ONTWERPSTUDIE ALMERE POORT-OOST CASCADEPARK OOST & MIDDENKANT
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
COlofon De ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant is een uitgave van Design As Politics in samenwerking met het International New Town Institute (INTI), in opdracht van de Gemeente Almere. April, 2013
auteurs: Stef Bogaerds
Marta Relats
Mike Emmerik
Charjan Steenhuis
Marit Geluk
Wouter Trompert
Keziban Karaรงor
Wouter Vanstiphout
Esma Karkukli
Suzanna Weeda
Bert Oostdijk
Evelien van Winsen
Michelle Provoost
Xiayu Wu
Redactie: Mike Emmerik (Design as Politics, TU Delft) Michelle Provoost (International New Town Institute, INTI) Wouter Vanstiphout (Design as Politics, TU Delft)
Omslag illustratie: Luchtfoto Almere Poort. Bron: Gemeente Almere
Contact: Design as Politics, TU Delft
International New Town Institute
Faculteit Bouwkunde
Grote Markt 43
Julianalaan 134, 2628 BL Delft
1315 JB Almere
P.O.Box 5043, 2600 BL Delft T: +31 (0)15 2781996
T: +31 (0)6 39 81 26 12
E: designaspolitics-BK@tudelft.nl
E: info@newtowninstitute.org
W: http://www.designaspolitics.nl
W: http://www.newtowninstitute.org
ONTWERPSTUDIE ALMERE POORT-OOST CASCADEPARK OOST & MIDDENKANT
Homeruskwartier
Middenkant
Cascadepark - Oost
Europakwartier -West
Europakwartier -Oost
Olympia Office Park
Luchtfoto Almere-Poort Oost, met op de achtergrond Cascadepark-Oost en Middenkant
4
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Inhoud P.6 Introductie -Vraagstelling -Aanpak en werkwijze -Achtergrond: Almere-poort en Zelfbouw
P.10
Hoe ontwikkel ik een wijk met ‘kleine bouwers?’
P.20
Hoe verweef ik bouwvlakken in een park?
P.40
Hoe begint een wijk?
Typologische studie - Organische groei op lange termijn - Eenheid in verscheidenheid - Informele achterkant - Tuin of geen tuin
stedenbouwkundige studie Cascadepark Oost - Een duurzaam stadspark - Concept 1: Waterparadijs - Concept 2: Dijk wonen - Concept 3: De Vestigingstad
ontwikkelingsstrategie Middenkant - Middenkant - Pionieren in het niets - Hoe een wijk begint... - Middenkant als Brinkdorp - urban nature - Natuurrijk wonen in Middenkant - Ontwikkelingsstrategie openbare ruimte
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
5
Introductie
De gemeente Almere heeft ons, het International New Town Institute en de leerstoel Design as Politics van de TU Delft, gevraagd een verkennende studie uit te voeren naar de ruimtelijke mogelijkheden van de in Almere-Poort gelegen gebieden Cascadepark-Oost en Middenkant. Het doel hiervan is het formuleren van een eerste idee voor de ontwikkeling van deze locaties, en het onderzoeken van mogelijke stedenbouwkundige modellen die inspelen op de actuele woningbouwsituatie. Hiervoor zijn door de gemeente Almere twee expliciete vragen bij ons neergelegd. De eerste is locatie specifiek en heeft betrekking op het plangebied Cascadepark. Het gaat hierbij om de concrete stedenbouwkundige ontwerpvraag hoe daar de uitgeefbare bouwvlakken in een stedenbouwkundig ontwerp te verweven met een groots -anoniem- openbaar parkgebied. De tweede meer algemeen en gaat in op de ontwikkeling van mogelijke stedenbouwkundige modellen voor kleinere bouwers die vooral grondgebonden, voorspelbare woningen willen bouwen. Dit is voor Almere, en ongetwijfeld voor andere gemeente een realiteit horende bij de woningbouwsituatie anno nu. Het antwoord hierop is een nieuwe, nog onbekende opgave die te maken heeft met de sterke veranderingen in de manier waarop stedelijke ontwikkeling en stadsuitbreiding op dit moment plaatsvindt. Hieraan is vanuit onze kant toegevoegd een eerste aanzet te maken tot een stedenbouwkundig concept en ruimtelijke ontwikkelingsstrategie voor het plangebied Middenkant. De achtergrond van deze studie is een verschuivende marktvraag als gevolg van de huidige economische situatie waardoor veel Nederlandse gemeenten in de positie terecht zijn gekomen dat de ontwikkeling van reeds geplande gebieden tot stilstand is gekomen. Dit terwijl er vaak al grote investeringen hebben plaatsgevonden ter behoeve van grondontwikkeling, infrastructuur en de aanleg van openbare ruimte. Waar gemeenten voor de groei van steden tot voor kort konden rekenen op bouwfondsen en projectontwikkelaars die grote hoeveelheden grond afnamen en tot honderden woningen per keer ontwikkelde, wordt de huidige woningmarkt gedomineerd door particulieren en kleine bouwers die weinig tot geen risico willen en kunnen dragen. Deze laatste groep bestaande uit bijvoorbeeld aannemers, zijn voornamelijk ge誰nteresseerd in kleinschalige ontwikkelingen van 5 tot 50 grondgebonden, vaak conventionele woningen in het goedkopere segment. Voor Almere betekend deze nieuwe realiteit dat er behoefde is aan een hernieuwde uitgifte strategie die aan de ene kant inspeelt op de wensen van de kleine bouwers, maar anderzijds ook past bij de ambitie van de gemeente om een uitdagend en veelzijdige woonklimaat te scheppen dat onderdeel uitmaakt van een sterk stedenbouwkundig plan, en verschillende (nieuwe) doelgroepen aanspreekt.
6
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Studenten aan het werk in Making Almere
Vraagstelling Wij hebben de kern van deze studie geïnterpreteerd als drie praktische ruimtelijke vraagstukken die als volgt zijn geformuleerd: 1) Wat voor stedenbouwkundige modellen spelen in op de huidige woningbouwsituatie van voornamelijk kleinere ontwikkelaars met een voorkeur voor conventionele, grondgebonden woningen? – Hoe ontwikkel ik een wijk met ‘kleine bouwers?’ 2) Een stedenbouwkundige studie betrekking hebbend op het plangebied Cascadepark-oost, naar de verweving van uitgeefbare bouwvlakken in een groot, anoniem aandoend parkgebied. - Hoe verweef ik bouwvlakken in een park? 3) Via welk stedenbouwkundig concept kan het plangebied Middenkant worden ontwikkeld? - Hoe begint een wijk?
Aanpak en werkwijze De studie is uitgevoerd in de vorm van een vijfdaagse ontwerpstudio, die heeft plaatsgevonden van 25 maart t/m 1 april 2013. De ontwerpstudio werd begeleid en gefaciliteerd door medewerkers van het International New Town Institute en Design as Politics van de TU Delft. Gedurende deze periode hebben negen masterstudenten van zowel de richting Architectuur als Stedenbouwkunde gewerkt aan de hierboven gestelde opgave. Hierin is een aanzet gegeven tot een ontwikkeling en fasering van het gebied, waarbij de woonkwaliteit en de wensen van bewoners centraal staat en die past bij de huidige woningenbouw situatie. De uitkomsten van deze ontwerpstudio zijn uiteindelijk op de laatste studio dag gepresenteerd aan een kleine groep van direct betrokkenen, waarvan de feedback is meegenomen in dit rapport.
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
7
Achtergrond: Almere-poort en Zelfbouw Almere poort is het meest recente stadsdeel van Almere en dankt haar naam aan haar ligging aan de rand van de stad – vlakbij ’t gooi en Amsterdam. Het gebied kan hierdoor gezien worden als ‘de poort’ tot zowel Almere als Flevoland. De bouw van Almere-Poort startte zo’n 10 jaar geleden, met de oplevering van het eerste (kantoor)gebouw in 2005, en een aantal jaar later de eerste woningen. Dit betekend dat de ontwikkeling van Almere-Poort heeft plaatsgevonden in zowel de periode vóór, als tijdens de economische cisis. Om de ontwikkeling van het gebied –hetzij trager– toch gaande te houden wordt daarom gezocht naar nieuwe manieren van grondontwikkeling. Een van de belangrijkste uitgangspunten hierbij is de reeds in Almere ingezette ontwikkeling door middel van zelfbouw. De lessen en ervaringen die hier zijn opgedaan vormen de achtergrond van deze studie. Vanaf 2006 werd in Almere al op een aantal locaties geëxperimenteerd met verschillende vormen van kleinschalige private ontwikkeling onder het programma: ‘IkbouwmijnhuisinAlmere’(IbA). Het eerste grootschalige gebied dat hiervoor werd aangemerkt was Noorderplassen-West, waar het bestaande plan werd vervangen voor een nieuwe verkaveling met ruimte voor grote verscheidenheid aan zelfgebouwde woningen, die ontwikkeld werden zonder tussenkomst van institutionele partijen. Dit is uiteindelijk verder gebracht in het plangebied Homeruskwartier dat tot op heden fungeert als proefgebied voor zelfbouw. Hier worden verschillende vormen van particulier en collectief opdrachtgeverschap getest in relatie met diverse stedenbouwkundige- en architectonische typologieën. Zelfbouw is vandaag de dag nog erg populair en toont zich relatief crisis-bestendig. Dit is mede te danken aan de mogelijkheid om via deze manier van ontwikkelen uiteenlopende woonmilieus te creëren, die flexibel kunnen worden ingezet om zo marktgericht te bouwen. Met name de in 2008 gelanceerde uitbreiding op het zelfbouwprogramma ‘IkbouwbetaalbaarinAlmere’ (IbbA), is dezer dagen erg in trek. Interessant aan dit type particulier opdrachtgeverschap, is dat door
Resultaat van klassieke grondontwikkeling in Europakwartier-West
8
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
het aanbieden van een smalle kavel (5,4m), een maximale investering van €187.000 kan worden gegarandeerd, waardoor zelfbouw beschikbaar wordt voor lagere inkomensgroepen (bruto jaarinkomen tot €36.500). De kosten voor ontwikkeling worden daarbij laag gehouden door verschillende catalogus woningen aan te bieden en de funderingswerkzaamheden gezamenlijk te organiseren door de grond per c.a. 7 kavels uit te geven. Dit zelfde concept is toegepast voor het programma ‘IbbA-Plus’ dat zicht richt op bruto inkomens tussen de €36.500 en €48.000. Net als bij IbbA geschied de bouw van de woningen hier gezamenlijk, maar is er geen speciale bouwcatalogus beschikbaar omdat de mogelijkheden groter zijn. De consequentie van zelfbouw op grote schaal is echter dat de gemeente in plaats van overleg met een aantal grote ontwikkelaars, nu opeens met honderden individuele, vaak onervaren, kopers afspraken moet maken. Om dit mogelijk te maken zijn er een aantal hulpmiddelen ontwikkeld, die communicatie met deze verschillende partijen moet vereenvoudigen. Zo is er een kavelwinkel opgericht waar geïnteresseerde informatie kunnen inwinnen over de type kavels en inzicht kunnen krijgen in het actuele grondaanbod. Ook word er per wijk een verkoopbrochure gemaakt die meer informatie verschaft over het stedenbouwkundig plan en de geplande voorzieningen. Om ook de ruimtelijke bepalingen op een duidelijke manier over te brengen aan het grote publiek, wordt er bij elke uitgegeven kavel een ‘kavelpaspoort’ opgesteld. Hierin staan zaken als de maximale bouwhoogte, het bouwoppervlak, de parkeeroplossing en de termijn waarbinnen het huis af moet zijn. Deze traditie van zelfbouw en de hulpmiddelen die hiervoor zijn ontwikkeld om het beleid en regelgeving eenvoudig te communiceren aan de toekomstige bewoners en om het ontwikkelingstraject te versnellen, kunnen ook ingezet worden voor de interactie met deze nieuwe groep van kleinere bouwers. Daarbij kan de tendens, van bewoners die meer zeggenschap willen over hun woning en de directe leefomgeving, worden gebruikt voor de ontwikkeling van nieuwe woongebieden. Dit vormt dan ook het belangrijkste uitgangspunt van deze studie.
Woningen gerealiseerd onder particulier opdrachtgeverschap
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
9
10 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Hoe ontwikkel ik een wijk met ‘kleine bouwers?’ Typologische studie Een voorbeeld van conventionele woningbouw
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
11
basis uitbreidingen
basic expensions
Horizontale groei basic expensions
basic expensions
horizontal growth horizontal growth
Verticale groei
horizontal growth
vertical growth vertical growth vertical growth 12 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Organische groei op lange termijn
nodig heeft, het starten van een commerciële
Het eerste deel van dit onderzoek gaat in op
activiteit op de begaande grond, het huisvesten
de vraag naar mogelijke stedenbouwkundige
van meerdere generaties binnen één pand, etc.
modellen die inspelen op de huidige woningbouwsituatie waarin voornamelijk
Door het toevoegen van dit soort typologieën
behoefde is aan eengezinswoningen in het
wordt de wijk niet alleen organische
lagere segment. Steeds vaker zijn kleine
ontwikkeld (zelfbouw), maar wordt groei
bouwers geïnteresseerd in het ontwikkelen van
en differentiatie op lange termijn mogelijk
deze woningen die afhankelijke van de vraag
gemaakt. Hierdoor wordt beter ingespeeld
en het risico in clusters van 7 tot 50 woningen
op de woonbehoefte van de toekomst, en
worden gerealiseerd. Het risico van deze
ontstaat een duurzamere en meer diverse wijk.
tendens is echter dat nieuwe wijken een zeer
De uitkomsten van deze typologische studie
eenzijdige woning voorraad zullen bevatten,
naar de uitbreiding van woningen zijn op de
waarbinnen beperkte mogelijkheden zijn voor
volgende pagina schematisch weergegeven en
bewoners om bij eventuele gezinsuitbreiding of
kunnen globaal worden onderscheiden in 3
veranderende woonbehoeftes, binnen de wijk
types: de basis uitbreiding, horizontale groei en
te verhuizen.
verticale groei.
In een optimale situatie kent een wijk echter
1. Basis Uitbreidingen
weinig doorloop, wat in veel gevallen een
Bij de basisuitbreidingen is uitgegaan van
versterkende invloed heeft op de sociale
een eengezinswoning met een –volgens
cohesie van de buurt. De benadering die in dit
bouwbesluit verplichte – berging (5m2)
deel van de studie is gekozen streeft daarom
op een kleine kavel. Kijkende naar de
naar de creatie van een divers straatbeeld door
aanpassingsmogelijkheden binnen deze
bewoners op lange termijn de mogelijkheid
grenzen zijn er diverse ruimtelijke keuzes te
te bieden hun woningen aan te passen aan de
maken. Door het huis bijvoorbeeld enkele
wensen van dat moment. De ontwikkeling van
meters terug te zetten van de rooilijn, word
nieuwe woningen kan op deze manier, conform
een voortuin gecreëerd waarin meerdere
de huidige marktvraag geschieden, waarbij
uitbreidingen mogelijk zijn, zoals een grotere
de initiële investeringskosten laag blijven.
entree of veranda. Op termijn kan dit leiden tot
Wanneer de woonwensen van bewoners of het
een meer divers straatbeeld. Aan de achterkant
gebruik van de woning veranderd kan deze
van het huis bestaat er de mogelijkheid om de
relatief makkelijk worden aangepast. Hierbij
woonkamer uit te breiden, het leefgedeelte van
kan gedacht worden aan een vergrootte ruimte
een extra speelkamer te voorzien, een carport
behoefde door geinsuitbreiding, het uitoefenen
te bouwen, of de schuur uit te breiden tot
van een hobby die een specifieke ruimte
hobby ruimte.
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
13
2. Horizontale groei Bij horizontale uitbreiding kan gedacht worden aan de vrijheid om de achtertuin van het huis vol te bouwen. Dit kan een ruimte zijn voor huisdieren, een ‘hobbyschuur’ of bijvoorbeeld de opslag voor een camper. De tuin wordt hiermee een verlengde van de woningen. Doordat de uitbreiding op deze manier voornamelijk in de tuin plaatsvindt kan het algehele straatbeeld worden behouden. Een andere mogelijke optie is het experimenteren met een huis op palen (‘piloten’). De ruimte onder de woning zou in dit geval in de eerste jaren als carport kunnen worden gebruikt. Naarmate er meer ruimtebehoefte ontstaat, kan deze worden verbouwd tot extra woonruimte.
Een schuurtje als uitbreiding van de woning. Bron: Beatrixschool
14 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
3. Verticale Groei Verticale groei kan mogelijk worden gemaakt door bij het bouwen van een huis en de berekening van de fundering, rekening te houden met een extra verdieping, die in de loop van tijd kan worden toegevoegd aan de woning. Indien gecombineerd met specifieke regelgeving worden hierdoor de mogelijkheden in gebruik aanzienlijk vergoot. Zo kan de woning bij gezinsuitbreiding in verticale richting worden uitgebreid en wordt het ook mogelijk om met meerdere generaties een woning te delen. Opa en oma zouden bijvoorbeeld intrek kunnen nemen op de begaande grond terwijl de kinderen en kleinkinderen op de bovenste verdiepingen kunnen wonen. Door het mogelijk te maken de bovenste en onderste verdiepingen van elkaar te scheiden is deze typologie ook erg interessant voor thuiswerkende zelfstandige, voor een kleine winkel, of andere commerciĂŤle functie waarbij een scheiding tussen werk- en woonruimte gewenst is. De ruimtelijke implicatie van dit concept, is de toevoeging van een extra ingang, door bijvoorbeeld tijdens de bouw al een trap aan de buitenzijde te plaatsen. In het begin biedt deze toegang tot de ruimte bovenop de woning zodat deze gebruikt kan worden als dakterras, in een later stadium kan deze worden gebruikt als de entree voor de bovenste Verticale woninguitbreiding in India
woning.
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
15
Combinatie van verschillende woontypologieën binnen een veld
Eenheid in verscheidenheid
combinaties is weergegeven in de volgende
niet verkocht wordt- een geschikte afmeting
Behalve het onderzoeken van verschillende
tekeningen. De eerste afbeelding (hierboven)
heeft om te worden opgesplitst in twee IbbA
modellen voor organische groei op lange
laat zien hoe binnen een stedenbouwkundig
kavels.
termijn, is er ook gekeken naar de mogelijke
blok meerdere varianten van de
combinatie van verschillende woontypologieën
groeiwoningen kunnen worden gecombineerd
In de rechter tekeningen zijn drie verschillen
binnen een veld. Door een diversiteit aan
in clusters van ongeveer zeven eenheden.
modellen afgebeeld die elk een bepaalde
woningen (al dan niet in hetzelfde segment)
De kosten blijven hierdoor laag, terwijl er
vorm van diversiteit op plotniveau weergeven.
te combineren ontstaat ook in de eerste jaren,
nog steeds een zekere mate van diversiteit op
Zo gaat de bovenste optie uit van een
na oplevering een zekere mate van variatie
straatniveau wordt gegenereerd. Dit zal in
stedenbouwkundig blok met dezelfde
in het straatbeeld. De huidige situatie waarin
de loop van tijd toenemen, naarmate meer
perceel-maat. Door rijtjeshuizen van
de markt vraagt om de ontwikkeling van
bewoners de woning aanpassen aan hun eigen
dezelfde ontwikkelaar te combineren met
woningen in kleinere clusters, komt hierbij
wensen.
IbbA-woningen ontstaat variatie in het blok
goed van pas. Daarbij kan variatie op veld-
ondanks een geringe diversiteit aan woningen.
of straatniveau ook worden verwezenlijkt
Een andere mogelijkheid om diversiteit de
De tweede optie laat zien hoe dezelfde
wanneer het huurwoningen betreft, of bij
creëren is het flexibel uitgeven van de kavels.
perceelmaat als in optie 1, gecombineerd
een combinatie van koop en huur, terwijl de
Door bijvoorbeeld twee naast elkaar gelegen
kunnen worden tot ruimere kavels voor
groeiwoningen vooral geschikt zijn voor de
kavels te kopen wordt het mogelijk hier een
particulieren. In de onderste optie is een
koopmarkt.
wat groter, net vrijstaande woning op te
combinatie te zien tussen eengezinswoningen
bouwen. In eerste instantie kan er een grote
van kleine ontwikkelaars en de ruimere kavels
kavel worden aangeboden, die –indien deze
voor grotere particuliere woningen.
Een selectie van mogelijke typologische
16 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
arcelling
rivate opers-interest
Diversiteit in het blok door een combinatie van eengezinswoningen ontwikkeld door kleine bouwers en IbbA-kavels
Option 1 Basic ‘straight-forward’ parcelling
Option 2 Same ‘plot’ grid, comb commissioning & smal
Diversiteit in het blok door een combinatie van eengezinswoningen en dubbele IbbA kavels voor de ontwikkeling van grotere woningen
Option 2 Same ‘plot’ grid, combining private commissioning & small developers-interest
Option 3 Same ‘plot’ grid, c commissioning &
Diversiteit in het blok door een combinatie van eengezinswoningen en grote kavels
Option 3 Same ‘plot’ grid, combining private commissioning & small developers-interest
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
17
Een informele achterkant met ruimte voor initiatieven van de bewoners
De huidige bergingen zorgen vaak voor een anoniem en onaantrekkelijk straatbeeld
18 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Combinatie van woningen met tuin, en zonder tuin, gecombineerd binnen een veld.
Informele achterkant
zijn duiven houden, of kunnen ze omgebouwd
kunnen dan een grotere afmeting hebben
Het huidige bouwbesluit verplicht de
worden een kleine gebedsruimte of een
met een tuin. Binnen een stedenbouwkundig
aanwezigheid van een berging (5m2) voor
‘jeugdhonk’.
blok kunnen deze twee groepen worden
alle nieuwbouwwoningen. In veel gevallen
samengebracht. Mensen met een tuin
wordt dit gezien als een doorn in het oog
Tuin of geen tuin
wens krijgen de ruimte om hun ‘groene
voor architecten en planners. Dit komt echter
Voor sommige mensen is een tuin
vingers’ optimaal te ontwikkelen en mensen
vaak door de manier waarop deze bergingen
doorslaggevend bij de aanschaf van een
zonder tuin hebben nog steeds uitzicht op
worden uitgevoerd -aan de achterzijde van
woning. Almere heeft echter een grote
een tuinrijke omgeving. Daarbij kunnen
de tuin. Deze vaak losstaande bouwwerken
hoeveelheid openbaar groen –en dat is niet
de bergingen van deze bewoners worden
kunnen echter ook gezien worden als kans
anders in AlmerePoort – dat voor sommige
combineert waardoor informele pleintjes
om bewoners van het bouwblok op informele
mensen een tuin minder belangrijk zal zijn.
ontstaan aan de binnenkant van het blok.
wijze bij elkaar te brengen, door uit te gaan van
Voor hen die liever een zo laag mogelijke
de creativiteit van de bewoners. Hiervoor zou
grondprijs of een zo groot mogelijk huis
het mogelijk moeten zijn om deze ‘schuurtjes’
met dakterras zouden willen, kunnen kavels
niet alleen als opslagruimte te gebruiken, maar
worden uitgegeven die net groot genoeg
echt als gebruiksruimte voor hobby’s of andere
zijn voor een woning of kavels die helemaal
activiteiten. Zo kan een duivenmelker daar
vol mogen worden gebouwd. Andere kavels
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
19
20 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Hoe verweef ik bouwvlakken in een park? stedenbouwkundige studie Cascadepark Oost Huidige situatie Cascadepark-Oost
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
21
Een duurzaam stadspark
de bestemming zal worden gewijzigd naar
door een dijk omsloten– velden, gesitueerd in
Het Cascadepark is het centrale park van
wonen. Het park is echter aangelegd naar
een groots, anoniem, openbaar parkgebied.
Almere Poort, dat als een groene slinger door
oorspronkelijke ontwerp dat uitging van
het nieuwe stadsdeel is gepland en Pampushout
kantoren in het groen. Integraal onderdeel
In de hier volgende pagina’s wordt een
aan de westzijde, moet verbinden met de
hiervan is de aanleg van een terp waarbinnen
overzicht gegeven van verschillende
Ecozone ten noordoosten van het gebied.
parkeren moest worden opgenomen, zodat
stedenbouwkundige modellen voor de
Uitgangspunt is een duurzame ontwikkeling
de auto’s aan het zicht zouden worden
ontwikkeling van deze velden. De drie meest
van het park in zowel ecologische, sociale als
onttrokken. De eerste fase van deze terp is
uiteenlopende en interessante varianten
economische zin. Het park is ongeveer 100
al aangelegd in de vorm van brede heuvels
zijn vervolgens verder uitgewerkt met
meter breed en heeft een ruime opzet waarin
rond de bouwvelden, waardoor de uitgeefbare
ruimtelijke impressies. Voor het uiteindelijke
verschillende activiteiten zijn opgenomen.
grond is afgesloten van het park. Nu de functie
stedenbouwkundige ontwerp is het uiteraard
Deze variëren van een kinderboerderij,
van de velden veranderd en de ontwikkeling
mogelijk om de verschillende varianten te
picknickweide of natuurspeeltuin tot een
hiervan waarschijnlijk kleinschaliger zal
combineren om zo tot de meest gewenste optie
paviljoen, woningen en kantoorruimte.
plaatvinden, rijst de vraag naar een nieuw
te komen.
stedenbouwkundig ontwerp voor de drie – Het westelijke deel van het park is nu volop in ontwikkeling en zal worden ingericht met voornamelijk recreatie- en sportvoorzieningen. In het oostelijke deel zijn de bomen ook al geplant en bevinden zich op dit moment twee onderwijsinstellingen: het Groenhorst college en de Internationale School Almere. Het overige terrein van Cascadepark -Oost zou aanvankelijk worden ingericht als werklocatie in een campusachtige settingen met kantoren in een doorlopend parklandschap. Dit gecombineerd met woningen langs de randen en de aanwezige onderwijsinstellingen, zou moeten lijden tot een levendig en veilig groengebied. De kantorenmarkt is echter erg slecht, en partijen, geïnteresseerd in de ontwikkeling van de uitgeefbare bouwvlakken hebben zich teruggetrokken. Deze situatie was reden om de ontwikkelingsstrategie voor de drie bouwvelden in het park te heroverwegen, wat hoogstwaarschijnlijk zal betekenen dat Verkennende schets naar de ontwikkeling van Cascadepark
22 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Uitgeefbare velden in Cascadepark-Oost in relatie tot de omliggende plangebieden. Bron: Gemeente Almere
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
23
24 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Situatie van het plangebied Cascadepark-Oost op maandag 25 februari 2013
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
25
Door de bijzondere ligging in het park
een verscheidenheid aan woning typologieĂŤn,
en de reeds aangelegde heuvels, zijn er tal
of juist de creatie van een bepaalde eenheid en
van mogelijkheden om de beschikbare
samenhang.
bouwvlakken te ontwikkelend. Zoals hierboven weergegeven is er in zowel typologisch als in
Voor deze studie zijn er uit bovenstaande
ruimtelijk zin, een grote hoeveelheid verschil-
concepttekeningen drie uiteenlopende
lende varianten te bedenken. Zo kunnen alle
varianten geselecteerd op basis van oriĂŤntatie
woningen aan de rand worden ontwikkeld,
van de bebouwing, typologie en aantrekke-
waardoor binnenin een grote collectieve ruime
ingkracht van het gereerde woonklimaat.
ontstaat, of kan juist het hele terrein worden
Deze worden op de komende pagina’s verder
verkaveld, waardoor een veel dichter bebouwd
toegelicht.
gebied ontstaat. Ook kan er worden ingezet op
26 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
27
Concept 1: waterparadijs Deze variant speelt in op de omsloten ruimte
is voor vele aantrekkelijke en waarschijnlijk
waterplanten en wateropslag kunnen worden
die is ontstaan door de reeds aangelegde brede
goed verkoopbaar, bovendien kan deze plek
gecombineerd met een aantrekkelijk woonk-
heuvels. De hierdoor ontstane morfologische
zich onderscheiden als woongebied met eigen
limaat, dat streeft met de ambitie voor zowel
kwaliteit van de verdiepte ruimte binnen
identiteit binnen de grotere groenstructuur van
het cascadepark als met de Almere Principles.
opstaande randen inspireerde tot een zeer
het park. Het microklimaat dat in deze variant
Om dit te realiseren is echter een relatief grote
directe benadering van de opgave waarbij
word voorgesteld, wordt versterkt door een
voorinvestering nodig gezien collectieve voor-
het bad wordt gebruikt als metafoor. Door
netwerk van woningen, die verbonden door
zieningen zoals het vlondernetwerk moeten
de binnenruimte te vullen met water ontstaat
vlonders, vrij op het water staan.
worden aangelegd, voordat de woningen
een uniek woonklimaat dat inspeelt op de
kunnen worden ontwikkeld. Ook zal het
duurzame uitgangspunten van het Cascadepark
Dit concept kan leiden tot een integraal ont-
praktisch gezien lastig zijn om deze woningen
en een specifieke woonkwaliteit toevoegt aan
werp waarin concrete duurzame en ecologische
te laten ontwikkelen via zelfbouw, waardoor dit
Almere poort als geheel. Wonen op het water
aspecten zoals helofytenfilters, inheemse
plan het meest haalbaar is bij interesse van ĂŠĂŠn investeerder. De hier gepresenteerde ontwerpschets gaat uit van 30 woningen, verspreid over het waterbassin in clusters van 2 tot 5. Parkeren bij de woning is uiteraard niet mogelijk waardoor parkeerplaatsen zullen moeten worden aangelegd aan de randen van het park. Verder zullen de vlonders dusdanig gedimensioneerd moeten worden, dat deze toegankelijk zijn voor hulpdiensten.
Bovenaanzicht concept 1: Waterparadijs
28 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Ruimtelijke impressie en doorsnede van concept 1: Waterparadijs
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
29
30 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Sfeerimpressie concept 1: Waterparadijs
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
31
concept 2: Dijk wonen Voor het tweede concept heeft de bestaande
Cascadepark optimaal worden benut, door
collectieve ruimte gecreëerd, dat slechts deels
groene heuvel geïnspireerd tot een relatief
uitzicht te bieden op zowel de openbare groene
toegankelijk is. Deze ruimte is vormgegeven
klassieke interpretatie van de dijk en de
ruimte van het park als het meer besloten
als duinlandschap dat een relatie legt met
typologie van de dijkwoning. Dit type woning
binnen gebied. Daarbij hebben de woningen
de ontwikkelingen van Almere Duin en
heeft een tweezijdige oriëntatie en is toeganke-
hun ingang aan het park wat leidt tot een
de daaraan gekoppelde profilering van
lijk vanaf zowel de dijk als vanaf het lager
verhoogde sociale controle in het nu nog
Almere-Poort als ‘Strandstad van de Randstad’.
gelegen gebied, waardoor het een sterke relatie
anonieme groengebied.
heeft met de omgeving.
Door de heldere woningtypologie in dit De binnenruimte kan vervolgens op vele
plan en de relatief kleine voorinvestering die
Door de woning te integreren in de dijk
manieren worden ingericht, waarbij zowel
nodig is om dit te realiseren, is deze variant
ontstaat een unieke woonkwaliteit waarbij
groen als woningen tot de mogelijkheden
geschikter om per kavel (of per serie kavels)
de situering van de velden binnen het
behoren. In deze schets is een intieme
uit te geven en te ontwikkelen via zelfbouw. In de hier gepresenteerde uitwerking zijn 23 woningen getekend waarbij de hoeken zijn vrijgehouden om uitzicht vanaf de dijk op de binnenruimte mogelijk te maken. Daarbij worden de woningen omsloten via de buitenzijde met een voetgangers pad. Dit betekend dat parkeren ook in deze variant moet plaatsvinden aan de randen van het park.
Bovenaanzicht concept 2: Dijk wonen
32 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Ruimtelijke impressie en doorsnede van concept 2: Dijk wonen
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
33
34 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Sfeerimpressie concept 2: Dijk wonen
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
35
Concept 3: de vestingstad Het derde concept speelt in op de verdiepte
De verdiepte ruimte wordt hierbij opgedeeld
In dit plan zijn 45 grondgebonden woningen
afgesloten ruimte die is ontstaan door de reeds
in kleine kavels die worden uitgegeven onder
gerealiseerd, met een kleine tuin om de
aangelegde heuvels rondom de uitgeefbare
particulier opdrachtgeverschap. De beperkte
woning.
velden. Deze geĂŻsoleerde binnenruimte heeft
kavelmaat en de grote variatie aan kavelvormen
de potentie om ontwikkeld te worden volgens
daagt uit tot een grote verscheidenheid aan
Gezien de hoge dichtheid en de schaarse
een kleinschalig, introvert stedenbouwkundig
woningen, waardoor het gebied een identiteit
hoeveelheid openbare ruimte zal ook in deze
plan, met een sterke identiteit. De brede hoge
zal krijgen die vergelijkbaar is met die van
variant het grootste deel van het parkeren
dijk in combinatie met het relatief kleine
een dorp. Dit wordt versterkt door de dijk
moeten worden opgelost aan de randen van
bebouwbare oppervlak in een groot groen
op 3 plaatsen door te snijden als poorten tot
het park. Wel zijn alle woningen per auto te
gebied inspireerde tot een stedenbouwkundig
het gebied die samenkomen op een kleine
bereiken.
model dat gebaseerd is op een vestingstad als
openbare ruimte in het midden van ‘de enclave’.
Bourtange.
Bovenaanzicht concept 3: De Vestingstad
36 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Ruimtelijke impressie en doorsnede van concept 3: De Vestingstad
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
37
38 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Sfeerimpressie concept 3: De Vestingstad
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
39
40 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Hoe begint een wijk? ontwikkeingsstrategie Middenkant Luchtfoto Almere Poort. Bron: Gemeente Almere
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
41
Middenkant
op de Hogering, waardoor ook de rest van
lende locaties in Almere of zelfs elders in het
Dit deel van de studie gaat in op de ontwikkel-
Almere goed bereikbaar is. Ook ligt er een
land. De hieruit voortgekomen resultaten zijn
ing van het plangebied Middenkant – een zone
bushalte in het gebied en ligt het op 10
meer onderzoekend, geven antwoorden, maar
van ongeveer 9 hectare groot, aan de oostzijde
minuten loopafstand van het treinstation.
roepen ook weer nieuwe vragen op.
van Almere Poort. Deze projectlocatie was
Daarbij verbinden verschillende fietsroutes
aanvankelijk gepland als gemengd bedrijven-
Middenkant met zowel de groene gebieden ten
Pionieren in het niets
terrein, met kleine tot middelgrote kavels,
westen van Almere-Poort als met de winkels in
Tijdens het locatie bezoek werd extra duidelijk
variërend van 400 tot 2.500m². Daarbinnen
Almere Stad.
hoe groot en anoniem het terrein is waar uiteindelijk het woongebied Middenkant
zou ruimte worden vrijgemaakt voor de realisatie van woon-werk eenheden. Ook deze
Of Middenkant daadwerkelijk als woonlocatie
moet verrijzen. Een van de vragen die hierbij
plannen hebben echter te leiden onder de
zal worden ontwikkeld en wat het daarbij
opkwam was: hoe dit gebied een thuis te
slechte kantorenmarkt, waardoor -net als voor
passende ambitieniveau zal zijn, is echter nog
laten zijn voor de eerste bewoners. Waar het
de uitgeefbare vlakken in het Cascadepark- een
niet duidelijk. De gekozen aanpak is daarom
wonen in een grote zandvlakte bij klassieke
kans bestaat dat het gebied wordt ontwikkeld
van een iets andere aard, en bood ruimte
stedelijke ontwikkeling enigszins wordt
als woonlocatie.
om de locatie te gebruiken als testgebied
beperkt door de schaal en snelheid waarmee
voor verschillende concepten en ideeën, die
wordt gebouwd, kan het bij zelfbouw of bij
Middenkant is door zijn bijzondere ligging,
gedurende de ontwerpstudio zijn opgekomen.
ontwikkeling door kleine bouwers voorkomen
met aan de zuidzijde het Cascadepark en de
De hierna gepresenteerde tekeningen, schetsen
dat slechts een beperkte groep woning wordt
Eco-zone ten noorden van het gebied, een
en modellen moeten dan ook geïnterpreteerd
ontwikkeld, terwijl er in de omgeving nog
zeer geschikte en aantrekkelijke woonlocatie.
worden als eerste aanzet tot de ontwikkeling
niets gebeurd. Deze situatie was al eerder te
Daarbij is het gebied goed bereikbaar via
van het gebied, waarbij is nagedacht over
zien in andere delen van Almere-Poort, maar
verschillende vormen van vervoer. Zo bieden
verschillende schaalniveaus. Deze zijn in
duurde vaak voor een relatief korte periode. Er
de Elementendreef en de Castorstraat een
sommige gevallen locatie specifiek en meer op
moet – gezien de huidige markt en de snelheid
snelle autoverbinding met andere delen
het ontwerp gericht terwijl andere strategischer
waarmee de grond verkocht wordt – bij de
van Almere-Poort en is het aangesloten
zijn en kunnen worden ingezet op verschil-
ontwikkeling van Middenkant echter rekening
42 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Huidige situatie Almere Poort Oost. Bron: Onbekend
De eerste inwoners van Almere. Bron: Stadsarchief Almere
worden gehouden met ontwikkeling over
kozen naar Almere te verhuizen en de stad
zekere kwaliteit van wonen worden geboden
aanzienlijk langere termijn.
vanuit het niets op te bouwen, is inspirerend
die het aantrekkelijk maakt, om ook in de
en het (opnieuw) aantrekken van ‘pioniers’
huidige situatie waarin het gebied verkeerd, te
Het creëren van een nieuwe woonomgeving
zou een sterke basis kunnen vormen voor
willen bouwen aan een nieuwe wijk? En hoe is
in een grote open vlakte doet denken aan de
de ontwikkeling van een nieuwe wijk als
dit te combineren met de markt voor relatief
eerste bewoners die naar Almere kwamen en
Middenkant.
goedkope woningen en kleine kavels, zoals
moesten ‘pionieren in het niets’. De mentaliteit van deze pioniers, die er vaak bewust voor
worden uitgegeven onder het programma IbbA Maar hoe kan er aan deze eerste bewoners een
(Plus)?
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
43
De dorpskern van Sliedrecht: Een typish voorbeeld van een Brink
Hoe een wijk begint...
en ruimtelijke kwaliteit van de brink kan op
Een van de suggesties om in deze grote open
deze manier helpen bij het aantrekken van de
vlakte voor de eerste bewoners een aantrekke-
eerste bewoners. Geplande openbare gebouwen
lijke woonklimaat de creĂŤren waarbinnen
en functies als een school, buurthuis of
kleinschalige ontwikkeling mogelijk is, is
kinderdagverblijf kunnen aan de brink worden
geĂŻnspireerd op de ontstaansgeschiedenis van
gesitueerd, wat direct een zekere levendigheid
dropen. Hierbij is het concept van de Brink
naar het gebied brengt. Vanuit deze kern kan
gebruikt, als kleine openbare ruimte die nu
de buurt uiteindelijk groeien, waarbij de dorpse
vaak dienst doet als dorpsplein, en wordt
identiteit bij verdere ontwikkeling kan worden
gebruikt voor verschillende activiteiten zoals
doorzet. Op deze manier wordt zowel in het
een markt of het dorpsfeest. De bebouwing
begin van de ontwikkeling als het uiteindelijke
hier omheen is meestal een mix van verschil-
stedenbouwkundige plan een aantrekkelijk en
lende functies als een school, kerk, winkeltjes
onderscheidend woonklimaat gerealiseerd.
of kleinschalige horeca. Dit model van de brink kan gebruikt worden voor de ontwikkeling van Middenkant, waarbij de fasering zo wordt georganiseerd dat de eerste bebouwing rondom een kleine openbare ruimte wordt ontwikkeld. De geborgenheid
44 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Studie naar de vertaling van de klassieke brink (boven) naar een moderne variant (onder)
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
45
Studie naar de inpassing van het brink concept in plangebied Middenkant
Middenkant als Brinkdorp
ische karakter van het plan versterkt.
De afbeeldingen hierboven tonen een eerste
te ontwikkelen woningen in het gebied. Daarbij zijn er in het plan nog enkele vrije plekken
opzet voor de ontwikkeling van het gehele ter-
In deze stedenbouwkundige schets is voor
overgelaten die over langere termijn ontwik-
rein. Het concept van de brink is hier aan beide
de oefening uitgegaan van enkel IbbA en
keld kunnen worden, als onderscheidende
zijden van de busbaan toegepast waardoor twee
IbbA-Plus kavels die zowel kunnen uitgegeven
architectonische elementen in de wijk. Het
centrale punten in de wijk worden gecreĂŤerd.
voor zelfbouw als in clusters aan kleine bou-
beperkte aantal van deze kavels, en de spreid-
Rond deze plekken kunnen de eerste woningen
wers. In de rechter tekening is de verkaveling
ing over het gebied maakt het zowel financieel
worden ontwikkeld, waarna de bebouwing zich
verder uitgewerkt om een idee te krijgen van
als ruimtelijk mogelijk om met de ontwikkeling
op termijn kan uitspreiden tot de grenzen van
de mogelijke hoeveelheid woningen. Hier zij
van deze kavels te wachten tot de juiste partij
het gebied. Door het stratenpatroon enigszins
ongeveer 650 kavels getekend wat ondanks de
zich aandient.
versprongen aan te leggen ontstaat een speels
schematische opzet met enkel grondgebonden
karakter, wat de dorpse identiteit en het organ-
woningen een realistische indicatie geeft van de
46 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Bij verdere uitwerking van dit concept zijn er
Verkaveling van de bouwblokken. (ongeveer 650 kavels)
bepaalde plekken die dan wel door hun com-
Een moeilijk punt dat goed ontworpen moet
plexiteit, dan wel door de bijzondere ligging,
worden is daarentegen het gebied rondom de
extra aandacht behoeven. Dit zijn bijvoorbeeld
T-splitsing van de busbaan. Wellicht kan deze
de gebieden die grenzen aan het Cascadepark
– mist goed vormgegeven- functioneren als
en de Eco-zone, waar de groene kwaliteit de
derde brink om zo het driehoekige afgesplitste
potentie biedt om hier andere typologie te
gebied aan het spoor, te verbinden met de rest
ontwikkelen. Daarbij kan gedacht worden aan
van Middenkant.
kavels voor woningen in het hogere segment, met een bijzondere identiteit als houten woningen, een lange tuin grenzend aan het water langs de Eco-zone, of de aanlegplaats voor een boot langs het water aan het Cascadepark.
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
47
urban nature
door het groen en blauw nog directer met de
handen heeft: de vormgeving van de openbare
Een van de aantrekkingskrachten die Almere
woonomgeving te verweven, waardoor een
ruimte. Hierdoor kan een onderscheidend
heeft op zowel zijn huidige als toekomstige
sterke relatie ontstaat tussen de woningen
woonklimaat worden ontwikkelen dat
inwoners, is de grote hoeveelheid aan natuur
en de natuur daar omheen. Het inzetten op
verschillende doel- en inkomensgroepen van
en recreatiemogelijkheden. Vanaf de meeste
groene en blauwe structuren speelt ook in op
buiten Almere kan aantrekken, wat ten goede
woonwijken ligt een groengebied op minder
de ontwikkeling dat er onder de meeste kleine
komt aan de diversiteit in de wijk.
dan 10 minuten fietsen en ook het uitgebreide
bouwers en particuliere investeerders weinig
waternetwerk zorgt voor aantrekkelijke woon-
middelen beschikbaar zijn om interessante
en recreatiegebieden.
woning typologieĂŤn te ontwikkelen. Om toch een interessante woonwijk te creĂŤren kan
Voor de ontwikkeling van Middenkant
de gemeente daarom inzetten op een van de
kunnen deze kwaliteiten worden ingezet
meest belangrijke middelen die ze nog in
Waterrecreatie op het Weerwater. Bron: sec-survivals, Almere
48 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Stedenwijk strand. Bron: Gemeente Almere
Wonen in het groen - De Buitenkans in Almere Buiten. Bron: onbekend
Wonen in het groen - verandawoningen in Almere Buiten. Bron: Onix
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
49
Studie naar de inpassing van groene en blauwe structuren in plangebied Middenkant
Natuurrijk wonen in Middenkant
Het groengebied bestaat in bovenstaande
van enkel grondgebonden woningen in
Een eerste opzet voor de ontwikkeling van
stedenbouwkundige schets voornamelijk
de groene zone, het grootste deel hiervan
Middekant op basis van groene en blauwe
uit relatief grootschalige woonblokken in
zijn IbbA kavels. Uiteraard heeft deze
structureren is hierboven weergegeven. Hierbij
een grote groene ruimte, zonder duidelijke
natuurrijke omgeving echter de potentie
is uitgegaan van twee duidelijk onderscheiden
oriëntatie. Met oog op de veiligheid en de
tot de ontwikkeling van meer interessante
woonwerelden, met een sterke groene
kosten voor beheer vraagt dit om een zeer
typologieën en grotere kavels. Inspiratie
identiteit ten westen van de busbaan en de
goede uitwerking van de openbare ruimte,
hiervoor kan gehaald worden uit bijvoorbeeld
introductie van grootschalige waterstructuren
waarbij bepaalde zones wellicht in collectief
de projecten ‘De Buitenkans’ en de ‘veranda
aan de oostzijde. In combinatie met het
beheer, door de bewoners kunnen worden
woningen’ van architectenbureau Onix, in de
Cascadepark kan dit zorgen voor een divers en
onderhouden. Hiervoor moeten echter enkele
Stripheldenbuurt in Almere Buiten.
onderscheidend woongebied met verschillende
praktische zaken ook goed geregeld worden.
vormen van natuur en recreatie.
Voor deze studie is net als bij de uitwerking
Het oostelijke deel is vormgegeven als
van Middenkant als Brinkdorp, uitgegaan
waterrijke omgeving waarin kleine eilandjes
50 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
Verkaveling van de bouwblokken. (ongeveer 475 kavels)
zijn gecreëerd die als soort van ‘cul de sac’ worden omsloten. Aan de achterzijde liggen de woningen direct aan het water, en is er ruimte voor de aanlegplaats van een bootje. De kavels op de eilanden zijn hier van een groter formaat en gericht op een hoger segment, terwijl de woningen aan de randen van het water, kunnen worden uitgevoerd als IbbA en IbbA-Plus woningen. In bovenstaande tekening zijn ongeveer 475 kavels getekend. Een minder weidse opzet maakt echter een hogere dichtheid mogelijk, zonder verlies van de groen/blauwe kwaliteit. Ruimtelijke impressie van de eilanden
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
51
DIY openbare ruimte in Almere almere biedt een hoge kwaliteit van leven voor alle bewoners. krijgen om te weten hoe u interessante openbare ruimte en atmosfeer mogelijkheden Develope! Com naar de pioniers voor het ervaren van voorstellen uw eigen buurt open ruimte!
Via internet kunnen de bewoners invloed uitoefenen op de vormgeving van de openbare ruimte
Ontwikkelingsstrategie openbare ruimte Tot slot is er tijdens de ontwerpstudio
instantie als grasveldjes of kleine pleintjes
ook nagedacht over een strategie voor de
worden vormgegeven, waarbij een relatieve
ontwikkeling van de openbare ruimte. Hierbij
lage investering nodig is.
is net als bij de typologische studie, ingespeeld op de tendens dat steeds meer bewoners
Een belangrijk hulpmiddel hiervoor kan
invloed willen op de vormgeving van hun
relatief eenvoudig geïntroduceerd worden door
directe woonomgeving. Door ruimte te creëren
aan de website ‘ikbouwmijnhuisinalmere’ een
voor initiatieven uit de wijk, is de verwachting
functie toe te voegen voor de vormgeving van
dat een sterkere betrokkenheid ontstaat
de openbare ruimte. Hier zouden bewoners
tussen de bewoners en hun openbare ruimte.
met een speciale inlogcode dan kunnen
Dit heeft niet alleen op sociaal gebied een
stemmen voor het pleintje bij hun in de buurt.
positieve uitwerking, maar kan ook worden
Dit zou gedaan kunnen worden in de vorm van
gebruikt voor het beheer van de openbare
een ‘Poll’, waarbij een bepaald percentage van
ruimte. Daarbij kunnen de uitgaven die de
de bewoners moet hebben gestemd, of door
gemeente doet voor de aanleg van dit type
middel van meerdere stemrondes. Hier zou
voorzieningen, strategischer worden inzet,
zelfs een ‘crowdfunding’ functie aan kunnen
waarbij direct kan worden ingespeeld op de
worden gekoppeld, waarbij bijvoorbeeld
wensen van de bewoners.
de helft van de kosten voor de aanleg van moeten worden opgehaald. Een andere optie
Om dit te faciliteren stellen wij voor om in
die mogelijk is bij ontwikkeling met kleine
het stedenbouwkundig plan plekken aan te
bouwers is een korting op de kavels, onder
wijzen waarvoor bewoners zelf een initiatief
voorwaarde dat er een investering wordt
kunnen verzinnen of kunnen kiezen uit een
gedaan in de openbare ruimte.
catalogus. Deze plekken kunnen in eerste
52 ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
une park
ower bed une park
une park
ower bed Sketchpad
ower bed Sketchpad
Urban farming Stadslandbouw
Exchange market+BBQ
field UrbanSoccer farming
Playground Exchange market+BBQ
Urban farming
Exchange market+BBQ
BBq plek
Stage+podium Openluchtpodium
Extreme sport park Stage+podium
?
Stage+podium
Soccer Bunnyfield hill Voetbalveld
Sand pool Playground Speelplaats
Propose Skatepark your own! Extreme sport park
Soccer field
Playground
Extreme sport park
Bunny hill
Sand pool
Propose your own!
? ?
Sketchpad
Bunny hill Kunst
Sand pool Zandbak
Propose your own! Doe zelf een voorstel!
Verschillende keuzemogelijkheden voor de programmering van de openbare ruimte. Bewoners kunnen zelf ook een initiatief aandragen.
ontwerpstudie Almere Poort Oost: Cascadepark Oost & Middenkant
53