ù¿Ý µ³Ý, ϳٻÝáõÙ »Ù í»ñáõÝ»Ý³É ³Ù¿Ý µ³Ý: îáõ»óÇ ³Ù¿Ý µ³Ý, å³Ñ³ÝçáõÙ »Ù »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝ ¹ñ³Ýó ÷á˳ñ¿Ý:

3. ê³° ¿ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, áñ ÙáËñ³óÝ»Éáí ³Ý¿³óÝáõÙ ¿ ëݳ÷³éáõû³Ý Ñ»ïù»ñÁ: ºõ »Ã¿ ëñ³Ý ¹»é ³õ»É³Ý³Ý »õ ÙÇç³Ùï»Ý »ñÏݳÛÇÝ ßÝáñÑÝ áõ Çñ³Ï³Ý ë¿ñÁ, ³ÝÓÇó¹ Ý»ñë ³ÛÉ»õë ï»Õ ã»Ý ·ïÝÇ Ý³Ë³ÝÓÝ áõ ëñïÇ ï³é³å³ÝùÁ, »õ áã ¿É »ë³ëÇñáõÃÇõÝÁ ÏÁ ·³É³ñáõÇ ù»½ÝáõÙ ûÓ³åïáÛï: ²ëïÍáÛ ê¿ñÁ Û³ÕÃáõÙ ¿ ³Ù¿Ý ÇÝãÇ »õ µ³½Ù³å³ïÏáõÙ ¿ Ñá·áõ ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ºÃ¿ ÙÇïù¹ ËáÑ»Ùûñ¿Ý µ³Ý»óÝ»ë, áõñ³ËáõÃÇõݹ »õ ÛáÛë¹ ÇÙ íñ³Û ÙÇÙdzÛÝ ÏÁ ÑÇÙÝ»ë, áñáíÑ»ï»õ §áã áù µ³ñÇ ¿, ³ÛÉ ÙdzÛÝ ²ëïáõ³Í¦ (ÔÏë 18, 19), áñ å¿ïù ¿ ·áí³µ³ÝáõÇ ·»ñÇí»ñ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó »õ ûñÑݳµ³ÝáõÇ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ:

¶ÈàôÊ Ä. ø²ÜÆòê ø²Ôòð ¾ Ì²è²ÚºÈ ²êîÌàôÜ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ²ñ¹ Ëûë»Éáõ »Ù ÏñÏÇÝ, î¿ñ, »õ ã»Ù ÙݳÉáõ Éáõé: ´³ñÓáõÝùÝ»ñáõÙ µ³½ÙáÕ îÇñáçë áõ ³·³õáñÇë áõ ²ëïÍáõë ϳٻÝáõÙ »Ù ³ë»É. §ø³ÝÇóë ½»ÕáõÝ ¿, î¿ñ, ²ÝáõÝÇó¹ »ñÏÝãáÕÝ»ñÇÝ í»ñ³å³Ñáõ³Í ù³Õóñáõû³Ý¹ ³é³ïáõÃÇõÝÁ¦

(êÕÙ 30, 20): àõñ»ÙÝ, ¹»é ÇÝã»±ñ »ë å³ïñ³ëï»É Ýñ³Ýó ѳٳñª áíù»ñ ëÇñáõÙ »Ý ø»½ »õ ø»½ ëñï³Ýó ͳé³ÛáõÙ: Æëϳå¿ë ³Ý׳é»ÉÇ ¿ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁª áñ µËáõÙ ¿ ¸¿ÙùÇó¹ ßáÕ³ñÓ³ÏáÕ ÉáÛëÁ ï»ëÝ»Éáõó, »õ áñ å³ñ·»õáõÙ »ë ø»½ ëÇñáÕÝ»ñÇÝ ÙdzÛÝ: ²Ñ³ ëñ³Ýáí óáÛó ïáõ»óÇñ ÇÝÓ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁ øá ëÇñáÛ. ·áÛáõÃÇõÝ ãáõÝ¿Ç »õ ëï»ÕÍ»óÇñ ÇÝÓ: ²å³, ÙÇÝã ó÷³éáõÙ ¿Ç ø»½ÝÇó Ñ»éáõ, ¸áõ í»ñëïÇÝ Ù³ïݳÝß»óÇñ ÇÙ ³é³ç áõÕÇÕ ×³Ù÷³Ý »õ ³é³çÝáñ¹»óÇñ ÇÝÓ ¹¿åÇ ³ÛÝ, áñå¿ë½Ç ϳñáճݳ٠ͳé³Û»É ø»½: ºõ ëñ³ÝóÇó ¿°É ³õ»ÉÇ ·»ñ³½³Ýó, Ññ³Ù³Û»óÇñ ÇÝÓ ëÇñ»É ø»½: 2. à¯í ³ÏáõÝù Û³õÇï»Ý³Ï³Ý êÇñáÛ, DZÝã ï³Õ»ñáí ÑÇõë»Ù ·áíù¹: ÆÝã忱ë ϳñáÕ »Ù Ùáé³Ý³É ø»½, ø»½ª áñ ѳ׻óÇñ ÛÇᯐ ÇÝÓ Ý³»õ »ñµ ³å³Ï³Ýáõ³Í ¿Ç áõ ÏáñͳÝáõ³Í: àÕáñÙ³Í »Õ³ñ Ç٠ѳݹ¿å ³é³õ»Éª ù³Ý µáÉáñ ÛáÛë»ñë, »õ ßÝáñѹ áõ Ùï»ñÙáõÃÇõݹ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

52

å³ñ·»õ»óÇñ ÇÝÓ ·»ñÇí»ñª ù³Ý ÇÙ ³ñųÝÇùÝ»ñÁ: ÆÝãá±í ϳñáÕ »Ù ÷áËѳïáõó»É ³Ûë ٻͳ·áÛÝ å³ñ·»õ¹, áñáíÑ»ï»õ Çñûù µáÉáñÇÝ ïñáõ³Í ã¿ ³ß˳ñÑÇó Ññ³Å³ñáõ»Éáõ, ³Ù¿Ý µ³Ý Éù»Éáõ »õ í³Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÁ Áݹ·ñÏ»Éáõ ßÝáñÑÁ: ´³Ûó ³ñï³ëáíá±ñ µ³Ý å¿ïù ¿ ѳٳñ»É ø»½ ͳé³Û»ÉÁ, »ñµ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ³ñ³ñ³Í å³ñï³õáñ ¿ ͳé³Û»É ø»½: à°ã, ½³ñٳݳÉÇ ÇñáÕáõÃÇõÝ ã¿ ø»½ ͳé³Û»ÉÁ: ²ÛÉ ³åßáõÙ »Ù áõ ÑÙ³ÛõáõÙ Ç ï»ë ³ÛÝ ÷³ëïÇ, áñ ¸áõ ÁݹáõÝáõÙ »ë ÇÝÓ ø»½ ͳé³Û »õ ³ÝáõÝë ³ñӳݳ·ñáõÙ »ë ëÇñ»ÉÇÝ»ñǹ ß³ñùáõÙ, ÇÝÓª Ë»Õ× ³Ý³ñųÝÇë: 3. ²Ñ³ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ áõݻ٠»õ áñ ϳñáÕ »Ù Û³ïϳóÝ»É Í³é³Ûáõû³Ý¹, øáÝÝ »Ý »õ å³ïϳÝáõÙ »Ý ø»½: ºõ ٳݳõ³Ý¹ ³ÙµáÕçáíÇÝ Ñ³Ï³é³ÏÝ ¿ ×ßÙ³ñÇï. »ë ø»½ ³ÛÝù³Ý ã»Ù ͳé³ÛáõÙª áñù³Ý ¸áõ ÇÝÓ: ²Ñ³ »ñÏÇÝùÝ áõ »ñÏÇñÁ, áñáÝù ëï»ÕÍ»óÇñ Ç Í³é³ÛáõÃÇõÝ Ù³ñ¹Ï³Ýó, å³ïñ³ëï »Ý »õ ³Ù¿Ý ûñ Ùßï³ñÃáõÝ Ï³ï³ñáõÙ »Ý ³Ûݪ ÇÝã Ññ³Ù³Û»É »ë Çñ»Ýó: ê³ ¹»é ùÇã ¿. Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇÝ ³Ý·³Ù å³ïáõÇñ»óÇñ å³Ñå³Ý»É »õ ͳé³Û»É Ù³ñ¹áõÝ: ´³Ûó áã Ù¿Ï ßÝáñÑ Çñ ·»ñ³½³Ýóáõû³Ùµ ãÇ Ï³ñáÕ Ñ³õ³ë³ñáõ»É ³Ûë Ù¿ÏÇÝ. ¸áõ ÆÝù¹ ϳٻó³ñ ͳé³Û»É Ù³ñ¹Ï³Ýó »õ Ëáëï³ó³ñ ï³É Ýñ³Ýó øá ²ÝÓÁ: 4. ÆÝã忱ë ϳñáÕ »Ù ³ñ¹»ûù ѳïáõó»É ³Ûë µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñǹ ÷á˳ñ¿Ý: ºñ³ÝÇ Ã¿ ϳñáճݳÛÇ Í³é³Û»É ø»½ ³ÙµáÕç Ï»³ÝùÇë ÁÝóóùáõÙ: ºñ³ÝÇ Ã¿ ·¿Ã Ù¿Ï ûñ ÙdzÛÝ í³Û»É áõ ³ñųݳå³ïß³× Ï»ñåáí ϳñáճݳÛÇ Í³é³Û»É ø»½: ºõ Çñûù, ³ñųÝÇ »ë ÁݹáõÝ»Éáõ ³Ù¿Ý ï»ë³Ï ͳé³ÛáõÃÇõÝ, å³ïÇõ »õ ÷³éù »õ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ·áí³µ³ÝáõÃÇõÝ: Æñûù, ¸áõ ÇÙ î¿ñÝ »ë, ÇëÏ »ëª øá ͳé³Ý, áñ å³ñï³õáñ »Ù ͳé³Û»É ø»½ ÇÙ ³ÙµáÕç ϳñáÕáõû³Ùµ, áñ å³ñï³õáñ »Ù »ñµ»ù ãÛá·Ý»É ø»½ ÷³é³µ³Ý»Éáõó: ê³° ¿ Ç٠ϳÙùÁ, ë³° »Ù ÷³÷³ùáõÙ: ¸áõ ÆÝù¹ Éñ³óñáõ ³Ûݪ ÇÝã å³Ï³ëáõÙ ¿ ÇÝÓ: 5. Ø»Í å³ïÇõ »õ ÷³éù ¿ ø»½ ͳé³Û»ÉÁª ³ñѳٳñÑ»Éáí ³Ù¿Ý µ³Ý Ç ë¿ñ øá: ìÇÃ˳ñÇ ßÝáñÑ ÏþáõÝ»Ý³Ý øá ³é³ç µáÉáñ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ϳÙáíÇÝ ÏÁ ÝáõÇñáõ»Ý ëñµ³½Ý³ëáõñµ ͳé³Ûáõû³Ý¹: êáõñµ Ðá·áõ ù³ÕóñÇÏ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ ÏÁ ·ïÝ»Ý µáÉáñ Ýñ³Ýùª áíù»ñ Ç ë¿ñ øá ÏÁ Ññ³Å³ñáõ»Ý Ù³ñÙÝ³Ï³Ý ëïáñ ѳ×áÛùÝ»ñÇó: Ðá·áõ ³ÝͳÛñ³Í³õ³É ³½³ïáõÃÇõÝ ÏÁ ·ïÝ»Ý µáÉáñ Ýñ³Ýùª áíù»ñ Ç ë¿ñ øá ÏþÁÝÃ³Ý³Ý Ù³ïݳÝ߳͹ Ý»Õ ×³Ý³å³ñÑáí, ÙÇ ÏáÕÙ ÃáÕÝ»Éáí ³ß˳ñѳÛÇÝ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÁ: à¯í Ñá·»ë÷á÷ »õ áõñ³Ë³ñ³ñ ͳé³ÛáõÃÇõÝ ²ëïÍáÛ, áñÇ ßÝáñÑÇõ ¿ Ù³ñ¹Ý Çñ³Ï³Ý ³½³ï »õ ëáõñµ ¹³éÝáõÙ: à¯í ÝáõÇñ³Ï³Ý íÇ×³Ï í³Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ, áñ Ù³ñ¹áõÝ ¹³ñÓÝáõÙ ¿ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³Ñ³õ³ë³ñ, ²ëïÍáõݪ ѳ×áÛ, ë³ï³Ý³ÛÇݪ ³Ñ³½¹»óÇÏ, »õ å³ïáõ»ÉǪ µáÉáñ ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: à¯í ͳé³ÛáõÃÇõÝ ÙÇßï ÷³÷³ù»ÉÇ »õ Áݹ·ñÏáõ»Éáõ ³ñųÝÇ, áñÇ ÙÇçáóáí »Ýù ß³ÑáõÙ ·»ñ³·áÛÝ ´³ñÇùÁ »õ Ó»éùµ»ñáõÙ ³Ýí³Ë×³Ý »ñ³ÝáõÃÇõÝÁ:

¶ÈàôÊ Ä². вðβôàð ¾ îÆð²äºîºÈ ºô Ժβì²ðºÈ غð ö²ö²øܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ¹»é ß³ï µ³Ý»ñ áõÝ»ë ëáíáñ»ÉÇù, áñáÝù ÙÇÝã ³ÛÅ٠ɳõ ã»ë ÁÙµéÝ»É: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. àñá±Ýù »Ý ¹ñ³Ýù, î¿ñ: 3. ÚÇëáõë. ä¿ïù ¿ Ç٠ϳÙùÇÝ Ï³ï³ñ»É³å¿ë Ï»ñå³ñ³Ý³ÏÇó ¹³ñÓÝ»ë µáÉáñ ÷³÷³ùÝ»ñ¹: àã ÿ ³ÝÓ¹ ëÇñáÕ å¿ïù ¿ ÉÇÝ»ë, ³Ûɪ Ñ»ï»õáÕ Ç٠ϳÙùÇ: Ú³×³Ë ÷³÷³ùÝ»ñ¹ ³ÛñáõÙ »Ý ù»½ »õ ¹¿åÇ ³é³ç ÙÕáõÙ µéÝáõû³Ùµ: ´³Ûó ¹áõ áõß³¹Çñ »õ ½·áÛß »ÕÇñ, áñ ³õ»ÉÇ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ß³Ñǹ Ñ»ï³Ùáõï ãÉÇÝ»ëª ù³Ý ÇÙ ÷³éùÇÝ: ºÃ¿ »ë © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

53

ÇÝùë »Ù ÙÇ áñ»õ¿ ÷³÷³ù ³ñÃݳóÝáõÙ ù»½ÝáõÙ, ÇÝã Ï»ñåáí ¿É ïÝûñÇݻ٠»Õ»ÉáõÃÇõÝÁª ¹áõ ÙÇßï ·áÑ ÏÁ ÉÇÝ»ë: ´³Ûó »Ã¿ »ëǹ ÙáËÇñÝ»ñÇ Ý»ñùáÛ Ã³ùÝáõ³Í ¿ Ù¿Ï Ï³ÛÍ ³Ý·³Ù ³ÝÓÝ³Ï³Ý ß³ÑÇ, ïñïÙ³ÉÇ ³ñ·»ÉùÝ»ñ ÏÁ ·ïÝ»ë ׳ݳå³ñÑǹ »õ íÇßï áõ ÁÝÏ×áõÙ: 4. лï»õ³µ³ñ, ½·áÛß »ÕÇñ »õ ß³ï ÙÇ° ϳåáõÇñ ³ÛÝ ÷³÷³ùÝ»ñǹ, áñáÝù ÛÕ³ó»É »ë ÇÝùÝáõñáÛÝ, ³é³Ýó ÇÝÓÝÇó ËáñÑáõñ¹ ѳñóÝ»Éáõ, áñå¿ë½Ç ۻﳷ³ÛáõÙ ã½Õç³ë, Ó³ÝÓñ³Ý³Éáí ³ÛÝ µ³Ý»ñÇóª áñáÝù ëϽµáõ٠ѳ׻ÉÇ ¿ÇÝ ù»½ »õ áñáÝù ÷³÷³ùáõÙ ¿Çñ áõݻݳÉ, ٻͳñ»Éáí ǵñ ɳõ³·áÛÝÝ»ñÝ ÁÝ¹Ù¿ç µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ: ÆëÏáÛÝ ÙÇ° Ñ»ï»õÇñ ³ÛÝ ³½¹³ÏÝ»ñÇݪ áñáÝù ÃõáõÙ »Ý µ³ñÇ, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ³ÝÙÇç³å¿ë ÙÇ° ÷³ËÇñ ³ÛÝ ½·³óáõÙÝ»ñÇóª áñáÝù ÃõáõÙ »Ý ã³ñ: ´³ñ»ÑÇÙÝ Ñ³Ù³Ïñ³ÝùÇ »õ ëáõñµ ÷³÷³ùÝ»ñÇ ¹³ßïáõÙ ÝáÛÝå¿ë ѳñϳõáñ ¿ »ñµ»ÙÝ ã³÷³õáñáõÙ »õ ³ñ·»É³ÏÝ»ñÇ ÙÇç³ÙïáõÃÇõÝ, áñå¿ë½Ç »Ã¿ ³Û¹ ½·³óáõÙÝ»ñÁ ¹¿åù»ñÇ µ»ñáõÙáí ÷áËáõ»Ý ѳÏáïÝ»³Û ϳñÍÇùÝ»ñÇ, ÙÇïù¹ ãµéݳ¹³ïáõÇ óñáõÙÝ»ñáí, áñå¿ë½Ç ã³÷Ç ½·³óáõÙ ãáõݻݳÉáõ¹ å³ï׳éáí ·³ÛóÏÕáõû³Ý ³éÇà ãÉÇÝ»ë ³ÛÉáó ѳٳñ, »õ áñå¿ë½Ç ³Ûë í»ñçÇÝÝ»ñÇ Áݹ¹ÇÙáõû³Ý ¹¿åùáõÙ ÇëÏáÛÝ ãíñ¹áíáõ»ë áõ ÁÝÏÝ»ë: 5. ºñµ»ÙÝ å¿ïù ¿ µéÝáõÃÇõÝ µ³Ý»óÝ»ë »õ ÏáñáíÇ ¹ÇÙ³¹ñáõÃÇõÝ óáÛó ï³ë ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇ Ñ³ÏáõÙÝ»ñÇÝ, áõß³¹ñáõÃÇõÝ ã¹³ñÓÝ»ë Ù³ñÙÝÇ ùٳѳ×áÛùÝ»ñÇÝ: ²Ù¿Ý ç³Ýù å¿ïù ¿ ·áñÍÇ ¹Ý»ë, áñå¿ë½Ç Ù³ñÙÇÝÁ Ñå³ï³Ï ÙÝ³Û Ñá·áõÝ, ϳñ»õáñ 㿪 ÿ ¹Å·áÑ»Éáí: ä¿ïù ¿ å³ïÅ»ë Ù³ñÙÇݹ »õ ëïñÏáõû³Ý Ù¿ç å³Ñ»ë, áñå¿ë½Ç í³ñÅáõÇ ³Ù¿Ý ÇÝãÇ, ·áÑ³Ý³Û ùãáí, ³ñÅ»õáñÇ å³ñ½áõÃÇõÝÁ »õ ã½³Ûñ³Ý³Ûª Áݹٿç ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ:

¶ÈàôÊ Ä´. вشºðàôº²Ü βðºôàðàôÂÆôÜÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ÇÙ ²ëïáõ³Í, ÇÝãå¿ë ï»ëÝáõÙ »Ùª ѳٵ»ñáõÃÇõÝÁ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÇõÝ ¿ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ, áñáíÑ»ï»õ ³Ûë Ï»³ÝùáõÙ å³ï³ÑáõÙ »Ý ß³ï ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñ: ÆÝã ¿É ³Ý»Ù, Ñ»ï»õ³µ³ñ, áñù³Ý ¿É ѳ׻ÉÇ ÉÇÝÇ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ Ë³Õ³Õ íÇ׳ÏÁ, Ï»³Ýùë ãÇ Ï³ñáÕ ½»ñÍ ÉÇÝ»É å³Ûù³ñÝ»ñÇó áõ íßïÇó: 2. ÚÇëáõë. ²ñ¹³ñ³óÇ »ë, áñ¹»³Ï: ´³Ûó ϳÙùë ³ÛÝ ¿ª áñ ã÷Ýïé»ë ˳ճÕáõÃÇõÝ ³é³Ýó ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ï³Ù Áݹ¹ÇÙáõû³Ý: ²õ»ÉÇÝ. ϳٻÝáõÙ »Ùª áñ ˳ճÕáõÃÇõݹ ·ï³Í ½·³ë ù»½ª »ñµ ÷áñÓõáõÙ »ë ÁÝ¹Ù¿ç ½³Ý³½³Ý í»ñÇí³ÛñáõÙÝ»ñÇ áõ ³Ýѳݷëïáõû³Ý: ºÃ¿ ïñïÝçáõÙ »ëª ÿ ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ ï³Ý»É ³Ûëù³Ý, ÇÝãå¿±ë »ë ѳٵ»ñ»Éáõ áõñ»ÙÝ ù³õ³ñ³ÝÇ Ïñ³ÏÝ»ñÇÝ: ºñÏáõ ³ÝËáõë³÷»ÉÇ ã³ñÇùÝ»ñÇ Ù¿ç, ÙÇßï ѳñϳõáñ ¿ ÁÝïñ»É Ýáõ³½³·áÛÝÁ: ²ñ¹, áñå¿ë½Ç ½»ñÍ ÙÝ³ë ³å³·³Û Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ïáõ³Ûï³ÝùÝ»ñÇó, ç³Ý³° Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹áõñÅáÕáõû³Ùµ áõ Ûûųñáõû³Ùµ Ïñ»É Ý»ñÏ³Û ÷áÃáñÇÏÝ»ñÁ: »ñ»õë ϳñÍáõÙ »ë, áñ ³ß˳ñÑÁ í³Û»ÉáÕÝ»ñÁ ÏñáõÙ »Ý ùÇã ϳ٠áãDZÝã: â»ë ·ïÝÇ ³Û¹åÇëÇ áã áùÇ, »õ áã ÇëÏ ³Ù»Ý³ß³ï ÷³÷ϳó³ÍÝ»ñÇ ÃõáõÙ: 3. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ´³Ûó Ýñ³Ýù áõÝ»Ý Ñ³×áÛùÝ»ñ »õ ·áѳóÝáõÙ »Ý Çñ»Ýó ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ, Ñ»ï»õ³µ³ñª ß³ï ³õ»ÉÇ Ýáõ³½ »Ý ½·áõÙ íßï»ñÇ Í³ÝñáõÃÇõÝÁ: 4. ÚÇëáõë. ºÝó¹ñ»Ýùª ÿ ³Û¹å¿ë ¿, ³ÛëÇÝùݪ áñ áõÝ»Ý ³Ûݪ ÇÝã ϳٻÝáõÙ »Ý: ´³Ûó áñù³±Ý Å³Ù³Ý³Ï ¿, Áëï ùá ϳñÍÇùÇ, ï»õ»Éáõ ³Û¹ ³Ù¿ÝÁ: ²Ñ³ ÍËÇ ÝÙ³Ý ³ÝÑ»ï Ïáñã»Éáõ »Ý ³ß˳ñÑÁ í³Û»ÉáÕÝ»ñÁ »õ Ýñ³Ýó ³Ýó»³É ѳ×áÛùÝ»ñÇ ÛÇß³ï³ÏÝ ³Ý·³Ù ãÇ ÙݳÉáõ: Æñ»Ýó ϻݹ³Ýáõû³Ý ûñûù ¿É ã»Ý ׳߳ÏáõÙ ³Û¹ ѳ×áÛùÝ»ñÝ ³é³Ýó ¹³éÝáõû³Ý, Ó³ÝÓñáÛÃÇ áõ í³ËÇ: ºõ ѳ½áõ³¹¿å 㿠ݳ»õ ³Ûݪ áñ Çñ»Ýó ѳ×áÛùÇ ³ÕµÇõñÁ ѳݹÇë³óáÕ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ ÇëÏ ¹³éÝáõÙ ¿ å³ïáõѳë áõ íÇßï: àõñ»ÙÝ ³ñ¹³ñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

54

¿ª áñ Ýå³ï³Ï³ß»Õ Ï»ñåáí Ñ»ï»õ»Éáí ѳ×áÛ³ÙáÉáõû³ÝÁ, ãÛ³·»Ý³Ýª »Ã¿ áã ³ÙûÃáí áõ ¹³éÝáõû³Ùµ ÙdzÛÝ: 5. ø³ÝÇóë ϳñ׳ï»õ, Ï»ÕÍ áõ ˳µáõëÇÏ, ³Ýûñ¿Ý áõ ³ÙûóÉÇ »Ý ³Û¹ ѳ×áÛùÝ»ñÁ: ºõ ë³Ï³ÛÝ, Çñ»Ýó Ïáõñáõû³Ý áõ ³Ý½·³Ûáõû³Ý å³ï׳éáíª Ù³ñ¹ÇÏ ã»Ý ï»ëÝáõÙ áõ ã»Ý ѳëϳÝáõÙ, ³ÛÉ ³Ýµ³Ý³Ï³Ý ϻݹ³ÝÇÝ»ñÇÝ ÝÙ³Ýáõ»Éáíª ³Ûë ³ÝóáÕÇÏ Ï»³ÝùáõÙ ³åñáõáÕ ÙÇ Ï³ñ׳ï»õ ѳ×áÛùÇ Ñ³Ù³ñ Áݹ³é³ç »Ý »ÉÝáõÙ »õ ÁݹáõÝáõÙ Çñ»Ýó Ñá·ÇÝ»ñÇ Ù³ÑÁ: ¸áõ, ÙÇÝã¹»é, áñ¹»³Ï, §ÙÇ° Ñ»ï»õÇñ ³ÝËïÇñ µáÉáñ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñǹ, ½ëåÇñ áõ ³ñ·»É³ÏÇñ ³ËáñųÏÝ»ñ¹¦ (êÇñ 18, 30), §ÙËÇóñáõÃÇõݹ îÇñáç Ù¿ç ·ïÇñ »õ ܳ ·áѳóáõÙ ÏÁ ï³Û ûñÇݳõáñ µáÉáñ ÷³÷³ùÝ»ñǹ¦ (êÕÙ 36, 4): 6. ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë í³Û»É»É Çñ³Ï³Ý áõñ³ËáõÃÇõÝÁ, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë ³é³ï ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ëï³Ý³É ÇÝÓÝÇó, ÇÙ³óÇñª áñ ³ß˳ñѳÛÇÝ µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ³ñѳٳñÑÙ³Ý »õ ëïáñÇÝ Ñ³×áÛùÝ»ñÇó ³Ýç³ïÙ³Ý Ù¿ç ÏÁ ·ïÝ»ë ûñÑÝáõÃÇõÝ »õ ½»ÕáõÝ ë÷á÷³Ýù: ºõ áñù³Ý ³õ»ÉÇ Ññ³Å³ñáõ»ë ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó å³ñ·»õáõ³Í ½áõ³ñ×áõÃÇõÝÝ»ñÇóª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ù³ÕóñÇÏ »õ áõÅ·ÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ÏÁ ·ïÝ»ë ÇÝÓÝáõÙ: ´³Ûó ã»ë ϳñáÕ ëϽµÇó »õ»Ã ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç ×³ß³Ï»É »ñÏݳÛÇÝÁ, ã»ë ϳñáÕ ×³Ý³å³ñÑ Ñ³ñÃ»É ù»½ ѳٳñ ³é³Ýó áñáß³ÏÇ ïñïÙáõû³Ý »õ Ûá·Ý³ç³Ý å³Ûù³ñÝ»ñÇ: ¸ÇÙ³¹ñáõû³Ý ÏÁ ѳݹÇå»ë ÑÇÝ ëáíáñáõû³Ý ÏáÕÙÇó, µ³Ûó í³ï ëáíáñáõÃÇõÝÝ»ñÁ í»ñçÇí»ñçáÛ ÏÁ Û³ÕÃáõ»Ý µ³ñÇ ëáíáñáõÃÇõÝÝ»ñáí: سñÙÇÝÁ ÏþÁÙµáëï³Ý³Û, µ³Ûó ÏÁ ë³ÝӳѳñáõÇ Ñá·áõ »é³Ý¹áí: ÐÇÝ ûÓÁ ÏÁ ·ñ·éÇ ù»½ »õ ÏÁ ¹³éݳóÝÇ, µ³Ûó ÷³ËáõëïÇ ÏÁ Ù³ïÝáõÇ ³ÕûÃùÇ ÙÇçáóáí, »õ ëñïǹ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ßù³ÙáõïùÁ Ýñ³ ³é³ç ³Ùáõñ ÏÁ ÷³Ï»ë µ³ñÇ áõ ³ëïáõ³Í³Ñ³×áÛ ½µ³ÕáõÙÝ»ñáí:

¶ÈàôÊ Ä¶. Ðܲ¼²Ü¸àôº²Ü ²ðľøÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, áí ϳٻÝáõÙ ¿ Ñ»é³Ý³É Ñݳ½³Ý¹áõÃÇõÝÇóª ϳÙáíÇÝ Ñ»é³ÝáõÙ ¿ ßÝáñÑÇó, »õ áí Ó·ïáõÙ ¿ áõÝ»Ý³É ë»÷³Ï³Ý áõÝ»óáõ³Íùª ÏáñóÝáõÙ ¿ ÁݹѳÝáõñÁ: àí ³ÝÏ»ÕÍáõû³Ùµ áõ å³ñ½áõû³Ùµ ãÇ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ Çñ ٻͳõáñÇÝ, Û³ÛïÝáõÙ ¿ª ÿ Çñ Ù³ñÙÇÝÁ ¹»é ³ÙµáÕçáíÇÝ »ÝÃ³Ï³Û ã¿ Ñá·áõÝ, ³ÛÉ Û³×³Ë ¿ ¹ÇÙ³¹ñáõÙ »õ ïñïÝçáõÙ: êáíáñÇñ, áõñ»ÙÝ, å³ïñ³ëï³Ï³Ùáõû³Ùµ Ñݳ½³Ý¹áõ»É ٻͳõáñǹ, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë ïÇñ³å»ï»É Ù³ñÙÇݹ: ¸ÇõñÇÝ ¿ Û³ÕÃ»É ³ñï³ùÇÝ ÃßݳÙáõÝ, »ñµ Ý»ñëáõÙ µ³ó³Ï³ÛáõÙ »Ý ÷áÃáñÇÏÝ»ñÁ: ²ÝÓǹ ³Ù»Ý³í³ïóñ áõ íï³Ý·³õáñ ÃßݳÙÇÝ ¹áõ ÇÝù¹ »ë, »ñµ ã»ë ³åñáõÙ Ñá·»õáñ ëϽµáõÝùÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ: ²ÝÑñ³Å»ßïáõÃÇõÝ ¿ª áñ Çñ³Ï³Ý ³ñѳٳñѳÝù áõݻݳë ÇÝù¹ ùá ѳݹ¿å, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë ëïñϳóÝ»É Ù³ñÙÇݹ áõ ³ñÇõݹ: â³÷³½³Ýó í³é ÇÝùݳëÇñáõû³Ý¹ å³ï׳éáí ¿, áñ ¹Åáõ³ñ³ÝáõÙ »ë Ñݳ½³Ý¹áõ»É ٻͳõáñǹ: 2. ØDZÿ Ù»Í µ³Ý ¿ª »Ã¿ Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ »ë ÙÇ Ù³ñ¹áõ, ¹áõª ÑáÕ¹ áõ áãÝãáõÃÇõݹ, ÙÇÝã »ëª ²Ù»Ý³Ï³ñáÕë áõ ´³ñÓñ»³Éë, áñ áãÝãÇó ëï»ÕÍ»óÇ ³Ù¿Ý µ³Ý, Ëáݳñѳµ³ñ »ÝóñÏáõ»óÇ Ù³ñ¹Ï³Ýóª Ç ë¿ñ ùá: ºÕ³Û ³Ù»Ý³Ñ»½Ý áõ ³Ù»Ý³í»ñçÇÝÁ, ËáݳñÑáõû³Ùµë Ñå³ñïáõû³Ý¹ Û³ÕûÉáõ ѳٳñ: à¯í ÑáÕ³÷áßÇ, ëáíáñÇñ Ñݳ½³Ý¹áõ»É: à¯í ϳõ áõ ÙáËÇñ, ëáíáñÇñ ËáݳñÑáõ»É áõ áïݳÏáË ÉÇÝ»É µáÉáñÇ ÏáÕÙÇó: êáíáñÇñ Ïáïñ»É ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï³Ùù¹ »õ ³ÝÓݳïáõñ »ÕÇñ Ñݳ½³Ý¹áõû³ÝÁ: 3. ¼³ÛñáÛù ÃáÕ ·ñ·éáõÇ ùá ÇëÏ ³ÝÓÇ ¹¿Ù »õ ÙÇ° ÃáÛɳïñÇñª áñ µÝ³ÏáõÇ ù»½Ýáõ٠ٻͳÙïáõÃÇõÝÁ. »ÕÇñ ³ÛÝù³Ý Ñݳ½³Ý¹ áõ ÷áùñ, áñ µáÉáñÁ ϳñáÕ³Ý³Ý ù³ÛÉ»É íñ³Ûáí¹ »õ ÏáËÏéï»Éª Ññ³å³ñ³ÏÝ»ñÇ ÷áßáõ ÝÙ³Ý: ƱÝã áõÝ»ë µáÕáù»Éáõ, áãÝãÇó © Ø³ßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

55

ëï»ÕÍáõ³Í Ù³ñ¹: ¶³ñß»ÉÇ Ù»Õ³õáñ, DZÝã ϳñáÕ »ë å³ï³ëË³Ý»É ù»½ ³Ùµ³ëï³ÝáÕÝ»ñÇÝ, ¹áõª áñ ³ÛÝù³¯Ý ³Ý·³ÙÝ»ñ ·áñÍ»óÇñ Áݹ¹¿Ù ²ëïÍáÛ »õ ³ñųݳó³ñ ¹ÅáËùÇÝ: ºõ ë³Ï³ÛÝ, ËݳۻóÇ ù»½ »õ áÕáñÙ»óÇ, áñáíÑ»ï»õ Ñá·Ç¹ ³ñÅ¿ù³õáñ ¿ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ. ϳٻó³Ûª áñ ÁÙµéÝ»ë ë¿ñë »õ Ùßï³å¿ë »ñ³Ëï³·¿ï ÉÇÝ»ë ßÝáñѳÍë µ³ñÇùÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, Ûûųñáõû³Ùµ ÷³ñáõ»Éáí Çñ³Ï³Ý Ñݳ½³Ý¹áõû³ÝÝ áõ ËáݳñÑáõû³ÝÁ, ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»Éáí ³ñѳٳñÑáõ³ÍÇ å³ñ³·³¹:

¶ÈàôÊ Ä¸. ²êîÌàÚ ¶²ÔîܲÊàðÐàô𸠸²î²êî²ÜܺðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ³Ñ³ ³Ñ»Õ³·áã µ³ñµ³éáí Ñéã³ÏáõÙ »ë ÇÙ ¹¿Ù ¹³ï³í×ÇéÝ»ñ¹, ³Ñáí áõ ¹áÕáí ë³ñëéáõÙ »Ý áëÏáñÝ»ñë »õ Ñá·Çë ÝáÛÝå¿ë å³ïõáõÙ ¿ ë³ñë³÷áí: ²åß³Í »Ù ÙÝáõÙ, »ñµ ËáñÑáõÙ »Ùª áñ »ñÏݳù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇÝ ³Ý·³Ù ã»ë ѳٳñáõÙ Ù³ùáõñ: ºÃ¿ Ù»Õù ·ï³ñ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ Ù¿ç »õ Ýñ³Ýó ¹ÅáËùÇ ¹³ï³å³ñï»óÇñª Ù»ñÅ»Éáí Ý»ñ»É, DZÝã ¿ ÉÇÝ»Éáõ áõñ»ÙÝ ÇÝÓ Ñ»ï: ²ëïÕ»ñÁ »ñÏÝùÇó ÁÝϳÝ, áõñ»ÙÝ »ëª ϳõë ÇÝãDZ »Ù Û³õ³ÏÝáõÙ: ¸¿åÇ ³Ý¹áõݹݻñÇ Ëáñù»ñÁ ·³Ñ³íÇÅ»óÇÝ Ý³»õ Ýñ³Ýùª áñáÝó ·áñÍ»ñÁ ÃõáõÙ ¿ÇÝ ·áí»ÉÇ. »õ Ýñ³Ýùª áíù»ñ áõïáõÙ ¿ÇÝ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ Ñ³óÁ, ï»ë³Û Ýñ³Ýóª Ëá½»ñÇÝ Ý»ïáõáÕ Ï³ÕÇÝáí ·áѳݳÉÇë: 2. âÏ³Û áõñ»ÙÝ ëñµáõÃÇõÝ, »ñµ å³Ï³ëáõÙ ¿ ùá û·ÝáõÃÇõÝÁ, î¿ñ: àãÝãÇ ãÇ Í³é³ÛáõÙ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÁ, »ñµ ¸áõ ¹³¹³ñáõÙ »ë ³é³çÝáñ¹»É: àãÇÝã ã³ñÅ¿ ϳÙùÇ ½ûñáõÃÇõÝÁ, »ñµ ¸áõ Ù»ñÅáõÙ »ë å³Ñå³Ý»É ³ÛÝ Û³ñ³ï»õ: ʳñËáõÉ »Ý ÑÇÙù»ñÁ Ïáõëáõû³Ý, »Ã¿ ¸áõ ã»ë å³ßïå³ÝáõÙ ³ÛÝ: ²Ýû·áõï ¿ ½·áõßáõÃÇõÝÁ Ù»ÕùÇó, »Ã¿ µ³ó³Ï³ÛáõÙ ¿ ÑëÏáÕáõÃÇõÝÁ øá ÏáÕÙÇó: àñáíÑ»ï»õ ø»½ÝÇó Éùáõ³Í, ÏɳÝõáõÙ »Ýù áõ Ù»éÝáõÙ: ØÇÝã¹»é »ñµ ³Ûó»ÉáõÙ »ë Ù»½, í»ñëïÇÝ áïùÇ »Ýù ϳݷÝáõÙ »õ ³åñáõÙ: Ø»Ýù Çñûù Û»ÕÛ»ÕáõÏ »Ýù áõ ¹Çõñ³÷á÷áË, µ³Ûó ø»½ÝÇó ëï³ÝáõÙ »Ýù ѳëï³ïáõÃÇõÝ: Ø»Ýù ·³Õç »Ýù, µ³Ûó ¸áõ Ññ³ßáõÝã »ë ¹³ñÓÝáõÙ Ù»ñ »é³Ý¹Á: 3. ²¯Ñ, ù³Ýǯóë ËáݳñÑ áõ Ýáõ³ëï ϳñÍÇù å¿ïù ¿ ϳ½Ù»Ù ³ÝÓÇë ßáõñç, ÇÝãåÇëǯ ³Ý³ñÅ¿ùáõÃÇõÝ å¿ïù ¿ ë»å»Ù ³ÛÝ ë³Ï³õ µ³ñÇÝ, áñ ϳñÍáõÙ »Ùª ÿ áõÝ»Ù: ÆÝãåÇëǯ Ïùٳٵ å¿ïù ¿ ËáݳñÑáõ»Ù ³ÝÁÙµéÝ»ÉÇ ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñǹ ³é³ç, î¿ñ, ÙÇÝã ï»ëÝáõÙ »Ù ÇÝÓ áã ³ÛÉ ÇÝ㪠»Ã¿ áã ÙdzÛÝ áãÇÝã áãÝãáõû³Ý Ù¿ç: à¯í íÇÃ˳ñÇ Ù»ÍáõÃÇõÝ, á¯í Áݹ³ñÓ³ÏáõÃÇõÝ ³Ý³Ýó³Ý»ÉÇ, áõñ ³ÝÑ»ï³ÝáõÙ »Ùª ÇÝãå¿ë áãÝãáõÃÇõÝÁ ³ÙµáÕçáõû³Ý Ù¿ç: à±õñ ¿ áõñ»ÙÝ ³å³ëï³Ý»Éáõ ÷³é³ëÇñáõÃÇõÝÁ, á±õñª íëï³ÑáõÃÇõÝÁª áñ ëÝáõÙ ¿Ç ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇë ѳݹ¿å: ²Ù¿Ý ï»ë³Ï ëÇÝ å³ñͳÝù ÁÝÏÕÙáõ»ó ¹¿åÇ Ëáñ Û³ï³ÏÁ øá Áݹ¹¿Ù ÇÙ ïñáõ³Í ¹³ï³í×ÇéÝ»ñÇ: 4. ƱÝã ¿ ³ñ¹»ûù Ù³ñ¹Á øá ·Ý³Ñ³ïٳٵ: ØDZÿ ϳõ»Õ¿Ý ³ÝûÃÁ ϳñáÕ ¿ å³ñÍ»Ý³É µñáõïÇ ³é³ç: âÇ Ï³ñáÕ áõݳÛÝ Ëûëù»ñÇ å³ï׳éáí Ñå³ñï³Ý³É ݳª áõÙ ëÇñïÝ Çñûù »ÝÃ³Ï³Û ¿ ²ëïÍáõÝ: ²ß˳ñÑÝ ³ÙµáÕç µ³õ³Ï³Ý ã¿ ¹¿åÇ Ñå³ñïáõÃÇõÝ ÙÕ»Éáõ Ýñ³Ýª áí Ñå³ï³Ï ¿ ×ßÙ³ñïáõû³ÝÁ: ºõ ³ÝÑݳñÇÝ ¿ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ·áí³ë³ÝùÝ»ñáí Ûáõ½»É ëÇñïÁ Ýñ³ª áí Çñ ÛáÛëÝ ²ëïÍáÛ íñ³Û ¿ ÙdzÛÝ ¹ñ»É: ºõ Ýñ³Ýù ÝáÛÝå¿ë, áíù»ñ ËûëáõÙ »Ý »õ ·áí³µ³ÝáõÙ Ù»½, áãÝãáõÃÇõÝ »Ý µáÉáñÝ ¿É »õ Ïþ³Ý¿³Ý³Ý Çñ»Ýó Ëûëù»ñÇ ³ñÓ³·³ÝùÇ ÝÙ³Ý, §ÙÇÝã¹»é îÇñáç ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ ï»õáõÙ ¿ Û³õÇﻳݦ (êÕÙ 116, 2):

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

56

¶ÈàôÊ Äº. ÀÜîðàÔàôÂÆôÜ Àܸؾæ ö²ö²øܺðÆ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ³Ñ³ ëñ³Ýù ÃáÕ ÉÇÝ»Ý ùá Ëûëù»ñÁ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ¹¿åùÇ ³éÇÃáí. §î¿ñ, »Ã¿ ѳ׻ÉÇ ¿ ø»½, ÃáÕ ³Ûëå¿ë ÉÇÝÇ: î¿ñ, »Ã¿ ë³ ÏÁ ͳé³ÛÇ ÷³éùǹ, ÃáÕ Ï³ï³ñáõÇ Û³ÝáõÝ øá: î¿ñ, »Ã¿ ï»ëÝáõÙ »ëª áñ ë³ ÇÙ µ³ñÇùÇ Ñ³Ù³ñ ¿ »õ ·ïÝáõÙ »ë û·ï³Ï³ñ, ïáõñª áñ ·áñͳ¹ñ»Ù ë³ å³ïáõǹ ѳٳñ: ´³Ûó »Ã¿ ѳٳñáõÙ »ë íݳë³Ï³ñ ϳ٠³Ýû·áõï Ñá·áõë ÷ñÏáõû³ÝÁ, ³ñÙ³ï³ËÇÉ ³ñ³ ÇÝÓÝÇó ³Ûë ÷³÷³ùÁ¦: à°ã µáÉáñ ÷³÷³ùÝ»ñÝ »Ý – ÝáÛÝÇëÏ »ñµ ÃõáõÙ »Ý áõÕÕ³ÙÇï áõ µ³ñÇ – µËáõÙ êáõñµ Ðá·áõó: ¸Åáõ³ñ ¿ ×ß·ñï»ÉÁª ÿ µ³ñÇ Ï³Ù ã³ñ á·áõó ÙÕáõ³Í »ë ÷³÷³ùáõÙ ³Ûë ÇñÁ »õ áã ÙÇõëÁ, ϳ٠ÿ ùá ÇëÏ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ß³ÑÝ »ë Ñ»ï³åݹáõÙ: Þ³ï»ñÝ »Ýª áñáÝó í»ñçÇí»ñçáÛ ï»ëÝáõÙ »Ýù ˳µáõ³Í, ÿ»õ ëϽµáõÙ ³é³çÝáñ¹áõ³Í ¿ÇÝ ÃõáõÙ µ³ñÇ ¹Çï³õáñáõû³Ùµ: 2. ²Ûá°, ϳñáÕ »ë ²ëïÍáÛ Ñ³Ý¹¿å »ñÏÇõÕáí »õ ëñïÇ ËáݳñÑáõû³Ùµ ÙÇßï ÷³÷³ù»É »õ Ëݹñ»É áñ»õ¿ ßÝáñÑ, µ³Ûó ³ÙµáÕç³Ï³Ý ³Ýç³ïٳٵ, ³Ù¿Ý µ³Ý ÇÝÓ íëï³Ñ»Éáí »õ ³ë»Éáí. §î¿ñ, ¸áõ ·Çï»ëª ÿ áñÝ ¿ ɳõ³·áÛÝÁ: ÂáÕ ë³ ÉÇÝÇ Ï³Ù Ñ³Ï³é³ÏÁ, ÇÝãå¿ë ѳ׻ÉÇ ¿ ø»½: îáõñ ÇÝÓ ³Ûݪ ÇÝã ϳٻÝáõÙ »ë, »ñµ ϳٻÝáõÙ »ë »õ áñù³Ý ϳٻÝáõÙ »ë: ¸³ñÓñáõ ÇÝÓ ³ÛÝåÇëÇݪ ÇÝãåÇëÇÝ ³é³õ»É ѳ׻ÉÇ ¿ ø»½, øá ٻͳ·áÛÝ ÷³éùÇ Ñ³Ù³ñ: ²é³ùÇñ ÇÝÓ ³ÛÝï»Õª áõñ ϳٻÝáõÙ »ë »õ Û³ÝÓݳñ³ñÇñ ϳï³ñ»É ³ÛÝ µáÉáñ ·áñÍ»ñÁª áñáÝù ѳٳӳÛÝ »Ý ϳÙùǹ: ºë øá Ó»éù»ñÇ Ù¿ç »Ù. áõÕÕÇñ »õ í»ñáõÕÕÇñ ÇÝÓ ¹¿åÇ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ ÏáÕÙ, ϳÙùǹ ѳٳӳÛÝ: ²Ñ³ »ë øá ͳé³Ý »Ù, å³ïñ³ëï ³Ù¿Ý ÇÝãÇ, áñáíÑ»ï»õ ã»Ù ϳٻÝáõÙ ³åñ»É ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ, ³ÛÉ øá ѳٳñ: ºõ »ñ³ÝÇ Ã¿ ϳñáճݳÛÇ ³åñ»É øá ѳٳñ ³ñųݳí³Û»É »õ ϳï³ñ»³É Ï»ñåáí¦: 3. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ä³ñ·»õÇñ ÇÝÓ, á¯í µ³ñ»·áõà ÚÇëáõë, øá ßÝáñÑÁ, §áñå¿ë½Ç ÁÝÏ»ñ³ÏóÇ ÇÝÓ »õ ջϳí³ñÇ ·áñÍ»ÉÇë¦ (ÆÙ 9, 10) »õ ÇÝÓÝáõÙ µÝ³ÏáõÇ Û³õÇﻳÝ: ²ÛÝå¿ë ³ñ³, áñ ÙÇßï ϳٻݳ٠»õ ÷³÷³ù»Ù ³Ûݪ ÇÝã ³é³õ»É ѳ׻ÉÇ ¿ ø»½ »õ ÇÝã ³é³õ»É ³ñÅ¿ù³õáñ ¿ Áëï øá ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý: ÂáÕ øá ϳÙùÁ ÇÙÁ ÉÇÝÇ, ÇëÏ Ç٠ϳÙùÁ ÃáÕ ÙÇßï Ñ»ï»õÇ øá ϳÙùÇÝ »õ ϳï³ñ»³É Ï»ñåáí Ý»ñ¹³ßݳÏáõÇ Ýñ³ Ñ»ï: ÂáÕ ø»½ Ñ»ï Ù¿Ï Ï³Ù»óáÕáõÃÇõÝ »õ Ù¿Ï Ù»ñÅáõÙ áõݻݳÙ. ÃáÕ Ï³Ù»Ý³Ù ³Ûݪ ÇÝã ϳٻÝáõÙ »ë ¸áõ, »õ Ù»ñŻ٠³Ûݪ ÇÝã Ù»ñÅáõÙ »ë ¸áõ: îáõñª áñ Ù»éݻ٠³ß˳ñѳÛÇÝ µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, ïáõñª áñ ëÇñ»Ù ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ ³ñѳٳñÑáõ³Í »õ ³Ýï»ëáõ³Í ÉÇÝ»ÉÁ Ç ë¿ñ øá: ÞÝáñÑÇñ, Ç í»ñª ù³Ý µáÉáñ ÷³÷³ùÝ»ñÁ, ѳݷëï³Ý³É ø»½ÝáõÙ »õ ø»½Ýáõ٠˳ճջóÝ»É ëÇñïë: ¸áõ »ë ëñïÇ Çñ³Ï³Ý ³Ý¹áññÁ, ¸áõ »ë ÙÇ³Ï Ñ³Ý·ÇëïÁ: ø»½ÝÇó ¹áõñëª ³Ù¿Ý µ³Ý ͳÝñáõÃÇõÝ ¿ áõ Ëéáíù: §ºõ ÁÝ¹Ù¿ç ³Ûë ˳ճÕáõû³Ý¦, ³ÛëÇÝùÝ ø»½ÝáõÙ, áñ ÙÇ³Ï »õ ·»ñ³·áÛÝ »õ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ´³ñÇùÝ »ë, §ùáõÝ ÏÁ Ùïݻ٠»õ ÏÁ ѳݷëï³Ý³Ù¦ (êÕÙ 4, 9):

¶ÈàôÊ Ä¼. Æð²Î²Ü ØÊƲðàôÂÆôÜÀ ²êîÌàÚ Ø¾æ ¾

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ÆÝã ϳñáÕ »Ù ÷³÷³ù»É ÙËÇóñáõû³Ýë ѳٳñ, ³Û¹ µáÉáñÁ ã»Ù ëå³ëáõÙ ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ, ³Ûɪ ·³ÉÇù Ï»³ÝùáõÙ: ÜáÛÝÇëÏ »Ã¿ ³ß˳ñÑÇ µáÉáñ ѳ×áÛùÝ»ñÝ áõݻݳÛÇ Ï³Ù Ï³ñáճݳÛÇ í³Û»É»É Ýñ³Ýó µáÉáñ Ñ»ßïáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáß ¿ª áñ ¹ñ³Ýù ã¿ÇÝ Ï³ñáÕ³Ý³Û »ñϳñ ï»õ»É: лï»õ³µ³ñ, Ñá·Ç ÇÙ, ã»ë ϳñáÕ ÉÇáíÇÝ ë÷á÷áõ³Í, á°ã ¿É ϳï³ñ»É³å¿ë »ñç³ÝÇÏ ÉÇݻɪ »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ²ëïÍáõÝ Ùdzó³Í, áñ ÙËÇóñÇãÝ ¿ ³Õù³ïÝ»ñÇ »õ ½ûñ³íÇ·Á © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

57

ËáݳñÑÝ»ñÇ: гٵ»ñÇñ ÙÇ ùÇã, Ñá·Ç ÇÙ, ëå³ëÇñ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ËáëïÙ³ÝÁ »õ ºñÏÝùáõÙ Ïþáõݻݳë ÉÇáõÃÇõÝÁ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÇ: ºÃ¿ ³ÝÛ³· ͳñ³õáí í³Û»ÉùÝ»ñ ÷Ýïé»ë, ÏÁ ÏáñóÝ»ë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý µ³ñÇùÝ»ñÁ: àõÝ»óÇñ ųٳݳϳõáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ ·áñͳÍáõû³Ý ѳٳñ, µ³Ûó ϳÙùǹ Ù¿ç í³é å³ÑÇñ ÷³÷³ùÁ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ: ̳ñ³õ¹ ã»ë ϳñáÕ Û³·»óÝ»É í³Õ³ÝóáõÏ í³Û»ÉùÝ»ñáí, áñáíÑ»ï»õ ã»ë ëï»ÕÍáõ»É ¹ñ³Ýó ѳٳñ:

2. ºõ »Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ áõݻݳÛÇñ ëï»ÕÍáõ³Í µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ, ï³Ï³õÇÝ ã¿Çñ ϳñáÕ³Ý³Û »ñç³ÝÇÏ ÉÇÝ»É áõ »ñ³Ý»ÉÇ: ØÇÙdzÛÝ ²ëïÍáÛ Ù¿ç, áñ ²ñ³ñÇãÝ ¿ ëï»ÕÍáõ³Í µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ϳñáÕ »ë ·ïÝ»É µ³ó³ñÓ³Ï »ñ³ÝáõÃÇõݹ áõ »ñç³ÝÏáõÃÇõݹ: ºñç³ÝÏáõÃÇõÝ á°ã ³ÛÝåÇëǪ ÇÝãåÇëÇÝ »ñ»õ³Ï³Ûáõ٠ϳ٠·áí»ñ·áõÙ »Ý ÛÇÙ³ñ ³ß˳ñѳë¿ñÝ»ñÁ, ³ÛÉ ÇÝãåÇëÇÝ ³ÏÝϳÉáõÙ »Ý ÚÇëáõëÇ Ñ³õ³ï³ñÇ٠ͳé³Ý»ñÁ, ÇÝãåÇëÇÝ »ñµ»ÙÝ Ý³Ë³×³ß³ÏáõÙ »Ý µ³ñ»å³ßï Ñá·ÇÝ»ñÝ áõ ëñïáí ³ÙµÇÍÝ»ñÁ, áñáÝó ѳÛñ»ÝÇùÁ ºñÏÝùáõÙ ¿: àõݳÛÝ áõ ϳñ׳ï»õ »Ý Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ: Æñ³Ï³Ý áõ Û³ñ³ï»õ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ ³ÛÝ ¿, áñ ÁݹáõÝáõÙ »Ýù Ý»ñùë³å¿ëª ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÇó: Æñ³Ï³Ý ³ëïáõ³Í³ë¿ñ ³ÝÓÁ ³Ù¿Ýáõñ Çñ Ý»ñëáõÙ ÏñáõÙ ¿ Çñ ØËÇóñãÇݪ ÚÇëáõëÇÝ, »õ ³ëáõÙ ¿ Üñ³Ý. §î¿ñ ÚÇëáõë, ÇÝÓ Ñ»ï »ÕÇñ ³Ù¿Ýáõñ »õ ³Ù¿Ý í³ÛñÏ»³Ý¦: ÂáÕ ë³ ÉÇÝÇ ÇÙ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ. ëñï³µáõË ³ÝÏ»ÕÍáõû³Ùµ ½ñÏáõ»É ϳٻݳÉÁ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ µáÉáñ ··áõ³ÝùÝ»ñÇó: ÆëÏ »ñµ ÏÁ µ³ó³Ï³ÛÇ Ý³»õ øá ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ, ϳÙùǹ ϳï³ñáõÙÝ áõ ³ñ¹³ñ ÷áñÓáõû³ÝÁ ѳٵ»ñ»ÉÁ ÃáÕ ÉÇÝ»Ý ÇÙ ·»ñ³·áÛÝ áõñ³ËáõÃÇõÝÁ: §àñáíÑ»ï»õ Û³õÇï»³Ý ã»Ý ï»õáõÙ, î¿ñ, µ³ñÏáõÃÇõݹ áõ ëå³éݳÉÇùÝ»ñ¹ª ²ÝáõÝÇó¹ »ñÏÝãáÕÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å¦ (êÕÙ 102, 9):

¶ÈàôÊ Ä¾. ²êîÌàôÜ ä¾îø ¾ ìêî²ÐºÜø غð ´àÈàð Ðà¶êºðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÃáÕª áñ ³Ù¿Ý ÇÝãáõ٠ϳï³ñáõÇ Ç٠ϳÙùÁ. »ë ß³ï ɳõ ·Çï»Ùª ÿ áñÝ ¿ ùá µ³ñÇùÁ: ¸áõ ËáñÑáõÙ »ë Áëï Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ùï³Í»É³Ï»ñåÇ, µ³½áõÙ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹ÇÙ³ó ¹³ï³ëï³Ý »ë ϳ۳óÝáõÙª Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ½·³óáõÙÝ»ñǹ ѳÙá½áõÙÝ»ñÇó Ù»ÏÝ»Éáí: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ۳ݹÇÙ³ÝáõÃÇõݹ ³ñ¹³ñ³óÇ ¿: Æ٠ѳݹ¿å áõÝ»ó³Í Ñá·³ï³ñáõÃÇõݹ ß³ï ³õ»ÉÇ Ù»Í ¿ª ù³Ý ³ÛÝ µáÉáñ ËݳÙùÝ»ñÁ, áñ »ë ϳñáÕ »Ù áõÝ»Ý³É Ç٠ѳݹ¿å: àí ø»½ ãÇ Û³ÝÓÝáõÙ Çñ ³ÝÓÇ ßáõñç áõÝ»ó³Í µáÉáñ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÁ, ÁÝóÝáõÙ ¿ áõÕÕ³ÏÇ ¹¿åÇ ÏáñͳÝáõÙ: î¿ñ, ³ñ³ ÇÝã ϳٻÝáõÙ »ë, ÇÝã ѳ׻ÉÇ ¿ ø»½. µ³õ³Ï³Ý ¿ª áñ ϳÙùë ³Ýß»Õ áõ ³Ýë³ë³Ý Ï»ñåáí ø»½ Ùdzó³Í ÙݳÛ: øá ϳÙù¹ ÙÇÙdzÛÝ µ³ñÇù ¿ ÍÝáõÙ: ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ˳õ³ñÇ Ù¿ç ÃáÕÝ»É ÇÝÓ, ûñÑÝ»³É »ë. »Ã¿ ϳٻݳë ÉáÛë»ñáí áÕáջɪ ·áí»³É »ë: ºÃ¿ ϳٻݳë ÙËÇóñ»É ÇÝÓ, µ³ñ»µ³Ý»³É »ë. »õ »Ã¿ ϳٻݳë ï»ëÝ»É ÇÝÓ Áݹٿç ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ѳõ³ë³ñ³å¿ë ÙÇßï ÷³é³µ³Ýáõ³Í »ë: 3. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ëª áñ ÁÝÏ»ñ³Ïó»Ù ù»½ Ï»³Ýùǹ ÁÝóóùáõÙ, å³ñï³õáñ »ë ÙÇßï áõÝ»Ý³É ³Ûë ÝáÛÝ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ: гñÏ ¿ª áñ å³ïñ³ëï ÉÇÝ»ë ÇÝãå¿ë íßï³Ïñáõû³ÝÁª ³ÛÝå¿ë ¿É ˳ճÕáõû³Ý í³Û»ÉùÇÝ: гõ³ë³ñ ѳݹ³ñïáõû³Ùµ å¿ïù ¿ ÁݹáõÝ»ë ³Õù³ïáõÃÇõÝÝ áõ ãù³õáñáõÃÇõÝÁª ÇÝãå¿ë ѳñëïáõÃÇõÝÝ áõ ³é³ïáõÃÇõÝÁ: 4. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, Ç ë¿ñ øá ϳٻÝáõÙ »Ù Ûûųñáõû³Ùµ Ïñ»É ³ÛÝ µáÉáñ íßï»ñÁ, áñáÝù ÏÁ ÃáÛɳïñ»ëª áñ å³ï³Ñ»Ý ÇÝÓ: γٻÝáõÙ »Ù áõñ³Ëáõû³Ùµ ÁݹáõÝ»É © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

58

øá Ó»éù»ñÇó µ³ñÇÝ »õ áã ³ÛÝù³Ý µ³ñ»Ýå³ëïÁ, ù³ÕóñÝ áõ ¹³éÝÁ, Ñá·»ë÷á÷Ý áõ ó³õ³ÉÇÝ. »õ ÇÝã ¿É å³ï³ÑǪ ϳٻÝáõÙ »Ù »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝë Û³ÛïÝ»É ø»½: ä³ÑÇñ ³ÝÓë Ù»Õù»ñÇó »õ ã»Ù í³Ë»Ý³Û á°ã Ù³ÑÇó, á°ã ¿É ¹ÅáËùÇó: Ü»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ã»Ý ϳñáÕ íݳë»É ÇÝÓ. ϳñ»õáñÁ ³ÛÝ ¿ª áñ ¸áõ ãÙ»ñÅ»ë ÇÝÓ Û³õ¿ï »õ Ï»³ÝùÇ ·ñùÇó ãçÝç»ë ³ÝáõÝë:

¶ÈàôÊ ÄÀ. вشºðàôº²Ø´ ä¾îø ¾ ÎðºÈ ²Úê κ²ÜøÆ ÊºÔÖàôÂÆôÜܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, »ë ºñÏÝùÇó Çç³Û »õ ùá Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñÝ ÇÙ íñ³Û ³é³Û á°ã ÿ ëïÇåáõ³Í, ³ÛÉ ÙÕáõ³Í ëÇñáÛ ³½¹³ÏÝ»ñÇó, áñå¿ë½Ç ѳٵ»ñáõû³Ý ûñÇÝ³Ï ëï³Ý³ë »õ ³é³Ýó ïѳ×áõû³Ý Ïñ»ë ųٳݳϳõáñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ÌÝݹ»³Ýë å³ÑÇó ÙÇÝã»õ Ù³Ñë ˳ãÇ íñ³Ûª ãáõÝ»ó³Û »õ áã ÇëÏ Ù¿Ï å³Ñ ³é³Ýó íßï³Ïñáõû³Ý: ²åñ»óÇ Ï»Ýë³Ï³Ý µ³ñÇùÝ»ñÇó ½ñÏáõ³Í, Éë»óÇ µ³½áõÙ ïñïáõÝçÝ»ñ ÇÙ ¹¿Ù, Ñ»½áõû³Ùµ ѳٵ»ñ»óÇ Ýáõ³ëï³óáõÙÝ»ñÇÝ áõ ݳ˳ïÇÝùÝ»ñÇÝ, µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñë ³å»ñ³Ëïáõû³Ùµ í³ñÓ³ïñáõ»óÇÝ, Ññ³ßùÝ»ñëª áõñ³óáõÙáí, áõëáõóáõÙÝ»ñëª ùÝݳ¹³ïáõû³Ùµ: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ù³ÝÇ áñ ¸áõ ѳٵ»ñ³ï³ñ »Õ³ñ Ï»³Ýùǹ ÁÝóóùáõÙ, ϳï³ñ»Éáí гÛñ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÁ, ³ñ¹³ñ ¿ª áñ »ë ÝáÛÝå¿ë, Ãßáõ³é Ù»Õ³õáñë, ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»Ù Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñë »õ Ï»ñå³ñ³Ý³ÏÇó ÉÇݻ٠ϳÙùǹ, »õ áñù³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ï³Ù»ÝáõÙ »ë ¸áõª ÷ñÏáõû³Ýë ѳٳñ Ïñ»Ù ³Ûë ³å³Ï³Ýáõ³Í Ï»³ÝùÇ µ»éÁ: ºÃ¿ ÝáÛÝÇëÏ Ý»ñÏ³Û Ï»³ÝùÁ ÃõáõÙ ¿ ç³Ëç³ËÇã, Ýñ³ ÙÇçáóáí, ë³Ï³ÛÝ, ϳñáÕ »Ù µ³½áõÙ ³ñųÝÇùÝ»ñ ߳ѻɪ ßÝáñÑǹ û·Ýáõû³Ùµ, »õ øá ûñÇݳÏÇÝ Ñ»ï»õ»Éáí »õ øá êñµ»ñÇ Ñ»ïù»ñáí ù³ÛÉ»Éáíª Ù»½ ïϳñÝ»ñÇë ³ÛÝ ÃõáõÙ ¿ µ³õ³Ï³Ý ï³Ý»ÉÇ áõ ³Ý¹áññ: ²õ»ÉÇÝ. ³ÛÝ ¹³ñÓ»É ¿ ³õ»ÉÇ ÙËÇóñ³Ï³Ýª ù³Ý ÐÇÝ 0ñ¿ÝùÇ Å³Ù³Ý³Ï, »ñµ ºñÏÝùÇ ¹éÝ»ñÁ ÷³Ï ¿ÇÝ »õ ׳ݳå³ñÑÁ ÝáÛÝå¿ë ÃõáõÙ ¿ñ ëïáõ»ñ³å³ï »õ ß³ï ùã»ñÝ ¿ÇÝ ÷ÝïéáõÙ ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ: ²õ»ÉÇÝ. ³ÛÝų٠»õ áã ÇëÏ ³ñ¹³ñÝ»ñÝ áõ ݳ˳ë³ÑÙ³Ýáõ³ÍÝ»ñÁ ϳñáÕ ¿ÇÝ Ùáõïù ·áñÍ»É ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝ, ù³ÝÇ ¹»é ã¿Çñ ã³ñã³ñáõ»É »õ ½áѳµ»ñáõ»É øá ù³õÇã ëáõñµ Ù³Ñáõ³Ùµ: 3. ²¯Ñ, ù³ÝÇóë »ñ³Ëï³å³ñï »Ù ø»½, áñ ÇÝÓ »õ µáÉáñ ͳé³Ý»ñǹ ѳٳñ Ù³ïݳÝß»óÇñ ¹¿åÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ²ñù³ÛáõÃÇõݹ ï³ÝáÕ Ï³ñ× »õ áõÕճ߳õÇÕ ×³Ý³å³ñÑÁ: øá Ï»³ÝùÁ Ù»ñ ׳ݳå³ñÑÝ ¿, »õ ¹¿åÇ ø»½ª ¹¿åÇ Ù»ñ í³ñÓ³ïñáõÃÇõÝÁ ù³ÛÉáõÙ »Ýù ßÝáñÑÇõ ëñµ³½³Ý ѳٵ»ñáõû³Ý: ºÃ¿ ¸áõ ãϳÝË¿Çñ Ù»½ »õ ãáõëáõó³Ý¿Çñ, á±í ÏÁ ù³ÛÉ¿ñ ³Ûë ׳ݳå³ñÑáí: ø³Ýǯ ù³ÝÇÝ»ñ ÏÁ ÙݳÛÇÝ Ñ»éõáõÙ, »Ã¿ Çñ»Ýó ³ãù»ñÇ ³é³ç ãáõݻݳÛÇÝ Éáõë³ßáÕ ûñÇݳÏÝ»ñ¹: ²Ñ³ ï³Ï³õÇÝ Ñ»Õ· »Ýù, áõëáõóáõÙÝ»ñǹ »õ Ññ³ßùÝ»ñǹ ͳÝûóݳÉáõó Û»ïáÛ. DZÝã ÏÁ ÉÇÝ¿ÇÝù ³ñ¹»ûù, »Ã¿ ³Ûëù³Ý Ù»Í ÉáÛë ãáõݻݳÛÇÝùª ø»½ Ñ»ï»õ»Éáõ ѳٳñ:

¶ÈàôÊ ÄÂ. вشºðºÈ ²ðвزðвÜøÆÜ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÙÇ ÏáÕÙ ÃáÕ ïñïÝç³ÉÁ »õ ËáñÑñ¹³ÍÇñ ÇÙ áõ ÇÙ µáÉáñ êñµ»ñÇ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇ ßáõñç: §î³Ï³õÇÝ ³ñÇõݹ ѻջÉáõ ã³÷ ã»ë ¹ÇÙ³¹ñáõÙ¦ (ºµñ 12, 4): øá Ïñ³ÍÁ ³ÝÝß³Ý Ï¿ï ¿ª ѳٻٳïáõû³Ùµ áõñÇßÝ»ñÇ Ïñ³ÍÇ, áñáÝù »ÝóñÏõáõÙ »Ý ϳï³ÕÇ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ͳÝñ³ÏßÇé Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, µ³½Ù³ï»ë³Ï ³ÝÝϳñ³·ñ»ÉÇ íßï³ÏñáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ ï³é³å³ÝùÝ»ñÇ: ä¿ïù ¿ áñ Ùï³µ»ñ»ë áõñÇßÝ»ñÇ ¹³éݳÏëÏÇÍ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

59

íÇßïÁ, ٻͳ·áÛÝ ¹Çõñáõû³Ùµ ѳٵ»ñ»É ϳñáճݳÉáõ ѳٳñ ùá ÷áùñÇÏ, Ù³Ýñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ºõ »Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ ã»ë ѳٳñáõÙ ¹ñ³Ýù ÷áùñ, áõß³¹Çñ »ÕÇñª ûñ»õë ³Ýѳٵ»ñáõÃÇõݹ ¿ áõé׳óÝáõÙ ¹ñ³Ýù: ´³Ûó ÷áùñ ÉÇÝ»Ý Ã¿ Ù»Í, ëÏëÇñ µáÉáñÝ ¿É ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»É: 2. àñù³Ý ɳõ³·áÛÝë ïñ³Ù³¹ñ»ë ù»½ ï³é³å»Éáõݪ ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ñ³Ý¹¿ë ÏÁ ·³ë »õ ÏÁ ·áñÍ»ë ǵñ»õ ÇÙ³ëïáõÝ, ÏÁ µ³½Ù³å³ïÏ»ë ³ñųÝÇùÝ»ñ¹ »õ å³ïñ³ëï³Ï³Ù áõ í³ñÅ Ñá·Ç áõݻݳÉáíª ß³ï ³õ»ÉÇ Ýáõ³½ ÏÁ ½·³ë µ»é³Ý ͳÝñáõÃÇõÝÁ: ºñµ»ù ÙÇ° ³ë³. §â»Ù ϳñáÕ Ñ³Ùµ»ñ»É ³Ñ³ ³ÛëÇÝãÇÝ, ÙDZÿ »ë Ù¿ÏÝ »Ùª ³ñųÝÇ ³ÛëåÇëÇ Ý³Ë³ïÇÝùÝ»ñÇ. Ù»Í íݳë ѳëóñ»ó ÇÝÓ »õ ¹»é ½ñå³ñïáõÙ ¿ª í»ñ³·ñ»Éáí ÇÝÓ Û³Ýó³ÝùÝ»ñ, áñáÝù Ùïùáíë ³Ý·³Ù ã»Ý ³Ýó»É: ºÃ¿ Ù¿Ï áõñÇßÁ ÉÇÝ¿ñ ëñ³ ÷á˳ñ¿Ý, ³õ»ÉÇ Ù»Í Ë³Õ³Õáõû³Ùµ ÏÁ ѳٵ»ñ¿Ç, ·Ý³Ñ³ï»Éáí Çñ³íÇ׳ÏÁ áñå¿ë ï³Ý»ÉǦ: êñ³Ýù Ëûëù»ñ »Ýª Û³ñÙ³ñ ÛÇÙ³ñ Ùï³Í»É³Ï»ñåÇ, áñÁ ãÇ ×³Ý³ãáõ٠ѳٵ»ñáõû³Ý ³ñÅ¿ùÁ, »õ á°ã ¿É ³Û¹ ѳٵ»ñáõÃÇõÝÁ í³ñÓ³ïñáÕÇÝ, ³ÛÉ Ñ³ßáõÇ ¿ ³éÝáõÙ ÙdzÛÝ ³ÝÓ»ñÁ »õ Ýñ³ÝóÇó ëï³ó³Í íÇñ³õáñ³ÝùÝ»ñÁ: 3. Æñ³Ï³Ý ѳٵ»ñ³ï³ñ 㿠ݳª áí ϳٻÝáõÙ ¿ ËáݳñÑ»óáõÙÝ»ñ ÁݹáõÝ»É ³ÛÝù³Ýª áñù³Ý Çñ»Ý ¿ ѳ׻ÉÇ »õ áõÙÇó Çñ»Ý ¿ ѳ׻ÉÇ: Æñ³Ï³Ý ѳٵ»ñ³ï³ñÁ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ãÇ ¹³ñÓÝáõÙª ÿ áõÙÇó ¿ ÁݹáõÝáõÙ ³ñѳٳñѳÝùÁ, ÿ Çñ Ù»ÍÇó ϳ٠ѳõ³ë³ñÇó ϳ٠ëïáñ³¹³ëÇó, ÿ µ³ñÇ »õ ëáõñµ Ù³ñ¹áõó ϳ٠³Ý³é³Ï ³åÇñ³ïÇó: Üñ³ ѳٳñ ÙÇ»õÝáÛÝÝ ¿ª ÿ ÇÝãûñÇÝ³Ï ³ñ³ñ³ÍÇó »Ý µËáõ٠ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñù³Ý ¿É ͳÝñ ÉÇÝ»Ý ³Ûë í»ñçÇÝÝ»ñÁ »õ ۳׳˳ÏÇ: ÀݹáõÝáõÙ ¿ ³Ù¿Ý µ³Ý ²ëïÍáÛ Ó»éù»ñÇó, »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ùµ, ٻͳñ»Éáí áñå¿ë ù³Ý³Ï³ß³ï ß³Ñ: àñáíÑ»ï»õ ²ëïÍáÛ ³é³ç ãÏ³Û ÙÇ íÇßï, áñù³Ý ¿É ÷áùñ ÉÇÝÇ, áñ ÁݹáõÝáõÇ Ñ³Ùµ»ñáõû³Ùµ Ç ë¿ñ Æñ »õ ÙÝ³Û ³Ýí³ñÓ: 4. ä³ïñ³ëï »ÕÇñ, áõñ»ÙÝ, å³ï»ñ³½ÙÇ, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë Û³ÕÃ³Ý³Ï ïûÝ»É: ²é³Ýó ׳ϳï³Ù³ñïÇ ã»ë ϳñáÕ ß³Ñ»É Ñ³Ùµ»ñáõû³Ý ¹³÷Ý»åë³ÏÁ: ºÃ¿ ã»ë ϳٻÝáõÙ ×Ç· ·áñͳ¹ñ»É, Ññ³Å³ñáõÇñ ݳ»õ í³ñÓ³ïñáõÙÇó: ÆëÏ »Ã¿ ÷³÷³ùáõÙ »ë ѳëÝ»É í³ñÓ³ïñáõû³ÝÁ, Ù³ñïÝãÇñ Ëǽ³Ëáõû³Ùµ »õ ¹ÇÙ³óÇñ ѳٵ»ñáõû³Ùµ: ²é³Ýó Ûá·Ýáõû³Ý ãÏ³Û Ñ³Ý·Çëï, »õ Ýٳݳå¿ëª ³é³Ýó å³Ûù³ñÇ ãÏ³Û Û³ÕóݳÏ:

5. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ßÝáñÑǹ ÙÇçáóáí Ñݳñ³õáñ ¹³ñÓñáõ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ³Ûݪ ÇÝã ³ÝÑݳñÇÝ ¿ Áëï µÝáõû³Ý: ¸áõ ·Çï»ëª ÿ áñù³Ý ³ÝÁݹáõÝ³Ï »Ù ï³é³å»ÉáõÝ, »õ ÿ áñù³Ý ßáõïáí »Ù ³ÝÓݳïáõñ ÉÇÝáõÙ ³Ý³ñÇáõû³ÝÁ, ѳ½Çõ ÿ ͳ·áõÙ ¿ ÙÇ áñ»õ¿ ѳϳé³ÏáõÃÇõÝ: Ú³ÝáõÝ ø᪠ÃáÕ ³ÛëáõÑ»ï»õ ëÇñ»ÉÇ áõ ÷³÷³ù»ÉÇ ¹³éÝ³Ý ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ µáÉáñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ Ñá·áõë ѳٳñ ÷ñϳõ¿ï »Ý Ç ë¿ñ øá ëï³ó³Í ï³é³å³ÝùÝ áõ ݳ˳ïÇÝùÁ:

¶ÈàôÊ Æ. ֲܲâºÈ ºô Êàêîàì²ÜºÈ ²ÜÒÜ²Î²Ü îβðàôÂÆôÜܺðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §²ñ¹ Ëáëïáí³ÝáõÙ »Ù Ù»Õù»ñë »õ ã»Ù óùóÝáõÙ¦ (êÕÙ 31, 5), Ëáëïáí³ÝáõÙ »Ù, î¿ñ, ³ÙµáÕç ïϳñáõÃÇõÝë: ²Ûݪ áñ ÁÝÏ×áõÙ ¿ ÇÝÓ »õ ïñïÙ»óÝáõÙ, Û³×³Ë ÇñáÕáõÃÇõÝ ¿ ãÝãÇÝ áõ áãÇÝã: ²é³ç³¹ñáõÙ »Ù å³Ûù³ñ»É ù³çáõû³Ùµ, µ³Ûó ѳ½Çõ ¿ ·ÉáõË µ³ñÓñ³óÝáõÙ ÙÇ Ã»Ã»õ ÷áñÓáõÃÇõݪ ÇëÏáÛÝ Ù³ïÝõáõÙ »Ù ³Ý³ë»ÉÇ ïËñáõû³Ý: ºñµ»ÙÝ ³ÝÝß³Ý Ñ³Ï³é³ÏáõÃÇõÝÝ ³Ý·³Ù ³éÇà ¿ ¹³éÝáõÙ Ý»ñùÇÝ Ù»Í ÷áÃáñÇÏÝ»ñÇ: ÆÝãå¿ë ݳ»õ, ÙÇÝã Ë³Õ³Õ »Ù ϳñÍáõÙ ÇÝÓ áõ ³å³Ñáí, ãÝϳï»Éáí íï³Ý·Á, »ñµ»ÙÝ ù³Ùáõ ÙÇ Ã»Ã»õ ßÝãÇó áõÕÕ³ÏÇ ·»ïݳï³ñ³Í »Ù ·ïÝáõÙ ÇÝÓ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

60

2. î»°ë, áõñ»ÙÝ, î¿ñ, ÷áùñÏáõÃÇõÝÝ ÇÙ áõ ¹Çõñ³µ»ÏáõÃÇõÝë, áñ ׳ݳãáõÙ »ë Çñ µáÉáñ Ù³Ýñ³Ù³ëÝ»ñáí: ¶Ã³° ÇÝÓ »õ §¹áõñë ù³ßÇñ ÇÝÓ ×³Ñ×áõïÝ»ñÇó, áñå¿ë½Ç ³ÛÝï»Õ ã˻չáõ»Ù¦ (êÕÙ 68, 15) »õ ãÙݳ٠³ÛÝï»Õ ÁÝÏÕÙáõ³Í: ÖÇßï ë³ ¿ ÇÝÓ Û³×³Ë³ÏÇ íßï³óÝáÕ »õ øá ³éç»õ ÇÝÓ ß÷áÃÇ áõ ³ÙûÃÇ Ù³ïÝáÕ å³ñ³·³Ý. ³ÝϳÛáõÝáõÃÇõÝë áõ ïϳñáõÃÇõÝëª Ïñù»ñÇÝ ¹ÇÙ³¹ñ»Éáõ ·áñÍáõÙ: ºõ ÿå¿ï ѳٳӳÛÝáõÃÇõÝ ã»Ù ï³ÉÇë Ýñ³Ýó ³ÙµáÕçáíÇÝ, µ³Ûó ÙÇ»õÝáÛÝÝ ¿ª Ù³ù³é»ÉÁ Ýñ³Ýó ¹¿Ù Í³Ýñ ¿ áõ Ûá·Ý»óáõóÇã, »õ Ûûųñáõû³Ùµ 㿪 áñ å³Ûù³ñáõÙ »Ù Ýñ³Ýó ¹¿Ù ³Ù¿Ý ûñ: ºõ ³Ûëï»Õ »Ù ÁÙµéÝáõÙ Édzϳï³ñ ³ÝϳñáÕáõÃÇõÝë, áñáíÑ»ï»õ »ñ»õ³Ï³Û³Ï³Ý ³Ýëáõñµ å³ïÏ»ñÝ»ñÝ ³õ»ÉÇ Ù»Í Ñ»ßïáõû³Ùµ »Ý Ùáõïù ·áñÍáõÙ ÙïùÇóë Ý»ñëª ù³Ý ÃáÕÝáõÙ Ñ»é³ÝáõÙ ÇÝÓÝÇó: 3. Æëñ³Û¿ÉÇ á¯í ѽûñ ²ëïáõ³Í, å³ßïå³Ý ø»½ ѳõ³ï³ñÇÙ Ñá·ÇÝ»ñÇ, µ³ñ»Ñ³×áõû³Ùµ ³Ý¹ñ³¹³ñÓÇñ ͳé³Ûǹ å³Ûù³ñÝ»ñÇÝ áõ íßïÇÝ »õ ½ûñ³íÇ· »ÕÇñ ÇÝÓ: Öá˳óñáõ ÇÝÓ »ñÏݳÛÇÝ ½ûñáõû³Ùµ, áñå¿ë½Ç ÑÇÝ Ù³ñ¹Áª ³Ûë ùëïÙÝ»ÉÇ Ù³ñÙÇÝÁ, áñ ï³Ï³õÇÝ ãÇ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ Ñá·áõÝ, ã³ÝóÝÇ Çß˳Ýáõû³Ý ·ÉáõË: ²Ûë áÕáñÙ»ÉÇ å³Ý¹Ëïáõû³Ý ÁÝóóùáõ٠ѳñϳõáñ ¿ ÙÇÝã»õ í»ñçÇÝ ßáõÝãÁ ׳ϳï³Ù³ñï»É Ù³ñÙÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù: ØDZÿ Ñݳñ³õáñ ¿ Ï»³Ýù Ïáã»É ³Ûë ³ùëáñÁ, áõñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñÁ íËïáõÙ »Ý ³Ýѳßáõ»ÉÇ µ³½Ùáõû³Ùµ, áõñ ³Ù¿Ý µ³Ý »õ ³Ù¿Ý í³Ûñ ÉÇ ¿ å³ïñ³ÝùÝ»ñáí áõ ÃßݳÙÇÝ»ñáí: ºõ Çñûù, ѳ½Çõ ¿ ¹³¹³ñáõÙ ï³é³å³ÝùÝ»ñÇó ϳ٠÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇó Ù¿ÏÁ, ³Ñ³ ëÏëõáõÙ ¿ Ù¿Ï áõñÇßÁ. »õ ÝáÛÝÇëÏ ÙÇÝã ÙÕõáõÙ ¿ ׳ϳï³Ù³ñï»ñÇó Ù¿ÏÁ, áõñÇßÝ»ñ »õë ѳëÝáõÙ »Ý »õ ÙÇÙ»³Ýó íñ³Û Ïáõï³ÏõáõÙ ³Ýëå³ë»ÉÇûñ¿Ý: 4. ÆÝã忱ë ϳñ»ÉÇ ¿ ëÇñ»É ÙÇ Ï»³Ýùª ÉÇ ³Ûëù³Ý ¹³éÝáõÃÇõÝÝ»ñáí »õ »ÝÃ³Ï³Û µ³½áõÙ Ó³Ëáñ¹áõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñÇ: ²õ»ÉÇÝ. ÇÝã忱ë ϳñ»ÉÇ ¿ Ï»³Ýù ³Ýáõ³Ý»É, »ñµ ÍÝáõÙ ¿ ³Ûëù³Ý ٳѻñ áõ ųÝï³ÑáïáõÃÇõÝ: ºõ ë³Ï³ÛÝ, ëÇñáõ³Í ¿ »õ ß³¯ï ß³ï»ñ Ýñ³ÝáõÙ »Ý ÷ÝïéáõÙ Çñ»Ýó ù³ÕóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ: Ú³×³Ë ¿ ۳ݹÇÙ³ÝõáõÙ ³ß˳ñÑÝ Çµñ»õ ˳µáõëÇÏ »õ áõݳÛÝ, µ³Ûó Û»ïáÛ ãÇ ÉùõáõÙ Ñ»ßïáõû³Ùµ. ³¯Ûë ³ëïÇ×³Ý ëïñáõÏ »Ýù Ù³ñÙÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: àñáß å³ñ³·³Ý»ñ ÙÕáõÙ »Ý Ù»½ ëÇñ»Éáõ ³ß˳ñÑÁ, áõñÇß å³ï׳éÝ»ñª ³ñѳٳñÑ»Éáõ ³ÛÝ: ²ß˳ñÑÁ ëÇñ»Éáõ »Ý ÙÕáõÙ §Ù³ñÙÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ³ãù»ñÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ »ñÏñáõÙ ïÇñáÕ Ñå³ñïáõÃÇõÝÁ¦ (1ÚíÑ 2, 16), ÙÇÝã¹»é Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ Ó³ÝÓñáÛÃÁ, áñ ³ñ¹³ñ³óÇûñ¿Ý Û³çáñ¹áõÙ »Ý Ù³ñÙÝÇ Ñ³×áÛùÝ»ñÇÝ, ÍÝáõÙ »Ý ³ï»ÉáõÃÇõÝ ³ß˳ñÑÇ Ñ³Ý¹¿å »õ ³ÝѳÙáõû³Ý ½·³óáõÙ: 5. ²å³Ï³Ýáõ³Í ѳ×áÛùÝ»ñÁ ïÇñáõÙ »Ý ³ß˳ñÑÇÝ ÝáõÇñáõ³Í Ñá·áõÝ, áñÁ §³ÝáõßáõÃÇõÝ ¿ ë»åáõÙ ÷ß»ñÇ Ù¿ç ù³ÛÉ»ÉÁ¦ (Úáµ 30, 7), áñáíÑ»ï»õ á°ã ï»ëÝáõÙ ¿ »õ á°ã ¿É ׳߳ÏáõÙ ²ëïÍáÛ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁ »õ ³é³ùÇÝáõû³Ý Ñá·»Õ¿Ý ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÁ: ØÇÝã¹»é Ýñ³Ýùª áíù»ñ ³Ýí»ñ³å³Ñ Ï»ñåáí ³ñѳٳñÑáõÙ »Ý ³ß˳ñÑÁ »õ áñáßáõÙ »Ý ëáõñµ ëϽµáõÝùÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ ³åñ»É ²ëïÍáÛ Ñ³Ù³ñ, ã»Ý ³Ý·Çï³ÝáõÙ Ýñ³Ýó Ëáëï³óáõ³Í ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁª áíù»ñ ëñï³Ýó Ññ³Å³ñõáõÙ »Ý ³ß˳ñÑÇó »õ ï»ëÝáõÙª ÿ ù³ÝÇóë ã³ñ³ã³ñ »Ý ë˳ÉõáõÙ ³ß˳ñѳë¿ñÝ»ñÁ »õ ÿ ù³Ýǯ ù³Ýǯ Ï»ñå»ñáí »Ý ÙÝáõ٠˳µáõ³Í:

¶ÈàôÊ Æ². Æð²Î²Ü вܶÆêîÀ ²êîÌàÚ Ø¾æ ¾

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ²Ù¿Ý ÇÝãÇó í»ñ »õ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ Ùßï³ï»õ ѳݷÇëï¹ Ï³ñáÕ »ë ²ëïÍáÛ Ù¿ç ÙdzÛÝ ·ïÝ»É, Ñá·Ç ÇÙ, áñáíÑ»ï»õ ܳ ÆÝùÝ ¿ êñµ»ñÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ѳݷÇëïÁ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

61

à¯í ÚÇëáõë ù³Õóñ³·áÛÝ áõ ëÇñ»ÉÇ, ³ÛÝå¿ë ³ñ³ª áñ ѳݷÇëïë ÙÇÙdzÛÝ ø»½ÝáõÙ ·ïÝ»Ù, ·»ñÇí»ñª ù³Ý µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ. ·»ñÇí»ñª ù³Ý ³éáÕçáõÃÇõÝÝ áõ ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÁ. ·»ñÇí»ñª ù³Ý ÷³éùÝ áõ å³ïÇõÝ»ñÁ, áõÅÝ áõ ïÇñ³å»ïáõÃÇõÝÁ. ·»ñÇí»ñª ù³Ý µáÉáñ ·ÇïáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ Ùï³ÛÇÝ Ï³ñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ. ·»ñÇí»ñª ù³Ý µáÉáñ ѳñëïáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ³ñáõ»ëïÝ»ñÁ, áõñ³ËáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ í³Û»ÉùÝ»ñÁ, ѳٵ³õÝ áõ ·áí³ë³ÝùÝ»ñÁ, ѳ×áÛùÝ»ñÝ áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ. ·»ñÇí»ñª ù³Ý µáÉáñ ËáëïáõÙÝ»ñÝ áõ ³ÏÝϳÉáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ù³Ý µáÉáñ ³ñųÝÇùÝ»ñÝ áõ ÷³÷³ùÝ»ñÁ. ·»ñÇí»ñ ݳ»õª ù³Ý ³ÛÝ µáÉáñ å³ñ·»õÝ»ñÝ áõ ßÝáñÑÝ»ñÁ, áñ ¸áõ ϳñáÕ »ë ï³É ÇÝÓ »õ ßé³ÛÉ»É. ·»ñÇí»ñª ù³Ý ³ÛÝ µáÉáñ ëù³Ýã³óáõÙÝ»ñÝ áõ óÝÍáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñ ÙÇïùÁ ϳñáÕ ¿ ëï³Ý³É ϳ٠½·³É. »õ í»ñç³å¿ë, ·»ñÇí»ñª ù³Ý Ðñ»ßï³ÏÝ»ñÝ áõ Ðñ»ßï³Ï³å»ïÝ»ñÁ, ù³Ý µáÉáñ »ñÏݳÛÇÝ ½ûñáõÃÇõÝÝ»ñÁ. ·»ñÇí»ñª ù³Ý µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ï»ë³Ý»ÉÇ áõ ³Ýï»ë³Ý»ÉÇ, ù³Ý ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ¸áõ ã»ë, ²ëïáõ³Í ÇÙ: 2. àñáíÑ»ï»õ ¸áõ, ²ëïáõ³Í, î¿ñ ÇÙ, ·»ñ³½³Ýó »ëª ù³Ý µáÉáñ ·áÛáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ÙdzÛÝ ¸áõ »ë µ³ñÓñ»³É, ÙdzÛÝ ¸áõª ³Ù»Ý³Ï³ñáÕ, ÙdzÛÝ ¸áõª ÇÝùݳµ³õ áõ ³é³ï³µáõË, Ýñµ³·áÛÝ áõ ù³Õóñ³ÝáÛß: ØdzÛÝ ¸áõ »ë ·»Õ»óÇÏ áõ ëÇñ»ÉÇ, ³½Ýáõ³·áÛÝ áõ ÷³é³Ñ»Õª ù³Ý µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ø»½ÝáõÙ »Ý µáí³Ý¹³Ïáõ³Í µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ, ø»½ÝáõÙ »Ý »Õ»É ÙÇßï »õ ø»½ÝáõÙ ÙdzÛÝ Ï³ñáÕ »Ý ·ïÝáõ»É: ²Ñ³ ³Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ÇÝã ¿É å³ñ·»õ»ë ÇÝÓª ï³ñµ»ñ ø»½ÝÇó »õ ø»½ÝÇó ¹áõñë, ùÇã ¿ áõ ³Ýµ³õ³ñ³ñ, ³ÛÝå¿ëª ÇÝãå¿ë ³Ýϳï³ñ »Ý ³ÛÝ µáÉáñ Ùï³ÛÇÝ ÁÙµéÝáõÙÝ»ñÝ áõ ËáëïáõÙÝ»ñÁ, áñ ï³ÉÇë »ë ÇÝÓª ³é³Ýó ë³Ï³ÛÝ ÇÙ ø»½ ï»ëÝ»Éáõ »õ ÉÇáíÇÝ áõݻݳÉáõ: êÇñïë ãÇ Ï³ñáÕ³ÝáõÙ Çñ³Ï³Ý ѳݷÇëï, á°ã ¿É ϳï³ñ»³É ·áÑáõݳÏáõÃÇõÝ ·ïݻɪ »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ø»½ÝáõÙ, µ³ñÓñ³Ý³Éáí ·»ñÇí»ñª ù³Ý µáÉáñ å³ñ·»õÝ»ñÝ áõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ: 3. à¯í ù³Õóñ Ùï»ñÇÙ ÇÙ ÚÇëáõë, Ù³ùñ³·áÛÝ ëÇñáÕ, î¿ñ µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ, á±í ÏÁ ï³Û ÇÝÓ ³ñ¹»ûù ûõ»ñ Çñ³Ï³Ý ³½³ïáõû³Ý, ׳Ëñ»Éáõ »õ ø»½Ýáõ٠ѳݷã»Éáõ ѳٳñ: º±ñµ ³ñ¹»ûù ÏÁ ϳñáճݳ٠ÙÇ³Ý³É ø»½ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÙÇáõû³Ùµ »õ ׳߳ÏÝ ³éÝ»É Ñá·»½Ù³ÛÉ ³Ýáõßáõû³Ý¹, î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ: º±ñµ ³ñ¹»ûù ÏÁ ϳñáճݳ٠³Ù÷á÷»É ³ÝÓë ø»½ÝáõÙ, ³ÛÝå¿ëª áñ ëÇñáÛ¹ ѳۻóáÕáõû³Ý Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ Ùáé³Ý³Ù ÇÝùë ÇÝÓ, ø»½ ÙdzÛÝ ½·³Ùª ·»ñ³½³Ýó»Éáí µáÉáñ ½·³óáõÙÝ»ñÝ áõ ã³÷³õáñáõÙÝ»ñÁ, ³ÛÝ Ï»ñåª áñ ß³ï ùã»ñÝ »Ý ׳ݳãáõÙ: ²ÛÅÙ Û³×³Ë »Ù áÕµáõÙ »õ íßïáí »Ù ÏñáõÙ ³å»ñç³ÝÏáõû³Ýë µ»éÁ: àñáíÑ»ï»õ Ãßáõ³éáõû³Ý ³Ûë ÑáíïáõÙ å³ï³ÑáõÙ »Ý µ³½áõÙ ã³ñÇùÝ»ñª áñáÝù ß³ï Û³×³Ë »Ý ÇÝÓ ËéáíáõÙ, ïñïÙ»óÝáõÙ áõ Ùó·ÝáõÙ, Û³×³Ë »Ý ËáãÁݹáïáõÙ ÁÝóóùë »õ óñáõÙ ÙïùÇë Ï»ÝïñáݳóáõÙÁ, ¹ÇõÃáõÙ »Ý ÇÝÓ »õ å³ñáõñáõÙ, ³ñ·»É»Éáí ÇÝÓ ·³É ¹¿åÇ ø»½ ³½³ïûñ¿Ý, í³Û»É»Éáõ Ñá·»ë÷á÷ ·ñϳ˳éÝáõÙÝ»ñ¹, áñ å³ïñ³ëïáõ³Í »Ý »ñ³Ý»³É ëáõñµ Ñá·ÇÝ»ñÇÝ: ÂáÕ Ñ³é³ã³ÝùÝ»ñë »õ ³Ûëï»Õª Ý»ñù»õáõÙ Ïñ³Í µ³½áõÙ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñë Ûáõ½»Ý ø»½: 4. à¯í ÚÇëáõë, §Ö³é³·³Ûà ۳õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùǦ (ºµñ 1, 3), å³Ý¹áõËï Ñá·ÇÝ»ñÇ ë÷á÷³Ýù, å³å³ÝÓáõ³Í Ï³Ý·Ý³Í »Ù øá ³éç»õ »õ Ééáõû³Ùµë »Ù ÙdzÛÝ ËûëáõÙ ø»½ Ñ»ï: ¸»é áñù³±Ý »ë Û³å³Õ»Éáõ, î¿ñ ÇÙ: º°Ï »õ ½áõ³ñÃáõÃÇõÝ ßÝáñÑÇñ øá ³Õù³ï ͳé³ÛÇÝ: ²ç¹ Ù»ÏÝÇñ »õ ³½³ïÇñ ÇÝÓ µáÉáñ íßï»ñÇóë: º°Ï, »°Ï, áñáíÑ»ï»õ ³é³Ýó ø»½ áã Ù¿Ï ûñ, áã Ù¿Ï Å³Ù áõñ³Ë ã¿. áñáíÑ»ï»õ ¸áõ »ë ù³ÕóñáõÃÇõÝÝ ÇÙ »õ ³é³Ýó ø»½ ³Ý³å³ï »Ý ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ËÝçáÛùÇ ë»Õ³ÝÝ»ñÁ: Ê»Õ× »Ù »ë »õ ϳñÍ»ë µ³Ýï³ñÏáõ³Í áõ ßÕóݻñáí ͳÝñ³µ»éÝáõ³Í, ù³ÝÇ ¹»é ã»ë ë÷á÷áõÙ ÇÝÓ Ý»ñϳÛáõû³Ý¹ ÉáÛëáí, ù³ÝÇ ¹»é ã»ë í»ñ³¹³ñÓÝáõÙ ÇÝÓ ³½³ïáõû³Ý »õ ù³ÝÇ ¹»é ã»ë Û³ÛïÝáõÙ ÇÝÓ ÁÝÏ»ñ³ÛÇÝ Ùï»ñÇÙ ¸¿Ùù¹: 5. ÂáÕ áõñÇßÝ»ñÁ øá ÷á˳ñ¿Ý ÷Ýïé»Ý ³ÛÝ ³Ù¿Ýݪ ÇÝã Çñ»Ýó ³ËáñÅ»ÉÇ ¿. ÇÝã í»ñ³µ»ñõáõÙ ¿ ÇÝÓ, áãÇÝã ÇÝÓ Ñ³×»ÉÇ ã¿ »õ áã ¿É »ñµ»õ¿ ÏÁ ÉÇÝǪ »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ¸áõ, © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

62

²ëïáõ³Í ÇÙ, ÛáÛë ÇÙ, ÷ñÏáõÃÇõÝ ÇÙ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý: Ø¿Ï ³ÏÝóñà ³Ý·³Ù ã»Ù Éé»Éáõ »õ ã»Ù ¹³¹³ñ»Éáõ ø»½ ³Õ»ñë»Éáõó, ÙÇÝã»õ ßÝáñѹ ÏÁ í»ñ³¹³éÝ³Û »õ ëñïÇë ٻݳñ³ÝáõÙ í»ñëïÇÝ ÏÁ ÕûÕ³ÝçÇ ù³Õóñ³Éáõñ Ó³Ûݹ: 6. ÚÇëáõë. ²Ñ³ »ë ³Ûëï»Õ »Ù, ³Ñ³ ù»½ Ùûï »Ù, áñáíÑ»ï»õ ϳÝã»óÇñ ÇÝÓ: ²ñóáõÝùÝ»ñ¹ »õ Ñá·áõ¹ ѳé³ã³ÝùÁ, ËáݳñÑáõÃÇõݹ »õ ëñïǹ ½ÕçáõÙÁ Ûáõ½»óÇÝ ÇÝÓ »õ ¹¿åÇ ù»½ ù³ß»óÇÝ: 7. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ÇÙ, »ë ϳÝã»óÇ ø»½, ÷³÷³ù»óÇ í³Û»É»É øá Ý»ñϳÛáõÃÇõÝÁ, å³ïñ³ëïª Ù»ñÅ»Éáõ ³Ù¿Ý µ³Ý Ç ë¿ñ øá: ´³Ûó Ý³Ë ¸áõ ÆÝù¹ ³ñÃݳóñÇñ ÇÝÓÝáõÙ ø»½ ÷Ýïé»Éáõ µ³ÕÓ³ÝùÁ: ºÕÇñ áõñ»ÙÝ ûñÑÝ»³É, á¯í î¿ñ, áñ ³Ûë ßÝáñÑÁ å³ñ·»õ»óÇñ ͳé³Ûǹ, Áëï ³é³ï³µáõË áÕáñÙáõû³Ý¹: àõñÇß Ç±Ýã ϳñáÕ ¿ ³Ý»É ͳ鳹 øá ³éç»õª »Ã¿ áã Ëáñ³å¿ë ËáݳñÑáõ»É, ÛÇß»Éáí ÙÇßï Çñ ë»÷³Ï³Ý Û³Ýó³õáñáõÃÇõÝÝ áõ Ýáõ³ëïáõÃÇõÝÁ: ºñÏÝùÇ áõ »ñÏñÇ Ññ³ß³ÉÇùÝ»ñÇ Ù¿ç ãÏ³Û ø»½ ѳõ³ë³ñÁ: øá µáÉáñ ·áñÍ»ñÁ ٻͳå¿ë µ³ñÇ »Ý, á¯í î¿ñ, ³ñ¹³ñ »Ý ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñ¹, »õ ܳ˳ËݳÙáõÃÇõݹ ջϳí³ñáõÙ ¿ µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: лï»õ³µ³ñ, ø»½ ÷³éù »õ ·áíù, á¯í ¸áõ Ðûñ ÆÙ³ëïáõÃÇõÝ, ÃáÕ ûñÑݳµ³Ý»Ý ø»½ µ»ñ³ÝÝ ÇÙ, Ñá·ÇÝ ÇÙ »õ µáÉáñ ³ñ³ñ³ñÍÝ»ñÝ Ç ÙdzëÇÝ:

¶ÈàôÊ Æ´. ²êîÌàÚ ²ÜÂÆô àô ²Üвز𠴲ðºð²ðàôÂÆôÜܺðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ´³°ó ëÇñïë, î¿ñ, ûñ¿ÝùÝ»ñǹ ³é³ç »õ áõëáõó³ÝÇñ ÇÝÓ ÁÝÃ³Ý³É å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñǹ ³ñ³Ñ»ïÝ»ñáí: îáõñ ÇÝÓ ÁÙµéÝ»É Ï³Ùù¹ »õ ßÝáñÑÇñ ٻͳ·áÛÝ Ù»Í³ñ³Ýùáí áõ »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ùµ ÛÇᯐ µ³ñ»ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñ¹, ÉÇÝ»Ý ¹ñ³Ýù ÁݹѳÝáõñ ÿ Ù³ëݳõáñ, áñå¿ë½Ç ³ÛëáõÑ»ï»õ ϳñáճݳ٠ßÝáñѳϳÉáõû³Ýë ½·³óáõÙÝ»ñÁ Û³ÛïÝ»É ø»½ Ñݳñ³õáñ ɳõ³·áÛÝ ã³÷áí: ø³ç ·Çï»Ù »õ Ëáëïáí³ÝáõÙ »Ù, áñ Ýáõ³½³·áÛÝ ã³÷áí ³Ý·³Ù ã»Ù ϳñáÕ ÷áËѳïáõó»É ø»½ ϳ٠»ñ³Ëï³·Çïáõû³Ý ³ñųݳã³÷ ·áíù Ù³ïáõó»É: ºë ëïáñ³¹³ë »Ù ßÝáñѳ͹ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÇÝ, »õ ÙÇÝã ËáñÑñ¹³ÍáõÙ »Ù íÇÃ˳ñÇ í»Ñ³ÝÓÝáõû³Ý¹ ßáõñç, Ñá·Çë ÉóõáõÙ ¿ ëñµ³½³Ý »ñÏÇõÕáí: 2. ÆÝã ¿É áñ áõÝ»Ýù »õ áñù³Ý áñ áõÝ»Ýù Ñá·áõÙ áõ Ù³ñÙÝáõÙ, ³ñï³ùáõëï áõ Ý»ñùáõëï, µÝ³Ï³Ý áõ ·»ñµÝ³Ï³Ý, øá µ³ñ»ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñÝ »Ý, áñ Ñéã³ÏáõÙ »Ý ø»½ ·Ã³é³ï, í»Ñ³ÝÓÝ áõ ·áñáí³ÉÇ, µ³ßËáÕ ³Ûë µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÇ: ºõ »Ã¿ áÙ³Ýù ³é³õ»É »Ý ëï³ÝáõÙ, ÇëÏ áÙ³Ýùª ë³Ï³õ, µ³ñÇùÝ»ñÁ ÙÇßï øáÝÝ »Ý, »õ ³é³Ýó ø»½ª ¹ñ³Ýó ÷áùñ³·áÛÝÝ ÇëÏ ã»Ýù ϳñáÕ áõݻݳÉ: àí ³é³õ»É Ù»Í µ³ñÇùÝ»ñ ¿ ÁݹáõÝáõÙª ãÇ Ï³ñáÕ Ñå³ñï³Ý³É, ǵñ»õ ÿ Çñ ÇëÏ ³ñųÝÇùÇ ³ñ¹ÇõÝùÝ »Ý, á°ã ¿É ϳñáÕ ¿ í»ñ³¹³ë»É Çñ ³ÝÓÝ áõñÇßÝ»ñÇó, »õ á°ã ¿É ³ñѳٳñÑ»É ë³Ï³õ ëï³óáÕÇÝ, ù³ÝÇ áñ í»ñçÇÝë ³é³õ»É ËáݳñÑ ¿ áõ »é³Ý¹áõݪ »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝ Û³ÛïÝ»ÉÇë: àí µáÉáñ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ù¿ç ³Ù»Ý³Ýáõ³ëïÝ áõ ³Ý³ñųÝÝ ¿ ÝϳïáõÙ Çñ»Ý ëñï³Ýó, ݳ ¿ ³é³õ»É ïñ³Ù³¹ÇñÁ ÁݹáõÝ»Éáõ ÙÇßï ٻͳ·áÛÝ ßÝáñÑÝ»ñ: 3. ÆëÏ áí ë³Ï³õ ¿ ëï³ÝáõÙª ãå¿ïù ¿ ïñïÙÇ, á°ã ¿É ݳ˳ÝÓÇ ³é³õ»É ×á˳ó³ÍÇÝ, ³ÛÉ å¿ïù ¿ áõÕÕáõÇ ¹¿åÇ ø»½ »õ ·áí³µ³ÝÇ µ³ñáõÃÇõݹ, áñáíÑ»ï»õ ßÝáñÑáõÙ »ë å³ñ·»õÝ»ñ¹ ³é³ïáõû³Ùµ, ÓñÇ áõ Ûûųñáõû³Ùµ, ³é³Ýó ³ÝÓ»ñÇ Ëïñáõû³Ý: ´áÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ µËáõÙ »Ý ø»½ÝÇó »õ ³ñųÝÇ »ë ·áíùǪ ¹ñ³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÇ Ñ³Ù³ñ: ¸áõ ù³ç ·Çï»ëª ÿ áñù³Ý ¿ å³ïß³× ßÝáñÑ»É ³Ù¿Ý Ù¿ÏÇÝ, »õ Ù¿ÏÇ ß³ïª ÇëÏ ÙÇõëÇ ùÇã áõݻݳÉÁ Ù»ñ ùÝݳñÏÙ³Ý ÝÇõÃÁ ãÇ Ï³ñáÕ Ñ³Ý¹Çë³Ý³É, ³ÛÉ ÙdzÛÝ øá, áñ ßÝáñÑáõÙ »ë å³ñ·»õÝ»ñ¹, ܳ˳ËݳÙáõû³Ý¹ Íñ³·ñ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

63

4. ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ²ëïáõ³Í ÇÙ, »ë ٻͳ·áÛÝ µ³ñÇù »Ù ѳٳñáõ٠ݳ»õ ãáõݻݳÉÝ ³ÛÝ µ³ñÇùÝ»ñǪ áñáÝù ÷³é³Ñ»Õ ÉÇÝ»Éáí Áëï Ù³ñ¹Ï³Ýó ·Ý³Ñ³ï³ÝùÇ, ѳÛóÛÃáõÙ »Ý ·áíù áõ å³ïÇõ: ºõ Çñûù, áã áù, »ñµ ÝϳïáõÙ ¿ Çñ»Ý ³Õù³ï »õ ½áõñÏ ½³Ý³½³Ý ï³Õ³Ý¹Ý»ñÇó áõ ÓÇñù»ñÇó, ãå¿ïù ¿ ³Ûë å³ï׳éáí ³ÝÓݳïáõñ ÉÇÝÇ ïñïÙáõû³ÝÁ, ٻɳٳÕÓáïáõû³ÝÁ ϳ٠Ûáõë³Ñ³ïáõû³ÝÁ, ³ÛÉ Áݹѳϳé³ÏÁª å¿ïù ¿ ½·³Û ÙËÇóñáõÃÇõÝ »õ Ù»Í ³Ý¹áññ, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ, ²ëïáõ³Í, áñå¿ë ø»½ Ùï»ñÇÙÝ»ñ áõ ÁÝÏ»ñÝ»ñ ÁÝïñ»óÇñ ³Õù³ïÝ»ñÇÝ, ËáݳñÑÝ»ñÇÝ »õ ³ß˳ñÑÇ ÏáÕÙÇó ³ñѳٳñÑáõ³ÍÝ»ñÇÝ: ìÏ³Û »Ý ëñ³Ý ݳ»õ ²é³ù»³ÉÝ»ñ¹, áñáÝó §Çß˳ÝÝ»ñ ϳñ·»óÇñ ѳٳÛÝ »ñÏñÇ íñ³Û¦ (êÕÙ 44, 17): ²ÛëûñÇÝ³Ï Û³õÇï»Ý³Ï³Ý å³ïáõÇ µ³ñÓñ³Ý³Éáí ѳݹ»ñÓ, Ýñ³Ýù ³ß˳ñÑáõÙ ³åñ»óÇÝ ³é³Ýó ·³Ý·³ïáõ»Éáõ, ËáݳñÑáõû³Ùµ áõ å³ñ½áõû³Ùµ, ³é³Ýó ã³ñ³Ùïáõû³Ý ϳ٠˳ñ¹³ËáõÃÇõÝÝ»ñÇ. ³ÛÝå¿ëª áñ í³Û»ÉáõÙ ¿ÇÝ ³Ýáõݹ íϳۻÉáõ Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ Ïñ³Í ݳ˳ïÇÝùÝ»ñÁ »õ íÇÃ˳ñÇ ëÇñáí ÷³ñõáõÙ ¿ÇÝ ³ÛÝåÇëÇ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñǪ áñáÝóÇó ³ß˳ñÑÁ ë³ñë³÷³Ñ³ñ ËáñßáõÙ ¿: 5. àãÇÝã ³ÛÝù³Ý áõñ³ËáõÃÇõÝ ãå¿ïù ¿ å³ï׳éÇ ø»½ Çëϳå¿ë ëÇñáÕÝ»ñÇÝ »õ Ýñ³Ýóª áíù»ñ ׳ݳãáõÙ »Ý µ³ñ»ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñ¹, áñù³Ý Çñ»Ýó ³ÝÓ»ñáõ٠ϳÙùǹ ³ÝÙݳóáñ¹ ϳï³ñáõÙÁ »õ Çñ³·áñÍáõÙÁ øá Û³õÇï»Ý³Ï³Ý áñáßáõÙÝ»ñÇ: γÙù¹ å¿ïù ¿ ÉÇÝÇ Ýñ³Ýó µ»ñÏñ³ÝùÝ áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ, Ûûųñáõû³Ùµ ݳËÁÝïñ»Éáí ÉÇÝ»ÉÝ ³Ù»Ý³÷áùñÁª ÇÝãå¿ë áõñÇßÁ ÏÁ µ³ÕÓ³ñ ÉÇÝ»É ³Ù»Ý³Ù»ÍÁ. »õ ³Ûëå¿ë ·ñ³õ»É í»ñçÇÝ ï»ÕÁ ˳ճÕáõû³Ùµ áõ Ñá·»½áõ³ñÃáõû³Ùµ, ϳñÍ»ë ÿ ³é³çÇÝÁ ÉÇÝ¿ñ, ѳ×áÛùáí ÁݹáõÝ»É ³ñѳٳñÑ»ÉÇ áõ ³ñѳٳñÑáõ³Í, ³Ý³ÝáõÝ áõ ³ÝÑéã³Ï ÉÇÝ»Éáõ Çñ å³ñ³·³Ý, ϳñÍ»ë ÿ ³Ù»Ý³å³ïáõ³õáñÁ ÉÇÝ¿ñ ÁÝ¹Ù¿ç µáÉáñÇ »õ ³Ù»Ý³Ñ½ûñÝ ³ß˳ñÑáõÙ: гñÏ ¿ª áñ ϳÙù¹ »õ ²Ýáõ³Ý¹ ÷³éùÇ Ý³Ë³ÝÓ³ËݹñáõÃÇõÝÁ Ýñ³Ýù ¹³ë»Ý ³Ù¿Ý ÇÝãÇó í»ñ áõ ³é³ç, »õ Çñ»Ýó ë÷á÷³ÝùÝ áõ ·áÑáõݳÏáõÃÇõÝÁ ÝáÛÝå¿ë ϳÙùǹ ϳï³ñÙ³Ý Ù¿ç ·ïÝ»Ý ³õ»ÉǪ ù³Ý ³ÛÝ µ³ñÇùÝ»ñǪ áñáÝù ëï³ó»É »Ý ϳ٠áñ ϳñáÕ »Ý »ñµ»õ¿ ëï³Ý³É:

¶ÈàôÊ Æ¶. Ðà¶àô ʲԲÔàôÂÆôÜÀ ä²Ðä²ÜºÈàô ä²ÚزÜܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ³½³ïáõû³Ý ׳ݳå³ñÑÁ:

³ÛÅÙ

ù»½

Ïþáõëáõó³Ý»Ù

˳ճÕáõû³Ý

»õ

Çñ³Ï³Ý

2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ³ñ³° ÇÝã ³ëáõÙ »ë, áñáíÑ»ï»õ ×Çßï ³Ûë ·ÇïáõÃÇõÝÝ ¿ª áñ ÷ÝïéáõÙ »Ù: 3. ÚÇëáõë. ²ß˳ïÇñ, áñ¹»³Ï, ³õ»ÉÇ áõñÇßÝ»ñÇ Ï³ÙùÁ ϳï³ñ»Éª ù³Ý ùáÝÁ: ¶»ñ³¹³ëÇñ ÙÇßï ³õ»ÉÇ ùÇã áõݻݳɪ ù³Ý ß³ï: öÝïéÇñ ß³ñáõÝ³Ï í»ñçÇÝ ï»ÕÁ »õ ëïáñ³¹³ëÇñ ù»½ áõñÇßÝ»ñÇó: î»õ³å¿ë ÷³÷³ùÇñ »õ ³ÕûÃÇñª áñ ù»½ÝáõÙ ³ÝÙݳóáñ¹ Ï»ñåáí Ç Ï³ï³ñ ³ÍáõÇ ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÁ: ²Ñ³, »Ã¿ ³åñ»ë ³Ûë ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñáí, Ïþûûõ³Ý»ë ˳ճÕáõû³Ý áõ ³Ý¹áññÇ µÝ³Ï³í³ÛñáõÙ: 4. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ÇÙ, áõëáõóáõÙ¹ ³ÛᰠѳÏÇñ× ¿, µ³Ûó å³ñ÷³ÏáõÙ ¿ Çñ»ÝáõÙ µ³½áõÙ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ áõ ϳï³ñ»ÉáõÃÇõÝ: Êûëù»ñ¹ ë³Ï³õ »Ý, µ³Ûó ÇÙ³ëï³ÉÇ áõ ³ñ¹Çõݳé³ï: ºÃ¿ ѳõ³ï³ñÙûñ¿Ý Ñ»ï»õ¿Ç Ëñ³ïÝ»ñǹ, ¹ÇõñÇÝ ã¿ñ ÉÇÝÇ ÇÝÓ íñ¹áí»ÉÁ: àñáíÑ»ï»õ ³Ù¿Ý ³Ý·³Ùª »ñµ ½·áõÙ »Ù ÇÝÓ Ëéáíáõ³Í »õ ϳñÍ»ë ÿ ͳÝñ µ»éáíª ëñïÇë íñ³Û, ï»ëÝáõÙ »Ù ÇÝÓ áõ Ëáëïáí³ÝáõÙ Ñ»é³ó³Í øá ³Ûë áõëáõóáõÙÇó: ´³Ûó ¸áõ, áñ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳñáÕ »ë »õ áñ Ù»ñ Ñá·ÇÝ»ñÇ µ³ñÇùÝ »ë ÙdzÛÝ Ï³Ù»ÝáõÙ, µ³½Ù³å³ïÏÇñ ßÝáñÑǹ Ý»ñ·áñÍáõÃÇõÝÁ ÇÝÓÝáõÙ, áñå¿ë½Ç ϳñáճݳ٠·áñͳ¹ñ»É ËáñÑáõñ¹Ý»ñ¹ »õ ³ß˳ï»É Ç Ýå³ëï ÷ñÏáõû³Ýë ·áñÍÇ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

64

5. î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ, ÙÇ° Ñ»é³óÇñ ÇÝÓÝÇó, ²ëïáõ³Í ÇÙ, §ßï³åÇñ ÇÝÓ û·Ýáõû³Ý¦ (êÕÙ 70, 12), áñáíÑ»ï»õ ³ñÃݳó³Ý ÇÝÓÝáõÙ Ñå³ñï Ùï³ÍáõÙÝ»ñ »õ »ñÏÇõÕÝ ³É»ÏáÍáõÙ ¿ Ñá·Çë: ÆÝã忱ë ϳñáÕ »Ù ¹áõñë ·³É ³Ûë å³Ûù³ñÇó áÕç áõ ³Ýíݳë: ÆÝãå»±ë ϳñáÕ »Ù å³ñïáõû³Ý Ù³ïÝ»É ëñ³Ýó: §ºë, – ³ëáõÙ »ë ¸áõ, – ÏþÁÝóݳ٠ùá ³éç»õÇó »õ ÏÁ Ëáñï³Ï»Ù »ñÏñÇ ·áéá½³ÙÇïÝ»ñÇݦ

(ºë 45, 2), ÏÁ µ³ó»Ù µ³ÝïÇ ¹éÝ»ñÁ »õ ÏÁ Û³Ûïݻ٠ù»½ µ³½áõÙ ³å³ëï³ñ³ÝÝ»ñ: Êûëù»ñǹ ѳٳӳÛÝ í³ñáõÇñ, î¿ñ, »õ ÃáÕ øá Ý»ñϳÛáõû³ÝÁ ³Ý¿³Ý³Ý Ùï³ÍáõÙÝ»ñÝ ³Ûë áõݳÛÝ: ê³° ¿ ÛáÛëÝ ÇÙ »õ ÙÇ³Ï ë÷á÷³ÝùÁ. û·Ýáõû³Ý¹ ¹ÇÙ»É µáÉáñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç, ø»½ íëï³Ñ»É, ø»½ ϳÝã»É ëñï³Ýó, ѳٵ»ñáõû³Ùµ ëå³ë»Éáí ³Ýå³ïáõÙ ÙËÇóñáõû³Ý¹: 6. Èáõë³õáñÇñ ÇÝÓ, ÚÇëáõë, ÙïùÇ ÉáÛë»ñáí »õ ëñïÇóë ¹áõñë íï³ñÇñ ˳õ³ñÝ áõ ëïáõ»ñÝ»ñÁ: ²ñ·»É³ÏÇñ µ³½áõÙ óñáõÙÝ»ñë »õ ˳÷³ÝÇñ ϳÙùë µéݳ¹³ïáÕ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ¼ûñáõû³Ùµ¹ å³Ûù³ñÇñ ÇÙ ÷á˳ñ¿Ý »õ Û³ÕÃÇñ ³Ûɳݹ³Ï ·³½³ÝÝ»ñÇݪ ˳µáÕ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, áñå¿ë½Ç ø»½Ýáí í»ñ³¹³éÝ³Û Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝÁ »õ ÉdzӳÛÝ ÷³é³ïñáõÃÇõݹ í»ñëïÇÝ Ï³ñϳãÇ ëáõñµ ³å³ñ³ÝùáõÙ, áñ ¿ Ù³ùáõñ ËÇÕ×Á: Ðñ³Ù³ÛÇ°ñ ÷áÃáñÇÏÇÝ áõ ÷³ÛɳÏÝ»ñÇÝ, ³ë³° ÍáíÇÝ. §Ê³Õ³ÕáõÇ°ñ¦, »õ ÑáÕÙÇÝ. §ØÇ° ÷ãÇñ¦ (ØñÏ 4, 39), »õ ÇëÏáÛÝ ÏÁ ïÇñÇ Ù»Í Ñ³Ý¹³ñïáõÃÇõÝ: §²é³ùÇñ ÉáÛë¹ »õ ×ßÙ³ñïáõÃÇõݹ¦ (êÕÙ 42, 3), áñå¿ë½Ç ÷³ÛÉ»Ý »ñÏñÇ íñ³Û, áñáíÑ»ï»õ »ë §ÑáÕ »Ù Ëáå³Ý áõ ³ÝåïáõÕ¦ (Ìݹ 1, 2), »Ã¿ ¸áõ ã»ë Éáõë³õáñáõÙ ÇÝÓ: Æ í»ñáõëï Ñ»ÕÇñ ßÝáñÑÝ»ñ¹, ½áí³óñáõ ëÇñïë »ñÏݳÛÇÝ óûÕáí, áéá·Çñ ³ß˳ñÑÁ ³ëïáõ³Í³å³ßïáõû³Ý ϻݹ³ÝÇ çñ»ñáí, áñå¿ë½Ç Ñá·ÇÝ»ñÇ ×ÇõÕ»ñÁ ͳÝñ³µ»éÝáõ»Ý µ³ñÇ É³õ³·áÛÝ åïáõÕÝ»ñáí: Ø»Õù»ñÇ Í³Ýñáõû³Ý ï³Ï Ïùáõ³Í Ñá·Çë í»ñ µ³ñÓñ³óñáõ »õ µáÉáñ ÇÕÓ»ñë áõ ÷³÷³ùÝ»ñë ¹¿åÇ »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõÕÕÇñ: àñå¿ë½Ç ׳߳ϻÉáí ù³ÕóñáõÃÇõÝÁ í»ñÇÝ »ñ³Ýáõû³Ý, Ó³ÝÓñáÛà ½·³Ù »ñÏñ³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç Ùï³Í»Éáõ ¹¿åùáõÙ: ¸áõñë Ïáñ½Çñ áõ ³½³ïÇñ ÇÝÓ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ å³ñ·»õ³Í í³Õ³ÝóáõÏ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, áñáíÑ»ï»õ ëï»ÕÍáõ³Í áã Ù¿Ï µ³Ý ãÇ Ï³ñáÕ ÉÇáíÇÝ Û³·»óÝ»É »õ ë÷á÷»É ͳñ³õë: ÞÕóÛÇñ ÇÝÓ ø»½ ëÇñáÛ¹ ³Ýù³Ïï»ÉÇ ½û¹»ñáí, áñáíÑ»ï»õ ÙdzÛÝ ¸áõ µ³õ³Ï³Ý »ë ø»½ ëÇñáÕÇÝ, ÙÇÝã ³é³Ýó ø»½ ³Ýѳ٠»Ý µáÉáñ ·áÛáõÃÇõÝÝ»ñÁ:

¶ÈàôÊ Æ¸. âØî²Ðà¶àôºÈ àôðÆÞܺðÆ ²ð²ðøܺðàì

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÙÇ° »ÕÇñ Ñ»ï³ùñùñ³ë¿ñ »õ ÙÇ° ˳éÝáõÇñ ù»½ ãí»ñ³µ»ñáõáÕ Ñ³ñó»ñÇÝ: ƱÝã ϳñ»õáñáõÃÇõÝ áõÝ»Ý ù»½ ѳٳñ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: §¸áõ ÇÝÓ Ñ»ï»õ»Éáõ¹ Ù³ëÇÝ ÙdzÛÝ Ùï³ÍÇñ¦ (ÚíÑ 21, 22): ø»½ ãÇ í»ñ³µ»ñõáõÙª áñ Ù¿ÏÁ ³Ûëå¿ë ¿ ϳ٠³ÛÝå¿ë, ϳ٪ áñ Ù¿Ï áõñÇßÁ ·áñÍáõ٠ϳ٠ËûëáõÙ ¿ ³Ûë ϳ٠³ÛÝ Ï»ñå: ¸áõ áõñÇßÝ»ñÇ ÷á˳ñ¿Ý ѳßÇõ ã»ë Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ, ³ÛÉ å³ï³ëË³Ý »ë ï³Éáõ ùá ·áñÍ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: лï»õ³µ³ñ, ÇÝãá±õ »ë ùÝÝáõÙ áõñÇßÝ»ñÇ ·áñÍ»ñÁ: ºë ׳ݳãáõÙ »Ù µáÉáñÇÝ »õ ï»ëÝáõÙ »Ù ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ϳï³ñõáõÙ ¿ ³ß˳ñÑáõÙ, ·Çï»Ùª ÿ ÇÝãåÇëÇ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñ áõÝÇ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÁ, ÿ ÇÝã ¿ ËáñÑáõÙ, ÇÝã ϳٻÝáõÙ »õ ϳ٠ÿ ¹¿åÇ áõñ »Ý áõÕÕáõ³Í Çñ ÷³÷³ùÝ»ñÁ: àõñ»ÙÝ, ³Ù¿Ý µ³Ý ÇÝÓ íëï³ÑÇñ: ¸áõ å³ÑÇñ Ñá·Ç¹ ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç »õ ÃáÕª áñ ³Ùµ³ñÇßïÝ Çñ»Ý ³Ûë áõ ³ÛÝ å³ïÇÝ Ë÷Ç ³ÛÝù³Ýª áñù³Ý ϳٻÝáõÙ ¿: Æñ ·ÉËÇÝ ¿ µ³ñ¹áõ»Éáõ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ³ÝáõÙ ¿ ϳ٠³ëáõÙ, áñáíÑ»ï»õ ÇÝÓ Ë³µ»É ³ÝÑݳñÇÝ ¿:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

65

2. ØÇ° í³½Çñ ³ÛÝ ëïáõ»ñÇ »ï»õÇóª áñ ÏáãõáõÙ ¿ §ØºÌ ²Üàôܦ, ÙÇ° ÷³÷³ùÇñ Ùï»ñÇÙ ÉÇÝ»É µ³½Ù³ÃÇõ Ù³ñ¹Ï³Ýó, »õ ÙÇ° ϳٻóÇñ áÙ³Ýó Çõñ³Û³ïáõÏ µ³ñ»Ï³ÙáõÃÇõÝÝ áõݻݳÉ: ²Ûë ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ Ñá·áõÙ ÍÝáõÙ »Ý óñáõ³ÍáõÃÇõÝ »õ Ù»Í Ë³õ³ñ: êÇñáí ÏÁ å³ñ·»õ¿Ç ù»½ ÇÙ ËûëùÁ »õ ÏÁ Û³ÛïÝ¿Ç ù»½ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÝ ÇÙ, »Ã¿ ѳõ³ï³ñÙáõû³Ùµ ëå³ë¿Çñ ·³ÉëﻳÝë »õ ëñïǹ ¹éÝ»ñÁ ɳÛÝ µ³ó¿Çñ ÇÙ ³é³ç: Êáѻ٠»ÕÇñ, Û³ñ³ï»õª ³ÕûÃùáõÙ, »õ ËáݳñÑ»óñáõ ³ÝÓ¹ª ù»½ Ý»ñϳ۳óáÕ µáÉáñ ³éÇÃÝ»ñáõÙ:

¶ÈàôÊ Æº. Æð²Î²Ü ʲԲÔàôÂÆôÜÜ àô ÖÞزðÆî ²è²æ²¸ÆØàôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÛÇßÇñ Ëûëù»ñë. §Ò»½ ˳ճÕáõÃÇõÝ »Ù ï³ÉÇë, Ó»½ Ç٠˳ճÕáõÃÇõÝÝ »Ù ï³ÉÇë, µ³Ûó ã»Ù ï³ÉÇë Ó»½ ³ÛÝå¿ëª ÇÝãå¿ë ³Ûë ³ß˳ñÑÁ¦ (ÚíÑ 14, 27): ´áÉáñÝ »Ý ÷³÷³ùáõ٠˳ճÕáõÃÇõÝ, µ³Ûó áã µáÉáñÝ »Ý Ûûųñáõû³Ùµ ÁݹáõÝáõÙ ³ÛÝ ÙÇçáóÝ»ñÁª áñáÝù ï³ÝáõÙ »Ý ¹¿åÇ Çñ³Ï³Ý ˳ճÕáõÃÇõÝÁ: Æ٠˳ճÕáõÃÇõÝÁ ÁÝÏ»ñ³ÏóáõÙ ¿ Ñ»½»ñÇÝ »õ ëñïáí ËáݳñÑÝ»ñÇÝ: ʳճÕáõÃÇõݹ ѳٵ»ñáõû³Ý Ù¿ç ÙdzÛÝ Ï³ñáÕ »ë ·ïÝ»É: ºÃ¿ Éë»ë ÇÝÓ »õ ·áñÍ»ë Ëûëù»ñÇë ѳٳӳÛÝ, ÏÁ ϳñáճݳë í³Û»É»É Ù»Í Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ƱÝã å¿ïù ¿ ³Ý»Ù, î¿ñ: 3. ÚÇëáõë. ²Ù¿Ýáõñ »õ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ áõß³¹Çñ »ÕÇñ Ëûëù»ñǹ áõ ·áñÍ»ñǹ »õ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳï³ñÇñ ÇÝÓ ÙdzÛÝ Ñ³×áÛù å³ï׳é»Éáõ ¹Çï³õáñáõû³Ùµ, »õ ÙÇ° ϳٻóÇñ, á°ã ¿É ÷ÝïéÇñ ÇÝÓÝÇó ¹áõñë áñ»õÇó¿ ÙÇ µ³Ý: ÎïñáõÏ ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñ ÙÇ° ϳ۳óñáõ ³ÛÝ Ñ³ñó»ñÇ ßáõñçª áñáÝó í»ñ³µ»ñ»³É Ñå³ÝóÇÏ Ï³Ù Ù³Ï»ñ»ë³ÛÇÝ Í³ÝûÃáõÃÇõÝ ÙdzÛÝ áõÝ»ë, ÙÇ° ËóÏáõÇñ ù»½ ãÛ³ÝÓÝáõ³Í ·áñÍ»ñÇó Ý»ñë, ³ÛÉáó Ëûëù»ñÇ áõ ·áñÍ»ñÇ Ù¿ç, »õ ³ÛëåÇëáí ùÇã áõ ѳ½áõ³¹¿å ÏÁ Ëéáíáõ»ë: 4. ´³Ûó ÇÝã í»ñ³µ»ñõáõÙ ¿ »ñµ»ù ãËéáíáõ»ÉáõÝ Ï³Ù Ñá·»õáñ áõ Ù³ñÙݳõáñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ ãÏñ»ÉáõÝ, ëñ³Ýù ³Ûë Ï»³ÝùÇÝ Û³ïáõÏ ã»Ý, ³ÛÉ µÝáñáß »Ý Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ³Ý¹áññÇÝ: лï»õ³µ³ñ, ÙÇ° ϳñÍÇñª ÿ ·ï»É »ë Çñ³Ï³Ý ˳ճÕáõÃÇõÝÁª áñáíÑ»ï»õ µ³ó³Ï³ÛáõÙ »Ý ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ. ÿ ³Ù¿Ý µ³Ý ɳõ ¿ ÁÝóÝáõÙª áñáíÑ»ï»õ Éáõé »Ý µáÉáñ Áݹ¹ÇÙ³ËûëÝ»ñÁ. ÿ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ Ñ³ë»É »ë ϳï³ñ»Éáõû³ÝÁª áñáíÑ»ï»õ Ç Ï³ï³ñ ³Íáõ³Í »ë ï»ëÝáõ٠ϳÙù¹: ø»½ ç»ñÙ»é³Ý¹ »õ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí áÕáÕáõ³Í ½·³Éáíª ã»ë ¹³éÝáõÙ Ù»Í Ù¿ÏÁ, á°ã ¿É å³ïϳÝáõÙ »ë ÁÝïñ»³ÉÝ»ñÇ ¹³ëÇÝ: ²Ûá°, áñáíÑ»ï»õ ³Ûë ã³÷³ÝÇßÝ»ñáí 㿪 áñ áñ³Ï³õáñõáõÙ ¿ Çñ³Ï³Ý ³é³ùÇݳë¿ñÁ, »õ ³Ûë ½·³óáõÙÝ»ñáõ٠㿪 áñ ϳ۳ÝáõÙ »Ý Ñá·áõ Û³é³ç³¹ÇÙáõÃÇõÝÝ áõ ϳï³ñ»ÉáõÃÇõÝÁ: 5. гõ³ï³ó»³ÉÁ. àõñ»ÙÝ ÇÝãá±õÙ »Ý ϳ۳ÝáõÙ, î¿ñ: 6. ÚÇëáõë. ²ÙµáÕç ëñïáí ²ëïÍáÛ Ï³ÙùÇÝ Û³ÝÓÝáõ»Éáõ Ù¿ç, ³é³Ýó ÷Ýïé»Éáõ ³ÝÓݳϳÝÁ, ÇÝãå¿ë ÷áùñÇÏ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙª ³ÛÝå¿ë ¿É ٻͻñáõÙ, ÇÝãå¿ë ųٳݳÏáõÙª ³ÛÝå¿ë ¿É Û³õÇï»Ý³Ï³Ýáõû³Ý Ù¿ç: ºõ ³Ù¿Ý ÇÝãÇÝ ÙÇ»õÝáÛÝ ³ãùáí ݳۻÉáí »õ ³Ù¿Ý ÇÝã ÙÇ»õÝáÛÝ ÝųñÇ íñ³Û Ïßé»Éáí, Ùßï³å¿ë »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõݹ Û³ÛïÝÇñ ÇÝÓ ÇÝãå¿ë Û³çáÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙª ³ÛÝå¿ë ¿É Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ µáíáõÙ: ºÃ¿ ³ÛÝù³Ý áõÅ»Õ áõ ѳٵ»ñ³ï³ñ ÉÇÝ»ë ÛáÛëÇ Ù¿çª áñ ϳñáճݳë ïñ³Ù³¹ñ»É ëÇñï¹ Ïñ»Éáõ ã³ñ³ã³ñ ï³é³å³ÝùÝ»ñ, Ý»ñùÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó ½ñÏáõ»Éáõ Ñ»ï Ù¿Ïï»Õ, »Ã¿ ϳñáճݳë ã³ñ¹³ñ³óÝ»É ³ÝÓ¹, ³ë»Éáíª Ã¿ ³Ý³ñ¹³ñ³óÇûñ¿Ý »ë ÏñáõÙ ³Û¹ûñÇÝ³Ï ¹³Å³Ý ï³é³å³ÝùÝ»ñ, ³ÛÉ Áݹѳϳé³Ïݪ ϳñáÕ³Ý³ë ·áí³µ³Ý»É ÇÝÓ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

66

áñå¿ë ³ñ¹³ñ »õ ëáõñµ ÇÙ µáÉáñ áñáßáõÙÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, ³ÛÝų٠³Ûá° ÏÁ ù³ÛÉ»ë ˳ճÕáõû³Ý Çñ³Ï³Ý »õ áõÕճ߳õÇÕ ×³Ý³å³ñÑáõÙ »õ ÏÁ ϳñáճݳë Ûáõë³É í»ñëïÇÝ ï»ëÝ»É »ñ»ëë ³ÝÑáõÝ Ëݹáõû³Ùµ: ÆëÏ »ñµ ѳëÝ»ë ³ÝÓǹ Édzϳï³ñ ³ñѳٳñÑÙ³ÝÁ, ³ÛÝų٠ÙdzÛÝ ÏÁ ϳñáճݳë í³Û»É»É ˳ճÕáõû³Ý ÉÇáõÃÇõÝÁ, áñù³Ý áñ Ñݳñ³õáñ ¿ »ñÏñ³ÛÇÝ ùá ³Ûë ³ùëáñáõÙ:

¶ÈàôÊ Æ¼. êðîÆ ²¼²îàôÂÆôÜÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ÙÇïùÁ »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ ë»õ»éáõ³Í å³Ñ»ÉÁ »õ µ³½áõÙ Ñá·ë»ñÇ ÙÇçáí ³ÝóÝ»ÉÁª ³é³Ýó ¹ñ³Ýó å³ï׳éáí ï³é³å»Éáõ – á°ã ÿ ³ÝÑá·áõû³Ùµ, ³ÛÉ ³ÛÝ ³é³ÝÓݳßÝáñÑٳٵª áñáí Ñá·ÇÝ ³½³ï ¿ ÙÝáõÙ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ ÙáÉÇ Ïñùáïáõû³Ùµ ϳåáõ»Éáõó – Û³ïáõÏ ¿ ϳï³ñ»³É Ù³ñ¹áõÝ: 2. ä³Õ³ïáõÙ »Ù ø»½, áÕáñÙ³Í ²ëïáõ³Í ÇÙ, ³½³ïÇñ ÇÝÓ ³Ûë Ï»³ÝùÇ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÇó, áñå¿ë½Ç Ëñáõ»Éáí ã˻չáõ»Ù ¹ñ³Ýó Ù¿ç. Ù³ñÙÝÇ Ï³ñÇùÝ»ñÇ ã³÷³½³Ýó µ³õ³ñ³ñáõÙÇó, áñå¿ë½Ç ãÛ³ÕÃáõ»Ù ѳ×áÛ³ÙáÉáõû³Ý ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇó. Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇ µáÉáñ ³ñ·»ÉùÝ»ñÇó, áñå¿ë½Ç Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ µáíáõÙ ãÛáõë³Ñ³ïáõ»Ù: â»Ù ³ëáõÙª ÿ ³½³ïÇñ ÇÝÓ ÙdzÛÝ ³ÛÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó, áñáÝó ÷³÷³ùáõÙ »Ý ³ß˳ñѳÙáÉÝ»ñÁ »ûÃݳå³ïÇÏ ïáãáñٳٵ, ³ÛÉ Ý³»õ ³ÛÝ Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñÇóª áñáÝù Ù³ÑϳݳóáõÝ»ñÇë ïñáõ³Í ÁݹѳÝáõñ ³Ý¿ÍùÇ Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ ï³é³å³·ÇÝ Í³Ýñ³ÝáõÙ »Ý Ñá·áõë íñ³Ûª ³ñ·»É»Éáí Ýñ³Ý Ùáõïù ·áñÍ»É, »ñµ ϳٻÝáõÙ ¿, ¹¿åÇ Ñá·áõ ³½³ïáõÃÇõÝ: ²ëïáõ³Í ÇÙ, ³Ý³ë»ÉÇ ù³ÕóñáõÃÇõÝ, ¹³éݳóñáõ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ Ù³ñÙÝ³Ï³Ý µáÉáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáÝù Ñ»é³óÝáõÙ »Ý ÇÝÓ »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ëÇñáõó »õ ˳µ¿áõû³Ùµ Ó·áõÙ »Ý ÇÝÓ ¹¿åÇ Çñ»Ýù, Ý»ñÏ³Û í³Û»ÉùÝ»ñ Ëáëï³Ý³Éáí: ÂáÕ ãÛ³ÕÃ»Ý ÇÝÓ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, ÃáÕ ãÛ³ÕÃ»Ý ÇÝÓ Ù³ñÙÇÝÝ áõ ³ñÇõÝÁ, ÃáÕ ã˳µ»Ý ÇÝÓ ³ß˳ñÑÝ áõ Çñ í³Õ³ÝóáõÏ ÷³éùÁ, ÃáÕ ÃÇñ³Ë ã¹³éݳ٠ë³ï³Ý³ÛÇ ã³ñ³·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: îáõñ ÇÝÓ áõŪ ¹ÇÙ³¹ñ»Éáõ, ѳٵ»ñáõÃÇõݪ ï³é³å»Éáõ »õ ³ÝÝÏáõÝáõÃÇõݪ Û³ñ³ï»õ»Éáõ ѳٳñ: ²ß˳ñÑÇ µáÉáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÷á˳ñ¿Ýª ïáõñ ÇÝÓ ÝñµÇÝ ½Ù³ÛɳÝùÁ Ñá·áõ, »õ Ù³ñÙݳõáñ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÷á˳ñ¿Ýª Édzóñáõ ÇÝÓ øá ëÇñáí: àõï»ÉÁ, ËÙ»ÉÁ, ѳ·Ýáõ»ÉÝ áõ Ù³ñÙÝÇ ÙÇõë µáÉáñ ϳñÇùÝ»ñÁ ͳÝñ µ»é »Ý »é³Ý¹áõÝ Ñá·áõ ѳٳñ: ²ÛÝå¿ë ³ñ³ª áñ »ë ¹ñ³Ýù û·ï³·áñͻ٠ã³÷³õáñáõû³Ùµ »õ ãÝ»ïáõ»Ù ¹¿åÇ ¹ñ³Ýù ³Ý½áõëå ϳٻóáÕáõû³Ùµ: ȳõ ã¿ ³Ûë µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÏïñáõÏ Ï»ñåáí Ù»ñÅ»ÉÁ, áñáíÑ»ï»õ å³ñï³õáñ »Ýù Ï»ñ³Ïñ»É áõ ËÝ³Ù»É Ù³ñÙÇÝÁ: ´³Ûó ëáõñµ ûñ¿ÝùÝ ³ñ·»ÉáõÙ ¿ Ù»½ ÷Ýïé»É ³õ»Éáñ¹Á »õ ³Ûݪ áñ å³ñ½³å¿ë ѳ×áÛùÇÝ ¿ ͳé³ÛáõÙ, ³Ûɳå¿ë Ù³ñÙÇÝÁ Ïþ³åëï³ÙµÇ Ñá·áõ ¹¿Ù: ²ÝÑñ³Å»ßï ã³÷³õáñáõû³Ý Ù¿ç, ³Õ³ãáõÙ »Ù ø»½, ÃáÕ ³é³çÝáñ¹Ç »õ áõÕÕÇ ÇÝÓ øá ³çÁ, ã½Çç»Éáõ »õ ï»ÕÇ ãï³Éáõ ѳٳñ ã³÷³½³ÝóáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ:

¶ÈàôÊ Æ¾. ²ÜÒܲêÆðàôº²Ü ìܲêܺðÀ

1. ÚÇëáõë. гñÏ ¿, áñ¹»³Ï, ï³É ³Ù¿Ý µ³Ýª ³Ù¿Ý µ³Ý áõݻݳÉáõ ѳٳñ: ÆÙ³óÇñ. ³ÝÓݳëÇñáõÃÇõݹ íݳëáõÙ ¿ ù»½ ³õ»ÉǪ ù³Ý áõñÇß áñ»õÇó¿ Ù¿Ï µ³Ý ³ß˳ñÑáõÙ: ²ñï³ùÇÝ ³Û¹ ³é³ñϳݻñÇÝ Ï³Ù ³ÝÓ»ñÇÝ áõ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ Ï³åõáõÙ »ë ³ÛÝ ³ëïÇ׳ݪ áñù³Ý ëÇñáõÙ »ë ϳ٠ѳٳÏñ³Ýù ï³ÍáõÙ ¹ñ³Ýó ѳݹ¿å: ºÃ¿ ë¿ñ¹ ÉÇÝÇ Ù³ùáõñ, å³ñ½ »õ ɳõ ϳé³í³ñáõ³Í, ëïñáõÏ ã»ë ÉÇÝÇ áãÝãÇ: ØÇ° ÷³÷³ùÇñ ³Ûݪ ÇÝã ³ñ·»Éáõ³Í ¿ ù»½ áõݻݳÉ, ÙÇ° ϳٻóÇñ áõÝ»Ý³É ³Ûݪ ÇÝã ϳñáÕ ¿ ËáãÁݹáï»É © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

67

ÁÝóóù¹ »õ ½ñÏ»É ù»½ Ý»ñùÇÝ ³½³ïáõÃÇõÝÇó: î³ñûñÇÝ³Ï ¿ª áñ ³ÙµáÕç ëñïáí ã»ë Û³ÝÓÝõáõÙ ÇÝÓ, ³ÛÝ ³Ù¿Ý ÇÝãÇ Ñ»ï Ù¿Ïï»Õª áñ ϳٻÝáõÙ »ë áõݻݳÉ: 2. ÆÝãá±õ »ë »ÝóñÏáõÙ ù»½ áõݳÛÝ ïñïÙáõû³ÝÁ, ÇÝãá±õ »ë ëå³éáõÙ ù»½ ³Ýû·áõï Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç: γÙùë ϳï³ñÇñ Ñݳ½³Ý¹áõû³Ý Ù¿ç Û³ñ³ï»õ»Éáí »õ ã»ë ÏñÇ áã Ù¿Ï íݳë: ºÃ¿ ³Ûë ³é³ñÏ³Ý Ý³ËÁÝïñáõÙ »ë ÙÇõëÇó, »Ã¿ ·»ñ³¹³ëáõÙ »ë ³õ»ÉÇ ³ÛëÇÝã í³ÛñáõÙ ·ïÝáõ»Éª ù³Ý ³ÛÝ ÙÇõë, áñáíÑ»ï»õ ³Ûëå¿ë ³õ»ÉÇ Û³ñÙ³ñ ¿ ù»½ »õ ϳñáÕ »ë áõÝ»Ý³É ³Ûݪ ÇÝã ·áѳóÝáõÙ ¿ ù»½, ÙÇ»õÝáÛÝÝ ¿ª ѳݷÇëï ã»ë ·ïÝÇ »ñµ»ù »õ á°ã ¿É ³½³ï ÏÁ ÉÇÝ»ë Ñá·ë»ñÇó, áñáíÑ»ï»õ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ Ý»ñÏ³Û »Ý ûñáõÃÇõÝÝ»ñ »õ ³Ù¿Ýáõñ ã»Ý å³Ï³ëÇ ù»½ ѳϳé³ÏáõáÕÝ»ñÁ: 3. ޳ѳõáñ ¿ á°ã ÿ ³ñï³ùÇÝ áõÝ»óáõ³ÍùÇ µ³½Ù³å³ïÏáõÙÁ, ³ÛÉ ³ÛÝ ³ñѳٳñÑ»ÉÝ áõ ³ñÙ³ï³ËÇÉ ³Ý»ÉÁ ëñïÇó¹: ºõ ³Ûë Ëûëùë í»ñ³µ»ñõáõÙ ¿ á°ã ÙdzÛÝ ³é³ñϳݻñÇÝ áõ ¹ñ³ÙÇÝ, ³ÛÉ Ý³»õ å³ïÇõÝ»ñ ÷Ýïé»ÉáõÝ »õ ·áíáõ»É ϳٻݳÉáõÝ, µáÉáñÝ ¿É ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñª ³ß˳ñÑÇ Ñ»ï ³ÝóÝáÕ: ì³ÛñÁ ãÇ Ï³ñáÕ û·Ý»É ù»½ª »Ã¿ Ñá·áõ¹ ËáñùáõÙ µ³ó³Ï³ÛáõÙ ¿ »é³Ý¹Á: ²ñï³ùÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝÁ ãÇ Ï³ñáÕ »ñϳñ ï»õ»Éª »Ã¿ Çñ³Ï³Ý ÑÇÙù»ñ ãáõÝÇ ëñïÇ ³Ýë³ë³Ýáõû³Ý Ù¿ç. ³ÛëÇÝùݪ »Ã¿ ã»ë ÏéÃÝáõÙ ÇÙ íñ³Û, ϳñáÕ »ë µÝ³Ï³í³Ûñ¹ ÷áË»É, µ³Ûó á°ã »ñµ»ù µ³ñ»É³õáõ»É: àñáíÑ»ï»õ ³é³çÇÝ ÇëÏ ³éÇÃÇ ¹¿åùáõÙ ÏÁ ·ïÝ»ë ³Ûݪ ÇÝãÇó áñ ÷³ËãáõÙ ¿Çñ ... »õ ûñ»õë ³é³õ»É í³ïóñÁ: 4. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ¼ûñ³óñáõ ÇÝÓ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, êáõñµ Ðá·áõ¹ ßÝáñÑÝ»ñáí: îáõñ ÇÝÓ áõÅ, áñå¿ë½Ç ѽûñ³Ý³Û ÇÝÓÝáõÙ Ý»ñùÇÝ Ù³ñ¹Á »õ ëÇñïë Ñ»é³óÝÇ µáÉáñ ³Ýû·áõï Ñá·ë»ñÝ áõ ٻɳٳÕÓáï ïËñáõÃÇõÝÁ, áñå¿ë½Ç ãÑñ³åáõñáõ»Ù ѳñëïáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõݳÛÝ ó³ÝÏáõû³Ùµ, ÉÇÝ»Ý ¹ñ³Ýù ãÝãÇÝ ³é³ñϳݻñª ÿ ٻͳù³Ý³Ï ·³ÝÓ»ñ, ³ÛÉ ÃáÕ Ëáëïáí³Ý»Ù ¹ñ³Ýù ǵñ»õ ³ÝóáÕÇÏ »õ ¹ñ³Ýó Ñ»ï ÙdzëÇÝ ÃáÕ ÇÝÓ ÝáÛÝå¿ë ë»å»Ù ³ÝóáÕÇÏ: î»õ³Ï³Ý áãÇÝã ãÏ³Û ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙª áõñ §³Ù¿Ý µ³Ý áõݳÛÝáõÃÇõÝ ¿ »õ Ñá·áõ ï³é³å³Ýù¦ (ÄáÕ 1, 2-3): ²Ñ¯, ù³ÝÇóë ÇÙ³ëïáõÝ ¿ ݳª áí ËáñÑáõÙ ¿ ³Ûëå¿ë: 5. îáõñ ÇÝÓ, î¿ñ, »ñÏݳÛÇÝ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÁ, áñå¿ë½Ç ëáíáñ»Ù ³Ù¿Ý ÇÝãÇó ·»ñÇí»ñ ø»½ ÙdzÛÝ ÷Ýïé»É áõ ·ïÝ»É, ³Ù¿Ý ÇÝãÇó í»ñ³¹³ë ø»½ ÙdzÛÝ ×³ß³Ï»É áõ ëÇñ»É, »õ Ùݳó³Í µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ·Ý³Ñ³ï»É ³Ûݪ ÇÝã áñ »Ý, øá ÇÙ³ëïáõû³Ý ѳٳӳÛÝ: ÞÝáñÑÇñª áñ Ëáѻٳµ³ñ ËáÛë ï³Ù ßáÕáùáñÃÝ»ñÇó »õ ˳ճÕáõû³Ùµ ѳٵ»ñ»Ù Áݹ¹ÇÙ³ËûëÝ»ñÇÝ: àñáíÑ»ï»õ ٻͳ·áÛÝ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ ¿ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ¹³ï³ñÏ ËûëùÇ å³ï׳éáí ãËéáíáõ»ÉÁ »õ ϳٳõáñ ËáõÉ ÉÇÝ»ÉÁ å³ïñ³ÉÇ Ññ³åáõñ³ÝùÝ»ñÇÝ Ç Éáõñ: ²Ûë Ï»ñå ÙdzÛÝ Ï³ñáÕ »Ù Û³é³ç³¹ÇÙ»É ÁÝïñ»³É ׳ݳå³ñÑáõÙ: ¶ÈàôÊ ÆÀ. Àܸ¸¾Ø ´²Ø´²êÎàîܺðÆ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÙÇ° ïñïÙÇñ Ù³ñ¹Ï³Ýó ùá ѳݹ¿å í³ï³Ï³ñÍÇù ÉÇÝ»Éáõ ѳٳñ, »õ »Ã¿ ùá Ù³ëÇÝ ËûëáõÙ »Ý µ³Ý»ñª áñáÝù ÏÁ ݳËÁÝïñ¿Çñ ãÉë»É: ²õ»ÉÇÝ. ¹áõ ÇÝù¹ ùá Ù³ëÇÝ å¿ïù ¿ áõÝ»Ý³ë ³é³õ»É í³ïóñ ϳñÍÇù »õ ù»½Ýáõ٠ѳÙá½áõÙ Ó»õ³óÝ»ëª áñ ù»½ÝÇó ³õ»ÉÇ Ã»ñÇ Ù¿ÏÁ ·áÛáõÃÇõÝ ãáõÝÇ: ºÃ¿ ·¿Ã ÙÇ ùÇã Û³é³ç³¹ÇÙ³Í ÉÇÝ¿Çñ Ý»ñ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ ³ñ³Ñ»ïÝ»ñáõÙ, ϳñ»õáñáõÃÇõÝ ã¿Çñ ï³Û û¹Ç Ù¿ç Ý»ïáõ³Í Ëûëù»ñÇÝ: öáùñ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ ã¿ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï Éé»ÉÁ »õ Ý»ñùáõëï áõÕÕáõ»ÉÁ ¹¿åÇ ÇÝÓ, ³é³Ýó Ëéáíáõ»Éáõª Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ï³ñÍÇùÝ»ñÇÝ Ç Éáõñ: 2. ʳճÕáõÃÇõݹ ϳËáõÙ ãå¿ïù ¿ áõÝ»Ý³Û Ù³ñ¹Ï³Ýó Ëûëù»ñÇó. Ýñ³Ýó ٻͳñ³ÝùÇ Ï³Ù Ýáõ³ëï³óÙ³Ý Ëûëù»ñÇ Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ ¹áõ ã»ë ÷áËõáõÙ »õ ã»ë © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

68

¹³éÝáõÙ Ù¿Ï áõñÇß Ù³ñ¹: à±õñ »Ý ·ïÝõáõÙ Çñ³Ï³Ý ˳ճÕáõÃÇõÝÝ áõ ×ßÙ³ñÇï ÷³éùÁ: ⿱ áñ ÇÝÓÝáõÙ: àí ãÇ ÷³÷³ùáõ٠ѳ×áÛ ÉÇÝ»É Ù³ñ¹Ï³Ýó »õ ãÇ í³Ë»ÝáõÙ Ýñ³Ýó »ñµ»ÙÝ ïÑ³× ÉÇÝ»Éáõó, Ù»Í ³Ý¹áññ ÏÁ í³Û»ÉÇ: ÆÝÓ áñå¿ë Çñ ÙÇ³Ï Ýå³ï³Ï ãáõÝ»óáÕ ëÇñáõó »õ áõݳÛÝ áõ ³ÝÑÇÙÝ í³Ë»ñÇó »Ý ÍÝõáõÙ ëñïÇ ³É»ÏáÍáõÙÝ»ñÝ áõ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇ ³åëï³ÙµáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ¶ÈàôÊ ÆÂ. úðÐÜºÈ ²êîÌàôÜ Àܸؾæ ܺÔàôÂÆôÜܺðÆ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §ÂáÕ Û³õÇï»³Ý ûñÑÝáõÇ ³Ýáõݹ, î¿ñ¦ (îµÃ 3, 13), áñáíÑ»ï»õ ϳٻó³ñª áñ »ÝóñÏáõ»Ù ³Ûë Ý»Õáõû³ÝÝ áõ ÷áñÓáõû³ÝÁ: â»Ù ϳñáÕ Ëáõë³÷»É ëñ³ÝÇó, µ³Ûó ϳñÇùÝ áõݻ٠ѳÛó»Éáõ û·ÝáõÃÇõݹ, áñå¿ë½Ç µ³ñÇ í³Ë×³Ý áõÝ»Ý³Û ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ³Ûë Çñ³íÇ׳ÏÁ: î¿ñ, ·ïÝõáõÙ »Ù Ý»Õáõû³Ý Ù¿ç »õ ëÇñïë Ñ»éáõ ¿ Ë³Õ³Õ ÉÇÝ»Éáõó, ³Ûá° ß³ï »Ù ï³é³åáõÙ ³Ûë ÷áñÓáõû³Ý å³ï׳éáí: §²ÛÅÙ, гÛñ, DZÝã ³ë»Ù. "²½³ïDZñ ÇÝÓ ³Ûë Ý»ÕáõÃÇõÝÇó": ´³Ûó ×Çßï ëñ³ ѳٳñ »Ù »Ï»É¦ (ÚíÑ 12, 27), áñå¿ë½Ç ¸áõ ÷³é³õáñáõ»ëª ÷ñÏ»Éáí ÇÝÓ ³Ûë Ù»Í³Ù»Í ÷áñÓ³ÝùÝ»ñÇó: öñÏÇñ ÇÝÓ, î¿ñ, áñáíÑ»ï»õ »ëª Ãßáõ³éë DZÝã ϳñáÕ »Ù ³Ý»É ϳ٠á±õñ ·Ý³É ³é³Ýó ø»½: îáõñ ÇÝÓ Ñ³Ùµ»ñáõÃÇõÝ ³Ûë ³Ý·³Ù »õë: 0·ÝÇñ ÇÝÓ, »õ áñù³Ý ¿É Ëéáíáõ³Í ÉÇݻ٪ ã»Ù Ûáõë³Ñ³ïáõÇ: 2. ÆëÏ ³ÛÅÙ, ³ÛëûñÇÝ³Ï ïñïÙáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç DZÝã å¿ïù ¿ ³ë»Ù: §î¿ñ, ÃáÕ øá ϳÙùÁ ϳï³ñáõǦ (Øïà 26, 42): ²õ³¯Õ, ³ñųÝÇ »Ù Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ áõ íßï»ñ Ïñ»ÉáõÝ: гñÏ ¿ª áñ ɳõ ï³é³å»Ù »õ »ñ³Ýǯ ÿ ѳٵ»ñáõû³Ùµ, ÙÇÝã»õ Ïþ³ÝóÝÇ ÷áÃáñÇÏÁ »õ ÏÁ í»ñ³Ñ³ëï³ïáõÇ ³Ý¹áññÁ: øá ³Ù»Ý³Ï³ñáÕ ²çÁ ϳñáÕ ¿ ³½³ï»É ÇÝÓ ³Ûë ÷áñÓáõÃÇõÝÇó »õ Ù»ÕÙ»É Ýñ³ ë³ëïÏáõÃÇõÝÁ, áñå¿ë½Ç ãÁÝÏ×áõ»Ù, ³ÛÝ ÝáÛÝ Ï»ñåª ÇÝãå¿ë ß³ï ³Ý·³ÙÝ»ñ í³ñáõ»óÇñ ÇÝÓ Ñ»ï ³Ýó»³ÉáõÙ, áÕáñÙ³Í ²ëïáõ³Í ÇÙ: ²Ûë ÷á÷áËáõÃÇõÝÁ ϳñáÕ ¿ ²ç¹ ÙdzÛÝ Ç Ï³ï³ñ ³Í»É. ³ÛÝ áñù³Ý ¹Åáõ³ñÇÝ ¿ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ¹ÇõñÇÝ ¿ øá ѳٳñ:

¶ÈàôÊ È. ²êîÌàÚ ú¶ÜàôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, »ë »Ù §î¿ñÁª áñ ÙËÇóñáõÙ ¿ Ý»Õáõû³Ý ûñ»ñáõÙ¦ (ܳ٠1, 7): ºñµ Ý»Õáõû³Ý Ù¿ç »ë, ßï³åÇñ ÇÝÓ Ùûï: ºñÏݳÛÇÝ ÙËÇóñáõû³Ý ÁݹáõÝÙ³Ý Ù»Í³·áÛÝ ³ñ·»ÉùÁ ³ÛÝ ¿ª áñ ã³÷³½³Ýó áõß »ë ¹ÇÙáõÙ ³ÕûÃùÇ: ²Ûá°, ³ÝÓ³ÝÓñáÛà ϻñåáí ÇÝÓÝÇó Ëݹñ»Éáõó ³é³ç ÷ÝïéáõÙ »ë ½³Ý³½³Ý áõñÇß ÙÇçáóÝ»ñ ϳ٠¿É ó÷³éáõÙ »ë ³ñï³ùÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ: ºõ ÙÇ»õÝáÛÝÝ ¿, ³Ûë µáÉáñÁ í»ñçáõÙ ·ïÝáõÙ »ë ë³Ï³õ Ýå³ëï³õáñ, ÙÇÝã»õ ã»ë ÁÙµéÝáõÙª áñ »ë »Ù §Ü³ª áñ ÷ñÏáõÙ ¿ Æñ»Ý Ûáõë³óáÕÝ»ñÇݦ (êÕÙ 16, 7), áñ ÇÝÓÝÇó ¹áõñë ãÏ³Û ³½¹áõ û·ÝáõÃÇõÝ, á°ã û·ï³Ï³ñ ËáñÑáõñ¹, »õ á°ã ¿É Û³ñ³ï»õ ¹³ñÙ³Ý: ´³Ûó ³ÛÅÙ, ÷áÃáñÇÏÇó Û»ïáÛ áïùÇ Ï³Ý·Ý»Éáí, ë÷á÷áõÇñ áÕáñÙáõû³Ýë ÉáÛëáí, áñáíÑ»ï»õ »ë ù»½ Ùûï »Ùª í»ñ³Ýáñá·»Éáõ ѳٳñ ³Ù¿Ý µ³Ý, á°ã ÙdzÛÝ ³ÙµáÕçáõû³Ùµ, ³ÛÉ Ý³»õ ³é³ïáõû³Ùµ áõ ³é³Ýó ë³Ñٳݳ÷³ÏáõÙÝ»ñÇ: 2. ØDZÿ Ï³Û áñ»õ¿ ÙÇ ·áñͪ ·»ñ³½³Ýó Ç٠ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó: γ٠DZÝã ¿, ÏÁ ÉÇÝ»±Ù »ñµ»õ¿ ÝÙ³Ý ÙÇ Ù³ñ¹áõª áñ ³ëáõÙ ¿ »õ ãÇ ³ÝáõÙ: à±õñ ¿ ѳõ³ïù¹: гëï³ï³ÑÇÙÝ »ÕÇñ áõ Û³ñ³ï»õ: гٵ»ñ³ï³ñ »ÕÇñ áõ ÏáñáíÇ. Çñ Û³ñÙ³ñ ųÙÇݪ ÏÁ óûÕáõ»ë »ñÏݳÛÇÝ ÙËÇóñáõû³Ùµ: êå³ëÇñ ÇÝÓ, ëå³ëÇñ. ÏÁ ·³Ù áõ Ïþ³Ùáù»Ù íÇßï¹: Æñ³Ï³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝ ¿ ³Ûݪ áñÇó ÙÕáõ³Í Ý»ÕëñïáõÙ »ë, áõݳÛÝ í³Ë ¿ ³Ûݪ áñ ë³ñë³÷»óÝáõÙ ¿ ù»½: ÆÝãDZ ¿ ͳé³ÛáõÙ ³å³·³Ûáí Ùï³Ñá·áõ»ÉÁª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

69

ïñïÙáõÃÇõÝÁ ³õ»É³óÝ»ÉáõÝ: §Æõñ³ù³ÝãÇõñ ûñáõ³Û Ñá·ë»ñÁ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ µ³õ³Ï³Ý »Ý ³Û¹ ûñáõ³Û ѳٳñ¦ (Øïà 6, 34): àõݳÛÝ áõ ³å³ñ¹ÇõÝ ¿ ³å³·³Û ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáí áõñ³Ë³Ý³ÉÁ ϳ٠½³Ûñ³Ý³ÉÁ, ³å³·³Ûª áñ ûñ»õë ã»ë ¿É ³åñ»Éáõ: 3. ´³Ûó Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ¿ ÝÙ³Ý »ñ»õ³Ï³Û³Ï³Ý å³ïÏ»ñÝ»ñáí ï³ñáõ»ÉÁ »õ ݳ»õ Ýß³Ý ¿ ïϳñ Ñá·áõª ÃßݳÙáõ ûɳ¹ñ³ÝùÝ»ñÇó ³Û¹ù³Ý ¹Çõñ³õ ¹ÇõÃáõ»ÉÁ: ÂßݳÙáõ ѳٳñ ϳñ»õáñáõÃÇõÝ ãáõÝǪ ÿ ˳µáõÙ ¿ áõ å³ïñáõÙ Çñ³Ï³Ýáí ϳ٠ϻÕÍáí, ÿ å³ñïáõû³Ý ¿ Ù³ïÝáõÙ Ý»ñÏ³Û ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ï³åáõ³Íáõû³Ùµ ϳ٠³å³·³ÛÇ ßáõñç í³Ë»ñáí: §ÂáÕ áõñ»ÙÝ ã½³ñÑáõñÇ ëÇñï¹ »õ Ëáõ׳åÇ ãÙ³ïÝáõǦ (ÚíÑ 14, 27): гõ³ï³° ÇÝÓ »õ íëï³ÑÇñ áÕáñÙáõû³Ýë: ºñµ ϳñÍáõÙ »ëª ÿ Ñ»éáõ »ë ÇÝÓÝÇó, Û³×³Ë ëáíáñ³Ï³ÝÇó ³õ»ÉÇ Ùûï »Ù ÉÇÝáõÙ ù»½: ºñµ ϳñÍáõÙ »ëª ÿ ³Ù¿Ý µ³Ý Ïáñ³Í ¿ ·ñ»Ã¿ ³Ýí»ñ³¹³ñÓ, Û³×³Ë ×Çßï ¹³ ¿ ³ñųÝÇùÝ»ñ ߳ѻÉáõ Û³ñÙ³ñ³·áÛÝ ³éÇÃÁ: ºÃ¿ ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý Ó³Ë ¿ ÁÝóÝáõÙ, ãÇ Ý߳ݳÏáõÙª ÿ ³Ù¿Ý ÇÝã Ïáñ³Í ¿: º½ñ³Ñ³Ý·áõÙÝ»ñ ãå¿ïù ¿ ϳ۳óÝ»ë å³ÑÇ ³½¹»óáõû³Ý Ý»ñùáÛ, ãå¿ïù ¿ ϳݷ ³éÝ»ëª ËáñÑñ¹³Í»Éáõ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç, áñ ÏáÕÙÇó ¿É ѳëÝ»Ý ¹ñ³Ýù, á°ã ¿É ϳñÍ»ëª Ã¿ í»ñëïÇÝ áïùÇ Ï³Ý·Ý»Éáõ áñ»õ¿ ÛáÛë ³Ý¿³ó³Í ¿: 4. ØÇ° ϳñÍÇñª ÿ ³ÙµáÕçáíÇÝ Éù»É »Ù ù»½, áñáíÑ»ï»õ ÙÇ ÷áùñÇÏ Å³Ù³Ý³ÏÇ Ñ³Ù³ñ áõÕ³ñÏáõÙ »Ù ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñ »õ ϳ٠áñáíÑ»ï»õ áñáß Å³Ù³Ý³Ïáí ½ñÏõáõÙ »ë ÷³÷³ù»ÉÇ ÙËÇóñáõÃÇõÝÇó. ³Ûëå¿ë »Ý ù³ÛÉáõÙ ¹¿åÇ »ñÏݳÛÇÝ ²ñù³ÛáõÃÇõÝ ³é³çÝáñ¹áÕ ×³Ý³å³ñÑáõÙ: ºõ ³ÝϳëϳÍ, Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ í³ñÅáõ»ÉÁ ³õ»ÉÇ û·ï³Ï³ñ ¿ ù»½ »õ ÇÙ ÙÇõë µáÉáñ ͳé³Ý»ñÇݪ ù³Ý »Ã¿ ³Ù¿Ý µ³Ý ÁÝóݳñ Ó»ñ ϳÙùÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ: ºë ׳ݳãáõÙ »Ù µáÉáñ ·³ÕïݳËáñÑáõñ¹ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÁ. ·Çï»Ùª áñ ÷ñÏáõû³Ý¹ ѳٳñ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ù»ñà Áݹ Ù»ñà ½áõñÏ ÙݳÉÁ Ñá·»õáñ ù³ÕóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, áñå¿ë½Ç ãÑå³ñï³Ý³ë Û³çáÕáõÃÇõÝÝ»ñǹ å³ï׳éáí, á°ã ¿É ÇÝùݳѳ×áõû³Ùµ Éóáõ»ë, ѳٳñ»Éáí ù»½ ³Ûݪ ÇÝã ã»ë: Æñ³õáõÝùÝ»ñÇë ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÇ Ù¿ç ¿ ¹³¹³ñ»óÝ»ÉÝ ³Ûݪ ÇÝã ï³ÉÇë ¿Ç, »õ Û»ïáÛ ÏñÏÇÝ ßÝáñѻɪ »ñµ ÏÁ ϳٻݳ٠»ë ÇÝùë: 5. ºñµ ÏÁ å³ñ·»õ»Ù, ÇÙ³óÇñª áñ ÇÙÝ »Ý, »ñµ ÏÁ ϳë»óݻ٠Ýñ³Ýó ÑáëùÁ ëñïÇó¹ Ý»ñë, í»ñóñ³Í ã»Ù ÉÇÝÇ ³Ûݪ ÇÝã ù»½ ¿ å³ïϳÝáõÙ, áñáíÑ»ï»õ §µáÉáñ ßÝáñÑÝ»ñÝ áõ ϳï³ñ»³É å³ñ·»õÝ»ñÁ Ç í»ñáõëï »Ý ïñáõ³Í¦ (Úϵ 1, 17): ºÃ¿ ³é³ùáõÙ »Ù ù»½ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ áõ ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñ, ÙÇ° ½³Ûñ³óÇñ, á°ã ¿É Ûáõë³Ñ³ïáõÇñ, áñáíÑ»ï»õ »ë ϳñáÕ »Ù ßáõïáí ë÷á÷»É ù»½ »õ ½áõ³ñÃáõû³Ý ÷áË»É áñ»õ¿ íÇßï: ´³Ûó ³é³Ýó ³Ûë å³ï׳éÇ ÇëϪ »ë ³ñ¹³ñ »Ù »õ ³ñųÝÇ ÁݹáõÝ»Éáõ ÷³éù áõ ·áÑáõÃÇõÝ, »ñµ í³ñõáõÙ »Ù ù»½ Ñ»ï ³Ûëå¿ë: 6. ºÃ¿ áõÕÕ³ÙÇï ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñ »ë ϳ۳óÝáõÙ »õ ï»ëÝáõÙ »ë ×ßÙ³ñÇïÁ, ãå¿ïù ¿ Ëáñ³å¿ë ïñïÙ»ë ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ Ç ï»ë, ³ÛÉ Áݹѳϳé³ÏÁª å¿ïù ¿ í³Û»É»ë ¹ñ³Ýù »õ »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõݹ Û³ÛïÝ»ë ÇÝÓ ¹ñ³Ýó ѳٳñ: ºõ ³õ»ÉÇÝ. å³ñï³õáñ »ë áñå¿ë Çñ³Ï³Ý ÙÇ³Ï µ»ñÏñ³Ýù Ýϳï»É ³Ûݪ áñ ã»Ù ËݳÛáõÙ ù»½ª ³é³ù»Éáí ³Û¹ íßï»ñÁ: §ÆÝãå¿ë гÛñÝ ¿ ÇÝÓ ëÇñáõÙª ³ÛÝå¿ë »Ù ëÇñáõÙ »ë Ó»½¦, – ³ë³óÇ Ç٠ݳ˳ëÇñ³Í ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ (ÚíÑ 15, 9): ê³Ï³ÛÝ ãáõÕ³ñÏ»óÇ Ýñ³Ýó, ³Ýßáõßï, ½áõ³ñ׳ݳÉáõ ųٳݳϳõáñ ѳ×áÛùÝ»ñáí, ³ÛÉ Ý»ï»óÇ Ýñ³Ýó Áݹٿç Ù»Í å³Ûù³ñÝ»ñÇ. ãáõÕ³ñÏ»óÇ ×á˳ݳÉáõ å³ïÇõÝ»ñáí, ³Ûɪ ÁݹáõÝ»Éáõ Ù»ñÅáõÙ áõ ³ñѳٳñѳÝù. á°ã å³ñ³åáõû³Ý, ³Ûɪ ç³Ýù áõ ùñïÇÝùÇ. á°ã ѳݷëïÇ, ³Ûɪ ³é³ï åïÕ³µ»ñ»Éáõ ßÝáñÑÇõ ѳٵ»ñáõû³Ý: ÚÇßÇ°ñ, áñ¹»³Ï, ³Ûë Ëûëù»ñë:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

70

¶ÈàôÊ È². Øàè²Ü²È ²ð²ð²ÌܺðÆܪ ²ð²ðâÆÜ ¶îܺÈàô вزð

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ¹»°é ³õ»ÉÇ Ù»Í ßÝáñÑÝ»ñÇ Ï³ñÇùÝ áõݻ٪ ³Û¹ûñÇÝ³Ï Ï³ï³ñ»Éáõû³Ý ѳëÝ»Éáõ ѳٳñ, áõñ á°ã Ù³ñ¹ÇÏ, á°ã ¿É ÙÇõë µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ ã»Ý ϳñáÕ³Ý³Û ³ñ·»Éù ѳݹÇë³Ý³É »ñÏݳٿï ÁÝóóùÇë: Æñûù, ù³ÝÇ ¹»é ÷³÷³ùÇ ßÕóݻñáí ϳåáõ³Í »Ù áñ»õÇó¿ ÙÇ ÇñáÕáõû³Ý, ã»Ù ϳñáÕ ¹¿åÇ ø»½ ׳Ëñ»É ³Ýå³ñ³·ÇÍ ³½³ïáõû³Ùµ: ²½³ï ë³õ³éÝ»É ¿ñ ï»Ýãáõ٠ݳª áí ·áãáõÙ ¿ñ. §à±í ÏÁ ï³Û ÇÝÓ ³ñ¹»ûù ûõ»ñ ³Õ³õÝáõª áñå¿ë½Ç Ù»Ïݻ٠ѳݷÇëïë ·ïÝ»Éáõ¦ (êÕÙ 54, 7): ƱÝã Ï³Û ³õ»ÉÇ Ë³Õ³Õª ù³Ý Ù³ùáõñ áõ å³ñ½ ѳۻ³óùÁ: ºõ á±í ¿ ³é³õ»É ³½³ïª ù³Ý ݳª áí áãÇÝã ãÇ ÷³÷³ùáõÙ áõÝ»Ý³É »ñÏñÇ íñ³Û: гñÏ ¿, áõñ»ÙÝ, µ³ñÓñ³Ý³É ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó ·»ñÇí»ñ, ÉÇáíÇÝ Éù»É ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÁ, »õ »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç Ùï³ÍáõÙÝ»ñáí ³ñµ»ó³Íª ½Ù³ÛÉáõ»É ø»½Ýáí, ²ñ³ñÇã µáÉáñ ·áÛáõÃÇõÝÝ»ñÇ, áñ ³Ýѳٻٳï»ÉÇ »ë ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ Ñ»ï: àã áù ãÇ Ï³ñáÕ ³½³ïûñ¿Ý ÝáõÇñáõ»É ͳé³Ûáõû³Ý¹, »Ã¿ ëñïáí ³Ýç³ïáõ³Í ã¿ µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó: ºõ ë³° ¿ ѳۻóáÕáõû³Ý µ³ñÓáõÝùÝ»ñÁ ѳë³Í êñµ»ñÇ ë³Ï³õ³ù³Ý³Ïáõû³Ý å³ï׳éÁ, áñáíÑ»ï»õ ß³¯ï ùã»ñÝ »Ý Çñ»Ýó ëñï»ñÁ ³ÙµáÕçáõû³Ùµ ßÕó۳½»ñÍáõÙ Ù³Ñϳݳóáõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó: 2. лï»õ³µ³ñ, ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ÙÇ Ù»Í³·áÛÝ ßÝáñѪ áñ µ³ñÓñ³óÝÇ Ñá·ÇÝ »õ Û³÷ßï³ÏÇ ³ÛÝ ÇÝùÝ Çñ»ÝÇó í»ñ: ºÃ¿ Ñá·ÇÝ ãÇ Ó·ïáõÙ ¹¿åÇ µ³ñÓñ³·áÛÝÁ, ãÇ ³Ýç³ïõáõÙ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇóª ϳï³ñ»³É ÙÇáõû³Ùµ ÙdzݳÉáí ²ëïÍáõÝ, ³Ý³ñÅ¿ùáõÃÇõÝÝ»ñ »Ý Çñ ·ÇïáõÃÇõÝÝ áõ áõÝ»óáõ³ÍùÝ»ñÁ: ÀݹÙÇßï Ãßáõ³é ÏÁ ÙÝ³Û »õ ãÝãÇÝ ÷áùñÏáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ ÏÁ ó÷³éÇ Ý³ª áí ѳÙá½áõ³Í ¿ª ÿ Çëϳå¿ë Ù»Í ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý ·áÛáõÃÇõÝ áõÝÇ ØdzÏ, ²Ýå³ñ÷³Ï, Ú³õÇï»Ý³Ï³Ý ´³ñÇùÇó ¹áõñë: ÆÝã ²ëïÍáõó ¹áõñë ¿ª áãÇÝã ¿ »õ å¿ïù ¿ áñ³Ï³õáñáõÇ áõ ·Ý³Ñ³ïáõÇ áñå¿ë ³Û¹åÇëÇÝ: ìÇÃ˳ñÇ ï³ñµ»ñáõÃÇõÝ Ï³Û ³ëïáõ³Í³å³ßï »õ Ç í»ñáõëï Éáõë³õáñáõ³Í Ù³ñ¹áõ ÇÙ³ëïáõû³Ý »õ µ³½Ù³Ù»³Û ÏñÃáõÃÇõÝ ëï³ó³Í, ÝÇõÃ³Ï³Ý ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ ³Ù¿ÝÇÙ³ó Ù³ñ¹áõ ·Çïáõû³Ý ÙÇç»õ: Þ³ï ³õ»ÉÇ í»Ñ áõ íë»Ù ¿ áõëÙáõÝùÁª áñ µËáõÙ ¿ Ç í»ñáõëï »õ ³ÕµÇõñ³ÝÙ³Ý Ñ»ÕõáõÙ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ å³ñ·»õ³ïñٳٵ, ù³Ý ³ÛÝ ×³Ý³ãáÕáõÃÇõÝÁª áñ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙÇïùÁ Ó»éù ¿ µ»ñáõÙ ç³Ýùáí áõ Ûá·Ýáõû³Ùµ: 3. Þ³ï»ñÝ »Ý ÷³÷³ùáõÙ í³Û»É»É ѳۻóáÕ³Ï³Ý íÇ׳ÏÁ, µ³Ûó ùã»ñÝ »Ý ·áñͳ¹ñáõÙ Ýñ³Ý ѳëÝ»Éáõ ÙÇçáóÝ»ñÁ: ²Ûë ׳ݳå³ñÑáõÙ, áã ÷áùñ ³ñ·»Éù ¿ ³ñï³ùÇÝ ½·³Û³Ï³Ý Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇÝ Ï³éã»ÉÁ »õ ë³Ï³õ ³ß˳ï»ÉÁª ϳï³ñ»³É ٳѳóáõóÙ³ÝÁ ѳëÝ»Éáõ ѳٳñ: â·Çï»Ùª ÿ DZÝã ³Ýáõ³Ý»Ù ³Ûë ÇñáÕáõÃÇõÝÁ, ã·Çï»Ùª ÿ DZÝã á·Ç ¿ Ù»½ ³é³çÝáñ¹áõÙ, ÿ ÇÝãDZ »Ýù Û³õ³ÏÝáõÙ Ù»Ýùª áñ ÏáÛñ, µ³Ûó Çñ³Ï³Ýáõ٠ͳÍáõÏ Ñå³ñïáõÃÇõÝÇó ÍÝáõ³Í ÇÝùݳ˳µ¿áõû³Ùµ ÏáãáõÙ »Ýù Ù»½ Ñá·»õáñÝ»ñ, »ñµ ³ÛÝù³¯Ý ç³Ýù áõ ×Ç·, »é³Ý¹ áõ ËݳÙù »Ýù ·áñͳ¹ñáõÙ Ýáõ³ëï áõ í³Õ³ÝóáõÏ ·áñÍ»ñáõÙ, ÙÇÝã¹»é ѳ½áõ³¹¿å ³Ý·³ÙÝ»ñ ѳ½Çõ »Ýù ³ÙµáÕç³Ï³Ý Ùï³Ù÷á÷ٳٵ ËáñÑñ¹³ÍáõÙ Ù»ñ Ý»ñùÇÝ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùÇ ßáõñç: 4. ò³õûù, ϳñ× ³Ù÷á÷áõÙÇó Û»ïáÛ ÇëÏáÛÝ óñõáõÙ »Ýù »õ ã»Ýù »ÝóñÏáõÙ Ù»ñ ·áñÍ»ñÁ ËÇëï ùÝÝáõû³Ý: àõß³¹ñáõÃÇõÝ ã»Ýù ¹³ñÓÝáõÙª ÿ ÇÝãåÇëÇ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ »Ýù ϳåáõÙ Ù»ñ ëñï»ñÁ, á°ã ¿É áÕµáõÙ »Ýùª ï»ëÝ»Éáí ³Ù¿Ý µ³Ý Ù»½ÝáõÙ ³ÝÙ³ùáõñ: §Ø³ñ¹Ï³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÁ ³å³Ï³Ý»É ¿ñ Çñ Ï»³ÝùÁ »ñÏñÇ íñ³Û¦, »õ ³Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí ï»ÕÇ áõÝ»ó³õ çñѻջÕÁ (Ìݹ 6, 12): â³÷³½³Ýó ³å³Ï³Ýáõ³Í ÉÇÝ»Éáí, Ñ»ï»õ³µ³ñ, Ù»ñ ½·³óáõÙÝ»ñÝ áõ ëϽµáõÝùÝ»ñÁª áñáÝó ѳٳӳÛÝ ³åñáõÙ »Ýù, ·áñÍ»ñÁª áñ ÍÝáõݹ »Ý ³éÝáõÙ Ýñ³ÝóÇó, µÝ³Ï³Ý³µ³ñ ÝáÛÝå¿ë »ñ»õ³Ý »Ý ·³ÉÇë ³å³Ï³Ýáõ³Í, µ³ó³Û³Ûï»Éáí Ù»½ÝáõÙ Ý»ñùÇÝ »é³Ý¹Ç µ³ó³Ï³ÛáõÃÇõÝÁ: سùáõñ ëñïÇó ÍɳñÓ³ÏáõÙ »Ý åïáõÕÝ»ñ ³ëïáõ³Í³Ñ³×áÛ É³õáñ³Ï Ï»³ÝùÇ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

71

5. ÐdzóáõÙáí »Ýù ËûëáõÙ ³ÛëÇÝãÇ Ï³Ù ³ÛÝÇÝãÇ Ï³ï³ñ³Í ·áñÍ»ñÇ ßáõñç, µ³Ûó ÙÇ»õÝáÛÝ ç³Ý³ëÇñáõû³Ùµ 㿪 áñ ÏßéáõÙ »Ýù ¹Çï³õáñáõÃÇõÝÝ áõ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÁ, áñáÝóÇó ÙÕáõ³Í ϳï³ñ»É ¿ ³Û¹ ·áñÍ»ñÁ: γٻÝáõÙ »Ýù Çٳݳɪ ÿ ³Ûë Ù¿ÏÁ ϳ٠³ÛÝ ÙÇõëÁ ѽûñ ¿, ѳñáõëï, ·»Õ³¹¿Ù, ׳ñåÇÏ, ׳ñï³ñ Ñé»ïáñ, ѳ׻ÉÇ »ñ·Çã ϳ٠ÑÙáõï ³ñáõ»ëï³·¿ï. µ³Ûó ÿ Ñá·áí ³Õù³ï ¿, ѳٵ»ñáÕ áõ Ñ»½, µ³ñ»å³ßï áõ Ý»ñ³ÝÓݳó³Í, ³Ûë ÝÇõûñÇ ÏáÕùáí ³ÝóÝáõÙ »Ýù ѳÙñ Ééáõû³Ùµ: ´ÝáõÃÇõÝÁ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ¿ ¹³ñÓÝáõÙ Ù³ñ¹áõ ³ñï³ùÇÝÇÝ, ÇëÏ ÞÝáñÑÁ Çñ ѳۻ³óùÁ Û³éáõÙ ¿ Ý»ñùÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ íñ³Û: ²é³çÇÝÁ Û³×³Ë ¿ ˳µõáõÙ. í»ñçÇÝÁ, ÙÇÝã¹»é, íëï³ÑáõÙ »õ ÃáÕÉùáõÙ ¿ Çñ»Ý ²ëïÍáõÝ, »ñµ»ù ãë˳Éáõ»Éáí: ¶ÈàôÊ È´. ²ÜÒÜàôð²òàôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ã»ë ϳñáÕ Ï³ï³ñ»³É ³½³ïáõÃÇõÝ í³Û»É»Éª »Ã¿ ³ÝÙݳóáñ¹ ã»ë Ññ³Å³ñõáõÙ »ë³ëÇñáõÃÇõÝÇó¹: ̳Ýñ³Í³Ýñ ßÕóݻñ »Ý Çñ»Ýó áïù»ñÇ íñ³Û ÏñáõÙ µáÉáñ ѳñëïáõÃÇõÝ ¹Ç½áÕÝ»ñÝ áõ ÇÝùݳѳõ³ÝÝ»ñÁ, ³·³ÑÝ»ñÝ áõ Ñ»ï³ùñùñ³ë¿ñÝ»ñÁ, ÍáÛÉ»ñÝ áõ ѳ×áÛ³ÙáÉÝ»ñÁ, »õ µáÉáñ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ï»õ³å¿ë ÷ÝïéáõÙ »Ý Çñ»Ýó Û³ñÙ³ñ³õ¿ïáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ á°ã »ñµ»ù Ç٠ϳÙùÁ, áíù»ñ Û³×³Ë »Ý »ñ»õ³Ï³ÛáõÙ áõ Íñ³·ñáõÙ ·áñÍ»ñª ·»ñ³½³Ýó Çñ»Ýó ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ²ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ãÇ µËáõÙ ²ëïÍáõó, ë³ÑÙ³Ýáõ³Í ¿ áãÝã³Ý³Éáõ:

ØÇßï ÛÇßÇñ ³Ûë ÷áùñÇÏ, µ³Ûó ÷áñÓ³éáõû³Ùµ ÷³ëïáõ³Í ³ë³óáõ³ÍùÁ. §Âá°Õ ³Ù¿Ý µ³Ý »õ ÏÁ ·ïÝ»ë ³Ù¿Ý µ³Ý¦, Ñ»é³óñáõ ù»½ÝÇó ó³ÝϳëÇñáõÃÇõݹ »õ ÏÁ ·ïÝ»ë ѳݷÇëï: ȳ°õ ËáñÑñ¹³ÍÇñ ³Ûë Ëûëù»ñÇ ßáõñç. »ñµ ëÏë»ë ·áñͳ¹ñ»É, ÏþÁÙµéÝ»ëª Ã¿ ³ñï³Û³Ûïáõ³Í ÇÙ³ëïÁ áñù³Ý Çñ³Ï³Ý ¿: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ³é³ç³ñϳ͹ Ù¿Ï ûñáõ³Û ·áñÍ ã¿, »õ á°ã ¿É Ù³ÝÏ³Ï³Ý Ë³Õ: ²Û¹ ÷áùñÇÏ Ý³Ë³¹³ëáõû³Ý Ù¿ç ѳٳéûïáõ³Í ¿ í³Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ »ñÏݳѳë ϳï³ñ»ÉáõÃÇõÝÁ: 3. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, Éë»Éáí ϳï³ñ»Éáõû³Ý áõÕÇÝ ùá ³éç»õ Ù³ïݳÝßáÕ µ³ó³ïñáõÃÇõÝÝ»ñë, ãå¿ïù ¿ »ï ÁÝÏñÏ»ë »õ á°ã ¿É ë³ñë³÷Ç Ù³ïÝáõ»ë ÇëÏáÛÝ: Àݹѳϳé³ÏÁª å¿ïù ¿ áõÕÕáõ»ë ¹¿åÇ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÙÇßï ³õ»ÉÇ µ³ñÓñ áõ íë»Ù, ϳ٠·¿Ã ÷³÷³ù»ë áõ ϳٻݳë ѳëÝ»É: ºñ³Ýǯ ÿ áõݻݳÛÇñ ³Ûëù³Ý ù³çáõÃÇõÝ, »õ ѳë³Í ÉÇÝ¿Çñ ÙÇ ³ÛÝåÇëÇ ³ëïÇ׳ÝǪ áñ ³ÛÉ»õë µéÝáõ³Í ãÉÇÝ¿Çñ ³ÝÓݳëÇñáõû³Ý¹ ³Ëïáí, ³ÛÉ å³ñ½ûñ¿Ý ÃáÕÉù¿Çñ ù»½ Ç٠ϳÙùÇÝ »õ Ññ³Ù³ÝÝ»ñÇÝ Ýñ³ª áõÙ »ë ÇÝùë ϳñ·»É »Ù гÛñ Ùdzµ³Ýáõû³Ý. ³ÛÝų٠³Ýë³ÑÙ³Ýûñ¿Ý ѳ׻ÉÇ ÏÁ ÉÇÝ¿Çñ ÇÝÓ »õ Ï»³Ýù¹ Ïþ³ÝóÝ¿ñ Édzϳï³ñ Ñá·»½áõ³ñÃáõû³Ý áõ ˳ճÕáõû³Ý Ù¿ç: Þ³ï áõ ß³ï µ³Ý»ñÇó ¹»é å¿ïù ¿ ³Ýç³ïáõ»ë, »õ »Ã¿ ³ÙµáÕçáíÇÝ ãÑñ³Å³ñáõ»ë ³Ù¿Ý ÇÝãÇóª ã»ë ëï³Ý³Û ÇÝÓÝÇó ³Ûݪ ÇÝã ËݹñáõÙ »ë: §²Ñ³ ËáñÑáõñ¹ »Ù ï³ÉÇë ù»½. ÇÝÓÝÇó ·ÝÇñ Ïñ³ÏÇ µáíáí ³Ýó³Í áõ ³½Ýáõ³ó³Í áëÏÇݦ (ÚÛï 3, 18), ³ÛëÇÝùݪ »ñÏݳÛÇÝ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÁ, áñ áïݳÏáË ¿ ³ÝáõÙ ëïáñÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: æ³Ý³° Ó»éù µ»ñ»É ³Û¹ áëÏÇݪ »ñÏݳµáÛñ ËáݳñÑáõÃÇõÝÁ »õ ÙÇ ÏáÕÙª ³Õµ³Ýáó Ý»ïÇñ »ñÏñ³ÛÇÝ áõ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ áñ»õ¿ ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ Ï³Ù ³ÝÓݳѳ×áõÃÇõÝ: 4. ÆÙ ¹³ñ³ï»õ ³Ý÷á÷áË áõëáõóáõÙë ë³° ¿. Ù³ñ¹Ï³Ýó ·Ý³Ñ³ïٳٵ óÝϳñÅ¿ù áõ µ³ñÓñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÷á˳ñ¿Ý å¿ïù ¿ Ó»éù µ»ñ»ë ³Ûݪ ÇÝã Ýáõ³ëï ¿ ³ß˳ñѳÛÇÝ áñ³Ï³õáñٳٵ: ÂáÕ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÏáÕÙÇó ó³Í áõ Ù»ñÅ»ÉÇ Ñ³Ù³ñáõ³Í »õ Ùáé³óáõû³Ý Ù³ïÝáõ³Í ÇÙ áëÏÇÝ ³ñ¹³ñ³óÇûñ¿Ý ³ñÅ»õáñáõÇ ùá ÏáÕÙÇó áñå¿ë »ñÏݳÛÇÝ Çñ³Ï³Ý ÙÇ³Ï ÇÙ³ëïáõÃÇõÝ, áñáíÑ»ï»õ ·áéá½³ÙÇï ã¿ ÇÝùÝ Çñ»ÝáõÙ »õ á°ã ¿É ϳٻÝáõÙ ¿ ·áí³ë³ÝùÝ»ñ ÁݹáõÝ»É »ñÏñÇ íñ³Û: Þ³ï»ñÝ »Ý ³ÛÝ Ëûëù»ñáí ٻͳñáõÙ, © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

72

ÙÇÝã¹»é ·áñÍ»ñáí Ñ»é³ÝáõÙ »Ý Ýñ³ÝóÇó: ê³° ¿ ³ÛÝ §Ù»Í³ñÅ¿ù ·áѳñÁ¦ (Øïà 13, 46), áñ óùÝáõ³Í ¿ ß³ï»ñÇ ï»ëáÕáõÃÇõÝÇó:

¶ÈàôÊ È¶. êðîÆ ²ÜÚ²ð²îºôàôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÙÇ° íëï³ÑÇñ ½·³óáõÙÝ»ñǹ, áñáíÑ»ï»õ ÷á÷áË³Ï³Ý »Ý »õ ÙÇÙ»³Ýó Û³çáñ¹áõÙ »Ý ·É˳åïáÛï ³ñ³·áõû³Ùµ: ø³ÝÇ ¹»é ³åñáõÙ »ë »ñÏñÇ íñ³Û, »ÝÃ³Ï³Û »ë ÉÇÝ»Éáõ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý ÷á÷áËÙ³Ý, ÝáÛÝÇëÏ Ï³Ùùǹ ѳϳé³Ï. »ñµ»ÙÝ áõñ³Ë ÏÁ ½·³ë ù»½, »ñµ»ÙÝ ¿É ïËáõñ. »ñµ»ÙÝ Ë³Õ³Õ, »ñµ»ÙÝ Ëéáí. »ñµ»ÙÝ »é³Ý¹áõÝ, »ñµ»ÙÝ ëå³éáõ³Í. »ñµ»ÙÝ ç³Ý³ë¿ñ, »ñµ»ÙÝ ÍáÛÉ. »ñµ»ÙÝ Éáõñç, »ñµ»ÙÝ ÍÇͳÕÏáï: ´³Ûó ·»ñÇí»ñª ù³Ý ³Ûë ÷á÷áËáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ÇÙ³ëïáõÝ »õ Ñá·»õáñ Ï»³ÝùáõÙ ÷áñÓ³éáõ »ÕáÕÁ ÙÝáõÙ ¿ ³Ý³ÛɳÛÉ, ³é³Ýó áõß³¹ñáõÃÇõÝ ¹³ñÓÝ»Éáõ Çñ ½·³óáõÙÝ»ñÇÝ Ï³Ù Ã¿ áñ ÏáÕÙÇó ¿ ÷ãáõÙ ÷á÷á˳ϳÝáõû³Ý ù³ÙÇÝ, ³ÛÉ ÙdzÛÝ Ñá·³Éáíª áñ Çñ ÙïùÇ ¹Çï³õáñáõÃÇõÝÁ áõÕÕáõ³Í ÉÇÝÇ å³ïß³× áõ ÷³÷³ùáõ³Í Ýå³ï³ÏÇÝ: ²ÛëåÇëáí, ¹¿åù»ñÇ »É»õ¿çÝ»ñÇ Ù¿ç, ÙÝáõÙ ¿ ÙÇßï ÝáÛÝÁ. ³Ý÷á÷áË, ³Ýë³ë³Ý, ¹Çï³õáñáõû³Ý çÇÝç ѳۻ³óùÁ ÇÙ íñ³Û Ï»Ýïñáݳóñ³Í: 2. àñù³Ý ³õ»ÉÇ Ù³ùáõñ ¿ ¹Çï³õáñáõû³Ý ³ÏݳñÏÁª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ëǽ³Ëûñ¿Ý ¿ ϳï³ñõáõ٠ݳõáñ¹áõÃÇõÝÁ ³ß˳ñÑÇ ½³Ý³½³Ý ³É»ÏáÍáõÙÝ»ñÇ íñ³Ûáí: ´³Ûó ß³ï»ñÇ ¹Çï³õáñáõû³Ý ³ãùÁ ˳õ³ñ³Í ¿, áñáíÑ»ï»õ ѳ½Çõ ÿ ѳݹÇåáõÙ »Ý ѳ׻ÉÇ ÇñáÕáõû³Ýª ϳݷ »Ý ³éÝáõÙ ¹Çï»Éáõ: ¸Åáõ³ñ ¿ ·ïÝ»É »ë³ëÇñáõÃÇõÝÇó µ³ó³ñÓ³Ï Ï»ñåáí ³½³ï ·¿Ã Ù¿Ï Ñá·Ç. ÙÇÝã¹»é ³ÛëåÇëÇÝ»ñÇÝ »Ù ÏáãáõÙ ëáõñµ »õ ÇÝÓ Ùï»ñÇÙ: ²Ûëå¿ë, ´»Ã³ÝdzÛáõÙ Ññ»³Ý»ñÁ »Ï³Ý á°ã ÙdzÛÝ ÇÝÓ ï»ëÝ»Éáõ, ³ÛÉ Ý³»õ §áñå¿ë½Ç ï»ëÝ»Ý Ô³½³ñáëÇݦ (ÚíÑ 12, 9): гñÏ ¿, áõñ»ÙÝ, Ù³ùñ³·áñÍ»É ¹Çï³õáñáõû³Ý ÏáÕÙÝáñáßáõÙÝ»ñÁ, áñå¿ë½Ç ÉÇÝ»Ý å³ñ½ »õ áõÕÇÕ, ë»õ»éáõ³Í ÇÙ íñ³Ûª Ùáé³óáõû³Ý Ù³ïÝ»Éáí Ùݳó³Í ³Ù¿Ý µ³Ý: ¶ÈàôÊ È¸. ²Ø¾Ü ´²ÜÆò ²ôºÈƪ ²êîÌàÚ ê¾ðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ²Ñ³ ²ëïáõ³ÍÝ ÇÙ »õ ÇÙ ³Ù¿Ý ÇÝãÁ: ²õ»ÉÇ ¹»é DZÝã »Ù áõ½áõÙ, ï³Ï³õÇÝ Ç±Ýã ϳñáÕ »Ù ÷³÷³ù»Éª áñ ÉÇÝÇ É³õ³·áÛÝ: à¯í ³ËáñųÉáõñ áõ ù³Õóñ³ÝáÛß Ëûëù. µ³Ûó ³ÛëåÇëÇ Ýñ³Ýó ѳٳñ ÙdzÛݪ áíù»ñ ÚÇëáõëÇÝ »Ý ëÇñáõÙ, »õ á°ã ÿ ³ß˳ñÑÝ áõ ³ß˳ñѳÛÇÝÝ»ñÇÝ: ²ëïáõ³Í ÇÙ »õ ³Ù»Ý³ÛÝ ÇÝã ÇÙ: гëϳóáÕÇ Ñ³Ù³ñ µ³õ³Ï³Ý ¿ ³ëáõ³ÍÁ »õ ѳ׻ÉÇ ¿, ëÇñáÕÇ Ñ³Ù³ñ, ÏñÏÝ»É ³ÛÝ Û³×³Ë: ºñµ ¸áõ Ý»ñÏ³Û »ë, ²ëïáõ³Í ÇÙ, ³Ù¿Ý µ³Ý ½áõ³ñó¹¿Ù ¿. »ñµ µ³ó³Ï³Ûª ³Ù¿Ý µ³Ý í»ñ³ÍõáõÙ ¿ Ó³ÝÓñáÛÃÇ: ¸áõ ѳݹ³ñï»óÝáõÙ »ë ëÇñïÁ, ë÷éáõÙ »ë Ýñ³ÝáõÙ ³ÝͳÛñ³ÍÇñ ˳ճÕáõÃÇõÝ áõ ½áõ³ñÃáõÃÇõÝ Ñá·»Ãáí: ø»½ÝáõÙ ¿ ³Ù¿Ý µ³Ý ·ïÝáõÙ Çñ Çñ³Ï³Ý ÇÙ³ëïÁ, ¸áõ »ë å³ñ·»õáõÙ ³Ù¿Ý ÇÝãÇ Ñ³Ù³ñ ø»½ ûñÑÝ»Éáõ ßÝáñÑÁ, ³é³Ýó ø»½ áãÇÝã ãÇ Ï³ñáÕ Ñ³×»ÉÇ ÉÇÝ»É ï»õ³Ï³Ý Ï»ñåáí: àñå¿ë½Ç ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý ÉÇÝÇ Ó·Çã áõ ѳ׻ÉÇ, ѳñÏ ¿ª áñ Ý»ñÍÍáõ³Í ÉÇÝÇ ßÝáñÑáí¹ »õ ѳٻÙáõ³Íª ÇÙ³ëïáõû³Ùµ¹: 2. àí ׳߳ÏáõÙ ¿ ø»½, ½·áõÙ øá ³ÝáõßáõÃÇõÝÁ, ·ïÝáõÙ ¿ ù³ÕóñáõÃÇõÝ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ. áí ãÇ ×³ß³ÏáõÙ ø»½, áí ѳٳñáõÙ ¿ ø»½ ³ÝѳٳӳÛÝ Çñ ׳߳ÏÝ»ñÇÝ, ÇÝãá±õÙ ³ñ¹»ûù ÏÁ ϳñáÕ³Ý³Û ·ïÝ»É Çñ ѳݷÇëïÁ: ²ß˳ñÑÇ ÇÙ³ëïáõÝÝ»ñÁ µ³õ³Ï³Ý Ñ»éáõ »Ý øá ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÇó, ÇÝãå¿ë ݳ»õ Ýñ³Ýùª áíù»ñ óÕáõ³Í »Ý Ù³ñÙݳå³ßïáõû³Ý ׳Ñ×áõïÝ»ñáõÙ: àñáíÑ»ï»õ ³é³çÇÝÝ»ñÁ ÉÇ »Ý áõݳÛÝáõû³Ùµ, ÇëÏ »ñÏñáñ¹Ý»ñÇ Ùûï ¿ µÝ³ÏõáõÙ Ù³ÑÁ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

73

Üñ³Ýùª áíù»ñ Ñ»ï»õáõÙ »Ý ø»½ª ³ñѳٳñÑ»Éáí ³ß˳ñѳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ٳѳóÝ»Éáí Ù³ñÙÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ, µ³ó³Û³ÛïáõÙ »Ý Çñ»Ýó áñå¿ë Çñ³Ï³Ý ÇÙ³ëïáõÝÝ»ñ, áñáíÑ»ï»õ áõݳÛÝáõÃÇõÝÝ»ñÇó ³ÝóÝáõÙ »Ý ×ßÙ³ñïáõû³ÝÁ »õ Ù³ñÙÝÇóª Ñá·áõÝ: ²ÛëåÇëÇÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ѳ׻ÉÇ ¿ ÙdzÛÝ ²ëïáõ³Í, ÇëÏ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ µ³ñÇ »Ý ·ïÝáõÙ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõÙª í»ñ³·ñáõÙ »Ý ²ñ³ñãÇ ÷³éùÇÝ: ´³Ûó ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ, ³Ýë³ÑÙ³Ýûñ¿Ý ï³ñµ»ñ »Ý Çñ³Ï³Ý ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ ²ñ³ñãÇ áõ ³ñ³ñ³ÍÇ, Ú³õÇï»Ý³Ï³ÝÇ áõ Ù³ÑϳݳóáõÇ, ²Ýëï»ÕÍ ÈáÛëÇ »õ ³ÛÝ ÉáÛëǪ áñ Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ ³é³çÇÝÇ å³Ûͳéáõû³ÝÁ: 3. à¯í ÈáÛë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý, áñ ·»ñ³½³Ýó »ëª ù³Ý µáÉáñ ÉáÛë»ñÝ ³ñ³ñáõ³Í, ßáÕ³ñÓ³ÏÇñ Ç í»ñáõëï ׳鳷³Ûà ÙÇ å³Ûͳé³÷³ÛÉ, áñ Ý»ñó÷³ÝóÇ ÙÇÝã»õ ëñïÇë ËáñÇÝ Í³Éù»ñÁ: سùñ³·áñÍÇñ, µ»ñÏñ³Ýùáí å³ïÇñ, Éáõë³õáñÇñ áõ ϻݳ·áñÍÇñ Ñá·Çë Çñ ³ÙµáÕç ϳñáÕáõû³Ùµ, áñå¿ë½Ç ÙÇ³Ý³Û ø»½ ëñµ³ûÍ Û³÷ßï³Ïáõû³Ùµ: ²¯Ñ, »±ñµ ¿ ·³Éáõ ³ÛÝ »ñ³Ý»ÉÇ áõ ëå³ëáõ³Í ųÙÁ, áñáõÙ ÏÁ Û³·»óÝ»ë ÇÝÓ Ý»ñϳÛáõû³Ùµ¹ »õ ÏÁ ÉÇÝ»ë ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ³Ù¿Ý ÇÝã ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ: ø³ÝÇ ¹»é ë³ ãáõÝ»Ù, ÉÇáíÇÝ »ñç³ÝÇÏ ã»Ù: ²õ³¯Õ, ¹»é ϻݹ³ÝÇ ¿ ÇÝÓÝáõÙ ÑÇÝ Ù³ñ¹Á, ³ÙµáÕçáíÇÝ Ë³ãáõ³Í ã¿ áõ Ù»é³Í: ¸»é ÝÇõÃáõÙ ¿ Ñá·áõÝ Ñ³Ï³é³Ï µáõéÝ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñ, ë³ÝÓ³½»ñÍáõÙ Ý»ñùÇÝ å³Ûù³ñÝ»ñ, ËéáíáõÙ ³Ý¹áññÁ Ñá·áõ ³ñù³Ûáõû³Ý: ´³Ûó ¸áõ, áñ §ïÇñáõÙ »ë ÍáíÇ ½ûñáõû³ÝÁ »õ Ù»ÕÙ³óÝáõÙ ß³é³ãÁ Ýñ³ ÏáѳÏÝ»ñÇ, »°Ï, û·ÝÇñ ÇÝÓ¦ (êÕÙ 88, 10; 43, 26), §ÏáñͳÝÇ°ñ ѻóÝáëÝ»ñÇݪ áñ ϳٻÝáõÙ »Ý å³ï»ñ³½Ù»É, »õ óÇñáõó³Ý ³ñ³ Ýñ³Ýóª ½ûñáõû³Ý¹ ßÝáñÑÇõ¦ (êÕÙ 67, 31): òáÛó ïáõñ, ³Õ³ãáõÙ »Ù ø»½, ٻͳ·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñ¹ »õ ÃáÕ ÷³é³õáñáõÇ ²ç¹: àñáíÑ»ï»õ ³°ÛÉ ÛáÛë ϳ٠³å³ëï³Ý ãáõݻ٪ »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ¸áõ, î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ:

¶ÈàôÊ Èº. ²Úê κ²ÜøÆ ÀܲòøàôØ öàðÒàôÂÆôÜܺðÀ âºÜ ¸²¸²ðàôØ ºð´ºø

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ³Ûë Ï»³Ýùǹ ÁÝóóùáõÙ áã Ù¿Ï í³ÛñÏ»³Ý ³å³Ñáí ã»ë, ³ÛÉ ù³ÝÇ ¹»é ³åñáõÙ »ëª ϳñÇùÝ áõÝ»ë Ñá·»õáñ ½¿Ýù»ñÇ: Þñç³å³ïáõ³Í »ë ÃßݳÙÇÝ»ñáí »õ Û³ñÓ³ÏáõÙÝ»ñÇ »ë »ÝóñÏáõ³Í ³çÇó áõ Ó³ËÇó: ºÃ¿, Ñ»ï»õ³µ³ñ, ãáñë ÏáÕÙÇó ã»ë å³ßïå³Ýõáõ٠ѳٵ»ñáõû³Ý í³Ñ³Ýáí, ã»ë ϳñáÕ »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï ³ÝËáó ÙݳÉ: ºÃ¿ ³ÝÛ»ïëÏáã»ÉÇ Ï»ñåáí ëÇñï¹ ã»ë ѳëï³ïáõÙ ÇÝÓÝáõÙ, ÇÙ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ ó³Ýϳó³Í ï³é³å³Ýù Ïñ»Éáõ ëñï³µáõË Ï³Ùùáí, ã»ë ϳñáÕ ¹ÇÙ³Ý³É ³Ûë å³Ûù³ñáõÙ »õ á°ã ¿É ѳëÝ»É »ñÏݳµÝ³Ï »ñ³Ý»ÉÇÝ»ñÇ ¹³÷Ý»åë³ÏÇÝ: гñÏ ¿ª áñ ¹Çõó³½Ýûñ¿Ý ¹ÇÙ³¹ñ»ë ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ »õ ųÛé³ÏáñÍ³Ý µéáõÝóù ·áñͳ¹ñ»ë Ýñ³Ýó ¹¿Ù: §Ú³ÕÃáÕÇÝ ÏÁ ßÝáñѻ٠óùóáõ³Í ٳݳݳÛÇó¦ (ÚÛï 2, 17), ÙÇÝã¹»é ÍáÛÉ»ñÁ ¹³ï³å³ñïáõ³Í »Ý Çñ»Ýó Ãßáõ³éáõû³Ý Ù¿ç Éùáõ»Éáõ: 2. ºÃ¿ ѳݷÇëï »ë ÷ÝïéáõÙ ³Ûë Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ, ÇÝãå¿±ë »ë ³ÛÝų٠ϳٻÝáõ٠ѳëÝ»É Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ѳݷëïÇÝ: ØÇ° ïñ³Ù³¹ñáõÇñ Û³ñÙ³ñ³õ¿ï ѳݷëïÇÝ, ³Ûɪ Ù»Í Ñ³Ùµ»ñáõû³Ý: öÝïéÇñ Çñ³Ï³Ý ˳ճÕáõÃÇõÝÁ, á°ã »ñÏñÇ íñ³Û, ³ÛÉ ºñÏÝùáõÙ. á°ã Ù³ñ¹Ï³Ýó Ù¿ç ϳ٠áõñÇß ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáõÙ, ³ÛÉ ÇÝÓÝáõÙ ÙdzÛÝ: Æ ë¿ñ ²ëïÍáÛª ³Ù¿Ý µ³Ý å¿ïù ¿ Ïñ»ë Ûûųñáõû³Ùµ. Ûá·ÝáõÃÇõÝ »õ íÇßï, ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñ, Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ, ³ÝÓÏáõÃÇõÝÝ»ñ, Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñ, ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñ, ³Ý³ñ¹³ñáõÃÇõÝÝ»ñ, µ³Ùµ³ë³ÝùÝ»ñ áõ ½ñå³ñïáõÃÇõÝÝ»ñ, ۳ݹÇÙ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñ, Ýáõ³ëï³óáõÙÝ»ñ, ³ÙûóѳñáõÙÝ»ñ, áõÕÕáõÙÝ»ñ áõ ³ñѳٳñѳÝùÝ»ñ: ²Ûë µáÉáñÁ µ³ñÇ Ý»ñ·áñÍáõÃÇõÝ áõÝÇ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý íñ³Û, ÷áñÓáõÙ ¿ ÇÙ ³ÝÏ»ÕÍ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇÝ »õ ÑÇõëáõÙ »ñÏݳÛÇÝ ¹³÷Ý»åë³ÏÁ: ºë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý í³ñÓ³ïñáõû³Ùµ »Ù ѳïáõóáõÙ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

74

ÝáÛÝÇëÏ ÷áùñÇÏ áõ ϳñ׳ï»õ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »õ ûûõ Ýáõ³ëï³óáõÙÝ»ñÇ ÷á˳ñ¿Ýª ßÝáñÑáõÙ »Ù ÷³éù ³Ýë³ÑÙ³Ý áõ ³ÝÝϳñ³·ñ»ÉÇ: 3. ØDZÿ ϳñÍáõÙ »ëª ÿ Ñá·»õáñ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ »ë í³Û»É»Éáõ ϳÙùǹ ѳٳӳÛÝ: êñµ»ñë ÙÇßï 㿪 áñ áõÝ»ó³Ý ë÷á÷áõÙÝ»ñ, Áݹѳϳé³ÏÁª Ïñ»óÇÝ µ³½áõÙ ïñïÙáõÃÇõÝÝ»ñ, ½³Ý³½³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñ áõ Ù»Í³Ù»Í ó³Ù³ùáõÃÇõÝÝ»ñ: ´³Ûó ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ Û³ñ³ï»õ»óÇÝ Ñ³Ùµ»ñáõû³Ý Ù¿ç »õ ³õ»ÉÇ ÇÝÓ íëï³Ñ»óÇݪ ù³Ý Çñ»Ýù Çñ»Ýó, ù³ç ÇٳݳÉáíª áñ §Å³Ù³Ý³Ï³õáñ ï³é³å³ÝùÝ»ñÁ ³Ýѳٻٳï»ÉÇ »Ý ³å³·³Û ÷³éùÇ Ñ»ï¦ (ÐéÙ 8, 18): γٻÝáõÙ »ë ÇëÏá±ÛÝ áõÝ»Ý³É ³Ûݪ ÇÝã ß³ï ß³ï»ñÁ ëï³ó³Ý Ç ·ÇÝ Ù»Í ç³Ýù»ñÇ, Û»ï µ³½áõÙ ³ñóáõÝùÝ»ñÇ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ: §ø³ç³É»ñáõÇ°ñ, ÃáÕ Ñá·Ç¹ ÉÇÝÇ ½ûñ»Õ »õ íëï³ÑÇ ÇÝÓ¦ (êÕÙ 26, 14), ÙÇ° Ûáõë³Ñ³ïáõÇñ, »ï ÙÇ° ÁÝÏñÏÇñ, ³ÛÉ Ù³ñÙÝáí áõ Ñá·áí ׳ϳï³Ù³ñïÇ Ý»ïáõÇñ Ç ÷³éë ÇÙ: ºë ÏÁ í³ñÓ³ïñ»Ù ù»½ ³é³ïûñ¿Ý, »ë ÏþÁÝÏ»ñ³Ïó»Ù ù»½ ÁÝ¹Ù¿ç µáÉáñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñǹ: ¶ÈàôÊ È¼. زð¸Î²ÚÆÜ àôܲÚÜ ¸²î²êî²ÜܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ѳëï³ïÇñ ëÇñï¹ ÇÙ Ù¿ç »õ ÙÇ° Ùï³Ñá·áõÇñ Ù³ñ¹Ï³Ýó ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñÇ å³ï׳éáí, »ñµ ËÇÕ×¹ ³é³Ýó ÇÝùݳ˳µáõû³Ý íϳÛáõÙ ¿ª ÿ ³Ýå³ñï »ë »õ ã³ñÇù ã»ë ѳëóÝáõÙ áã áùÇ: ´³ñÇ áõ »ñ³Ý»ÉÇ ¿ ï³é³å»ÉÝ ³Ûëå¿ë, »õ ͳÝñ ã¿ Ýñ³ ѳٳñª áí ËáݳñÑ ¿ ëñïáí »õ áí ³õ»ÉÇ ²ëïÍáõÝ ¿ íëï³ÑáõÙª ù³Ý ÇÝùÝ Çñ»Ý: ´³½Ù³ÃÇõ »Ý ã³ñ³Ëûë ß³ï³ËûëÝ»ñÁ, å¿ïù 㿠ѳõ³ïù ÁÝÍ³Û»É Ýñ³Ýó µ³Ùµ³ë³ÝùÝ»ñÇÝ: ÆÝãå¿ë ݳ»õ ѳßáõÇ ³é ³ÛÝ å³ñ³·³Ýª áñ áñù³Ý ¿É ·áñÍ»ëª ³ÝÑݳñÇÝ ¿ª áñ ѳ׻ÉÇ ÉÇÝ»ë µáÉáñÇÝ: 2. äûÕáë ²é³ù»³ÉÁ, Ç ë¿ñ Ç٠˳ճÕáõû³Ý, ç³Ý³ó ѳ׻ÉÇ ÉÇÝ»É µáÉáñÇÝ »õ Çõñ³ù³ÝãÇõñÇ Ñ»ï ѳÕáñ¹³Ïóáõ»É Áëï Ëûë³ÏóÇ Ùï³ÛÝáõû³Ý: ºõ ë³Ï³ÛÝ, Ù»Í ³ñÅ¿ù ãÁÝͳۻó Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñÇÝ: ²ÛÉáó Ñá·»õáñ û·ïÇ »õ ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñª ·áñÍÇ ¹ñ»ó Ý»ñùÇÝ Çñ µáÉáñ å³ß³ñÝ»ñÁ, Çñ áõÅ»ñÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ, µ³Ûó ãϳñáÕ³ó³õ ËáãÁݹáï»Éª áñ áÙ³Ýù »ñµ»ÙÝ µ³ó³ë³Ï³Ý ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñ ÏÝù¿ÇÝ Çñ ßáõñç »õ ûñ³·Ý³Ñ³ï¿ÇÝ Çñ»Ý: лï»õ³ÝùáõÙª ³Ù¿Ý µ³Ý ÇÝÓ íëï³Ñ»ó, áñáíÑ»ï»õ ÇÝÓ ³Ù¿Ý µ³Ý Û³ÛïÝÇ ¿: â³ñ³µ³Ý É»½áõÝ»ñÇ, ³ÝÑÇÙÝ Ùïù»ñáí ³é³çÝáñ¹áõáÕÝ»ñÇ »õ Ýñ³Ýó ¹¿Ùª áíù»ñ ÛÇÙ³ñ³µ³ñ ¹áõñë »Ý Ý»ïáõÙ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ïáõ»³É å³ÑÇÝ Ï³Ù»ÝáõÙ »Ý ³ë»É, å³ßïå³Ýáõ»ó ѳٵ»ñáõû³Ý áõ ËáݳñÑáõû³Ý í³Ñ³Ýáí: ´³Ûó »ñµ»ÙÝ ¿É å³ï³ë˳ݻó, áñå¿ë½Ç Çñ ÉéáõÃÇõÝÇó ãÍÝáõ¿ñ ·³ÛóÏÕáõÃÇõÝ ÃáõɳÙÇïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: 3. ÆÝãá±õ »ë í³Ë»ÝáõÙ Ù³Ñϳݳóáõ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó, áñáÝù ³Ûëûñ ϳÝ, ÇëÏ í³ÕÁ Ïþ³ÝÑ»ï³Ý³Ý: ºñÏÝãÇñ ²ëïÍáõó »õ ã»ë ë³ñë³÷Ç Ù³ñ¹Ï³Ýó ëå³éݳÉÇùÝ»ñÇó: ƱÝã ϳñáÕ ¿ ³Ý»É ù»½ áñ»õ¿ Ù¿ÏÁ Ëûëùáí ϳ٠½ñå³ñïáõû³Ùµ: ²õ»ÉÇ Çñ»Ý ¿ íݳëáõÙª ù³Ý ù»½, áñáíÑ»ï»õ áí ¿É ÉÇÝǪ ãÇ Ï³ñáÕ ÷³Ëã»É ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ¹³ï³ëï³ÝÇóë: ÆÝÓ áõÝ»óÇñ ³ãù»ñǹ ³é³ç »õ ÙÇ° íÇ×Çñ ϳ٠¹Å·áÑÇñ: ºÃ¿ ÃõáõÙ ¿ ù»½ª ÿ í³ïóñ íÇ׳ÏáõÙ »ë ·ïÝõáõ٠ϳ٠ÏñáõÙ ÙÇ ³Ùûê áñÇÝ ã»ë ³ñųݳó»É, ÙÇ° ½³Ûñ³óÇñ »õ ³Ýѳٵ»ñáõû³Ý¹ å³ï׳éáí ÙÇ° ·»Õ³½ñÏÇñ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ¹³÷Ý»åë³Ï¹: ܳËÁÝïñ»ÉÇ ¿ª áñ ѳۻ³óù¹ ¹¿åÇ ÇÝÓ áõÕÕ»ë, ÇÝÓª áñ ϳñáÕ »Ù ³½³ï»É ù»½ ó³Ýϳó³Í Ýáõ³ëï³óáõÙÇó, ÇÝÓª áñ §Ñ³ïáõóáõÙ »Ù Çõñ³ù³ÝãÇõñÇÝ Áëï Çñ ·áñÍ»ñǦ (Øïà 10, 27):

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

75

¶ÈàôÊ È¾. êºö²Î²Ü ²ÜÒÆò βî²ðº²È Ðð²Ä²ðàôØÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÉùÇñ ³ÝÓ¹ »õ ÏÁ ·ïÝ»ë ÇÝÓ: ØÇ° ݳËÁÝïñÇñ áãÇÝã, ÙÇ° ϳåáõÇñ áãÝãÇ »õ ÏÁ ߳ѻë ÙÇßï: àñáíÑ»ï»õ ÏÁ ïñáõÇ ù»½ ßÝáñÑ ·»ñÉÇ áõ ·»ñ³é³ï, ѳ½Çõ ÿ Ññ³Å³ñáõ»ë ù»½ÝÇó ³Ýí»ñ³¹³ñÓ: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ù³ÝDZ ³Ý·³Ù å¿ïù ¿ Ññ³Å³ñáõ»Ù ³ÝÓÇóë »õ ÇÝãDZó ³Ýç³ï»Ù ëÇñïë: 3. ÚÇëáõë. ØÇßï »õ ³Ù¿Ý í³ÛñÏ»³Ý, ÇÝãå¿ë ÷áùñÇÏ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙª ³ÛÝå¿ë ¿É ٻͻñáõÙ: â»Ù ÁݹáõÝáõÙ áã Ù¿Ï µ³ó³éáõÃÇõÝ, ϳٻÝáõÙ »Ù ï»ëÝ»É ù»½ ³½³ï ³Ù¿Ý ÇÝãÇó: ²°ÛÉ Ï»ñå ÇÝã忱ë ϳñáÕ »ë ÉÇÝ»É ÇÙÁ »õ »ë ùáÝÁ, »Ã¿ ã»ë Ññ³Å³ñõáõ٠ϳÙùÇó¹ Ý»ñùáõëï »õ ³ñï³ùáõëï: àñù³Ý ßáõïáí Ç Ï³ï³ñ ³Í»ë 볪 ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ É³õ Ñá·»íÇ׳ÏáõÙ ÏÁ ·ïÝ»ë ù»½. »õ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ÉÇáíÇÝ áõ ³ÝÏ»ÕÍûñ¿Ýª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ ÏÁ ÉÇÝ»ë ÇÝÓ »õ ÏÁ ߳ѻë: 4. àÙ³Ýù Ññ³Å³ñõáõÙ »Ý, µ³Ûó áñáß í»ñ³å³ÑáõÙÝ»ñáí. ³Ù¿Ý µ³Ý ÇÝÓ ã»Ý Û³ÝÓÝáõÙ, »õ Ñ»ï»õ³ÝùáõÙª Ùï³Ñá·õáõÙ »Ý Çñ»Ýó ³ÝÓáí: àÙ³Ýù ¿É ëϽµáõÙ ÝáõÇñáõÙ »Ý ³Ù¿Ý µ³Ý, µ³Ûó Û»ïáÛ, »ñµ ëÏëõáõÙ ¿ ÷áñÓáõÃÇõÝÁ, »ï »Ý í»ñóÝáõÙ Çñ»Ýó Ýáõ¿ñÁ, ³ÛëåÇëáí ãÛ³é³ç³¹ÇÙ»Éáí ³é³ùÇÝáõû³Ý Ù¿ç: ²ÛëåÇëÇù »ñµ»ù ã»Ý ѳëÝÇ Ù³ùáõñ ëñïÇ Çñ³Ï³Ý ³½³ïáõû³ÝÁ »õ ÇÙ ù³ÕóñÇÏ Ùï»ñÙáõû³Ý ßÝáñÑÇÝ, »Ã¿ ãÑñ³Å³ñáõ»Ý ³Ù¿Ý ÇÝãÇó »õ »Ã¿ Çñ»Ýó ãÙ³ïáõó»Ý áñå¿ë ³Ù¿Ýûñ»³Û ½áÑ. ³é³Ýó ³Ûë å³ÛÙ³ÝÇ ãϳÛ, »õ á°ã ¿É ϳñáÕ ¿ ÉÇÝ»É Ñá·»ë÷á÷ ÙÇáõÃÇõÝ ÇÝÓ Ñ»ï: 5. Ú³×³Ë »Ù ù»½ ³ë»É, »õ ³ÛÅÙ ÏñÏÝáõÙ »Ù ÝáÛÝÁ. ÈùÇñ ³ÝÓ¹, Ññ³Å³ñáõÇñ ÇÝù¹ ù»½ÝÇó »õ ÏÁ í³Û»É»ë Ý»ñùÇÝ Ù»Í Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ: îáõñ ³Ù¿Ý µ³Ýª ³Ù¿Ý µ³Ý ëï³Ý³Éáõ ѳٳñ: ØÇ° ϳٻóÇñ áãÇÝã, Ùáé³óÇñ ³Ù¿Ý ÇÝã:

Ò·ïÇñ ÇÝÓ Ñ³ëÝ»É Ù³ùñáõû³Ùµ áõ Û³ñ³ï»õáõû³Ùµ, »õ Ïþáõݻݳë ÇÝÓ: êÇñï¹ ÏÁ ÉÇÝÇ ³½³ï »õ ëïáõ»ñÝ»ñÁ ã»Ý ͳÝñ³Ý³Û áõë»ñǹ: ²ß˳ïÇñ ëñ³° ѳٳñ, ë³° ËݹñÇñ ³ÕûÃùÝ»ñáõÙ¹, ë³° ÷³÷³ùÇñ. ³Õù³ï³Ý³É ³ÝÓݳëÇñáõÃÇõÝÇó¹ »õ áñå¿ë ³Õù³ï Ñ»ï»õ»É ³Õù³ï ÚÇëáõëÇÝ. Ù»éÝ»É ³ÝÓǹ ѳٳñ »õ ³åñ»É ÇÝÓÝáõÙ Û³õ»ñÅ: ²Û¹Å³Ù ÙdzÛÝ Ïþ³Ý¿³Ý³Ý áõݳÛÝ Ùï³å³ïÏ»ñÝ»ñÝ áõ óÝáñùÝ»ñÁ, Û³Ýó³å³ñï ËéáíùÝ»ñÁ, ³õ»Éáñ¹ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÁ: ²Û¹Å³Ù ݳ»õ ÏÁ Ñ»é³Ý³Û ù»½ÝÇó ë³ñë³÷Á »õ ë³ï³Ïٳٵ ÏÁ Ù»éÝÇ Ýå³ï³Ï³ß»Õ ë¿ñÁ:

¶ÈàôÊ ÈÀ. ÆÜøܲîÆð²äºîàôØÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, å¿ïù ¿ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ¹³ñÓÝ»ë ³Ûë ѳݷ³Ù³ÝùÇÝ Ù»Í ç³Ý³ëÇñáõû³Ùµ. ³Ù¿Ýáõñ »õ ùá µáÉáñ ³ñï³ùÇÝ ·áñÍ»ñáõ٠ϳ٠ӻéݳñÏÝ»ñáõÙ ÉÇÝ»É Ý»ñùáõëï ³½³ï »õ ï¿ñÁ ³ÝÓǹ, »õ áñ ³Ù¿Ý µ³Ý »ÝÃ³Ï³Û ÉÇÝÇ ù»½, á°ã ÿ ¹áõ ³é³ñϳݻñÇÝ áõ ¹¿åù»ñÇÝ: ä¿ïù ¿ ¹áõ ÉÇÝ»ë ³ñ³ñùÝ»ñǹ ï¿ñÝ áõ ã³÷³õáñáÕÁ, »õ á°ã ÿ ¹ñ³Ýó ͳé³Ý ϳ٠í³ñÓϳÝÁ: ºÕÇñ ÇÝãå¿ë Çñ³Ï³Ý ³½³ï §Çëñ³Û¿É³óǦ »õ Ù³ëݳÏóÇñ ²ëïÍáÛ áñ¹ÇÝ»ñÇ »ñ³Ýáõû³ÝÝ áõ ³½³ïáõû³ÝÁ, áñáÝù Ý»ñÏ³Û ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó í»ñ ϳݷݳͪ ѳÛáõÙ »Ý Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: Üñ³Ýù Ó³Ë ³ãùáí »Ý ¹ÇïáõÙ í³Õ³ÝóáõÏ ³é³ñϳݻñÇÝ, ÙÇÝã¹»é ³çáíª »ñÏݳÛÇÝÝ»ñÇÝ: Üñ³Ýó ã»Ý Ññ³åáõñáõ٠ųٳݳϳõáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ, ¹ñ³Ýó ϳåáõ»Éáõ ѳٳñ, ³ÛÉ ³õ»ÉǪ Çñ»Ýù »Ý ͳé³Û»óÝáõÙ ³Û¹ µ³ñÇùÝ»ñÁª Áëï µ³Ý³Ï³Ý å³Ñ³ÝçÇ, ²ñ³ñãÇ ÏáÕÙÇó © Ø³ßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

76

ѳëï³ïáõ³Í ϳÝáÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, áñ ãϳٻó³õ Æñ ³ñ³ñãáõû³Ý Ù¿ç áñ»õÇó¿ ÙÇ µ³Ý ϳÝáÝÝ»ñÇó ¹áõñë ÃáÕÝ»É: 2. ºÃ¿ ¹¿åù»ñÇ áõ å³ï³Ñ³ñÝ»ñÇ Ù¿ç ϳݷ ã³éÝ»ë ³ñï³ùÇÝ »ñ»õáÛÃÝ»ñÇ íñ³Û »õ »Ã¿ Ù³ñÙÝ»Õ¿Ý ³ãùáí ÙdzÛÝ ãùÝÝ»ë ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ï»ëÝáõÙ »ë ϳ٠ÉëáõÙ, ³ÛÉ µáÉáñ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñáõÙ Øáíë¿ëÇ ÝÙ³Ý ÇëÏáÛÝ ßï³å»ë ¹¿åÇ î³å³Ý³ÏÁª ËáñÑáõñ¹ ëï³Ý³Éáõ ѳٳñ, ÏþáõÝÏݹñ»ë ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ å³ï³ë˳Ýë »õ ÏÁ í»ñ³¹³éݳë Ý»ñÏ³Û áõ ³å³·³Û µ³½áõÙ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ßáõñç Éáõë³µ³ÝáõÙÝ»ñ ëï³ó³Í: Øáíë¿ëÁ ÙÇßï ¹ÇÙáõÙ ¿ñ î³å³Ý³ÏÇ îÇñáçÁ, ÉáõÍ»Éáõ ѳٳñ ϳëϳÍÝ»ñÝ áõ ѳñóáõÙÝ»ñÁ, »õ ³ÕûÃùÇ ÙÇçáóáí ¿ñ å³ßïå³ÝõáõÙ íï³Ý·Ý»ñÇó áõ Ù³ñ¹Ï³Ýó ã³ñáõÃÇõÝÇó: ¸áõ ÝáÛÝå¿ë, å¿ïù ¿ ÷³Ëã»ë ëñïǹ Ëáñù»ñÁ, ٻͳ·áÛÝ Ã³Ë³ÝÓ³Ýùáí ³Õ»ñë»Éáí ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ û·ÝáõÃÇõÝÁ: ºÃ¿ Ú»ëáõÝ »õ Çëñ³Û¿É³óÇÝ»ñÁ ˳µáõ»óÇÝ ·³µ³õáݳóÇÝ»ñÇó, ¹³ »Õ³õª áñáíÑ»ï»õ §îÇñáçÇó ËáñÑáõñ¹ ãѳñóñÇݦ (Úë 9, 14), ³ÛÉ ã³÷³½³Ýó»³É íëï³ÑáõÃÇõÝ ÁÝͳۻÉáí ù³Õóñ Ëûëù»ñÇݪ ˳µáõ»óÇÝ Ï»ÕÍ ·Ã³ëñïáõÃÇõÝÇó:

¶ÈàôÊ ÈÂ. Þ²ÐÆò ÌÜàôàÔ Øî²Ðà¶àôÂÆôÜܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÇÝÓ íëï³ÑÇñ ·áñÍ»ñ¹ »õ »ë ¹ñ³Ýù ÏÁ ïÝûñÇݻ٠ɳõ³·áÛÝ Ï»ñåáí: γñ·³¹ñáõÙÝ»ñÇë Ñ»ï»õÇñ »õ ÇëÏáÛÝ ÏÁ ½·³ë û·áõïÁ: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ³Ûá° ø»½ »Ù Û³ÝÓÝáõÙ ÇÙ ·áñÍ»ñÁ, ù³ÝÇ áñ ÇÙ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÁ ¹³ï³ñÏ »Ý áõ ³å³ñ¹ÇõÝ: ºñ³Ýǯ ÿ ÙÇïùë ³å³·³Û Ñá·ë»ñáí ãͳÝñ³µ»éÝ¿Ç, ³ÛÉ å³ïñ³ëï³Ï³Ùûñ¿Ý ÝáõÇñáõ¿Ç ϳï³ñ»Éáõ ³Ûݪ ÇÝã ѳ׻ÉÇ ¿ ø»½: 3. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï ÇÙ, Ù³ñ¹Á Û³×³Ë ã³÷³½³Ýó ³ÝÓÏáõû³Ùµ ¿ ÷³÷³ùáõÙ áñáß ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñ, µ³Ûó ѳ½Çõ ¿ ¹ñ³Ýù Ó»éùµ»ñáõÙª ëÏëáõÙ ¿ ³°ÛÉ Ï»ñå ·Ý³Ñ³ï»É Çñ³¹ñáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ½·³óáõÙÝ»ñÁ ã»Ý ˳ñëËõáõÙ ÙÇßï ÙÇ»õÝáÛÝ ³é³ñϳÛÇ íñ³Û, ³ÛÉ ù³ñß »Ý ·³ÉÇë Ù¿ÏÇó ¹¿åÇ ÙÇõëÁ: àãÇÝã ³ñÅáÕ ÇñáÕáõÃÇõÝ ã¿ Ññ³Å³ñáõ»ÉÁ ݳ»õ áãÇÝã ³ñÅáÕ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó:

سñ¹áõ Ñá·»õáñ Çñ³Ï³Ý ³é³ç³¹ÇÙáõÃÇõÝÁ ϳ۳ÝáõÙ ¿ ÇÝùݳٻñÅÙ³Ý »õ ³ÝÓÝáõñ³óÙ³Ý Ù¿ç: ÆÝùÝ Çñ»ÝÇó Ññ³Å³ñáõ³Í ³ÝÓÁ ٻͳå¿ë ³½³ï ¿ áõ íëï³Ñ: ´³Ûó ÑÇÝ ÃßݳÙÇÝ, áñ ËáãÁݹáïÝ»ñ ¿ Û³ñáõóáõÙ µ³ñÇÝ»ñÇ ×³Ý³å³ñÑÇÝ, »ñµ»ù ãÇ Ññ³Å³ñõáõÙ ÷áñÓ»Éáõó, ÝÇõÃáõÙ ¿ ˳µ¿áõÃÇõÝÝ»ñª ³Ý½·áÛßÝ»ñÇÝ áñá·³ÛÃÝ»ñÇ Ù¿ç áñë³Éáõ ѳٳñ: ²ë³óÇ ²é³ù»³ÉÝ»ñÇë »õ ÝáÛÝÁ ÏñÏÝáõÙ »Ù µáÉáñ ųٳݳÏÝ»ñÇ µáÉáñ Ù³ñ¹Ï³Ýó. §ÐëÏ»ó¿ù »õ ³Õûûó¿ù, áñå¿ë½Ç ÷áñÓáõû³Ý Ù¿ç ãÁÝÏÝ¿ù¦ (Øïà 26, 41):

¶ÈàôÊ Ê. غ¼ÜàôØ âàôܺÜø ä²ð̺ܲÈàô ²ðIJÜÆ àâÆÜâ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, §Ç±Ýã ¿ Çñ»ÝÇó ݻϳ۳óÝáõÙ Ù³ñ¹Á, áñ ÛÇßáõÙ »ë Ýñ³Ý, ϳ٠DZÝã ³ñÅ¿ù áõÝÇ Ù³ñ¹áõ áñ¹ÇÝ, áñ Ñá·³ï³ñáõÃÇõÝ »ë óáõó³µ»ñáõÙ Ýñ³ ѳݹ¿å¦ (êÕÙ 8, 5): ƱÝã ³ñųÝÇù áõÝÇ Ù³ñ¹Á, áñ ï³ÉÇë »ë Ýñ³Ý øá ßÝáñÑÁ: î¿ñ, ÇÝã忱ë ϳñáÕ »Ù ïñïÝç³É, »Ã¿ Éù»ë ÇÝÓ, ϳ٠á±ñ Çñ³õáõÝùÝ»ñÇë íñ³Û ³ñ¹³ñ³óÇûñ¿Ý ÑÇÙÝáõ»Éáí ϳñáÕ »Ù µáÕáù»É, »Ã¿ Ù»ñÅ»ë ·áѳóáõÙ ï³É Ëݹñ³ÝùÝ»ñÇë: Ø¿Ï µ³Ý ÙdzÛÝ Ï³ñáÕ »Ù ËáñÑ»É »õ Ëûë»É ³Ù»Ý³ÛÝ Çñ³õ³óÇáõû³Ùµ. §î¿ñ, »ë áãÇÝã »Ù, áãÇÝã ϳñáÕ »Ù, ÇÝùë ÇÝÓÝáõÙ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

77

ãáõݻ٠µ³ñÇ áãÇÝã: ²õ»ÉÇÝ. ûñ³ÝáõÙ »Ù ÙÇßï »õ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ, ß³ñáõÝ³Ï Ñ³Ïáõ»Éáí ¹¿åÇ áãÇÝãÁ: ºõ »Ã¿ ãû·Ý»ë ÇÝÓ »õ ãù³ç³É»ñ»ë Ý»ñùáõëï, ÏþÁÝÏÕÙáõ»Ù ѻշáõû³Ý áõ ë³ÝÓ³ñÓ³Ïáõû³Ý ïÇÕÙ»ñÇ Ù¿ç¦: 2. ´³Ûó ¸áõ, î¿ñ, ÙÇßï ³Ý÷á÷áË »ë »õ ³åñáõÙ »ë Û³õÇﻳÝ, ÙÇßï µ³ñÇ »ë, ³ñ¹³ñ »õ ëáõñµ, ³Ù¿Ý µ³Ý ɳõ »ë ϳï³ñáõÙ, ³ñ¹³ñûñ¿Ý áõ ëñµûñ¿Ý, »õ ³Ù¿Ý µ³Ý ïÝûñÇÝáõÙ »ë Ù»Í ÇÙ³ëïáõû³Ùµ: ØÇÝã¹»é »ë, áñ ѳÏáõ³Í »Ù ³õ»ÉÇ »ï ÁÝÏñÏ»Éáõª ù³Ý ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ, ã»Ù ï»õáõÙ ÙÇ»õÝáÛÝ íÇ׳ÏáõÙ »õ µ³ñÓñáõû³Ý íñ³Û: ºõ ë³Ï³ÛÝ, »ñµ ϳٻÝáõÙ »ë »õ ¹¿åÇ ÇÝÓ »ë »ñϳñáõÙ û·Ý³Ï³Ý µ³½áõϹ, ÇëÏáÛÝ ³Ù¿Ý µ³Ý ÷áËõáõÙ ¿ »õ ÁÝóÝáõÙ ¹¿åÇ É³õ³·áÛÝÁ: àñáíÑ»ï»õ ¸áõ, ³é³Ýó Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ áñ»õ¿ û·Ýáõû³Ý, ϳñáÕ »ë ½ûñ³íÇ· ÉÇÝ»É ÇÝÓ »õ ¹³ñÓÝ»É Ñ³ëï³ï³ÑÇÙÝ, ³ÛÝå¿ëª áñ ³ÛÉ»õë ãï³ñáõ»Ù ½³Ý³½³Ý ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáí, ³ÛÉ ÙdzÛÝ ¹¿åÇ ø»½ áõÕÕ»Ù ëÇñïë »õ ÙdzÛÝ ø»½ÝáõÙ ·ïݻ٠Ñá·áõë ѳݷÇëïÁ: 3. ºÃ¿ Çëϳå¿ë Ññ³Å³ñáõ¿Ç Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ µáÉáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ÉÇÝÇ Ñá·»ëÇñáõÃÇõÝÇóª ÿ ø»½ ÷Ýïé»Éáõ ϳñÇùÝ»ñÇó ÙÕáõ³Í, ù³ÝÇ áñ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó áã áù ãÇ Ï³ñáÕ ÉdzóÝ»É Ñá·áõë å³å³ÏÁ, ³ÛÝų٠ÏÁ ϳñáճݳÛÇ Ûáõë³É ßÝáñÑǹ ³Ûó»Éáõû³ÝÁ »õ óÝÍ³É Áݹٿç Ñá·»õáñ Ýáñ³Ýáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ: 4. ºñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝ »Ù Û³ÛïÝáõÙ ø»½, î¿ñ, ³ÛÝ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñª áñ å³ï³ÑáõÙ »Ý ÇÝÓ, ø»½ª áñÇó¹ »Ý µËáõÙ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ: ø³Ý½Ç »ë áõݳÛÝáõÃÇõÝ »õ áãÇÝã »Ù øá ³éç»õ, Ù³ñ¹ »Ù ¹Çõñ³÷á÷áË áõ ¹Çõñ³µ»Ï: ÆÝãá±í ϳñáÕ »Ù áõñ»ÙÝ å³ñͻݳÉ, »õ ÇÝã忱ë ϳñáÕ »Ù ÷³÷³ù»É ÁݹáõÝ»É å³ïÇõ áõ ٻͳñ³Ýù: »ñ»õë áãÝãáõû³±Ýë ѳٳñ: ÎÁ ÉÇÝ¿ñ ·³·³ÃݳϿïÁ ÛÇÙ³ñáõû³Ý: Ðå³ñïáõÃÇõÝÁ ٳѳë÷Çõé ųÝï³Ëï ¿, ٻͳ·áÛÝ áõݳÛÝáõÃÇõÝ, áñáíÑ»ï»õ Ñ»é³óÝáõÙ ¿ Çñ³Ï³Ý ÷³éùÇó »õ Ù»ñϳóÝáõÙ ½ñÏáõÙ »ñÏݳÛÇÝ ßÝáñÑÇó: سñ¹ÇÏ Çñ»Ýù Çñ»Ýó ѳ׻ÉÇ Ãáõ³Éáíª ïÑ³× »Ý ¹³éÝáõÙ ø»½. Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ·áí³ë³ÝùÝ»ñ ÷Ýïé»Éáíª ½áõñÏ »Ý ÙÝáõÙ Çñ³Ï³Ý ³ñÅ¿ùÝ»ñÇó: 5. ´³Ûó Çñ³Ï³Ý ÷³éùÁ »õ ëáõñµ µ»ñÏñ³ÝùÁª Ñéã³Ï»ÉÝ ¿ ²ÝáõÝÁ øá, »õ á°ã ÿ ÇÝùÝ»ñë Ù»ñ. í³Û»É»ÉÁ Û³ÝáõÝ øá, »õ á°ã ÿ Û³ÝáõÝ Ù»ñ »ëÇ. á°ã ÿ Ññ×áõ»ÉÁ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñáí, ³ÛÉ ½Ù³ÛÉáõ»ÉÁ ²ñ³ñÇãáí: ÂáÕ ·áí»³É ÉÇÝÇ øá ²ÝáõÝÁ, á°ã ÇÙÁ. ÃáÕ Ù»Í³ñáõ»Ý øá ·áñÍ»ñÁ, á°ã ÿ ÇÙáÝù. ÃáÕ ûñÑÝáõÇ øá ëáõñµ ²ÝáõÝÁ, ÚÇëáõë, »õ ÇÝÓ ÃáÕ ãáõÕÕáõÇ áã Ù¿Ï ·áí³ë³Ýù Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó: ¸áõ »ë ÇÙ ÷³éùÁ, ¸áõ »ë µ»ñÏñ³ÝùÝ ÇÙ ëñïÇ: 6. ÂáÕ Ññ»³Ý»ñÁ ÷Ýïé»Ý ÙÇÙ»³Ýó ïñáõáÕ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÷³éùÁ, »ë ø»½ÝÇó »ÏáÕ ÷³éùÝ »Ù ÷ÝïéáõÙ ÙdzÛÝ, ²ëïáõ³Í ÇÙ: ºõ Çñ³Ï³ÝáõÙ, áñ»õ¿ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÷³éù, áñ»õ¿ »ñÏñ³ÛÇÝ å³ïÇõ, ³ß˳ñѳÛÇÝ áñ»õ¿ µ³ñÓñáõÃÇõÝ ÙÇÙdzÛÝ áõݳÛÝáõÃÇõÝ »Ý áõ ïËÙ³ñáõÃÇõÝ, Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùǹ ѳٻٳï: ²ëïáõ³Í ÇÙ, áí ²Ù»Ý³ëáõñµ ºññáñ¹áõÃÇõÝ, ø»½ »Ý ÙdzÛÝ í³Û»ÉáõÙ ·áíù áõ å³ïÇõ, ٻͳñ³Ýù áõ ÷³éù Û³õÇﻳÝë Û³õÇï»ÝÇó:

¶ÈàôÊ Ê². ²ÜòàÔÆÎ ´²ðÆøܺðÆ Ð²Ü¸¾ä ²ðвزðвÜø

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ãå¿ïù ¿ íßï³Ý³ë, »ñµ ï»ëÝ»ëª áñ áõñÇßÝ»ñÁ Û³ñ·³Ýù »Ý ÁݹáõÝáõÙ »õ ·ñ³õáõÙ µ³ñÓñ ¹Çñù»ñ, ÙÇÝã ¹áõ ³ñѳٳñÑõáõÙ »ë »õ Ýáõ³ëï³óõáõÙ: ¸¿åÇ ÇÝÓ µ³ñÓñ³óñáõ ëÇñï¹, ¹¿åÇ ºñÏÇÝù, »õ »ñÏñÇ íñ³Û ã»Ý ïñïÙ»óÝÇ ù»½ Ù³ñ¹Ï³Ýó ûñÇ ·Ý³Ñ³ïáõÙÝ»ñÁ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

78

2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, »ë ÏáÛñ »Ù, »õ ¹Çõñáõû³Ùµ »Ù ˳µõáõÙ áõݳÛÝáõÃÇõÝÝ»ñÇó: ºÃ¿ ù³ç ³ÝÏ»ÕÍáõû³Ùµ »Ù ùÝÝáõÙ ÇÝÓ, ï»ëÝáõÙ »Ùª áñ áã áù Ù»Õ³å³ñï ã¿ Ç٠ѳݹ¿å, Ñ»ï»õ³µ³ñª ¹Å·áÑ»Éáõ Çñ³õáõÝù ãáõÝ»Ù: ²õ»ÉÇÝ. Û³×³Ë »ë ÇÝùë ø»½ ͳÝñûñ¿Ý íßï³óÝ»Éáíª ³ñ¹³ñ³óÇûñ¿Ý »Ù ÏñáõÙ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó: ºë ³ñųÝÇ »Ù ÁݹáõÝ»Éáõ Ýáõ³ëï³óáõÙ »õ ³ñѳٳñѳÝù. ¸áõ, ÙÇÝã¹»é, ³ñųÝÇ »ë ·áíùÇ, å³ïáõÇ áõ ÷³éùÇ: ºõ »Ã¿ ÇÝùë ÇÝÓ ãïñ³Ù³¹ñ»Ù Ûûųñáõû³Ùµ »õ ëÇñáí ÁݹáõÝ»Éáõ ûñ³·Ý³Ñ³ïáõÙ »õ ÉùáõÙ µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó, ã»Ù ϳñáÕ³Ý³Û ·ïÝ»É Ñá·áõë ˳ճÕáõÃÇõÝÝ áõ ϳÛáõÝáõÃÇõÝÁ, ã»Ù ϳñáÕ³Ý³Û ÁÙµéÝ»É Ñá·»õáñ ͳÍáõÏ ÇÙ³ëïÝ»ñÁ, á°ã ¿É ÙÇ³Ý³É ø»½ ÉÇáíÇÝ:

¶ÈàôÊ Ê´. غð ʲԲÔàôÂÆôÜÀ زð¸Î²Üò ؾæ â¾

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, »Ã¿ ˳ճÕáõÃÇõݹ ç³ÝáõÙ »ë ·ïÝ»É ù»½ ѳٳÏñ»ÉÇ Ï³Ù ù»½ ÁÝÏ»ñ³ÏóáÕ ³ÝÓ³Ýó Ù¿ç, ï»õ³å¿ë ÏÁ ß³ñáõݳϻë ÙÝ³É ³ÝϳÛáõÝ »õ ßÕóÛáõ³Í: ØÇÝã¹»é »Ã¿ ¹ÇÙ»ë Û³õÇï»³Ý Ï»Ý¹³ÝÇ ×ßÙ³ñïáõû³ÝÁ, ù»½ óÝϳ·ÇÝ áñ»õ¿ Ù¿ÏÇ Ù³Ñáõ³Ý ѳٳñ ݳ»õ ã»ë ïñïÙÇ: ÀÝÏ»ñ³ÛÇÝ Ï³Ù áõñÇß áñ»õ¿ ë¿ñ å¿ïù ¿ ÑÇÙÝáõÇ ÇÙ íñ³Û, »õ ÇÝÓ ³ãù»ñǹ ³éç»õ áõݻݳÉáí å¿ïù ¿ ëÇñ»ë Ýñ³Ýóª áíù»ñ ³Ûë Ï»³Ýùáõ٠ѳٳÏñ»ÉÇ »Ý ù»½ »õ óÝϳ·ÇÝ: ²é³Ýó ÇÝÓª Ùï»ñÙáõÃÇõÝÝ ³Ý³ñÅ¿ù ¿ »õ ãÇ Ï³ñáÕ ï»õ»É. Çñ³Ï³Ý »õ çÇÝç ã¿ ³ÛÝ ÁÝÏ»ñáõÃÇõÝÁª áñ »ë ã»Ù ûñÑÝáõÙ: àñå¿ë í³Ý³Ï³Ý, å¿ïù ¿ ³ÛÝù³Ý ٳѳó³Í ÉÇÝ»ë Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ, áñ ÷³÷³ù»ë, Ñݳñ³õáñáõû³Ý ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ, Ñ»éáõ ÙÝ³É Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÇõÝÇó áõ ³ÕÙϳÉÇ ÅáÕáí³ï»ÕÇÝ»ñÇó: سñ¹Ý ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ Ùûï»ÝáõÙ ²ëïÍáõݪ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ Ëáõë³÷áõÙ »ñÏñ³ÛÇÝ ë÷á÷³ÝùÝ»ñÇó: ºõ ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ ¹¿åÇ í»ñ, ¹¿åÇ ²ëïáõ³Í µ³ñÓñ³ÝáõÙª áñù³Ý ³õ»ÉÇ í³ñ ¿ ÇçÝáõÙ Ý»ñùáõëï, Ñá·Çáí áõ ëñïáí ËáݳñÑáõ»Éáí: 2. àí Çñ»Ý ¿ í»ñ³·ñáõÙ áñ»õ¿ µ³ñÇù, ËáãÁݹáïáõÙ ¿ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßÝáñÑÇ ÑáëùÇÝ, áñáíÑ»ï»õ êáõñµ Ðá·áõ ßÝáñÑÁ ÙÇßï ÷ÝïéáõÙ ¿ ËáݳñÑ Ñá·ÇÝ: ºÃ¿ ϳñáճݳÛÇñ áãÝã³óÝ»É »ë³å³ßïáõÃÇõݹ »õ Ëáõë³÷¿Çñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ Ï³åáõ»Éáõó, ßÝáñÑÝ»ñë Ñá·áõó¹ Ý»ñë ³é³ïáõû³Ùµ ѻջÉáõ Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÁ ÏÁ ï³ÛÇñ ÇÝÓ: ºñµ ³ÝÙ³ùáõñ ³ãùáí »ë ¹ÇïáõÙ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇÝ, ѳۻ³óùÇó¹ óùÝõáõÙ ¿ ¹¿ÙùÁ ²ñ³ñãÇ: êáíáñÇñ Ç ë¿ñ ²ñ³ñãÇ Û³ÕÃ»É ³ÝÓݳëÇñáõû³Ý¹ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ, »õ ³ÛëåÇëáí ÙdzÛÝ Ï³ñáÕ ÏÁ ÉÇÝ»ë ѳëÝ»Éáõ ²ëïÍáÛ ×³Ý³ãáÕáõû³ÝÁ: ²°ÛÉ µ³Ý ¿ ѳõ³ï³É ²ëïÍáÛ ·áÛáõû³ÝÁ, ³°ÛÉ µ³Ý ¿ ׳ݳã»É ²ëïÍáõÝ: ºÃ¿ ÝáÛÝÇëÏ Ñ³ñóÁ í»ñ³µ»ñõáõÙ ¿ ÙÇ áãÇÝã ÇñáÕáõû³Ý, »Ã¿ ïñõáõÙ »ë ã³÷³½³Ýó»³É §³ãùáí¦ áõ §ëñïáí¦, ³ñ·»ÉùÇ ¿ í»ñ³ÍõáõÙ ¹¿åÇ ·»ñ³·áÛÝ ´³ñÇÝ áõÕÕáõ³Í ÁÝóóùǹ:

¶ÈàôÊ Ê¶. ²ÞʲðвÚÆÜ àôܲÚÜ ¶ÆîàôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÃáÕ ù»½ ãÑÙ³Û»Ý Ù³ñ¹Ï³Ýó ·»Õ»óÇÏ áõ ÝñµÇÙ³ëï Ëûëù»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ §²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ ׳é³ËûëáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç ãÇ Ï³Û³ÝáõÙ, ³Ûɪ ³é³ùÇÝáõû³Ý¦ (1Îñ 4, 20): àõß³¹Çñ »ÕÇñ Ëûëù»ñë Éë»ÉÇë, áñáÝù µáó³í³éáõÙ »Ý ëñï»ñÁ, Éáõë³õáñáõÙª Ùïù»ñÁ, ÙÕáõÙ »Ý ½ÕçÙ³Ý »õ ë÷éáõÙ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ ѳ½³ñ³ï»ë³Ï: ºñµ»ù ÙÇ° ϳñ¹³ ³õ»ÉÇ ·ÇïáõÝ Ï³Ù ³õ»ÉÇ Ñ³Ý׳ñ»Õ »ñ»õ³Éáõ ¹Çï³õáñáõû³Ùµ. ëñ³ ÷á˳ñ¿Ýª ³ß˳ïÇñ ³ñÙ³ï³ËÇÉ ³Ý»É ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñ¹: ²Ûë í»ñçÇÝÝ ³é³õ»É û·ï³Ï³ñ ¿ ù»½ª ù³Ý µ³½áõÙ ËñÃÇÝ ËݹÇñÝ»ñÇ ßáõñç ͳÝûÃáõÃÇõÝÁ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

79

2. Þ³ï µ³Ý»ñ ÁÝûñó»Éáõó »õ ëáíáñ»Éáõó Û»ïáÛ ÝáÛÝå¿ëª ϳñÇùÝ áõÝ»ë ÙÇßï í»ñ³¹³éݳÉáõ ³Ûë ÙÇ³Ï Ï³ñ»õáñ ëϽµáõÝùÇÝ. ºë »Ù, áñ ï³ÉÇë »Ù Ù³ñ¹áõÝ ·ÇïáõÃÇõÝ, »õ å³ñ·»õáõÙ »Ù ËáݳñÑÝ»ñÇÝ ÇÙ³ó³Ï³ÝáõÃÇõÝ ³é³õ»É Éáõë³õáñª ù³Ý Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ µ³½Ù³Ù»³Û áõëáõóáõÙÝ»ñÁ: àõÙ áõëáõóÇãÁ »ë »Ù, ÇÙ³ëïáõÝ ÏÁ ¹³éÝ³Û Ï³ñ× Å³Ù³Ý³Ï³ÙÇçáóáõÙ »õ Ïþ³é³ç³¹ÇÙÇ Ñá·»õáñ ³ëå³ñ¿½áõÙ: ì³¯Û Ýñ³Ýóª áíù»ñ ϳٻÝáõÙ »Ý Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó ÇÙ³Ý³É Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõÃÇõÝÁ ·ñ·éáÕ µ³Ý»ñ »õ ß³ï ùÇã áõß³¹ñáõÃÇõÝ »Ý ¹³ñÓÝáõÙª ÿ ÇÝãå¿ë ϳñáÕ »Ý ͳé³Û»É ÇÝÓ: ÎÁ ·³Û ųٳݳÏÁ, »ñµ ÏÁ ·³Ù – àõëáõóÇãë áõëáõóÇãÝ»ñÇ, öñÏÇãë, î¿ñë Ðñ»ßï³ÏÝ»ñÇ – áõÝÏݹñ»Éáõ ¹³ë³ËûëáõÃÇõÝÝ»ñÁ µáÉáñÇ, ³ÛëÇÝùݪ ùÝÝ»Éáõ Çõñ³ù³ÝãÇõñÇ ËÇÕ×Á: ²ÛÝų٠§ÏÁ Ëáõ½³ñϻ٠ºñáõë³Õ¿ÙÁ ɳåï»ñÁ Ó»éùÇë¦ (êá÷ 1, 12) »õ §³Ù»Ý³Ë³õ³ñ ·³Õïݳñ³ÝÝ»ñÝ ³Ý·³Ù ÏÁ Éáõë³õáñáõ»Ý¦ (1Îñ 4, 5), »õ ÏÁ ѳÙñ³Ý³Ý å³ï׳鳵³ÝáõÙÝ»ñÁ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ É»½áõÝ»ñÇ, Çñ»Ýó ÷³ëï³ñÏáõÙÝ»ñÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ: 3. ºë Ù¿Ï ³ÏÝóñÃáõÙ ËáݳñÑ ÙÇïùÁ í»ñ³Ùµ³ñÓáõÙ »Ù Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ×ßÙ³ñïáõû³Ý ׳ݳãáÕáõû³Ý, ³õ»ÉǪ ù³Ý »Ã¿ ï³ëÝ»³Ï ï³ñÇÝ»ñ ëáíáñ¿ñ ѳٳÉë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ: ºë áõëáõó³ÝáõÙ »Ù ³é³Ýó Ëûëù»ñÇ ÅËáñÇ, ³é³Ýó ϳñÍÇùÝ»ñÇ µ³ËÙ³Ý, ³é³Ýó ëݳ÷³é å»ñ׳Ëûëáõû³Ý »õ ³é³Ýó ÷³ëï³ñÏáõÙÝ»ñÇ å³ï»ñ³½ÙÇ: ºë áõëáõó³ÝáõÙ »Ù ³ñѳٳñÑ»É »ñÏñ³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, Ù»ñÅ»É ³ÝóáÕÇÏ Ñ³×áÛùÝ»ñÁ, ÷Ýïé»É áõ ×³ß³Ï»É ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý, Ëáõë³÷»É å³ïÇõÝ»ñÇó, ѳٵ»ñ»É Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ³Ù¿Ý ÛáÛë ¹Ý»É ÇÙ íñ³Û, ã÷³÷³ù»É áãÇÝã ÇÝÓÝÇó ¹áõñë »õ ëÇñ»É ÇÝÓ »é³Ý¹áí, ·»ñÇí»ñ µáÉáñ ·áÛáõÃÇõÝÝ»ñÇó: 4. àÙ³Ýù ÇÝÓ ³Ûëå¿ë ëÇñ»Éáíª ëáíáñ»óÇÝ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, áñÇ Ù³ëÇÝ, ³å³, Ëûë»óÇÝ ½Ù³ÛɳÝùáí: ²Û¹åÇëÇù ٻͳå¿ë ߳ѻóÇÝ ÃáÕÝ»Éáí ³Ù¿Ý µ³Ýª ù³Ý ÿ áõë³Ý»Éáí ÝñµÇÝ Ñ³ñó»ñ: àÙ³Ýó áõëáõó³ÝáõÙ »Ù ÁݹѳÝáõñ ·Çï»ÉÇùÝ»ñ, ÇëÏ áÙ³Ýóª Çõñ³Û³ïáõÏ: àÙ³Ýó Û³ÛïÝáõÙ »Ù ùÝùßáõû³Ùµª Áݹٿç ËáñÑñ¹³Ýß³ÝÝ»ñÇ áõ å³ïÏ»ñÝ»ñÇ, ÙÇÝã¹»é áõñÇßÝ»ñÇ µ³ó³Û³ÛïáõÙ »Ù ËáñÑáõñ¹Ý»ñë Ù»Í ßáÕ³ñÓ³Ïٳٵ: ¶ñù»ñÇ É»½áõÝ ÝáÛÝÝ ¿, µ³Ûó µáÉáñÇÝ ÝáÛÝ Ï»ñå ãÇ ÏñÃáõÙ, áñáíÑ»ï»õ »ë »Ù ×ßÙ³ñïáõû³Ý àõëáõóÇãÁ, ùÝÝáÕÁ ëñï»ñÇ. ÇÝÓ Û³ÛïÝÇ »Ý µáÉáñÇ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÁ: ºë »Ù, áñ ÙÕáõÙ »Ù ·áñÍÇ »õ µ³ßËáõÙ å³ñ·»õÝ»ñë, ÇÝãå¿ë Û³ñÙ³ñ »Ù ÝϳïáõÙ Çõñ³ù³ÝãÇõñÇ Ñ³Ù³ñ: ¶ÈàôÊ Ê¸. âβèâºÈ ²ðî²øÆÜ ºðºôàÚÂܺðÆÜ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ѳñÏ ¿ª áñ ß³ï µ³Ý»ñ ³Ý·Çï³Ý³ë »õ ù»½ Ù»é³Í ѳٳñ»ë ³ß˳ñÑÇ Ñ³Ù³ñ, ÇëÏ ³ß˳ñÑÁª Ù»é³Í ùá ѳٳñ: гñÏ ¿ª áñ ËáõÉ Ó»õ³Ý³ë Ç Éáõñ ß³ï µ³Ý»ñÇ »õ ³õ»ÉÇ ³ÛÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ Ùï³Í»ëª áñáÝù Ýå³ëï³õáñ »Ý Ñá·áõ¹ ˳ճÕáõû³ÝÁ: ²õ»ÉÇ É³õ ¿ ѳۻ³óùÁ Ñ»é³óÝ»É ïѳ×áõÃÇõÝ å³ï׳éáÕ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó »õ ÃáÕÝ»É Çõñ³ù³ÝãÇõñÇÝ Çñ ϳñÍÇùÇ Ù¿ç, ù³Ý í¿×Ç µéÝáõ»É: ºÃ¿ ѳßï ÉÇÝ»ë ÇÝÓ Ñ»ï »õ Ùï³µ»ñ»ë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ¹³ï³ëï³ÝÁ, ³é³õ»É ¹Çõñáõû³Ùµ ÏþÁݹáõÝ»ë å³ñïáõ³Í ÉÇÝ»Éáõ¹ å³ñ³·³Ý: 2. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ³Ûë á±õñ »Ýù ѳë»É Ù³ñ¹ÇÏë: ²Ñ³ áÕµáõÙ »Ýù ųٳݳϳõáñ íݳëÇ å³ï׳éáí, ãÝãÇÝ ß³ÑÇ Ñ³Ù³ñ ùñïÇÝù »Ýù ó÷áõÙ áõ í³½í½áõÙ ³Ûë áõ ³ÛÝ ÏáÕÙ, Ùáé³óáõû³Ý Ù³ïÝ»Éáí Ñá·»õáñ íݳëÁ, ϳ٠¿É ³Ý¹ñ³¹³éÝáõÙ »Ýù ß³ï áõß: îñõáõÙ »Ýù ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñǪ áñ ùÇã ϳ٠áãÇÝã ³ñÅ»Ý, ÙÇÝã¹»é ³ÝÑáõÝûñ¿Ý ³ñÅ¿ù³õáñÁ ³ÝÑá·áõû³Ý ¿ Ù³ïÝõáõÙ ³åß»óáõóÇã ÍáõÉáõû³Ùµ, áñáíÑ»ï»õ Ù³ñ¹ÇÏ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

80

³ÙµáÕçáíÇÝ »Ý ÝáõÇñõáõÙ ³ñï³ùÇÝ ·áñÍ»ñÇÝ, »õ »Ã¿ »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï ã»Ý áõÕÕáõÙ

Çñ»Ýó ÁÝóóùÁ, Û³ñÙ³ñõáõÙ »Ý »õ ÛÇÙ³ñ³µ³ñ ·áѳÝáõÙ Çñ»Ýó Ñá·»õáñ ëݳÝÏ íÇ׳Ïáí: ¶ÈàôÊ Êº. âä¾îø ¾ вô²îø ÀÜÌ²ÚºÈ ´àÈàðÆÜ ²ÜÊîÆð

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §0·ÝÇñ ÇÝÓ, î¿ñ, Ý»Õáõû³Ý ûñáõÙ, áñáíÑ»ï»õ áõݳÛÝ ¿ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ û·ÝáõÃÇõÝÁ¦ (êÕÙ 59, 13): ø³Ýǯ ³Ý·³ÙÝ»ñ ã·ï³Û ѳõ³ï³ñÙáõÃÇõÝ ³ÛÝï»Õª áõñ ÛáÛëÝ áõÝ¿Ç ·ïÝ»Éáõ, »õ Áݹѳϳé³Ïݪ ·ï³Û ³ÛÝï»Õª áõñ ã¿Ç ëå³ëáõÙ »ñµ»ù: лï»õ³µ³ñ, áõݳÛÝ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ûáõë³ÉÁ, ÙÇÝã¹»é §³ñ¹³ñÝ»ñÇ ÷ñÏáõÃÇõÝÁ ø»½ÝáõÙ ¿, ²ëïáõ³Í¦ (êÕÙ 36, 39): 0ñÑÝ»³É »ÕÇñ, î¿ñ, ³ÛÝ ³Ù¿ÝÇ Ñ³Ù³ñª áñ å³ï³ÑáõÙ ¿ Ù»½: îϳñ »Ýù áõ ¹Çõñ³÷á÷áË, Ñ»ßïáõû³Ùµ »Ýù ë˳ÉõáõÙ »õ ÙÇßï å³ïñ³ëï »Ýù ÷áË»Éáõ Ù»ñ ϳñÍÇùÝ»ñÁ: 2. γ±Û ³ñ¹»ûù ÙÇ Ù³ñ¹ ³ÛÝù³Ý ½·áÛß áõ ßñç³Ñ³Û»³óª ÙÇÝã»õ ÇëÏ ÷áùñÇÏ ë˳ÉÝ»ñÇ áõ ï³ï³ÙëáõÙÝ»ñÇ ã»ÝóñÏáõ»Éáõ ³ëïÇ׳Ý: ºõ ë³Ï³ÛÝ, ø»½ Ûáõë³óáÕÝ»ñÁ, î¿ñ, »õ å³ñ½ ëñïáí ø»½ ÷ÝïéáÕÝ»ñÁ ¹Çõñáõû³Ùµ ã»Ý ÁÝÏÝáõÙ: ÆëÏ »Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ Ù³ïÝõáõÙ »Ý áñáß Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, áñù³Ý ¿É ¹ñ³Ýù ͳÝñ³Ý³Ý Çñ»Ýó íñ³Û, ßáõïáí ³½³ïõáõÙ »Ý ϳ٠ÙËÇóñõáõÙ ø»½ÝÇó, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ ÙÇÝã»õ í»ñç ã»ë ÉùáõÙ ø»½ Ûáõë³óáÕÝ»ñÇÝ: г½áõ³·Çõï ¿ ѳõ³ï³ñÇÙ µ³ñ»Ï³ÙÁ, áñ ³Ý»ñÏÙÇï áõ ³Ýë³ë³Ý ¿ ÙÝáõÙ ÁÝÏ»ñáç Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ: î¿ñ, ÙdzÛÝ ¸áõ »ë ÙÇßï ѳõ³ï³ñÇÙ, »õ áõñÇß áã áù ø»½ ÝÙ³Ý ã¿: 3. ø³ÝÇóë ·Çï³ÏÇó »Ý ëñµ³Ï»³ó Ñá·ÇÝ»ñÇó Ù¿ÏÇ Ñ»ï»õ»³É Ëûëù»ñÁ. §Ðá·áõë ÑÇÙùÝ áõ ϳÛáõÝáõÃÇõÝÁ ÚÇëáõë ÆÝùÝ ¿¦: ºÃ¿ ÝáÛÝåÇëÇÝ ÉÇÝ¿ñ ݳ»õ ÇÙ å³ñ³·³Ý, ¹Çõñáõû³Ùµ ã¿Ç ËéáíáõÇ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ »ñÏÇõÕÝ»ñÇ å³ï׳éáí, »õ á°ã ¿É ÏÁ ½³Ûñ³Ý³ÛÇ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ëûëù»ñÇÝ Ç Éáõñ: à±í ϳñáÕ ¿ ݳ˳ï»ë»É ³Ù¿Ý µ³Ý: à±í ϳñáÕ ¿ å³ïëå³ñáõ»É Áݹ¹¿Ù ·³ÉÇù ã³ñÇùÝ»ñÇ: êå³ëáõ³Í ͳÝûà ã³ñÇùÝ»ñÝ ³Ý·³Ù Û³×³Ë íݳëáõÙ »Ý Ù»½. DZÝã Ïþ³Ý»Ý áõñ»ÙÝ ãëå³ëáõ³Í ã³ñÇùÝ»ñÁ: ´³Ûó ÇÝãá±õ »°ë, Ë»Õ× ³ÝÙÇïë, ϳÝ˳å¿ë ãݳ˳ï»ë»óÇ, ÇÝãá±õ ³Ûëù³Ý Ñ»ßïûñ¿Ý ѳõ³ïù ÁÝͳۻóÇ áõñÇßÝ»ñÇÝ: ¿»õ í³Ý³Ï³Ý »Ýù, µ³Ûó ÙÇßï Ù³ñ¹ »Ýù, ïϳñ Ù³ñ¹ÇÏ, ÿ»õ ß³ï»ñÁ ϳñÍáõÙ »Ý áõ ÏáãáõÙ Ù»½ Ññ»ßï³ÏÝ»ñ: à±õ٠ѳõ³ï³Ù, î¿ñ, á±õÙª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ø»½: ¸áõ »ë ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, áñ á°ã ˳µáõÙ »ë »õ á°ã ¿É ˳µõáõÙ: Àݹѳϳé³Ïݪ §³Ù¿Ý Ù³ñ¹ ëï³Ëûë ¿¦ (êÕÙ 115, 2), ¹Çõñ³ë³ë³Ý, ³ÝϳÛáõÝ áõ ¹Çõñ³µ»Ï, Û³ïϳå¿ë Ëûëù»ñáõÙ. ³ÛÝ ³ëïÇ׳ݪ áñ ÇëÏáÛÝ ãå¿ïù ¿ ѳõ³ï³É ³ÛÝ ³Ù¿ÝÇݪ áñ ×ßÙ³ñÇï ¿ ÃõáõÙ Çñ å³ï׳鳵³ÝáõÙÝ»ñáõÙ: 4. ػͳ·áÛÝ Ï³ÝËÇÙ³óáõû³Ùµ ËáñÑáõñ¹ ïáõ»óÇñ Ù»½ ½·áõß³Ý³É Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó, ³ë»Éáí. §Ø³ñ¹áõ ÃßݳÙÇÝ Çñ ÁÝï³ÝÇùÝ ¿¦ (Øïà 10, 36), »õ áñ ãå¿ïù ¿ ѳõ³ï³Ýùª »ñµ ³ë»Ý. §²Ñ³ ³Ûëï»Õ ¿ øñÇëïáëÁ, ϳ٠ÿª ³Ñ³ ³ÛÝï»Õ ¿¦ (Øïà 24, 23): ìßï³ÏÇñ ÷áñÓ³éáõû³Ùµ ëáíáñ»óÇ ë³ »õ »ñ³Ýǯ ÿ ³ÛëáõÑ»ï»õ ϳñáճݳ٠³õ»ÉÇ ½·áÛß ÉÇÝ»É »õ ãÛ³Ù³é»Ù ³ÝÙïáõû³Ýë Ù¿ç: §àõß³¹Çñ »ÕÇñ, – ³ëáõÙ ¿ ÇÝÓ Ù¿ÏÁ, – »õ ·³ÕïÝÇ å³ÑÇñ ³Ûݪ ÇÝã ³ëáõÙ »Ù¦: ºõ ÙÇÝã »ë ÷³Ï »Ù å³ÑáõÙ µ»ñ³Ýë, ϳñÍ»Éáíª áñ ³ëáõ³ÍÁ ·³ÕïÝÇù ¿, ÇÝùÁ ãÇ Ï³ñáÕ³ÝáõÙ Éé»É, Û³ÛïÝáõÙ ¿ ³Ûݪ ÇÝã ϳٻÝáõÙ ¿ñª áñ »ë ·³ÕïÝÇ å³Ñ¿Ç, Û³ÝϳñͳÏÇ Ù³ïÝáõÙ ¿ »°õ ÇÝÓ »°õ Çñ»Ý, ³å³ ÉùáõÙ ÇÝÓ áõ ³ÝÑ»ï³ÝáõÙ: лéáõ å³ÑÇñ ÇÝÓ, î¿ñ, ³ÛëåÇëÇÝ»ñÇó, áñå¿ë½Ç ÝÙ³ÝÝ»ñÇ Ó»éùÁ ãÁÝÏÝ»Ù, »õ á°ã ¿É »ë ÇÝùë í³ñáõ»Ù ³Û¹å¿ë: гõ³ï³ñÇÙ áõ ÙݳÛáõÝ Ëûëù»ñ ¹Çñ ßáõñûñÇë íñ³Û, »õ Ñ»é³óñáõ ÇÝÓÝÇó ã³ñ³Ëûë É»½áõÝ»ñÁ: âå¿ïù ¿ ³Ý»Ù ³Ûݪ ÇÝã »ë ÇÝùë ã»Ù ϳٻÝáõÙ Ïñ»É: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

81

5. ²¯Ñ, ù³ÝÇóë ·»Õ»óÇÏ ¿ »õ ˳ճÕáõû³Ý å³Ñå³ÝÙ³Ý Ñ³Ù³ñ Ýå³ëï³õáñ, ãËûë»ÉÁ áõñÇßÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, ³Ù¿Ý ÇÝãÇÝ ³ÝËïÇñ ãѳõ³ï³ÉÁ, Éë³ÍÁ ¹Çõñáõû³Ùµ ãѳÕáñ¹»ÉÁ, Ù»ñ Ñá·»õáñ Ý»ñùÇÝ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ ß³ï ùã»ñÇÝ Û³ÛïÝ»ÉÁ, ÙÇßï ø»½ ÷Ýïé»ÉÁ, áñ ÁÝûñóáõÙ »ë ëñïÇ Ù¿ç, ãï³ñáõµ»ñáõ»ÉÁ Ëûëù»ñÇ ù³ÙÇÝ»ñÇó, »õ Áݹѳϳé³Ïݪ ϳٻݳÉÁª áñ Ý»ñùÇÝ Ï³Ù ³ñï³ùÇÝ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳï³ñáõÇ Ï³Ùùǹ ѳٳӳÛÝ: ²¯Ñ, »ñÏݳÛÇÝ ßÝáñÑÁ å³Ñå³Ý»Éáõ ѳٳñ ù³ÝÇóë ³å³Ñáí ¿ Ëáõë³÷»ÉÁ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ å»ñ׳ÝùÇó »õ ã÷³÷³ù»ÉÁ ÁݹáõÝ»É ÑdzóáõÙ áõ ͳ÷³Ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñ, ³ÛÉ Áݹѳϳé³Ïݪ »é³Ý¹áí ÝáõÇñáõ»ÉÝ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÇݪ áñ ѳÛóÛÃáõÙ ¿ Ù»½ ѳٳñ µ³ñ»å³ßïáõÃÇõÝ »õ í³ñùÇ áõ µ³ñùÇ µ³ñ»É³õáõÙ: Þ³¯ï ß³ï»ñÇ Ñ³Ù³ñ Ïáñͳݳñ³ñ »Õ³õ Çñ»Ýó ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³ÏÇó ßáõï µ»Ù »ÉÝ»ÉÝ áõ ·áí³ë³Ýù ÁݹáõÝ»ÉÁ: ØÇÝã áñù³¯Ý û·ï³Ï³ñ »Õ³õ ³Ûë Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ ·³ÕïÝÇ å³Ñáõ³Í ßÝáñÑÁ, ÙÇ Ï»³Ýùª áñ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝ ¿ áõ å³Ûù³ñ:

¶ÈàôÊ Ê¼. ìêî²ÐàôÂÆôÜÜ ²êîÌàÚ Ð²Ü¸¾ä ºô ÂàôܲʲÚ ÊúêøºðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, Û³ñ³ï»õ »ÕÇñ »õ ÛáÛë¹ ÇÙ íñ³Û ¹Çñ: Æñ³Ï³ÝáõÙ, Ëûëù»ñÝ ³ÛÉ µ³Ý ã»Ýª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ Ëûëù»ñ: ÂéãáõÙ »Ý û¹Ç Ù¿ç, µ³Ûó ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ ×»Õù»É ù³ñÁ: ºÃ¿ Û³Ýó³õáñ »ë, å³ïñ³ëï »ÕÇñ Ýáñá·áõ»É µ³ñÇ Ï³Ùùáí, ÇëÏ »Ã¿ ËÇÕ×¹ áãÇÝã ãÇ íϳÛáõÙ ùá ¹¿Ù, Ûûųñáõû³Ùµ ÏñÇñ ³Û¹ ÷áùñÇÏ Ý»ÕáõÃÇõÝÁ Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ: ¸»é»õë ³Ýµ³õ³ñ³ñ ¿, áñ »ñµ»ÙÝ Ñ³Ùµ»ñáõÙ »ë ãÝãÇÝ Ñ³Ï³×³éáõÙÝ»ñÇÝ, µ³Ûó ï³Ï³õÇÝ áõÝ³Ï ã»ë Ïñ»Éáõ ͳÝñ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñ: γٻÝá±õÙ »ë Çٳݳɪ ÿ ÇÝãáõ »Ý ³Û¹ûñÇÝ³Ï áãÝãáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³Ý·³Ù ÛûßáïáõÙ ëÇñï¹: àñáíÑ»ï»õ ¹»é Ù³ñÙݳõáñ »ë »õ áõß³¹ñáõÃÇõÝ »ë ¹³ñÓÝáõÙ Ù³ñ¹Ï³Ýó ³õ»ÉǪ ù³Ý ѳñϳõáñ ¿: ºõ ù³ÝÇ áñ ë³ñë³÷áõÙ »ë ³ñѳٳñÑáõ³Í ÉÇÝ»Éáõó, ã»ë ϳٻÝáõ٠۳ݹÇÙ³Ýáõ»É ûñáõÃÇõÝÝ»ñǹ ѳٳñ, ³ÛÉ ç³ÝáõÙ »ë ͳÍÏ»É ¹ñ³Ýù ãùÙ»Õ³ÝùÝ»ñáí: 2. ´³Ûó ùÝÝÇñ ù»½ ¿°É ³õ»ÉÇ É³õ, »õ ÏÁ ï»ëÝ»ëª Ã¿ ÇÝãå¿ë ³ß˳ñÑÇ á·ÇÝ ¹»é ϻݹ³ÝÇ ¿ ù»½ÝáõÙ, Ù³ñ¹Ï³Ýó ѳ×áÛ ÉÇÝ»Éáõ áõݳÛÝ ÷³÷³ùÇ Ù¿ç Ëï³Ý³Éáí: ºñµ Ëáõë³÷áõÙ »ë ûñáõÃÇõÝÝ»ñǹ ѳٳñ Ýáõ³ëï³óáõ³Í áõ ³ñѳٳñÑáõ³Í ÉÇÝ»Éáõó, Ûëï³Ï ¿ª áñ Çëϳå¿ë ËáݳñÑ ã»ë, á°ã ¿É Ù»é³Íª ³ß˳ñÑÇÝ, »õ á°ã ¿É §³ß˳ñÑÁ ˳ãáõ³Í ù»½ ѳٳñ¦ (¶³Õ 6, 14): ÈëÇñ Ëûëùë »õ ϳñ»õáñáõÃÇõÝ ã»ë ÁÝͳÛÇ Ù³ñ¹Ï³Ýó ï³ëÝ»³Ï ѳ½³ñ³õáñ Ëûëù»ñÇÝ: ÜáÛÝÇëÏ »Ã¿ Ñݳñ³õáñ ³Ù»Ý³ã³ñ³Õ¿ï µ³Ùµ³ë³ÝùÝ»ñÝ áõÕÕ»Ý ùá ¹¿Ù, ÇÝãá±í ÏÁ ϳñáÕ³Ý³Ý íݳë»É ù»½: Ø¿Ï Ù³½ ³Ý·³Ù ÏÁ ϳñáճݳ±Ý ËÉ»É ·ÉËÇó¹: 3. ÎÍáõ Ëûëù»ñÇÝ Ç Éáõñ ËéáíõáõÙ ¿ ëÇñïÁ Ýñ³ª áí ãÇ å³ÑáõÙ Çñ ëÇñïÁ ³Ù÷á÷áõû³Ý Ù¿ç »õ ÇÝÓ ÝáÛÝå¿ë ï»õ³å¿ë ãáõÝÇ Çñ ³ãù»ñÇ ³é³ç: ØÇÝã¹»é áí íëï³ÑáõÙ ¿ ÇÝÓª ã·áñÍ»Éáí Çñ ë»÷³Ï³Ý ϳñÍÇùÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, ãÇ ë³ñë³÷áõÙ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó: ºë »Ù ¹³ï³õáñÁ »õ Û³ÛïÝÇ »Ý ÇÝÓ µáÉáñ ·³ÕïÝÇùÝ»ñÁ, ׳ݳãáõÙ »Ù ·áñÍÇ ÁÝóóùÁ, ·Çï»Ùª ÿ áí ϳï³ñ»ó ³ÝÃáÛɳïñ»ÉÇ ³ñ³ñùÁ »õ ÿ áí Ïñ»ó å³ïÇÅÁ: øá ¹¿Ù ÑÝã³Í Ëûëù»ñÁ ·³ÉÇë »Ý ÇÝÓÝÇó, ¹¿åù»ñÁ å³ï³ÑáõÙ »Ý ÇÙ ÃáÛÉïõáõû³Ùµ, áñå¿ë½Ç §Û³ÛïÝÇ ¹³éÝ³Ý ËáñÑáõñ¹Ý»ñÁ µ³½áõÙ ëñï»ñǦ (ÔÏë 2, 35): ºë ÏÁ ¹³ï»Ù ³Ýûñ¿ÝÇÝ áõ ³ÝÙ»ÕÇÝ, µ³Ûó ݳ˻õ³é³ç ϳٻÝáõÙ »Ù ͳÍáõÏ ¹³ï³ëï³Ýáí ÷áñÓ»É »°õ Ù¿ÏÇÝ »°õ ÙÇõëÇÝ: 4. سñ¹Ï³Ýó íϳÛáõÃÇõÝÁ Û³×³Ë ãÇ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÙ Çñ³Ï³Ýáõû³ÝÝ áõ ×ßÙ³ñïáõû³ÝÁ, ÙÇÝã¹»é ÇÙ ¹³ï³ëï³ÝÁ ×ßÙ³ñÇï ¿, ³Ý˳Ëï áõ ³ÝÛ»ïëÏáã»ÉÇ: ´³Ûó ³ÛÝ Ý³»õ ͳÍáõÏ ¿ »õ ß³ï ùã»ñÇÝ ¿ Û³ÛïÝõáõÙ, ³ÛÝ ¿Éª µ³ó³éÇÏ ¹¿åù»ñáõÙ: ê³Ï³ÛÝ ãÇ ë˳ÉõáõÙ »ñµ»ù – ë³ ³ÝÑݳñÇÝ ¿ – ÝáÛÝÇëÏ »ñµ ³Û¹åÇëÇÝ ¿ ÃõáõÙ áñáß © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

82

ÛÇÙ³ñÝ»ñÇ: гñÏ ¿, áõñ»ÙÝ, áñ ÇÙ í×ÇéÝ»ñÇÝ ¹ÇÙ»ë »õ ãÑÇÙÝáõ»ë ë»÷³Ï³Ý ϳñÍÇùÝ»ñǹ íñ³Û: ²ñ¹³ñÁ ãÇ ÏáñóÝáõÙ Çñ Ñá·áõ ˳ճÕáõÃÇõÝÁ, ÇÝã ¿É å³ï³ÑÇ Çñ»Ý: ºõ ÿ»õ å³ï³ÑáõÙ »Ý ÇÝã ÇÝ㠳ݳñ¹³ñáõÃÇõÝÝ»ñ, ß³ï áõß³¹ñáõÃÇõÝ ãÇ ¹³ñÓÝáõÙ ¹ñ³Ýó: ´³Ûó »õ áã ÇëÏ áõñ³Ë³ÝáõÙ ¿ áõݳÛݳÙïûñ¿Ý, »Ã¿ Çñ³Ï³Ý ÷³ëï»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³Û ³ñ¹³ñ³óõáõÙ ¿ ³ÛÉáó ÏáÕÙÇó: àñáíÑ»ï»õ ËáñÑáõÙ ¿, áñ §»ë »Ù ùÝÝáõÙ ëñï»ñÝ áõ »ñÇϳÙÝ»ñÁ¦ (êÕÙ 7, 10), áñ ã»Ù ¹³ïáõÙ Áëï Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñï³ùÇÝ »ñ»õáÛÃÝ»ñÇ: ºõ Û³×³Ë Û³Ýó³õáñ »Ù ë»åáõÙ Ù¿ÏÇÝ, áñÁ Ù³ñ¹Ï³Ýó ѳٳӳÛÝ ³ñųÝÇ ¿ ·áí³ë³ÝùÇ: 5. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ, §¹³ï³õáñ ³ñ¹³ñ, ½ûñ»Õ áõ »ñϳÛݳÙÇï¦ (êÕÙ 7, 12), áñ ׳ݳãáõÙ »ë Ù³ñ¹Ï³Ýó ïϳñáõÃÇõÝÝ áõ ѳÏáõÙÁ ¹¿åÇ ã³ñÁ: ¸áõ »ÕÇñ ÇÙ áõÅÝ áõ íëï³ÑáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ÇÝÓ µ³õ³Ï³Ý ã¿ íϳÛáõÃÇõÝÝ ÇÙ ËÕ×Ç: Ú³ÛïÝÇ ¿ ø»½ ³Ù¿Ý µ³Ý, ÙÇÝã¹»é Ç٠׳ݳãáÕ³Ï³Ý ÑáñǽáÝÁ ë³Ñٳݳ÷³Ï ¿: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, å³ñï³õáñ »Ù ËáݳñÑáõ»É ۳ݹÇÙ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ Ç Éáõñ »õ ѳٵ»ñ»É Ñ»½áõû³Ùµ: Ü»ñÇñ ÇÝÓ ·Ãáõû³Ùµª ³ÛÝ µáÉáñ ³Ý·³ÙÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñª áñ ãí³ñáõ»óÇ ³Ûëå¿ë, »õ å³ñ·»õÇñ ÇÝÓ ßÝáñÑÁ ٻͳ·áÛÝ Ñ³Ùµ»ñáõû³Ý: ²Ûá°, ³Ûë Ý»ñáõÙ¹ ëï³Ý³Éáõ ѳٳñ ϳñÇùÝ áõݻ٠³õ»ÉÇ øá Ù»Í áÕáñÙáõû³Ýª ù³Ý ÇÙ Û³õ³ÏÝáï ³ñ¹³ñ³Ùïáõû³Ý, áñáí ÷áñÓáõÙ »Ù å³ßïå³Ý»É ËÕ×Çë íϳÛáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ËÇÕת áñ ë³Ï³ÛÝ ³ÛÝù³Ý ¿É Ûëï³Ï ï»ë³Ý»ÉÇ ã¿ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ: ø³ÝÇ áñ §»Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ ËÇÕ×ë áãÇÝã ãíϳÛÇ ÇÙ ¹¿Ù, ëñ³Ýáí ã»Ù ϳñáÕ ³ñ¹³ñ Ýϳï»É ³ÝÓë¦ (1Îñ 4, 4), áñáíÑ»ï»õ ³é³Ýó áÕáñÙáõû³Ý¹ª áã áù ãÇ Ï³ñáÕ ³ñ¹³ñ³Ý³É øá ³é³ç: ¶ÈàôÊ Ê¾. ÎðºÈ ܺÔàôÂÆôÜܺðÀ Ú²ôÆîºÜ²Î²Ü κ²ÜøÆ Ð²Ø²ð

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, »ï ÙÇ° ÁÝÏñÏÇñ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ ³é³ç, áñáÝù Û³ÝÓÝ »ë ³é»É ëÇñáÛë ѳٳñ, »õ ÙÇ° Ûáõë³ÉùáõÇñ Áݹٿç Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ³ÛÉ ÇÝã ¿É å³ï³ÑǪ ù³ç³É»ñáõÇñ áõ ÙËÇóñáõÇñ ËáëïÙ³Ýë ³ÏÝϳÉáõû³Ùµ: ºë ÙdzÛÝ Ï³ñáÕ »Ù í³ñÓ³ïñ»É ù»½ ·»ñÇí»ñª ù³Ý µáÉáñ Ï»ñå»ñÝ áõ ã³÷»ñÁ: ØÇßï 㿪 áñ ×Ýßáõ³Í »ë ÙݳÉáõ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ µ»é³Ý ï³Ï, »õ ÙÇßï 㿪 áñ Ïñ»Éáõ »ë íßï»ñ: êå³ëÇñ ÙÇ ùÇã »õ ÏÁ ï»ëÝ»ë ³õ³ñïÁ µáÉáñ ã³ñÇùÝ»ñÇ: ÎÁ ·³Û ³ÛÝ å³ÑÁ, »ñµ ÏÁ í»ñç³Ý³Ý µáÉáñ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÁ: гõ³ï³°, ãÝãÇÝ áõ áãÇÝã ¿ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ³ÝóÝáõÙ ¿ ųٳݳÏÇ Ñ»ï:

2. ÆÝã ³ÝáõÙ »ëª ³ñ³° ɳõ³·áÛÝ Ï»ñåáí, ѳõ³ï³ñÙáõû³Ùµ ³ß˳ïÇñ ³Û·áõë Ù¿ç. »°ë ÏÁ ÉÇݻ٠ùá í³ñÓÁ: ¶ñÇ°ñ, ϳñ¹³°, »ñ·Ç°ñ, ѳé³ãÇ°ñ, ÉéÇ°ñ, ³ÕûÃÇ°ñ, ù³çáõû³Ùµ ÏñÇ°ñ ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ. Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÝ ³ÝϳëÏ³Í ³ñųÝÇ ¿ ³ÛëåÇëÇ »õ ¹»°é ³õ»ÉÇ Í³Ýñ å³Ûù³ñÝ»ñÇ: ʳճÕáõÃÇõÝÁ ÏÁ ·³Û ³ÛÝ ûñÁª áñ ÇÝÓ ¿ ÙdzÛÝ Û³ÛïÝÇ: ºõ ³ÛÝų٠ãÇ ÉÇÝÇ ³ÛÉ»õë ûñ áõ ·Çß»ñª ÇÝãå¿ë Ý»ñÏ³Û Å³Ù³Ý³ÏáõÙ, ³ÛÉ ³ÝÙ³Ûñ³Ùáõï ÉáÛë, ³Ýí»ñç ׳׳Ýã, ϳÛáõÝ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝ »õ ³å³Ñáí ѳݷÇëï: ²ÛÝų٠³ÛÉ»õë ã»ë ³ëÇ. §à±í Ïþ³½³ïÇ ÇÝÓ ³Ûë Ù³Ñϳݳóáõ íÇ׳ÏÇó¦ (ÐéÙ 7, 24), »õ á°ã ¿É Ïþ³Õ³Õ³Ï»ë. §²õ³¯Õ, »ñϳñáõÙ ¿ ³ùëáñë »ñÏñÇ íñ³Û¦ (êÕÙ 119, 5), áñáíÑ»ï»õ §Ù³ÑÁ ÏÁ ÏáñͳÝáõǦ (ºë 25, 8) »õ ÷ñÏáõÃÇõÝÁ ³ÝûñÇ ÏÁ ÉÇÝÇ. áã Ù¿Ï ï³é³å³Ýù, ³ÛÉ Ï³ï³ñ»³É ½áõ³ñÃáõÃÇõÝ »õ ù³Õóñ áõ ·»Õ»óÇÏ ÁÝÏ»ñáõÃÇõÝ êñµ»ñÇ Ñ»ï: 3. ºÃ¿ ï»ëÝ¿Çñ êñµ»ñÇ ÷³éùÁ ºñÏÝùáõÙ, »õ ÿ ÇÝãåÇëÇ Ñ³Ý·ëïÇ Ù¿ç »Ý Ññ×õáõÙ ³ÛÅÙ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ÙÇ Å³Ù³Ý³Ï ³ñѳٳñѳÝùÝ»ñ ¿ÇÝ ÙdzÛÝ ÁݹáõÝáõÙ »õ ³Ý³ñÅ³Ý Ñ³Ù³ñõáõÙ ³åñ»Éáõ, ³ÝϳëÏ³Í ÏÁ ËáݳñÑáõ¿Çñ ÙÇÝã»õ Ñݳñ³õáñ í»ñçÇÝ ë³ÑÙ³ÝÁ, ÏÁ ݳËÁÝïñ¿Çñ »ÝÃ³Ï³Û ÉÇÝ»É µáÉáñÇݪ ù³Ý ·»ñ³¹³ë ÝáÛÝÇëÏ Ù¿Ï Ñá·áõ: ÆÝãå¿ë ݳ»õ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

83

ã¿Çñ ï»Ýã³Û í³Û»É»Éáõ »ñç³ÝÇÏ ûñ»ñ ³Ûë Ï»³ÝùáõÙ, ³ÛÉ ÏÁ ÷³÷³ù¿Çñ ï³é³å»É Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛ, »õ ß³Ñ ÏÁ Ýϳï¿Çñ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ù¿ç áãÇÝã ѳٳñáõ»É¹: 4. ²¯Ñ, »Ã¿ ׳߳ϿÇñ ³Ûë ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ëñ³Ýù ³ñÙ³ï³Ý³ÛÇÝ ëñïǹ ËáñùáõÙ, ÇÝã忱ë ÏÁ ϳñáճݳÛÇñ ï³Ï³õÇÝ ¹Å·áÑ»É: ØDZÿ ³ñ¹³ñ áõ í³Û»É 㿪 áñ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇ Ñ³Ù³ñ Ïñ»ë ͳÝñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ: âÝãÇÝ áõ ³ÝÛÇß³ñÅ³Ý ÇñáÕáõÃÇõÝ ã¿ ²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ ëï³Ý³É ϳ٠ÏáñóÝ»ÉÁ:

¸¿åÇ í»ñ, ¹¿åÇ ºñÏÇÝù µ³ñÓñ³óñáõ ѳۻ³óù¹. ï»°ë ÇÝÓ »õ ÇÙ µáÉáñ êñµ»ñÇÝ, áñ ÇÝÓ Ñ»ï »Ý: ºñÏñÇ íñ³Û ÙÕ»óÇÝ ¹³éÝ áõ ¹³Å³Ý å³Ûù³ñÝ»ñ, ÙÇÝã ³ÛÅÙ í³Û»ÉáõÙ »Ý, ³ÛÅÙ ÙËÇóñáõ³Í »Ý, ³ÛÅ٠ѳݷëï³ÝáõÙ »Ý »õ ÇÝÓ Ñ»ï Û³õÇï»³Ý ÙݳÉáõ »Ý Ðûñë ²ñù³ÛáõÃÇõÝáõÙ: ¶ÈàôÊ ÊÀ. Ú²ôÆîºÜ²Î²Ü ºð²ÜàôÂÆôÜÜ àô ²Úê κ²ÜøÆ ÊºÔÖàôÂÆôÜܺðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. à¯í »ñ³Ý³õ¿ï µÝ³Ï³í³Ûñ í»ñÇÝ ²ñù³Ûáõû³Ý, á¯í ßáÕ³ñÓ³Ï ûñ Û³õÇï»Ýáõû³Ý, ³ÝÙ³Ûñ³Ùáõï, ·»ñ³·áÛÝ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÇó ׳鳷³ÛÃáõ³Í. ûñ Û³ñ³½áõ³ñÃ, ÙÇßï ³å³Ñáí áõ ³Ý÷á÷áË: ²¯Ñ, »ñ³ÝÇ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ Í³·³Í ÉÇÝ¿ñ ³Û¹ ûñÁ, »õ ³Ûë µáÉáñ í³Õ³ÝóáõÏ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ Ù³Ûñ Ùï³Í ÉÇÝ¿ÇÝ: ²Û¹ ·»Õ»óÇÏ ûñÝ ³ñ¹¿Ý ÷³ÛÉáõÙ ¿ êñµ»ñÇ Ñ³Ù³ñ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý å³Ûͳéáõû³Ùµ: ºñÏñ³µÝ³Ï ³ùëáñ³Ï³ÝÝ»ñë »Ýù ÙdzÛݪ áñ ÝßÙ³ñáõÙ »Ýù ³ÛÝ Ñ»éáõÇó, ѳۻɳÛÇÝ óáɳóٳٵ ϳñÍ»ë: 2. ºñÏݳù³Õ³ù³óÇÝ»ñÁ ׳߳ÏáõÙ »Ý ù³ÕóñáõÃÇõÝÝ ³Û¹ ûñáõ³Û, ÙÇÝã ºõ³ÛÇ ³ùëáñ³Ï³Ý áñ¹ÇÝ»ñÁ ѳé³ãáõÙ »Ýª ÿ Ý»ñÏ³Û ³Ûë Ï»³ÝùÁ ¹³éÝ ¿ áõ ï³Å³Ý³ÉÇ: §Ü»ñÏ³Û Ï»³ÝùÇ ûñ»ñÁ ë³Ï³õ³ÃÇõ »Ý, ÉÇ ïñïÙáõû³Ùµ, íßï»ñáí áõ ³ÝÓÏáõû³Ùµ¦ (Ìݹ 47, 9; ÄáÕ 2, 23), áñáÝóáõÙ Ù³ñ¹ ³å³Ï³ÝõáõÙ ¿ µ³½áõÙ Ù»Õù»ñáí, ßÕóÛáõ³Í ¿ µ³½áõÙ Ïñù»ñáí, ×Ýßáõ³Íª í³Ë»ñáí, ³ÝÃÇõ Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç Ïáñ³Í, á°ã ë³Ï³õ Ñ»ï³ùñùñáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ óñáõ³Í, µ³½áõÙ áõݳÛÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç ÁÝÏÕÙáõ³Í, ³Ù¿Ý ù³Ûɳ÷áËÇ ë˳ÉÝ»ñáí ßñç³å³ïáõ³Í, ³Ýѳٳñ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç ëå³éáõ³Í, ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ µ»é³Ý Ý»ñùáÛ Ïùáõ³Í, ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇ Ñ³×áÛ³ÙáÉáõÃÇõÝÇó ã³ñã³ñáõ³Í »õ ³Ýí»ñç³Ý³ÉÇ Ï³ñÇùÝ»ñÇó ï³Ýçáõ³Í: 3. ²¯Ñ, »±ñµ »Ý í»ñç³Ý³Éáõ ³Ûë ã³ñÇùÝ»ñÁ, »±ñµ »Ù ³½³ïáõ»Éáõ Ïñù»ñÇ Ãßáõ³é ëïñÏáõÃÇõÝÇó. »±ñµ »Ù, î¿ñ, ÛÇß»Éáõ ÙdzÛÝ ø»½. »±ñµ »Ù ϳï³ñ»É³å¿ë »ñç³ÝÇÏ ÉÇÝ»Éáõ ø»½ÝáõÙ. »±ñµ ¿ ÁÝóóùë Ù³ùñáõ»Éáõ Ñá·»õáñ áõ Ù³ñÙݳõáñ µáÉáñ ËáãÁݹáïÝ»ñÇó. »±ñµ »Ù áõݻݳÉáõ ˳ճÕáõÃÇõÝ Ï³ÛáõÝ, ³ÝËéáí áõ ³å³Ñáí, ˳ճÕáõÃÇõÝ Ý»ñùáõëï »õ ³ñï³ùáõëï. »±ñµ í»ñçÇí»ñçáÛ ÏÁ ï»ëݻ٠ø»½, ÚÇëá¯õë, »õ »±ñµ ÏÁ Ñdzݳ٠²ñù³Ûáõû³Ý¹ ÷³éùáí. »±ñµ ÏÁ ÉÇÝ»ë ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ³Ù¿Ý ÇÝã ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ. »±ñµ ÏÁ ÉÇݻ٠ø»½ Ñ»ï ²ñù³Ûáõû³Ý¹ Ù¿ç, áñ §ÁÝïñ»³ÉÝ»ñǹ ѳٳñ å³ïñ³ëï»É »ë ³ß˳ñÑÇ ³ñ³ñáõÙÇó Ç í»ñ¦ (Øïà 25, 34): ºë Éùáõ³Í »Ù ³Ûëï»Õ, Ë»Õ× áõ ó÷³é³Ï³Ý »Ù ³Ûë ûï³ñ »ñÏñáõÙ, áõñ ûñ áõ ·Çß»ñ Û³éÝáõÙ »Ý ÇÙ ¹¿Ù Ù»Í³Ù»Í Ù³ñï»ñ áõ ѳϳé³ÏáõÃÇõÝÝ»ñ: 4. ØËÇóñÇñ ³ùëáñë, ¹³ñÙ³ÝÇñ íÇßïë, áñáíÑ»ï»õ µáÉáñ ÷³÷³ùÝ»ñë ¹¿åÇ ø»½ »Ý áõÕÕáõ³Í ÙdzÛÝ: ÆÝã ³Ûë ³ß˳ñÑÁ ÝáõÇñáõÙ ¿ ǵñ»õ ë÷á÷³Ýù, µ»é ¿ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ áõ ͳÝñáõÃÇõÝ: γٻÝáõÙ »Ù ï»ëÝ»É ø»½, µ³Ûó ã»Ù ϳñáÕ³ÝáõÙ. ϳٻÝáõÙ »Ù ÁÝÏÕÙáõ»É »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç, µ³Ûó ßÕóÛáõÙ »Ý ÇÝÓ »ñÏñ³ÛÇÝÝ áõ ãë³ÝÓáõ³Í Ïñù»ñÁ. ϳٻÝáõÙ »Ù ³Ù¿Ý ÇÝãÇó ·»ñÇí»ñ µ³ñÓñ³Ý³É Ñá·Çáí, µ³Ûó Ù³ñÙÇÝÁ ϳÙùÇë ѳϳé³Ï ѳñϳ¹ñáõÙ ¿ ÇÝÓ »ÝÃ³Ï³Û ÙÝ³É Çñ ϳñÇùÝ»ñÇÝ: ²ÛëåÇëáí »ëª Ë»Õ× Ãßáõ³éë, © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

84

å³Ûù³ñáõÙ »Ù ÇÝùë ÇÙ ¹¿Ù, ͳÝñ³Í³Ýñ µ»é »Ù ÇÝùë ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ, áñáíÑ»ï»õ Ñá·Çáí ϳٻÝáõÙ »Ù í»ñ ѳٵ³éݳÉ, ÙÇÝã Ù³ñÙÇÝÁ ù³ßáõÙ ¿ ÇÝÓ ¹¿åÇ Ý»ñù»õ: 5. ²¯Ñ, áñù³Ý »Ù ï³é³åáõÙª »ñµ ËáñÑñ¹³ÍáõÙ »Ù »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç »õ ÇëÏáÛÝ Ù³ñÙݳõáñ Ùïù»ñÁ ͳé³ÝáõÙ »Ý ³ÕûÃáÕ ÙïùÇë ³é³ç: ²ëïáõ³Í ÇÙ, §ÙÇ° Ñ»é³óÇñ ÇÝÓÝÇó¦ (êÕÙ 70, 12) »õ §µ³ñϳݳÉáí ÙÇ° ÉùÇñ ÇÝÓª ͳé³Ûǹ¦ (êÕÙ 26, 9): §ÂáÕ ³Ñ»Õ³·áã Ùïñ³Ï»Ý ÷³ÛɳÏÝ»ñ¹ »õ óÇñáõó³Ý ³Ý»Ý ³Ûë »ñ»õ³Ï³Û³Ï³Ý å³ïÏ»ñÝ»ñÁ. Ýǽ³ÏÝ»ñáí¹ Ñ³ñáõ³ÍÇñ áõ ß³Ýóѳñ ÏáñͳÝÇñ ÃßݳÙáõ Û³ñáõó³Í å³ïñ³ÝùÝ»ñÁ¦ (êÕÙ 143, 6): ø»½ÝáõÙ

³Ù÷á÷Çñ µáÉáñ ½·³óáõÙÝ»ñë, ³ÛÝå¿ë ³ñ³ª áñ Ùáé³óáõû³Ý Ù³ïݻ٠»ñÏñ³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ïáõñ ÇÝÓ ½ûñáõÃÇõÝ ³ñѳٳñÑ»Éáõ, ³ÝÙÇç³å¿ë ѳϳѳñáõ³Í ï³Éáõ »õ ÇÝÓÝÇó ¹áõñë Ý»ï»Éáõ Ïñù»ñÇ Û³Ý¹áõ·Ý å³ñï³¹ñáõÙÝ»ñÁ: ¼ûñ³íÇ· »ÕÇñ ÇÝÓ, ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý, áñå¿ë½Ç áã Ù¿Ï áõݳÛÝáõÃÇõÝ ãϳñáÕ³Ý³Û ÑÙ³Û»É ÇÝÓ Ï³Ù Ññ³åáõñ»É: º°Ï, »ñÏݳÛÇÝ ø³ÕóñáõÃÇõÝ, »õ ÃáÕ áñ ³ÝÙ³ùñáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³Ý¿³Ý³Ý ѳۻ³óùǹ ³é³ç: Ü»ñÇñ ÇÝÓ »õ ·Ã³é³ï »ÕÇñ Ç٠ѳݹ¿å, »Ã¿ ³ÕûÃùÝ»ñÇ å³ÑÇÝ ÙÇïùë ï³ñõáõÙ ¿ ³°ÛÉ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáí: Êáëïáí³ÝáõÙ »Ù ³ÝÏ»ÕÍûñ¿Ýª áñ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ³ÛÉ»õë ëáíáñáõÃÇõÝ ¿ ¹³ñÓ»É óñáõ³Í ³ÕûûÉÁ: Þ³ï ³Ý·³Ù ³ÛÝï»Õ ã»Ùª áõñ Ù³ñÙÝáí »Ù, áïùÇ Ï³Ý·Ý³Í Ï³Ù Ýëï³Í, ³ÛÉ ³õ»ÉÇ ³ÛÝï»Õª áõñ ó÷³éáõÙ »Ý Ùïù»ñë: ²ÛÝï»Õ »Ùª áõñ »Ý Ùïù»ñë, ÇëÏ ÙÇïùë ³ÛÝï»Õ ¿ª áõñ ÇÝÓ ëÇñ»ÉÇ ³é³ñÏ³Ý ¿ ϳ٠³ÝÓÁ: ºõ ÇëÏáÛÝ ÙïùÇë Ý»ñϳ۳ÝáõÙ ¿ ³Ûݪ ÇÝãÁ Ó·áõÙ ¿ ÇÝÓ Ï³Ù ÇÝãÁ ѳ׻ÉÇ ¿ ÇÝÓ Áëï µÝáõû³Ý »õ Áëï ëáíáñáõû³Ý: 6. ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝ, ³ë³óÇñ µ³ó³Û³Ûï. §àõñ Ó»ñ ·³ÝÓÝ ¿, ³ÛÝï»Õ ÏÁ ÉÇÝÇ Ý³»õ Ó»ñ ëÇñïÁ¦ (Øïà 6, 21): ºÃ¿ ëÇñáõÙ »Ù ºñÏÇÝùÁ, ëÇñáí áõ Ûûųñáõû³Ùµ Ùï³ÍáõÙ »Ù »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç. »Ã¿ ëÇñáõÙ »Ù ³ß˳ñÑÁ, ѳ٠»Ù ³éÝáõÙ ³ß˳ñѳÛÇÝ í³Û»ÉùÝ»ñÇó ÙdzÛÝ »õ ïñïÙáõÙ »Ù ³ß˳ñѳÛÇÝ ³ÝÛ³çáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ. »Ã¿ ݳËÁÝïñáõÙ »Ù Ù³ñÙÇÝÁ, Û³×³Ë »ñ»õ³Ï³ÛáõÙ »Ù µ³Ý»ñ, áñ í»ñ³µ»ñõáõÙ »Ý Ù³ñÙÝÇÝ. »Ã¿ ·»ñ³¹³ëáõÙ »Ù Ñá·ÇÝ, ÑÙ³Ûùáí »Ù ËáñÑñ¹³ÍáõÙ Ñá·»õáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ßáõñç. »Ã¿ ëÇñáõÙ »Ù ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý, ѳ×áÛùáí »Ù ËûëáõÙ Ýñ³ ßáõñç »õ ÉëáõÙ áõñÇßÝ»ñÇ Ëûëù»ñÁ ÙÇ»õÝáÛÝ ÝÇõÃÇ Ù³ëÇÝ. ݳ»õ ïáõÝ »Ù ï³ÝáõÙ ÇÝÓ Ñ»ï Ýñ³ ÛÇß³ï³ÏÁ: ´³Ûó »ñ³Ý»ÉÇ ¿ ³ÛÝ Ù³ñ¹Á, î¿ñ, áñÝ Ç ë¿ñ øá Ññ³Å³ñõáõÙ ¿ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó, ë³ÝӳѳñáõÙ ¿ µÝáõÃÇõÝÁ »õ Ñá·áõ »é³Ý¹áí ÏáñͳÝáõÙ Ù³ñÙÝÇ ó³ÝϳëÇñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, Ûëï³Ï Ùïùáí Ù³ùñ³÷³ÛÉ ³ÕûÃù ø»½ ÁÝÍ³Û»É Ï³ñáճݳÉáõ »õ Ññ»ßï³Ï³ÛÇÝ ûñÑÝ»ñ·áÕ ËÙµ»ñÇÝ ÙdzݳÉáõÝ ³ñųÝÇ ·ïÝáõ»Éáõ ѳٳñ, Ý»ñùáõëï áõ ³ñï³ùáõëï Ñ»é³Ý³Éáí »ñÏñ³ÛÇÝ Ñ³×áÛ³ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÇó: ¶ÈàôÊ ÊÂ. Ú²ôÆîºÜ²Î²Ü κ²ÜøÆ ö²ö²øÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï ÇÙ, »ñµ ù»½ÝáõÙ ½·áõÙ »ë Ç í»ñáõëï ³ñͳñÍáõ»ÉÁ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý »ñ³Ýáõû³Ý ÷³÷³ùÇ »õ ϳٻÝáõÙ »ë ³½³ïáõ»É ³Ûë Ù³Ñϳݳóáõ íÇ׳ÏÇóª ³Ý÷á÷áË áõ ³ÝÝáõ³½ ÷³éùÇë ׳鳷³ÛÃáõÙáí Û³·»Ý³Éáõ ѳٳñ, ÁݹɳÛÝÇñ ëÇñï¹ »õ í³é ϳñûïáí ÁݹáõÝÇñ ³Ûë ëáõñµ Ý»ñßÝãáõÙÁ: ºñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõݹ Û³ÛïÝÇñ ·»ñ³·áÛÝ ´³ñáõû³ÝÁ, áñ ³Ûëù³¯Ý ·Ãáõû³Ùµ ¿ í³ñõáõÙ ù»½ Ñ»ï, ³Ûó»ÉáõÙ ¿ ù»½ ϳñ»Ïó³Ýùáí, Ëñ³ËáõëáõÙ, û·ÝáõÙ, áñå¿ë½Ç ïϳñáõû³Ý¹ å³ï׳éáí ãѳÏáõ»ë ¹¿åÇ »ñÏñ³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ²Ûë ßÝáñÑÁ ã»ë ëï³ÝáõÙ áñå¿ë í³ñÓ³ïñáõÃÇõÝ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÇó¹ ϳ٠ç³Ýù»ñÇó¹ Ù¿ÏÇ ÷á˳ñ¿Ý, ³ÛÉ ïñõáõÙ ¿ ù»½ ǵñ»õ ÓñÇ å³ñ·»õ, ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ý³Ë³ËݳÙáõû³Ý ÏáÕÙÇó, áñå¿ë½Ç ³é³ç³¹ÇÙ»ë ³é³ùÇÝáõû³Ý ³ëå³ñ¿½áõÙ, ٻͳ·áÛÝ ËáݳñÑáõû³Ùµ å³ïñ³ëïáõ»ë ·³ÉÇù å³Ûù³ñÝ»ñÇÝ, ÇÝÓ ³å³õÇÝ»ë ëñïǹ ³ÙµáÕç ·áñáíáí »õ í×éáñáß Ï³Ùùáí ͳé³Û»ë ÇÝÓ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

85

2. àñ¹»³Ï, Ïñ³ÏÝ ³ÛñáõÙ ¿, µ³Ûó µáóÁ ãÇ µ³ñÓñ³ÝáõÙ ³é³Ýó ÍËÇ: ÜÙ³ÝûñÇÝ³Ï Ï»ñåáí, áÙ³Ýù í³éõáõÙ »Ý »ñÏݳÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÷³÷³ùáí, ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ ³½³ï ã»Ý Ù³ñÙÝÇ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇó: лï»õ³ÝùáõÙ, ÇÙ ÷³éùÇ Ñ³Ù³ñ ã¿ ÙdzÛݪ áñ ϳï³ñáõÙ »Ý Çñ»Ýó ³ÕûÃùÝ»ñÁ: ²ÛëåÇëÇÝ ¿ ݳ»õ ùá å³ñ³·³Ý, áñ ͳÝñ ¿ ÏßéáõÙ áõë»ñǹ: ²Ûá°, áñáíÑ»ï»õ Ù³ùáõñ áõ ϳï³ñ»³É ã¿ ³Ûݪ áñÇÝ Ë³éÝáõ³Í »Ý ³ÝÓÝ³Ï³Ý ß³ÑÝ áõ »ë³ëÇñáõÃÇõÝÁ: 3. ºñµ»ù ÙÇ° ËݹñÇñ ³Ûݪ ÇÝã ѳ׻ÉÇ ¿ ù»½ áõ Û³ñÙ³ñ³õ¿ï, ³ÛÉ ³Ûݪ ÇÝã ѳٳå³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ ϳÙùÇë »õ áõÕÕáõ³Í ¿ ÷³éùÇë Ù»Íí³Û»Éãáõû³ÝÁ, áñáíÑ»ï»õ »Ã¿ ÇÙ³ëïáõû³Ùµ Ùï³Í»ë, µáÉáñ ÷³÷³ùÝ»ñ¹ »õ ÷³÷³ù»ÉÇ ³Ù¿Ý µ³Ý ÏÁ ëïáñ³¹³ë»ë ϳÙùÇë í×ÇéÝ»ñÇÝ: Ú³ÛïÝÇ »Ý ÇÝÓ ÷³÷³ùÝ»ñ¹, ÉëáõÙ »Ù ۳׳˳ÏÇ Ñ³é³ã³ÝùÝ»ñ¹: γٻÝáõÙ »ë ³ñ¹¿Ý ÇëÏ ÉÇÝ»É §²ëïÍáÛ áñ¹ÇÝ»ñÇ ÷³éùÇ ³½³ïáõû³Ý Ù¿ç¦ (ÐéÙ 8, 21): ²ñ¹¿Ý ѳÙï»ëáõÙ »ë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý µÝ³Ï³í³ÛñÇ »õ Û³ñ³½áõ³ñà »ñÏݳÛÇÝ Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ Ý³Ë³×³ß³ÏÝ»ñÁ, µ³Ûó ųÙÁ ¹»é ãÇ ÑÝã»É: î³Ï³õÇÝ Å³ÙÝ ¿ å³Ûù³ñÇ, Ûá·Ýáõû³Ý áõ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ: ´³ÕÓ³ÝùÝ áõÝ»ë ·»ñ³·áÛÝ ´³ñÇùáí Û³·»Ý³Éáõ, µ³Ûó ³é³ÛÅÙ å³ïñ³ëï ã»ë ÈáÛëÇÝ ÙdzݳÉáõ: ºë »Ù ·»ñ³·áÛÝ ´³ñÇùÁ, §ëå³ëÇñ ÇÝÓª ÙÇÝã»õ ·³Û ó·³õáñáõÃÇõÝë¦ (êá÷ 3, 8; ÔÏë 22, 18): 4. ¸áõ ¹»é å³ñï³õáñ »ë ÷áñÓáõ»É »ñÏñÇ íñ³Û »õ ÏñÃáõ»É ½³Ý³½³Ý »Õ³Ý³ÏÝ»ñáí: Ä³Ù³Ý³Ï ³é Å³Ù³Ý³Ï ÏÁ ëï³Ý³ë ݳ»õ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ, µ³Ûó »ñ³Ýáõû³Ý ÉÇáõÃÇõÝÁ Û³·»Ý³Éáõ ³ëïÇ׳ݪ á°ã: §¼ûñ³õáñ »ÕÇñ áõ ù³ç³ñǦ (2úñ 31, 7), ÇÝãå¿ë ³ß˳ï³ÝùÇ Ù¿çª ³ÛÝå¿ë ¿É µÝáõû³ÝÁ ѳϳé³Ï ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ: гñÏ ¿ª áñ §Ýáñ Ù³ñ¹áí ½·»ëï³õáñáõ»ë¦ (º÷ë 4, 24) »õ áõñÇß Ù³ñ¹ ¹³éݳë: гñÏ ¿ª áñ Û³×³Ë ½µ³Õáõ»ë ·áñÍ»ñáíª áñáÝù ã¿Çñ Ï³Ù»Ý³Û Ï³ï³ñ»É. ѳñÏ ¿ª áñ Ññ³Å³ñáõ»ë ϳÙùÇó¹: ²Ûݪ ÇÝã ѳ׻ÉÇ ¿ áõñÇßÝ»ñÇݪ ÏÁ ·ïÝÇ Û³çáÕáõÃÇõÝ. ÇÝãÁ ѳ×áÛ ¿ ù»½ª ³é³ç ãÇ ù³ÛÉÇ: ÆÝã áñ Ïþ³ë»Ý áõñÇßÝ»ñÁª ÏÁ ·ïÝÇ ÁݹáõÝ»ÉáõÃÇõÝ. ÇÝã áñ ¹áõ Ïþ³ñï³Û³Ûï»ë ǵñ»õ ϳñÍÇùª Ïþ³ñѳٳñÑáõÇ: àõñÇßÝ»ñÁ ÏÁ Ëݹñ»Ý áõ ÏÁ ëï³Ý³Ý. ¹áõ ÏÁ ѳÛó»ëª ãÁݹáõÝ»Éáí ë³Ï³ÛÝ áãÇÝã: àõñÇßÝ»ñÁ ÏÁ ٻͳñáõ»Ý Ù³ñ¹Ï³Ýó ßñÃáõÝùÝ»ñáõÙ, ùá Ù³ëÇÝ ãÇ ËûëáõÇ ³Ý·³Ù: àõñÇßÝ»ñÁ ÏÁ ½µ³Õ»óÝ»Ý ³ÃáéÝ»ñ áõ å³ßïûÝÝ»ñ, ¹áõ ÙÇÝã¹»é ÏÁ ѳٳñáõ»ë ³ÝåÇï³Ý áÕáñÙ»ÉÇ: 5. ²Ûë µáÉáñÇ Ñ³Ù³ñ µÝáõÃÇõݹ »ñµ»ÙÝ ÏÁ íßï³Ý³Û, »õ ͳÝñ ÏÁ ÏßéÇ áõë»ñǹ Ïñ»ÉÝ ³Ûë ³Ù¿ÝÁ Ééáõû³Ý Ù¿ç: ²Ñ³ ³Ûëå¿ë »õ ÝÙ³ÝûñÇÝ³Ï áõñÇß ÙÇçáóÝ»ñáí »Ý ÷áñÓõáõÙ Ç٠ѳõ³ï³ñÇ٠ͳé³Ý»ñÁ, áñå¿ë½Ç µ³ó³Û³ÛïáõǪ ÿ ³ñ¹»ûù ϳñáÕ³Ýá±õÙ »Ý Ù»ñÅ»É Çñ»Ýó ³ÝÓݳϳÝÁ »õ ÇÝùݳïÇñ³å»ï»É áñ»õ¿ Çñ³íÇ׳ÏáõÙ: ØDZÿ ã»Ý å³ï³ÑáõÙ »ñµ»ÙÝ ¹¿åù»ñ, áñáÝóáõ٠ݳËÁÝïñáõÙ »ë ³õ»ÉÇ Ù»éݻɪ ù³Ý ï»ëÝ»É áõ ѳٵ»ñ»É ϳÙùǹ ѳϳé³Ï ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ٳݳõ³Ý¹ »ñµ Ññ³Ù³ÛõáõÙ ¿ ù»½ ϳï³ñ»É ·áñÍ»ñª áñáÝù ÃõáõÙ »Ý ù»½ ³ÝÇÙ³ëï áõ ³Ýû·áõï: ºõ ù³ÝÇ áñ, »ÝÃ³Ï³Û ÉÇÝ»Éáí, ã»ë ѳٳñÓ³ÏõáõÙ Áݹ¹ÇÙ³Ý³É Ñ»ÕÇݳÏáõû³ÝÁ, ³Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí ¹Åáõ³ñÇÝ ¿ ÃõáõÙ ù»½ Ñݳ½³Ý¹áõû³Ý Ï»³ÝùÁ »õ ³ÝÓÝ³Ï³Ý µáÉáñ ѳÏáõÙÝ»ñ¹ áõ Ó·ïáõÙÝ»ñ¹ ÙÇ ÏáÕÙ ÃáÕÝ»ÉÁ: 6. ´³Ûó Ù¿Ï å³Ñ ËáñÑÇñ, áñ¹»³Ï, ³Ûë µáÉáñ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñǹ åïáõÕÇ, ³Ù¿Ý ÇÝãÇ ßáõï³÷áÛà í³Ë׳ÝÇ »õ ³Ûëù³¯Ý Ù»Í í³ñÓ³ïñáõû³Ý Ù³ëÇÝ: ²Ûëå¿ë í³ñáõ»Éáíª ã»ë ½·³Û µ»é³Ý ͳÝñáõÃÇõÝÁ »õ ѽûñ ë÷á÷³Ýù ÏÁ ëï³Ý³ë ѳٵ»ñáõû³Ý¹ ѳٳñ: ºñÏñÇ íñ³Û ϳÙùÇó¹ Ññ³Å³ñáõ»Éáí, ÏÁ ϳñáճݳë ϳÙù¹ Û³õÇï»³Ý ºñÏÝùáõ٠ϳï³ñ»É: ²ÛÝï»Õ ÏÁ ·ïÝ»ë ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ÏÁ ϳٻݳë, ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ÏÁ ϳñáճݳë ÷³÷³ù»É: ²ÛÝï»Õ ÏÁ ïñáõÇ ù»½ ³Ù¿Ý µ³ñÇù ³é³ïáõû³Ùµ, ³é³Ýó ÏáñóÝ»Éáõ í³ËÇ: ²ÛÝï»Õ, ÇÝÓ Ù¿ÏÁݹÙÇßï ÙdzݳÉáí, ϳÙù¹ »ñµ»ù ãÇ áõÝ»Ý³Û ûï³ñ ϳ٠»ë³å³ßï ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñ:

²ÛÝï»Õ áã áù ãÇ Áݹ¹ÇÙ³Ý³Û ù»½, áã áù ãÇ ïñïÝç³Û ùá ¹¿Ù, áã áù ãÇ ËáãÁݹáïÇ ÁÝóóù¹, áã áù ³ñ·»Éù ãÇ Ñ³Ý¹Çë³Ý³Û ׳ݳå³ñÑǹ: ²Ûɪ ÷³÷³ù»ÉÇ ³Ù¿Ý µ³Ý ÏÁ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

86

Ý»ñÏ³Û³Ý³Û ù»½ Ç ÙdzëÇÝ »õ ÏÁ Û³·»óÝÇ Í³ñ³õ¹ ÉÇáíÇÝ. »õ ¹»°é ³õ»ÉǪ ½»Õٳٵ: ²Ûëï»Õ Ïñ³Í¹ ³ñѳٳñѳÝùÁ ³ÛÝï»Õ ÏÁ ÷áËѳïáõó»Ù ÷³éùáí, ï³é³å³Ýù¹ª Ñá·»½áõ³ñÃáõû³Ý å³ïÙáõ׳Ýáí, »ñÏñÇ íñ³Û í»ñçÇÝ ï»ÕÁ ëÇñáí ½µ³Õ»óÝ»Éáõ¹ ÷á˳ñ¿Ýª ³ñù³Û³Ï³Ý ·³Ñ áõ ·³ÑÇëáÝ Ïþáõݻݳë Û³õ¿ï: ²ÛÝï»Õ ÏÁ Ñéã³ÏáõÇ Ñݳ½³Ý¹áõû³Ý¹ ³ñÅ¿ùÁ, ËÇëï ³å³ß˳ñ³ÝùÁ ÏÁ í³Û»ÉÇ »õ ËáݳñÑ »ÝóϳÛáõÃÇõÝÁ ÏÁ åë³ÏáõÇ ÷³éùáí: 7. ²ÛÅÙ, Ñ»ï»õ³µ³ñ, Ñ»½áõû³Ùµ ËáݳñÑáõÇñ µáÉáñÇ Ó»éùÇ ï³Ï »õ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ÙÇ° ¹³ñÓñáõª ÿ áí ¿ ù»½ ËûëáÕÁ ϳ٠Ññ³Ù³ÛáÕÁ: ´³Ûó ³Ù¿ÝÇó ³õ»ÉǪ áõß³¹Çñ »ÕÇñ, áñ áí ¿É ù»½ÝÇó ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý ËݹñÇ Ï³Ù å³Ñ³ÝçÇ – ÉÇÝÇ ù»½ ٻͳõáñ, ѳõ³ë³ñ ϳ٠ëïáñ³¹³ë – ³Ù¿Ý ÇÝã µ³ñÇ Ùïùáí ÁݹáõÝÇñ »õ ϳï³ñÇñ Ûûųñ ϳÙùáí: ÂáÕ Ù¿ÏÝ ³Ûë ³é³ñÏ³Ý ÷ÝïéÇ, Ù¿Ï áõñÇßݪ ³ÛÝ ÙÇõëÁ. Ù¿ÏÁ ÃáÕ Çñ ÷³éùÝ ³Ûë ÇñáÕáõû³ÝÁ ϳåÇ, »ñÏñáñ¹Áª Ù¿Ï ³ÛÉ ÇñáÕáõû³ÝÁ. ÃáÕ ·áíáõ»Ý Ù³ñ¹ÇÏ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó: ÆÝã í»ñ³µ»ñõáõÙ ¿ ù»½, ÙÇ° áõñ³Ë³óÇñ áã Ù¿Ï µ³ÝÇ Ñ³Ù³ñ, ÙdzÛÝ ÇÝùݳ³ñѳٳñÑٳٵ¹ Ññ×áõÇñ, ݳ»õ Ç٠ϳÙùáí áõ ÷³éùáí: ²Ñ³ ³Ûݪ ÇÝã å³ñï³õáñ »ë ÷³÷³ù»É. áñ ²ëïáõ³Í ÷³é³õáñáõÇ ù»½ÝáõÙ ÙÇßï, Ï»³Ýùǹ ÁÝóóùáõÙ »õ Ù³Ñáõ³Ý¹ å³ÑÇÝ: ¶ÈàôÊ Ì. ìÞî²ÎÆð Ðà¶àô ²ÔúÂøÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ²ëïáõ³Í, êáõñµ гÛñ, ûñÑÝ»³É »ÕÇñ ³ÛÅÙ »õ Û³õÇﻳÝ, áñáíÑ»ï»õ ÇÝãå¿ë ϳٻó³ñª ³ÛÝå¿ë »Õ³õ, »õ ÇÝã ϳٻó³ñª µ³ñÇ ¿: ÂáÕ Í³é³¹ ÙdzÛÝ ø»½ÝáõÙ ·ïÝÇ Çñ áõñ³ËáõÃÇõÝÁ, á°ã ÿ Çñ ³ÝÓáõÙ, »õ á°ã ¿É áõñÇß áñ»õ¿ ÇñáÕáõû³Ý Ù¿ç: àñáíÑ»ï»õ ÙdzÛÝ ¸áõ »ë Çñ³Ï³Ý ËݹáõÃÇõÝÁ, ÛáÛëÝ ÇÙ áõ ÇÙ ¹³÷Ý»åë³ÏÁ, ÇÙ µ»ñÏñ³ÝùÝ áõ ÷³éùÁ: ƱÝã áõݻ٪ »Ã¿ áã ³Ûݪ áñ ëï³ó»É »Ù ø»½ÝÇó, »õ ³ÛÝ ¿Éª ³é³Ýó ³ñųÝÇ ÉÇÝ»Éáõ: ²Ù¿Ý µ³Ý øáÝÝ ¿, ÇÝã ïáõÇñ »õ ÇÝã ϳï³ñ»óÇñ: §Ê»Õ× ³Õù³ï »Ù »ë, »õ Ù³ÝÏáõÃÇõÝÇóë Ç í»ñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñáí ѻջÕáõ³Í¦ (êÕÙ 87, 16), »õ »ñµ»ÙÝ Ñá·Çë ïñïÙáõÙ ¿ ³ñóáõÝùÝ»ñ ѻջÉáõ ³ëïÇ׳Ý, ϳ٠ݻñùáõëï íñ¹áíõáõÙª í»ñ³Ñ³ë Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ å³ï׳éáí: 2. γٻÝáõÙ »Ù í³Û»É»É ˳ճÕáõÃÇõÝ, ѳÛóáõÙ »Ù ø»½ÝÇó ˳ճÕáõÃÇõÝÁ øá áñ¹ÇÝ»ñÇ, áñáÝó ëÝáõÙ »ë ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÉáÛëáí: ºÃ¿ ï³ë ÇÝÓ Ë³Õ³ÕáõÃÇõݹ, »Ã¿ ÉdzóÝ»ë ÇÝÓ ëñµ³µáÛñ Ñá·»½áõ³ñÃáõû³Ùµ, Ñá·Çë ³ÙµáÕçáíÇÝ ÷³é³µ³Ý³Ï³Ý ·áí»ñ·Ç ÏÁ í»ñ³ÍáõÇ, áÕáñÙáõû³Ý¹ áõÕÕáõ³Í: ØÇÝ㠻ÿ Ñ»é³Ý³ë ÇÝÓÝÇó, ÇÝãå¿ë í³ñõáõÙ »ë ۳׳Ë, ã»Ù ϳñáÕ³Ý³Û ³Ý³ñ·»Éù ëÉ³Ý³É å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñǹ ׳ݳå³ñÑáí, ÍÝÏÝ»ñë ÏÁ ͳÉáõ»Ý »õ áÕµ³Éáí ÏáõñÍùë Í»Í»É ÏÁ ÙÝ³Û ÇÝÓ ÙdzÛÝ: àñáíÑ»ï»õ §³Ûëûñ ³ÛÉ»õë »ñ¿Ïáõ³Û å¿ë ã¿, ϳÝûչ ãÇ ÷³ÛÉáõÙ ·ÉËÇë í»ñ»õáõÙ¦ (Úáµ 29, 3), »õ ûõ»ñǹ Ñáí³Ýáõ Ý»ñùáÛ ãÉÇÝ»Éáíª ³Ýå³ßïå³Ý »Ù ï»ëÝáõÙ ÇÝÓ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù: 3. гÛñ ³ñ¹³ñ »õ ÙÇßï ³ñųÝÇ ·áíùÇ, ѳë»É ¿ ͳé³Ûǹ ÷áñÓáõû³Ý Ù³ïÝ»Éáõ ųÙÁ: гÛñ ëÇñ»ÉÇ, ɳõ ¿ áõ µ³ñǪ áñ ³Ûë å³ÑÇë ͳ鳹 ÙÇ ùÇã Ý»ÕáõÃÇõÝ ÏñÇ Ç ë¿ñ øá: гÛñ Û³õ¿ï »ñÏñå³·»ÉÇ, ѳë»É ¿ Ç Û³õÇï»ÝÇó ø»½ Û³ÛïÝÇ Å³ÙÁ, áñ ͳ鳹 áñáß Å³Ù³Ý³Ïáí ³ñï³ùáõëï ÏùáõÇ áõ ÁÝÏ×áõÇ, Ý»ñùáõëï ø»½ Ùdzó³Í ³åñ»É ß³ñáõݳϻÉáí ѳݹ»ñÓ: гñÏ ¿ª áñ ÙÇ ÷áùñÇÏ Å³Ù³Ý³Ï³ÙÇçáóÇ Ñ³Ù³ñ ݳ ³ñѳٳñÑáõÇ, Ýáõ³ëï³óáõÇ áõ ³Ýßù³Ý³Û Ù³ñ¹Ï³Ýó ³é³ç, ã³ñã³ñáõÇ Ïñù»ñÇ µáíáõÙ áõ ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñáõÙ, ø»½ Ñ»ï Ýáñ ÉáÛëÇ ³ñ»õ³Í³·ÇÝ Û³ñáõÃÇõÝ ³éÝ»É »õ »ñÏݳµÝ³Ï ÁÝïñ»³ÉÝ»ñÇ Ñ»ï ÷³é³õáñáõ»É ϳñáճݳÉáõ ѳٳñ: êáõñµ гÛñ, ¸áõ ³Ûëå¿ë ϳñ·³¹ñ»óÇñ áõ ϳٻó³ñ, »õ ÇÝã Ññ³Ù³Û»óÇñª ϳï³ñáõ»ó: 4. ²Ûá°, ë³° ¿ ³ÛÝ ßÝáñÑÁª áñ å³ñ·»õáõÙ »ë ³Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇ áñ¹ÇÝ»ñǹ. íßï³Ïñ»É »õ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ »ÝóñÏáõ»É ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙª »ñµ »õ áõÙ ÙÇçáóáí ÏÁ ϳٻݳë: ºñÏñÇ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

87

íñ³Û áãÇÝã ãÇ å³ï³ÑáõÙ ³é³Ýó øá ϳÙùÇ, ³é³Ýó ݳ˳ËݳÙáõû³Ý¹ »õ ³é³Ýó áñ»õ¿ ÇÙ³ëïÇ: §È³õ ¿, î¿ñ, áñ ËáݳñÑ»óÝáõÙ »ë ÇÝÓ, áñå¿ë½Ç ëáíáñ»Ù ϳï³ñ»É ϳÙù¹¦ (êÕÙ 118, 71), »õ áñå¿ë½Ç ³Ý¿³Ý³Ý ÇÝÓÝáõÙ ëñïÇ Ñå³ñïáõÃÇõÝÝ áõ Û³õ³ÏÝáïáõÃÇõÝÁ: 0·ï³Ï³ñ ¿ ÇÝÓ, áñ §»ñ»ëë »ñµ»ÙÝ ³ÙûÃáí ͳÍÏáõǦ (êÕÙ 68, 11), áñå¿ë½Ç ÙËÇóñáõû³Ýë ѳٳñ ø»½ ÙdzÛÝ ÷Ýïé»Ù, »õ á°ã ÿ áÙ³Ýó Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó: ²Ûëå¿ë ëáíáñ»óÇ å³ïϳé»É ³ÝùÝÝ»ÉÇ ¹³ï³ëï³ÝÇó¹, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ ï³é³å³ÝùÇ »ë »ÝóñÏáõÙ ³ñ¹³ñÇÝ Ù»Õ³õáñÇ Ñ»ï, µ³Ûó á°ã ³é³Ýó Çñ³õ³óÇáõû³Ý áõ ³ñ¹³ñáõû³Ý: 5. ºñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝë »Ù Û³ÛïÝáõÙ ø»½, áñáíÑ»ï»õ å³ïÅáõÙ »ë Ù»Õù»ñë, Ùïñ³ÏáõÙ »ë ³ÝËÝ³Û Ñ³ñáõ³ÍÝ»ñáí, ³é³ùáõÙ »ë íßï»ñ, ͳÝñ³µ»éÝáõÙ Ý»ñùÇÝ »õ ³ñï³ùÇÝ ³ÝÓÏáõÃÇõÝÝ»ñáí: ø»½ÝÇó µ³óÇ áõñÇß áã áù »õ áãÇÝã ÇÝÓ ãÇ ÙËÇóñáõÙ, î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ, áñ §Ñ³ëóÝáõÙ »ë Ù»½ ÙÇÝã»õ ·»ñ»½Ù³Ý, ³å³ ³½³ïáõÙ¦ (îµÃ 13, 2): γÙù¹ ÃáÕ Ï³ï³ñáõÇ ÇÝÓÝáõÙ »õ Ùïñ³Ï¹ ÃáÕ û·ÝÇ ÇÝÓ: 6. ²Ñ³, гÛñ ²Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇ, »ë Ó»éù»ñǹ Ù¿ç »Ù »õ ËáݳñÑõáõÙ »Ù áõÕÕáõÙÝ»ñǹ ˳ñ³½³ÝÇ ³é³ç. Ùïñ³ÏÇñ ÃÇÏáõÝùë áõ å³ñ³Ýáóë, áñå¿ë½Ç ³Ýûñ¿Ý ѳÏáõÙÝ»ñë »ÝóñÏáõ»Ý ³Ù»Ý³ëáõñµ ϳÙùǹ: ¸³ñÓñáõ ÇÝÓ ³ß³Ï»ñï Ñ»½ »õ ËáݳñÑ, ÇÝãå¿ë í³ñõáõÙ »ë ݳ˳ëÇñ»³É ͳé³Ý»ñǹ Ñ»ï, áñå¿ë½Ç ѳõ³ï³ñÇÙ ÉÇݻ٠ϳÙùǹ ³Ù»Ý³Ã»Ã»õ ³ñï³Û³ÛïáõÙÝ»ñÇÝ ³Ý·³Ù: øá ëñµ³·ñÙ³ÝÝ »Ù Û³ÝÓÝáõÙ ÇÝÓ »õ ÇÝÓ í»ñ³µ»ñáõáÕ ³Ù¿Ý µ³Ý: ¶Çï»ë µáÉáñÝ Ç ÙdzëÇÝ »õ Ýñ³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÁ, ø»½ áãÇÝã ³ÝͳÝûà 㿠ٳñ¹Ï³Ýó ËÕ×áõÙ: ÆÝã å³ï³Ñ»Éáõ ¿ ³å³·³ÛáõÙª ϳï³ñáõ»Éáõó ³é³ç ³ñ¹¿Ý Û³ÛïÝÇ ¿ ø»½, »õ ϳñÇùÁ ãáõÝ»ëª áñ Ù¿ÏÝ áõëáõó³ÝÇ ø»½ ϳ٠ï»Õ»³Ï å³ÑÇ »ñÏñÇ íñ³Û ϳï³ñáõáÕ ¹¿åù»ñÇ ßáõñç: ¸áõ ù³ç ·Çï»ëª ÿ ÇÝãÝ ¿ û·ï³Ï³ñ Ñá·»õáñ ³é³ç³¹ÇÙáõû³Ýë »õ ÿ ù³ÝÇóë Ýå³ëï³õáñ »Ý Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÇ Å³Ý·Çó Ù³ùñáõ»Éáõ ·áñÍáõÙ: ÆÝÓÝáõÙ ÝáÛÝå¿ë ϳï³ñÇñ ϳÙù¹ ÉÇáíÇÝ, Ù»Õù»ñÇë ï·»ÕáõÃÇõÝÇó ½½áõ»Éáí ÙÇ° Ñ»é³óÇñ ÇÝÓÝÇó, Ù»Õù»ñª áñ áã áù ãÇ ×³Ý³ãáõÙ ³ÛÝù³Ý Ëáñ áõ Ûëï³Ï ·Çïáõû³Ùµª áñù³Ý ÙdzÛÝ ¸áõ: 7. î¿ñ ÇÙ, ïáõñ ÇÝÓ ÇÙ³Ý³É ³Ûݪ ÇÝã ɳõ ¿ ÇٳݳÉ, ëÇñ»É ³Ûݪ ÇÝãÁ Çëϳå¿ë ³ñųÝÇ ¿ ëÇñáÛ, ÷Ýïé»É ³Ûݪ ÇÝãÁ ѳ׻ÉÇ ¿ ø»½ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó ³õ»ÉÇ, ·Ý³Ñ³ï»É ³Ûݪ ÇÝãÁ ³ñÅ¿ù³õáñ ¿ øá áñ³Ï³õáñٳٵ, Ù»ñÅ»É ³Ûݪ ÇÝãÁ ³Ý³ñ· ¿ øá ѳٳñ: ØÇ° ÃáÕª áñ ¹³ï»Ù §»ñ»õáÛÃÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³Ûݦ (ºë 11, 3), »õ á㠿ɪ áñ Ùï³Í»Ù Áëï ³ÝÙÇï ³ÝÓ³Ýó ëϽµáõÝùÝ»ñÇ, ³ÛÉ ³ÛÝå¿ë ³ñ³ª áñ Çñ³Ï³Ý ÇÙ³ëïáõû³Ùµ ÁÝïñáõÃÇõÝë ϳñáճݳ٠ϳï³ñ»É Áݹٿç ï»ë³Ý»ÉÇ áõ Ñá·»õáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, »õ Û³ïϳå¿ëª áñ ϳÙù¹ ÷Ýïé»Ù ÙÇßï áõ ³Ý¹³¹³ñ: Ú³×³Ë »Ý ë˳ÉõáõÙ Áëï ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇ ¹³ïáÕ Ù³ñ¹ÇÏ: ²Û¹åÇëÇù »Ý ³ß˳ñѳë¿ñÝ»ñÁ, áñ ëÇñáõÙ »Ý ÙdzÛÝ ³Ûݪ ÇÝã ï»ëÝáõÙ »Ý: ØDZÿ Ù¿ÏÝ ³õ»ÉÇ ¿ ³ñÅáõÙ, »ñµ Ù¿Ï áõñÇßÁ ٻͳñáõÙ ¿ Ýñ³Ý áñå¿ë ³Û¹åÇëÇ: ºñµ Ñå³ñïÁ ٻͳñáõÙ ¿ Ñå³ñïÇÝ, ëï³Ëûë ¿ »õ ˳µáõÙ ¿ Ù¿Ï ³ÛÉ ëï³ËûëÇ, áõݳÛݳÙÇïÁª áõݳÛݳÙïÇÝ, ÏáÛñÁª ÏáÛñÇÝ, ûñ³ÙÇïÁª ûñ³ÙïÇÝ: ºõ Çñ³Ï³Ýáõ٠ͳÕñáõÙ ¿, áñáíÑ»ï»õ Ýñ³Ý í»ñ³·ñáõÙ ¿ ·áÛáõÃÇõÝ ãáõÝ»óáÕ Û³ïÏáõÃÇõÝÝ»ñ: àñáíÑ»ï»õ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÝ ³ÛÝ ¿ ÙdzÛݪ ÇÝã ¿ øá ·Ý³Ñ³ïٳٵ, áãÇÝã ³õ»ÉÇ: ¶ÈàôÊ Ì². Ú²ðزðàôºÈ ÊàܲðÐ ¶àð̺ðÆÜ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ã»ë ϳñáÕ ³é³ùÇÝáõû³Ý ѳݹ¿å í³é ÷³÷³ù¹ ÙÇßï áõݻݳÉ, »õ á°ã ¿É ë³õ³éÝ»É Ñ³Û»óáÕáõû³Ý í»ñ³Ùµ³ñÓ ·³·³ÃÝ»ñáõÙ, ³ÛÉ ëϽµÝ³Ï³Ý ³å³Ï³Ýáõû³Ý å³ï׳éáíª »ñµ»ÙÝ å³ñï³õáñ »ë ½µ³Õáõ»É ³é³õ»É ËáݳñÑ ·áñÍ»ñáí »õ Ïñ»É, ÝáÛÝÇëÏ Ï³Ùùǹ ѳϳé³Ï áõ ï³ÕïÏáõû³Ùµ, ³Ûë ³å³Ï³Ý»³É Ï»³ÝùÇ Í³Ýñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

88

µ»éÁ: ø³ÝÇ ¹»é Ù³ñÙÇݹ Ù³Ñϳݳóáõ ¿, ù³ÝÇ ¹»é ãÇ Ýáñá·áõ»É Û³ñáõû³Ýë ÷³éùáí, ÏÁ ½·³ë Ó³ÝÓñáÛà áõ Ûá·ÝáõÃÇõÝ: гñÏ ¿ª áñ Ïñ»ë Ù»Õù»ñǹ ¹³éÝ Ñ»ï»õ³ÝùÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ³ÛÉ»õë ã»ë ϳñáÕ Û³ñ³ï»õ»É Ñá·»õáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ »õ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ñ³Û»óáÕáõû³Ý ÙÇ»õÝáÛÝ Ù³Ï³ñ¹³ÏáõÙ: 2. ²ÛëåÇëÇ ¹¿åù»ñáõÙ, å¿ïù ¿ ¹ÇÙ»ë ³ñï³ùÇÝ í³Û»Éáõã ·áñÍ»ñÇ û·Ýáõû³ÝÁ, å¿ïù ¿ ÙËÇóñáõ»ë µ³ñÇ ·áñÍ»ñáí, ѳëï³ïáõÝ íëï³Ñáõû³Ùµ ëå³ë»Éáí ³Ûó»Éáõû³Ýë: ä³ñï³õáñ »ë ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»É ³ùëáñ¹ áõ Ñá·»õáñ ó³Ù³ùáõÃÇõÝÝ»ñ¹, ÙÇÝã»õ áñ ÏñÏÇÝ ³Ûó»É»Ù ù»½ »õ ³½³ï»Ù µáÉáñ ³ÝÓÏáõÃÇõÝÝ»ñÇó: ²ÛÝų٠Ùáé³óÝ»É ÏÁ ï³Ù ù»½ µáÉáñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ¹, »õ í³Û»É»Éª Ý»ñùÇÝ ³Ý¹áññÝ áõ ˳ճÕáõÃÇõÝÁ: ²éç»õ¹ ÏÁ ï³ñ³Í»Ù ÑáíÇïÝ»ñÝ ²ëïáõ³Í³ßÝãÇ, áñå¿ë½Ç Áݹ³ñÓ³Ïáõ³Í ëñïáí ëÏë»ë ëÉ³Ý³É å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñÇë ׳ݳå³ñÑáí: ²ÛÝų٠Ïþ³ë»ë. §Ü»ñÏ³Û ï³é³å³ÝùÝ»ñÝ ³Ýѳٻٳï»ÉÇ »Ý ·³ÉÇù ÷³éùÇ Ñ»ï, áñ Û³ÛïÝáõ»Éáõ ¿ Ù»½ÝáõÙ¦ (ÐéÙ 8, 18): ¶ÈàôÊ Ì´. ²ôºÈÆ ä²îÄÆ ºÜø ²ðIJÜƪ ø²Ü ØÊƲðàôÂÆôÜܺðÆ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ³ñųÝÇ ã»Ù ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñǹ áõ Ñá·»õáñ ³Ûó»ÉáõÃÇõÝÝ»ñǹ, Ñ»ï»õ³µ³ñ ³ñ¹³ñáõû³Ùµ »ë í³ñõáõÙ, »ñµ ÃáÕÝáõÙ »ë ÇÝÓ ïËáõñ áõ Ó³ÝÓñ³ó³Í: ºÃ¿ ÝáÛÝÇëÏ Íáí ÙÇ ³ÙµáÕç ³ñóáõÝùÝ»ñ ѻտǪ ï³Ï³õÇÝ ³ñųÝÇ ã¿Ç ÉÇÝÇ ÙËÇóñáõû³Ý¹: Øïñ³Ïáõ»Éáõ »õ å³ïÅáõ»Éáõ »Ù ÙdzÛÝ ³ñųÝÇ, áñáíÑ»ï»õ Û³×³Ë íßï³óñÇ ø»½ »õ ß³ï Ù»Õ³Ýã»óÇ Í³Ýñûñ¿Ý: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ³ñųÝÇ ã»Ù »õ áã ÇëÏ ÷áùñ³·áÛÝ ë÷á÷³ÝùÇ: ´³Ûó ¸áõ, ²ëïáõ³Í µ³ñ»·áõà áõ áÕáñÙ³Í, áñ ã»ë ÷³÷³ùáõÙ Ù³ÑÝ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñǹ, áñ ϳٻÝáõÙ »ë µ³ñáõû³Ý¹ ѳñëïáõÃÇõÝÝ»ñÁ ßé³ÛÉ»É Ù»½ª §áÕáñÙáõû³Ý ³ÝûÃÝ»ñÇë¦ (ÐéÙ 9, 23), ¸áõ ͳé³Ý»ñǹ ÙËÇóñáõÙ »ë ·»ñÙ³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ï»ñåáí, ³é³Ýó Ù»ñ áñ»õ¿ ³ñųÝÇùÇ: ØËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ¹, ß³ï³ËûëáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ:

Çñûù,

áãÝãáí

ÝÙ³Ý

ã»Ý

Ù³ñ¹Ï³Ýó

¹³ï³ñÏ

2. ƱÝã µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝ »Ù ϳï³ñ»É, áñÇ ÷á˳ñ¿Ý ϳñáճݳ٠Ûáõë³É »ñÏݳÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ¹: ºë ã»Ù ÛÇßáõÙ áãÇÝã. ³õ»ÉÇݪ ÙÇßï ѳÏáõ³Í »Õ³Û ¹¿åÇ ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ÍáÛÉ »Õ³Û Ñá·»õáñ Ýáñá·Ù³Ýë ·áñÍáõÙ: ê³ ×Çßï ¿, ã»Ù ϳñáÕ Ù»ñÅ»É: ºÃ¿ ÷áñÓ»Ù å³ßïå³Ý»É ÇÝÓ, ÇÙ ¹¿Ù ¹áõñë ÏÁ ·³ë áõ ÏÁ ۳ݹÇٳݻë, »õ áã áù Û³ÝÓÝ ãÇ ³éÝÇ å³ßïå³Ý»Éáõ ¹³ïë: ÆÝãDZ ³ñųݳó³Û Ù»Õù»ñáíëª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ¹ÅáËùÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ïñ³ÏÝ»ñÇÝ: Êáëïáí³ÝáõÙ »Ù, áñ Çñ³Ï³ÝáõÙ ³ñųÝÇ »Ù ³Ù¿Ý ï»ë³Ï Ýáõ³ëï³óÙ³Ý áõ ³ñѳٳñѳÝùÇ, »õ ѳõ³ï³ñÇ٠ͳé³Ý»ñǹ ß³ñùáõ٠ϳݷݻÉáõ Çñ³õáõÝùÁ ãáõÝ»Ù: ºõ ÿ»õ ͳÝñ ¿ ÏßéáõÙ ë³ ÇÙ áõë»ñÇÝ, ë³Ï³ÛÝ Ç ë¿ñ ×ßÙ³ñïáõû³Ýª ¹³ï³å³ñï»Éáõ »Ù ÇÝùë ÇÝÓ Ù»Õù»ñÇë ѳٳñ, áñå¿ë½Ç ³é³õ»É Ù»Í íëï³Ñáõû³Ùµ ÛáÛëÝ áõݻݳ٠ëÇñ³ÉÇ áÕáñÙáõû³Ý¹: 3. ƱÝã ϳñáÕ »Ù ³ñ¹»ûù ³ë»É »ëª ³Ùûóѳñ Ù»Õ³õáñë: ÞñÃáõÝùÝ»ñë ³Ûë Ëûëù»ñÝ ³ë»Éáõ ѳٳñ »Ý ÙdzÛÝ µ³óõáõÙ. §Ø»Õ³Ýã»óÇ, î¿ñ ÇÙ, Ù»Õ³Ýã»óÇ, áÕáñÙÇñ ÇÝÓ, Ý»ñÇñ¦: ÂáÕ íÇßïë ÙÇ ùÇã Ù»ÕÙ»Ù ³ñóáõÝùÝ»ñáíª §ëïáõ»ñÝ»ñáí áõ Ù³Ñáõ³Ý Ùßáõßáí ͳÍÏáõ³Í µÝ³Ï³í³Ûñ ÷á˳¹ñáõ»Éáõóë ³é³ç¦ (Úáµ 10, 20-21): ƱÝã »ë ¸áõ å³Ñ³ÝçáõÙ Û³Ýó³å³ñï áõ Ë»Õ× Ù»Õ³õáñÝ»ñÇóë, »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ½ÕçáõÙ, í»ñ³¹³ñÓ »õ ËáݳñÑáõÃÇõÝ: êñïÇ Çñ³Ï³Ý ½ÕçÙ³Ý áõ ËáݳñÑáõû³Ý Ù¿ç ¿ ÍÝõáõÙ Ý»ñÙ³Ý ÛáÛëÁ, ˳ճÕõáõÙ ³å³Ï³Ý»³É ËÇÕ×Á, í»ñëïÇÝ Ó»éùµ»ñõáõÙ Ïáñóáõ³Í ßÝáñÑÁ, ³½³ïõáõÙ ·³ÉÇù µ³ñÏáõÃÇõÝÇó, »õ ³Ûë ÙÇ»õÝáÛÝ Å³Ù³¹ñ³í³ÛñáõÙ »Ý ëñµ³½Ý³ëáõñµ ·ñϳ˳éÝٳٵ ѳßïõáõÙ ²ëïáõ³Í »õ ³å³ß˳ñáÕ Ñá·ÇÝ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

89

4. ¼ÕçáõÙÁ Ù»Õù»ñÇ Ñ³Ù³ñ »õ Ýñ³ÝóÇó Ñ»é³Ý³ÉÁ, î¿ñ, ÁݹáõÝ»ÉÇ ½áÑ ¿ ø»½, µáõñÙáõÝù ¿ ø»½ ѳٳñ ³õ»ÉÇ ùÝùáõß áõ ѳ׻ÉǪ ù³Ý ³Ùå³Ïáõï³Ï í»ñ³Ùµ³ñÓáõÙÁ ³Ù»Ý³ÁÝïÇñ ËáõÝÏÇ: ê³° ¿ ³ÛÝ Ñáï³õ¿ï ÇõÕÁ, áñáí ÃáÛɳïñ»óÇñ ûÍ»É å³ßï»ÉÇ áïù»ñ¹, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ, î¿ñ, §ã»ë ³ñѳٳñÑáõÙ ½Õç³ó³Í ëÇñïÝ áõ ËáݳñÑ Ñá·Çݦ (êÕÙ 50, 19): ²Ûëï»Õ ¿ ³å³ëï³ñ³ÝÁ ÃßݳÙáõ ˳ñ¹³ËáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ³Ûëï»Õ ¿ Ñá·ÇÝ ëñµõáõÙ áõ Ù³ùñõáõÙ ³ÛÝ µáÉáñ ³Õï»ñÇó, áñáÝóáí ͳÍÏáõ»É ¿ñ ³ÛÉáõñ:

¶ÈàôÊ Ì¶. ²Þʲðвê¾ðܺðÀ âºÜ Ö²Þ²ÎàôØ ÞÜàðÐÆ ø²ÔòðàôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ßÝáñÑë ß³ï óÝϳ·ÇÝ ¿ »õ ãÇ Ë³éÝõáõ٠ϳ٠ѳßïõáõÙ ûï³ñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ »ñÏñ³ÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ»ï: гñÏ ¿ª áñ ßÝáñÑÇ ×³Ý³å³ñÑÁ Ù³ùñ»ë µáÉáñ ËáãÁݹáïÝ»ñÇó, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë í³Û»É»É ³ÛÝ: êÇñÇñ ÙdzÛÝáõÃÇõÝÁ, ÉéáõÃÇõÝÁ, ÙÇ° ÷ÝïéÇñ ½ñáÛóÝ»ñ áã áùÇ Ñ»ï: ²ÛÉ ÝáõÇñÇñ ²ëïÍáõÝ ³ÕûÃùÝ»ñ ÙÇßï ³õ»ÉÇ Ññ³ßáõÝã, Û³ñ³ï»õ å³Ñå³Ý»Éáõ ѳٳñ Ñá·áõ¹ ½ÕçáõÙÝ áõ ËÕ×ǹ Ù³ùñáõÃÇõÝÁ: гٳñÇñ ³ß˳ñÑÝ Çµñ»õ áãÇÝã, »õ ³ñï³ùÇÝ µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó ³õ»ÉÇ ·»ñ³¹³ëÇñ ÝáõÇñáõÙ¹ ²ëïÍáõÝ: ²ÝÑݳñÇÝ ¿ ͳé³Û»É ÇÝÓ »õ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï í³Û»É»É »ñÏñÇ ³ÝóáÕÇÏ Ñ³×áÛùÝ»ñÁ: ²ÝÑñ³Å»ßïáõÃÇõÝ ¿ ͳÝûÃÝ»ñÇó áõ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÇó Ñ»é³Ý³ÉÁ »õ ÙÇïùÝ ³Ýç³ï å³Ñ»ÉÁ »ñÏñ³ÛÇÝ í³Û»ÉùÝ»ñÇó: ä»ïñáë ²é³ù»³ÉÁ ùñÇëïáÝ»³Ý»ñÇÝ Ûáñ¹áñáõÙ ¿ §³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ ³åñ»É áñå¿ë ׳Ù÷áñ¹Ý»ñ áõ ûï³ñÝ»ñ¦ (1äï 2, 11): 2. ²¯Ñ, áñù³Ý íëï³Ñ ÏÁ ÉÇÝÇ Ù³Ñáõ³Ý ųÙÇÝ Ý³ª áí áãÝãáí ßÕóÛáõ³Í ã¿ »ñÏñÇ íñ³Û: ´³Ûó Ñá·»å¿ë ïϳñ ³ÝÓÁ ãÇ Ï³ñáÕ Ñ³ëϳݳɪ ÿ ÇÝãå¿ë ϳñ»ÉÇ ¿ ëÇñïÝ ³Ýç³ï å³Ñ»É ³Ù¿Ý ÇÝãÇó, »õ ÙdzÛÝ Ù³ñÙÝáí ³åñáÕ Ù³ñ¹áõÝ Í³Ýûà 㿠ݻñùÇÝ Ù³ñ¹áõ ³½³ïáõÃÇõÝÁ: ºõ ë³Ï³ÛÝ, »Ã¿ áñ»õ¿ Ù¿ÏÁ ϳٻÝáõÙ ¿ Çëϳå¿ë Ñá·»õáñ ÉÇÝ»É, ѳñÏ ¿ª áñ Ññ³Å³ñáõÇ ÇÝãå¿ë Ñ»é³õáñÝ»ñÇó, ³ÛÝå¿ë ¿É Ù»ñÓ³õáñÝ»ñÇó, »õ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó ³õ»ÉǪ ëïñÏáõû³Ý Ù¿ç å¿ïù ¿ å³ÑÇ Çñ ÇëÏ ³ÝÓÁ: ºÃ¿ Û³Õûë ù»½ ÉÇáíÇÝ, ÙÇõë µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÏÁ Ýáõ³×»ë ٻͳ·áÛÝ ¹Çõñáõû³Ùµ: γï³ñ»³É Û³ÕóݳÏÁ ÇÝùÝ Çñ»Ý å³ñïáõû³Ý Ù³ïÝ»ÉÝ ¿: àí Ñå³ï³Ï ¿ å³ÑáõÙ Çñ ÇëÏ ³ÝÓÁ, ³ÛÝå¿ëª áñ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÁ Ñݳ½³Ý¹áõ»Ý ÙïùÇÝ, ÇëÏ ÙÇïùÁª ÇÝÓ, ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ »õ ³ÙµáÕçáíÇÝ, ³Ñ³ ³ÛëåÇëÇ ³ÝÓÝ ¿ Û³ÕÃ³Ï³Ý »õ ï¿ñ ³ß˳ñÑÇ: 3. ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë µ³ñÓñ³Ý³É ³Ûë É»é³Ý ·³·³ÃÁ, ѳñÏ ¿ª áñ ëÏë»ë ³ñÇáõû³Ùµ, ϳóÇÝÝ ³ñÙ³ïÇÝ ¹Ý»ë, ³ñÙ³ï³ËÇÉ Ïáñͳݻë áõ ³Ý¿³óÝ»ë ³ÛÝ ³Ýûñ¿Ý ·³ÕïÝÇ Ñ³ÏáõÙÁ, áñ áõÝ»ë ³ÝÓǹ, »ë³ëÇñáõû³Ý¹ »õ ÝÇõÃ³Ï³Ý ³Ù¿Ý ï»ë³Ï µ³ñÇùÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å: ºë³ëÇñáõÃÇõÝÇó »Ý ÍÝõáõÙ µáÉáñ ã³ñÇùÝ»ñÁ: ºÃ¿ Û³Õûë áõ ·»ñ³½³Ýó»ë ³Ûë ³ËïÇÝ, ÇëÏáÛÝ ÏÁ í³Û»É»ë ˳ճÕáõÃÇõÝ áõ ³Ý¹áññ: ´³Ûó ù³ÝÇ áñ ùã»ñÝ »Ý ϳٻÝáõÙ Û³ÕÃ»É Çñ»Ýó ³ÝÓݳëÇñáõû³ÝÁ »õ ßÕó۳½»ñÍáõ»É ³ÝÙݳóáñ¹ Ï»ñåáí, Ñ»ï»õ³ÝùáõÙª ÙÝáõÙ »Ý Çñ»Ýù Çñ»Ýó Ù¿ç ³ñ·»É³÷³Ïáõ³Í »õ ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ í»ñ³Ùµ³éÝ³É Çñ»ÝóÇó ³õ»ÉÇ í»ñ: àí, ÙÇÝã¹»é, ϳٻÝáõÙ ¿ ³½³ïûñ¿Ý ÁÝÃ³Ý³É ÇÝÓ Ñ»ï, ѳñÏ ¿ª áñ ë³ÝÓÇ Çñ ã³ñ áõ ³Ýûñ¿Ý ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ »õ ïÇñ»Éáõ ï»Ýãáí ãϳåáõÇ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó áã Ù¿ÏÇÝ: ¶ÈàôÊ Ì¸. ´Üàôº²Ü ºô ÞÜàðÐÆ î²ð´ºðàôÂÆôÜܺðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ËݳÙùáí ùÝÝÇñ µÝáõû³Ý áõ ßÝáñÑÇ ß³ñÅáõÙÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ѳÏáïÝ»³Û »Ý ÙÇÙ»³Ýó, µ³Ûó ï³ñµ»ñáõÃÇõÝÝ ³ÛÝù³Ý ÝñµÇÝ ¿, áñ Ñá·»õáñ »õ Ç © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

90

Ý»ñùáõëï Éáõë³õáñáõ³Í Ù³ñ¹áõ ѳٳñ ³Ý·³Ù ¹Åáõ³ñ ¿ Ýϳï»É áõ ½³Ý³½³Ý»É: ´áÉáñÝ ¿É ³ÝϳëÏ³Í Ó·ïáõÙ »Ý µ³ñÇùÇ, »õ Çñ»Ýó Ëûëù»ñáõÙ áõ ·áñÍ»ñáõÙ Çñûù ѳݹ¿ë »Ý µ»ñáõÙ µ³ñáõ ÙÇ ãÝãÇÝ ù³Ý³ÏáõÃÇõÝ. Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ, ß³ï»ñÝ »Ý ˳µõáõÙ ³Ûë »ñ»õáõÃ³Ï³Ý µ³ñÇùÇó: 2. ´ÝáõÃÇõÝÁ ˳ñ¹³Ë ¿ áõ ݻݷ, ß³ï»ñÇÝ ¿ ÑÙ³ÛáõÙ, ÍáõÕ³ÏÇ Ù¿ç ·óáõÙ, ˳µáõÙ: ØÇßï ÇÝùÝ Çñ»Ý áõÝÇ áñå¿ë Ýå³ï³Ï: ØÇÝã¹»é ßÝáñÑÝ §ÁÝóÝáõÙ ¿ å³ñ½áõû³Ùµ¦ (²éÏ 10, 9), §Ëáõë³÷áõÙ ¿ ã³ñÇ ï»ëùÇó ³Ý·³Ù¦ (1ÂÕ 5, 22), áñá·³ÛÃÝ»ñ ãÇ É³ñáõÙ áõ ãÇ ¹³ñ³Ý³Ï³ÉáõÙ: ²Ù¿Ý µ³Ý ϳï³ñáõÙ ¿ ÙÇÙdzÛÝ ²ëïÍáÛª Çñ Ýå³ï³ÏÇ Ñ³Ù³ñ, áñáõÙ ¿ ·ïÝáõÙ Çñ ѳݷÇëïÁ: 3. ´ÝáõÃÇõÝÁ ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ ë³ÝÓáõ»É, ×Ýßáõ»É, ·»ñ³½³Ýóáõ»É, »ÝóñÏáõ»É. »ñµ»ù ãÇ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ Ûûųñáõû³Ùµ: ÞÝáñÑÁ, ÙÇÝã¹»é, ³åñáõÙ ¿ ÅáõÅϳÉáõû³Ùµ, ¹ÇÙ³¹ñáõÙ ¿ ½·³óÙáõÝù³ÛÝáõû³ÝÁ, »ÝóñÏõáõÙ ¿ ëÇñáí, ÁݹáõÝáõÙ ¿ å³ñïáõ³ÍÇ Çñ å³ñ³·³Ý, ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ í³Û»É»É Çñ ë»÷³Ï³Ý ³½³ïáõÃÇõÝÁ. ëÇñáõÙ ¿ ϳñ·áõϳÝáÝÁ, ûñ¿ÝùÝ»ñÇ å³Ñå³ÝáõÙÁ, ãÇ ó³ÝϳÝáõÙ ïÇñ»É áã áùÇ. ͳñ³õÇ ¿ ²ëïÍáÛ Ñ»ï ³åñ»ÉáõÝ, ϳٻÝáõÙ ¿ ÙÇßï ÉÇÝ»É áõ ÙÝ³É ²ëïÍáõÝ »ÝóϳÛ, »õ Ç ë¿ñ ²ëïÍáÛª å³ïñ³ëï ¿ ËáݳñÑáõ»Éáõ ٻͳõáñÝ»ñÇ Ññ³Ñ³Ý·Ý»ñÇ ³é³ç: ´ÝáõÃÇõÝÁ Ñ»ï³ùñùñõáõÙ ¿ Çñ»Ý Û³ñÙ³ñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáí ÙdzÛÝ »õ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ¿ ¹³ñÓÝáõÙ áõñÇßÝ»ñÇó ëï³Ý³ÉÇù ß³ÑÇÝ: ÞÝáñÑÝ, Áݹѳϳé³ÏÁ, ÷ÝïéáõÙ ¿ á°ã ÿ ³Ûݪ ÇÝã Û³ñÙ³ñ áõ Ýå³ëï³õáñ ¿ Çñ»Ý, ³ÛÉ ³Ûݪ ÇÝã û·ï³Ï³ñ ¿ ß³ï»ñÇÝ: ´ÝáõÃÇõÝÁ ѳ×áÛùáí ¿ ÁݹáõÝáõÙ Çñ»Ý ÁÝͳÛáõ³Í å³ïÇõÝ áõ ٻͳñ³ÝùÁ: ÞÝáñÑÁ, ÙÇÝã¹»é, ³Ù¿Ý å³ïÇõ áõ ÷³éù í»ñ³·ñáõÙ ¿ ÙÇÙdzÛÝ ²ëïÍáõÝ: 4. ´ÝáõÃÇõÝÁ ë³ñë³÷áõÙ ¿ ËáݳñÑ»óáõÙÝ»ñÇó áõ ³ñѳٳñѳÝùÇó: ÞÝáñÑÝ, Áݹѳϳé³ÏÝ, í³Û»ÉáõÙ ¿ §ÚÇëáõëÇ ³Ýáõ³Ý ѳٳñ ÁݹáõÝ³Í Ý³Ë³ïÇÝùÝ»ñÁ¦ (¶áñÍù 5, 41): ´Ýáõû³ÝÁ ëÇñ»ÉÇ »Ý å³ñ³åáõÃÇõÝÝ áõ Ù³ñÙÝÇ Ñ³Ý·ÇëïÁ: ÞÝáñÑÁ, ÙÇÝã¹»é, ãÇ Ï³ñáÕ ³Ý·áñÍ ÙÝ³É »õ ëÇñáí ¿ ÷³ñõáõÙ Ûá·ÝáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ´ÝáõÃÇõÝÁ ÷ÝïéáõÙ ¿ ѳ½áõ³·Çõï áõ ·»Õ»óÇÏ Çñ»ñÁ, »õ Ëáõë³÷áõÙ ¿ å³ñ½ áõ ѳë³ñ³Ï ³é³ñϳݻñÇó: ²ÛëåÇëÇÝ ã¿ ßÝáñÑÁ, ³ÛÉ Ûûųñáõû³Ùµ ¿ ·áñͳÍáõÙ ³ñѳٳñÑáõ³Í áõ ÑÇÝ ³é³ñϳݻñÁ, ãÇ Ù»ñÅáõÙ ÏáåÇï áõ ³Ý³ñáõ»ëï Çñ»ñÁ, ãÇ ½³Ûñ³Ýáõ٠ϳ٠ïñïÙáõÙª »ñµ ëïÇåáõ³Í ¿ ÉÇÝáõ٠ѳ·Ý»É ÑÝ³Ù³ß ½·»ëïÝ»ñ: ´ÝáõÃÇõÝÁ ³ÝÛ³· ï»Ýã áõÝÇ »ñÏñ³ÛÇÝ Ñ³ñëïáõÃÇõÝÝ»ñÇ, áñå¿ë ÙÇ³Ï ³ñÅ¿ù ׳ݳãáõÙ ¿ ¹ñ³Ù³Ï³Ý ß³ÑÁ, ïñïÙáõÙ ¿ ÏáñáõëïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, »õ ãÇ Ï³ñáÕ³Ýáõ٠ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»É »õ áã ÇëÏ ÷áùñÇÏ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÁ: Àݹѳϳé³ÏÝ, ßÝáñÑÁ ÝáõÇñõáõÙ ¿ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, ãÇ íñ¹áíõáõÙ ÏáñáõëïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, ãÇ ½³Ûñ³ÝáõÙ íÇñ³õáñ³ÝùÝ»ñÇÝ Ç Éáõñ, áñáíÑ»ï»õ Çñ ·³ÝÓÝ áõ µ»ñÏñ³ÝùÁ ºñÏÝùáõÙ »Ý, áõñ áãÇÝã ãÇ ÏáñáõÙ: 5. ´ÝáõÃÇõÝÝ ³·³Ñ ¿, ³é³õ»É Ù»Í Ûûųñáõû³Ùµ ÁݹáõÝáõÙ ¿ª ù³Ý ï³ÉÇë, ëÇñáõÙ ¿ ³Ûݪ ÇÝã Çñ ë»÷³Ï³ÝÝ ¿ áõ ³ÝÓݳϳÝÁ: ÞÝáñÑÁ, ÙÇÝã¹»é, ·Ã³é³ï ¿, ÝáõÇñõáõÙ ¿ µáÉáñÇÝ, ãÇ ÷ÝïéáõÙ áõÝ»Ý³É ³ÝÓÝ³Ï³Ý ïÇñáÛÃÝ»ñ, ·áѳÝáõÙ ¿ ùãáí, »õ Çñ»Ý ³õ»ÉÇ »ñ³Ý»ÉÇ ¿ ½·áõÙ »ñµ ï³ÉÇë ¿ª ù³Ý »ñµ í»ñóÝáõÙ: ´ÝáõÃÇõÝÁ ѳÏáõ³Í ¿ ¹¿åÇ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÁ, Ù³ñÙÇÝÁ, áõݳÛÝáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ó³ÝϳëÇñáõÃÇõÝÁ: ÞÝáñÑÝ ³ÛëåÇëÇÝ ã¿, ³ÛÉ Ó·ïáõÙ ¿ ¹¿åÇ ²ëïáõ³Í »õ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ, Ññ³Å³ñõáõÙ ¿ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇó, ÷³ËãáõÙ ³ß˳ñÑÇ ÅËáñÇó, ³ïáõÙ ¿ Ù³ñÙÝÇ ³Ûɳݹ³Ï ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ã³÷³õáñáõÙ ¿ ûñÇݳõáñ ѳ×áÛùÝ»ñÝ áõ ëó÷áõÙÝ»ñÁ, »õ Ëáõë³÷áõÙ ¿ Ù³ñ¹Ï³Ýó áõß³¹ñáõÃÇõÝÝ Çñ íñ³Û Ññ³õÇñ»Éáõó: ´ÝáõÃÇõÝÁ ͳñ³õáí ¿ Ý»ïõáõÙ ³ñï³ùÇÝ ½áõ³ñ×áõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç, áñáÝóáí ϳñÍáõÙ ¿ Û³·»óÝ»É ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÁ: Àݹѳϳé³ÏÝ, ßÝáñÑÝ ²ëïÍáÛ Ù¿ç ¿ ÙdzÛÝ ·ïÝáõÙ Çñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ, »õ í³Û»ÉáõÙ ¿ ·»ñ³·áÛÝ ´³ñÇùÁ, ³ñÅ¿ù ãÁÝͳۻÉáí ï»ë³Ý»ÉÇ µ³ñÇùÝ»ñÇÝ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

91

6. ´ÝáõÃÇõÝÝ ³Ù¿Ý µ³Ý ϳï³ñáõÙ ¿ ë»÷³Ï³Ý ß³ÑÇ Ñ³Ù³ñ, ϳ٠áñáíÑ»ï»õ ³Û¹å¿ë Û³ñÙ³ñ ¿ Çñ»Ý: ´ÝáõÃÇõÝÝ áõÕÕ³ÏÇ ³ÝϳñáÕ ¿ áñ»õ¿ µ³Ý ÓñÇ Ï³ï³ñ»Éáõ, ³ÛÉ Çñ å³ñ·»õÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ѳïáõóáõÙ ëï³Ý³Éáõ ÛáÛëÝ áõÝÇ. ϳ°Ù ·áíù, ϳ°Ù ϳ߳éáõ³Í ͳé³ÛáõÃÇõÝ: àõ½áõÙ ¿, áñ Çñ Û³ñ·³ÝùÝ áõ Ýáõ¿ñÝ»ñÁ ·Ý³Ñ³ïáõ»Ý áõ ٻͳñáõ»Ý: ÞÝáñÑÁ, ÙÇÝã¹»é, Ñ»ï³ùñùñáõ³Í 㿠ųٳݳÏÇ Ñ»ï ³ÝóÝáÕ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñáí, Çñ µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÷á˳ñ¿Ý ãÇ ËݹñáõÙ Ù¿Ï ³ÛÉ í³ñÓ³ïñáõÃÇõݪ »Ã¿ áã ²ëïáõ³Í ÙdzÛÝ: ºñÏñ³ÛÇÝ µ³ñÇùÝ»ñÁ ßÝáñÑÁ û·ï³·áñÍáõÙ ¿ ³ÛÝ ù³Ý³Ïáõû³Ùµª áñù³Ýáí ¹ñ³Ýù ϳñáÕ »Ý û·Ý»É Çñ»Ý Û³õÇï»Ý³Ï³Ý µ³ñÇùÝ»ñÇ Ó»éùµ»ñÙ³Ý ·áñÍáõÙ: 7. ´Ýáõû³ÝÁ ѳ׻ÉÇ »Ý µ³½áõ٠ͳÝûÃáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ÁÝÏ»ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, Ñå³ñï³ÝáõÙ ¿ Çñ ÍÝݹ³í³Ûñáí, Ý߳ݳõáñ ݳ˳ѳÛñ»ñáí. ùÍÝáõÙ ¿ ѽûñÝ»ñÇÝ, ßáÕáùáñÃáõÙª ѳñáõëïÝ»ñÇÝ, »õ ͳ÷³Ñ³ñáõÙª Çñ»Ý ÝÙ³ÝÝ»ñÇÝ ÙdzÛÝ: ØÇÝã¹»é ßÝáñÑÁ ëÇñáõÙ ¿ ÃßݳÙÇÝ»ñÇÝ ³Ý·³Ù, ãÇ Ñå³ñï³ÝáõÙ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ µ³½Ùáõû³Ùµ »õ á°ã ¿É ÍÝݹ»³Ý í³Ûñáí ϳ٠ÁÝï³ÝÇùáí, µ³ó³éáõû³Ùµª »Ã¿ ÷³ÛÉáõÙ »Ý ³ëïáõ³ÍëÇñáõû³Ùµ áõ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáí: ÞÝáñÑÁ ݳËÁÝïñáõÙ ¿ ³Õù³ïÝ»ñÇݪ ù³Ý ѳñáõëïÝ»ñÇÝ, ϳñ»ÏóáõÙ ¿ ³ÝÙ»ÕÇÝ ³õ»ÉǪ ù³Ý Ù»Õë³Ïóáõ٠ѽûñÇÝ, áõñ³Ë³ÝáõÙ ¿ ×ßÙ³ñï³ë¿ñÝ»ñÇ Ñ»ï, á°ã ëï³ËûëÝ»ñÇ: ´³ñÇÝ»ñÇÝ ù³ç³É»ñáõÙ ¿ Ó·ï»Éáõ ÙÇßï ³õ»ÉÇ É³õ³·áÛÝ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ, áñå¿ë½Ç ù³ÛÉ ³é ù³ÛÉ ³é³õ»É ÝÙ³Ýáõ»Ý ²ëïÍáÛ àñ¹áõÝ: 8. ´ÝáõÃÇõÝÝ ÇëÏáÛÝ ïñïÝçáõÙ ¿, »Ã¿ ½ñÏõáõÙ ¿ ÇÝã áñ ÙÇ µ³ÝÇó, ϳ٠»Ã¿ Ý»ñϳ۳óõáõÙ ¿ Çñ»Ý ïÑ³× ÙÇ µ³Ý: ÞÝáñÑÁ ÏñáõÙ ¿ ³Õù³ïáõÃÇõÝÁ ³Ýí»Ñ»ñáõû³Ùµ: ´ÝáõÃÇõÝÝ ³Ù¿Ý ÇÝã ¹¿åÇ Çñ û·áõïÝ ¿ áõÕÕáõÙ, å³Ûù³ñáõÙ ¿ áõ íÇ×áõÙ Çñ ß³ÑÇ Ñ³Ù³ñ: ÞÝáñÑÝ ³Ù¿Ý µ³Ý áõÕÕáõÙ ¿ ³é ²ëïáõ³Í, áñÇó »Ý µËáõÙ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÁ: àã Ù¿Ï µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝ ßÝáñÑÁ ãÇ í»ñ³·ñáõÙ ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÇÝ, ßÝáñÑÝ ÇÝùݳѳõ³Ý ã¿, ãÇ íÇ׳µ³ÝáõÙ »õ Çñ ϳñÍÇùÁ ãÇ Ã»É³¹ñáõÙ áõñÇßÝ»ñÇ, ³ÛÉ ³ÛÝ ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙª áñ ËáñÑáõÙ ¿ ϳ٠ËûëáõÙ, »ÝóñÏõáõÙ ¿ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÇÙ³ëïáõû³ÝÁ »õ áñå¿ë ¹³ï³õáñ ׳ݳãáõÙ ²ëïÍáõÝ: ´ÝáõÃÇõÝÁ ͳñ³õÇ ¿ ׳ݳã»Éáõ ·³ÕïÝÇùÝ»ñ »õ ï»Õ»Ï³Ý³Éáõ ÝáñáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ϳٻÝáõÙ ¿ ï»ëÝ»É »õ ½·³Û³Ï³Ý ÷áñÓ³éáõÃÇõÝÝ áõÝ»Ý³É ß³ï µ³Ý»ñÇ. ó³ÝϳÝáõÙ ¿ ׳ݳãáõ»É »õ ÑdzóáõÙ ß³ÑáÕ ·áñÍ»ñ ϳï³ñ»É: ÞÝáñÑÁ, ÙÇÝã¹»é, ãÇ Ï³Ù»ÝáõÙ ÇÙ³Ý³É á°ã ÝáñáõÃÇõÝÝ»ñ, »õ á°ã ¿É Ñ»ï³ùñùñáõÃÇõÝÁ ·ñ·éáÕ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñ, áñáíÑ»ï»õ ³Û¹ ÝáñáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³ÛÉ µ³Ý ã»Ýª »Ã¿ áã Ùáé³óáõÙÁ ÑÇÝ Ûáõß»ñÇ, áñáíÑ»ï»õ ³ß˳ñÑÇë íñ³Û áãÇÝã Ýáñ ã¿, áãÇÝ㪠ï»õ³Ï³Ý: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ßÝáñÑÝ áõëáõó³ÝáõÙ ¿ ³ñ·»É³Ï»É ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÁ, Ëáõë³÷»É áõݳÛÝ óáõó³ÙáÉáõÃÇõÝÇó, ËáݳñÑáõû³Ùµ óùóÝ»É ³Ûݪ ÇÝã Çñ»ÝáõÙ ³ñųÝÇ ¿ ·áíùÇ áõ ÑdzóÙ³Ý, ³Ù¿Ý ÇÝãáõÙ »õ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ·Çïáõû³Ý Ù¿ç ÷Ýïé»É û·ï³Ï³ñ åïáõÕÝ»ñ »õ ÷³éùÝ áõ å³ïÇõÁ ²ëïÍáÛ: âÇ Ï³Ù»ÝáõÙ, áñ ͳ÷³Ñ³ñáõ»Ý á°ã ÇÝùÁ, á°ã Çñ ·áñÍ»ñÁ, ³ÛÉ ÷³÷³ùáõÙ ¿ª áñ ÙdzÛÝ ²ëïáõ³Í ûñÑÝáõÇ Æñ å³ñ·»õÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, áñáÝù ßÝáñÑáõÙ ¿ ÓñÇûñ¿Ý, ½áõï ëÇñáõó ÙÕáõ³Í: 9. ²Ûë ÞÝáñÑÁ ·»ñµÝ³Ï³Ý ÉáÛë ¿, Çõñ³Û³ïáõÏ å³ñ·»õÝ ¿ ²ëïÍáÛ, áñáßÇã Ýß³ÝÝ ¿ ÁÝïñ»³ÉÝ»ñÇ, »õ ·ñ³õ³Ï³ÝÝ ¿ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷ñÏáõû³Ý: ´³ñÓñ³óÝáõÙ ¿ Ù³ñ¹áõÝ ·»ñÇí»ñª ù³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ëáíáñ»óÝáõÙ ¿ ëÇñ»É »ñÏݳÛÇÝÝ»ñÁ: سñÙÝÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ ³åñáõ³Í Ï»³ÝùÁ ·áÛ³÷áËáõÙ ¿ Ñá·»õáñÇ: àñù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ ßÕóÛõáõÙ áõ Ñå³ï³Ï»óõáõÙ µÝáõÃÇõÝÁª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ³é³ï ßÝáñÑ ¿ ï³ñ³ÍõáõÙ Ñá·áõó Ý»ñë: ºõ ûñ¿óûñ, ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßÝáñÑÇ Ýáñ³Ýáñ ³Ûó»ÉáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ, Ý»ñùÇÝ Ù³ñ¹Ý ³õ»ÉÇ áõ ³õ»ÉÇ ¿ ÝÙ³ÝõáõÙ ²ëïÍáÛ å³ïÏ»ñÇÝ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

92

¶ÈàôÊ Ìº. زð¸Î²ÚÆÜ ´Üàôº²Ü ²ä²Î²ÜàôÂÆôÜÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ, áñ ëï»ÕÍ»óÇñ ÇÝÓ Áëï øá å³ïÏ»ñÇ áõ ÝÙ³Ýáõû³Ý, ïáõñ ÇÝÓ ßÝáñѹª áñÁ Û³ÛïÝ»óÇñ ³Ûëù³Ý Ù»Í »õ ³ÝÑñ³Å»ßïª ÷ñÏáõû³Ýë ѳٳñ, áñå¿ë½Ç ϳñáճݳ٠۳ÕÃ»É ³ÝÏ»³É µÝáõû³Ýë, áñ ù³ßáõÙ ¿ ÇÝÓ ¹¿åÇ Ù»Õù»ñÝ áõ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÏáñáõëïÁ: سñÙÝÇë Ù¿ç ½·áõÙ »Ù Ý»ñϳÛáõÃÇõÝÁ Ù»ÕùÇ ûñ¿ÝùÇ, áñ ѳÏáïÝ»³Û ¿ Ñá·áõë ûñ¿ÝùÇÝ, »õ áñ µéݳÝáõÙ ¿ íñ³ë ÇÝãå¿ë ëïñáõÏÇ, ëïÇåáõÙ ¿ »ÝóñÏáõ»É ½·³óÙáõÝù³ÛÝáõû³ÝÁ µ³½Ù³ÃÇõ ³Ý·³ÙÝ»ñ: ºõ ã»Ù ϳñáÕ ¹ÇÙ³¹ñ»É Ýñ³ Ïñù»ñÇÝ, »Ã¿ ÇÝÓ ÃÇÏáõÝù ãϳݷÝÇ ëñïÇë Ù¿ç µáñµáù Ñ»Õáõ³Í ³Ù»Ý³ëáõñµ ßÝáñѹ: 2. γñÇùÝ áõݻ٠ßÝáñÑǹ, »õ ³é³ï³½»°Õ ßÝáñÑǹ, Û³ÕûÉáõ ѳٳñ µÝáõû³Ýë, áñ ¹¿åÇ ³å³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ ¿ ѳÏáõ³Í å³ï³Ý»ÏáõÃÇõÝÇóë Ç í»ñ: ÀÝÏÝ»Éáí Û³ÝÓÇÝë ³é³çÇÝ Ù³ñ¹ ²¹³ÙÇ »õ Ù»ÕùÇ Ñ»ï»õ³Ýùáõ٠˳õ³ñ»Éáí, Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÝ ³ÛÅÙ ÏñáõÙ ¿ ³Û¹ ׳ϳﳷñ³Ï³Ý ë˳ÉÇ ³ñ¹ÇõÝùÝ»ñÁ, ³ÛÝå¿ëª áñ øá ÏáÕÙÇó µ³ñÇ áõ ϳï³ñ»³É ëï»ÕÍáõ³Í µÝáõÃÇõÝÝ ³ÛÅÙ ÑáÙ³ÝÇßÝ ¿ ³Ëï»ñÇ áõ Ë»Õ×áõû³Ý, áñáíÑ»ï»õ Ýñ³ ÙÕáõÙÝ»ñÝ áõ ³½¹³ÏÝ»ñÁ, ³ÝÕ»Ï ÃáÕÝáõ³Í, Ó·ïáõÙ »Ý ¹¿åÇ ã³ñÝ áõ ëïáñÇÝÁ: ÆëÏ ÏáñáíÇ ³ÛÝ ãÝãÇÝ ù³Ý³ÏÁ, áñ ï³Ï³õÇÝ Ï»Ý¹³ÝÇ ¿ Ù»½ÝáõÙ, ÝÙ³Ý ¿ ÙáËñÇ ï³Ï óùÝáõ³Í ϳÛÍÇÝ: öáùñÇÏ ³Û¹ ³éϳÛÍáõÙÁ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙÇïùÝ ¿, áñ ÿå¿ï ßñç³å³ïáõ³Í ¿ ËÇï Ùßáõßáí, µ³Ûó ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ ¹»é»õë áõÝ³Ï ¿ ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñ ÏÝù»Éáõ ã³ñÇ »õ µ³ñáõ ÙÇç»õ, ï»ëÝ»Éáõ ³ÛÝ ³Ý¹Ý¹³ÛÇÝ ï³ñ³ÍùÁ, áñ µ³Å³ÝáõÙ ¿ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ Ï»ÕÍÇùÇó: ò³õûù, ãÇ Ï³ñáÕ³ÝáõÙ ³ÛÉ»õë ѳëÝ»É ³ÛÝ ³Ù¿ÝÇݪ ÇÝã ׳ݳãáõÙ ¿ ǵñ»õ µ³ñÇ, ãáõÝÇ ³ÛÉ»õë ×ßÙ³ñïáõû³Ý ÉáÛëÝ ³ÙµáÕçáíÇÝ, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ÷³÷³ùÝ»ñÇ Ï³ï³ñ»ÉáõÃÇõÝÁ: 3. ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, å³ï³ÑáõÙ ¿, ²ëïáõ³Í ÇÙ, áñ §Áëï Ñá·»õáñ Ù³ñ¹áõª ï³ÉÇë »Ù Ç٠ѳõ³ÝáõÃÇõÝÁ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñǹ¦ (ÐéÙ 7, 22), ÁÙµéÝ»Éáíª áñ §ûñ¿ÝùÝ»ñ¹ µ³ñÇ »Ý, ³ñ¹³ñ »õ ëáõñµ¦ (ÐéÙ 7, 12), ÇÝãå¿ë ݳ»õ ѳëϳÝáõÙ »Ùª áñ ѳñÏ ¿ ÷³Ëã»É ã³ñÇó áõ Ù»Õù»ñÇó. µ³Ûó Û»ïáÛ, §Áëï Ù³ñÙÝǪ ͳé³ÛáõÙ »Ù Ù»ÕùÇ ûñ¿ÝùÇݦ (ÐéÙ 7, 25), »õ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ »Ù ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇÝ ³õ»ÉǪ ù³Ý µ³Ý³Ï³Ýáõû³Ýë: лï»õ³µ³ñ, §µ³ñáõ ѳݹ¿å ϳÙù Ï³Û ÇÝÓÝáõÙ, µ³Ûó ãáõݻ٠³ÛÝ Çñ³·áñÍ»Éáõ áõÅÁ¦ (ÐéÙ 7, 18): лï»õ³ÝùáõÙ, Û³×³Ë ³é³ç³¹ñáõÙ »Ù ·áñͳ¹ñ»É ß³ï µ³ñÇù, µ³Ûó áñáíÑ»ï»õ µ³ó³Ï³ÛáõÙ ¿ ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝë ¹³ñÙ³ÝáÕ ßÝáñÑÁ, ÷áùñ³·áÛÝ ³ñ·»ÉùÝ»ñÇ ³é³ç ³Ý·³Ù »ï »Ù ÁÝÏñÏáõÙ áõ Ýáõ³ÕáõÙ: ֳݳãáõÙ »Ù ¹¿åÇ Ï³ï³ñ»ÉáõÃÇõÝ ³é³çÝáñ¹áÕ áõÕÇÝ, »õ Ûëï³Ï Ï»ñåáí ï»ëÝáõÙ »Ùª ÿ ÇÝãå¿ë å¿ïù ¿ í³ñáõ»Ù. µ³Ûó ³å³Ï³Ýáõû³Ýë µ»é³Ý ï³Ï Ïùáõ³Íª ã»Ù ϳñáÕ³ÝáõÙ áïùÇ Ï³Ý·Ý»É »õ µ³ñÓñ³Ý³É ¹¿åÇ Ï³ï³ñ»³ÉÁ: 4. ²¯Ñ, î¿ñ, ù³ÝÇóë ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ÇÝÓ ßÝáñѹ, µ³ñÇÝ ëÏë»Éáõ, ß³ñáõݳϻÉáõ »õ ÙÇÝã»õ í»ñç ϳï³ñ»Éáõ ѳٳñ: àñáíÑ»ï»õ ³é³Ýó ßÝáñÑǹ ã»Ù ϳñáÕ ³Ý»É áãÇÝã, ÙÇÝã ³Ù¿Ý µ³Ý ϳñáÕ »Ù ø»½ÝáõÙª ßÝáñÑǹ û·Ýáõû³Ùµ: à¯í ßÝáñÑ Çñûù »ñÏݳÛÇÝ, ³é³Ýó áñÇ Ù»ñ ³ñųÝÇùÝ»ñÁ áãÇÝã »Ý, »õ µÝ³Ï³Ý ÓÇñù»ñÁ ÝáÛÝå¿ëª ³Ý³ñÅ¿ù: ²é³Ýó ßÝáñÑÇ, î¿ñ, áãÇÝã »Ý ø»½ ѳٳñ ³ñáõ»ëïÁ, ѳñëïáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÁ, áõÅÁ, ï³Õ³Ý¹Ý áõ å»ñ׳ËûëáõÃÇõÝÁ: àñáíÑ»ï»õ µÝ³Ï³Ý ÓÇñù»ñÁ ïñáõ³Í »Ý »°õ µ³ñÇÝ»ñÇÝ, »°õ ã³ñ»ñÇÝ. ÙÇÝã¹»é ÁÝïñ»³ÉÝ»ñǹ Çõñ³Û³ïáõÏ áõݳÏáõÃÇõÝÁ ßÝáñÑÝ ¿, ³ÛëÇÝùݪ ·»ñÙ³ñ¹Ï³ÛÇÝ, ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ë¿ñÁ, »õ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ½³ñ¹³ñõáõÙ »Ý ³Ûë å³ñ·»õáí, ³ñųÝÇ »Ý ë»åõáõÙ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ: ²ÛÝù³Ý ·»ñ³½³Ýó ¿ ßÝáñÑÁ, áñ á°ã Ù³ñ·³ñ¿áõû³Ý, á°ã Ññ³ß³·áñÍ»Éáõ, »õ á°ã ¿É ³Ù»Ý³í»ñ³ëɳó ѳۻóáÕáõû³Ý å³ñ·»õÝ»ñÁ ÇÝã áñ ÙÇ µ³Ý ³ñÅ»Ý ³é³Ýó Ýñ³: ºõ Ýٳݳå¿ë ѳõ³ïùÁ, ÛáÛëÁ »õ ÙÇõë µáÉáñ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ ÁݹáõÝ»ÉÇ ã»Ý ø»½ ³é³Ýó ëÇñáÛ »õ ßÝáñÑÇ: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

93

5. à¯í ëñµ³ûÍ ßÝáñÑ, áñ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáí ѳñëï³óÝáõÙ »ë Ñá·áí ³Õù³ïÇÝ »õ »ñÏݳÛÇÝ µ³½áõÙ µ³ñÇùÝ»ñáí ÉdzóÝáõÙ »ë ëÇñïÁ ËáݳñÑÇ: º°Ï, Ñ»ÕáõÇñ ݳ»õ ÇÙ íñ³Û, Û³·»óñáõ ÇÝÓ øá ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí, áñå¿ë½Ç Ñá·Çë ãÝáõ³ÕǪ Ûá·ÝáõÃÇõÝÇó »õ ó³Ù³ùáõÃÇõÝÇó ëå³éáõ³Í: î¿ñ ÇÙ, ÃáÕ Í³é³¹ ßÝáñÑ ·ïÝÇ øá ³é³ç. §ßÝáñѹ µ³õ³Ï³Ý ¿ ÇÝÓ¦ (2Îñ 12, 9), »Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ µÝáõÃÇõÝë ·áѳóÝáÕ áãÇÝã ¿É ãëï³Ý³Ù: ºÃ¿ ÷áñÓáõ»Ù »õ ï³é³å»Ù ÁÝ¹Ù¿ç ½³Ý³½³Ý Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ã»Ù ë³ñë³÷Ç áã ÙÇ ã³ñÇùÇó, »ñµ ½ÇݳÏÇóë ßÝáñѹ ¿: ܳ° ¿ ÇÙ ½ûñáõÃÇõÝÁ, ݳ° ¿ ï³ÉÇë ÇÝÓ ËáñÑáõñ¹ »õ û·ÝáõÃÇõÝ. ³õ»ÉÇ Ñ½ûñ ¿ª ù³Ý µáÉáñ ÃßݳÙÇÝ»ñÁ, »õ ³é³õ»É ÇÙ³ëïáõݪ ù³Ý ·ÇïáõÝÝ»ñÁ µáÉáñ: ܳ° ¿ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÝ áõëáõó³ÝáÕÁ, ϳÝáݳå³Ñáõû³Ý ÏñÃáÕÁ, ëñïÇ ÉáÛëÁ, Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ ÙËÇóñáÕÁ, ïñïÙáõÃÇõÝÁ ѳɳÍáÕÁ, »ñÏÇõÕÝ»ñáõ٠˳ճջóÝáÕÁ, µ³ñ»å³ßïáõÃÇõÝÁ ëÝáõóáÕÁ »õ ëñï³Ñáë ³ñóáõÝùÝ»ñÇ ³ÏáõÝùÁ: ºõ DZÝã »Ù »ë ³é³Ýó ßÝáñÑǪ »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ó³Ù³ù ÷³Ûï »õ ï³ï³ëÏ ³ÝåÇï³Ý, Ïñ³Ï Ý»ïáõ»ÉÇù: ÂáÕ áõñ»ÙÝ ßÝáñѹ, î¿ñ, ÙÇßï ½ûñ³ÏóÇ ÇÝÓ »õ û·ÝÇ, ÙÕÇ Ï³ï³ñ»Éáõ ·áñÍ»ñ µ³ñÇ, ßÝáñÑÇõ ÚÇëáõë öñÏãǪ àñ¹áõ¹ ³ñųÝÇùÝ»ñÇ. ³Ù¿Ý: ¶ÈàôÊ Ì¼. ÜزÜàôºÈ ÚÆêàôêÆÜ Ê²â²Îðàôº²Ø´

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, áñù³Ý ³õ»ÉÇ ³Ýç³ïáõ»ë ÇÝù¹ ù»½ÝÇóª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ÏÁ Ùdzݳë ÇÝÓ: ÆÝãå¿ë ³ñï³ùÇÝ áãÇÝã ã÷³÷³ù»Éáí ¿ å³Ñå³ÝõáõÙ Ý»ñùÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÇõÝÁª ³ÛÝå¿ë ¿É Ý»ñùáõëï ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÝ ³ÙµáÕçáíÇÝ ÃáÕÉù»Éáí ¿ ϳéáõóõáõÙ ²ëïÍáÛ Ñ»ï ÙÇáõÃÇõÝÁ: γٻÝáõÙ »Ù ëáíáñ»óÝ»É ù»½ ³ÝÓÇó¹ ϳï³ñ»³É ³Ýç³ïáõÙÁª ѳٳϳÙáõ»Éáí ϳÙùÇë, ³é³Ýó ÁÙµáëïáõû³Ý áõ ïñïáõÝçÇ: §Ð»ï»õÇñ ÇÝÓ¦ (Øïà 9, 9), §ºë »Ù ֳݳå³ñÑÁ, ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ »õ λ³ÝùÁ¦ (ÚíÑ 14, 6): ²é³Ýó ׳ݳå³ñÑǪ ã»ë ϳñáÕ ³ÝÙáÉáñ ù³ÛÉ»É, ³é³Ýó ×ßÙ³ñïáõû³Ýª ã»ë ϳñáÕ ×³Ý³ã»É, ³é³Ýó Ï»³ÝùǪ ã»ë ϳñáÕ ·áÛáõÃÇõÝ áõݻݳÉ: ºë »Ù ׳ݳå³ñÑÁª áñÇÝ å³ñï³õáñ »ë Ñ»ï»õ»É, ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁª áñÇÝ å³ñï³õáñ »ë ѳõ³ï³É, Ï»³ÝùÁª áñÇÝ å³ñï³õáñ »ë Ûáõë³É: ºë »Ù ³å³Ñáí ׳ݳå³ñÑÁ, ³ÝëË³É³Ï³Ý ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, ³Ýí³Ë×³Ý Ï»³ÝùÁ: ºë »Ù áõÕճ߳õÇÕ ×³Ý³å³ñÑÁ, ·»ñ³·áÛÝ ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, Çñ³Ï³Ý, »ñ³Ý³õ¿ï, ³Ýëï»ÕÍ Ï»³ÝùÁ: ºÃ¿ Ñ»ï»õ»ë Ç٠׳ݳå³ñÑÇÝ, §ÏÁ ׳ݳã»ë ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, »õ ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ Ïþ³½³ïÇ ù»½¦ (ÚíÑ 8, 32), »õ ÏÁ ѳëÝ»ë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ: 2. §ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÁ ųé³Ý·»É, å³ÑÇñ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñÁ¦ (Øïà 19, 17): ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ׳ݳã»É ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ, ѳõ³ï³° ÇÝÓ: §ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ϳï³ñ»³É ÉÇÝ»É, ·Ý³°, í³×³éÇñ ÇÝã áõÝ»ë¦ (Øïà 19, 21): §ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ³ß³Ï»ñï»É ÇÝÓ, Ññ³Å³ñáõÇñ ³ÝÓÇó¹¦ (ÔÏë 9, 23): ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë »ñ³Ý»ÉÇ Ï»³ÝùÝ ÁݹáõÝ»É, ³ñѳٳñÑÇñ Ý»ñϳÝ: ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ÷³é³õáñáõ»É ºñÏÝùáõÙ, ËáݳñÑáõÇñ »ñÏñÇ íñ³Û: ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ë ó·³õáñ»É ÇÝÓ Ñ»ï, ÏñÇñ ÇÝÓ Ñ»ï ʳãÁ: àñáíÑ»ï»õ ʳãÇ Í³é³Ý»ñÝ »Ý ÙdzÛÝ ·ïÝáõÙ »ñ³Ýáõû³Ý »õ Çñ³Ï³Ý ÉáÛëÇ ³ñ³Ñ»ïÁ: 3. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ÚÇëáõë, î¿ñ ÇÙ, Ï»³Ýù¹ ³Õù³ï »õ ѳɳÍáõ³Í »Õ³õ ³ß˳ñÑáõÙ: îáõñª áñ ÝÙ³Ýáõ»Ù ø»½, ѳٵ»ñáõû³Ùµ Ïñ»Éáí ³ß˳ñÑÇ ³ñѳٳñѳÝùÁ: Æñûù, §Í³é³Ý ïÇñáçÇó ³õ»ÉÇÝ ã¿, »õ á°ã ¿É ³ß³Ï»ñïÁª áõëáõóãÇó¦ (Øïà 10, 24): ÂáÕ Ï»³Ýùë Û³ñ»õÝÙ³Ý ÉÇÝÇ øá Ï»³ÝùÇÝ, áñáíÑ»ï»õ ø»½ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ÝÙ³Ýáõû³Ý Ù¿ç ¿ ÙdzÛÝ Ï³Û³ÝáõÙ ÷ñÏáõÃÇõÝë »õ Çñ³Ï³Ý ëñµáõÃÇõÝÁ: ÆÝã ¿É Ï³ñ¹³Ù »õ áõÝÏݹñ»Ù ëñ³ÝÇó ¹áõñëª Ç ½ûñáõ ãÇ ÉÇÝÇ ÙËÇóñ»Éáõ ÇÝÓ, »õ á°ã ¿É ϳï³ñ»É³å¿ë Û³·»óÝ»Éáõ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

94

4. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ù³ÝÇ áñ ÁÝûñó»É »ë »õ ·Çï»ë ³Ûë µ³Ý»ñÁ, »ñ³Ý»ÉÇ ÏÁ ÉÇÝ»ëª »Ã¿ ·áñͳ¹ñ»ë: àí ׳ݳãáõÙ ¿ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñë »õ ·áñͳ¹ñáõÙ ¿ ¹ñ³Ýù, ݳ ¿ª áñ ëÇñáõÙ ¿ ÇÝÓ: ºõ ÇÝÓ ÝáÛÝå¿ëª ³Û¹åÇëÇÝ ¿ ëÇñ»ÉÇ, ³Û¹åÇëáõÝ ÏÁ Û³Ûïݻ٠³ÝÓë, ³Û¹åÇëáõÝ ÇÙ ³ç ÏáÕÙáõÙ ÏÁ µ³½Ù»óݻ٠Ðûñë ²ñù³Ûáõû³Ý Ù¿ç: 5. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ÇÙ ÚÇëáõë, ÇÝãå¿ë Ëáëï³ó»É ¿Çñ, ³ÛÝå¿ë ¿ ϳï³ñõáõÙ Çñûù, »õ »ñ³ÝÇ Ã¿ ³ñųÝÇ ÉÇÝ¿Ç ËáëïáõÙÝ»ñǹ: øá Ó»éù»ñÇó ÁݹáõÝ»óÇ Ë³ãÁ, ³ÛÝ ÁݹáõÝ»óÇ »õ ÏÁ Ïñ»Ù ³ÛÝ, ÙÇÝã Ç Ù³Ñ ÏÁ Ïñ»Ù, ³ÛÝå¿ëª ÇÝãå¿ë ¹ñ»óÇñ áõë»ñÇë: Æñ³Ï³ÝáõÙ, ɳõ í³Ý³Ï³ÝÇ Ï»³ÝùÁ ˳㠿, µ³Ûó ³é³çÝáñ¹áõÙ ¿ ¹¿åÇ ºñÏÇÝù: êÏë»óÇ. ã»Ù ϳٻÝáõÙ »ï ¹³éݳÉ. ϳݷ ³éÝ»ÉÁ ÝáÛÝå¿ë µ³ó³éáõ³Í ¿: лï»õ³µ³ñ, »Õµ³ÛñÝ»ñ, Û³é³ç ÁÝóݳÝù ÙdzëÇÝ. ÚÇëáõë Ù»½ Ñ»ï ¿: ÚÇëáõëÇ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ Û³ÝÓÝ ³é³Ýù ³Ûë ˳ãÁ, ÚÇëáõëÇ ëÇñáÛ Ñ³Ù³ñ ¿É Û³ñ³ï»õ»Ýù ³ÛÝ Ïñ»Éáõ Ù¿ç: Ø»½ û·Ýáõû³Ý ÏÁ ѳëÝÇ Ü³ª áñ Ù»ñ ³é³çÝáñ¹Ý ¿, »õ áñ ϳÝËáõÙ ¿ Ù»½: ²Ñ³, Ù»ñ ³·³õáñÝ ÁÝóÝáõÙ ¿ Ù»½ ·ÉáõË ³Ýó³Í, ܳ ÏÁ å³ï»ñ³½ÙÇ Ù»ñ ѳٳñ: §Ð»ï»õ»Ýù Üñ³Ý ³ñÇáõû³Ùµ, áã áù ÃáÕ »ï ãÁÝÏñÏÇ ë³ñë³÷³Ñ³ñ. å³ïñ³ëï ÉÇÝ»Ýù Ù»éÝ»Éáõ ׳ϳï³Ù³ñïÇ ¹³ßïáõÙª ù³ç»ñÇ Ýٳݦ (1ØÏ 9, 10): âµÍ³õáñ»Ýù Ù»ñ ÷³éùÁ, ˳ãÇó

Ëáõë³÷»Éáí: ¶ÈàôÊ Ì¾. âÚàôê²Ð²îàôºÈ ê²Ú²øàôØܺðÆ ¸¾äøàôØ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÇÝÓ ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ »Ý ѳٵ»ñáõÃÇõÝÝ áõ ËáݳñÑáõÃÇõÝÁª »ñµ ³Ù¿Ý µ³Ý Ó³Ë ¿ ÁÝóÝáõÙ, ù³Ý µ³½áõÙ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ç»ñÙ »é³Ý¹Á ˳ճÕáõû³Ý ûñ»ñáõÙ: ÆÝãá±õ »ë ³Û¹ù³Ý íßï³ÝáõÙ ùá ¹¿Ù ³ëáõ³Í ϳ٠³ñáõ³Í ÷áùñÇÏ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÇ å³ï׳éáí: ºÃ¿ ÝáÛÝÇëÏ ¿°É ³õ»ÉÇ Í³Ýñ Ï»ñåáí ¹áõñë ·³ÛÇÝ ùá ¹¿Ù, ãå¿ïù ¿ íñ¹áíáõ¿Çñ: Þ³ï ϳñ»õáñáõÃÇõÝ ÙÇ° ÁÝͳÛÇñ. ³é³çÇÝ ³Ý·³ÙÁ ã¿, ÝáñáõÃÇõÝ ã¿, »õ íëï³Ñª ãÇ ÉÇÝ»Éáõ ݳ»õ í»ñçÇÝÁ, »Ã¿ »ñϳñ ³åñ»ë: ø³ç³ñÇ »ë, »ñµ ËáãÁݹáïÝ»ñÁ µ³ó³Ï³ÛáõÙ »Ý: ÆÝãå¿ë ݳ»õ ɳõáñ³Ï ËáñÑñ¹³ïáõ »ë »õ ÙËÇóñáõû³Ý Û³ñÙ³ñ Ëûëù»ñ »ë ³ñï³ë³ÝáõÙ áõñÇßÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ØÇÝã ѳ½Çõ ÙÇ ³Ý³ÏÝÏ³É Ý»ÕáõÃÇõÝ µ³ËáõÙ ¿ ¹áõé¹, §Ùݳù µ³ñáí¦ »ë ³ëáõÙ ÇÙ³ëïáõû³ÝÝ áõ ½ûñáõû³ÝÁ: î»°ëª Ã¿ ù³ÝÇóë Ù»Í ¿ ïϳñáõÃÇõݹ »õ ÿ ù³ÝÇóë Û³×³Ë Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÝ áõÝ»ë ½·³Éáõ ³ÛÝ, áãÇÝã Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿åùáõÙ: ºõ ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ, »Ã¿ ³ÛëåÇëÇ Ï³Ù ÝÙ³Ý ¹¿åù»ñ »Ý å³ï³ÑáõÙ, ùá ÇëÏ µ³ñÇùÇ Ñ³Ù³ñ »Ý: 2. æ³Ý³° Ùáé³Ý³É, áñù³Ý ɳõ áñ ϳñáÕ »ë, »õ »Ã¿ »ÝóñÏõáõÙ »ë Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, á°ã Ûáõë³Ñ³ïáõÇñ, »õ á°ã ¿É Ùï³Ñá·áõÇñ »ñϳñ ųٳݳÏ: ¶¿Ã ѳٵ»ñáõû³Ùµ ï³é³åÇñ, »Ã¿ ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ áõñ³Ëáõû³Ùµ: ºõ »Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ Ûûųñáõû³Ùµ Éë»É áñáß Ï³ñÍÇùÝ»ñ, »õ ¹ñ³Ýó å³ï׳éáí ËéáíõáõÙ »ë, ïÇñ³å»ïÇñ ù»½, ½ëåÇñ, »õ ÃáÕ µ»ñ³ÝÇó¹ ¹áõñë ã·³Ý ³Ýí³Û»É Ëûëù»ñ, áñáÝù ϳñáÕ »Ý ·³ÛóÏÕ»óÝ»É å³ñ½³ÙÇïÝ»ñÇÝ: Þáõïáí ÷áÃáñÇÏÁ ÏÁ ѳݹ³ñïáõÇ »õ íßïǹ ÏÁ Û³çáñ¹Ç ˳ճÕáõÃÇõÝÁ, ßÝáñÑÇ ³Ûó»Éáõû³Ý Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ: §ºë áÕç »Ù¦ (ºë 49, 18), å³ïñ³ëï û·Ý»Éáõ ù»½ »õ ÙËÇóñ»Éáõ ëáíáñ³Ï³ÝÇó ¿°É ³õ»ÉÇ, »Ã¿ ѳõ³ï³ë ÇÝÓ »õ ϳÝã»ë »é³Ý¹áí: 3. Ðá·Ç¹ ³Ý¹áññÇ Ù¿ç å³ÑÇñ »õ å³ïñ³ëïáõÇñ ¹»°é ³õ»ÉÇ Ù»Í å³Ûù³ñÝ»ñÇ: Æñ³Ï³ÝáõÙ, ³Ýû·áõï µ³Ý ã¿ Û³×³Ë ï³é³å»ÉÝ áõ ÷áñÓáõ»ÉÁ: سñ¹ »ë, á°ã ²ëïáõ³Í. Ù³ñÙÝ»Õ¿Ý »ë, »õ á°ã Ññ»ßï³Ï: ÆÝã忱ë ϳñáÕ »ë Û³ñ³ï»õ»É ³é³ùÇÝáõû³Ý ÙÇ»õÝáÛÝ ³ëïÇ׳ÝáõÙ, »ñµ ÝáÛÝÁ ãϳñáÕ³ó³Ý ³é³çÇÝ Ññ»ßï³ÏÁ »ñÏÝùáõÙ »õ ³é³çÇÝ Ù³ñ¹Á ¹ñ³ËïáõÙ: ºë ܳ »Ùª áí ÷ñÏáõÃÇõÝ ¿ ßÝáñÑáõÙ íßï³Ñ³ñÝ»ñÇÝ, ÙÇÝã»õ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

95

³ëïáõ³ÍáõÃÇõÝë µ³ñÓñ³óÝ»Éáí Ýñ³Ýóª áíù»ñ ËáݳñÑáõ»Éáí ÁݹáõÝáõÙ »Ý Çñ»Ýó ïϳñáõÃÇõÝÁ: 4. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ÃáÕ ûñÑÝ»³É ÉÇÝÇ Ëûëù¹. ³ÛÝ §É»½áõÇë íñ³Û ³õ»ÉÇ ù³Õóñ ¿ª ù³Ý Ù»ÕñÇ ËáñÇëËÁ¦ (êÕÙ 18, 11): ²ñ¹»ûù DZÝã ¿Ç ³Ý»Éáõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ ³ÝÓÏáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç ÁÝÏÕÙáõ³Í, »Ã¿ ãÙËÇóñ¿Çñ ÇÝÓ øá ëáõñµ Ëûëù»ñáí: àñå¿ë½Ç í»ñçÇí»ñçáÛ Ñ³ëݻ٠÷ñÏáõû³Ý ݳõ³Ñ³Ý·Çëï, DZÝã ϳñ»õáñáõÃÇõÝ áõÝǪ ÿ ÇÝãåÇëÇ Ï³Ù ù³ÝÇ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñ »Ù å³ñï³õáñ Ïñ»É: îáõñ ÇÝÓ µ³ñÇ í³Ë×³Ý »õ »ñç³ÝÇÏ Ë³Õ³Õ Ù»ÏÝáõÙ ³Ûë ³ß˳ñÑÇó: ¶Ãáõû³Ùµ¹ ÛÇßÇñ ÇÝÓ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, »õ áõÕճ߳õÇÕ ³ñ³Ñ»ïáí ³é³çÝáñ¹Çñ ¹¿åÇ ²ñù³ÛáõÃÇõݹ. ³Ù¿Ý:

¶ÈàôÊ ÌÀ. âöàðÒºÈ øÜÜºÈ ²êîàô²Ì²ÚÆÜ ÊàðÐàôð¸ÜºðÀ

1. ÚÇëáõë. àñ¹»³Ï, ÙÇ° å³ï׳鳵³ÝÇñ ã³÷³½³Ýó µ³ñÓñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ »õ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ·³ÕïÝÇ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ßáõñç. ÿ ÇÝãáõ ¿ Ù¿ÏÁ Éùáõ³Íª ÙÇÝã Ù¿Ï áõñÇßÁ í³Û»ÉùÝ»ñÇ Ù¿ç ¿, ÇÝãáõ ¿ Ù¿ÏÁ íßï³ó³Íª ÙÇÝã ÙÇõëÁ áÕáÕáõ³Í ¿ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí: êñ³Ýù ѳñó»ñ »Ýª áñ ·»ñ³½³ÝóáõÙ »Ý Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙïùÇ ÁÙµéÝáÕ³Ï³Ý Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ, »õ ãÏ³Û ×³é³ËûëáõÃÇõÝ Ï³Ù íÇ׳µ³ÝáõÃÇõݪ áñ Ç ½ûñáõ ÉÇÝÇ ùûÕ³½»ñÍ»Éáõ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñÁ: лï»õ³µ³ñª »ñµ ÃßݳÙÇÝ ÙïùáõÙ¹ ³ñÃݳóÝáõÙ ¿ áñáß Ñ³ñó³¹ñáõÙÝ»ñ, ϳ٠»ñµ Ñ»ï³ùñùñ³ë¿ñÝ»ñÁ å³Ñ³ÝçáõÙ »Ý Éáõë³µ³ÝáõÙÝ»ñ, µáÉáñÇÝ å³ï³ë˳ÝÇñ سñ·³ñ¿Ç Ëûëù»ñáí. §î¿ñ, ¸áõ ³ñ¹³ñ »ë »õ áõÕÇÕ »Ý øá ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñÁ¦ (êÕÙ 118, 137), »õ ϳ٠³Ûë ÙÇõë Ëûëù»ñáí. §î¿ñáõÝ³Ï³Ý ¹³ï³ëï³ÝÝ»ñÁ ×ßÙ³ñÇï »Ý »õ µáÉáñÝ ¿É ³ñ¹³ñ¦ (êÕÙ 18, 10): àñ¹»³Ï, í×ÇéÝ»ñë ѳñϳõáñ ¿ Û³ñ·»É, á°ã ÿ ùÝÝ»É, áñáíÑ»ï»õ ·»ñÇí»ñ »Ýª ù³Ý Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÇÙ³ó³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ: 2. лﳽûïáõÃÇõÝÝ»ñ ÙÇ° ͳõ³ÉÇñ »õ á°ã ¿É íÇ׳µ³ÝÇñ êñµáó ³ñųÝÇùÝ»ñÇ ßáõñç. ÿ áñÝ ¿ ÙÇõëÇó ³õ»ÉÇ Ù»Í, »õ ϳ٠ÿ áñÝ ¿ ³é³õ»É ÷³é³õáñáõ³Í ºñÏÝùáõÙ: ²ÛëåÇëÇ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñÇó ÍÝõáõÙ »Ý í¿×»ñ áõ ³Ýû·áõï É»½áõ³ÏéÇõÝ»ñ, áõé׳ÝáõÙ »Ý Ñå³ñïáõÃÇõÝÝ áõ ëݳ÷³éáõÃÇõÝÁ, áñáÝóÇó ¿É µËáõÙ »Ý ݳ˳ÝÓ áõ ï³ñ³Ï³ñÍáõÃÇõÝÝ»ñ, áñáíÑ»ï»õ Ù¿ÏÝ áõݳÛݳÙïáõû³Ùµ ݳËÁÝïñáõÙ ¿ ³ÛëÇÝã êñµÇÝ, ÇëÏ ÙÇõëÁª Ù¿Ï áõñÇßÇÝ: àñáß µ³Ý»ñ ÇÙ³Ý³É »õ ùÝÝ»É Ï³Ù»Ý³ÉÁ ³å³ñ¹ÇõÝ ¿, ÇÝãå¿ë ݳ»õ ïѳת êñµ»ñÇÝ, áñáíÑ»ï»õ »ë »ñÏå³é³Ïáõû³Ý ²ëïáõ³ÍÁ ã»Ù, ³Ûɪ ²ëïáõ³ÍÁ ˳ճÕáõû³Ý: ÆëÏ ³Ûë ˳ճÕáõÃÇõÝÝ ³õ»ÉÇ Çñ³Ï³Ý ËáݳñÑáõû³Ý Ù¿ç ¿ ϳ۳ÝáõÙª ù³Ý ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ñéã³ÏÙ³Ý: 3. àÙ³Ýù µ³ñ»å³ßï »é³Ý¹áí ³é³õ»É ѳٳÏñ³Ýù »Ý ½·áõÙ áñáß êñµ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å, µ³Ûó ³Ûë ½·³óáõÙÝ ³õ»ÉÇ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ¿ª ù³Ý ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ: º°ë ϳï³ñ»Éáõû³Ý ѳëóñÇ êñµ»ñÇÝ, »°ë Ýñ³Ýó å³ñ·»õ»óÇ ßÝáñÑÁ, »°ë Ýñ³Ýó ѳÕáñ¹³ÏÇó ¹³ñÓñÇ ÷³éùÇë: Ú³ÛïÝÇ »Ý ÇÝÓ Ýñ³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÇ ³ñųÝÇùÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ »°ë Ýñ³Ýó ϳÝË»óÇ ù³ÕóñáõÃÇõÝÇóë µËáÕ ûñÑÝáõÃÇõÝÝ»ñáí: º°ë ݳ˳ë³ÑٳݻóÇ ÇÙ ÁÝïñ»³ÉÝ»ñÇÝ Û³õÇï»ÝáõÃÇõÝÇó ¿É ³é³ç, »°ë Ýñ³Ýó ÁÝïñ»óÇ ³ß˳ñÑÇóª á°ã ÿ Ýñ³Ýù ÇÝÓ: º°ë Ýñ³Ýó ϳÝã»óÇ ßÝáñÑáí, Ó·»óÇ áÕáñÙáõû³Ùµ, ÁÝÏ»ñ³Ïó»óÇ ÁÝ¹Ù¿ç ½³Ý³½³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ: º°ë Ýñ³Ýó íñ³Û ѻջóÇ ë÷á÷³ñ³ñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñ, »°ë Ýñ³Ýó ßÝáñÑ»óÇ Û³ñ³ï»õáõÃÇõÝ, »°ë í³ñÓ³ïñ»óÇ Ýñ³Ýó ѳٵ»ñáõÃÇõÝÁ: 4. ºë ·Çï»Ùª ÿ Ýñ³ÝóÇó áí ¿ ³é³çÇÝÁ »õ áí í»ñçÇÝÁ, »õ µáÉáñÇÝ ¿É ëÇñáõÙ »Ù ѳõ³ë³ñ³å¿ë ³ÝÑáõÝ ëÇñáí: º°ë å¿ïù ¿ ÷³é³õáñáõ»Ù µáÉáñ êñµ»ñáõÙ, »°ë å¿ïù ¿ ûñÑÝáõ»Ù ³Ù¿Ý ÇÝãÇó ³õ»ÉÇ »õ ٻͳñáõ»Ù Ýñ³ÝóÇó Çõñ³ù³ÝãÇõñÇ Ù¿çª áñáÝó Ù»Íí³Û»Éãáõû³Ùµ µ³ñÓñ³óñÇ áõ ݳ˳ë³ÑٳݻóÇ, ³é³Ýó ݳ˳å¿ë å³Ñ³Ýç»Éáõ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

96

Ýñ³ÝóÇó áñ»õ¿ ³ñųÝÇù: àí, Ñ»ï»õ³µ³ñ, ³ñѳٳñÑáõÙ ¿ ÇÙ ³Ûë êñµ»ñÇó ÷áùñ³·áÛÝÇÝ, ãÇ Û³ñ·áõ٠ݳ»õ Ù»ÍÇÝ, áñáíÑ»ï»õ Ù»Í Ã¿ ÷áùñª µáÉáñÇÝ ¿É »ë ëï»ÕÍ»óÇ: ºõ áí áãÇÝã ¿ ѳٳñáõÙ êñµ»ñÇóë áñ»õ¿ Ù¿ÏÇÝ, Ýáõ³ëï³óÝáõÙ ¿ ÇÝÓ »õ Ýñ³Ýó µáÉáñÇݪ áñ ÇÝÓ Ñ»ï ºñÏÝùáõÙ »Ý: ²ÛÝï»Õ µáÉáñÁ Ù¿Ï ÙdzëÝáõÃÇõÝ »Ý ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ëÇñáÛ Ù¿ç, áõÝ»Ý ÙÇ»õÝáÛÝ ½·³óáõÙÝ»ñÝ áõ ϳÙùÁ, »õ áñå¿ë ÙÇ»õÝáÛÝ Ðûñ áñ¹ÇÝ»ñª ëÇñáõÙ »Ý ÙÇÙ»³Ýó »Õµ³Ûñ³Ï³Ý ÷á˳¹³ñÓ ëÇñáí: 5. ºõ – ÇÝãÁ ³õ»ÉÇ í»Ñ ¿ áõ ·»ñ³½³Ýó – ëÇñáõÙ »Ý á°ã ÿ Çñ»Ýù Çñ»Ýó ϳ٠Çñ»Ýó ³ñųÝÇùÝ»ñÁ, ³ÛÉ ÇÝÓ ÙdzÛÝ: Ú³÷ßï³Ïáõ³Í Çñ»ÝóÇó í»ñ »õ Ó»ñµ³½³ïáõ³Í Çñ»Ýó ³ÝÓݳëÇñáõÃÇõÝÇó, µáÉáñÝ ¿É ÁÝÏÕÙáõ³Í »Ý ëÇñáÛë Ù¿ç, áõñ í³Û»ÉáõÙ »Ý ù³ÕóñÇÏ Ñ³Ý·Çëï: àãÇÝã ãÇ Ï³ñáÕ ß»Õ»É Ýñ³Ýó ϳ٠¹¿åÇ í³ñ ù³ß»É, áñáíÑ»ï»õ ½»ÕÙ³Ý ã³÷ ÉÇ »Ý Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÖßÙ³ñïáõû³Ùµ, áñáíÑ»ï»õ µáó³í³éáõ³Í »Ý ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ³ÝÙ³ñ ëÇñáÛ Ïñ³ÏÝ»ñáí: àõñ»ÙÝ, ÃáÕ Áëï Ù³ñÙÝÇ »õ Áëï ³ß˳ñÑÇ Ùï³ÍáÕ Ù³ñ¹ÇÏ ã³ëïÇ׳ݳõáñ»Ý ÇÙ êñµ»ñÇÝ, Ù³ñ¹ÇϪ áñ Çñ»Ýó ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ñ³×áÛùÝ»ñÁ ÙdzÛÝ ·Çï»Ý ëÇñ»É, áñ Ïïñáõ٠ϳ٠³õ»É³óÝáõÙ »Ý Áëï Çñ»Ýó ùٳѳ×áÛùÇ, »õ á°ã ÿ Áëï Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÖßÙ³ñïáõû³Ý ϳÙùÇ: 6. ²ÛëûñÇÝ³Ï Ù³ñ¹Ï³Ýó ٻͳٳëÝáõû³Ý Ù¿ç ·áñÍáõÙ ¿ ³Ý·ÇïáõÃÇõÝÁ, Û³ïϳå¿ë Ýñ³Ýó Ù¿çª áíù»ñ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßÝáñÑÝ»ñáí ùÇã Éáõë³õáñáõ³Í ÉÇÝ»Éáíª Ñ³½áõ³¹¿å »Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ ëÇñ»É áñ»õ¿ Ù¿ÏÇÝ Ñá·»õáñ Ù³ùáõñ ëÇñáí: ÆÝãå¿ë ݳ»õ, µÝ³Ï³Ý ½·³óáõÙÝ»ñÇó »õ ½áõï Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ïñ³ÝùÇó ÙÕáõ³Íª ѳÏáõ»Éáí ¹¿åÇ ³Ûë Ù¿ÏÁ ϳ٠³ÛÝ ÙÇõëÁ, ÇÝãå¿ë í³ñõáõÙ »Ý »ñÏñ³ÛÇÝ Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñáõÙ, ϳñÍáõÙ »Ýª ÿ »ñÏݳÛÇÝÝ»ñáõÙ ÝáÛÝå¿ë å³ï³ÑáõÙ ¿ ³Û¹å¿ë: ²ÝÑݳñÇÝ ¿ Ýϳñ³·ñ»É ³ÛÝ ï³ñ³ÍùÁ, áñ µ³Å³ÝáõÙ ¿ ûñÇ Ñá·ÇÝ»ñÇ Ï³ñÍÇùÝ»ñÝ ³ÛÝ ëϽµáõÝùÝ»ñÇó áõ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇó, áñáÝóáí ëÝõáõÙ »Ý »ñÏݳÛÇÝ Û³ÛïÝáõû³Ùµ Éáõë³õáñáõ³Í Ñá·ÇÝ»ñÁ: 7. лï»õ³µ³ñ, áñ¹»³Ï, å³Ë³ñ³Ï»ÉÇ Ñ»ï³ùñùñáõû³Ùµ ÙÇç³Ùáõï ÙÇ° »ÕÇñ ³ÛÝåÇëÇ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿çª áñáÝù ·»ñ³½³ÝóáõÙ »Ý ÇÙ³ó³Ï³Ýáõû³Ý¹ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÁ, ³ÛÉ ³õ»ÉÇ ³ß˳ïÇñª áñ ·¿Ã í»ñçÇÝÁ ÉÇÝ»ë ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝáõÙ: ºÃ¿ Ù¿ÏÝ Çٳݳñª ÿ áí ¿ ³Ù»Ý³ëáõñµÁ ϳ٠³Ù»Ý³Ù»ÍÁ ºñÏÝùáõÙ, DZÝã û·áõï Ïþáõݻݳñ Çñ ѳٳñ ³Ûë ·ÇïáõÃÇõÝÁª »Ã¿ ³éÇà ãѳݹÇë³Ý³ñ ËáݳñÑáõû³Ý »õ ÇÝÓ ¿°É ³õ»ÉÇ ÷³é³õáñ»Éáõ: àí ËáñÑáõÙ ¿ Çñ Ù»Õù»ñÇ Ù»Íáõû³Ý áõ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ ë³Ï³õáõû³Ý ßáõñç, »õ ÿ áñù³¯Ý Ñ»éáõ ¿ êñµ»ñÇ Ï³ï³ñ»ÉáõÃÇõÝÇó, ÇÝÓ ³õ»ÉÇ Ñ³×»ÉÇ ·áñÍ ¿ ϳï³ñáõÙª ù³Ý êñµ»ñÇ Ù»Íáõû³Ý áõ ÷áùñáõû³Ý ßáõñç å³ï׳鳵³ÝáÕÁ: ܳËÁÝïñ»ÉÇ ¿ êñµ»ñÇ µ³ñ»ËûëáõÃÇõÝÁ ѳÛó»É µ³ñ»å³ßï ³ÕûÃùÝ»ñáí áõ ³ñóáõÝùÝ»ñáí, »õ ËáݳñÑ ëñïáí Ëݹñ»É Ýñ³Ýó ÷³é³Ñ»Õ û·ÝáõÃÇõÝÁ, ù³Ý å³ñ³å ÷Ýïéïáõùáí ÷áñÓ»É ùÝÝ»É »ñÏݳÛÇÝ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÁ: 8. êñµ»ñÁ ³õ»ÉÇ ·áÑ ÏÁ ÉÇÝ¿Çݪ »Ã¿ Ù³ñ¹ÇÏ ÙÇ ÏáÕÙ ÃáÕÝ¿ÇÝ ³õ»Éáñ¹ ß³ï³ËûëáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ Çñ»Ýù ã»Ý å³ñÍ»ÝáõÙ Çñ»Ýó ³ñųÝÇùÝ»ñáí, áñáíÑ»ï»õ Çñ»Ýó ã»Ý í»ñ³·ñáõÙ áã Ù¿Ï µ³ñÇù, ³ÛÉ ÙdzÛÝ ÇÝÓ, áñáíÑ»ï»õ »°ë Çñ»Ýó ßÝáñÑ»óÇ ³Ù¿Ý µ³Ý Áëï ÇÙ ³ÝÑáõÝ ëÇñáÛ: êñµ»ñÝ ³ÛÝù³Ý ÉÇ »Ý ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ëÇñáí áõ »ñ³Ýáõû³Ùµ, áñ áãÇÝã ãÇ å³Ï³ëáõÙ Çñ»Ýó ÷³éùÇÝ »õ áãÇÝã ãÇ Ï³ñáÕ å³Ï³ë»É Çñ»Ýó í³Û»É³Í µ»ñÏñ³ÝùÇÝ: ´áÉáñ êñµ»ñÝ ³é³Ýó µ³ó³éáõû³Ý, áñù³Ý ³õ»ÉÇ µ³ñÓñ »Ý ÷³éùÇ Ù¿çª ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ËáݳñÑ »Ý, Ùdzó³Í ÇÝÓ »õ ÇÝÓ Ñ³×»ÉÇ: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ·ñáõ³Í ¿. §Æñ»Ýó åë³ÏÝ»ñÁ ¹ÝáõÙ ¿ÇÝ ²ëïÍáÛ ·³ÑÇ ³é³ç, ·»ïݳï³ñ³Í »ñÏñå³·áõÙ ¿ÇÝ ¶³é³ÝÁ, »õ å³ßïáõÙ ¿ÇÝ Ç Û³õÇﻳÝë Û³õÇï»ÝÇó λݹ³ÝÇ »ÕáÕÇݦ (ÚÛï 4, 10; 5, 13-14): 9. Þ³ï»ñ ϳٻÝáõÙ »Ý Çٳݳɪ ÿ áí ¿ ³Ù»Ý³Ù»ÍÁ ºñÏÝùáõÙ, »õ ë³Ï³ÛÝ ³Ý·Çï³ÝáõÙ »Ýª ÿ Çñ»Ýù ³ñųÝDZ »Ý ÉÇÝ»Éáõ ¹³ëáõ»Éáõ ·¿Ã ³Ù»Ý³÷áùñ»ñÇ Ù¿ç: ػͳ·áÛÝ ÇñáÕáõÃÇõÝ ¿ ºñÏÝùáõÙ ÝáÛÝÇëÏ ³Ù»Ý³÷áùñÁ ÉÇÝ»ÉÁ, áõñ µáÉáñÝ ¿É Ù»Í »Ý, áñáíÑ»ï»õ µáÉáñÝ ¿É Ïáãáõ»Éáõ »õ Çëϳå¿ë ÉÇÝ»Éáõ »Ý ²ëïÍáÛ áñ¹ÇÝ»ñ: §²Ù»Ý³÷áùñÁ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

97

µ³ñÓñ³óáõ»Éáõ ¿ ³õ»ÉÇ í»ñª ù³Ý µÇõñ³õáñ ѳ½³ñÝ»ñÁ¦, ÙÇÝã¹»é Ù»Õ³õáñÁª ѳñÇõñ ï³ñÇ

³åñ»Éáõó Û»ïáÛ Ù»éÝ»Éáõ ¿ (ºë 60, 22; 65, 20): ºñµ ²é³ù»³ÉÝ»ñÁ ѳñóñÇÝ ÇÝÓª ÿ áí ¿ ³Ù»Ý³Ù»ÍÁ ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝáõÙ, ëï³ó³Ý ³Ñ³ ³Ûë å³ï³ë˳ÝÁ. §ºÃ¿ Ñá·»å¿ë ãÝáñá·áõ¿ù »õ ãÉÇÝ¿ù ÇÝãå¿ë ³Ûë Ù³ÝáõÏÝ»ñÁ, ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝ ã¿ù ÙïÝÇ: àí ËáݳñÑõáõÙ ¿ ÇÝãå¿ë ³Ûë Ù³ÝáõÏÁª ݳ ¿ ³Ù»Ý³Ù»ÍÁ ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝáõÙ¦ (Øïà 18, 3-4):

10. ì³¯Û Ýñ³Ýóª áíù»ñ ã»Ý ϳٻÝáõÙ Ûûųñáõû³Ùµ ËáݳñÑáõ»É Ù³ÝáõÏÝ»ñÇ ÝÙ³Ý, áñáíÑ»ï»õ ºñÏÝùÇ ²ñù³Ûáõû³Ý ¹áõéÁ ó³Íñ ¿ áõ Ý»Õ, »õ ³ÝÑݳñÇÝ ¿ Ýñ³ÝÇó Ý»ñë ÙïÝ»É í»ñ óóáõ³Í ùÃáí: §ì³¯Û ѳñáõëïÝ»ñÇÝ, áñáíÑ»ï»õ »ñÏñÇ íñ³Û »Ý ·ïÝáõÙ Çñ»Ýó ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ¦ (ÔÏë 6, 24), »õ ÙÇÝã ³Õù³ïÝ»ñÁ ÏÁ ÙïÝ»Ý ²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝ, Çñ»Ýù ¹ñëáõÙ Ùݳó³Í ÏþáÕµ³Ý áõ ÏÁ ѻϻϳÝ: òÝͳó¿°ù, ËáݳñÑÝ»ñ, »õ áõñ³°Ë »Õ¿ù, ³Õù³ïÝ»ñ, áñáíÑ»ï»õ Ó»ñÝ ¿ ²ëïÍáÛ ²ñù³ÛáõÃÇõÝÁ, »Ã¿ Û³ñ³ï»õ ѳõ³ï³ñÇÙ Ùݳù ÖßÙ³ñïáõû³ÝÁ: ¶ÈàôÊ ÌÂ. ÚàÚê ºô ìêî²ÐàôÂÆôÜ ²è ²êîàô²Ì

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ, ³Ûë Ï»³ÝùÇë ÁÝóóùáõÙ ¹¿åÇ á±õñ áõÕÕ»Ù íëï³ÑáõÃÇõÝë, ϳ٠á±õñ ·ïݻ٠ÙËÇóñáõÃÇõÝë ³Ûë ³ß˳ñÑáõÙ: ØDZÿ ¸áõ ã»ë, ²ëïáõ³Í ÇÙ, ³ÝÃÇõ áõ ³Ýù³Ý³Ï áÕáñÙáõÃÇõÝÝ»ñÇ î¿ñÁ: à±õñ ϳñáÕ³ó³Û ³å³Ñáí ÉÇÝ»É ³é³Ýó ø»½, »õ Áݹѳϳé³Ïݪ á±õñ ³å»ñç³ÝÇÏ »Õ³Û ø»½ Ñ»ï: ܳËÁÝïñáõÙ »Ù ³Õù³ï ÉÇÝ»É Ç ë¿ñ øá, ù³Ý ѳñáõëïª ³é³Ýó ø»½: ܳËÁÝïñáõÙ »Ù å³Ý¹áõËï ÉÇÝ»É ø»½ Ñ»ï »ñÏñÇ íñ³Ûª ù³Ý ¹ñ³ËïÁ í³Û»É»É ³é³Ýó ø»½: àõñ ¸áõ Ý»ñÏ³Û »ëª ³ÛÝï»Õ ¿ ºñÏÇÝùÁ, ÙÇÝã áõñ µ³ó³Ï³Û »ëª Ù³ÑÝ ¿ ïÇñáõÙ áõ ¹ÅáËùÁ: ¸áõ »ë ÷³÷³ùÝ»ñÇë ÙÇ³Ï ³é³ñϳÝ, »õ ³Ûë ÇëÏ å³ï׳éáíª ã»Ù ϳñáÕ ãÑ»ï»õ»É ø»½ ³ñï³ëáõ»Éáí, ³Õ³Õ³Ï»Éáí áõ ³Õ³ã»Éáí: àã áù ãÇ Ï³ñáÕ Ï³ñÇùÝ»ñÇë Ù¿ç ³õ»ÉÇ É³õ³·áÛÝ û·ÝáõÃÇõÝ ÁÝÍ³Û»É ÇÝÓª ù³Ý ÙdzÛÝ ¸áõ, ²ëïáõ³Í ÇÙ: §¸áõ »ë ÇÙ ÛáÛëÁ¦ (êÕÙ 141, 6), ÇÙ íëï³ÑáõÃÇõÝÁ, ÙËÇóñÇãë áõ ³Ù¿Ý ÇÝãáõ٠ѳõ³ï³ñÇÙ ÁÝÏ»ñë: 2. §´áÉáñÝ Çñ»Ýó ߳ѻñÝ »Ý ÷ÝïéáõÙ¦ (öÉå 2, 21): ¸áõ »ë ÙdzÛÝ, áñ Ùï³ÍáõÙ »ë ÷ñÏáõû³Ýë áõ û·áõïÇë Ù³ëÇÝ, »õ áñ ³Ù¿Ý µ³Ý ͳé³Û»óÝáõÙ »ë ÇÙ µ³ñÇùÇÝ: ºÃ¿ ÝáÛÝÇëÏ »ÝóñÏáõÙ »ë ½³Ý³½³Ý ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ áõ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ³Ù¿Ý µ³Ý ïÝûñÇÝáõÙ »ë ÇÙ û·áõïÇ Ñ³Ù³ñ, áñáíÑ»ï»õ ëáíáñ »ë ѳ½³ñ³õáñ Ï»ñå»ñáí ÷áñÓ»É Ýñ³Ýóª áñáÝó ëÇñáõÙ »ë: öáñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç ãå¿ïù ¿ ë³Ï³õ ÷³é³µ³Ýáõ»ë, ëÇñáõ»ë áõ ûñÑÝáõÃÇõÝ ÁݹáõÝ»ë, ù³Ý »ñµ ÉdzóÝáõÙ »ë ÇÝÓ »ñÏݳÛÇÝ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí¹: 3. ¸áõ »ë, áõñ»ÙÝ, î¿ñ, ÇÙ ÛáÛëÝ áõ ³å³õ¿ÝÁ. ø»½ »Ù íëï³ÑáõÙ ÇÙ µáÉáñ Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ïñïÙáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ø»½ÝÇó ¹áõñë ³Ù¿Ý µ³Ý ï»ëÝáõÙ »Ù ë³ë³Ý»ÉÇ áõ ³Ýѳëï³ï: â»Ý ϳñáÕ û·Ý»É µ³½áõÙ ÁÝÏ»ñÝ»ñÁ, ã»Ý ϳñáÕ å³ßïå³Ý»É ѽûñ ÃÇÏݳå³ÑÝ»ñÁ, ã»Ý ϳñáÕ ·áñÍÝ³Ï³Ý å³ï³ëË³Ý ï³É Ëáñ³·¿ï ËáñÑñ¹³Ï³ÝÝ»ñÁ, ã»Ý ϳñáÕ ë÷á÷»É ÇÙ³ëïáõÝÝ»ñÇ ·ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ã»Ý ϳñáÕ ³½³ï»É óÝϳñÅ¿ù ³é³ñϳݻñÁ, »õ á°ã ¿É ·³ÕïݳͳÍáõÏ ³ÝÓ³õÝ»ñÁ ϳñáÕ »Ý ³å³ÑáíáõÃÇõÝ Ëáëï³Ý³É, »Ã¿ ¸áõ ½ûñ³íÇ· ãÉÇÝ»ë, ãû·Ý»ë, ãÙËÇóñ»ë, ãë÷á÷»ë, ãáõëáõó³Ý»ë áõ ãå³ßïå³Ý»ë: ²ÛÝ µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁª áñ ÃõáõÙ ¿ ÿ ѳÛóÛÃáõÙ »Ý Ù»½ ³Ý¹áññ áõ »ñç³ÝÏáõÃÇõÝ, áãÇÝã »Ý ³é³Ýó ø»½, »õ áãÝãáí ã»Ý ͳé³Ûáõ٠˳ճÕáõû³ÝÁ: ¸áõ ÆÝù¹ »ë, Ñ»ï»õ³µ³ñ, Ýå³ï³Ï³Ï¿ïÁ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÇ, ÉÇáõÃÇõÝÁ Ï»³ÝùÇ »õ ËûëùÇ ËáñùÁ: ºõ ͳé³Ý»ñǹ ÙÇ³Ï íÇÃ˳ñÇ ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ ³Ù¿Ý ÇÝãÇó í»ñ ø»½ Ûáõë³Éáõ Ù¿ç ¿ ϳ۳ÝáõÙ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

98

4. §²ãù»ñë ¹¿åÇ ø»½ »Ý ë»õ»éáõ³Í, ø»½ »Ù íëï³ÑáõÙ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, гÛñ ·Ãáõû³Ýó¦ (êÕÙ 140, 8; 23, 2; 2Îñ 1, 3): ºñÏݳÛÇÝ ûñÑÝáõû³Ùµ¹ ûñÑÝÇñ »õ ëñµÇñ Ñá·Çë, áñå¿ë½Ç ëáõñµ µÝ³Ï³í³Ûñ ¹³éÝ³Û ø»½ ѳٳñ »õ ·³Ñª Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùǹ: ºõ ÃáÕ áãÇÝã ã·ïÝáõÇ ÉáÛëǹ ï³×³ñáõÙª áñ ϳñáÕ ÉÇÝÇ ïѳ×áõÃÇõÝ å³ï׳é»É í»Ñáõû³Ý¹ ѳۻ³óùÇÝ: ¸¿åÇ ÇÝÓ Ñ³ÛÇñ §Áëï øá µ³½áõÙ ·Ãáõû³Ý »õ Áëï øá Ù»Í áÕáñÙáõû³Ý¦ (êÕÙ 50, 3): ÀݹáõÝÇñ ͳé³Ûǹ ³ÕûÃùÁ, áñ ³ñï³ùëáõ³Í Ý»ïáõ³Í ¿ Ù³Ñáõ³Ý ëïáõ»ñÝ»ñáí ͳÍÏáõ³Í ³Ûë ÑáíïÇ Ù¿ç: ä³ßïå³ÝÇñ »õ ÷ñÏÇñ Ñá·ÇÝ ÷áùñÇÏ Í³é³Ûǹª ÁÝ¹Ù¿ç ³Ûë ³ÝóáÕÇÏ Ï»³ÝùÇ ³Ý¹Ý¹³ÛÇÝ íï³Ý·Ý»ñÇ, »õ ßÝáñÑǹ ·³õ³½³Ýáí ³é³çÝáñ¹Çñ ÇÝÓ Ë³Õ³Õáõû³Ý ³ñ³Ñ»ïÝ»ñáí, ¹¿åÇ Ñ³Ûñ»ÝÇùÝ ³ÝÙ³Ûñ³Ùáõï ÉáÛëÇ. ³Ù¿Ý:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

99

ÜزÜàôÂÆôÜ ÚÆêàôê øðÆêîàêÆ

¶Æðø âàððà𸠲غܲêàôð´ вÔàð¸àôº²Ü ÊàðÐàôð¸À

ÚÆêàôêÆ ÊúêøºðÀ

§ÆÝÓ Ùûï »Ï¿ù, íßï³Ñ³ñÝ»ñ áõ ͳÝñ³µ»éÝáõ³ÍÝ»ñ, »õ »ë ѳݷÇëï ÏÁ ï³Ù Ó»½¦£

(Øïà 11, 28)

§²ÛÝ Ñ³óÁ, áñ ï³Éáõ »Ù, ÇÙ Ù³ñÙÇÝÝ ¿, Ç ÷ñÏáõÃÇõÝ ³ß˳ñÑǦ£

(ÚíÑ 6, 52)

§²é¿ù, Ï»ñ¿ù, ë³ ÇÙ Ù³ñÙÇÝÝ ¿, Ó»ñ ѳٳñ ½áѳµ»ñáõ³Í. ³ñ¿ù ë³ ÇÙ ÛÇß³ï³ÏÇ Ñ³Ù³ñ¦£

(Øïà 26, 26; ÔÏë 22, 19)

§àí ׳߳ÏÇ Ù³ñÙÇÝë »õ ÁÙåÇ ³ñÇõÝë, ݳ ÇÝÓÝáõÙ ÏÁ µÝ³ÏáõÇ »õ »ëª Çñ ٿ禣

(ÚíÑ 6, 57)

§Êûëù»ñÁ, áñ ³ë³óÇ Ó»½, Ñá·Ç »Ý »õ Ï»³Ýù¦£

(ÚíÑ 6, 64)

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

100

¶ÈàôÊ ². غ̲ð²Üø вÔàð¸àôº²Ü вܸ¾ä

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. êñ³Ýù øá Ëûëù»ñÝ »Ý, ÚÇëáõë, ÖßÙ³ñïáõÃÇõÝ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý: ÜáÛÝÇëÏ »Ã¿ ³ñï³ë³Ýáõ³Í ã»Ý ÙdzųٳݳÏ, »õ á°ã ¿É ÃÕÃÇÝ »Ý Û³ÝÓÝáõ»É ÙÇ»õÝáÛÝ ï»ÕáõÙ, µ³Ûó ù³ÝÇ áñ øáÝÝ »Ýª ×ßÙ³ñÇï »Ý, »õ Ñ»ï»õ³µ³ñª µáÉáñÝ ¿É å¿ïù ¿ ÁݹáõÝáõ»Ý ÇÙ ÏáÕÙÇó »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ùµ áõ ѳõ³ïùáí: øáÝÝ »Ý, øá ÇëÏ µ»ñ³ÝÇó µË»óÇÝ ¹ñ³Ýù. µ³Ûó ݳ»õ ÇÙÝ »Ý, áñáíÑ»ï»õ ÇÙ ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñ »Ý ³ñï³ë³Ýáõ³Í: Úûųñáõû³Ùµ »Ù ÁݹáõÝáõÙ ¹ñ³Ýù ßáõñûñÇó¹, áñå¿ë½Ç ³é³õ»É ½ûñáõû³Ùµ ³ñÙ³ïÝ»ñ ³ñÓ³Ï»Ý ëñïÇë ÑáíïáõÙ: ¶Ã³é³ï, ù³Õóñáõû³Ùµ áõ ëÇñáí ÉÇ ³Ûë Ëûëù»ñÁ ù³ç³É»ñáõÙ »Ý ÇÝÓ. µ³Ûó ... Ù»Õù»ñë ë³ñë³÷»óÝáõÙ »Ý »õ ³ñ³ïÝ»ñáí µÍ³õáñáõ³Í ËÇÕ×ë ï³ñѳÙá½áõÙ ¿ ÇÝÓ ³Ûë í»Ñ ËáñÑáõñ¹Ý ÁݹáõÝ»Éáõó: Êûëù»ñǹ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁ ϳÝãáõÙ ¿ ÇÝÓ, ÙÇÝã¹»é ³Ëï»ñÇë µ³½ÙáõÃÇõÝÁ, áñáí ßÕóÛáõ³Í »Ù, ëïÇåáõÙ ¿ ¹¿åÇ »ï ÁÝÏñÏ»É: 2. ¸áõ Ññ³Ù³ÛáõÙ »ë íëï³Ñáõû³Ùµ Ùûï»Ý³É ø»½, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »Ù ø»½ ųé³Ý·³ÏÇó ÉÇÝ»É, »õ å³ïáõÇñáõÙ »ë ³ÝÙ³Ñáõû³Ý ѳóÁ ׳߳ϻÉ, »Ã¿ ÷³÷³ùáõÙ »Ù ѳëÝ»É Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÇÝ áõ ÷³éùÇÝ: §ÆÝÓ Ùûï »Ï¿ù, – ³ëáõÙ »ë, – ¹áõù µáÉáñ¹, áñ Ûá·Ý³Í ¿ù »õ áõųëå³é, »õ »ë ÏÁ ѳݷëï³óݻ٠ӻ½¦ (Øïà 11, 28): à¯í Ûáõ½Çã Ëûëù, ù³Õóñª Ù»Õ³õáñÝ»ñÇ ³Ï³ÝçÇÝ, áñáí ¸áõ, ÇÙ î¿ñ »õ ²ëïáõ³Í, ³Õù³ï Ùáõñ³óϳÝÇë Ññ³õÇñáõÙ »ë ѳÕáñ¹áõ»Éáõ êñµ³½Ý³ëáõñµ سñÙÝǹ: ´³Ûó á±í »Ù »ë, î¿ñ, áñ ѳٳñÓ³Ïáõ»Ù Ù»ñÓ»Ý³É ø»½: ²Ñ³ §»ñÏÇÝùÝ ³Ý·³Ù µ³õ³Ï³Ý ã¿ ø»½ µáí³Ý¹³Ï»Éáõ ѳٳñ¦ (1· 8, 27), »õ ë³Ï³ÛÝ ¸áõ ³ëáõÙ »ë. §ÆÝÓ Ùûï »Ï¿ù¦: 3. ƱÝã ¿ Ý߳ݳÏáõÙ ³ñ¹»ûù ³Ûë µ³ñ»·áõà ݻñáÕ³ÙïáõÃÇõݹ »õ Ññ³õ¿ñ¹ ³Ûëù³¯Ý ëÇñ³ÉÇ: ÆÝã忱ë ѳٳñÓ³Ïáõ»Ù Ù»ñӻݳÉ, »ñµ ·Çï³ÏÇó »Ùª áñ ã»Ù ϳï³ñ»É íëï³ÑáõÃÇõÝë ëÝáõó»Éáõ ϳñáÕ »õ áã ÇëÏ Ù¿Ï µ³ñ»·áñÍáõÃÇõÝ: ÆÝã忱ë Ý»ñë Ùïóݻ٠ø»½ Ñá·áõë Û³ñÏ»ñÇó Ý»ñë, »ëª áñ ³ÛÝù³¯Ý Û³×³Ë Ù»Õ³Ýã»óÇ Ý»ñϳÛáõû³Ý¹: ²Ñ³ Ðñ»ßï³ÏÝ»ñÝ áõ Ðñ»ßï³Ï³å»ïÝ»ñÁ »ñÏñå³·áõÙ »Ý ø»½, êñµ»ñÝ áõ ²ñ¹³ñÝ»ñÁª å³ßïáõÙ »ñÏÇõÕáí, »õ ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ ¸áõ ÏñÏÝáõÙ »ë. §ÆÝÓ Ùûï »Ï¿ù µáÉáñ¹¦: ºÃ¿ ¸áõ ÆÝù¹ ³ë³Í ãÉÇÝ¿Çñ, î¿ñ, á±í ÏÁ ѳõ³ï³ñª ÿ Çñ³Ï³Ý »Ý ³Ûë Ëûëù»ñÁ: ºÃ¿ ¸áõ ÆÝù¹ ãÑñ³Ù³Û¿Çñ Ù»½, á±í ÏÁ ۳ݹ·Ý¿ñ Ù»ñӻݳÉ: 4. ÜáÛÁ, ³Û¹ Ù³ñ¹Ý ³ñ¹³ñ, ³ß˳ï»ó ѳñÇõñ ï³ñǪ ï³å³ÝÁ ϳéáõó»Éáõ »õ ùã»ñÇ Ñ»ï Ýñ³Ýáí ÷ñÏáõ»Éáõ ѳٳñ: ÆëÏ »ë, ÇÝã忱ë ϳñáÕ »Ù Ù¿Ï Å³Ùáõ³Û Ù¿ç å³ïñ³ëïáõ»É ³ß˳ñÑÇ ²ñ³ñãÇÝ å³ïõáí ÁݹáõÝ»ÉáõÝ: Øáíë¿ëÁ, ٻͳ·áÛÝ Í³é³¹ áõ Ùï»ñÇÙ¹, àõËïÇ î³å³Ý³ÏÁ ßÇÝ»ó ³Ý÷áõï ÷³ÛïÇó, ûÍ»ó Ù³ùñ³·áÛÝ áëÏÇáí, »õ ³å³ ÙdzÛÝ ï»Õ³¹ñ»ó Ýñ³ Ù¿ç ûñ¿ÝùÇ ï³Ëï³ÏÝ»ñÁ: ÆëÏ »ë, ³å³Ï³Ý»³É ³ñ³ñ³Íë, åÇïÇ Û³Ý¹·Ý»Ù ³Ûëù³Ý ¹Çõñáõû³±Ùµ ÁݹáõÝ»É ø»½, áñ Ñ»ÕÇݳÏÝ »ë ûñ¿ÝùÇ »õ å³ñ·»õáÕÁ Ï»³ÝùÇ: êáÕáÙáÝÁ, Æëñ³Û¿ÉÇ Ã³·³õáñÝ»ñÇó ³Ù»Ý³ÇÙ³ëïáõÝÁ, »ûà ï³ñáõ³Û ÁÝóóùáõ٠ϳéáõó»ó ºñáõë³Õ¿ÙÇ íë»Ù ï³×³ñÁª Ç ÷³éë øá ²Ýáõ³Ý, áõà ûñ ß³ñáõÝ³Ï ïûÝ»ó ݳõ³Ï³ïÇùÁ, ÁÝͳۻó ѳ½³ñ Ë³Õ³Õ³Ï³Ý ½áÑ»ñ, »õ ³å³ ÙdzÛÝ Çñ ѳٳñ å³ïñ³ëïáõ³Í ï»ÕáõÙ ï»Õ³¹ñ»ó àõËïÇ î³å³Ý³ÏÁ Ù»Í Ñ³Ý¹Çëáõû³Ùµ, ß»÷áñÝ»ñÇ áõ óÝÍáõû³Ý ³Õ³Õ³ÏÝ»ñÇ ÁÝÏ»ñ³Ïóáõû³Ùµ: ÆëÏ »ë, ï³ñ³µ³Ëïë »õ ³Õù³ï³·áÛÝë Ù³ñ¹Ï³Ýó Ù¿ç, ÇÝã忱ë ϳñáÕ »Ù Ññ³õÇñ»É ø»½ Ñá·áõë Û³ñÏ»ñÇó Ý»ñë, »ñµ Ï¿ë ų٠ѳ½Çõ »Ù ³ÝóϳóÝáõÙ ³ÕûÃùáí, »õ »ñ³Ýǯ ÿ ·¿Ã Ù¿Ï ³Ý·³Ù ³ñųݳå¿ë ³ÝóϳóÝ¿Ç Ï¿ë ųÙÇó ë³Ï³õ ³Ý·³Ù: 5. ²ëïáõ³Í ÇÙ, ø»½ ѳ×áÛ ÉÇÝ»Éáõ ѳٳñ áñù³¯Ý ³ß˳ï»óÇÝ ³Û¹ ³ÝÓ»ñÁ: ØÇÝã ù³ÝÇóë ûñÇ ¿ ³Ûݪ ÇÝã ³ÝáõÙ »Ù »ë, ù³ÝÇóë ϳñ× ¿ ³ÛÝ Å³Ù³Ý³Ï³ÙÇçáóÁª áñ ïñ³Ù³¹ñáõÙ »Ù гÕáñ¹áõû³ÝÁ å³ïñ³ëïáõ»Éáõ ѳٳñ: г½áõ³¹¿å »Ù ³Ù÷á÷, »õ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

101

ß³ï ѳ½áõ³¹¿åª Ùï³óñáõÙÝ»ñÇó ³½³ï: ºõ ë³Ï³ÛÝ, áã Ù¿Ï ³Ýí³Û»É ÙÇïù ãå¿ïù ¿ ·ñ³õ¿ñ ÇÝÓ ²ëïáõ³Íáõû³Ý¹ ÷ñϳñ³ñ Ý»ñϳÛáõû³ÝÁ, »õ áã ¿É »ë ÇÝùë ÙïáíÇÝ ½µ³Õáõ¿Ç áñ»õ¿ ³ñ³ñ³Íáí, áñáíÑ»ï»õ å³ïñ³ëïõáõÙ »Ù á°ã ÿ Ññ»ßï³Ï ÑÇõñÁÝϳɻÉáõ, ³ÛÉ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ îÇñáçÁ: ÆÝãå¿ë ݳ»õ íÇÃ˳ñÇ ï³ñµ»ñáõÃÇõÝ Ï³Û àõËïÇ î³å³Ý³ÏÇ »õ øá ëñµ³½Ý³·áÛÝ Ø³ñÙÝÇ ÙÇç»õ. ûñ¿ÝùÇ ÏáÕÙÇó Ññ³Ù³Ûáõ³Í, ³å³·³Û å³ï³ñ³·áõÙ¹ ËáñÑñ¹³ÝßáÕ ½áѳµ»ñáõÙÝ»ñÇ »õ سñÙÝǹ Çñ³Ï³Ý ½áÑÁÝͳÛÙ³Ý ÙÇç»õ, áñ ÉñáõÙÝ ¿ ÐÇÝ àõËïÇ µáÉáñ ½áÑ»ñÇ: 6. ÆÝãá±õ, áõñ»ÙÝ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, Ý»ñϳÛáõû³Ý¹ ½·³óáõÙáí ã»Ù µáó³í³éõáõÙ ¿°É ³õ»ÉÇ: ÆÝãá±õ ¹»°é ³õ»ÉÇ Ù»Í ç³Ýùáí ã»Ù å³ïñ³ëïõáõÙ ËáñÑñ¹Ç¹ ÁݹáõÝÙ³ÝÁ, »ñµ ³Û¹ ëáõñµ ݳѳå»ïÝ»ñÝ áõ Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÁ, ó·³õáñÝ»ñÝ áõ Çß˳ÝÝ»ñÁ, Çñ»Ýó Ñå³ï³ÏÝ»ñÇ Ñ»ï Ù¿Ïï»Õ, ³Û¹ûñÇÝ³Ï »é³Ý¹ áõ ˳ݹ³í³éáõÃÇõÝ ¿ÇÝ óáõó³µ»ñáõÙ ³ëïáõ³Íå³ßïáõû³Ý ·áñÍáõÙ: ´³ñ»å³ßï ¸³õÇà ó·³õáñÁ, ÛÇß»Éáí Çñ ݳ˳ѳÛñ»ñÇÝ ßÝáñѳ͹ µ³ñÇùÝ»ñÁ, ÙÇÝã»õ áõÅ»ñÇ ëå³éáõ»ÉÁ å³ñ»ó àõËïÇ î³å³Ý³ÏÇ ³éç»õ, ùݳñÇ íñ³Û Ýáõ³·»ó, ë³ÕÙáëÝ»ñ ß³ñ³¹ñ»ó »õ å³ïáõÇñ»ó »Õ³Ý³Ï»É ¹ñ³Ýù ½áõ³ñÃáõû³Ùµ: ºõ ÇÝùÁ ÝáÛÝå¿ë, êáõñµ Ðá·áõó Ý»ñßÝãáõ³Í, Û³×³Ë Ýáõ³·»ó ï³õÇÕÇ íñ³Û: Æëñ³Û¿É³óÇÝ»ñÇÝ ëáíáñ»óñ»ó ûñÑÝ»ñ·»É ø»½ ³ÙµáÕç ëñïáí, ·áí»É »õ ÷³é³µ³Ý»É ³Ù¿Ý ûñ: ºÃ¿ ³ÛÝ Å³Ù³Ý³ÏÝ»ñáõÙ ³Û¹ù³Ý µ³ñ»å³ßï ¿ÇÝ »õ ۳׳˳ÏÇ ¿ÇÝ ûñÑÝáõÃÇõÝÝ»ñ »ñ·áõÙ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ÊáëïáõÙÇ î³å³Ý³ÏÇ ³é³ç, ÇÝãåÇëǯ ٻͳñ³Ýù áõ »é³Ý¹ å¿ïù ¿ ³ÛÅÙ Ý»ñÏ³Û ÉÇÝÇ ÇÝÓÝáõÙ »õ ùñÇëïáÝ»³Û ³ÙµáÕç ÅáÕáíñ¹Ç Ù¿çª êáõñµ ÊáñÑñ¹Ç ³éç»õ, ëñµ³½³Ý سñÙÝǹ ѳÕáñ¹áõ»ÉÇë: 7. Þ³ï»ñÝ áõËﳷݳóáõÃÇõÝÝ»ñ »Ý ϳï³ñáõÙ ¹¿åÇ ³Ûëï»Õ ϳ٠³ÛÝï»Õ, Çñ»Ýó Û³ñ·³ÝùÁ Ù³ïáõó»Éáõ ѳٳñ êñµ»ñÇ Ù³ëáõÝùÝ»ñÇÝ, ³åßáõÙ »Ýª Ýñ³Ýó Ñ»ñáë³Ï³Ý ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇ å³ïÙáõÃÇõÝÁ Éë»ÉÇë, ÑdzÝáõÙ »Ý Ýñ³Ýó ³Ýáõ³Ùµ ϳéáõóáõ³Í »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ·»Õ³Ï»ñï ßÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáí »õ ѳٵáõñáõÙ »Ý Ù»ï³ùëáí áõ áëÏÇáí å³ïáõ³Í Ýñ³Ýó ëñµ³½³Ý Ù³ëáõÝùÝ»ñÁ: ºõ ë³Ï³ÛÝ, ³Ñ³ ¸áõ ÆÝù¹, ²ëïáõ³Í ÇÙ, êáõñµ¹ ëñµ»ñÇ, ²ñ³ñÇã¹ áõ î¿ñ¹ Ù³ñ¹Ï³Ýó »õ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ, ³Ñ³ Ý»ñÏ³Û »ë ³Ûëï»Õª Ëáñ³ÝÇ íñ³Û, á°ã Ñ»éáõ ÇÝÓÝÇó: Ú³×³Ë áõËﳷݳóáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ýå³ï³ÏÇ Ù¿ç ˳éÝõáõÙ ¿ ½áõï Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ñ»ï³ùñùñ³ëÇñáõÃÇõÝÁ, ï»ëÝ»ÉÇù í³Ûñ»ñÇ áõ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ ÝáñáõÃÇõÝÁ. »õ Ñ»ï»õ³ÝùáõÙª áõËﳷݳóáõÃÇõÝÁ ÉÇÝáõÙ ¿ Ýáõ³½ åïÕ³µ»ñ, Ýáõ³½ Ýáñá·Çã, Û³ïϳå¿ë »ñµ ϳï³ñõáõÙ ¿ ٳϻñ»ë³ÛÝáõû³Ùµ, ³é³Ýó Çñ³Ï³Ý ½ÕçÙ³Ý: ØÇÝã ³Ûëï»Õ, Ëáñ³ÝÇ ²Ù»Ý³ëáõñµ ÊáñÑñ¹áõÙ, ¸áõ Çëϳå¿ë Ý»ñÏ³Û »ë, ²ëïáõ³Í ÇÙ »õ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï Ý³»õ ϳï³ñ»³É Ù³ñ¹ ÚÇëáõë øñÇëïáë: ºõ ³Ûëï»Õ ¿ ³é³ïáõû³Ùµ ѳõ³ùõáõÙ åïáõÕÁ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷ñÏáõû³Ý, ³ÛÝ ³Ù¿Ý ³Ý·³Ùª áñ ÁݹáõÝõáõÙ »ë ³ñųݳõáñ³å¿ë »õ ç»ñÙ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ: ²Ûë ÊáñÑñ¹ÇÝ í³Û»É ã»Ý ûûõ³ÙïáõÃÇõÝÝ»ñÁ, Ñ»ï³ùñùñáõÃÇõÝÝ áõ ½·³Û³Ï³Ý ѳ×áÛùÝ»ñÁ, ³Ûɪ ѳëï³ïáõÝ Ñ³õ³ïùÁ, »ñÏÇõÕ³Í ÛáÛëÁ »õ ³ÝÏ»ÕÍ ë¿ñÁ: 8. à¯í ²ëïáõ³Í ³Ýï»ë³Ý»ÉÇ, ²ñ³ñÇã ïÇ»½»ñùÇ, ÇÝãåÇëǯ Ññ³ß³ÉÇ Ï»ñåáí »ë í³ñõáõÙ Ù»½ Ñ»ï, ÇÝãåÇëǯ ù³ÕóñáõÃÇõÝ áõ ·ÃáõÃÇõÝ »ë óáõó³µ»ñáõÙ ÁÝïñ»³ÉÝ»ñǹ ѳݹ¿å, áñáÝó ÝáõÇñõáõÙ »ë ÁÝ¹Ù¿ç ²Ù»Ý³ëáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý: ÆÝãÁ ·»ñ³½³ÝóáõÙ ¿, Çñ³Ï³ÝáõÙ, Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ñ³ëϳóáÕáõû³Ý Ñݳñ³õáñáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ. ÇÝãÁ Çõñ³Û³ïáõÏ Ï»ñåáí ¹ÇõÃáõÙ ¿ ëñï»ñÝ »ñÏÇõÕ³ÍÝ»ñÇ »õ µáó³í³éáõÙ ¿ ¹ñ³Ýù ëÇñáí: Æñ³Ï³Ý ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñ¹, áñáÝù Çñ»Ýó ³ÙµáÕç Ï»³ÝùÁ ëå³éáõÙ »Ý ëñµáõû³Ý ³ëå³ñ¿½áõÙ ³é³ç³¹ÇÙ»Éáõ ç³Ýù»ñÇ Ù¿ç, ³Ûë í»Ñ³·áÛÝ ÊáñÑñ¹Çó »Ý ëï³ÝáõÙ µ³ñ»å³ßïáõû³Ý áõ ³é³ùÇݳëÇñáõû³Ý ٻͳ·áÛÝ ßÝáñÑÝ»ñÁ: 9. à¯í ÑÙ³ÛÇã ͳÍáõÏ ßÝáñÑ Ð³Õáñ¹áõû³Ý ÊáñÑñ¹Ç, ׳ݳãáõ³Íª ùñÇëïáÝ»³Û ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñÇó ÙdzÛÝ, »õ ³ÝÛ³Ûïª ³Ýѳõ³ïÝ»ñÇÝ, ³Ûɳѳõ³ïÝ»ñÇÝ áõ Ù»ÕùÇ ëïñáõÏÝ»ñÇÝ, áñáÝù ã»Ý ϳñáÕ áõÝ»Ý³É ³Ûë ßÝáñÑÇ ÷áñÓ³éáõÃÇõÝÁ: ²Ûë ÊáñÑñ¹Ç ÙÇçáóáí ¿ ïñõáõÙ Ñá·»õáñ ßÝáñÑÁ, ëñ³ ÙÇçáóáí »Ý Ñá·áõÝ í»ñ³¹³ñÓõáõÙ Çñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

102

ÏáñͳÝáõ³Í ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »õ ëñ³Ýáí ¿ Ýáñá·õáõÙ Ù»Õùáí ³Ûɳݹ³Ïáõ³Í ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÁ: ºõ »ñµ»ÙÝ, ѻջ³É ç»ñÙ»é³Ý¹áõû³Ý ÉÇáõû³Ý Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ, ³Ûë ßÝáñÑÝ ³ÛÝù³Ý ³é³ï³Ñáë ¿ ÉÇÝáõÙ, áñ áã ÙdzÛÝ Ñá·ÇÝ, ³ÛÉ ÙÇÝã»õ ÇëÏ ïϳñ Ù³ñÙÇÝÁ ½·áõÙ ¿ Çñ áõÅ»ñÇ Ï³Ûï³é³óáõÙÁ: 10. Æñûù ó³õ³ÉÇ »õ ¹³ï³å³ñï»ÉÇ »Ý Ù»ñ ³ÝÑá·áõÃÇõÝÝ áõ ÍáõÉáõÃÇõÝÁ, áñ ˳ݷ³ñáõÙ »Ý ø»½ ÙÇßï ³õ»ÉÇ í³é ëÇñáí ÁݹáõÝ»Éáõ: ø»½ÝáõÙ »Ý å³ñ÷³Ïáõ³Í ÷ñÏáõáÕÝ»ñÇ ³ÙµáÕç ÛáÛëÝ áõ ³ñųÝÇùÁ: ¸áõ »ë Ù»ñ ëñµáõÃÇõÝÝ áõ ÷ñÏáõÃÇõÝÁ, »ñÏñÇ íñ³Û å³Ý¹áõËïÝ»ñÇ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ áõ êñµ»ñÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùÁ: Æñûù ïËáõñ Çñ³Ï³ÝáõÃÇõÝ ¿, áñ µ³½Ù³ÃÇõ ³ÝÓÇÝù ë³Ï³õ³·áÛÝ ã³÷áí »Ý Ùï³ÍáõÙ ÷ñÏáõû³Ý ³Ûë ÊáñÑñ¹Ç ßáõñç, áñÁ ѳݹÇë³ÝáõÙ ¿ µ»ñÏñ³ÝùÁ ºñÏÝùÇ »õ ÷ñÏáõÃÇõÝÝ ³ß˳ñÑÇ: ì³¯Û Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ëñïÇ Ïáõñáõû³ÝÝ áõ ϳñÍñáõû³ÝÁ, áñ ѳñÏ »Õ³Í ϳñ»õáñáõÃÇõÝÁ ãÇ ÁÝͳÛáõÙ ³Ûë ³ÝÑáõÝ µ³ñÇùÇÝ: ²õ»ÉÇÝ. í³ñÅáõ»Éáí »õ ëáíáñáõÃÇõÝ ¹³ñÓÝ»Éáí, ѳëÝáõÙ ¿ ÙÇÝã»õ ³Ýï³ñµ»ñáõÃÇõÝ: ºÃ¿ ³Ûë êñµ³½Ý³ëáõñµ ÊáñÑáõñ¹Á Ù³ïáõóáõ¿ñ ÙdzÛÝ Ù¿Ï í³ÛñáõÙ, »õ »Ã¿ ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑáõÙ ³ÛÝ ÝáõÇñ³·áñÍáÕ ÙdzÛÝ Ù¿Ï ù³Ñ³Ý³Û ÉÇÝ¿ñ, ÇÝãåÇëǯ µáõéÝ »é³Ý¹áí ÏÁ ßï³å¿ÇÝ Ù³ñ¹ÇÏ ¹¿åÇ ³Û¹ í³ÛñÁ, ²ëïÍáÛ ³Û¹ ù³Ñ³Ý³ÛÇ Ùûï, Ù³ëݳÏó»Éáõ ѳٳñ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ÊáñÑñ¹Ç ϳï³ñÙ³ÝÁ: ØÇÝã¹»é ³ÛÅÙ, µ³½Ù³ÃÇõ »Ý Ó»éݳ¹ñáõ³Í ù³Ñ³Ý³Ý»ñÁ »õ µ³½áõÙ í³Ûñ»ñáõÙ »ë Ýáñá·áõÙ ¶áÕ·áóÛÇ ½áѳµ»ñáõÙ¹, áñå¿ë½Ç Ù³ñ¹Ï³Ýó ѳݹ¿å áõÝ»ó³Í¹ ë¿ñÝ áõ ³é³ï³Ó»éÝáõÃÇõÝÁ ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ó³ÛïáõÝ »ñ»õ³Ýª áñù³Ý ³õ»ÉÇ ï³ñ³Íáõ³Í ¿ ²Ù»Ý³ëáõñµ гÕáñ¹áõÃÇõÝÁ »ñÏñÇ íñ³Û: ºñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝë »Ù Û³ÛïÝáõÙ ø»½, ÚÇëáõë µ³ñÇ, ÐáíÇõ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý, áñ Ù»½ª ³Õù³ï å³Ý¹áõËïÝ»ñÇë ëÝáõÙ »ë ³Ý³å³Ï³Ý سñÙÝáí¹ »õ ëáõñµ ²ñ»³Ùµ¹: ÊáݳñÑ »ñ³ËïÇùë »Ù Ù³ïáõóáõÙ ø»½, ÚÇëáõë, áñ ßáõñûñÇó¹ µË³Í Ëûëù»ñáí Ññ³õÇñáõÙ »ë Ù»½ ÁݹáõÝ»Éáõ ³Ûë ÊáñÑáõñ¹Á, »ñµ ³ëáõÙ »ë. §ÆÝÓ Ùûï »Ï¿ù, ¹áõù µáÉáñ¹ª áñ Ûá·Ý³Í ¿ù áõ ëå³éáõ³Í, »õ »ë Ó»½ ϳï³ñ»³É ѳݷÇëï ÏÁ ï³Ù¦: ¶ÈàôÊ ´. ²êîÌàÚ ²Üê²ÐØ²Ü ê¾ðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ´³ñáõû³Ý¹ áõ Ù»Í áÕáñÙáõû³Ý¹ íëï³Ñ»Éáí, î¿ñ, Ùûï»ÝáõÙ »Ù ø»½, ÑÇõ³Ý¹ëª öñÏãǹ, ù³Õó³Íë áõ å³å³Ïëª Ï»³ÝùÇ ³ÕµÇõñǹ, Ùáõñ³óÇÏëª »ñÏÝùÇ Â³·³õáñǹ, ͳé³ëª îÇñáç¹, ³ñ³ñ³Íëª ²ñ³ñãǹ, íßï³Ñ³ñëª ·Ã³é³ï ØËÇóñãǹ: àñï»ÕÇ±ó ¿ ÇÝÓ ³Ûë »ñ³ÝáõÃÇõÝÁ, áñ ¸áõ ·³ÉÇë »ë ¹¿åÇ ÇÝÓ: à±í »Ù »ë, áñ ÝáõÇñõáõÙ »ë ÇÝÓ: ÆÝã忱ë ϳñáÕ »Ù »ëª Ù»Õ³õáñë Ý»ñÏ³Û³Ý³É ø»½: ÆëÏ ¸áõ, ÇÝã忱ë ϳñáÕ »ë µ³ñ»Ñ³×»É ÑÇõñÁÝϳÉáõ»É ÇÝÓÝÇó: ¸áõ ׳ݳãáõÙ »ë ͳé³Ûǹ, »õ ·Çï»ëª áñ Ýñ³ÝáõÙ ãÏ³Û µ³ñÇ áãÇÝã, áñáí ³ñųÝÇ ÉÇÝÇ ³Ûë ßÝáñÑǹ: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ã»Ù ϳñáÕ³ÝáõÙ áõñÇß áãÇÝ㠳ݻɪ »Ã¿ áã ÙdzÛÝ Ëáëïáí³Ý»É ³Ý³ñųÝáõÃÇõÝë, ׳ݳã»É µ³ñáõÃÇõݹ, ÷³é³µ³Ý»É áÕáñÙ³ÍáõÃÇõݹ »õ »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝë Û³ÛïÝ»É ø»½ ³Ûëù³Ý íÇÃ˳ñÇ ëÇñáÛ¹ ѳٳñ: ²Ûë µáÉáñÁ ϳï³ñáõÙ »ë ½áõï ·ÃáõÃÇõÝÇó¹ ÙÕáõ³Í, ³é³Ýó áõß³¹ñáõÃÇõÝ ¹³ñÓÝ»Éáõ ·áÛáõÃÇõÝ ãáõÝ»óáÕ ³ñųÝÇùÝ»ñÇë, áñå¿ë½Ç µ³ñáõÃÇõݹ ³é³õ»É Û³ÛïÝÇ ÉÇÝÇ, ³é³õ»É Áݹ³ñÓ³Ïûñ¿Ý ë¿ñÁ ·ñ³õÇ ¿áõÃÇõÝë, »õ áñå¿ë½Ç ÙÇßï ³õ»ÉÇ Ñ᷻ѳñ³½³ï ¹³éÝ³Û ÇÝÓ ËáݳñÑáõÃÇõÝÁ: ºõ ù³ÝÇ áñ ¸áõ ³Ûëå¿ë »ë ϳٻÝáõÙ, »õ ³Ûëå¿ë å³ïáõÇñ»óÇñª áñ ϳï³ñáõÇ, ÇÝÓ ÝáÛÝå¿ë ѳ׻ÉÇ ¿ ϳÙù¹, »õ »ñ³ÝÇ Ã¿ ³Ýûñ¿ÝáõÃÇõÝÝ»ñë ³ñ·»Éù ãѳݹÇë³Ý³ÛÇÝ: 2. à¯í ù³Õóñ³·áÛÝ áõ ³Ù»Ý³µ³ñÇ ÚÇëáõë, ÇÝãåÇëǯ ٻͳñ³Ýù, »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝ »õ ³Ý¹³¹³ñ ÷³é³ïñáõÃÇõÝ »Ýù å³ñï³Ï³Ý ø»½, ²Ù»Ý³ëáõñµ سñÙÝǹ ѳÕáñ¹áõ»Éáõ ѳٳñ, áñÇ Ù»Íí³Û»ÉãáõÃÇõÝÁ µ³ó³ïñ»Éáõ ϳñáÕ Ù³ñ¹ ãϳÛ: ´³Ûó ³ñ¹»ûù ÇÝãåÇëDZ ËáñÑñ¹³ÍáõÙÝ»ñáí Ùûï»Ý³Ù ³Ûë гÕáñ¹áõû³ÝÁ, Ù»ñӻݳ٠© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

103

îÇñáçëª áñÇÝ ã»Ù ϳñáÕ³ÝáõÙ ³ñųݳå¿ë å³ßï»É, ÿ»õ ÷³÷³ùáõÙ »Ù í³Û»É Ï»ñåáí ÁݹáõÝ»É ÊáñÑáõñ¹Á: ƱÝã ɳõ³·áÛÝ áõ ÷ñϳñ³ñ ½·³óáõÙ ëÝáõó»Ù ÇÝÓÝáõÙª ù³Ý øá ³éç»õ ÉÇáíÇÝ ËáݳñÑáõ»ÉÝ áõ ÷³é³õáñ»ÉÁ øá ³Ýë³ÑÙ³Ý µ³ñáõÃÇõÝÝ Ç٠ѳݹ¿å: 0ñÑÝáõÙ »Ù ø»½, ²ëïáõ³Í ÇÙ, »õ ·áíáõÙ Û³õÇﻳÝ: ²ñѳٳñÑáõÙ »Ù ÇÝÓ »õ Ñå³ï³Ï»óÝáõÙ ³ÝÓë ø»½, ãÝ³Û³Í ÛáÛÅ ³Ý³ñÅ³Ý »Ù: ²Ñ³ ¸áõ êñµáõÃÇõÝÝ »ë êñµ»ñÇ, ÇëÏ »ë í³ïóñ³·áÛÝÝ »Ù Áݹٿç Ù»Õ³õáñÝ»ñÇ: ²Ñ³ ¸áõ »ñÏÝùÇó ËáݳñÑõáõÙ »ë ¹¿åÇ ÇÝÓ, áñ ³ñųÝÇ ã»Ù ³ãù»ñë íñ³¹ ë»õ»é»Éáõ: ²Ñ³ ¸áõ Áݹ³é³ç »ë »ÉÝáõÙ ÇÝÓ, Ññ³õÇñáõÙ »ë ÇÝÓ ×³ßÏ»ñáÛÃǹ: ö³÷³ùáõÙ »ë ëÝ»É ÇÝÓ »ñÏݳÛÇÝ Ï»ñ³Ïñáí, §Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ Ñ³óáí¦ (êÕÙ 77, 25), áõñÇß áãÝãáíª »Ã¿ áã ø»½Ýáí ÙdzÛÝ, §Ð³ó ϻݹ³ÝǪ »ñÏÝùÇó Çç³Í, Ï»³Ýù ³ß˳ñÑǦ (ÚíÑ 6, 33. 51-52): 3. ²Ñ³ ÿ áñù³Ý µ³ñáõÃÇõÝ ¿ ßáÕ³ñÓ³ÏõáõÙ ³ÛÝï»Õª áõñ µËáõÙ ¿ ê¿ñÁ: ²Ûë µáÉáñÇ Ñ³Ù³ñ, »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ý ÇÝãåÇëÇ í³¯é ½·³óáõÙÝ»ñ, ǯÝã ·áÑáõÃÇõÝÝ»ñ »Ýù å³ñï³Ï³Ý ø»½: ²¯Ñ, ù³ÝÇóë ÷ñϳñ³ñ áõ Ñá·»ß³Ñ ïñ³Ù³¹ñáõ³Íáõû³Ùµ ѳëï³ï»óÇñ ³Ûë ÊáñÑáõñ¹Á: ø³ÝÇóë ù³Õóñ áõ ë÷á÷Çã ¿ ³ÛÝ ÀÝÃñÇùÁª áõñ áñå¿ë Ï»ñ³Ïáõñ ÝáõÇñáõÙ »ë ÆÝù¹ ø»½: ²Ûë ǯÝã Ññ³ßù ·áñÍ»óÇñ, î¿ñ: ø³ÝÇóë ³Ýë³ÑÙ³Ý ¿ ½ûñáõÃÇõݹ, ù³ÝÇóë ³ÝÝϳñ³·ñ»ÉǪ øá ×ßÙ³ñïáõÃÇõÝÁ: ØdzÛÝ Ù¿Ï Ëûëù ³ñï³ë³Ý»óÇñ »õ ³ñ³ñáõ»óÇÝ µáÉáñ ·áÛáõÃÇõÝÝ»ñÁ. ϳï³ñáõ»ó ³Ûݪ ÇÝã Ññ³Ù³Û»óÇñ: ÚÇñ³õÇ, Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÇÙ³ó³Ï³Ýáõû³ÝÁ ·»ñ³½³ÝóáÕ, ѳõ³ïùÇÝ ÙdzÛÝ Ñ³ëáõ Ññ³ßù ¿, áñ ¸áõ, î¿ñ ÇÙ, ×ßÙ³ñÇï ²ëïáõ³Í »õ ×ßÙ³ñÇï Ù³ñ¹, ¿áõû³Ý¹ ³ÙµáÕç³Ï³Ýáõû³Ùµ µáí³Ý¹³ÏõáõÙ »ë ѳóÇ áõ ·ÇÝáõ Ù¿ç »õ ׳߳ÏõáõÙ Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó, ³é³Ýó ³Ûë í»ñçÇÝÝ»ñÇë ÙáËñ³óÝ»Éáõ: ¸áõ, î¿ñ µáÉáñ ·áÛáõÃÇõÝÝ»ñÇ, áñ áã áùÇ Ï³ñÇùÁ ãáõÝ»ë, µ³Ûó áñ ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ ϳٻó³ñ Ù»ñ Ù¿ç µÝ³Ïáõ»É ßÝáñÑÇõ ³Ûë ÊáñÑñ¹Ç, ³Ý³ñ³ï å³ÑÇñ ëÇñïë áõ Ù³ñÙÇÝë, áñå¿ë½Ç çÇÝç áõ Ûëï³Ï ËÕ×áí Û³×³Ë Ï³ñáճݳ٠ٳëݳÏó»É ä³ï³ñ³·Ç¹, »õ ÷ñÏáõû³Ýë ѳٳñ ÁݹáõÝ»É ³Ûݪ ÇÝã ݳ˳å¿ë Ññ³Ù³Û»óÇñ áõ ѳëï³ï»óÇñ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùǹ áõ ÛÇß³ï³Ïǹ ѳٳñ: 4. òÝͳ°, Ñá·Ç ÇÙ, »õ »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõݹ Û³ÛïÝÇñ ²ëïÍáõÝ ³Ûë í»Ñ å³ñ·»õÇ »õ ³Ûë »½³ÏÇ ÙËÇóñáõû³Ý ѳٳñ, áñ ïñáõ³Í ¿ ù»½ ³ñóáõÝùÝ»ñÇ ³Ûë ÑáíïáõÙ: àñáíÑ»ï»õ ³ÛÝ ³Ù¿Ý ³Ý·³Ùª áñ Ù³ïáõóõáõÙ ¿ ³Ûë ÊáñÑáõñ¹Á »õ ׳߳ÏáõÙ »ë ÚÇëáõëÇ Ø³ñÙÇÝÁ, Ýáñᷠϳï³ñõáõÙ ¿ ù»½ÝáõÙ ÷ñÏáõû³Ý¹ ·áñÍÁ, »õ ³ÛëåÇëáí Ù³ëݳÏÇó »ë ¹³éÝáõÙ öñÏãÇ ³ñųÝÇùÝ»ñÇÝ: Æñûù, ÚÇëáõëÇ ë¿ñÁ ãÇ Ýáõ³½áõÙ »ñµ»ù, »õ Üñ³ ù³õÇã Ý»ñ·áñÍáõû³Ý ɳÛݳͳõ³ÉáõÃÇõÝÁ ÝáÛÝå¿ëª ³ÝÑݳñÇÝ ¿ ëå³é»É: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, å³ñï³õáñ »ë ïñ³Ù³¹ñáõ»É Ñá·áõ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý Ýáñá·Ù³Ùµ, »õ ٻͳ·áÛÝ áõß³¹ñáõû³Ùµ å¿ïù ¿ ËáñÑñ¹³Í»ë ÷ñÏáõû³Ý ³Ûë í»Ñ ÊáñÑñ¹Ç ßáõñç: ä³ï³ñ³·»É¹ ϳ٠ä³ï³ñ³·ÇÝ Ù³ëݳÏó»É¹ ù»½ ÙÇ ³ÛÝåÇëÇ Ù»Í ÝáñáõÃÇõÝ »õ áõñ³Ë Çñ³Ï³ÝáõÃÇõÝ ÃáÕ Ãáõ³Û, áñ ϳñÍ»ë ²ëïáõ³Í ³Û¹ ûñÝ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù ÉÇÝ»Éáí ¿ ÇçÝáõÙ Ù³ñ¹³Ý³Éáõ, »õ ϳ٪ Ù³ñ¹Ïáõû³Ý ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñ ×Çßï ³Û¹ å³ÑÇÝ ¿ ·³Ùõáõ٠ʳãÇÝ, ã³ñã³ñõáõÙ áõ ٳѳÝáõÙ: ¶ÈàôÊ ¶. ڲֲʲÎÆ Ð²Ôàð¸àôºÈàô ú¶î²Î²ðàôÂÆôÜÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ²Ñ³ ·³ÉÇë »Ù ø»½ Ùûï, î¿ñ, ·áí»³É µ³ñáõÃÇõÝÇó¹ µËáÕ å³ñ·»õÝ»ñ¹ ÁݹáõÝ»Éáõ »õ »ñÏñ³µÝ³Ï ³Õù³ïÝ»ñÇë ѳٳñ å³ïñ³ëï³Í¹ ëáõñµ Ëñ³Ë׳ÝùÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ: ²Ñ³ ø»½ÝáõÙ ·ïÝáõÙ »Ù ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ϳñáÕ »Ù »õ å³ñï³õáñ »Ù ÷³÷³ù»É, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ ÆÝù¹ »ë ÇÙ Ï»³ÝùÝ áõ ÷ñÏáõÃÇõÝÁ, ÛáÛëÝ áõ ½ûñáõÃÇõÝÁ, å³ïÇõÝ áõ ÷³éùÁ: §àõñ³Ë³óñáõ ͳé³Ûǹ Ñá·ÇÝ, î¿ñ, áñáíÑ»ï»õ ³ÛÝ ¹¿åÇ ø»½ ¿ Ó·ïáõÙ¦ (êÕÙ 85, 4): ºë, ³Ñ³ ³Ûë å³ÑÇë, ϳٻÝáõÙ »Ù ÁݹáõÝ»É ø»½ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ áõ ٻͳñ³Ýùáí, ÷³÷³ùáõÙ »Ù ÑÇõñÁÝÏ³É»É ø»½ Û³ñÏÇóë Ý»ñë: © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

104

0ñÑÝÇñ ÇÝÓ, ÚÇëáõë, »õ ÁÝïñ»³ÉÝ»ñǹ ß³ñù»ñáõÙ ¹³ëÇñ ³Ý³ñųÝÇë: Ðá·áõë µ³ÕÓ³ÝùÁ ø»½ ÙdzݳÉÝ ¿, »õ ëÇñïë ëÇñáí¹ Éóáõ»É ¿ ÷³÷³ùáõÙ: 2. ÆÝÓ Ñ»ï »ÕÇñ, ÚÇëáõë, »õ ¸áõ ÙdzÛÝ µ³õ³Ï³Ý »ë ÇÝÓ, áñáíÑ»ï»õ ø»½ÝÇó ¹áõñëª áõñÇß áã Ù¿Ï ÙËÇóñáõÃÇõÝ ãÇ ë÷á÷áõÙ ÇÝÓ: ¶áÛáõÃÇõÝ ãáõݻ٠³é³Ýó ø»½, Ï»³Ýùë ÏáñóÝáõÙ ¿ Çñ ßáõùÝ áõ »ñ³ÝáõÃÇõÝÁ, »ñµ ã»ë ³Ûó»ÉáõÙ ÇÝÓ: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, å¿ïù ¿ ۳׳˳ÏÇ Ñ³Õáñ¹áõ»Ù »õ Áݹáõݻ٠ø»½ áñå¿ë Ñá·áõë ³éáÕçáõû³Ý ¹»Õ, áñå¿ë½Ç »ñÏݳÛÇÝ ëÝáõݹÇó ½ñÏáõ»Éáíª áõųëå³é ãÉÇݻ٠å³Ý¹Ëïáõû³Ýë ׳ݳå³ñÑÇÝ: ¸áõ ÆÝù¹, ÚÇëáõë µ³ñ»·áõÃ, ÅáÕáíñ¹ÇÝ ù³ñá½»ÉÇë »õ ½³Ý³½³Ý ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñ µáõÅ»ÉÇë ³ë³óÇñ. §â»Ù ϳٻÝáõÙ ù³Õó³Í ³ñÓ³Ï»É ëñ³Ýó ¹¿åÇ Çñ»Ýó ïÝ»ñÁ, áñå¿ë½Ç ãÝáõ³Õ»Ý ׳ݳå³ñÑÇݦ (Øïà 15, 32): ²Ûë ÝáÛÝ Ï»ñå »ë í³ñõáõÙ, áõñ»ÙÝ, ݳ»õ ÇÝÓ Ñ»ï, ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñǹ ÙËÇóñáõû³Ý ѳٳñ ÙݳÉáí êáõñµ ÊáñÑñ¹Ç Ù¿ç: ¸áõ »ë, ÛÇñ³õÇ, Ñá·ÇÝ»ñÇ ù³ÕóñÇÏ ëÝáõݹÁ, »õ áí ³ñųݳõáñ³å¿ë ëÝõáõÙ ¿ ø»½Ýáí, Ù³ëݳÏÇó áõ ųé³Ý·áñ¹ ¿ ÉÇÝ»Éáõ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùÇÝ: ÆÝÓ Ñ³Ù³ñ ÝáÛÝå¿ë, áñ ³Ûëù³Ý Û³×³Ë »Ù Ù»Õ³ÝãáõÙ »õ ³Ûëù³Ý ¹Çõñ³õ áõųëå³éõáõÙ »õ Ýáõ³ÕáõÙ, ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÇõÝ ¿ Ýáñá·áõ»ÉÁ, Ù³ùñáõ»ÉÝ áõ µáó³í³éáõ»ÉÁ ۳׳˳ÏÇ ³ÕûÃùÝ»ñáí áõ Ëáëïáí³Ý³ÝùÝ»ñáí »õ ²Ù»Ý³ëáõñµ سñÙÝǹ ѳÕáñ¹áõû³Ùµ, áñå¿ë½Ç Ýñ³ÝÇó »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï Ñ»éáõ ÙݳÉáíª ãûñ³Ý³Ù ëáõñµ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÇë Ù¿ç: 3. §Ø³ñ¹Ï³ÛÇÝ ëñïÇ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÁ Ç ÍÝ¿ ѳÏáõ³Í »Ý ¹¿åÇ ã³ñÁ¦ (Ìݹ 8, 21), »õ »Ã¿ »ñÏݳÛÇÝ ¹»Õáñ³ÛùÁ û·Ýáõû³Ý ãÇ Ñ³ëÝáõÙ, Ù³ñ¹Ý ¿°É ³õ»ÉÇ ¿ ã³ñ³ÝáõÙ ½·³ÉÇ Ï»ñåáí: ´³Ûó êáõñµ гÕáñ¹áõÃÇõÝÁ Ñ»é³óÝáõÙ ¿ Ù»ÕùÇó »õ ½ûñ³óÝáõÙ ¿ Ñá·Çݪ ϳï³ñ»Éáõ µ³ñÇÝ: ºÃ¿ ³ÛÅÙ, áñ Û³×³Ë »Ù ѳÕáñ¹õáõ٠ϳ٠å³ï³ñ³·áõÙ, ï³Ï³õÇÝ ³Ûëù³Ý ÍáÛÉ »Ù áõ ·³Õç, DZÝã ÏÁ ÉÇݿǪ »Ã¿ ¹³ñÙ³ÝÁ ãÁݹáõÝ¿Ç »õ ã÷Ýïé¿Ç ³Ûë Ù»Í û·ÝáõÃÇõÝÁ: лï»õ³µ³ñ, »Ã¿ ÝáÛÝÇëÏ ³Ù¿Ý ûñ ɳõ å³ïñ³ëïáõ³Í ϳ٠ïñ³Ù³¹ñáõ³Í ãÉÇݻ٠å³ï³ñ³·»Éáõ, å¿ïù ¿ ç³Ý³Ù ·¿Ã »ñµ»ÙÝ »ñµ»ÙÝ Ñ³Õáñ¹áõ»É »é³Ý¹áí, ³ÛëåÇëáí Ù³ëݳÏÇó ¹³éݳÉáí ßÝáñÑÝ»ñǹ: àñáíÑ»ï»õ ѳõ³ï³ó»³É Ñá·áõ ٻͳ·áÛÝ ë÷á÷³ÝùÁ, ÙÇÝã ø»½ÝÇó Ñ»éáõ ù³ÛÉáõÙ ¿ ³Ûë Ù³Ñϳݳóáõ »ñÏñáõ٠ǵñ»õ å³Ý¹áõËï, ³ÛÝ ¿ª áñ ÙïáíÇÝ Û³×³Ë³ÏÇ ÙÇ³Ý³Û Çñ ²ëïÍáõÝ »õ ç»ñÙ ëñïáí ÁݹáõÝÇ Çñ êÇñ»ó»³ÉÇÝ: 4. ÆÝãåÇëǯ µ³ñáõÃÇõÝ Ù»ñ ѳݹ¿å, î¿ñ ÇÙ, áñ ¸áõª ²ñ³ñÇãÝ áõ λÝë³ïáõ¹ µáÉáñ ·áÛáõÃÇõÝÝ»ñÇ, ³Ûó»ÉáõÙ »ë Ë»Õ× Ñá·áõë »õ ²ëïáõ³Íáõû³Ùµ¹ áõ Ù³ñ¹Ïáõû³Ùµ¹ Û³·»óÝáõÙ »ë Ýñ³ ù³ÕóÁ: ºñç³ÝÇÏ ¿ ³ÛÝ ëÇñïÁ »õ »ñ³Ý»ÉÇ ¿ ³ÛÝ Ñá·ÇÝ, áñ »é³Ý¹áí ¿ ÁݹáõÝáõÙ ø»½, Çñ ²ëïÍáõÝ, »õ áñ ³ñųÝÇ ¿ ÉÇÝáõÙ Ñá·»õáñ µ»ñÏñ³Ýùáí Éóáõ»Éáõª ø»½ ÁݹáõÝ»ÉÇë: ²¯Ñ, ÇÝã ٻͳÝáõÝ î¿ñ ¿ ÁݹáõÝáõÙ, ÇÝã ѳ½áõ³¹¿å ÑÇõñ ÁÝϳÉáõÙ, ÇÝã áõñ³Ë³ñ³ñ ÁÝÏ»ñ ëï³ÝáõÙ, ÇÝã ѳõ³ï³ñÇÙ µ³ñ»Ï³Ù ß³ÑáõÙ, ÇÝã ·»Õ»óÇÏ áõ ³½Ýáõ³ïáÑÙ ÷»ë³Û ųé³Ý·áõÙ, áñÝ ³ñųÝÇ ¿ ëÇñáõ»Éáõ ³é³õ»Éª ù³Ý ³Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇ ³ÝÓ»ñÝ áõ ³Ù»Ý³÷³÷³ù»ÉÇ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ: Ðá·áõë êÇñ»ó»³É, ÃáÕ øá ³éç»õ ѳÙñ³Ý³Ý »ñÏÇÝùÝ áõ »ñÏÇñÁ »õ Ýñ³Ýó µáÉáñ ½³ñ¹»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ÇÝã ¿É áõÝ»Ý ·áí»ÉÇ áõ ·»Õ»óÇÏ, ³ÙµáÕçÁ å³ñ·»õÝ ¿ øá í»Ñ³ÝÓÝáõû³Ý. Ýñ³ÝóÇó áã Ù¿ÏÁ »ñµ»õ¿ ãÇ Ñ³ëÝÇ ²Ýáõ³Ý¹ Éáõë³÷³ÛÉÙ³ÝÁ. §øá ÇÙ³ëïáõÃÇõÝÝ ³Ýù³Ý³Ï ¿¦ (êÕÙ 146, 5):

¶ÈàôÊ ¸. вÔàð¸àôº²Ü ØÆæàòàì êî²òàô²Ì ÞÜàðÐܺðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ, §ù³ÕóñáõÃÇõÝÇó¹ µËáÕ ûñÑÝáõÃÇõÝÝ»ñáí Áݹ³é³ç »ÉÇñ ͳé³Ûǹ¦ (êÕÙ 20, 4), áñå¿ë½Ç ϳñáճݳ٠å³ïß³×ûñ¿Ý áõ µ³ñ»å³ßïûñ¿Ý Ù»ñÓ»Ý³É û·áëï³÷³é ÊáñÑñ¹Ç¹: Ò·Çñ ëÇñïë ¹¿åÇ ø»½, »õ ³ñÃݳóñáõ ÇÝÓ ³Ûë © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

105

Ñá·»ï³Ýç ÃÙñáõÃÇõÝÇóë: §²Ûó»ÉÇñ ÇÝÓ ÷ñÏáõû³Ùµ¹¦ (êÕÙ 105, 4), áñå¿ë½Ç Ñá·»å¿ë ׳߳ϻ٠³ÝáõßáõÃÇõݹ, áñ ³Ûë ÊáñÑñ¹áõÙ Ý»ñÏ³Û ¿ ³é³ï³µáõË, ǵñ»õ ³ÏݳյÇõñ: Èáõë³õáñÇñ ³ãù»ñë, áñå¿ë½Ç Ñ³Û»É Ï³ñáճݳ٠ÊáñÑáõñ¹Ý ³Ûë ٻͳßáõù, »õ ïáõñ ÇÝÓ Ñ³ëï³ïáõÝ Ñ³õ³ïùáí ѳõ³ï³Éáõ áõÅ: ê³ øá° ·áñÍÝ ¿, á°ã Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ½ûñáõû³Ý. øá° ëñµ³½³Ý ïÝûñÇÝáõÙÝ ¿, á°ã Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÛûñÇÝáõ³Íù: ²Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, áã áù ãÇ Ï³ñáÕ³ÝáõÙ Çñ áõÅ»ñáí ÁÝÏ³É»É áõ ÁÙµéÝ»É ³Ûë ÊáñÑáõñ¹Á, áñ ·»ñ³½³ÝóáõÙ ¿ Ññ»ßï³Ï³ÛÇÝ µ³Ý³Ï³Ýáõû³ÝÝ ³Ý·³Ù: ºëª ³Ý³ñÅ³Ý Ù»Õ³õáñë, ÑáÕë áõ ÙáËÇñë, ÇÝã忱ë ϳñáÕ »Ù, áõñ»ÙÝ, ùÝÝ»É áõ ѳëÏ³Ý³É ³Ûë ͳÍáõÏ ·³ÕïÝÇùÁ: 2. î¿ñ, §ëñïÇ å³ñ½áõû³Ùµ¦ (1ØÝ 29, 17), µ³ñÇ áõ ³Ýë³ë³Ý ѳõ³ïùáí, Ññ³Ù³Ý¹ ϳï³ñ»Éáí, Ùûï»ÝáõÙ »Ù ø»½ íëï³Ñáõû³Ùµ áõ ³ÏݳͳÝùáí: гõ³ïáõÙ »Ù, áñ ¸áõ, ²ëïáõ³Í »õ Ù³ñ¹, Çëϳå¿ë Ý»ñÏ³Û »ë ³Ûëï»Õª êáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý Ù¿ç: ¸áõ ϳٻÝáõÙ »ë, áñ Áݹáõݻ٠ø»½ »õ ø»½ Ùdzݳ٠ëÇñáí: ºõ ³ñ¹, ³Õ³ãáõÙ »Ù ø»½ ï³É ÇÝÓ ÙÇ Û³ïáõÏ ßÝáñÑ, áñå¿ë½Ç ÁÝÏÕÙáõ»Ù ÉáÛëǹ Ù¿ç »õ ½»ÕÙ³Ý ³ëïÇ×³Ý Éóáõ»Ù ëÇñáí¹, »õ ³ÛÉ»õë »ñµ»ù ãÙï³Ñá·áõ»Ù áõñÇß ÙËÇóñáõû³Ùµ: ²Ûë µ³ñÓñ³·áÛÝ áõ í»Ñ ÊáñÑáõñ¹Á ÷ñÏáõÃÇõÝÝ ¿ Ù³ñÙÝÇ áõ Ñá·áõ, Ñá·»õáñ ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù ÙÇ³Ï ¹³ñÙ³ÝÝ ¿: êñ³Ýáí »Ý ëådzÝáõÙ ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÇ ³ñÇõݳÑáë í¿ñù»ñÁ, ëñ³Ýáí »Ý ë³ÝӳѳñõáõÙ Ïñù»ñÁ, ëñ³Ýáí »Ý Û³ÕÃõáõ٠ϳ٠ٻÕÙ³óõáõÙ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÁ. ëñ³Ýáí ¿ ïñõáõÙ ßÝáñÑÁ, Ýáñ³ÍÇÝ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ ëñ³ ÙÇçáóáí »Ý ³×áõÙ, ѳõ³ïùÁª ÷³ñóٳÝáõÙ, ÛáÛëÁª í»ñ³Ï»Ý¹³Ý³ÝáõÙ, ë¿ñÁª Ññ³µáñµáù ï³ñ³ÍõáõÙ áõ Áݹ³ñÓ³ÏõáõÙ: 3. Þ³ï áõ ß³ï µ³ñÇùÝ»ñ ßÝáñÑ»óÇñ Ù³ñ¹Ïáõû³ÝÁ ³Ûë ÊáñÑñ¹Ç ÙÇçáóáí, »õ ¹»é ß³ñáõݳÏáõÙ »ë ßÝáñÑ»É ÁÝïñ»³ÉÝ»ñǹ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, §å³ßïå³Ý Ñá·õáÛë¦ (êÕÙ 53, 6), µÅÇßÏ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÑÇõ³Ý¹áõÃÇõÝÝ»ñÇ »õ å³ñ·»õÇã Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÙËÇóñáõû³Ý: Æñûù, µ³½áõÙ ë÷á÷³ÝùÝ»ñáí »ë ×á˳óÝáõÙ Ù»½ Áݹ¹¿Ù ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ, »õ íѳïáõû³Ý íÇÑ»ñÇó í»ñ³Ùµ³ñÓáõÙ »ë Ù»½ ÙÇÝã»õ ÛáÛëÁ øá ÇëÏ å³ßïå³Ýáõû³Ý, Ýáñ³Ýáñ ßÝáñÑÝ»ñÇ ½ûñáõû³Ùµ ÙËÇóñáõÙ »ë áõ Éáõë³õáñáõÙ Ý»ñùë³å¿ë: ²Ûë Çñ³Ï³Ýáõû³Ý Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ, Ýñ³Ýùª áíù»ñ ݳ˳å¿ë Ëéáíáõ³Í ¿ÇÝ »õ гÕáñ¹áõÃÇõÝÇó ³é³ç ã¿ÇÝ ½·áõÙ áã Ù¿Ï Ññ³åáõñ³Ýù, »ñÏݳÛÇÝ ëÝáõݹáí áõ ÁÙå»ÉÇáí Ï»ñ³Ïñáõ»Éáõó Û»ïáÛ ÷áËõáõÙ »Ý ¹¿åÇ É³õ³·áÛÝÁ: ²ÝùÝÝ»ÉÇ Ü³Ë³ËݳÙáõû³Ý¹ ѳٳӳÛÝ, ³Ûëå¿ë »ë í³ñõáõÙ ÁÝïñ»³ÉÝ»ñǹ Ñ»ï, áñå¿ë½Ç ׳ݳã»Ý »õ ÷áñÓ³éáõÃÇõÝÝ áõÝ»Ý³Ý Çñ»Ýó áãÝãáõû³Ý, »õ ÿ ÇÝãåÇëÇ µ³ñáõÃÇõÝ áõ ßÝáñÑ »Ý ëï³ÝáõÙ ø»½ÝÇó: Æñ»Ýù Áëï ÇÝù»³Ýó óáõñï »Ý, Ïáßï Ñá·Ç áõ ϳñÍñ³ëÇñï. ø»½Ýáí ¹³éÝáõÙ »Ý »é³Ý¹áõÝ, µ³ñ»å³ßï áõ ³é³ùÇÝÇ: àñáíÑ»ï»õ á±í ¿ Ëáݳñѳµ³ñ Ùûï»ÝáõÙ ù³Õóñáõû³Ý ³ÏáõÝùÇÝ »õ ÙÝáõÙ ³é³Ýó ·¿Ã ÙÇ ù³ÝÇ Ï³ÃÇÉÇ, ϳ٠á±í ¿ Ùûï»Ýáõ٠˳ñáÛÏÇݪ ³é³Ýó ½·³Éáõ Ýñ³ ç»ñÙáõÃÇõÝÁ: ºõ ³Ñ³ ¸áõ ÆÝù¹ »ë, ÚÇëáõë, Ùßï³é³ï áõ ½»ÕáõÝ çñ³ÝóùÁ, Ùßï³í³é áõ ³ÝÙ³ñ ÑáõñÁ: 4. ÆëÏ »Ã¿ ³é³ÛÅÙ ³ÕµÇõñÇ ³é³ïáõÃÇõÝÇó ã»Ù ϳñáÕ Í³ñ³õë Û³·»óÝ»Éáõ ã³÷ ËÙ»É, ÙÇ»õÝáÛÝÝ ¿ª µ»ñ³Ýë ÏÁ Ùûï»óݻ٪ å³å³Ïë ½áí³óÝáÕ ·¿Ã ÙÇ ù³ÝÇ Ï³ÃÇÉ ëï³Ý³Éáõ »õ ³ÙµáÕçáíÇÝ ããáñ³Ý³Éáõ ѳٳñ: ºÃ¿ ³é³ÛÅÙ ã»Ù ϳñáÕ ³ÙµáÕçáíÇÝ »ñÏݳÛÇÝ ÉÇÝ»É »õ ëÇñ³í³é ÇÝãå¿ë ù»ñáíµ¿Ý»ñÝ áõ ë»ñáíµ¿Ý»ñÁ, Ïþ³ß˳ï»Ù áõÅ»ñÇë ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ ÏñÏÇÝ áõ ÏñÏÇÝ µáñµáù»É »é³Ý¹Çë ç»ñÙáõÃÇõÝÁ, ÇÝãå¿ë ݳ»õ å³ïñ³ëï»É ëÇñïë, áñå¿ë½Ç ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ëÇñáÛ Ññ¹»ÑÇ ·¿Ã Ù¿Ï Ï³ÛÍ ëï³Ý³Ù ϻݳñ³ñ ÊáñÑñ¹Ç Ñ»ï ³Ûë ËáݳñÑ Ñ³Õáñ¹áõû³Ýë ÙÇçáóáí: ÆëÏ ¸áõ, ÚÇëáõë ÇÙ µ³ñÇ, öñÏÇã ëñµ³½Ý³·áÛÝ, Ý»ñáÕ³Ùï³µ³ñ áõ ³é³ï³Ó»éÝáõû³Ùµ Éñ³óñáõ ³Ûݪ ÇÝã å³Ï³ëáõÙ ¿ ÇÝÓ, ¸áõª áñ ¹¿åÇ ø»½ ϳÝã»óÇñ µáÉáñÇÝ ³ë»Éáí. §¸¿åÇ ÇÝÓ »Ï¿ù ¹áõù µáÉáñ¹, Ûá·Ý³µ»Ï ͳÝñ³µ»éÝáõ³ÍÝ»ñ, »õ »ë Ó»½ ϳï³ñ»³É ѳݷÇëï ÏÁ ßÝáñѻ٦ (Øïà 11, 28):

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

106

5. ºë ï³ÝçõáõÙ »Ù ùñïÇÝù ó÷»Éáí, ëÇñïë ïËáõñ ¿, ×Ýßáõ³Í »Ù Ù»Õù»ñÇó, ã³ñã³ñáõ³Íª ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ßñç³å³ïáõ³Í áõ ë»ÕÙáõ³Íª µ³½áõÙ ã³ñ³Ù¿ï Ïñù»ñÇó: ºõ Ù¿ÏÁ ãϳ۪ áñ û·ÝÇ ÇÝÓ, áñ ³½³ïÇ ÇÝÓ áõ ÷ñÏÇ, »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ¸áõ, î¿ñ ²ëïáõ³Í öñÏÇã ÇÙ: ø»½ »Ù íëï³ÑáõÙ ³ÝÓë »õ ÇÝÓ í»ñ³µ»ñáõáÕ ³Ù¿Ý µ³Ý, áñå¿ë½Ç å³ßïå³Ý»ë ÇÝÓ Ù»ÕùÇó »õ ³é³çÝáñ¹»ë ¹¿åÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³Ýù: ÀݹáõÝÇñ ÇÝÓ Ç ·áí»ëï »õ Ç ÷³é³µ³ÝáõÃÇõÝ øá ³Ù»Ý³ëáõñµ ²Ýáõ³Ý, ¸áõª áñ سñÙÇݹ áõ ²ñÇõݹ å³ïñ³ëï»óÇñ áñå¿ë Ñá·»õáñ ëÝáõݹ »õ ÁÙå»ÉÇ: îáõñ ÇÝÓ, î¿ñ, áñ ѳÕáñ¹áõÃÇõÝÝ»ñÇë Ñ»ï»õ³ÝùáõÙ ÙÇßï ³õ»ÉÇ ³×Ç ÇÝÓÝáõÙ µ³ñ»å³ßïáõÃÇõÝÁ: ¶ÈàôÊ º. ø²Ð²Ü²Úàôº²Ü ìºÐàôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. ºÃ¿ Ññ»ßï³Ï³ÛÇÝ Ù³ùñáõÃÇõÝ ³Ý·³Ù áõݻݳÛÇñ »õ ÚáíѳÝÝ¿ë ØÏñïãÇ ëñµáõÃÇõÝÁ, ï³Ï³õÇÝ ³Ý³ñÅ³Ý ÏÁ ÉÇÝ¿Çñ ÁݹáõÝ»Éáõ ϳ٠ٳïáõó»Éáõ ³Ûë ÊáñÑáõñ¹Á: ²Ýßáõßï Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñųÝÇùÝ»ñǹ ßÝáñÑÇõ 㿪 áñ ÝáõÇñ³·áñÍáõÙ »ë »õ áñå¿ë ëÝáõݹ ÁݹáõÝáõÙ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ Ð³óÁ: ²åß»óáõóÇã ËáñÑáõñ¹ »õ ·»ñ³½³Ýó í³Û»ÉãáõÃÇõÝ ù³Ñ³Ý³Ûáõû³Ý, áñáíÑ»ï»õ ù³Ñ³Ý³Ý»ñÇÝ ¿ ïñáõ³Í ³Ûݪ ÇÝãÇó í»ñ³å³Ñáõ³Í »Ý ÝáÛÝÇëÏ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÁ: àñáíÑ»ï»õ ºÏ»Õ»óáõ ÏáÕÙÇó ϳÝáݳå¿ë Ó»éݳ¹ñáõ³Í áõ ûÍáõ³Í ù³Ñ³Ý³Ý»ñÁ ÙdzÛÝ áõÝ»Ý Ø³ñÙÇÝë ëñµ³·áñÍ»Éáõ Çñ³õáõÝùÁ: ø³Ñ³Ý³Ý ¿ ÇÙ Çñ³Ï³Ý Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ áõ »ñ»ë÷á˳ÝÁ, áñ ·áñͳÍáõÙ ¿ Ëûëùë ÇÙ ÇëÏ Ññ³Ù³Ýáí áõ ïÝûñÇÝáõû³Ùµ: ²Ýßáõßï ÙÇßï »ë »Ù ÙÝáõÙ ³é³çݳÛÇÝ Ñ»ÕÇݳÏÝ áõ ³Ýï»ë³Ý»ÉÇ Ý»ñ·áñÍáÕÁ, ÇÝÓ ¿ Ñå³ï³ÏõáõÙ áõ Ñݳ½³Ý¹õáõÙ ³Ù¿Ý µ³Ý: 2. ä³ñï³õáñ »ë, Ñ»ï»õ³µ³ñ, ³Ûë ·»ñ³½³Ýó ÊáñÑñ¹áõÙ ³õ»ÉÇ ³Ù»Ý³Ï³ñáÕáõû³Ýë ѳõ³ï³Éª ù³Ý ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñǹ ϳ٠ï»ë³Ý»ÉÇ áñ»õ¿ Ýß³ÝÇ: гñÏ ¿ª áñ ³Ûë ëñµ³½³Ý ·áñÍÁ ϳï³ñ»ë »ñÏÇõÕáí áõ ËáݳñÑáõû³Ùµ: ØïáíÇÝ ³Ý¹ñ³¹³ñÓÇñ »õ ï»ëª ÿ ÇÝãåÇëÇ å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝ »ë Û³ÝÓÝ ³é»É ºåÇëÏáåáëÇó ëï³ó³Í Ó»éݳ¹ñáõû³Ùµ¹: ²Ñ³ ¹³ñÓ»É »ë ù³Ñ³Ý³Û »õ ûÍ»³Éª å³ï³ñ³·»Éáõ ѳٳñ: سïáõóÇñ ³ÛÝ Çñ ųٳݳÏÇÝ ³ÝÛ³å³Õ, ѳõ³ï³ñÙûñ¿Ý áõ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ: ø³Ñ³Ý³Ûáõû³Ùµ ãûûõ³óñÇñ µ»é¹, ³ÛÉ ³õ»ÉÇݪ áõë»ñǹ ³é³ñ ÉáõÍÁ ¿°É ³õ»ÉÇ ËÕ׳ÙÇï ϳñ·³å³Ñáõû³Ý, å³ñï³õáñáõ»Éáí ëñµáõû³Ý Ù³ñ½áõÙ ¹»°é ³õ»ÉÇ Ù»Í Ï³ï³ñ»Éáõû³Ý: ø³Ñ³Ý³Ý å³ñï³õáñ ¿ ½³ñ¹³ñáõ³Í ÉÇÝ»É µáÉá°ñ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñáí, å³ñï³õáñ ¿ µ³ñÇ Ï»³ÝùÇ ûñÇÝ³Ï ï³É ³ÛÉáó: âå¿ïù ¿ Ñ»ï»õÇ ÅáÕáíñ¹Ç ëáíáñ³Ï³Ý ÁݹѳÝáõñ Ï»Ýë³Ó»õÇÝ, ³ÛÉ Çñ ³åñ»É³Ï»ñåÁ ϳ°Ù »ñÏݳÛÇÝ Ðñ»ßï³ÏÝ»ñÇ ÝÙ³Ý å¿ïù ¿ ÉÇÝÇ, ϳ°Ù ¿É »ñÏñ³ÛÇÝ Ï³ï³ñ»³É êñµ»ñÇ: 3. êñµ³½³Ý ½·»ëïÝ»ñáí ѳݹ»ñÓ³õáñáõ³Í ù³Ñ³Ý³Ý Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ ÇÙ ³ÝÓÁ »õ ³Õ³ã³Ýùáí Ëáݳñѳµ³ñ ³ÕûÃáõÙ ¿ Çñ »õ ÅáÕáíñ¹Ç ѳٳñ: ÎñÍùÇÝ »õ ÃÇÏáõÝùÇÝ ÏñáõÙ ¿ ʳãÇ Ýß³ÝÁ, Ùßï³ï»õ ÛÇß»Éáõ ѳٳñ ã³ñã³ñ³ÝùÝ»ñë: ÎñÍùÇ íñ³Û ÏñáõÙ ¿ ˳ãÁ, áñå¿ë½Ç ³Ýß»Õ Ñ»ï»õÇ Ñ»ïù»ñÇë: ÂÇÏáõÝùÇÝ áõÝÇ Ê³ãÇ Ýß³ÝÁ, áñå¿ë½Ç ³Ûɳµ³Ýûñ¿Ý ³ñï³Û³ÛïÇ Çñ å³ïñ³ëï³Ï³ÙáõÃÇõÝÁª Ç ë¿ñ ÇÙ Ïñ»Éáõ ³ÛÝ µáÉáñ ã³ñÇùÝ»ñÁ, áñ ϳñáÕ »Ý å³ï³Ñ»É Çñ»Ý Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ: ʳãÁ ÏñáõÙ ¿ ÏñÍùÇݪ ɳÉáõ ѳٳñ Çñ Ù»Õù»ñÁ, ÇëÏ ÃÇÏáõÝùÇݪ áÕµ³Éáõ ѳٳñ ݳ»õ áõñÇßÝ»ñÇ Ù»Õù»ñÁ, ϳñ»Ïó³ÝùÇó ÙÕáõ»Éáí, ÙÇßï ÛÇß»Éáíª áñ ÙÇçÝáñ¹ ¿ ÇÙ »õ Ù»Õ³õáñÇ ÙÇç»õ: ²ÕûÃùÇó áõ å³ï³ñ³·»Éáõó ãå¿ïù ¿ Ûá·ÝÇ Ï³Ù Ó³ÝÓñ³Ý³Û, áñå¿ë½Ç ëï³Ý³Û ßÝáñÑ »õ áÕáñÙáõÃÇõÝ: ºñµ ù³Ñ³Ý³Ý å³ï³ñ³·áõÙ ¿, ٻͳñáõÙ ¿ ÇÝÓ, µ»ñÏñ³Ýù ¿ å³ï׳éáõÙ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇÝ, ³Ùñ³óÝáõÙ ¿ ºÏ»Õ»óÇÝ, û·ÝáõÙ ¿ áÕç»ñÇÝ, ѳݷÇëï ¿ ëï³ÝáõÙ ÝÝç»ó»³ÉÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, »õ ÇÝùÁ ÝáÛÝå¿ë Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ Ñá·»õáñ µáÉáñ µ³ñÇùÝ»ñÇÝ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

107

¶ÈàôÊ ¼. вÔàð¸àôº²Ü ä²îð²êîàôÂÆôÜÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ºñµ ÝϳïÇ »Ù ³éÝáõÙ, î¿ñ, øá ³ñųݳå³ïõáõÃÇõÝÝ áõ ÇÙ ³Ý³ñ·áõÃÇõÝÁ, ¹áÕáõÙ »Ù »õ ß÷áÃáõû³Ý »Ù Ù³ïÝõáõÙ: àñáíÑ»ï»õ »Ã¿ Ù»ñŻ٠ѳÕáñ¹áõ»É, ÏÁ Ñ»é³Ý³Ù Ï»³ÝùÇó, ÇëÏ »Ã¿ ³Ý³ñųݳµ³ñ Ù»ñӻݳÙ, ÏÁ íßï³óݻ٠ø»½: ²ñ¹, ÇÝã忱ë í³ñáõ»Ù, ²ëïáõ³Í ÇÙ, û·Ý³Ï³Ý ÇÙ »õ ËáñÑñ¹³ïáõ: êáíáñ»óñáõ ÇÝÓ ÙÇ áõÕÇÕ ×³Ý³å³ñÑ, ³é³ç³ñÏÇñ êáõñµ гÕáñ¹áõû³ÝÁ å³ïñ³ëïáõ»Éáõ ÙÇ Ï³ñ× áõ å³ïß³× Ï»ñå: ÚÇñ³õÇ û·ï³Ï³ñ ¿ ÇٳݳÉÁª ÿ ÇÝãå¿ë ϳñáÕ »Ù å³ïñ³ëï»É ëÇñïëª ÁݹáõÝ»Éáõ êáõñµ ÊáñÑáõñ¹¹:

¶ÈàôÊ ¾. ÊÔÖÆ øÜÜàôÂÆôÜ ºô êð´àôº²Ü ö²ö²ø

1. ÚÇëáõë. ܳ˻õ³é³ç ѳñÏ ¿ª áñ ù³Ñ³Ý³Ý å³ïñ³ëïáõÇ å³ï³ñ³·»Éáõ, Ù³ïáõóÇ »õ ÁݹáõÝÇ êáõñµ ÊáñÑáõñ¹Á ëñïÇ Ï³ï³ñ»³É ËáݳñÑáõû³Ùµ, »ñÏÇõÕ³Í å³ßï³ÙáõÝùáí áõ »ñÏñå³·áõû³Ùµ, ÉÇ Ñ³õ³ïùáí, »õ ÇÝÓ ÷³é³õáñ»Éáõ ³é³ùÇÝÇ ¹Çï³õáñáõû³Ùµ: ÊݳÙùáí ùÝÝÇñ ëÇñï¹ »õ áñù³Ý ϳñáÕ »ë Ù³ùñÇñ ³ÛÝ »õ Éáõë³õáñÇñ ³ÝÏ»ÕÍ ½Õçٳٵ áõ ËáݳñÑ Ëáëïáí³Ý³Ýùáí, áñå¿ë½Ç ¹¿åÇ Ëáñ³Ý ³½³ï ÁÝóóù¹ ËáãÁݹáïáÕ áãÇÝã ãáõÝ»Ý³ë »õ ã½·³ë ù»½ÝáõÙ: Ðá·áõ¹ ËáñùáõÙ ³ï»ÉáõÃÇõÝ ³ñÃݳóñáõ Ù»ÕùÇ Ñ³Ý¹¿å, »õ Û³ïϳå¿ëª ³Ù¿Ýûñ»³Û Û³Ýó³ÝùÝ»ñǹ áõ ûñáõÃÇõÝÝ»ñǹ íñ³Û ³ñï³ëáõÇñ áõ áÕµ³: ÆëÏ »Ã¿ ¹»é µ³õ³Ï³Ý Å³Ù³Ý³Ï áõÝ»ë ïñ³Ù³¹ñáõû³Ý¹ Ý»ñùáÛ, ëñïǹ ËáñùáõÙ ó³õÇñª ÍáõÉáõû³Ùµ ãë³ÝÓáõ³Í Ïñù»ñÇ Ñ»ï»õ³ÝùÁ ѳݹÇë³óáÕ Ãßáõ³éáõû³Ý¹ ѳٳñ: 2. ¼ÕçáõÙáí ³ñï³ëáõÇñ, áñáíÑ»ï»õ ¹»é ³Ûëù³Ý Ù³ñÙÝ³Ï³Ý »ë áõ ³ß˳ñѳٿï, ³Ûëù³Ý ùÇã ë³ÝÓáõ³Í Ïñù»ñáí. ³Ûëù³Ý ½·³ÛáõÝ »ë ó³ÝϳëÇñáõû³Ý ѳݹ¿å, ³Ûëù³Ý ÍáÛɪ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý Ù¿ç, ³Ûëù³Ý Û³×³Ë ï³ñáõ³Íª »ñ»õ³Ï³Û³Ï³Ý óÝáñùÝ»ñáí. ³Ûëù³Ý ç³Ý³ë¿ñª ³ñï³ùÇÝ ·áñÍ»ñáõÙ, »õ ³ÝÑá·ª Ñá·»õáñÇ Ù¿ç. ³Ûëù³Ý ¹Çõñ³õ ÙÕáõ³Íª ¹¿åÇ ÍÇͳÕÝ áõ óñáõÙÁ, »õ ³Ûëù³Ý ³Ýïñ³Ù³¹Çñª ½ÕçÙ³Ý »õ ËáݳñÑáõ»Éáõ. ³Ûëù³Ý å³ïñ³ëï³Ï³Ùª ÁݹáõÝ»Éáõ ѳ׻ÉÇÝ »õ Ù³ñÙÝÇ Û³ñÙ³ñ³õ¿ïáõÃÇõÝÝ»ñÁ, »õ ³Ûëù³Ý óáõñïª Ëëï³ÏñûÝ ³å³ß˳ñáõû³Ý »õ »é³Ý¹Ç Ù³ñ½áõÙ. ³Ûëù³Ý ͳñ³õǪ Éë»Éáõ ÝáñáõÃÇõÝÝ»ñ »õ ï»ëÝ»Éáõ ·»Õ»óÇÏ ³é³ñϳݻñ, »õ ³Ûëù³Ý ÉÇ Ñ³Ï³Ïñ³Ýùáíª ËáݳñÑ áõ ³ÝÑñ³åáÛñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ý¹¿å. ³Ûëù³Ý ï»Ýã³óáÕª ß³ï áõݻݳÉáõ, »õ ³Ûëù³Ý ³·³Ñª ï³Éáõ ¹¿åùáõÙ. ³Ûëù³Ý ÏáñáíÇ »ë ë»÷³Ï³Ý¹ å³ßïå³Ý»Éáõ ·áñÍáõÙ, ³Ûëù³Ý ³ÝËáñÑáõñ¹ª Ëûë»ÉÇë, ³Ûëù³Ý ³ÝϳñáÕª Éé»Éáõ, ³Ûëù³Ý ˳éÝ³Ï áõ ³Ýå³ï߳ת í³ñáõ»É³Ï»ñåǹ Ù¿ç, ³Ûëù³Ý ³Ýí³Û»É »õ á°ã ù³Õóñ³µ³ñáÛ. ³Ûëù³Ý ³Ýã³÷³õáñª Ï»ñ³ÏáõñÇ Ñ³ñóáõÙ, ³Ûëù³Ý Ëáõɪ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñÇë Ç Éáõñ, ³Ûëù³Ý ³ñ³·³í³½ª ¹¿åÇ ùáõÝ »õ ѳݷÇëï, »õ ³Ûëù³Ý Û³å³ÕáÕª ³ß˳ï³Ýù ëÏë»ÉÇë. ³Ûëù³Ý ³ñÃáõݪ ß³ï³ËûëáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ, »õ ³Ûëù³Ý ÃÙñ³Íª ëáõñµ ÑëÏáõÙÝ»ñÇ Å³ÙÇÝ. ³Ûëù³Ý ßï³åª ³õ³ñï»Éáõ ³ÕûÃùÝ»ñÁ, ³Ûëù³Ý óñáõ³Íª ¹ñ³Ýù ³ñï³ë³Ý»ÉÇë, ³Ûëù³Ý Ãáõɳϳ٪ Ù³ëݳÏó»Éáõ ųٻñ·áõû³ÝÁ, ³Ûëù³Ý ïϳñ »õ áõųëå³éª å³ï³ñ³·»ÉÇë, ³Ûëù³Ý ó³Ù³ùª ѳÕáñ¹áõ»ÉÇë. ³Ûëù³Ý Ñ»ßïûñ¿Ýª Ùï³óÇñ, »õ ³Ûëù³Ý ѳ½áõ³¹¿åª ³Ù÷á÷ áõ Ý»ñ³ÝÓݳó³Í. ³Ûëù³Ý ½³Ûñ³óÏáï áõ ¹Çõñ³·ñ·Çé, ³Ûëù³Ý Ïáßï áõ ÏáåÇï »õ Ýáõ³½ Ñ»½. ³Ûëù³Ý Ùßï³ñÃáõݪ ¹³ï»Éáõ »õ ù»½ ãí»ñ³µ»ñáõáÕ ·áñÍ»ñÇÝ Ë³éÝáõ»Éáõ. ³Ûëù³Ý ÷ùáõÝ áõ ÇÝùݳ·áѪ ۳ݹÇٳݻÉÇë. ³Ûëù³Ý áõñ³Ëª »ñµ ³Ù¿Ý µ³Ý ɳõ ¿ ÁÝóÝáõÙ, »õ ³Ûëù³Ý íÑ³ïª Ý»ÕáõÃÇõÝÝ»ñáõÙ. ³Ûëù³Ý ×ÏáõÝ »õ ÉÇ ³×³å³ñ³Ýùáíª µ³ñÇ ÷³÷³ùÝ»ñ Ñá·áõó¹ Ý»ñë ëÝáõó»ÉÇë, »õ ë³Ï³ÛÝ Ý³»õ ³Ûëù³Ý ѻշ áõ í³ï³ëÇñïª ¹ñ³Ýù ·áñÍÇ í»ñ³Í»ÉÇë:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

108

3. Êáëïáí³ÝÇñ »õ ³ñï³ëáõÇñ, ó³õáí »õ µáÉáñ ûñáõÃÇõÝÝ»ñǹ ѳݹ¿å ïѳ×áõÃÇõÝ ½·³Éáíª ³é³ç³¹ñÇñ µ³ñ»Ýáñá·»É Ï»³Ýù¹ »õ ÙÇßï ɳõ³·áÛÝÇÝ Ó·ï»É: ²å³, Ûûųñ ѳٳϳÙáõû³Ùµ »õ ϳï³ñ»³É ϳÙùáí, ÓûÝÇ°ñ ³ÝÓ¹, á¯í ù³Ñ³Ý³Û, ²Ýáõ³Ýë ÷³éùÇÝ, ǵñ»õ ÙßïÝç»Ý³õáñ ½áѪ ëñïǹ Ëáñ³ÝÇ íñ³Û, ѳõ³ï³ñÙûñ¿Ý ÇÝÓ Û³ÝÓÝ»Éáí »õ ÇÝÓ íëï³Ñ»Éáí Ù³ñÙÇݹ áõ Ñá·Ç¹, áñå¿ë½Ç ³ñųÝÇ ÉÇÝ»ë Ù³ïáõó»Éáõ ʳãÇ êáõñµ ¼áÑÁ »õ ëñµûñ¿Ý ÁݹáõÝ»Éáõ سñÙÝÇë ÊáñÑáõñ¹Á: 4. Ø»Õù»ñÁ çÝç»Éáõ ³é³õ»É å³ïß³× »õ ·áѳóáõóÇã ÁÝÍ³Û ãϳ۪ ù³Ý ë»÷³Ï³Ý ³ÝÓÇ ÝáõÇñáõÙÁ ÇÝÓ, Ù³ùñáõû³Ùµ »õ ³ÝÙݳóáñ¹ Ï»ñåáí ÙdzݳÉáí سñÙÝÇë ½áѳµ»ñÙ³ÝÁ êáõñµ ä³ï³ñ³·Ç »õ гÕáñ¹áõû³Ý ųٳݳÏ: ºÃ¿ áñ»õ¿ Ù¿ÏÁ, Çëϳå¿ë ½Õç³ó³Í, ³ÝÇ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ϳñáÕ ¿ñ, Çõñ³ù³ÝãÇõñ ³Ý·³Ùª áñ ÏÁ Ùûï»Ý³Û ÇÝÓª ëï³Ý³Éáõ Ý»ñáõÙ »õ ßÝáñÑ, §³ÛÉ»õë ã»Ù ÛÇßÇ Ýñ³ Ù»Õù»ñÇ µ³½ÙáõÃÇõÝÁ ¦ (ºë 43, 25), ³ÛÉ ÃáÕáõÃÇõÝ ÏÁ ßÝáñѻ٠¹ñ³Ýó µáÉáñÇÝ, áñáíÑ»ï»õ §»ë ³åñáõÙ »Ù, »õ ã»Ù ϳٻÝáõÙ Ù³Ñ Ù»Õ³õáñÝ»ñÇÝ, ³ÛÉ áñ ¹³ñÓÇ ·³Ý »õ ³åñ»Ý¦ (º½Ï 33, 11):

¶ÈàôÊ À. ÚÆêàôêÆ ¼àв´ºðàôØÀ ʲâÆ ìð²Ú

1. ÚÇëáõë. ÆÝãå¿ë »ë Ó»éù»ñë ʳãÇ íñ³Û ï³ñ³Í³Í, µ³ó³ñÓ³Ï ³Õù³ïáõû³Ý Ù¿ç, Ù»Õù»ñǹ ù³õáõû³Ý ѳٳñ ³ÝÓë ϳÙáíÇÝ ½áѳµ»ñ»óÇ Ð³Ûñ ²ëïÍáõÝ, ³ÛÝå¿ëª áñ ÇÝÓÝáõÙ ãÙݳó áãÇÝ㪠áñ ÁÝÍ³Û³Í ãÉÇÝ¿Ç áñå¿ë ½áѪ ù»½ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ³ñ¹³ñáõû³Ý Ñ»ï ѳßï»óÝ»Éáõ ѳٳñ, ³ÛÝå¿ë ¿É ¹áõª å³ñï³õáñ »ë ϳÙáíÇÝ ÝáõÇñáõ»É ÇÝÓ ³Ù¿Ý ûñ, ä³ï³ñ³·Ç ÁÝóóùáõÙ, áñå¿ë ëáõñµ »õ Ù³ùáõñ ½áÑ, µáÉáñ ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñǹ »õ ½·³óáõÙÝ»ñǹ Ñ»ï ÙdzëÇÝ, áñù³Ý ϳñáÕ »ë ëñï³Ýó, ëÇñáí: àõñÇß Ç±Ýã »Ù å³Ñ³ÝçáõÙ ù»½ÝÇóª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ³ÝÓǹ ÝáõÇñáõÙÁ: ÆÝã ¿É ï³ë ÇÝÓ ³é³Ýó ù»½, ³Ý³ñÅ¿ù ¿ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ, áñáíÑ»ï»õ ÁÝͳݻñ¹ 㿪 áñ ϳٻÝáõÙ »Ù, ³ÛÉ ÙdzÛÝ ù»½: 2. ÆÝãå¿ë ù»½ áãÇÝã ãÇ ·áѳóÝáõÙ ³é³Ýó ÇÝÓ, ³ÛÝå¿ë ¿É ÇÝÓ Ñ³×»ÉÇ ã»Ý ÁÝͳݻñ¹, »ñµ ã»ë ÝáõÇñáõÙ ³ÝÓ¹: ÜáõÇñáõÇñ ÇÝÓ »õ ÝáõÇñáõÇñ ³ÙµáÕçáíÇÝ. ³ÛëåÇëÇ ¹¿åùáõÙ ÙdzÛÝ ÁÝͳ¹ ÁݹáõÝ»ÉÇ ÏÁ ÉÇÝÇ: ²Ñ³õ³ëÇÏ »ë ³ÙµáÕçáíÇÝ ÝáõÇñáõ»óÇ ÐûñÁ ùá ѳٳñ, »õ ²ñÇõÝë áõ سñÙÇÝë ïáõÇ áñå¿ë Ñá·»Õ¿Ý ëÝáõݹ, áñå¿ë½Ç ³ÙµáÕçáíÇÝ ùáÝÁ ÉÇÝ»Ù, »õ ¹áõª ÇÙÁ ÁݹÙÇßï: ´³Ûó »Ã¿ ϳٻݳë ÇÝù¹ ù»½ å³ïϳݻÉ, »õ ëñï³Ýó ãÝáõÇñáõ»ë áõ ãÛ³ÝÓÝáõ»ë ϳÙùÇë, ½áѹ ϳï³ñ»³É ãÇ ÉÇÝÇ »õ ÉÇáíÇÝ Ùdzó³Í ã»ë ÉÇÝÇ ÇÝÓ: ²ñï³ùÇÝ áõ Ý»ñùÇÝ Ó»éݳñÏÝ»ñÇó¹ Çõñ³ù³ÝãÇõñÇó ³é³ç å¿ïù ¿ ϳÙáíÇÝ »õ ëÇñáí Û³ÝÓÝáõ»ë ϳÙùÇë, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë ëï³Ý³É ßÝáñÑ »õ ³½³ïáõÃÇõÝ: øã»ñÝ »Ý Ý»ñùáõëï Éáõë³õáñõáõÙ »õ Ñá·»õáñ ³½³ï íÇ×³Ï í³Û»ÉáõÙ, ×Çßï áñáíÑ»ï»õ ùã»ñÝ »Ý ϳï³ñ»³É Ï»ñåáí Ññ³Å³ñõáõÙ Çñ»Ýó ³ÝÓÇó: ì×Çéë ÙÇßï ³Ý÷á÷áË ¿. §âÇ Ï³ñáÕ ³ß³Ï»ñï»É ÇÝÓ Ù¿ÏÁ, áñ ãÇ áõñ³ÝáõÙ Çñ ³ÝÓÁ¦ (ÔÏë 14, 33): ºÃ¿, Ñ»ï»õ³µ³ñ, ÷³÷³ùáõÙ »ë ³ß³Ï»ñï»É ÇÝÓ, ÇÝÓ ÝáõÇñÇñ ëñïǹ ³ÙµáÕç ·áñáíÁ: ¶ÈàôÊ Â. ÆÜøܲÜàôÆðàôØ ²êîÌàôÜ, ²ÔúÂø ´àÈàðÆ Ð²Ø²ð

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §î¿ñ, ³Ù¿Ý µ³Ý – ÉÇÝÇ »ñÏÝùáõÙª ÿ »ñÏñÇ íñ³Û – øáÝÝ ¿¦ (1ØÝ 29, 11): γٻÝáõÙ »Ù ³ÝÓë ÝáÛÝå¿ë ø»½ ÝáõÇñ»Éª áñå¿ë ϳٳõáñ ½áÑ, »õ ÁݹÙÇßï ³åñ»É ø»½ Ñ»ï: î¿ñ, ëñïÇ å³ñ½áõû³Ùµ ³Ûëûñ ø»½ »Ù ÝáõÇñõáõÙ áñå¿ë ͳé³Û ÙßïÝç»Ý³õáñ, Ç å³ïÇõ »õ Ç Û³ñ·³Ýë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ÷³éùǹ: ÀݹáõÝÇñ ÇÝÓ ³Ý³ñ³ï © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

109

سñÙÝǹ ëñµ³½³Ý ¼áÑÇ Ñ»ï, áñ ³Ñ³ Ù³ïáõóáõÙ »Ù ³Ý»ñ»õáõóå¿ë ßáõñçµáÉáñë ËÙµáõ³Í Ññ»ßï³ÏÝ»ñÇ Ý»ñϳÛáõû³Ý, áñå¿ë½Ç ÉÇÝÇ ÇÙ »õ ³ÙµáÕç Åáñáíñ¹Ç¹ ÷ñÏáõû³Ý ѳٳñ: 2. î¿ñ, ³Ûëï»Õª ˳ճճñ³ñ Ëáñ³Ýǹ íñ³Û Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ù ø»½ ÇÙ µáÉáñ Ù»Õù»ñÝ áõ ³Ýûñ¿ÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñ ·áñÍ»óÇ øá »õ ëáõñµ Ññ»ßï³ÏÝ»ñǹ ³é³ç ³ÛÝ ûñÇó Ç í»ñ, »ñµ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù ÉÇÝ»Éáí Ù»Õ³Ýã»óÇ ÙÇÝã»õ ³Ûëûñ, áñå¿ë½Ç ëÇñáÛ¹ Ññáí ³Ûñ»ë áõ ÙáËñ³óÝ»ë ¹ñ³Ýù, Ñá·Çë ëñµ»ë Ù»Õù»ñÇ µÍ»ñÇó »õ ËÇÕ×ë Ù³ùñ»ë Û³Ýó³ÝùÝ»ñÇó. áñå¿ë½Ç í»ñëïÇÝ å³ñ·»õ»ë ÇÝÓ ßÝáñѹ, áñÁ Ïáñóñ»óÇ Ù»Õ³Ýã»Éáí, áñå¿ë½Ç Édzϳï³ñ Ý»ñáõÙ ï³ë »õ ѳßïáõû³Ý áÕáñÙ³Í ·ñϳ˳éÝٳٵ ÁݹáõÝ»ë ÇÝÓ: 3. ƱÝã ϳñáÕ »Ù ³Ý»É Ù»Õù»ñë ù³õ»Éáõ ѳٳñª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ËáݳñÑáõû³Ùµ Ëáëïáí³Ý»É, ó³õ»É »õ ø»½ÝÇó ÃáÕáõÃÇõÝ Ñ³Ûó»É: ²Õ³ãáõÙ »Ù, ÁݹáõÝÇñ ³ÕûÃùë: îÑ³× »Ý ÇÝÓ ³ÝËïÇñ µáÉáñ Û³Ýó³ÝùÝ»ñë »õ ã»Ù ϳٻÝáõÙ ³ÛÉ»õë »ñµ»ù Ù»Õ³Ýã»É: ¼ÕçáõÙ »Ù, »õ ÏÁ ½Õç³Ù ù³ÝÇ ¹»é áÕç »Ù: ä³ïñ³ëï »Ù ³å³ß˳ñ»Éáõ »õ áõÅ»ñÇë Ý»ñ³ÍÇ ã³÷ ѳïáõó»Éáõ: §Ü»ñÇñ ÇÝÓ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, Ý»ñÇñ ²Ýáõ³Ý¹ ÷³éùÇ Ñ³Ù³ñ¦ (êÕÙ 24, 11), ëñµÇñ Ñá·Çëª áñ §Ã³Ýϳ·ÇÝ ²ñ»³Ùµ¹ ÷ñϳ·Ý»óÇñ¦ (1äï 1, 18-19): ²Ñ³ Û³ÝÓÝáõÙ »Ù ÇÝÓ áÕáñÙáõû³Ý¹ »õ íëï³ÑáõÙ »Ù ÇÝÓ µ³½áõÏÝ»ñǹ: ´³ñáõû³Ý¹ ѳٳӳÛÝ í³ñáõÇñ ÇÝÓ Ñ»ï, »õ á°ã ÿ Áëï ÇÙ ã³ñáõû³Ý áõ Ù»Õù»ñÇ: ø»½ »Ù ÝáõÇñáõ٠ݳ»õ µ³ñÇ Û³ïÏáõÃÇõÝÝ»ñë, ÿ»õ ë³Ï³õ »Ý áõ ³Ýϳï³ñ, áñå¿ë½Ç Ù³ùñ³·áñÍ»ë ¹ñ³Ýù, ѳ×áÛùáí ÁݹáõÝ»ë »õ ÙÇßï ³õ»ÉÇ Ï³ï³ñ»É³·áñÍ»ë. áñå¿ë½Ç ³é³çÝáñ¹»ë ÇÝÓ ¹¿åÇ »ñ³Ý³õ¿ï í³Ë׳ÝÁ: 4. ø»½ »Ù ÝáõÇñáõÙ µ³ñÇ ÷³÷³ùÝ»ñÁ ³é³ùÇݳë¿ñ ³ÝÓ³Ýó, »õ µáÉáñ ϳñûïáõÃÇõÝÝ»ñÁ ³½·³Ï³ÝÝ»ñÇë, µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÇë áõ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇë, »Õµ³ÛñÝ»ñÇë áõ ùáÛñ»ñÇë, µáÉáñ ÇÝÓ Ã³Ýϳ·ÇÝ Ñá·ÇÝ»ñÇ, »õ Ýñ³Ýóª áíù»ñ µ³ñ»·áñÍáõÙ »Ý Ç ë¿ñ øá: ÆÝãå¿ë ݳ»õ ѳÛóáõ³ÍùÝ»ñÁ Ýñ³Ýóª áíù»ñ ³ÕûÃù »õ ä³ï³ñ³·Ý»ñ Ëݹñ»óÇÝ ÇÝÓÝÇó Çñ»Ýó »õ Çñ»Ýó áÕç ϳ٠ÝÝç»ó»³É ëÇñ»ÉÇÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ÂáÕ µáÉáñÝ ¿É ëï³Ý³Ý ßÝáñÑǹ û·ÝáõÃÇõÝÁ, ÙËÇóñáõû³Ý¹ ë÷á÷³ÝùÁ: îáõñ Ýñ³Ýó å³ßïå³ÝáõÃÇõÝ íï³Ý·Ý»ñáõÙ »õ íßï³ÏñáõÃÇõÝÝ»ñÇó ³½³ïáõÙ, áñå¿ë½Ç ½»ñÍ ÙݳÉáí ã³ñÇùÝ»ñÇóª »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ý µ»ñÏñ³ÉÇ ³ÕûÃùÝ»ñ ³é³ù»Ý ³é ø»½: 5. ²ÕûÃùÝ»ñë ¹¿åÇ ø»½ »Ù µ³ñÓñ³óÝáõÙ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, Û³ïϳå¿ë Ýñ³Ýó ѳٳñª áíù»ñ ÇÝã áñ Ï»ñå íßï³óñÇÝ ÇÝÓ, ïñïÙ»óñÇÝ Ï³Ù Ý³Ë³ï»óÇÝ, íݳë ѳëóñÇÝ »õ ã³ñã³ñ»óÇÝ: ´³Ûó ݳ»õ Ýñ³Ýó ѳٳñª áñáÝó »ë ÇÝùë ïñïÙ»óñÇ, Ëéáí»óÇ, íßï³óñÇ »õ ·³ÛóÏÕáõÃÇõÝ å³ï׳é»óÇ Ëûëùáí áõ ·áñÍáí, ·Çï³Ïó³µ³ñ ϳ٠³Ï³Ù³Û, áñå¿ë½Ç ѳõ³ë³ñ³å¿ë µáÉáñÇë ¿É Ý»ñ»ë Ù»ñ Ù»Õù»ñÝ áõ ÷á˳¹³ñÓ ÃßݳÙáõÃÇõÝÝ»ñÁ: Ø»ñ ëñï»ñÇó ³ñÙ³ï³ËÇÉ ³ñ³, î¿ñ, ϳëϳÍÝ áõ ³ñѳٳñѳÝùÁ, ½³ÛñáÛÃÝ áõ í¿×Á, »õ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³ÛÝ µáÉáñª áñ áñ»õÇó¿ Ï»ñå ϳñáÕ »Ý íݳë»É ³é³ùÇÝáõû³ÝÁ, Ýáõ³½»óÝ»Éáí »Õµ³ÛñëÇñáõÃÇõÝÁ Ù»½ÝáõÙ: àÕáñÙÇñ, î¿ñ, µáÉáñ Ýñ³Ýóª áíù»ñ ѳÛóáõÙ »Ý ø»½ÝÇó áÕáñÙáõÃÇõÝ. ïáõñ ßÝáñѹª Ýñ³ÝÇó ½áõñÏ »ÕáÕÝ»ñÇÝ: ºõ ³ÛÝå¿ë ³ñ³ª áñ Ù»ñ Ï»³ÝùÝ ³ñųÝÇ ÉÇÝÇ ßÝáñÑǹ í³Û»ÉùÇÝ, »õ ¹¿åÇ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ï»³ÝùÝ áõÕÕáõ³Í ׳ݳå³ñÑ ÉÇÝÇ. ³Ù¿Ý: ¶ÈàôÊ Ä. ²è²Üò Èàôðæ ä²îÖ²èÆ ¼²Üò â²èÜºÈ Ð²Ôàð¸àôÂÆôÜÀ

1. ÚÇëáõë. гñÏ ¿ª áñ Û³×³Ë Ù»ñÓ»Ý³ë ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßÝáñÑÇ áõ áÕáñÙáõû³Ý, µ³ñáõû³Ý áõ ëñµáõû³Ý ³ÕµÇõñÇÝ, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë µáõÅáõ»É Ïñù»ñÇó¹ áõ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

110

ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÇó¹, »Ã¿ ϳٻÝáõÙ »ë ³ñÅ³Ý³Ý³É ë³ï³Ý³ÛÇ Ë³µ¿áõÃÇõÝÝ»ñÇ »õ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇ ¹¿Ù ÙÇßï ³õ»ÉÇ ½ûñ»Õ áõ ³ñÃáõÝ ÉÇÝ»Éáõ ßÝáñÑÇÝ: ÂßݳÙÇÝ, áñ ß³ï ɳõ ·Çï¿ êáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý ³ñ¹ÇõÝùÝ»ñÝ áõ Ý»ñ·áñÍÇã ³½¹áõ ¹³ñÙ³ÝÁ, áñù³Ý ϳñáÕ ¿ª ³ÝáõÙ ¿ ³Ù¿Ý µ³Ý »õ Ù¿Ï ³éÇà ³Ý·³Ù ãÇ ÏáñóÝáõÙª Ñ»é³óÝ»Éáõ ѳٳñ ѳõ³ï³ó»³É ³ëïáõ³Í³ë¿ñÝ»ñÇÝ ³Ûë ÊáñÑñ¹Çó, ϳ٠³éÝáõ³½Ýª ËáãÁݹáïÝ»ñ Û³ñáõó»Éáõ ѳٳñ: 2. àÙ³Ýù ë³ï³Ý³ÛÇ í³ïóñ³·áÛÝ ÷áñÓáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ »ÝóñÏõáõÙ »Ý ×Çßï êáõñµ гÕáñ¹áõû³ÝÁ å³ïñ³ëïáõ»ÉÇë: äÇÕÍ á·ÇÝ, ÇÝãå¿ë ·ñáõ³Í ¿ ÚáµÇ ·ñùáõÙ, ßñçáõÙ ¿ ²ëïÍáÛ áñ¹ÇÝ»ñÇ Ù¿ç, Ýñ³Ýó Çñ ëáíáñ³Ï³Ý ã³ñáõû³Ùµ Ëéáí»Éáõ, ã³÷³½³Ýó »ñÏÇõÕÝ»ñ Ý»ñßÝã»Éáí ïñïÙ»óÝ»Éáõ ѳٳñ, áñå¿ë½Ç ϳñáÕ³Ý³Û ë³é»óÝ»É Ýñ³Ýó »é³Ý¹Á, Ïïñ»É Ýñ³ÝóÇó ѳõ³ïùÁ, ϳëϳÍÝ»ñ ³ñÃݳóÝ»É Ýñ³Ýó Ùïù»ñáõÙ, Ñ»é³óÝ»É Ýñ³Ýó гÕáñ¹áõÃÇõÝÇó ϳ٠³éÝáõ³½Ýª ËÉ»É Ýñ³Ýó ëÇñáÛ ç»ñÙáõÃÇõÝÁ: ´³Ûó ãå¿ïù ¿ ϳñ»õáñáõÃÇõÝ ÁÝÍ³Û»É ³Û¹ »ÕÏ»Éáõ ˳ñ¹³ËáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ áõ ûɳ¹ñ³ÝùÝ»ñÇÝ, »õ á°ã ÇëÏ Ýáõ³½³·áÛÝ ã³÷áí, áñù³Ý ¿É ¹ñ³Ýù ½½áõ»ÉÇ ÉÇÝ»Ý áõ ·³ñß»ÉÇ. ³õ»ÉÇÝ, Çñ ÇëÏ ·ÉËÇÝ å¿ïù ¿ ó÷»É Çñ Ï»ÕÍÇùáí ÉÇ Ñݳñ³ÙïáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ²Û¹ áÕáñÙ»ÉÇ Ãßáõ³é³Ï³ÝÇÝ å¿ïù ¿ ³ñѳٳñÑ»ë áõ ͳÕñ»ë, »õ áñù³Ý ¿É Áݹ¹ÇÙ³Ý³Û áõ å³Ûù³ñÇ, ã»Ù ÃáÛɳïñáõÙ ù»½ ½³Ýó ³éÝ»É Ð³Õáñ¹áõÃÇõÝÁ: 3. Ú³×³Ë ½·³Û³Ï³Ý µ³ñ»å³ßïáõÃÇõÝ Ó»éùµ»ñ»Éáõ ã³÷³½³Ýó Ùï³Ñá·áõÃÇõÝÝ áõ Ù³Ýñ³Ù³ëÝ Ëáëïáí³ÝáõÃÇõÝ Ï³ï³ñ»Éáõ ÷³÷³ùÝ »Ý, áñ ËáãÁݹáï »Ý Ñ³Ý¹Çë³Ýáõ٠ѳÕáñ¹áõ»ÉáõÝ: â³÷³õáñÇñ ù»½ª Ñ»ï»õ»Éáí ÷áñÓ³éáõ ³ÝÓ³Ýó ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇÝ, »õ ÙÇ ÏáÕÙ ÃáÕ ³ÝÓÏáõÃÇõÝÝ áõ ËÕ׳ѳñáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ëñ³Ýù ˳ݷ³ñáõÙ »Ý Ñá·áõ Ù¿ç ßÝáñÑÇ Ý»ñ·áñÍáõû³ÝÁ »õ Çñ³Ï³Ý µ³ñ»å³ßïáõû³ÝÁ: ²ÝÝß³Ý ËéáíùÇ Ï³Ù Ñá·»õáñ Ûá·Ý³Íáõû³Ý å³ï׳éáí ÙÇ° Ñ»é³óÇñ гÕáñ¹áõÃÇõÝÇó: ¶Ý³° Ëáëïáí³ÝáõÇñ ßáõïáí, »õ ëñï³Ýó Ý»ñÇñ ù»½ íßï³óÝáÕÝ»ñÇÝ: ÆëÏ »Ã¿ ¹áõ ÇÝù¹ »ë áñ»õ¿ Ù¿ÏÇÝ ïñïÙ»óñ»É, Ëáݳñѳµ³ñ Ý»ñáõ٠ѳÛóÇñ Ýñ³ÝÇó, »õ ²ëïáõ³Í Ûûųñáõû³Ùµ ÏÁ Ý»ñÇ ù»½: 4. ƱÝã û·áõï áõÝÇ Ëáëïáí³Ý³ÝùÁ Û»ï³Ó·»ÉÁ »õ êáõñµ гÕáñ¹áõÃÇõÝÁ í³Õáõ³Ý ÃáÕÝ»ÉÁ: سùñáõÇñ áñù³Ý ϳñáÕ »ë ßáõï, ¹áõñë ÃùÇñ ÃáÛÝÁ, ÇëÏáÛÝ ÁݹáõÝÇñ ÷ñϳñ³ñ ¹»ÕÁ. ³Ûëå¿ë ß³ï ³õ»ÉÇ É³õ ÏÁ ½·³ë ù»½ª ù³Ý »Ã¿ áõ߳ݳÛÇñ ûñ¿óûñ: ºÃ¿ ³Ûëûñ Ñ»éáõ »ë ÙÝáõÙ ÙÇ áñ»õÇó¿ å³ï׳éáí, í³ÕÁ ϳñáÕ ¿ å³ï³Ñ»É ¿°É ³õ»ÉÇ Éáõñç ÙÇ µ³Ý, »õ ³ÛëåÇëáí µ³õ³Ï³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ï³ñáÕ »ë ³é³Ýó гÕáñ¹áõû³Ý ÙݳÉ, ÙÇßï ³õ»ÉÇ ³Ýå³ïñ³ëï áõ ³Ýïñ³Ù³¹Çñ ¹³éݳÉáí: àñù³Ý ϳñáÕ »ë ßáõï íñ³ÛÇó¹ ÙÇ ÏáÕÙ Ý»ïÇñ ͳÝñáõÃÇõÝÝ áõ ÍáõÉáõÃÇõÝÁ, áñáíÑ»ï»õ ɳõ ã¿ ËéáíùÇ Ù¿ç »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï ÙݳÉÁ, Ï»³ÝùÇ áõÕÇáõÙ ïñïáõÙ ù³ÛÉ»ÉÁ »õ ³Ù¿Ýûñ»³Û ¹Åáõ³ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ å³ï׳éáí Ñ»é³Ý³ÉÁ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇó: ²õ»ÉÇÝ. ã³÷³½³Ýó íݳë³Ï³ñ ¿ êáõñµ гÕáñ¹áõÃÇõÝÇó »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï Ñ»éáõ ÙݳÉÁ, áñáíÑ»ï»õ ³Ûë ½ñÏÙ³Ý å³ï׳éáí ëÏëáõÙ ¿ Ëáñ ÃÙñáõÃÇõÝ ïÇñ»É Ñá·áõ íñ³Û: ²õ³¯Õ, ß³ï áõ ß³ï ³Ý»é³Ý¹ »õ óñáõ³Í Ñá·ÇÝ»ñ ·áÑ »Ýª Ëáëïáí³Ý³ÝùÇó ÷³Ëã»Éáõ å³ï׳éÝ»ñ ·ïÝ»Éáõ »õ Ñ»ï»õ³Ýùáõ٠гÕáñ¹áõÃÇõÝÁ ½³Ýó ³éÝ»Éáõ ѳٳñ, áñå¿ë½Ç å³ñï³õáñáõ³Í ã½·³Ý ¿°É ³õ»ÉÇ Ï³ï³ñ»É³·áñÍáõ»Éáõ ëñµáõû³Ý ³ñ³Ñ»ïáõÙ: 5. ø³ÝÇóë ë³Ï³õ ¿ ë¿ñÁ »õ ïϳñª »é³Ý¹Á Ýñ³Ýó, áíù»ñ ³åß»óáõóÇã ¹Çõñáõû³Ùµ ½³Ýó »Ý ³éÝáõÙ êáõñµ гÕáñ¹áõÃÇõÝÁ: àñù³Ý ѳ׻ÉÇ ¿ ²ëïÍáõÝ Ý³ª áí ³ÛÝå¿ë ¿ ³åñáõÙ »õ Ù³ùáõñ å³ÑáõÙ Çñ ËÇÕ×Á, áñ å³ïñ³ëï ¿ ÉÇÝáõÙ »õ ÷³÷³ùáõÙ ¿ ѳÕáñ¹áõ»É ÝáÛÝÇëÏ ³Ù¿Ý ûñ, »Ã¿ ¹³ ÃáÛɳïñáõ³Í ¿ Çñ»Ý »õ »Ã¿ ϳñáÕ ¿ ϳï³ñ»É ¹³ ³é³Ýó Ù³ñ¹Ï³Ýó ³ãùÇÝ »ñ»õ³Éáõ: ºÃ¿ áñ»õ¿ Ù¿ÏÁ гÕáñ¹áõÃÇõÝÇó »ñµ»ÙÝ Ñ»éáõ ¿ ÙÝáõÙ ËáݳñÑáõû³Ý ϳ٠ÇÝã áñ ÙÇ ³ñ·»Éù áõݻݳÉáõ ûñÇݳõáñ å³ï׳éáí, ·áí»ÉÇ ¿ Çñ »ñÏÇõÕ³Í Ù»Í³ñ³ÝùÁ, áñ ëÝáõÙ ¿ êáõñµ ÊáñÑñ¹Ç ѳݹ¿å: ´³Ûó »Ã¿ Ý»ñë ¿ ó÷³ÝóáõÙ ÍáõÉáõÃÇõÝÁ, å³ñï³õáñ ¿ Ù»ñÅ»É ÷áñÓáõû³ÝÁ »õ ³Ý»É ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

111

ϳñáÕ ¿, »õ »ë ÃÇÏáõÝù ÏÁ ÉÇݻ٠Çñ ÷³÷³ùÝ»ñÇݪ ѳßáõÇ ³éÝ»Éáí µ³ñÇ Ï³ÙùÁ, áñáíÑ»ï»õ Û³ïϳå¿ë ë³ ¿ ϳñ»õáñ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ: 6. ÆÝãå¿ë ݳ»õ å¿ïù ¿ ÛÇß»ë, áñ »Ã¿ Ñ»éáõ ¿ ÙÝáõÙ ûñÇݳõáñ å³ï׳éÇó ÙÕáõ³Í, µ³Ûó ÙÇßï å³Ñå³Ý»Éáí µ³ñÇ Ï³ÙùÁ »õ ѳÕáñ¹áõ»Éáõ ³é³ùÇÝÇ ÷³÷³ùÁ, ½áõñÏ ãÇ ÙÝáõÙ ÊáñÑñ¹Ç åïáõÕÝ»ñÇó: Æõñ³ù³ÝãÇõñ µ³ñ»å³ßï Ñá·Ç ³Ù¿Ý ûñ »õ ³Ù¿Ý í³ÛñÏ»³Ý ϳñáÕ ¿ Ñá·»å¿ë ѳÕáñ¹áõ»É ÇÝÓ Ñ»ï, ÁݹáõÝ»Éáí ÷ñÏáõÃÇõÝ Çñ ³ÝÓÇÝ: àñáß³ÏÇ ûñ»ñÇ »õ ë³ÑÙ³Ýáõ³Í ųٳݳÏÝ»ñáõÙ Çõñ³ù³ÝãÇõñ ùñÇëïáÝ»³Û å³ñï³õáñ ¿ Çëϳå¿ë Ù»ñÓ»Ý³É Ð³Õáñ¹áõû³ÝÁ »õ ëÇñ³ÉÇ Ù»Í³ñ³Ýùáí ÁݹáõÝ»É Çñ öñÏãÇ Ø³ñÙÇÝÁ, ÷Ýïé»Éáí ³õ»ÉÇ ÇÙ ÷³éùÁª ù³Ý Çñ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ÙËÇóñáõÃÇõÝÁ: ÖÇßï ¿ ݳ»õ ³ÛÝ, áñ »ñµ Ù¿ÏÁ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ ËáñÑñ¹³ÍáõÙ ¿ سñ¹»Õáõû³Ýë áõ â³ñã³ñ³ÝùÝ»ñÇë ßáõñç »õ µáó³í³éõáõÙ ¿ ëÇñáÛë Ññáí, ³Û¹åÇëÇÝ ËáñÑñ¹³õáñ Ï»ñåáí ѳÕáñ¹õáõÙ ¿ áõ ëÝõáõÙ: 7. àí ѳÕáñ¹õáõÙ ¿ å³ñ½³å¿ë áñáíÑ»ï»õ ïûÝ³Ï³Ý ûñ ¿ ϳ٠áñáíÑ»ï»õ ëáíáñáõÃÇõÝÝ áõÝÇ, ß³ï Û³×³Ë ³Ýå³ïñ³ëï ÏÁ ·ïÝáõÇ: ºñ³Ýǯ Ýñ³Ýª áí ³Ù¿Ý ³Ý·³Ù å³ï³ñ³·»ÉÇë ϳ٠ѳÕáñ¹áõ»ÉÇë áñå¿ë ½áÑ ÝáõÇñõáõÙ ¿ ÇÝÓ: ä³ï³ñ³·»ÉÇë ù³Ñ³Ý³Ý ãå¿ïù ¿ ã³÷³½³Ýó ¹³Ý¹³Õ ÉÇÝÇ, ë³Ï³ÛÝ á°ã ¿É ëñÁÝóó, ³ÛÉ å³ñï³õáñ ¿ å³Ñå³Ý»É µ³ñÇ ³õ³Ý¹áÛÃÝ»ñÝ ³ÛÝï»ÕǪ áõñ ³åñáõÙ ¿: ä³ñï³õáñ ¿ Ëáõë³÷»É ³ÛÉáó Ó³ÝÓñáÛà ϳ٠ï³ÕïáõÏ å³ï׳é»Éáõó, å³ñï³õáñ ¿ Áëï ³õ³Ý¹³Ï³Ý áõëáõóÙ³Ý Ñ»ï»õ»É ÁݹѳÝáõñ ׳ݳå³ñÑÇÝ, »õ ³õ»ÉÇ ³ÛÉáó Ñá·»õáñ û·áõïÇ Ñ³Ù³ñ å¿ïù ¿ Ù³ïáõóǪ ù³Ý Çñ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ½·³óáõÙÝ»ñÇ: ¶ÈàôÊ Ä². вÔàð¸àôÂÆôÜÀ ºô êàôð´ ¶ÆðøÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. àí ù³Õóñ³·áÛÝ î¿ñ ÇÙ ÚÇëáõë, ù³ÝÇóë Ù»Í ¿ ù³ÕóñáõÃÇõÝÁ, áñ í³Û»ÉáõÙ ¿ ³ñù³Û³Ï³Ý ÁÝÃñÇùǹ Ù³ëݳÏóáÕ Ñá·ÇÝ, áõñ ¸áõ ÆÝù¹ »ë áñå¿ë Ï»ñ³Ïáõñ ÝáõÇñõáõÙ Ýñ³Ý, ¸áõª Çñ ÙÇ³Ï ëÇñ»ÉÇÝ, Çñ ëñïÇ ÙÇ³Ï ·»ñ³·áÛÝ ÷³÷³ùÁ: ÆÝÓ Ñ³Ù³ñ ÝáÛÝå¿ë, ÃáíÇã ÇñáÕáõÃÇõÝ ÏÁ ÉÇÝ¿ñ ëñï³µáõË ëÇñáÛ ³ñóáõÝùÝ»ñ Ñ»Õ»É Ý»ñϳÛáõû³Ý¹, س·¹³Õ»Ý³óáõ ÝÙ³Ý ³ñï³ëáõùáí áÕáÕ»Éáí å³ßï»ÉÇ áïù»ñ¹: ´³Ûó á±õñ ¿ ³Ûë »é³Ý¹Á, á±õñª Ñ»ÕáõÙÁ ëáõñµ ³ñóáõÝùÝ»ñÇ: øá ³éç»õ »õ ëáõñµ Ññ»ßï³ÏÝ»ñǹ Ý»ñϳÛáõû³Ý ëÇñïë å¿ïù ¿ ³ÙµáÕçáíÇÝ µáó³í³éáõ¿ñ »õ å¿ïù ¿ ³ñï³ëáõ¿Ç áõñ³ËáõÃÇõÝÇó, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ Çëϳå¿ë Ý»ñÏ³Û »ë êñµ³½Ý³ëáõñµ ÊáñÑñ¹áõÙ, ÿ»õ ͳÍÏáõ³Í »ë ѳóÇ Ï»ñå³ñ³ÝùÇ Ý»ñùáÛ: 2. ²ãù»ñë ã¿ÇÝ Ï³ñáÕ³Ý³Û ¹ÇÙ³Ý³É ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ßáÕ³ñÓ³Ï ÉáÛëǹ ѳۻóáÕáõû³ÝÁ »õ ³ß˳ñÑÝ ³ÙµáÕç ëáëÏáõÙáí ÏÁ å³ïáõ¿ñ í»Ñáõû³Ý¹ Ç ï»ë: ²Ù»Ý³ëáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý Ù¿ç óùÝáõ»Éáí, Ñá·³ÍáõÃÇõݹ »ë óáõó³µ»ñáõÙ ïϳñáõû³Ýë ѳݹ¿å: ºë Çëϳå¿ë áõݻ٠»õ »ñÏñå³·áõÙ »Ù Üñ³Ý, áõÙ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÁ å³ßïáõÙ »Ý ºñÏÝùáõÙ. ÙdzÛÝ Ã¿ ³ÛÝ ï³ñµ»ñáõû³Ùµª áñ »ë ï³Ï³õÇÝ Ñ³õ³ïùÇ Ù¿ç »Ù, ÙÇÝã Ýñ³Ýùª ³ÝùûÕ ï»ëáõû³Ý: гñÏ ¿ª áñ µ³õ³ñ³ñáõ»Ù ×ßÙ³ñïáõëáÛó ѳõ³ïùáíë »õ Ýñ³Ýáí ³é³çÝáñ¹áõ»Ù, ÙÇÝã»õ ͳ·Ç ûñÁ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý Ûëï³Ï ·Çïáõû³Ý »õ óñáõ»Ý ëïáõ»ñÝ»ñÁ: §ºñµ ·³Û ³Ûݪ ÇÝã ϳï³ñ»³É ¿¦ (1Îñ 13, 10), ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ·áñͳÍáõÙÁ ÏÁ ¹³¹³ñÇ, áñáíÑ»ï»õ »ñÏݳÛÇÝ ÷³éùáí åë³Ïáõ³ÍÝ»ñÁ ϳñÇùÁ ãáõÝ»Ý ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó Ù³ïáõóáõ³Í ¹»Õáñ³ÛùÇ: ì³Û»ÉáõÙ »Ý ²ëïÍáÛ Ý»ñϳÛáõÃÇõÝÁ, ÁÝÏÕÙáõ³Í »Ý Üñ³ ÷³éùÇ Ñ³Û»óáÕáõû³Ý Ù¿ç »ñ»ë ³é »ñ»ë: ºõ ²ëïáõ³Íáõû³Ý ÈáÛëÇó ÉáÛëÇ í»ñ³÷áËáõ³Íª Ù³ëݳÏóáõÙ »Ý ²ëïÍáÛ Ù³ñ¹³ó³Í ÊûëùÇ »ñ³Ýáõû³ÝÁ, ÇÝãå¿ë ¿ñ ܳ Ç Û³õÇï»ÝÇó »õ ÇÝãå¿ë ÉÇÝ»Éáõ áõ ï»õ»Éáõ ¿ Û³õÇﻳÝ:

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

112

3. ºñµ Ùï³ÍáõÙ »Ù ³Ûë Ññ³ß³ÉÇùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, µáÉáñ ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ÝáÛÝÇëÏ Ñá·»õáñ, í»ñ³ÍõáõÙ »Ý Ó³ÝÓñáÛÃÇ, áñáíÑ»ï»õ ù³ÝÇ ¹»é ã»Ù ï»ëÝáõÙ îÇñáçë Æñ ÷³éùÇ Ù¿ç, áãÇÝã »Ù ë»åáõÙ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ï»ëÝáõ٠ϳ٠ÉëáõÙ »Ù »ñÏñÇ íñ³Û: ¸áõ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, íÏ³Û »ë ÇÝÓ, áñ áãÇÝã ãÇ Ï³ñáÕ ÙËÇóñ»É Ñá·Çë, áã ÙÇ ³ñ³ñ³Í ãÇ Ï³ñáÕ ù³Õóñ³óÝ»É íßï»ñë, »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ¸áõ. øá ¸¿ÙùÇ Ñ³Û»óáÕáõû³Ý Ù¿ç »Ù ÷³÷³ùáõÙ ÁÝÏÕÙáõ»É Û³õÇï»Ýáõû³Ý Ù¿ç: ÆÝãÁ, ë³Ï³ÛÝ, ³ÝÑݳñÇÝ ¿ ³Ûë Ù³Ñϳݳóáõ Ï»³ÝùÇ ÁÝóóùáõÙ: гñÏ ¿ª áñ ïñ³Ù³¹ñáõ»Ù Ù»Í Ñ³Ùµ»ñáõû³Ý, »õ µáÉáñ ÷³÷³ùÝ»ñë »Ýóñϻ٠ϳÙùǹ: êñµ»ñÇó¹ Çõñ³ù³ÝãÇõñÁ, î¿ñ, áñ ³ÛÅÙ µ»ñÏñáõÙ ¿ ºñÏÝùÇ ²ñù³ÛáõÃÇõÝáõÙ, ³é³Ýó µ³ó³éáõû³Ý µáÉáñÝ ¿É ѳõ³ïùáí áõ íÇÃ˳ñÇ Ñ³Ùµ»ñáõû³Ùµ ëå³ëáõÙ ¿ÇÝ ÷³éùǹ Û³ÛïÝáõû³ÝÁ: ÆÝãÇÝ Ýñ³Ýù ѳõ³ï³óÇݪ »ë ÝáÛÝå¿ë ѳõ³ïáõÙ »Ù. ÇÝãÇÝ Ýñ³Ýù Ûáõë³óÇݪ »ë ÝáÛÝå¿ë ÛáÛëÝ áõݻ٠¹ñ³. áõñ Ýñ³Ýù ѳë³Ýª »ë ÝáÛÝå¿ë íëï³Ñ »Ùª ÿ ÏÁ ѳëݻ٠ßÝáñÑÇõ øá Ù»Í áÕáñÙáõû³Ý: ÆëÏ ÙÇÝã ³Û¹, ÏþÁÝóݳ٠ѳõ³ïùáí, êñµ»ñÇ ûñÇݳÏÝ»ñÇó Ëñ³Ëáõëáõ»Éáí: ºõ ²ëïáõ³Í³ßáõÝãÁ ÝáÛÝå¿ë Ïþáõݻݳ٠ǵñ»õ ë÷á÷³Ýù »õ Ï»³ÝùÇ Ñ³Û»ÉÇ: ´³Ûó ·»ñÇí»ñª ù³Ý ³Ù¿Ý µ³Ý, ÏÁ ½ûñ³Ý³Ù êñµ³½Ý³·áÛÝ Ø³ñÙÝǹ ׳߳Ïٳٵ, áñ ÇÙ ÙÇ³Ï ¹³ñÙ³ÝÝ ¿ áõ ³å³õ¿ÝÁ: 4. ºñÏáõ µ³Ý »Ù ³Ý÷á˳ñÇÝ»ÉÇûñ¿Ý ³ÝÑñ³Å»ßï ï»ëÝáõÙ ³Ûë Ï»³ÝùáõÙ, ³é³Ýó áñáÝóª ³ÛÝ ³Ýï³Ý»ÉÇ ÏÁ ÉÇÝ¿ñ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ Çñ µáÉáñ Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñáí: سÑϳݳóáõ íÇ׳ÏÇë µ»é³Ý ï³Ï Ïùáõ³Í, Ëáëïáí³ÝáõÙ »Ùª áñ ϳñÇùÝ áõݻ٠»ñÏáõ µ³ÝÇ. Ï»ñ³Ïáõñ »õ ÉáÛë: ²Ñ³ ³Ûë å³ï׳éáí ¿, áñ ÑÇõ³Ý¹Ý»ñÇë ßÝáñÑ»óÇñ سñÙÇݹ, Ñá·áõ »õ Ù³ñÙÝÇ ëÝáõóÙ³Ý Ñ³Ù³ñ, »õ ¹ñ»óÇñ §Ëûëù¹ ǵñ»õ ׳ݳå³ñÑÇë Éáõë³ïáõ¦ (êÕÙ 118, 105): ²é³Ýó ³Ûë »ñÏáõëÇ ã¿Ç ϳñáÕ³Ý³Û É³õ ³åñ»É: ºõ Çñûù, Ëûëù¹ ÉáÛë ¿ Ñá·áõë ѳٳñ, ÇëÏ ÊáñÑáõñ¹¹ª Ï»³ÝùÇ Ñ³ó: γñ»ÉÇ ¿ ݳ»õ ³Ûɳµ³Ýûñ¿Ý Ïáã»É ëñ³Ýù êáõñµ ºÏ»Õ»óáõ ·³ÝÓ³ï³ÝÁ ϳ½Ù³Ï»ñåáõ³Í »ñÏáõ ËÝçáÛùÝ»ñ: Ø¿ÏÁ ËÝçáÛùÝ ¿ ëñµ³½³Ý Ëáñ³ÝÇ, áõñ ¿ ϻݳñ³ñ гóÁ, êñµ³·áÛÝ Ø³ñÙÇݹ: ÆëÏ ÙÇõëÁ ËÝçáÛùÝ ¿ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ûñ¿ÝùÇ, áñÝ Çñ»ÝáõÙ å³ñáõݳÏáõÙ ¿ ëñµ³½³Ý í³ñ¹³å»ïáõÃÇõÝÁ, áõëáõó³ÝáõÙ ¿ ×ßÙ³ñÇï ѳõ³ïùÁ »õ ³é³çÝáñ¹áõÙ ¹¿åÇ êñµ»ñÇ êñµáõÃÇõÝÁ: 5. ºñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝë »Ù Û³ÛïÝáõÙ ø»½, ÚÇëáõë, ÈáÛë Û³õÇï»Ý³Ï³Ý, ͳé³Ý»ñǹª Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÇ, ³é³ù»³ÉÝ»ñÇ áõ ѳÛñ³å»ïÝ»ñÇ ßÝáñÑÇõª ×ßÙ³ñïáõëáÛó í³ñ¹³å»ïáõû³Ý¹ ËÝçáÛùÁ Ù»½ ѳٳñ å³ïñ³ëï³Í ÉÇÝ»Éáõ¹ ѳٳñ: ÞÝáñÑ³Ï³É »Ù ø»½, Ù³ñ¹Ïáõû³Ý ²ñ³ñÇã »õ öñÏÇã, áñ Ãßáõ³éÝ»ñÇë ѳݹ¿å áõÝ»ó³Í ë¿ñ¹ Û³ÛïÝ»Éáõ ѳٳñª å³ïñ³ëï»óÇñ ³Ûë Ñá۳ϳå ÀÝÃñÇùÁ, áõñ ³ÛÉ»õë ã»Ýù ׳߳ÏáõÙ ³å³·³Ý ËáñÑñ¹³ÝßáÕ ·³éÁ, ³ÛÉ êáõñµ سñÙÇݹ áõ ²ñÇõݹ: ²Ñ³ ³Ûë Ññ³õ¿ñáí ¸áõ ½áõ³ñóóÝáõÙ »ë ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñǹ Ñá·ÇÝ»ñÁ, »õ Ýñ³Ýó ï³ÉÇë »ë ÷ñϳñ³ñ µ³Å³ÏÁ, áõñ ³Ù÷á÷áõ³Í »Ý ¹ñ³ËïÇ µáÉáñ ù³ÕóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ: êáõñµ Ññ»ßï³ÏÝ»ñÁ ÝáÛÝå¿ë Û³·»ÝáõÙ »Ý Ù»½ Ñ»ï, ÙdzÛÝ Ã¿ ³õ»ÉÇ »ñ³Ý»ÉÇ ³Ýáõßáõû³Ùµ: 6. ø³ÝÇóë í»Ñ áõ íë»Ù ¿ ù³Ñ³Ý³Ý»ñÇ ÏáãáõÙÁ, áñáÝó Çß˳ÝáõÃÇõÝ ¿ ïñáõ³Í ëñµ³½³Ý Ëûëù»ñáí ÝáõÇñ³·áñÍ»É ÷³éùÇ îÇñáçÁ, ßñÃáõÝùÝ»ñáí ûñÑÝ»É Üñ³Ý, Ñåáõ»É, ×³ß³Ï»É »õ µ³ßË»É áõñÇßÝ»ñÇÝ: ²¯Ñ, áñù³Ý ³Ý³ñ³ï å¿ïù ¿ ÉÇÝ»Ý ù³Ñ³Ý³ÛÇ Ó»éù»ñÁ, Ù³ùáõñª µ»ñ³ÝÁ, ëáõñµª Ù³ñÙÇÝÁ, »õ ³ÙµÇͪ ëÇñïÁ, áñáíÑ»ï»õ ͳé³Ý ¿ ëñµáõû³Ý îÇñáç: àã Ù¿Ï åÇÕÍ áõ ³Ýí³Û»É, ѳÛÑáÛÇã áõ ·³ÛóÏÕ»óáõóÇã Ëûëù ãå¿ïù ¿ ¹áõñë ·³Û ù³Ñ³Ý³ÛÇ µ»ñ³ÝÇó, áñ Û³×³Ë ¿ ϳï³ñáõÙ ÷ñϳñ³ñ ÊáñÑáõñ¹Á: ä³ñ½ áõ ³Ý³ñ³ï å¿ïù ¿ ÉÇÝ»Ý ù³Ñ³Ý³ÛÇ ³ãù»ñÁ, áñ Û³×³Ë »Ý ë»õ»éõáõÙ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ÊáñÑñ¹Ç íñ³Û: êáõñµ »õ ¹¿åÇ ºñÏÇÝù í»ñ³Ùµ³ñÓ»³É å¿ïù ¿ ÉÇÝ»Ý ù³Ñ³Ý³ÛÇ Ó»éù»ñÁ, áñ Û³×³Ë »Ý ÑåõáõÙ »ñÏÝùÇ áõ »ñÏñÇ ²ñ³ñãÇÝ: Ú³ïϳå¿ë ù³Ñ³Ý³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ¿ ·ñáõ³Í 0ñ¿ÝùÇ Ññ³Ù³ÝÁ. §êáõñµ »Õ¿ù, áñáíÑ»ï»õ »ëª Ó»ñ î¿ñ ²ëïáõ³ÍÁ ëáõñµ »Ù¦ (Ô»õï 19, 2):

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

113

7. ÂáÕ ßÝáñѹ, ²ëïáõ³Í Ù»ñ ³Ù»Ý³Ï³ñáÕ, û·Ýáõû³Ý ѳëÝÇ µáÉáñ Ýñ³Ýóª áíù»ñ Û³ÝÓÝ »Ý ³é»É ù³Ñ³Ý³Û³Ï³Ý å³ßïûÝÁ. ÃáÕ Ï³ñáÕ ÉÇÝ»Ý ³ñųݳå¿ë áõ »é³Ý¹áí ͳé³Û»Éáõ ø»½, çÇÝç Ù³ùñáõû³Ùµ áõ ³Ýëï·ï³Ý»ÉÇ ËÕ×áí: ÆëÏ »Ã¿ áÙ³Ýù ã»Ý ϳñáÕ³ÝáõÙ ³åñ»É ³ÛÝ Ï³ï³ñ»³É ³ÝÙ»Õáõû³Ùµª áñáí å³ñï ¿ñ, ßÝáñÑÇñ Ýñ³Ýó ·¿Ã ½ÕçáõÙ »õ ó³õ³ÉÇ ³ñï³ëáõùª ·áñÍáõ³Í ûñáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ, áñå¿ë½Ç ß³ñáõÝ³Ï Ýáñá·áõ»Éáíª Ï³ñáÕ³Ý³Ý ³Û¹áõÑ»ï»õ ³é³õ»É µáõéÝ »é³Ý¹áí ͳé³Û»É ø»½, Û³é³ç³Ý³Éáí ËáݳñÑáõû³Ý Ñá·áõ »õ µ³ñÇ Ï³ÙùÇ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÇ Ù¿ç:

¶ÈàôÊ Ä´. ¾ ÆÜâä¾ê ä²îð²êîàôºÈ вÔàð¸àôº²ÜÀ

1. ÚÇëáõë. ÆÝÓ Ñ³×»ÉÇ ¿ Ù³ùñáõÃÇõÝÁ, »õ »ë »Ù ëñµáõÃÇõÝ ßÝáñÑáõÙ Ù³ñ¹Ï³Ýó: àñå¿ë ѳݷëïÇë í³Ûñ, ÷ÝïéáõÙ »Ù Ù³ùáõñ ëñï»ñÁ: ä³ïñ³ëïÇñ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ §Ù»Í áõ ½³ñ¹³ñáõÝ í»ñݳïáõݦ (ØñÏ 14, 15), »õ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇë Ñ»ï ùá ï³ÝÁ ÏÁ ϳï³ñ»Ù ½³ïÇÏÁ: ºÃ¿ ϳٻÝáõÙ »ëª áñ ù»½ ·³Ù »õ ûûõ³Ý»Ù ù»½ÝáõÙ, §Ù³ùñáõÇñ ÑÇÝ ËÙáñÇó¦ (1Îñ 5, 7), »õ Ç Ý»ñùáõëï Ù³ùñÇñ ëÇñï¹: ¸áõñë Ý»ïÇñ ³ÛÝï»ÕÇó ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ³ß˳ñѳÛÇÝ ¿ áõ ÙáÉÇ, »ÕÇñ §ÇÝãå¿ë ï³ÝÇùÇ íñ³ÛÇ ÙdzÛÝ³Ï ×Ý×ÕáõÏÁ¦ (êÕÙ 101, 8), »õ Ñá·áõ¹ ¹³éÝáõû³Ý Ù¿ç ËáñÑñ¹³ÍÇñ Ë»Õ×áõÃÇõÝÝ»ñǹ ßáõñç: àí ëÇñáõÙ ¿, ·»Õ»óÏáõÃÇõÝÝ»ñ ¿ ÙdzÛÝ å³ïñ³ëïáõÙ Çñ ëÇñ»ó»³ÉÇ Ñ³Ù³ñ, áñáíÑ»ï»õ Çñ »é³Ý¹Çó ¿ ×³Ý³ãõáõÙ ³ÛÝ ù³ÕóñÇÏ ½·³óáõÙÁ, áñ ï³ÍáõÙ ¿ ëÇñ»ÉÇ ³ÝÓÇ Ýϳïٳٵ: 2. ÆÙ³óÇñ, ë³Ï³ÛÝ, áñ ã»ë ϳñáÕ ³ñųݳå¿ë ïñ³Ù³¹ñáõ»É ßÝáñÑÇõ ³é³ùÇÝÇ ·áñÍ»ñǹ, ÝáÛÝÇëÏ »Ã¿ ÙÇ ³ÙµáÕç ï³ñÇ å³ïñ³ëïáõ»ë »õ Ùïùǹ Ù¿ç ¿É ãáõݻݳë áõñÇß áãÇÝã: ¶Ãáõû³Ýë å³ñ·»õáí ¿ ÙdzÛÝ, áñ ÃáÛɳïñáõ³Í ¿ ù»½ Ù³ëݳÏó»É êáõñµ ÀÝÃñÇùÇÝ: Ðñ³õÇñáõ³Í »ë ÇÝãå¿ë ÙÇ Ùáõñ³óÇϪ ѳñáõëïÇ ÏáÕÙÇó, »õ ã»ë ϳñáÕ ÷áËѳïáõó»É ëáÛÝ µ³ñ»·áñÍáõû³ÝÁ, »Ã¿ áã ÙdzÛÝ ËáݳñÑáõ»Éáí áõ »ñ³Ëï³·ÇïáõÃÇõÝ Û³ÛïÝ»Éáí: ¸áõ ³ñ³ ³Ûݪ ÇÝã ϳñáÕ »ë, ç³Ý³ë¿ñ ËݳÙùáí. á°ã ëáíáñáõÃÇõÝÇó ÙÕáõ³Í, »õ á°ã ¿É ëïÇåáõ³Í, ³ÛÉ »ñÏÇõÕáí, ٻͳñ³Ýùáí áõ ëÇñáí ÁݹáõÝÇñ ëÇñ»ó»³É î¿ñ ²ëïÍáõ¹ سñÙÇÝÁ: ºë ÇÝùë ϳÝã»óÇ ù»½ »õ »ë ÇÝùë å³ïáõÇñ»óÇ ù»½ ϳï³ñ»É ë³. »ë ÇÝùë ÏÁ Éñ³óݻ٠³Ûݪ ÇÝã å³Ï³ëáõÙ ¿ ù»½: º°Ï, ÁݹáõÝÇñ ÇÝÓ: 3. ºñµ ßÝáñѻ٠ù»½ »é³Ý¹ áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝ, ßÝáñÑ³Ï³É »ÕÇñ. ³ñųÝÇ ã¿Çñ, µ³Ûó »ë §·Ã³óÇ ù»½¦ (Øïà 18, 33): ÆëÏ »ñµ ½·³ë ù»½ ãáñ áõ ó³Ù³ù, ѳõ³ë³ñ³å¿ë Û³ñ³ï»õÇñ ³ÕûÃùÇ Ù¿ç, ѳé³ãÇñ áõ µ³ËÇñ, ÙÇÝã»õ ÷ñϳñ³ñ ßÝáñÑÇ ·¿Ã Ù¿Ï ÷ßñ³Ýù ÁݹáõÝ»ë Ï³Ù Ù¿Ï Ï³ÃÇÉ: ¸á°õ Ç٠ϳñÇùÝ áõÝ»ë, á°ã ÿ »ëª ùá: ¸áõ ã»ëª áñ ëñµ³óÝ»Éáõ »ë ÇÝÓ, ³ÛÉ »ë »Ùª áñ ·³ÉÇë »Ù ù»½ ëñµ³óÝ»Éáõ áõ ϳï³ñ»É³·áñÍ»Éáõ: ¸áõ ·³ÉÇë »ë ÇÝÓ Ùûïª ÇÝÓ ÙdzݳÉáí ëñµ³Ý³Éáõ, Ýáñ³Ýáñ ßÝáñÑÝ»ñ ëï³Ý³Éáõ »õ »é³Ý¹¹ ÏñÏÇÝ µáñµáù»Éáõ ѳٳñ, áñå¿ë½Ç ϳñáÕ ÉÇÝ»ë µ³ñ»É³õ»Éáõ í³ñù¹: §ØÇ° Ù»ñÅÇñ ³Ûë ßÝáñÑë¦ (1îÙ 4, 14): ä³ïñ³ëïÇñ ëÇñï¹ áõÅ»ñǹ Ý»ñ³ÍÇ ã³÷áí, »õ ³é³Ýó í³ñ³ÝáõÙÇ ëñïÇó¹ Ý»ñë ÑÇõñÁÝϳÉÇñ ²ñ³ñãǹ: 4. ²ÝÑñ³Å»ßï ¿ ݳ»õª áñ µ³ñ»å³ßïáõû³Ý ïñ³Ù³¹ñáõ»ë á°ã ÙdzÛÝ Ñ³Õáñ¹áõ»Éáõó ³é³ç, ³ÛÉ ÊáñÑáõñ¹Ý ÁݹáõÝ»Éáõó Û»ïáÛ »õë Ñá·³ï³ñáõû³Ùµ Û³ñ³ï»õ»ë Ýñ³ÝáõÙ: ºÃ¿ ѳñϳõáñ ¿ ç»ñ٠ݳ˳å³ïñ³ëïáõÃÇõÝ, å³Ñ³Ýçáõ³Í ¿ ݳ»õ »é³Ý¹Ç á°ã ë³Ï³õ å³Ñå³Ýáõ٠ۻﳷ³Û ųٳݳÏÝ»ñáõÙ: гÕáñ¹áõ»Éáõó Û»ïáÛ ³é³ùÇݳë¿ñ »é³Ý¹Ç å³Ñå³ÝáõÙÁ ɳõ³·áÛÝ å³ïñ³ëïáõÃÇõÝÝ ¿ ¿°É ³õ»ÉÇ Ù»Í ßÝáñÑÝ»ñ ëï³Ý³Éáõ: àÙ³Ýù ÏáñóÝáõÙ »Ý Çñ»Ýó µ³ñÇ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, áñáíÑ»ï»õ ³ÕûÃùÇó ³ÝÙÇç³å¿ë Û»ïáÛ ïñõáõÙ »Ý ³ñï³ùÇÝ óñáõÙÝ»ñÇ: Êáõë³÷Çñ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

114

ß³ï³ËûëáõÃÇõÝÇó, ³Ù÷á÷ Ùݳ »õ í³Û»ÉÇñ ²ëïÍáõ¹: ÎñáõÙ »ë ù»½ÝáõÙ Üñ³Ýª áõÙ ³ÙµáÕç ³ß˳ñÑÁ ãÇ Ï³ñáÕ ËÉ»É ù»½ÝÇó: ºë »Ù ܳª áõÙ å¿ïù ¿ ï³ë ³Ù¿Ý µ³Ý, ³ÛÝå¿ëª áñ ³ÛÉ»õë ù»½ÝáõÙ ã³åñ»ë, ³ÛÉ ÇÝÓÝáõÙ, ½»ñͪ ï³é³å³ÝùÝ»ñÇó:

¶ÈàôÊ Ä¶. ÚÆêàôêÆÜ ØƲܲÈàô ö²ö²ø

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. ²ëïáõ³Í ÇÙ, á¯õñ ¿ ÿ ÙdzÛÝ ø»½ ÷Ýïé¿Ç, øá ³éç»õ µ³ó¿Ç ëÇñïë »õ í³Û»É¿Ç ø»½ ³ÛÝå¿ëª ÇÝãå¿ë ÷³÷³ùáõÙ ¿ Ñá·Çë: à¯õñ ¿ ÿ áã áù ã½µ³Õáõ¿ñ ÇÝÓÝáí, ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ Ñ³Û»³óùÝ»ñÁ ãÛáõ½¿ÇÝ ÇÝÓ, »õ ÙdzÛÝ ¸áõ Ëûë¿Çñ ÇÝÓ Ñ»ï, »õ »ëª ø»½ Ñ»ï, ÇÝãå¿ë ëÇñ»ó»³ÉÝ ¿ ½ñáõóáõÙ ëÇñ»ÉÇÇ Ñ»ï, »õ ÇÝãå¿ë ÁÝÏ»ñÝ»ñÝ »Ý ÙÇÙ»³Ýó ÁÝÃñÇùÇ Ññ³õÇñáõÙ: ê³ »Ù ÙdzÛÝ Ñ³ÛóáõÙ, ë³ »Ù ÙdzÛÝ ÷³÷³ùáõÙ. ÙÇ³Ý³É ø»½, ëÇñïë ³Ýç³ï»É ëï»ÕÍáõ³Í µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó, ëáíáñ»É ѳÙï»ë»É »ñÏݳÛÇÝ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý ù³ÕóñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, êáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý »õ ä³ï³ñ³·Ç Û³×³Ë Ù³ïáõóÙ³Ý ßÝáñÑÇõ: ²¯Ñ, ²ëïáõ³Í ÇÙ, ³ñ¹»ûù »±ñµ »Ù ÉÇáíÇÝ ÙdzݳÉáõ ø»½, ÁÝÏÕÙáõ»Éáõ øá Ù¿ç »õ Ùáé³Ý³Éáõ ÇÙ ³ÝÓÁ: ¸áõ ÇÙ Ù¿ç, »õ »ëª ø»½ÝáõÙ. ³ÛÝå¿ë ³ñ³ª áñ ÉÇÝ»Ýù áõ ÙݳÝù áñå¿ë Ù¿Ï ÙdzëÝáõÃÇõÝ: 2. §¸áõ »ë ѳ½³ñÝ»ñÇ Ù¿ç ÁÝïñáõ³Í ÇÙ ëÇñ»ÉÇݦ (ºñ· 5, 10), ¸áõ »ë Ç٠˳ճճñ³ñÁ, ø»½ÝáõÙ »Ù ·ïÝáõ٠ϳï³ñ»³É ³Ý¹áññÝ áõ ѳݷÇëïÁ. ø»½ÝÇó ¹áõñë ³Ù¿Ý µ³Ý Ûá·ÝáõÃÇõÝ ¿, íÇßï áõ ³Ýë³ÑÙ³Ý Ãßáõ³éáõÃÇõÝ: §¸áõ Çëϳå¿ë ͳÍÏ»³É ²ëïáõ³Í »ë¦ (ºë 45, 15), ã»ë ѳÕáñ¹³ÏóõáõÙ ³Ùµ³ñÇßïÝ»ñÇ Ñ»ï, ³ÛÉ ËáݳñÑÝ»ñÇ »õ å³ñ½ ëÇñï áõÝ»óáÕÝ»ñÇ Ñ»ï ¿ øá Ëûë³ÏóáõÃÇõÝÁ: ²¯Ñ, ù³ÝÇóë ù³Õóñ ¿ Ñá·Ç¹, î¿ñ, áñ áñ¹ÇÝ»ñǹ ѳݹ¿å ë¿ñ¹ ³ñï³Û³Ûï»Éáõ ѳٳñª ºñÏÝùÇó Çç³Í ù³Õóñ³·áÛÝ Ñ³óáí ϳٻó³ñ ëÝ»É Ù»½: ÚÇñ³õÇ ãÏ³Û áõñÇß áã Ù¿Ï ÅáÕáíáõñ¹ ³ÛÝù³Ý ٻͳÝáõÝ, áñÇ Ï»ÕÍ ³ëïáõ³ÍáõÃÇõÝÝ»ñÝ ³ÛÝå¿ë Ùï»ñÇÙ ÉÇÝ»Ý Çñ Ñ»ïª ÇÝãå¿ë ¸áõ, ²ëïáõ³Í Ù»ñ ÙÇ³Ï ×ßÙ³ñÇï, Ùûï »ë øá ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñÇÝ, áñáÝó Ï»ñ³ÏñáõÙ »ë øá ÇëÏ ¿áõû³Ùµ, áñå¿ë½Ç ³Ù¿Ýûñ»³Û Ñá·»õáñ ëÝáõݹ áõÝ»Ý³Ý »õ ¹¿åÇ ºñÏÇÝù í»ñ³Ùµ³ñÓ»Ý Çñ»Ýó ëñï»ñÁ: 3. à±ñ ÅáÕáíáõñ¹Ý ¿ ³õ»ÉÇ ³½Ýáõ³ïáÑÙª ù³Ý ùñÇëïáÝ»³Ý»ñÇ ³½·Á: γ٠á±ñ ³ñ³ñ³ÍÝ ¿ »ñÏÝùÇ ï³Ï ²ëïÍáõó ³õ»ÉÇ ëÇñáõ³Íª ù³Ý µ³ñ»å³ßï Ñá·ÇÝ, áñÇÝ ²ëïáõ³Í ÆÝùÝ ¿ ëÝáõóáõÙ Æñ ÷³é³Ñ»Õ سñÙÝáí: à¯í ³Ý׳é»ÉÇ ßÝáñÑ: à¯í ÑdzóÙáõÝù å³ï׳éáÕ µ³ñ»Ñ³×áõÃÇõÝ: à¯í ³ÝÑáõÝ ë¿ñ, å³ñ·»õáõ³Íª ÙdzÛÝ Ù³ñ¹áõÝ: ²ÛëûñÇÝ³Ï ßÝáñÑÇ, ³Ûëù³Ý í»Ñ³ßáõù ëÇñáÛ ÷á˳ñ¿Ý ³ñ¹»ûù ÇÝã忱ë ϳñáÕ »Ù ѳïáõó»É, »Ã¿ áã ÙdzÛÝ îÇñáçÁ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáí ëÇñïë »õ ³ÛÝ Û³õÇï»³Ý Æñ»Ý ÙdzóÝ»Éáí: ²ÛÝų٠ÙdzÛÝ ÏÁ óÝÍ³Û ³ÙµáÕç ¿áõÃÇõÝë, »ñµ Ñá·Çë ϳï³ñ»³É Ï»ñåáí Ùdzó³Í ÏÁ ÉÇÝÇ ²ëïÍáõÝ: ²Û¹Å³Ù ܳ Ïþ³ëÇ. §ºÃ¿ ¹áõ ϳٻÝáõÙ »ë ³åñ»É ÇÝÓ Ñ»ï, »ë ϳٻÝáõÙ »Ù ³åñ»É ù»½ Ñ»ï¦: ºõ »ë ÏÁ å³ï³ë˳ݻÙ. §î¿ñ ÇÙ, ÇÝÓ Ñ»ï »ÕÇñ Û³õÇﻳÝ, áñáíÑ»ï»õ »ë ø»½ »Ù ÙdzÛÝ Ï³Ù»ÝáõÙ Ùdzݳɦ: ê³ ¿ ÇÙ ÙÇ³Ï ÷³÷³ùÁ. áñ ëÇñïë Ùdzó³Í ÉÇÝÇ ø»½: ¶ÈàôÊ Ä¸. ²è²øÆܲê¾ðܺðÆ ì²è ´²ÔÒ²ÜøÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. §ø³ÝÇóë Ù»Í ¿, î¿ñ, ù³Õóñáõû³Ý¹ ³é³ïáõÃÇõÝÁ, áñ í»ñ³å³Ñ»É »ë »ñÏÇõÕ³ÍÝ»ñǹ ѳٳñ¦ (êÕÙ 30, 20): ºñµ Ùï³µ»ñáõÙ »Ù áñáß µ³ñ»å³ßïÝ»ñ, áñáÝù ç»ñÙ »é³Ý¹áí áõ ëÇñáí »Ý Ùûï»ÝáõÙ êáõñµ ÊáñÑñ¹Ç¹, ³ÛÝų٠ËáݳñÑõáõÙ »Ù áõ ³ÙûÃÇó ϳñÙñáõÙ, áñáíÑ»ï»õ »ë ë³éÝáõû³Ùµ »Ù Ùûï»ÝáõÙ Ëáñ³ÝÇÝ »õ êáõñµ гÕáñ¹áõû³ÝÁ. áñáíÑ»ï»õ ³Ûëù³Ý ó³Ù³ù »Ù áõ ³Ýë¿ñ. áñáíÑ»ï»õ Ý»ñϳÛáõû³Ý¹ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

115

³ÙµáÕçáíÇÝ µáó³í³é ã»Ù, ²ëïáõ³Í ÇÙ, »õ Û³÷ßï³Ïáõ³Í áõ Ûáõ½áõ³Í ã»Ù ëñïÇ ³ÛÝ ëɳóùÇóª áñÇó ÙÕáõ³Í ß³ï Ñá·ÇÝ»ñ ³ÛÝå¿ë ¿ÇÝ µéÝÏõáõ٠гÕáñ¹áõû³Ý ÷³÷³ùáí, áñ ã¿ÇÝ Ï³ñáÕ³ÝáõÙ ½ëå»É ³ñóáõÝùÝ»ñÇ Ñ»ÕáõÙÁ: Üñ³Ýù Çñ»Ýó ëñïÇ µ»ñ³Ýáí – á°ã Ýáõ³½ª ù³Ý Ù³ñÙÝÇ µ»ñ³Ýáí – ϳٻÝáõÙ »Ý Çñ»Ýó ͳñ³õÁ ø»½Ýáí Û³·»óÝ»É, ²ëïáõ³Í ÇÙ, ³ÕµÇõñ ϻݹ³ÝÇ, ãϳñáճݳÉáí áõñÇß ï»Õ Ù»ÕÙ»É, á°ã ¿É ÉÇáíÇÝ Û³·»óÝ»É Çñ»Ýó ù³ÕóÁª »Ã¿ áã ÙdzÛÝ Ñ³Õáñ¹áõ»Éáí ø»½ ù³ÕóñÇÏ µ»ñÏñ³Ýùáí »õ Ñá·»õáñ ëáõñµ ï»Ýãáí: 2. ²Ûë Ñá·ÇÝ»ñÇ í³é ѳõ³ïùÝ ¿ øá Çñ³Ï³Ý Ý»ñϳÛáõû³Ý ÷³ëïÝ áõ ·ñ³õ³Ï³ÝÁ: Üñ³Ýù ѳóÁ µ»Ï³Ý»ÉÇë ׳ݳãáõÙ »Ý Çñ»Ýó îÇñáçÁ »õ Ýñ³Ýó ëñï»ñÁ ×ÙÉõáõÙ »Ýª ÙÇÝã ËûëáõÙ »ë: ºë µ³õ³Ï³Ý Ñ»éáõ »Ù ÝÙ³ÝûñÇÝ³Ï ½·³óáõÙÝ»ñÇó áõ »é³Ý¹Çó, ³Ûëù³Ý ç»ñÙ ëÇñáõó: Ü»ñáÕ³ÙÇï »ÕÇñ Ç٠ѳݹ¿å, ÚÇëáõë ÇÙ, ù³Õóñ áõ ·Ã³ÉÇ. ³Õù³ï Ùáõñ³óϳÝÇë ßÝáñÑÇñ êáõñµ гÕáñ¹áõû³Ý Ù¿ç ·¿Ã »ñµ»ÙÝ Ñ³Ùï»ë»É ëÇñáÛ¹ ½·³óáõÙÁ, áñå¿ë½Ç ѳõ³ïùë ³õ»ÉÇ ³Ùñ³åݹáõÇ, ÛáÛëëª ³×Ç áõ ½ûñ³Ý³Û, »õ ë¿ñë, »ñÏݳÛÇÝ Ù³Ý³Ý³ÛÇ ×³ß³Ïٳٵ Ù¿Ï ³Ý·³Ù ϳï³ñ»³É Ï»ñåáí µáó³í³éáõ»Éáí, ãѳݷãÇ µÝ³õ: 3. àñáñÙáõÃÇõݹ ³Ù»Ý³Ï³ñáÕ ¿, î¿ñ, »õ ϳñáÕ ¿ ßÝáñÑ»É ÇÝÓ ³Ûë å³ñ·»õÁ, ϳñáÕ ¿ ³ÝÑáõÝ ·Ãáõû³Ùµ ³Ûó»É»É ÇÝÓ »é³Ý¹Ç Ñá·Çáí, »ñµ ѳëÝÇ áñá߳͹ ûñÁ: ¿»õ Ññ¹»Ñáõ³Í ã»Ù ³ÛÝù³Ý »é³Ý¹áíª áñù³Ý í»ñáÛÇß»³É µ³ñ»å³ßïÝ»ñÁ, ë³Ï³ÛÝ øá ÇëÏ û·Ýáõû³Ùµ ϳٻÝá°õÙ »Ù áõÝ»Ý³É Ýñ³Ýó í³é ÷³÷³ùÁ, ѳÛó»Éáí ø»½ÝÇó ¹³ë»É ÇÝÓ »é³Ý¹áõÝ Í³é³Ý»ñǹ ß³ñù»ñáõÙ »õ Ù³ëݳÏÇó ¹³ñÓÝ»É ÇÝÓ Ýñ³Ýó ëáõñµ ÁÝÏ»ñáõû³ÝÁ: ¶ÈàôÊ Äº. ÊàܲðÐàôÂÆôÜ ºô ²Üæ²îàôØ

1. ÚÇëáõë. гñÏ ¿, áñ¹»³Ï, áñ ³Ý¹³¹³ñ ÷³÷³ù»ë áõÝ»Ý³É ç»ñÙ»é³Ý¹áõû³Ý ßÝáñÑÁ, ѳÛó»ë Ù»Í Ï³ñûïáí, ëå³ë»ë ѳٵ»ñáõû³Ùµ áõ íëï³Ñáõû³Ùµ, ÁݹáõÝ»ë »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ùµ, å³Ñå³Ý»ë ËáݳñÑáõû³Ùµ, ·áñͳÏó»ë Ýñ³Ý ݳ˳ÝÓ³Ëݹñáõû³Ùµ, ÇÝÓ ÃáÕÝ»Éáí »ñÏݳÛÇÝ ³Ûó»Éáõû³Ý ųÙÝ áõ Ï»ñåÁ: ´³Ûó Û³ïϳå¿ë ËáݳñÑáõÇñ, »ñµ ë³Ï³õ ϳ٠áãÇÝã »é³Ý¹ ½·³ë ù»½ÝáõÙ, ³é³Ýó ë³Ï³ÛÝ íѳïáõ»Éáõ, á°ã ¿É ã³÷³½³Ýó ïñïÙ»Éáí: Ú³×³Ë »Ù Ù¿Ï ³ÏÝóñÃáõÙ ßÝáñÑáõÙ ³Ûݪ ÇÝã Ù»ñÅáõÙ ¿Ç »ñϳñ ųٳݳÏ. ³ÕûÃùÇ ³õ³ñïÇÝ ï³ÉÇë »Ù ³Ûݪ ÇÝã áõß³óÝáõÙ ¿Ç ëϽµáõÙ: 2. ºÃ¿ ³Ù¿Ý ³Ý·³Ù ßÝáñÑÁ ÇëÏáÛÝ ïñáõ¿ñ »õ ϳÙùǹ ïñ³Ù³¹ñáõû³Ý ï³Ï ÉÇÝ¿ñ, Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ïϳñáõÃÇõÝÁ Ç ½ûñáõ ã¿ñ ÉÇÝÇ ³ÛÝ Ïñ»Éáõ: æ»ñÙ»é³Ý¹áõû³Ý ßÝáñÑÇÝ Ñ³ñÏ ¿ ëå³ë»É µ³ñÇ ÛáÛëáí »õ ËáݳñÑ Ñ³Ùµ»ñáõû³Ùµ: ÆëÏ »Ã¿ ãÇ ïñõáõÙ ù»½ ϳ٠»ï ¿ í»ñóõáõÙ ³ÝÛ³Ûï å³ï׳éáí, Û³Ýó³ÝùÁ ù»½ í»ñ³·ñÇñ »õ ùá Ù»Õù»ñÇÝ: ºñµ»ÙÝ ãÝãÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝ ¿ ³Ûݪ áñ ³ñ·»ÉáõÙ ¿ ßÝáñÑÇ ÑáëùÁ ëñïÇó¹ Ý»ñë, »Ã¿ ³Ýßáõßï ϳñ»ÉÇ ¿ ãÝãÇÝ ³Ýáõ³Ý»É »õ á°ã ÿ Ù»Í ã³ñÇù ³Ûݪ áñ ËáãÁݹáïáõÙ ¿ ³Ûëù³Ý ³ÝÑáõÝ µ³ñÇùÇÝ: ºÃ¿ ³Û¹ ³ñ·»ÉùÁ, ÇÝãåÇëÇÝ ¿É ÉÇÝÇ, Ñ»é³óÝ»ë »õ ϳï³ñ»É³å¿ë Û³Õûë, ÏÁ ëï³Ý³ë ³Ûݪ ÇÝã ÷³÷³ùáõÙ ¿Çñ: 3. г½Çõ ÝáõÇñáõ»ë ÇÝÓ ³ÙµáÕç ëñïáí, ãݳËÁÝïñ»ë ³Ûë ³é³ñÏ³Ý ³õ»ÉǪ ù³Ý ÙÇõëÁ Áëï ùá ϳÙùÇ áõ ùٳѳ×áÛùÇ, ³ÛÉ ÉÇáíÇÝ Û³ÝÓÝáõ»ë ÇÝÓ, ÇëÏáÛÝ ÏÁ ½·³ë ù»½ ³Ù÷á÷ áõ ˳ճÕ: àãÇÝã ù»½ ³õ»ÉÇ É³õ áõ ѳ׻ÉÇ ãÇ Ãáõ³Ûª ù³Ý ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ Ï³ÙùÇë í×ÇéÝ»ñÁ: àí, Ñ»ï»õ³µ³ñ, ëñïÇ å³ñ½áõû³Ùµ ¹¿åÇ ÇÝÓ ¿ µ³ñÓñ³óÝáõÙ Çñ ¹Çï³õáñáõÃÇõÝÁ »õ ³½³ïõáõÙ ¿ ³åûñÇÝÇ ó³ÝÏáõÃÇõÝÝ»ñÇó áõ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñÇ Ï³åáõ³ÍáõÃÇõÝÇó, ³ÛëåÇëÇÝ ïñ³Ù³¹Çñ ¿ ßÝáñÑÇÝ »õ ³ñųÝÇ ¿ ÁݹáõÝ»Éáõ © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

116

ç»ñÙ»é³Ý¹áõû³Ý å³ñ·»õÁ: 0ñÑÝáõÃÇõÝÝ»ñë Ñ»ÕáõÙ »Ù ³ÛÝï»Õª áõñ ·ïÝáõÙ »Ù ¹³ï³ñÏ ³ÝûÃÝ»ñ: ºõ áñù³Ý ³õ»ÉÇ ¿ Ù¿ÏÁ ³Ýç³ïõáõÙ ëïáñÇÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇó »õ ³ñѳٳñÑáõÙ Çñ ³ÝÓÁ, ³ÛÝù³Ý ³õ»ÉÇ ßáõïáí ¿ ·³ÉÇë ßÝáñÑÁ, ³é³ïáõû³Ùµ Ý»ñó÷³ÝóáõÙ »õ ¹¿åÇ í»ñ µ³ñÓñ³óÝáõÙ ³½³ï ëÇñïÁ: 4. §²ÛÝų٠ݳ ÑdzóáõÙáí ÏÁ ï»ëÝǪ ÇÝã ã¿ñ ï»ë»É »ñµ»ù, ÏÁ óÝͳÛ, ÏÁ ëù³Ýã³Ý³Û, »õ ÏþÁݹ³ñÓ³ÏáõÇ Ýñ³ ëÇñïÁ¦ (ºë 60, 5), áñáíÑ»ï»õ §îÇñáç ½ûñáõÃÇõÝÁ Çñ Ñ»ï ÏÁ ÉÇÝǦ (¶áñÍù 11, 21), »õ ÇÝùÁ ²ëïÍáÛ Ó»éù»ñÇÝ ¿ Û³ÝÓÝáõ»É ÁݹÙÇßï: §²Ñ³ ³Ûëå¿ë Ï'ûñÑÝáõÇ ³ÛÝ Ù³ñ¹Áª áñ ÷ÝïéáõÙ ¿ ²ëïÍáõݦ ³ÙµáÕç ëñïáí (êÕÙ 127, 4), »Ã¿ Ñá·áõ ѳۻ³óùÁ ãáõÕÕÇ ¹¿åÇ áõݳÛÝáõÃÇõÝÝ»ñÁ: Ðá·»õáñ ³ÛëåÇëÇ ïñ³Ù³¹ñáõÃÇõÝÝ»ñáí ѳÕáñ¹áõáÕÁ ³ñųÝÇ ¿ ²ëïÍáÛ Ñ»ï ÙÇáõû³Ý í»Ñ³·áÛÝ ßÝáñÑÇÝ, áñáíÑ»ï»õ áõß³¹ñáõÃÇõÝ ãÇ ¹³ñÓÝáõÙ Çñ ³ÝÓÝ³Ï³Ý »é³Ý¹ÇÝ áõ ÙËÇóñáõû³ÝÁ, ³ÛÉ áñ»õ¿ »é³Ý¹Çó áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝÇó í»ñª ÷ÝïéáõÙ ¿ ²ëïÍáÛ ÷³éùÝ áõ ë¿ñÁ: ¶ÈàôÊ Ä¼. غð βðúîàôÂÆôÜܺðÀ

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. à¯í ù³Õóñ³·áÛÝ »õ ëÇñ»ÉÇ î¿ñ, áñǹ ϳٻÝáõÙ »Ù ³ÛÅÙ ÙdzݳÉ, ¸áõ ׳ݳãáõÙ »ë ÇÙ ïϳñáõÃÇõÝÁ, ·Çï»ëª ÿ ÇÝãåÇëÇ Ï³ñûïáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç »Ù ã³ñã³ñõáõÙ, ·Çï»ëª ÿ ù³ÝÇ Ïñù»ñÇ áõ ÙáÉáõÃÇõÝÝ»ñÇ Ù¿ç »Ù Ëñáõ»É, ÿ ÇÝãåÇëÇ Û³Ýó³ÝùÝ»ñáí »Ù ×Ýßáõ³Í, ÷áñÓáõ³Í áõ ³å³Ï³Ýáõ³Í: ø»½ »Ù ¹ÇÙáõÙ ¹³ñÙ³ÝÇ Ñ³Ù³ñ, ѳÛóáõÙ »Ù ø»½ÝÇó ë÷á÷³Ýù áõ ÙËÇóñáõÃÇõÝ: ¸áõ ³Ù¿Ý µ³Ý ·Çï»ë, Ûëï³Ï ï»ëÝáõÙ »ë ³ÙµáÕç Ý»ñ³ß˳ñÑë: ØdzÛÝ ¸áõ ϳñáÕ »ë Çëϳå¿ë ÙËÇóñ»É ÇÝÓ: ¸áõ ã»ë ³Ý·Çï³ÝáõÙª ÿ ÇÝã ϳñÇùÝ»ñ áõÝ»Ù, »õ ÿ áñù³Ý ½áõñÏ »Ù ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÇó: 2. ²Ñ³ ³éç»õ¹ Ï³Ý·Ý³Í »Ù Ë»Õ× áõ ³Õù³ï, ßÝáñÑ Ëݹñ»Éáí »õ ѳÛó»Éáí áÕáñÙáõÃÇõÝ: Ú³·»óñáõ ù³Õó»³É Ùáõñ³óϳÝÇë, ëÇñáÛ¹ Ïñ³ÏÝ»ñáí ç»ñÙ³óñáõ ë³éÝáõÃÇõÝë, Ý»ñϳÛáõû³Ý¹ ßáÕ³ñÓ³Ï ÉáÛëáí Éáõë³õáñÇñ ÏáõñáõÃÇõÝë: ÆÝÓ Ñ³Ù³ñ ¹³éÝáõû³Ý í»ñ³ÍÇñ ³ß˳ñѳÛÇÝ µáÉáñ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ͳÝñ Áݹ¹ÇÙáõÃÇõÝÝ»ñÁª ѳٵ»ñáõû³Ý, ëïáñÇÝ í³Û»ÉùÝ»ñÁª ³ñѳٳñÑÙ³Ý áõ Ùáé³óáõû³Ý: ¸¿åÇ ºñÏÇÝù, ¹¿åÇ ø»½ Ó·Çñ ëÇñïë, »õ ÙÇ° ÃáÛɳïñÇñª áñ ó÷³éÇ »ñÏñÇ íñ³Û: ²ÛëáõÑ»ï»õ ÇÝÓ Ñ³Ù³ñ ¸áõ ÙdzÛÝ »ÕÇñ ù³Õóñ, ÁݹÙÇßï, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ »ë ÇÙ ÙÇ³Ï Ñá·»õáñ ëÝáõݹÁ, ÇÙ ë¿ñÝ áõ áõñ³ËáõÃÇõÝÁ, ù³ÕóñáõÃÇõÝÝ áõ µ³ñÇùÁ, ÇÙ ³Ù¿Ý ÇÝãÁ: 3. ºñ³ÝÇ Ã¿ ÉÇáíÇÝ Ññ¹»Ñ¿Çñ ÇÝÓ Ý»ñϳÛáõû³Ùµ¹, ëå³é¿Çñ »õ í»ñ³÷áË¿Çñ ø»½, ³ÛÝå¿ëª áñ ÙdzÛÝ Ù¿Ï Ñá·Ç ÉÇÝ¿ÇÝù, ·»ñµÝ³Ï³Ý ÙÇáõû³Ý »õ í³é ëÇñáÛ ßÝáñÑÇõ: ØÇ° ÃáÕª áñ ëáíÇó ÉÉÏáõ³Í Ñ»é³Ý³Ù ø»½ÝÇó: ¶áñÍÇñ ÇÝÓÝáõÙ Áëï øá Ù»Í áÕáñÙáõû³Ý, ÇÝãå¿ë Û³×³Ë í³ñáõ»óÇñ êñµ»ñǹ Ñ»ï: ¼³ñٳݳÉÇ ã¿ª »Ã¿ µéÝÏáõ»Ù ø»½Ýáí áõ µáó³í³éáõ»Ù, áñáíÑ»ï»õ ¸áõ ÆÝù¹ »ë ³ÛÝ ÑáõñÁª áñ Ùßï³í³é ¿ áõ ³Ýëå³é, ³ÛÝ ë¿ñÁª áñ Ù³ùñáõÙ ¿ ëñï»ñÁ »õ Éáõë³õáñáõÙ Ùïù»ñÁ: ¶ÈàôÊ Ä¾. ÆÔÒ ºô ê¾ð

1. гõ³ï³ó»³ÉÁ. æ»ñÙ »é³Ý¹áí »õ ëñïÇ ëÇñ³í³é ïñá÷ٳٵ ÷³÷³ùáõÙ »Ù, î¿ñ ÇÙ, ÙÇ³Ý³É ø»½, ÇÝãå¿ë ϳٻÝáõÙ ¿ÇÝ Ñ³Õáñ¹áõ»É êñµ»ñÝ áõ ³é³ùÇÝÇ ³ÝÓ»ñÁ, áñáÝù ٻͳå¿ë ѳ×áÛ »Õ³Ý ø»½ Çñ»Ýó Ï»³ÝùÇ ëñµáõû³Ùµ áõ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ: à¯í ²ëïáõ³Í ÇÙ, ê¿ñ Û³õÇï»Ý³Ï³Ý, ÇÙ ÙÇ³Ï µ³ñÇù, ³Ýëå³é »ñ³ÝáõÃÇõÝ, ϳٻÝáõÙ »Ù © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

117

ÁݹáõÝ»É ø»½ ³ÛÝåÇëÇ ÷³÷³ùáí áõ ٻͳñ³Ýùáíª ÇÝãåÇëÇÝ êñµ»ñÇó áã Ù¿ÏÁ ãáõÝ»ó³õ »õ ãϳñáÕ³ó³õ ½·³É: 2. ºõ ÿå¿ï ³Ý³ñÅ³Ý »Ù ³ëïáõ³ÍëÇñáõû³Ý ³ÛëûñÇÝ³Ï ½·³óáõÙÝ»ñ áõݻݳÉáõÝ, ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇõ ÁÝͳÛáõÙ »Ù ø»½ ëñïÇë µáí³Ý¹³Ï ë¿ñÁ, ³ÛÝå¿ëª áñ ϳñÍ»ë ÿ ÙdzÛÝ »ë »Ù ³ÛñõáõÙ ø»½ ѳ×áÛ ÷³÷³ùÝ»ñáí: ²ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ µ³ñ»å³ßï Ñá·ÇÝ Ï³ñáÕ ¿ ÁÙµéÝ»É áõ ÷³÷³ù»É, Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »õ ÝáõÇñáõÙ »Ù ø»½ »ñÏÇõÕ³Í »é³Ý¹áõÝ »ñÏñå³·áõû³Ùµ: àãÇÝã ã»Ù ó³ÝϳÝáõÙ í»ñ³å³Ñ»É ÇÝÓ, ³ÛÉ ëñï³µáõË ÙÕٳٵ ϳٻÝáõÙ »Ù ½áѳµ»ñ»É ÇÝÓ »õ ÇÝÓ å³ïϳÝáÕ ³Ù¿Ý µ³Ý: î¿ñ ÇÙ »õ ²ëïáõ³Í ÇÙ, ²ñ³ñÇã »õ öñÏÇã, ϳٻÝáõÙ »Ù ³Ûëûñ ÁݹáõÝ»É ø»½ ³ÛÝ ÝáÛÝ ëÇñáí áõ ٻͳñ³Ýùáí, ÷³é³ïñáõû³Ùµ áõ ûñÑÝ»ñ·Ý»ñáí, ³ÛÝ ÝáÛÝ »ñ³Ëï³·Çïáõû³Ùµ, ѳõ³ïùáí, ÛáÛëáí áõ ëñµáõû³Ùµ, áñáí ÷³÷³ù»ó »õ ÁݹáõÝ»ó ø»½ ëñµ³½Ý³ëáõñµ سÛñ¹, ÷³é³Ñ»Õ ÎáÛë سñdzÙÁ, »ñµ سñ¹»Õáõû³Ý¹ Ññ»ßï³Ï³ù³ñá½ ³õ»ïÇëÇÝ Ëáݳñѳµ³ñ å³ï³ë˳ݻó. §²Ñ³ îÇñáç ³Õ³ËÇÝÝ »Ù, ÃáÕ ÉÇÝÇ ÇÝÓ Ëûëùǹ ѳٳӳÛݦ (ÔÏë 1, 38): 3. ºõ ÇÝãå¿ë ÚáíѳÝÝ¿ë ØÏñïÇãÁ, Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÇ Ù¿ç ٻͳ·áÛÝÁ, »ñµ ï³Ï³õÇÝ Ùûñ áñáí³ÛÝáõÙ ¿ñ, êáõñµ Ðá·áõ óÝÍáõû³Ùµ ˳Ûï³ó Ý»ñϳÛáõû³Ý¹. »õ ³å³, ï³ñÇÝ»ñ ³Ýó, ³ÙµáËÇ Ù¿ç ï»ëÝ»Éáí ø»½, Ù»Í ËáݳñÑáõû³Ùµ ³ë³ó. §ö»ë³ÛÇ µ³ñ»Ï³ÙÁ áõñ³Ë³ÝáõÙ ¿ Ýñ³ Ó³ÛÝÁ Éë»ÉÇë¦ (ÚíÑ 3, 29). ³Ûëå¿ë »õ »ëª ÷³÷³ùáõÙ »Ù µéÝÏáõ»É ëáõñµ ÇÕÓ»ñáí »õ ëÇñ³í³é ëñïáí Ý»ñÏ³Û³Ý³É ø»½: ºõ ³Ûë ÇëÏ å³ï׳éáí, ÇÙ »õ ÇÙ ³ÕûÃùÝ»ñÇÝ ³å³õÇÝáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñª ø»½ »Ù Ý»ñϳ۳óÝáõÙ áõ ÁÝͳÛáõÙ µáÉáñ Ñá·»ë÷á÷ ÙÕáõÙÝ»ñÁ, ½·³óáõÙÝ»ñÁ, Ñá·»õáñ Û³÷ßï³ÏáõÙÝ»ñÁ, ·»ñµÝ³Ï³Ý ÉáÛë»ñÝ áõ »ñÏݳÛÇÝ ï»ëÇÉùÝ»ñÁ µáÉáñ ëáõñµ Ñá·ÇÝ»ñÇ. ÇÝãå¿ë ݳ»õ ³é³ùÇÝáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ³ÕûÃùÝ»ñÁ µáÉáñ ³ñ³ñ³ÍÝ»ñǪ áñ ϳï³ñáõ»É ϳ٠ϳï³ñáõ»Éáõ »Ý ºñÏÝùáõÙ áõ »ñÏñÇ íñ³Û, áñå¿ë½Ç µáÉáñÇ ÏáÕÙÇó ³ñųݳå¿ë ·áíáõ»ë »õ ³éÛ³õ¿ï ÷³é³µ³Ýáõ»ë: 4. ÀݹáõÝÇñ, î¿ñ ²ëïáõ³Í ÇÙ, ³Ýë³ÑÙ³Ý ·áíùÇ áõ ³ÝͳÛñ³ÍÇñ ûñÑÝáõû³Ý Ù³ÕóÝùÝ»ñë áõ ÷³÷³ùë, áñáÝó ³ñ¹³ñ³óÇûñ¿Ý ³ñųÝÇ »ë ³ÝÝϳñ³·ñ»ÉÇ Ù»Íáõû³Ý¹ áõ í»Ñáõû³Ý¹ ѳٳñ: ²Ñ³ ³Ûë ÷³÷³ùë »Ù ÁÝͳÛáõÙ ø»½, »õ ϳٻÝáõÙ »Ù ³ÛÝ ÁÝÍ³Û»É ø»½ ³Ù¿Ý ûñ áõ ³Ù¿Ý í³ÛñÏ»³Ý: ºõ ÇÝÓ Ñ»ï ø»½ »ñ³ËïÇù áõ ÷³éù Ù³ïáõó»Éáõ »Ù ϳÝãáõ٠ݳ»õ µáÉáñ »ñÏݳµÝ³ÏÝ»ñÇÝ áõ ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñǹ: 5. §ÂáÕ ûñÑÝ»Ý ø»½ µáÉáñ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÁ, ³½·»ñÝ áõ É»½áõÝ»ñÁ¦ (¸³Ý 7, 14), »õ ÃáÕ Édzϳï³ñ Ñá·»½áõ³ñÃáõû³Ùµ áõ ç»ñÙ µ³ñ»å³ßïáõû³Ùµ ٻͳñ»Ý ëáõñµ »õ ù³Õóñ³·áÛÝ ²Ýáõݹ, ÚÇëáõë: ºõ áíù»ñ »ñÏÇõÕáí áõ »ñÏñå³·áõû³Ùµ »Ý Ù³ïáõóáõÙ ³Ñ»Õ ÊáñÑáõñ¹¹, ÇÝãå¿ë ݳ»õ Ýñ³Ýùª áíù»ñ ÉÇ Ñ³õ³ïùáí »Ý ÁݹáõÝáõÙ ³ÛÝ, ÃáÕ ³ñųÝÇ ÉÇÝ»Ý øá ³éç»õ ßÝáñÑ »õ áÕáñÙáõÃÇõÝ ·ïÝ»Éáõ: ÆëÏ »ñµ ø»½ÝÇó ÏÁ ëï³Ý³Ý ³ÛÝù³¯Ý ÷³÷³ù»ÉÇ ç»ñÙ»é³Ý¹áõû³Ý »õ ø»½ Ñ»ï ·»ñµÝ³Ï³Ý Ñá·»Õ¿Ý ÙÇáõû³Ý ßÝáñÑÁ, »ñÏݳÛÇÝ ëñµ³½³Ý ËÝçáÛùÇó ÙËÇóñáõÃÇõÝÝ»ñáí Û³·»ó³Í Ñ»é³Ý³ÉÇëª ÃáÕ ÛÇß»Ý Ý³»õ ÇÝÓ, »õ ÃáÕ ³ÕûÃ»Ý Ý³»õ Ç٠ѳٳñ: ¶ÈàôÊ ÄÀ. Ðä²î²ÎºòÜºÈ ØÆîøÀ вô²îøÆÜ

1. ÚÇëáõë. гñÏ ¿, áñ¹»³Ï, áñ ½·áõß³Ý³ë ³Ûë ËáñÇÝ ÊáñÑáõñ¹Á áõݳÛÝ Ñ»ï³ùñùñáõû³Ùµ ùÝÝ»Éáõó, »Ã¿ ã»ë ϳٻÝáõ٠óÕáõ»É ϳëϳÍÝ»ñÇ Ù¿ç: ºÃ¿ ó³Ýϳݳë Ùïùáí ½ÝÝ»É ³Ù»Ý³Ï³ñáÕáõû³Ýë ͳÍáõÏ ËáñÑáõñ¹Á, ÏÁ ç³Ëç³Ëáõ»ë ÷³éùÇë ͳÝñáõû³Ý Ý»ñùáÛ: ²é³õ»É ½ûñ»Õ »Ù ·áñÍ»Éáõ Ù¿ç, ù³Ý Ù³ñ¹Áª ÁÙµéÝ»Éáõ Ù¿ç: ÂáÛɳïñáõÙ »Ù ×ßÙ³ñïáõû³Ý ³é³ùÇÝÇ ËáݳñÑ ÷ÝïéïáõùÁ, µ³Ûó ÙdzÛÝ Ù¿Ï © سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

118

å³ÛÙ³Ýáí. »Ã¿ ïáõ»³É Ñá·ÇÝ ß³ñáõÝ³Ï ïñ³Ù³¹Çñ ¿ ѳõ³ïùÇ ÏáÕÙÇó áõëáõó³Ýáõ³ÍÝ ÁݹáõÝ»Éáõ, »õ »Ã¿ Û³é³ç³ÝáõÙ ¿ гÛñ»ñÇ ëáõñµ í³ñ¹³å»ïáõû³Ý áõÕÇáí: 2. ºñ³Ý»ÉÇ å³ñ½áõÃÇõÝ, áñ ÉùáõÙ ¿ ¹Åáõ³ñÇÙ³ó ËݹÇñÝ»ñÇ ³ÝÙ³ïã»ÉÇ ×³Ý³å³ñÑÝ»ñÁ »õ Ñ»ï»õáõÙ ¿ ²ëïÍáÛ å³ïáõÇñ³ÝÝ»ñÇ Ñ³ñà áõ ³å³Ñáí ³ñ³Ñ»ïÝ»ñÇÝ: Þ³ï»ñ ÏáñóñÇÝ ³ëïáõ³ÍëÇñáõÃÇõÝÁ, §áñáíÑ»ï»õ ó³Ýϳó³Ý ½ÝÝ»É Çñ»Ýó áõÅ»ñÇó ·»ñ³½³Ýó áñáß ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñ¦ (êÇñ 3, 22): ø»½ÝÇó å³Ñ³ÝçõáõÙ ¿ ѳõ³ïù »õ ³ÝÙ»Õ Ï»³Ýù, »õ á°ã ÿ ÙïùÇ Ïáñáí, á°ã ¿É Ëáñ ÁÙµéÝáõÙ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ: ºÃ¿ ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ ÉÇáíÇÝ Ñ³ëÏ³Ý³É »õ ÁÙµéÝ»É ³ÛÝ ÇñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÁª áñ ëïáñ³¹³ë »Ý ù»½, ÇÝã忱ë áõñ»ÙÝ ÏÁ ϳñáճݳë ÁÝÏ³É»É ³ÛÝåÇëÇùª áñ í»ñ³¹³ë »Ý: ºÝóñÏáõÇñ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ áõëáõóáõÙÝ»ñÇë, Ñå³ï³Ï»óñáõ ½·³Û³ñ³ÝÝ»ñ¹ ѳõ³ïùÇÝ, »õ ù»½ ÏÁ ïñáõÇ ÇÙ³ëïáõû³Ý áõ ·Çïáõû³Ý ÉáÛëÁ, ³ÛÝù³Ýª áñù³Ý ϳñáÕ ¿ û·ï³Ï³ñ ÉÇÝ»É ù»½ áõ ³ÝÑñ³Å»ßï: 3. àÙ³Ýù ã³ñ³ã³ñ Ï»ñåáí ÷áñÓõáõÙ »Ý ѳõ³ïùÇ »õ ëáõñµ ÊáñÑñ¹Ç ¹¿Ù, µ³Ûó ³ÛëûñÇÝ³Ï ³É»ÏáÍáõÙÝ»ñÝ Çñ»Ýó 㿪 áñ å¿ïù ¿ í»ñ³·ñ»É, ³ÛÉ Ù³ñ¹³ï»³ó ÃßݳÙáõÝ: àõß³¹ñáõÃÇõÝ ÙÇ° ¹³ñÓñáõ, ÙÇ° íÇ×Çñ Ùï³ÍáõÙÝ»ñÇ Ñ»ï, ÙÇ° å³ï³ë˳ÝÇñ ϳëϳÍÝ»ñÇݪ áñ ë³ï³Ý³Ý Ññ³ÑñáõÙ ¿ ù»½ÝáõÙ, ³ÛÉ Áݹѳϳé³Ïݪ ³Ýë³ë³Ýûñ¿Ý ѳõ³ï³° Ëûëù»ñÇë, ѳõ³ï³° êñµ»ñÇÝ áõ Ù³ñ·³ñ¿Ý»ñÇÝ, »õ »Õ»éÝ³Ï³Ý ÃßݳÙÇÝ ÏÁ ÷³ËãÇ ù»½ÝÇó: Ú³×³Ë û·ï³Ï³ñ ¿ª áñ ²ëïÍáÛ Í³é³Ý ÏñÇ ÝÙ³Ý ÷áñÓ»ñ: ê³ï³Ý³Ý ãÇ ÷áñÓáõÙ ³Ýѳõ³ïÝ»ñÇÝ áõ Ù»Õ³õáñÝ»ñÇÝ, áñáíÑ»ï»õ ³ñ¹¿Ý ÇëÏ Çñ ëïñáõÏÝ»ñÝ »Ý, ³ÛÉ Ñ³½³ñ áõ ÙÇ Ï»ñåáí ÷áñÓáõÙ áõ ã³ñãñÏáõÙ ¿ ³ëïáõ³Í³ë¿ñ ѳõ³ï³ó»³ÉÝ»ñÇÝ: 4. ä³ñ½, µ³Ûó ѳëï³ï³ÑÇÙÝ Ñ³õ³ïùáí ß³ñáõݳÏÇñ Û³é³ç³Ý³É »õ ³Õ³ã³Ï³Ý ٻͳñ³Ýùáí Ùûï»óÇñ гÕáñ¹áõû³ÝÁ: ÆëÏ ³ÛÝ ³Ù¿ÝÁª áñ ã»ë ϳñáÕ³ÝáõÙ ÁÙµéÝ»É, Ë³Õ³Õ Ñá·Çáí íëï³ÑÇñ ³Ù»Ý³Ï³ñáÕáõû³Ýë: ²ëïáõ³Í ãÇ Ë³µõáõÙ. ˳µõáõÙ »õ ë˳ÉõáõÙ ¿ ݳª áí ã³÷³½³Ýó»³É íëï³Ñáõû³Ùµ ³å³õÇÝáõÙ ¿ Çñ ϳñáÕáõÃÇõÝÝ»ñÇÝ: ²ëïáõ³Í ׳ݳå³ñÑáñ¹³ÏÇó ¿ ÉÇÝáõÙ å³ñ½ Ñá·ÇÝ»ñÇÝ, Û³ÛïÝõáõÙ ¿ ËáݳñÑÝ»ñÇÝ, ÇÙ³ëï³óÝáõÙª ÷áùñ»ñÇÝ, Áݹ³ñÓ³ÏáõÙ ¿ ÙÇïùÁ ëñµ³Ï»³óÝ»ñÇ, ÙÇÝã óùóÝáõÙ ¿ ßÝáñÑÁ Ñ»ï³ùñùñ³ë¿ñÝ»ñÇó áõ Ñå³ñïÝ»ñÇó: سñ¹Ï³ÛÇÝ ÇÙ³ó³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ ë³Ñٳݳ÷³Ï ¿ »õ ϳñáÕ ¿ ë˳Éáõ»É: гõ³ïùÁ, ÙÇÝã¹»é, »ñµ»ù ãÇ ë˳ÉõáõÙ: 5. سñ¹Ï³ÛÇÝ ÙïùÇ åñåïáõÙÝ»ñÁ å¿ïù ¿ Ñ»ï»õ»Ý ѳõ³ïùÇÝ, á°ã ÿ ϳÝË»Ý Ýñ³Ý ϳ٠Éé»óÝ»Ý, áñáíÑ»ï»õ ѳõ³ïùÝ áõ ë¿ñÁ ó³ÛïáõÝ Ï»ñåáí ³ñï³Û³ÛïõáõÙ »õ ËáñÑñ¹³õáñ Ï»ñåáí Ý»ñ·áñÍáõÙ »Ý Û³ïϳå¿ë ³Ûë ëñµ³½Ý³·áÛÝ »õ ÙÇõë µáÉáñÇó ³é³õ»É í»Ñ³·áÛÝ ÊáñÑñ¹áõÙ: Ú³õÇï»Ý³Ï³ÝÝ, ³Ýë³Ñٳݳ÷³ÏÝ »õ ³Ù»Ý³Ï³ñáÕÝ ²ëïáõ³Í §Ù»Í áõ ³ÝùÝÝ»ÉÇ ·áñÍ»ñ ¿ ·áñÍáõÙ¦ »ñÏÝùáõÙ áõ »ñÏñÇ íñ³Û (Úáµ 5, 9), »õ ãÏ³Û Ù¿ÏÁª áñ Ç ½ûñáõ ÉÇÝÇ Ñ»ï³½ûï»Éáõ Æñ Ññ³ßùÝ»ñÁ: ºõ »Ã¿ ³ëïáõ³Í³ÛÇÝ ·áñÍ»ñÁ ¹ÇõñÁÙµéÝ»ÉÇ ÉÇÝ¿ÇÝ Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ÙïùÇ Ñ³Ù³ñ, ¿É ÇÝã忱ë ÏÁ ë³ÑÙ³Ýáõ¿ÇÝ ¹ñ³Ýù ǵñ»õ Ññ³ß³ÉÇ áõ ³Ýå³ïáõÙ:

JIJIJIJIJIJIJI

© سßïáó ì³Ñ¿ Ô³½³ñ»³Ý

www.mashtoz.org

119