LAUVHYTTER I SKOGEN
DIKT I UTVAL
OLAV H. HAUGE OG JON FOSSE
FOTO
SIGNE FUGLESTEG LUKSENGARD
ODD E. NERBØ
TOVE BREISTEIN
TOM A. KOLSTAD
DIKT I UTVAL
LAUVHYTTER I SKOGEN
INNHALD
s. 10 ... F ORORD
LA UVHYTTER OG SNØHUS
s. 14 ... PL UKKE PLOMMER, BYGGJE DIKT
INTER VJU MED HAUGE OG FOSSE.
SKRIVE AV FRODE GRYTTEN.
s. 31 ... UTVALDE DIKT AV HAUGE OG FOSSE
Strandebarm, Hardanger FOSSE
Her har eg butt HAUGE
Lata regnet pusta FOSSE
Eg stoggar under den gamle eiki ein regnvêrsdag HAUGE
Eg er ikkje lenger FOSSE
I natt har graset vorte grønt HAUGE
sov de mine kjære FOSSE
Kvardag HAUGE
Kirsebærtreet HAUGE
trea er tunge FOSSE
Tid å hausta inn HAUGE
(ein gut som græt) FOSSE
I dag og i morgon HAUGE
Eit andlet opnar seg FOSSE
Fjella held ikkje lenger saman FOSSE
Fjell er tunge å flytta på HAUGE
Snøsong FOSSE
Fjellet held anden FOSSE
Fjell lokkar ikkje meg lenger HAUGE
Tunn is HAUGE
Toget i hjarta er langt FOSSE
Kor lenge har du sove? HAUGE
(opne hus) FOSSE
Det er kaldt i store hus HAUGE
Det mørknar FOSSE
Det går og går FOSSE
Eg stend eg, seddu HAUGE
Under bergfallet HAUGE
så grønt FOSSE
Eg dreg ifrå glaset HAUGE
når hjarta er ein måne FOSSE
slik veit du at det finst FOSSE
Når det kjem til stykket HAUGE
Attum einsemds berg HAUGE
Så lenge sidan dei andre FOSSE
Møte HAUGE
vi fell igjennom regnet FOSSE
Svevn HAUGE
Kvarandre FOSSE
Du var vinden HAUGE
Hender som held FOSSE
Morgon ved fjorden HAUGE
ein slik kveld FOSSE
Fjorden er steg igjennom FOSSE
(båt i mørker) FOSSE
Vår ved fjorden HAUGE
Tvo båtar på fjorden HAUGE
Den gamle diktaren har laga eit vers HAUGE
Ny duk HAUGE
Lauvhyttor og snøhus HAUGE
kven er det som skriv FOSSE
Eg vil lytte til englane FOSSE
Og eg var sorg HAUGE
(trø forsiktig) FOSSE
Din veg HAUGE
Den døde guden FOSSE
usynlege hender leier oss FOSSE
Det er den draumen HAUGE
109 . . . JON FOSSE SKRIV OM OLAV H. HAUGE
s. 111 . . . FRÅ ESSAYET «EG SER HENNAR MINNE ATT»
GNOSTISKE ESSAY, 1999
s. 117 . . . OM Å SKRIVA. UTDRAG FRÅ NOBELFOREDRAGET
ST OCKHOLM 7. DESEMBER 2023
s. 118 . . . OM EINSEMD OG FELLESSKAP. UTDRAG FRÅ NOBELFOREDRAGET
ST OCKHOLM 7. DESEMBER 2023
s.
LAUVHYTTER OG SNØHUS
Diktarane Jon Fosse Fosse (1959–) og Olav H. Hauge (1908–1994)
kjem begge frå Hardanger. Dei kjem frå kvar si bygd, Strandebarm og Ulvik, frå kvar sin gard ved fjorden, og er begge uløyseleg knytte til eit landskap, til Vestlandet og det nynorske språket.
Hardanger er høge fjell, småbruk og svingete vegar. Det er bløming og sjølvlysande brear, men også svart fjord, mørke haustkveldar, tåke og regn. Ulvik ligg nordaust og inst i ein arm av Hardangerfjorden. I Strandebarm, som ligg ti mil lenger ute, er fjorden breiare og landskapet opnare.
Hauge vart fødd på garden Hakastad i Ulvik, og der vart han buande stort sett heile livet. Han vart diktar, ein av dei aller fremste norske lyrikarane på 1900-talet, men også fruktdyrkar og gartnar. Fosse kjem frå ein gard i grenda Fosse i Strandebarm, ein gard tett ved fjorden. Han flytta for godt frå Hardanger då han var ferdig på gymnaset i Øystese i 1979. Han byrja å studera i Bergen, vart litteraturvitar og har vore forfattar på heiltid sidan. Han har skrive prosa, dramatikk, essay og barnebøker, men også gjeve ut åtte diktsamlingar.
Ein gong i tenåra vart Jon Fosse klar over at det fanst ein diktar inne i Ulvik. Han hugsar ikkje heilt, men truleg var det på gymnaset at han fekk vita om Hauge. Hauge, som er fødd vel femti år før Fosse, synte den unge Fosse at det gjekk an å koma frå ei lita bygd i Hardanger og likevel halda på med dikting.
Den aller første gongen dei to diktarane møttest, var under ei opplesing på Festspela i Bergen i 1988. Ei rekkje poetar las på
Småscenen på Den Nationale Scene. Hauge var den gong nesten åtti år. Fosse nærma seg tretti. Fosse hadde gjeve ut tre romanar og éi diktsamling på den tida. Skal me tru Bergens Tidende, var ikkje Fosse høg i hatten: «Eg veit ikkje om eg torer dette, sa dagens yngste, Jon Fosse, så nervøs at vi frykta han skulle ramle av scena kva tid som helst.»
Fosse og Hauge møttest ved fleire høve. Fosse var fleire gonger heime hos Hauge i Ulvik. I september 1991 tok Frode Grytten, som den gong var journalist i Bergens Tidende, Fosse med heim til Hauge. Bergens Tidende gjorde eit intervju med dei begge. Fotografen
Odd E. Nerbø var også med. Samtalen mellom diktarane og Nerbøs bilete er med her i boka.
Fosse har sagt: «Hardanger utan Hauge er ikkje det same Hardanger. Alle store kunstnarar forandrar landskapet. Det gjorde Hauge.» Også Fosse har gjort noko med Hardanger. Ein trebåt som ligg ute på fjorden i skyminga, ser annleis ut etter Jon Fosse. Eit falleferdig naust i fjøra er ikkje lenger berre eit naust.
Diktinga til Hauge og Fosse har sett avtrykk langt utanfor det geografiske området dei begge kjem frå. Dei er begge omsette til ei rekkje språk og har noko å seia folk langt utanfor Hardanger og Noreg. Då Jon Fosse 7. desember 2023 heldt nobelforedraget i Stockholm, var Olav H. Hauge ein av dei få diktarane Fosse nemnde. Han viste til dei to dikta «Lauvhyttor og snøhus» og «Attum einsemds berg».
I denne boka har eg gjort eit utval av dikta til Olav H. Hauge og Jon Fosse. Bli med inn i lauvhyttene og snøhusa!
CECILIE SEINESS
Fosse og Hauge møttest for fyrste gong i Bergen i 1988. Her saman med Halldis Moren Vesaas.
