Tiếng Việt và Unicode Kính thưa qúy vị, Sở dĩ tôi phải dùng cái tựa đề này là vì hiện nay, tiếng Việt trong máy vi tính được người Việt Nam sử dụng dưới nhiều dạng và bộ chữ khác nhau. Người thì thích VNI, kẻ lại dùng Vietkey, VPS hay là Unicode v.v.. Nhìn chung thì bộ chữ nào cũng có cái hay và đặc thù của nó. Nếu chỉ chuyên dùng trên bàn máy để viết thư từ, viết văn, viết báo v.v... thì có lẽ chả có mấy người thắc mắc là nên dùng bộ chữ nào cho chỉnh và gọn nhẹ. Tuy nhiên, theo từng bước tiến, vấn đề điện thư (Email) trong sinh hoạt của người Việt Nam càng ngày càng nhiều. Nó không còn nằm trong lãnh vực giao tế riêng với bạn bè nữa, nhưng đã bước hẳn sang lãnh vực mới, là góp ý, thảo luận với nhau về một đề tài nào đó trong các diễn đàn chung. Việc chúng ta nêu lên các ý kiến về các vấn đề thời sự, văn hóa và chính trị trên các diễn đàn là điều rất hợp lý và đáng khuyến khích. Tuy nhiên, mẫu tự của tiếng Việt, nhìn thoáng qua thì có chung nguồn gốc với mẫu tự La tinh, nhưng những cái dấu sắc, huyền hỏi, ngã nặng mới là vấn đề trọng yếu trong ngôn ngữ Việt. Nếu viết ít, đơn giản, người đọc rất dễ nhận ra được ý của người viết dù là loại chữ Việt không có dấu. Tuy nhiên, nếu viết dài, những từ ngữ không đơn giản, mà không có dấu nữa thì ôi thôi, có thể gây ra những tai vạ chết người. Thí dụ như câu chuyện: Co mot ba thieu ta thich khoe lon voi hang xom. Hom ay vua rua lon xong, ba mung qua, quen ca e de, lien dua lon cho hang xom xem. Dam linh nom thay lon cua ba thi ve vuot ma ba thi sung suong lam! Câu chuyện này hình như tôi nghe ông Nguyễn Hữu Nghĩa bên Làng Văn phịa ra thì phải. Ừ thì là chuyện phịa nhưng người đọc vẫn nhớ dai và nhớ cái nghĩa khác, phải không nào. Tuy nhiên, từ trước đến nay, ít người để ý đến vấn đề này. Cho dến tháng 7-2001 vừa qua, Trung Tâm Văn Bút Sydney quyết định mở ra một diễn đàn bạn đọc, với địa chỉ Email: vanbutsydney_forum@Yahoogroups.com . Diễn đàn này có mục đích thông tin liên lạc và trao đổi những ý kiến với bạn đọc về các vấn đề xã hội, chính trị, và nhất là về văn hóa. Khi công việc vừa mở ra, một số anh em trong diễn đàn như: Nguyễn Ðức Huy, Nguyễn Ðức Báu, Thuyền Nhân và một số anh em khác nữa liền đặt vấn đề là, làm sao có thể viết tiếng Việt có dấu để việc trao đổi ý kiến với nhau trên diễn đàn được dễ dàng và không bị những tai họa? Người hỏi và người giải đáp. Kết qủa là những qúy vị trên đây đã bỏ thì giờ ra nghiên cứu và thực tập chung với nhau. Ðến nay, tuy không
thể nói là thành công, nhưng trên một mặt nào đó, họ đã có thể viết và đọc Email của nhau như một trang sách, không bị trở ngại nào. Sở dĩ tôi phải nhấn mạnh đến việc này là vì : Chúng tôi chỉ có thể viết và đọc được Email của nhau qua vài thảo chương là Hotmail, Yahoo, Outlook Express mà thôi. Trong khi đó, có hàng chục các thảo chương khác chúng tôi chưa có thì giờ nghiên cứu và nhắm đến. Theo đó, nếu sự việc được gọi là thành công và tổng hợp của hôm nay, nếu có, nó chỉ nhắm vào hai loại E-mail viết trên Hotmail và Yahoo mà thôi. Và chúng tôi cũng chỉ dám khuyến khích những người trong diễn đàn của Văn Bút Sydney cùng thực tập cho tiện việc trao đổi tin tức. Chúng tôi không có tham vọng đi qúa xa, vì đây là công việc của những nhà chuyên môn. Theo tinh thần này và thể theo lời yêu cầu của một số những thành viên của diễn đàn, chúng tôi, xin được viết lại một cách gọn nhẹ những phương thức viết và đọc EMAIL của những người đi tiên phong trong diễn đàn là qúy anh: Phan Huy Hoàng, Nguyễn Ðức Huy, Nguyễn Ðức Báu. Phương cách này như sau: 1.
Ðiều kiện Cần và Ðủ Máy của qúy vị phải thuộc diện có Windows 98, 2000 hoặc tương đương. Nếu là Windows 95 thì bó buộc phải được nâng cấp lên 98 hay 2000. Nếu máy của quý vị đã thỏa điều kiện trên, xin qúy vi vui lòng làm theo từng điểm một dưới đây: 1.1. Vào Internet mở web: http://www.vps.org 1.1.1. Nhìn phía tay trái của web, bấm vào hàng có chữ nhu liệu (Hình 1)
Hình 1 1.1.2. Máy chuyển sang trang kế. Chọn và bấm vào hàng có cùng hệ với máy của bạn. Thí dụ máy có Windows 98 thì bấm vào hàng thứ hai (Hình 2)
Hình 2 1.1.3. Trang kế, bấm vào dòng Download: vpskeys4.1.exe, 1230Kb (Hình 3)
Hình 3 1.1.4. Bạn sẽ thấy bảng file download. Bấm Save this file to disk… , cuối cùng bấm OK. Việc làm này chỉ có nghĩa là bạn download vpskeys4.1.exe vào máy để dùng sau này thôi. Bạn muốn giữ vpskeys4.1.exe ở directory nào cũng được. 2.
Cài đặt (install) VPSKeys vào máy
Sau khi download xong, bạn sẽ bấm 2 lần (double click) vào file: vpskeys4.1.exe. Bạn sẽ được hỏi như sau (Hình 4):
Hình 4 Bấm Yes và tiếp tục theo sự hướng dẫn để cài nhu liệu vào máy. Cuối cùng bạn sẽ được hỏi như hình sau (Hình 5):
Hình 5 Bấm nút Finish. Máy của bạn sẽ khởi động lại (restart). 3.
Setup VPSKeys
Sau khi máy của bạn đã khởi động lại. Bạn sẽ bấm nút Start (góc dưới bên trái của màn ảnh). Chọn Programs. Chọn Hoi Chuyen Gia Viet Nam. Bấm vào Vpskeys 4.0 (Hình 6).
Hình 6 Nhu liệu khởi động và bạn sẽ thấy ở góc dưới bên phải của màn ảnh một icon mới (tạm gọi là icon VPSkey)(Hình 7).
Hình 7 Bạn dời chuột (mouse) vào icon VPSkey và bấm nút bên phải của chuột. Một hình mới sẽ hiện ra (Hình 8)
Hình 8 Bạn sẽ dời chuột lên phần Options và bấm vào đấy. Một bảng về VPSKEYS 4.1 sẽ hiện lên trước mặt bạn. Ðừng làm gì vội, hãy quan sát xem bảng VPSKEYS 4.1 vừa mở lên đó có giống như điều tôi viết hay không. Trước mặt tôi là bảng chỉ dẫn của VPS gồm có bốn cửa nằm chồng lên nhau là: Ðiều Chỉnh, Hoán Chuyển, Tốc Ký và Kỹ Thuật. 3.1.
Bảng Ðiều Chỉnh
Nhìn xuống phía dưới ta thấy phía tay trái có hàng chữ: Cách Ðánh. Xin bấm vào hàng chữ Việt Nam Phía bên mặt có hàng chữ: Chức Năng Tự Ðộng. Theo tôi chỉ cần bấm vào hàng chữ Chính Tả và Tốc Ký là đủ. Phần Tự Ðiển thì tùy ý. Riêng phần Autoload thì nên cẩn thận nếu như máy của bạn đã có hệ thống đánh tiếng Việt khác thì không nên để Autoload. Lý do có thể gây ra một ít trở ngại cho việc bạn đánh bài viết của bạn. Ðây là trường hợp của tôi. Tôi thường đánh máy bằng VNI, nên tôi chỉ turn on VPSKeys4.1 lên khi tôi muốn gởi Email hay viết bài trên Internet mà thôi. Việc này không có gì trở ngại. Chỉ cần bạn nhớ turn on VPSkeys lên trước khi đánh Email là được (Hình 9).
Hình 9
3.2.
Bảng Hoán Chuyển
Bước kế, bạn bấm sang khung cửa Hoán Chuyển. Hãy nhìn xuống phía dưới, bạn sẽ thấy dòng chữ : Từ: Bấm vào ô này và chọn lấy chữ AUTO. Kế đến, bấm vào ô: Drag- Drop. Hồ sơ: Ðể trống. Sang: Hãy bấm và chọn VPS. Gom giòng không cần thiết lắm, tôi để trống (Hình 10).
Hình 10 3.3.
Bảng Tốc Ký
Ðến bảng Tốc Ký. Bạn bấm vào dòng chữ: cộng đồng (Hình 11).
Hình 11 3.4.
Bảng Kỹ Thuật
Bảng cuối cùng là Kỹ Thuật. Phần Bảng Mã. Bạn nhìn thấy dòng chữ: Sửa Bảng Mã. Hãy bấm vào đây và chọn UNICODE (Hình 12). Ðây là phần quan trọng nhất và cần điều chỉnh cho đúng để bạn viết được tiếng Việt bằng Unicode.
Hình 12 Sau khi chọn UNICODE, bảng tự động chuyển và hỏi bạn: Xác nhận thay đổi bảng mã. (Hình 13)
Hình 13 Xin bạn hãy bấm vào dòng chữ Thay Ðổi. Việc làm này có nghĩa là bạn đã quyết định thay đổi và chọn lấy chữ UNICODE cho bạn. Phần Sửa Nút Dấu. Ðề nghị bạn không nên đụng tới. CUỐI CÙNG, XIN MỜI BẠN CƯỜI MỘT CÁI RỒI BẤM VÀO CH Ữ Ok. Như thế là bạn đã có đủ đồ nghề dự trữ để xông pha ra trận rồi đấy.
4.
Setup Font để dùng trong Internet
Sau phần download và setup VPSKeys. Bạn hãy di chuyển chuột lên menu chỉ dẫn của net. A.
Vào bảng Tools và di chuyển xuống phía dưới chọn : Internet Options
B. Bấm Internet Options. Bảng Internet Options nguyên vẹn hiện lên màn ảnh gồm có: General, Security, Privacy, Content, Connections, Programs, Advanced. C. Ở bảng General, bạn hãy nhìn xuống phần cuối của bảng, bạn thấy những hàng chữ: Colors, Fonts, Languages, Accessibility (Hình 14).
Hình 14 D. E.
Bạn hãy di chuyển chuột xuống và bấm vào chữ Fonts. Bảng Fonts hiện lên (Hình 15).
Hình 15
F. G. H.
Ở phần Language script, bấm và chọn lấy hàng chữ: Latin based. Ở phần Web page font. Bấm và chọn Font chữ Tahoma Ở phần Plain text font. Bấm và chọn Font chữ Courier New.
Làm xong những việc trên, mời bạn bấm vào chữ OK ở cuối bảng. Nếu cần, bạn làm lại lần nữa cho chắc. Trở lại bảng General lần thứ hai, Xin bạn bấm vào dòng chữ Languages ở bên cạnh chữ Fonts bạn đã bấm lần trước. Bấm chữ Add. Chọn English [en-us]. Di chuyển chuột để tìm và chọn thêm dòng chữ Vietnamese [vi] Sau khi đã làm đầy đủ những động tác trên. Bạn hãy vui vẻ mà bấm vào chữ OK ở cuối bảng (Hình 16).
Hình 16 Ðến đây, tôi có thể mở Email và viết thư cho người tình được hay chưa? Dĩ nhiên là được rồi. Bạn viết và một mình bạn xem, riêng người yêu dấu của bạn thì chỉ thấy toàn những ký hiệu và những con số thôi. Sao mà kỳ cục vậy. Chỉ như thế thì chỉ làm gì cho nó mất thời giờ của người ta? Bạn mắng vốn như vậy là đúng lắm. Tuy nhiên, đến đây, xin bạn bình tĩnh và đọc thêm phần liên hệ riêng đến máy của bạn. 5.
Setup dịch vụ điện thư Hotmail
Sau khi vào trang Hotmail để đọc, bạn muốn gởi thư hãy làm những động tác cần thiết sau đây: Coi lại xem bạn đã TURN ON hệ VPS chưa (Hình 7). Nếu rồi bạn có thể gởi thư qua hai ngả: Reply hay là Compose tùy ý. Sau khi đã chọn phương cách gởi là Reply hay là Compose bạn sẽ thấy được hình dưới đây (Hình 17).
Hình 17 Nếu không có được như Hình 17 có nghĩa là Rich-Text Editor trong máy của bạn đã được set OFF . Bạn cần phải set ON bằng cách bấm vào chữ Tools ở cùng hàng với chữ Send và Save Draft, ở ngay dưới phần Attachements, bấm vào Rich-Text Editor ON (Hình 18).
Hình 18
Nếu bạn KHÔNG làm công việc cuối cùng này, bạn gởi thư đi, người nhận chỉ đọc được những ký kiệu và những con số thôi. Ðây chính là điểm trước kia tôi đã từng vấp phải và có lẽ bà Tường Vi hay các ông DQuinn, BÐQ Nguyễn Phương Hùng, ông Lê Văn Sắc đều ngậm qủa bồ hòn vì không thông qua cái cửa ải cuối cùng này Xin nhắc lại, Phải mở Tools ở ngay dưới Attachements và TURN Rich-Text Editor ON trước khi quý vị đánh chữ vào khung trống mới hiện lên thì người nhận mới nhận được những gì bạn muốn gởi. Sau khi có khung trống mới, bạn mặc sức mà viết thư tình. Viết gì được nấy. Khi có dấu rồi bạn cũng nên cẩn thận cho, bởi nhẽ, bạn viết: Tôi Yêu EM, Yếu Lắm… EM Ạ thì thật là chết cửa tứ! Chả bà nào dám yêu lại đâu! Chúc qúy ông bà dùng HOTMAIL dzui dẻ và toại ý. 6.
Setup dich vụ điện thư Yahoo
Trước ớc khi bạn bắt đầu viết trong Yahoo, bạn cần có được đ hình dưới ới đây (Hình (H 19).
Hình 19 àng chữ ch Switch to Plain Version như hình trên, bạn ạn phải bấm Nếu bạn không có được hàng hàng chữ trong hình ellipse (đang đang có hàng chữ: ch Switch to Formatted d Version) Version để đổi thành: Switch to Plain Version. Ngoài ra bạn có thể bấm vào ào ô chữ: ch Save copy to Sent folder để ể cất giữ các thư th bạn đã gửi đi. Chúc qúy vịị nhiều niềm vui trong những lúc thực tập toát mồ hôi!
NTB thợ mò. Sunday, 11 November 2001. ức Báu & Nguyễn Ðức ức Huy (Sydney, Australia) trang trí, Nguyễn Ðức viết lại dưới ới dạng Unicode (dạng chữ Tahoma). 01/01/2002.
Xin lưu ý: Nếu qúy vị đang “on on line”, line qúy vị có thể vô trang Web Việtt Unicode bằng b cách bấm 2 lần (double click)) vô hàng chữ ch “Bộ Chữ Việt Nam Unicode ”. Qúy vị v cũng có thể vào trang Web này qua địa a chỉ: ch http://www.tti-us.com/uvn/ . Kính.