MARENUTHAUGpåSamlaget
Derdetfinstfuglar.FrådanskvedIngvildHolvik.Roman2020,2021
Einlykkelegslutt.FrådanskvedIngvildHolvik.Roman2021,2022 Ogsånnbleidet. FrådanskvedIngvildHolvik.Roman2022,2023 11%. FrådanskvedIngvildHolvik.Roman2023,2024
MarenUthaug
88%
Roman
FrådanskvedIngvildHolvik
Samlaget
Oslo2025
Originaltittel: 88%
Copyright©MarenUthaug2024
PublisertetteravtalemedCopenhagenLiteraryAgencyApS, København
Norskutgåve©DetNorskeSamlaget2025 www.samlaget.no
Omslag:EgilHaraldsen| exildesign
Framsidebilete:Jean-JaquesLequeu| Iltirelalangue |1790-1810
Førtrykk:Type-itAS,Trondheim Skrift:10,6/14,6pkt.Sabon Papir:70gHolmenBookCream2.0
Trykkeri:ScandBookAB,Falun PrintedinSweden
ISBN978-82-340-1530-4
Dennebokaertryktpåmiljøvennlegpapir.
Materialetidenneutgivingaervernaetteråndsverklova.Deter derforikkjetillateåkopiere,avfotografereellerpåandremåtar giattelleroverføreheileellerdelaravinnhaldetiutgivingautan atdeterheimlailovellerfølgjeravavtalemedKopinor.
Deterforbodeåbrukeheileellerdelaravutgivingasom inndataellertreningskorpusigenerativemodellarsomkan skapetekst,bilete,film,lydellerandretyparinnhaldoguttrykk, utansærskildavtalemedrettshavarane.
Brukavmaterialefråutgivingaistridmedlovelleravtalekan føretilinndraging,erstatningsansvarogstraffiformavbøter ellerfengsel.
INGA
«EingjersomIngaseier»,safolk.Dethaddedeiretti. Ingavisstealltidbest.Sånnhaddedetvoresålengeho kunnehugse.
«Hokanlukteomdulyg»,sadeiogså.
«Overaltderdetfinstmenneske,stinkardet»,svarte honårfolkspurdeomdetvarsant.
Hohaddeikkjefastbuplass.Reistemedårstidene, medmagekjensla,mednaudsynet.Alltidisledenmed deitoreinsdyraspentefor.Meiarpåsnøen.Hjulpå annaføre.Luftiulendtterreng.
Hohaddeikkjestoroppakning.Nårdensvarte kuftatrongeinreins,skiftahotildenhohaddeisledeveska.Detmørkesilkesjaletfekkhovaskaogstrokepå deiplassanehoovernatta,tildetbegynteåtrevlesegi kantane.Dåkastahodetogtokpåeitnytt.Hohadde alltidtoiveska.Ogeitekstraparbjekso,lêrbrune støvlarireinsdyrskinn.Påhovudetbarhoeisamelue avullmedtosirlegstroknesilkebandnedetterryggen, heiltnedtilleggane.Bandaflagraetterhennenårho gjekk.Akkuratnovarluaflammanderaud,fordidet varhaust.Fargenendrasegmedårstidene.Slikrypa skiftarfråmørktillysfjørpraktnårsnøenfell.
Kuldahaddebegyntåbiteikinnanårhosatpåsleden,ogluftaknitrarundthenne.Visshobleiverande her,sålangtmotnord,villeluaverekvitførsluttenav veka.
IngenvisstekorgammalIngavar.Detvarikkjeviktig.Nårhobleiforgammal,bleihoføddpånyogheldt framderhosleppte,bleidetsagt.Nettnovarhåret, somvarsamlaitofletter,gråna,ogtynnareennsist hohaddevorepåvegtilFanasgieddi,eilitabygdheilt nedevedelvapågrensatildenfinskesida.
Holiktesegbestnårhokunneopphaldesegpåtoppenavverda,idetnordlegasteNoreg,dervinterenvar mørksomdødenogsommarenlyssomlivet.Hervar hotettastpåfjella,detvarherhovarskaptforåtrivast,ogherhooppfattaalletingtydeleg.Jomeirho fjernasegfråfjella,jovanskelegarevardetåhøyredet deivillefortelje.
Idesseåraforléthosjeldandeinordlegestrøka.Ho bleiføddpånynærstadenhodøydde,sånårhovisste attidanærmaseg,reistehoberresøroveromdetvar strengtnaudsynt.Helstléthoverdakommetilhenne, omverdahaddebrukfordet.Såsantdeigreiddeå finneInga.DetvarIngasomfekkvitekordeisom haddebrukforhenne,var.Ikkjeomvendt.
Itidlegarelivhaddehooftereistbådesørover,austoverogvestoverforåprøveågilindringtilkvinnersomgretseggjennomlivet.Derforhaddeholevd mangeavlivalangtheimanfrå,medfjellaberresomein stillesongibakhovudet.
Reinsdyrettilhøgregjekksakteidag.Hovillebyte detutnårhokomfram.Plassanederhoovernatta, haddeikkjereinsdyrståandetilvanleg,menhohadde
merkaatdyretsnartkomtilåtrøytne,oggittbeskjed omathokomtilåfåbrukforeitnytt.Reinsdyravar aldriinnkøyrde.Ingenbruktelengerreinsdyrogslede nonårdetfanstsåmangeandreogmeirkomfortable formerfortransport.MenIngareistealdripåannavis ennmedreinsdyrogslede.Detvardeteinastetransportmiddeletdersjelakunnahaldefølgjepåreisa,sa ho.Korforraseavgardemoteindestinasjonnårein likevelmåttesitjeogventepåatsjelaogsåskullenå fram?
Detgjordeingentingatreinsdyraikkjevarinnkøyrde.ReinsdyrgjordeogsåsomIngasa.
Haustmørkethaddelagtsegoverdalendåreinsdyra svingasledenmedsegutforbakkenedmotelva.Inga heldtbremsainne,såsledenikkjeskullerykeinni hasanepådei.Eikråkeflaugforbioverhovudethennarogheldtframnedoverbakkaneogelva.Hosåg etterhennemedeitsukk.Kråkahaddekrinsaover henneieitpardagar.Hovissteaverfaringatdetom ikkjelengevillevereto.
Detvarlysibrakkenedersenteretoppbevartemennene.DetvardetnordlegastesenteretIngakjendetil. Detlågsåaudetilatdeisjeldanfekkbesøkavlokale. Detvarogsåmeininga,såvidtIngahaddeforstått.Stadenbleidrivenavtodanskekvinnersomhaddefåttlov tilåflytteeistorgruppemennfråeitsenteriDanmark, dereiavdeihaddejobbafør.Hohaddenokrefeilslåtte manneeksperimentbaksegoghaddegjortsegforupopulærtilåhaldeframderhovar.Menherideifjerne dalanederfåkomforbiogfærrefølgdemed,kunneho gjeremeirlaussleppteforsøk.
Detvarikkjeberreherdeigjordeforsøkmedhannar. Deiflestesenteragjordedet.Detvilledeiogsåhalde frammed,tildetvarklarlagtkorformenneskehannarvarskaptesåkjenslemessigavstumpaogkrigerske samanliknamedhoene.
Istarten,dådeitokvinneneopnasenteret,hadde deilokale,fåsomdeivar,vorebegeistra.Endelegfekk deiogsåsjansentilåbrukemenn.Bådetilåleikeseksueltmedogtilålagebarn.Metodaneforåfåbarn påannavisvarfleireogletttilgjengelege,menmange føretrektedennaturlegemåten.Dåfekkeinsunnare foster,sterkarepersonlegdomarogklararetankegang, bleidetsagt.Sjølvomlegevitskapenavvisteatdetvar nokoidet,vardeteinseiglivamyte.Imangegenerasjonarhaddedetvoresånnatdeisomallevisstevar skapteaveiteggbefruktaavmannesædutanunødiginnblanding,automatiskhamnalengstframmei køentildeibestejobbaneogmestattraktiverundområda.
Dåsenteretheroppehaddeopnaforovertrettiår sidan,komfolknedfråfjella,kryssaelvafråFinland ogvalfartafråomkringliggandebygderforåprøveein mann.Nokofleireavdeialdrihaddehatthøvetil.Dei færrastehaddederfortattsegbryetmedåtaeksamen i kropp ,somvarkravetforåfåtilgangtileitmannesenter.Dereinlærtekorleiseinfekkdeibesteorgasmane,kvafortypardetfanst,kvadeiulikekunne utretteforeinsmentaleogfysiskehelse.Ogkorleisein besttokibrukeinmannekroppforåfinpusseorgasmane.
Heldigvisvardetingenhersomtokreglarsærleg alvorleg,sålangtmotnord.Deisomkomogbadom
einmann,varvelkomne,uansettomdeihaddeeksamenellerikkje.Menettereittårhaddebesøkstalet sokkesådrastiskatsenteretikkjelengerkalkulerte medbesøkande.Dendalandeinteressahandlaikkje berreomatområdetvartyntfolkesett,ogatreisa kunnevereanstrengande,menmestomatgjestanepå senteretikkjekjendesegtrygge.Mennenehaddefor frierammer,meintedei.Deivarikkjeordentlegkategoriserte,ogdetvarderforvanskelegåvitekvensom bestmatchabehovaeinhadde.Dettemedførtenokre styggeoverraskingar.Somnåreibesøkandetruddeho skulleblivoggaroleginnieinorgasme,menistaden drogderifråmedblåttaugeogbitemerke.Vonbrotet varikkjemindrenårsituasjonenvaromvendogei somgjernevillemøteorgasmenikampenshete,drog derifråkjærteiknaogutilfredsstilt.Dessutangjekkdet rykteomatmenneneogsåslostinternt,medbådeskadarogdødtilfølgje,istørregradenndetsomvar naturlegforhannar.Deitodanskekvinneneforsvarte segmedatdetvareindelaveksperimenta.Korleisdet stodtilinnanformuranerundtbrakkenenofortida, vardetikkjelengernokonsomvisste,mensånnsom detrumlaiInga,vardettydelegatdeimåttehagåttfor langt.
Detvarikkjenokonfråbygdaellersenteretsom haddekontaktahenne.Detvarsjeldansånn.Nårdet buldraifjella,bleihodrattmottumultane,ogdåvisste hoatdetvarbrukforhenne,slikatdennaturlege balanseniverdakunnebestå.Foratflestmoglegmenneskefekkbestmoglegeføresetnaderforeitgodtliv.
Eihøgkvinnesjanglautavbrakkaogsetteseg tungtpåeinsteinmedhovudetihendene.Eimindre
sprangetter,hohaddeeinklutihandasomhoklappa lettmotleppatildenhøge.Denhøgegret,denandre ropte.
«Jaså,dethargåttoverstyr»,saIngaogparkerte sledenrettframfordei.Reinsdyrapustaut,utmatta etterdagensreise.Dethaddevoremørktdådeidrog påmorgonen,ognodådeikomfram,vardetmørkt igjen,sjølvomklokkaikkjevarmeirennfirepåettermiddagen.Sånnvardetpådessekantane,nårvinteren pustadeiinakken.
Deitokvinnenesågforbløffapåhenne.Ilange periodaravverdshistoriagjekkIngaigløymeboka, folkanteikkjekvenhovar.Andregongarvardetingen tvilidetheile.
«EgerInga»,saInga.
«Eva»,sadenhøge.Eirottekikkautavlommahennar,menskundasegtilbakeiskjul.«Benja»,kviskra denandre.
Inganikkainnforstått.«Skalvitaeinkikk?»Ho gjekkmotbrakka,derdeikunnehøyreropogslag. «Låserduopp?»
«Kvenerdu?»
«Inga!Detrengmeg.»
Evakomsegpåbeina,leppahennarbløddeframleis. Hendeneskalvdåholåsteopp.Hostakkdeirakti lommaigjen,derrottasåguttilåroehenne.Ingagjekk innmedeinautoritetsomomhoeigdestaden.Ståket fråmennenevarøyredøyvande.Detsågikkjeuttilå plagehenne.Holeahellerikkjepåeitaugelokkdåeit fôrtraufaukoverinnhegningaogsusteforbi,fåcentimeterfråhovudethennar.Einaugeblinkstodhoog betraktaklumpenavmennsomdengdelauspåkvar-
andre.Såkremtaho.Somvedeittrylleslagstoppaalle isamestund.Krauputfråmassenavmannekroppar medblodetsilandefrånasar,panner,lepper.Med skeivelemar,brekteogforstuva.Lausrivnehårtjafsar lågstrøddepågolvet.
«Setdykk»,saInga.Hosluttaaldriånyteautoritetensomnærværettilfjellagavhenne.Strakshokryssa detførstehavetnedgjennomEuropa,gjekkdetikkje lengerlikelett.
Mennenestøytteinnidensomstodframfor,bakog påsida.Fortumlaavkampen.Deibrummamisnøgde, mengjordelikevelplasstilkvarandre.Settesegpåto rekkerogsågavventandepåInga.EvaogBenjafølgde forbløffamed.FørstmedaugarettamotInga,såmot mennene,såmotIngaigjen.
«Korleisgjordedudet?»spurdeEva.«Egharprøvd alt.»
Ingatoksegtilnasen,snusteinnogstuderteskeptisk Evaslangeogkantetekroppoppogned.Sjølvvarho halvpartensåhøgsomEva,mentilgjengjelddobbelt såbreioverbaken.
«Sååforstå»,saIngaogkneipaugasaman,mensho létblikketkvilepåskrittettilEva.
«Kvameinerdu?»spurdeBenjanervøst,menInga haddeigjenmistainteressaforEvaogsnuddesegmot mennene.
«Allehannaneunntattéinharbegyntåsnukjortlane påvranga,medinnsidaut,altså»,saEvaogdyttarotta påplasspåskuldra,derhoforsøkteåklatreopp.«Vi veitikkjekorfordeigjerdet,menegtrurdeterderforkampaneharoppstått.Deiheldframmedåvrenge kleda,uansettkvavigjer.»
«Interessant»,saIngaettertenksamt.«Herinord gjekksamanemedvrengdkuftesomeiprotesthandling.Detliggopenbertlagrahosmennene.Allesamiske mennvrengdekuftadådeibleisperrainnevedstarten avEvolusjonen.Lagnadendeirakunnesjølvsagtikkje voreannleis,mendeitokdettungtatfridomenblei tattfrådei.Vanesomdeivarmedåferdastpåviddene underdenopnehimmelen.»EitsmilbraututiIngas ansiktoglysteopprommet,somomsolaplutseleg skeinmidtihaustmørket.
«Deterdåartigatdeiframleissnursaumaneutover, nestensøttatdeiikkjehargløymtdengamleskikken,sjølvomingenavdeilengerveitkvaeitfrittliv er.»
Benjaprøvdeåsmile,mendetgjekkberrehalvvegs, oghotørkaeinytåre.Dethaddevorenokreheftige dagar.
«Dehaddemednokremennheimanfrå,ikkjesant?» heldtIngafram,alvorlegigjen.«Hanlengstbakihjørneterforhøgtilatgenahanskanvereherifrå.»Ho peiktepåeinmageroglyshåramannsomragaoverdei andre,sjølvomhansatpåkne.Hanvardeneinaste somikkjehaddekledapåmedinnsidaut.«Hanervel dansk?»
«VitokmedhundreogtjuemennfråsenteretpåLolland.Deiflesteavdanskavstamming.Berreéinavdei erennoilive.»
«Jaha»,saInga.
«Deterovertrettiårsidanvikomhit,såmangeav deidanskeerdødeavalderdom,deiharhatteitgodt liv»,forsvarteBenjaseg.
Ingasågskeptiskpåhenneogrynkapånasen.
«Vipassargodtpåmennenevåre.Deibrukerikkje åslåst.»
Ingapustainngjennommunnen,såhoslappå kjennelukta,ogpeikteigjenpådenlyshåra.
«Handerskaldeavlive.Hanøydeleggrytmen.Dessutanfavorisererdehan,beggeto.Desynestsyndpå han.Ingentingforstyrrarnaturensrytmemeirennnår kvinnersynestsyndpånokon.Særlegmenn.»
«Deiandreharalltidvoreetterhan,detereitunder athanerilive»,heldtBenjafram.«Viharprøvdåisolerehan,mendåmistrivsthanberremeir.Hannarerjo flokkdyr.»
«Nei,hanburdeikkjeleve»,saIngaogtokeitskritt tilhøgre,sekundetførvatnetbegynteåfossenedfrå taket.
«Deharogsåproblemmedvassrøyra»,sahotørt. EvaogBenjasågpåkvarandreigjen.Benjaristaforvirrapåhovudet.
«Frostenlurteossogkomtilbakeakkuratdåvi truddesommarenhaddekomme.Hanøydeladei gamlerøyra.»
«Frostenkjemalltidsnikandetilbake,bestsomein trurhanhargåtttilroforåret.»
«Menkvaskalvigjeremedatdeivrengerkleda?» Ingadroglikegyldigpåskuldrene.«Kledeerklede. Ågåmedvrengdekledeharaldrigjortnokonstørre forskjellforsamane.Deskalberrelahannanekoseseg meddet.Menoutsiderenskaldeavlive.»
Benjatørkaeitåre.
«Mangeavdeierganskeskjønne.»Ingatokeitskritt nærmareoglenteseginntilinnhegninga.«Detoverraskarmegattosomdykkkanavlesåflottesame-
menn.Egfårkommeinnomeinannangong,nåreger yngre,ognårdetpassarmedsyklusen.Hardeilikegod potenssomdeiopphavlegesamemennene?»
Evanikka.«Deifårreinsdyrhornifôretkvardag.» «Bra»,saInga.
«Mendethaddeingeneffektpådeimennenevi haddemedfråDanmark.»
«Nei,reinsdyrhornharingeneffekt.»Ingalohøgt. «Samiskemennharberrealltidhattbetrepotens. Akkuratsomeinulvkanspringefortareennein hund.»Hostakkhandailomma.«Her»,hogavBenja einrauddrops,«gidettetildanskehannen,somdu synestsåsyndpå.Såvilhansovnestilleinn.»
«Vikandåikkjeberreavlivehan,hanharvorehos osssålenge.»
«Tenkpådetsomålukeugras.Alleharkjensler,til ogmedplanter,mendetkanviikkjealltidtaomsyntil vissviskalsørgjeforoptimalelivsvilkår.»Ingasnudde ryggentilbådemennene,EvaogBenjaoggjekkmot døra.
«Såramennerfarlege,akkuratsomsåradyrijungelen»,heldtIngafram.«Deiblirutilreknelege,ibåde tankegangogrørsler.»
«Gårdu?»
«Egkanberrehåpeatdesluttarmedalldenfølinga ogtenkerdykkomistaden.»
«Ogkvaomdetikkjekjennestrettålahandøy?»sa Benjatrassig.
Ingasukka.«Berrefordieinfølernoko,trengdetikkje veresant.»Hohimlamedauga.«Kvinner,altså…»,la hooppgitttil.
«Demåikkjegideisåstorfridom.Egveitatdetrur
atdeihargodtavdet,ogatdeikanlæreåstyreseg. Særlegdu.»HosågpåEva.«Førellersidanfårfrie mennaltsomfungerer,tilåbrytesaman.»Ingasette segpåsleden.«Mennharhattmangetusenårpåseg tilåviseatdeifaktiskønskteeitsamfunnbygdpålikskap.Deifekktilogmedlovåbestemme.Mendeihar aldri,ikkjeeineinastegong,fåttdettil.Deimisbrukte makta,alleandrebleiunderlagdeherskesjukaogkåtskapendeira.Besettevardei,avåskullebestemme overkvarcentimeteravkvinnaskroppogtankar.Dei fanntilogmedpåbarnslegehistoriersomforvrengde røyndaforåbyggeoppundersineigenherlegdom.Og detverstevaratdeioftefekkkvinnertilåmarsjerei taktmeddei.Ikkjeberrefordideihaddedenfysiske overmakta,menfordideihaddeevnatilåspelepå vårtsvakastepunkt:trongentilåtilgiogforståogla deifåmakt,igjenogigjen.Trassiatdeiheilttydelegharvistatdeierinkompetente.Detsomvarkvinnersundergang,ogkanblidetpånytt,eratviharfor mykjeempati.Sjølvdensterkaste,mestdominerande ogtyranniskehannkunnefåosstilåsynastsyndpå hanogtruatmedkjærleikogforståingfråosskunne hanbligodigjen.Mendetblirhanikkje.Mennblir ikkjedet.»Ingaristapåhovudet.«Kvaforeitsamfunnførestillerdedykkatdevilskapevedågidei fridom?Hannarøydeleggogsålivetforandrehannar, somdekansjåherpåsenteretdykkar.Deikanberre fungerenårdeiblirhaldneskarptaugemedoglever undereitstrengtregime.»Ingasukka.«Derformåvi kvinnerhaoversiktaogstyringa.Ellesvilheilemenneskeheitadegenerere.Naturenerikkjeinteressertianna ennåoptimereutviklingatilmenneskearten,deterdet
somervåroppgåve.»Hosmekkamedtunga.Reinsdyrasettesegirørsle.Dethøgredyretsnuddesegog sågtrøyttpåhenne.«Noerdetberreeinhalvtimened langselva,såerviheimeforidag»,sahoogforsvann nedetterdenisetevegenmeddeiraudebandaflagrande etterseg.Tokråkerlettafråmønetogflaugtauseetter henne.
GUTEN
Gutenreistesegfrådetmjukegrasetogsågmotportane somopnasegisamestundsomtreskingrandepipkalla inntilkveldsfôringa.Ialledeiårahanhaddebuddpå Lolland-senteret,haddedeibruktdensamelyden.Det varsluttpåutetidaforidag.Hanrettapådenkorte striekjortelen,greiddeikkjeålavereågjentapipinga forsegsjølvognynneeinlitenmeloditil,slikhanhadde forvane.Hankløddesegidetkviteskjegget.Han haddealdrihattskjeggfør,sådetvaruvant.Menno nårhanvarblittsågammalathanikkjelengervarein Claus,meneinAlfred,måttehanhaskjeggframover. AlleAlfredarhaddedet.Ansiktshåretmåttevereminst eincentimeterlangtføreinbleigodkjendsomAlfred. Fortodagarsidanvarhansblittlangtnok,ogallereie samekveldenhaddehanflyttatilAlfred-brakka.No varhanomgittavmennmedgråtthårogkvittskjegg. Forhanutgjordeikkjefargennokonforskjell.Heilt sidanhanvarbarn,haddehårethansvoresværtlyst, nestenkvitt.Atalderenhaddesogedetsistepigmentet utavbådeskjeggoghår,endraikkjeutsjånadenhans. Menhanhaddebegyntåfårynkervedauga,oghuda varblittlausare.
«IforholdtilmangeavdeiandreAlfredaneerdu framleiseinflottkar»,saeiAlfred-vaktoppmuntrandedåhosågathanspeglasegieiruteogstrauk handaoverdetnyeskjegget.Hovarheiltutanhår påhovudet,somdeiandrevaktene.Issenskeinisola. Sjølvhaddehanhellerikkjesåmykjehårsomhan haddebruktåha.Hanhaddebegyntåmistedet fornokreårsidanoghaddeeinberrflekkmidtpå hovudet.DetvarfleireavAlfredanesomhaddedet.
«Determangesomlikerdenmognelooken»,saden greievaktaogklappahannedstpåryggen.«Kangodt vereduharmangegodeårigjen.»
Hosnakkautanåsjåhaniauga,slikvaktenegjorde, ogutanåventeeitsvar.Detvarvanskelegåsjåforskjellpåvaktene.Deivaralleglattbarberte,ieinsfarga mjukekledeogmedeilang,grønkøllepåryggen. Formasomeingammaldagsparaply.Medeinspiss endesomgavstøyt,mensdenbogeformaendenkunne sprøyteutnokoroande.Menikkjedennevakta,hobar ikkjevåpen.Dethaddehanaldrisettfør.Homåttevere modig,ellerkanskjeberredum.SjølvdeigamleAlfredanekunnevelfinnepåårykeitottanepåkvarandre ellerangripepersonalet.
Vaktahaddevennlegeauge.AkkuratsomEldste meddenrynketehuda,somhanhaddebuddsaman meddeiførsteåraavlivet.Hantenkteoftepåhenne. Hokunnemagi,derfortronghoaldriverereddfor noko,haddehofortalt.Sjølvvarhanredddetmesteav tida.Deiandrehannanehaddealdrilikthan.Unntatt Ke.
Hankunneikkjespørjevaktakorforhoikkjegjekk medvåpen.Allesamtalarvareinvegs.Mendetvar
nokomeddennevaktasomvarannleisenndeiandre. Hovarmildare.Somomhovilleverevennar.Han kunnegodttafeil.Hanhaddetattfeilavsåmangeting oppigjennom.
DetvarnærepåathanhaddevoreforlågogspinkeltbygdtilåkunneblieinClaus,ogdeihaddevurdertåkategoriserehansomeinPia,deiminsteavalle mennene.Enkeltepassararhaddeogsåforeslåttathan kunnehøyretilblantdeipenemennene,sidanhan haddesymmetrisketrekk.Menfordihanhaddekloke auge,haddehanblittplassertmedClausane.Han saknaallereieåvereeinClaus,somhanhaddevore sidanhanbleikjønnsmogen.Hanvisstegodtkorleisein Clausvar,oghanhaddevoregodtildet.EinClausvar evnerikogroleg.Hanhaddeikkjealltidvoreroleg.Då hanførstbleioverførtfrå unghannbrakkatilClausane, haddehanvoreopprørskogmotsettsegåblitamd.
«Kanskjehanereinmini-Palle»,saleganedåhan haddefåtteitraserianfallogsloettereivakt.Ettertre dagariPalle-brakkaforstodhanathanikkjekomtil åoverlevelengeomhanikkjeunderordnasegsomein Claus.Sådåhaddehangjortdet.Ogmedbrotenarm ogblodetpiplandefrånasenbleihanførthaltandetilbaketildetsomskulleblitretiårsomClaus.Detvar berrepågrunnavdenhøgekvinnadeikallaEva,athan haddefåtteinnysjanseogblittsortertbortfråPallane. Deiandreleganevillenokberrehalatedeibankehan ihel.Eitmannelivvarikkjeverdtåbrysegmed.Det visstetilogmedmennene.
Clausanevarpopulærehosdeibesøkandeogvar blantdeikategorianeibestandensomvarmestbrukte isengeromma.Deilevdederforbetreennmangeavdei andregruppene.Deifekkstørremåltid,lengrepausar, ogkjønnetdeirableiundersøkt,behandlaogmassert medoljaretterkvarbruk.Deiallerflesteavdeilevde lengenoktilåblieinAlfred.ImotsetnadtilPallane, somsjeldanrakkåfylletretti,sjølvomdeiogsåvar mykjebruktehannarogderforlevdeunderbetreforholdennsværtmangeandrekategoriar.Mensidandei noeingongbleiavlaogdressertesomdeiblei,hadde deinokreåtferdsvanskarsommedførteatdeianten sjuknabortiisolasjonellertoklivetavkvarandrei hardhendteslåstkampar.
Alfredanevareingråflokk,bådenårdetgaldthårvekst ogrørsler.Nårdeibleisjuke,komdeisomregelikkje tilbake.Glimtetiaugaogdeiunderhaldandepåhitta somhanvarvanmedfråClausane,sågeinsjeldanher. Detvarformangefrådeiandre,mindrekvikkekategorianesomogsåvarblittoverførtetilAlfredane.
Gutenruslaborttildeiandrehannane,sombevegde segsaktemotdøropninga.Detfinemedåvereein Alfredvaratingenforventaattingskullegåfort. Kekombakhanogbleigåandevedsidaavhan. Gutensmiltetilhan,ogKesmiltetilbake.Hanhadde iallefallKe.Somhaddevoredersidanhanvarunghann.Detvarlittvanskelegåvenjesegtildengrå utgåvaavKe.Hanhaddealltidhattstort,mørkthåri tungelokkarnedetterryggen.Nosågdetfordetmeste gråttogufliddut.Haka,somhaddebruktåvereglatt, vardektaveitkvittskjegg.Blikketvarheldigvisdet
same,ogaugahanslystesomalltidoppnårhanfekk augepåGuten.
KehaddeogsåvoreeinClausoghaddeblittAlfred nokremånaderførhansjølv.DenflokkenmedClausarsomvarblittoverførtetilAlfredførrevinter,var herikkjelenger.Eininfeksjonhaddetynnabestanden kraftiguttidlegpåvårparten.
AvogtilsåghaneinavdeisomennovareinClaus, stånedevedsjøenellerpåplenane.Deisågkvarandre, menkunneikkjehakontaktutoverdet.Detvarikkje lov.Hankunneikkjereknemedatallevillerekkeåbli Alfredar,forsjølvomClausanesjeldanslost,vardet uunngåelegatdetavogtilspissasegtilblanthannane. Gutenhaddealdritattinitiativtilslåstkamp,oghanog Kehaddeprøvdåhaldesegibakgrunnen.Ingenavdei varnokotesstilåslåst.Likevelhaddedethendtatdei bleiinnblandaogfekknokrehardeslagihovudet,så leganeetterpåmåttevurdereomdeiframleisvarbrukbareforsenteretellerikkje.
«Svolten»,saKeogtokhanihanda.Gutenklemde handahans,ogKelentehovudetmotskuldratilGuten. Hankjendeskjeggethanskitlebrystetgjennomkjortelenogdenvarmehudahansmotskuldra.Detvargodt atdetikkjevarsåkaldtatdeivarnøyddetilågåmed frakk.Sådeikunnekjennehudatildenandrenårdei haddelyst.
Matenluktagodt.Fleireavhannanemåttetaseg samanforåikkjepressesegforbideisomstodførdei, foråstillesvoltenraskare.Visseivaktsågdet,bleiein tattutavkøenogdisiplinerttileinhaddevistatein kunnetaeittskrittomgongenutanåstøyteinniandre. Dåtokdetendålengretidføreinfekkmat.
GutenlaarmenrundtKeognussahanlittinakken, slikhanvissteathanlikte.
«Au»,brastdetutavKedåeinbrutalhannskubba hardttilhan.HanramlaframoverogtokGutenmed segifallet.Gutensågforskrekkaopp.Detvarikkjetil åtafeilav.DetvareinPalle.Endåhanhaddehøyrtat detaldrivarPallarblantAlfredane.Deiandrehannane gjekkskremdetilsidedåPallenskreidframmellom dei.Tilogmedvakteneobservertedennyeoppmerksamt.Ingenkunnehugseatdetnokosinnehaddevore einPalleher.
Pallensolasegimerksemda.Tokeitparraskeskritt moteinflokktidlegareSofusar,dentypensomtok ekstraletttiltårene.Deihylteopp,tokkvarandrei hendeneogtrektesegbortieithjørne.Pallenlovondskapsfullt.SnuddesegmotGutenogKe,somhadde kommesegpåbeinaogstodmedarmanerundtkvarandre.Pallensågpådeimedvemjingogspentekjeven. Pallarvar,foråimiteredengammaldagsepatriarkalske mannenmestmoglegkorrekt,dressertetilåmislikeat menntokpåkvarandre.
NaseborenetilPallenutvidaseg,oghanutstøytteeit djuptgryntfråstrupen.GutenogKetryktesegtettare samanogprøvdeåtaeitskrittbakover.Mendetvar formangemennsomgøymdesegbakdei.Gutennynna lågtforåroebådeKeogsegsjølv.
EintidlegareSune,deisomvarbådehåreteogdistré, slumpatilåpasseremellomGuten,KeogPallen.Pallensågsittsnitttilåsteleeinbrødbitfråbrettethans. Hantokeituggeogslengdehanirritertfråseg,provosertoveratdetikkjevarkjøt.Pallanevardeneinaste kategoriensomfekkkjøtifôret.Deiandreåtutanunn-
takvegetarisk,foråunngåatdeibleieggatilblodrus. Pallenputtanevenoppidenandreskålapåbrettettil Sunen.Sunenklynkaogprøvdeåreddematensinvedå rykkebrettettilseg.Suppeskvulpautogrannnedover mageskinnethans.Sjølvomdetvarforkaldttildet, haddehanberrmage.Haddevelgløymtåklepåseg, sånnvardetoftemedSunane.Pallenlohåst.Lenteseg framogstakktungahånandeut,somomhanskulle tilåslikkedetbort.Sunenbrautgråtandesaman,og eivakt,houtanvåpen,førtehanbort.Deiandregjekk tilsideoglétPallenkommeførsttilfôret.Eiannavakt komspringandemedeitkjøtstykke.Uvanesomdeivar medåhaPallariavdelinga,haddedeigløymtålegge dettilikostenhans.Pallenreivtilsegkjøtlunsenfrå vakta,somgreipetterkøllapåryggenogheldthenne trugandemothanmenshoryggaunna.Hansmilte overlegentogskuffamatopppåbrettetsitt.
KjønnettilKelysteoppunderbuksa,Gutenvissteat Kevarklaroverdet,sjølvomhanikkjesågned.Den førstesvakestimuleringabegynteisamestundsom lysetbleitent.NokunneKeidetminstegåforbikøen ogforsynesegmedmatførdeiandre.HansågergerlegpåGuten,somforsikrasegomatPallenvaropptattmedmatensin.SåstraukhanKeoverhåret,før hanmedeitlettpuffiryggensendehanavgardemot matserveringa.Matstundavarvanlegvisdettidspunktetdådeitohaddedetkjekkastilag.Detvarsjeldan deibleiobserverteavsenteretmensdeiåtogutveksla deifåordadeikjende,ifredogro.
EinavdeieldsteAlfredane,somvarsågammalog utviskaatGutenikkjegreiddeåsjåkvaforkategori
hanopphavleghaddehøyrttili,støytteinnihanifôrkøen.Dengamlesågspørjandepåhan,tydelegforvirra overkorhanvar.SånnvardetoftemedAlfredarnår detlakkamotslutten.
Gutenheldthendeneavverjandeframforseg.Ei rosakleddvakttokdeneldreAlfredenutavrekka.Den gamlesågsegforvirrarundt,augavarmatteogutan gjenkjenning,hananteikkjekorhanvar,oglystrahellerikkjevaktasinekommandoar.Hosukkaognoterte nummerettildengamle.Detvilleikkjegåmangedagar førhanvarborte.Gutenheldtblikketibakkenfor ikkjeåblivurdertsomutilrekneleg.KvarvekeforsvannfleireAlfredarsomdetvilleveresyndåhaldei livelenger.
Kehaddeallereieeteferdigoggjekkmotbadet samanmeddeiandresomhaddelysandekjønn,forå bliklargjordforsengene.Hanhaddeheiltsikkertikkje etemykje,sidanhanvissteatdetmåltidethanfekk etterpå,varvesentlegbetreenndetdeifekkibrakkene. Visshandåhaddegjortdetgodt,mendetgjordehan somregel.Kevareindyktigogpopulærbrukshann, bådemenshanvarClaus,ogdenkortetidahanhadde voreAlfred.Hanvarvelproporsjonertmedeitharmoniskansiktogeinflottmanke.Athannovarfalma, haddeikkjegjorthanmindreettertraktablantdeibesøkandekvinnene.
Gutentokmedporsjonensintileitbordderdetfråfør sateitpartidlegareDarioarogMarvinar.Darioanevar vakre,menenkleavnatur.Deivareinfredelegflokk somdetaldrivarspetakkelmed.Marvinanevardet meirfutti.Deivarslankareenngjennomsnittet,hadde
langepenisaroglettforåle.Menmedalderensågdei littforkroketeuttilatgjestaneønsktedeisærlegofte. Dermedbleidetrasktfærreavdeinårdeibleieldre.
PådeifådaganeGutenhaddevoreeinAlfred,var hanennoikkjeblittinnkallatilsengene.Detgjorde ingenting.Dåhanvaryngre,kunnehanblinærmast desperatnårdetgjekkformangedagarmellomkvar gonghanskullebetenekvinner,oghanhaddevore takknemlegformedisinensomsløvahanned.Novar detannleis.Hanleverteframleis,dethaddehanalltid gjort.Mennonauthanvelsåmykjeåsitjeidetmjuke graset,kjennesolavarmeognynnedenveslesongen sin.
DetvarEldstesomhaddelærthanåsynge.Ho haddebruktord,menhanhugsaikkjelengersåmange ord,såhanlétberrekjenslenedansemelodien.
HanhelstepåDarioane,somsmiltevennlegtilbake ogignorertehanigjenmeddetsame.Marvinen,som kviltehovudetmotdeneineDarioen,lohøgtavnoko hansågitaket.Gutenkikkaopp,mensågikkjekva detkunnevere.Lomedlikevel.Hanhaddebrukfor vennar.
INGA
Ingastodoppmedsola,somidagkomopppåhimmelenlittførni.Holågeinaugeblinkogkjendepå roairommet.Insektahaddegåttihi,detvarberreein sløvedderkoppihjørnetsomennoikkjehaddepakka saman.Denvilleikkjehennenoko.Påandresidaav ytterveggensovreinsdyraenno.Bådedeitohovar kommenmedogdetnyesomskulleblimedvidare.To hundargøyddelengernedivegen.Deneinekomsnart tilåblibitenavdenandre.Ieitrundhusoppepåfjelletgreteikvinnefordieiavmødrenehennardøyddei går.Lengerbortefekkeiungjentesinførsteorgasmeog sendebølgjeravvellystogkjærleikutoverdalen.Litt nærmareslosttojenteromeinblomstretekjolesom deneinemeintehoeigde,ogdenandrehaddelagahòl i.Hohaddegjortdetmedviljefordidenpenastemora ihusetliktebestjentasomeigdekjolen,menhovisste ikkjeatdetvarderfor.Ingalyttaforfinneutomdet varnaudsyntådrainnomogforklarehennedet.Det vardetikkje.Eitparkilometervestoverbleitogenetisk norskekvinnerbestevennarifellessynpåuretteniat deiforatskillegegenerasjonarsidanhaddemistaretten tilåbestemmeoverdetsamiskefolket.Einrettdeijo
haddehattifleiregenerasjonarennnokonkunnegjere greiefor.Detmåttevelogsåtelje,meintedei.Endålengersør,pådenandresidaavhavet,iDanmark,bortanforbådeFrederiksberg-slummenogKøbenhavn-slummen,bortanfordeiduftanderundområdaogvidare,så langteinkom,førhavetigjenskvulpainnoverLollandskysten,fekkhoinneinordlaussong.Ingalytta merksamt.Detvarikkjeberreatdetvareinhann somsong,somgjordedettespesielt.Menathanikkje brukteord.Allekjenslenelågimelodien.Detvarnestensomnårfolkethennarjoika.Einjoikaikkje om den einelska.Ein joika deneinelska.Denreinekjenslaav detsomfyltehjartet,bleisettfrigjennommunnen.
Hannenvillesnartblileiseg,fortaldefjellahenne. Eibritney,eiavdeiskallavaktene,gjekkforbihan. Empatienbølgjaframogtilbakeihennenårhosågpå han.Ingarynkabryna.Nokovarigjære,sidansongen hanshaddefunnevegenheiltopptilhenne.
Deitokråkenebaksamedvengeneforåhaldebalansenidenglattevindaugskarmenpåutsidaavhuset. Ingatrektetankanetilbake,slooppaugaogfekk manøvrertsegutavsenga.Kroppenknaka,oghoretta utryggenoppetterdørkarmen.Avallealdrarvarden sistefasendenhosetteminstprispå.Menno,nårdei førstekråkenevarhoshenne,villedetikkjegåaltfor langtidførhoigjenskullelukkaaugaeistund,forså åopnedeiieinnyogspedkropp.Denførstekråka haddevistsegforeitpardagarsidan.Novardeito.
Snartvilledeiveretre.Nårdeivaroppeihundre, villedenkvitekråkadukkeopp,ogsåvardetover,så døyddeho.Sånnvardetkvargong.
Sluttenvaratterbegynt.
Holuktaatdetstodkaffipåbordetirommetvedsida av.Menshotokpåsegdensvartekuftaogknyttesilkesjaletsomvarblittstrokeoghengtoverstolen,joika hokjenslaavkorgodtdetermedkaffinåreinnettopp harvakna.Hosågutavvindauget,snøenhaddeenno ikkjefalle,luavillevereraudidagogså.
«Godmorgon»,sakvinnasomskjenktekaffi.Det varikkjeførstegongIngaovernattaher.Kvinnavareit avmange«tvibit»hohaddenårhovarpåfarten.Ei avdeihokunnekvileuthoseitpardagar.Førkvinna bleifødd,haddeIngaovernattahosmorhennarfleire gongar,ogmoratilmorhennarførdetigjen.Ilike mangegenerasjonarsomdethaddevoremenneskeher oppe,haddehobuddhosdensamekvinneættanårho varidalendeira.Allekvinneneislektavartilforvekslinglike.Deivarikkjehøgareenneinmeterogfemti, haddekanteteansiktmedhøgekinnbeinoglittskrå auge.Håretvartyntoggyngasomgrasivindenkvar gongdeirørtepåhovudet.
Dotteratilkvinna,somIngaanslotilåverefire-fem år,kraupopppåbenkenvedbordet.Medtidakomho tilåsjåutsommorsi,detsågeinallereie.Nestegong Ingaovernattaher,villevelbådehoogjentavereunge kvinner,somsatpåkvarsisideavbordetogåtfrukost.
«Godmorgon»,svarteIngaogsetteseg.Hoforsynte segavmatenogåtglupskavbådekjøtetogbrødet. Dåhovaryngre,kunnehofintgreiesegutanmati dagevis.Noknakadetileddavissdeiikkjebleismurde innanfråkvareinastedag.
«VarduinnomsenteretiFanasgieddi?»spurde kvinnaogstraukeinhårlokkbakøyret.
«Ja»,gomlaInga.
Kvinnalahovudetpåskakkeogsågtolmodigpå henne.
«Deiharfeilmotivforådrivesenteret»,saInga ogsvelgdematen.«Deileggstørrevektpååbeviseat mennkanverefrie,ennådresseredeitilåblibrukbare forfolk.»
«Egbleiiutgangspunktetveldiggladdådeiopna senteret,dåegvarung.Detvarikkjemåtepåkor begeistraviallevarforatviendelegfekkleikemed hannarherhosossogså,utanåmåttereiselangeavstandar.»Kvinnadrogutstolenforendåeidotter,som komsøvndrukkenutfråeitromogsettesegvedbordet.Hovarrundtfemtenogliknaogsåpådeiandrei slekta.Detvarsomåetefrukostmedsamepersonitre ulikealdrar.
«DeihaddeoverhundremennmedsegfråDanmark,høgeogflotte,avlapådensterke,lysemannetypen»,heldtkvinnafram,«fleireavossetterspurde sjølvsagteinmeirklassisk,samiskmann,lågareog medbreiareogmeirpotentepenisar.Ikkjeberrefor sexensiskuld,menogsåforålagebarnmedhøgarekinnbeinogandresamisketrekk.Iblantkanjo folkverenostalgiskesånn.Sådetnestehalvåretkjøpte senteretoppsamiskavlamennfråandresenterheri Noreg,itilleggtilSverigeogFinland.»
«Eggiddikkjeådradit»,safemtenåringen,somvar iferdmedåvakneogblespåkoppenmedkaffisom morahaddeskjenkti.«Detgjerikkjevenninnenemine heller.Hannaneerjoikkjekategoriserte,einkanende oppmedkvasomhelst.Detmåhavoresånndetvarå leveunderpatriarkatet,førEvolusjonen.»
Inganikkatenksamt.«Mennblirlettkrigerskenår egoetdeirablirutfordra.Deitrivstbetremedåberre omgåasthannarsomminneromdeisjølv.»
«Egsluttaåbrukesenteretdåsøsteramikomheim medskrubbsårogsvorpåathoaldriskullenærme segeinhannigjen»,sakvinna.«Mangeherhaddetilsvarandeopplevingar,snartvardetalle.Noliggberre brakkenederogsertrugandeut.»
«Kvaomeinhannkjemsegut?»sadenyngstedottera,underleppaskalv.
«Eggåraldrinokonstadutankniv.»Kvinnaklappa pådolkensomhangibeltet.
«Deterberresåmotbydelegåtenkepå»,snerrafemtenåringen.«Nokonburdehastengtdenstadenfor lengesidan.»
Denveslejentagrethøgtogklamrasegtilmora, menstoresøsteravarkommenforgodtigang.«Dei ventarvelberrepåatdetskalskjeeitutsleppavmenn somforureinardalanevåremedangstogusikkerheit», roptehoogreisteseg.«Korfordrepdudeiikkjeberre, Inga?Bådemenneneogdeisomdrivsenteret,deifortenerdet!»
«Setdeg,Elise»,samoraoglaeiroandehandpå armentildottera.
Elisedrogarmensåhardttilsegatkaffikoppenhennarvelta.
«Kanduikkjeberrebefaleatdeiskalhaldeoppmed åpuste,sådeidøyr,korforgjerduikkjedet?Erdupå deiraside?»
Ingabetraktahennemedeirynkemellombryna.Ho kunneikkjehugseåhasettsåsterkaggresjonhosunge kvinnersidandentidadåEvolusjonenulmaogskaut
fart.Hohaddesjølvvoreeiavdei.Detvarnettoppderforhovissteatraseriet,sjølvomdetgavmykjeenergi, gjordeateinmistakontrolloverretninga.Ogdetvar størresjanseforatdetendafataltennmedfredogharmoni.
«Henteinklutogtørkoppkaffien»,sahoroleg tilEliseogtokdenyngstejentapåfanget.Hosnufsa ulykkeleginnidetnystroknesilkesjalet,menfallraskt tilro.
Døragjekkopp,ogeinhundkomhaltandeinnog kraupunderbordet,derElisenettopphaddelagtklutennedidammenmedkaffi.Hundenbløddefrådet eineøyretogpeip,menshanpressasegmotføtenetil Elise.Horoasegnedmeddetsame.«Åh,harnokon bitedeg,vesleskinn»,trøystaho,létklutogkaffivere ogbøygdesegoverhunden.Ingasågmotdøra,der endåeinhundkominn.Hanhaddeblodimunnvika ogforsvanninnistova.«Detereinhann»,saEliseog skultemothundenistova.«Hanervond,hankandu ogsådrepe,mensduerigang.»
«Naturenerikkjevond,hanberreer»,saIngaog rekteveslejentaovertilmora.«Detersånndeter.Sånn detalltidharvore.Detsomøydeleggutangrunn,må einstoppe,restenfårveresomnaturenvilhadet.»Ho stappaendåeitstykkereinsdyrkjøtimunnen.«Ogde trengikkjebekymredykkforhannanepåsenteret,stol påmeg.»Ingatørkaoppkaffienmedkluten,voghani handaeinaugeblink,siktamotvasken,kastaogtrefte rettoveravløpetmedeitklask.«Mål»,jublahoog strektebeggedeikortearmaneivêret.«Ognomåeg vidare.»
