Advies- en ingenieursbureau
dhv.nl/mobiliteit We zijn mobieler dan ooit en dat is onder andere op de wegen dagelijks te merken. Vrachtverkeer, woon/ werkverkeer, vakantieverkeer, alles en iedereen strijdt letterlijk en figuurlijk om de voorrang. Eenvoudige oplossingen zijn er niet meer. Of het nu gaat om een wegverbreding, een nieuwe brug of een railverbinding, elk nieuw project omvat inmiddels veel meer dan dat. De visie van DHV kan worden samengevat
Mobiliteit van morgen
als 'meer met minder'. Wij zoeken naar innovatieve concepten en technologieën die leiden tot meer capaciteit, veiligheid en comfort, maar ook minder ruimtebeslag, energieverbruik, doorlooptijd en kosten.
Mei 2011 > Provincies voorstander van herijking wegennetwerk | Hartelbrug interactief ontworpen in i-Room Projectbureau ZuidasDok levert krachttoer in Amsterdam-Zuid | Betere doorstroming op Hoogegelegen
“Integrale aanpak benutten levert veel winst op” De capaciteit van de Nederlandse infrastructuur kan veel beter worden benut als we de wegen, het spoor en de waterwegen in onderlinge samenhang bekijken. Dat is de overtuiging van Pieter Prins, projectmanager verkeersmanagement bij DHV. “Elke beheerder is nu nog vooral bezig op zijn eigen terrein. We moeten de stap zetten naar een integrale benuttingsstrategie.” Zo’n strategie is de enige manier waarmee op korte termijn nog winst te halen valt uit de bestaande capaciteit. Prins: “De aanleg van nieuwe infrastructuur duurt relatief lang en is duur. Bovendien zijn veel snelwegen inmiddels wel geoptimaliseerd. We moeten het bestaande netwerk beter gebruiken, bijvoorbeeld door de mensen te verleiden andere routes en andere vervoermiddelen te gebruiken. Bij DHV bekijken we de mogelijkheden die er zijn. We bouwen voort op het ‘Beleidskader Benutten’ dat we in 2007 voor het toenmalige ministerie hebben geschreven en dat nu wordt vernieuwd.”
Netwerkbenadering
Volgens Prins hangen autowegen, spoorwegen en waterwegen nauw met elkaar samen en is meer afstemming tussen Rijk, provincies, gemeenten en ProRail geboden. “Ze moeten ook meer samenwerken met fabrikanten van navigatiesystemen en belangengroepen als de ANWB.” Ook systemen als smartphones bieden de weggebruiker veel meer informatiemogelijkheden over alternatieve routes. “Met navigatiesystemen voor de scheepvaart kun je schepen in colonnes met een vaste snelheid laten varen. Met zo’n ‘blauwe golf’ geleid je het scheepvaartverkeer zodat bruggen minder vaak geopend hoeven te worden. Dit levert tijdwinst op voor beide modaliteiten en leidt tevens tot een betere benutting van de netwerken.” info: pieter.prins@dhv.com
Meer treinen op hetzelfde spoor De ruimte in Nederland voor nieuwe sporen is beperkt en de aanleg ervan kost veel geld. Door meer treinen te laten rijden op hetzelfde spoor, kunnen toch meer reizigers worden vervoerd. Een manier om dit te doen is het zogenoemde ‘Kort Volgen’ ofwel meer seinen en minder wissels. Het idee is simpel, maar de uitwerking ervan is minder makkelijk. Ons spoorsysteem is een complexe combinatie van infrastructuur, dienstregeling, materieel en besturing. Zelfs experts kunnen hierdoor moeilijk voorspellen wat de effecten zijn van intensiever treinverkeer. DHV kan die effecten wel in beeld brengen door de inzet van simulatieprogramma’s. Adviseur Janneke Tax vertelt: “De kern van Kort Volgen is de afstand tussen de seinen te verkleinen. Tussen twee seinen mag altijd maar één trein rijden. De afstand bepaalt zo het aantal treinen dat op het baanvak kan rijden. Door de afstand te verkleinen kunnen er niet alleen meer treinen rijden, de rijtijd per trein kan ook nog eens worden teruggebracht zodat reizigers eerder op hun bestemming zijn.”
Slim neerzetten
“Je kunt echter niet overal de afstand tussen de seinen verkleinen. Er zijn veel beperkende factoren zoals wissels en overwegen. Je moet de extra seinen dus slim neerzetten. Met het computerprogramma OpenTrack simuleren we de effecten van die kortere afstand en kunnen we laten zien of er winst te behalen is en wat deze winst zou zijn. Daarbij houden we rekening met alle technische beperkingen en lokale situaties.” Om Kort Volgen daadwerkelijk te kunnen uitvoeren is de steun nodig van belanghebbenden als vervoerders en overheden. Ook daarin kan DHV een rol spelen. Tax: “We voeren projecten uit voor alle betrokken stakeholders. Hierdoor kennen we hun belangen en weten we wat er speelt. DHV kan zo een belangrijke bijdrage leveren aan de betere benutting van het Nederlandse spoor.” info: janneke.tax@dhv.com
Altijd een oplossing verder
Hartelbrug interactief ontworpen in i-Room De Hartelbrug over het Hartelkanaal bij Spijkenisse krijgt een grote opknapbeurt. Bovendien wordt de capaciteit met een rijstrook vergroot. Het is een project waar meestal een complex ontwerp- en langdurig besluitvormingsproces aan vooraf gaat. Dit keer ging het gemakkelijker en sneller doordat DHV de betrokken stakeholders mee liet denken in een nieuwe interactieve setting: de Integration Room, kortweg i-Room.
betonnen uitbouwbrug gecheckt worden en ook de twee brugvallen over het Hartelkanaal en het Zoetwaterkanaal. Bovendien wordt de capaciteit van de brug vergroot van 2 plus 1 rijstrook naar 2x2 rijstroken door het fietspad te verleggen naar de in aanbouw zijnde fietsbrug. “Voor de Hartelbrug hebben wij de provincie Zuid-Holland een korter beslissingstraject geboden door interactieve voortgangsbesprekingen te hebben in de i-Room.”
“Onze i-Room is voorzien van smartboards en computers waarmee de voortgang van besluitvormingsprocessen digitaal wordt vastgelegd. De effecten van besluiten worden er direct gevisualiseerd en in kaart gebracht, zodat de betrokken partijen gericht inhoudelijk met elkaar in debat kunnen gaan”, vertelt strategisch adviseur Ruud Hulscher. De Hartelbrug moet nog veertig jaar mee. Daarvoor moet de
Enthousiast
Adrie Verheul, senior projectleider van de provincie is zeer enthousiast. “In de i-Room konden alle participanten mogelijke problemen en oplossingen schetsen, waarna de aantekeningen digitaal werden opgeslagen. Omdat elke afzonderlijke situatie direct werd gevisualiseerd kwamen allerlei deelaspecten aan bod waarover we snel een
weloverwogen besluit konden nemen. Daardoor waren tijdintensieve controlerondes binnen de provincie niet meer nodig en verliep de besluitvorming twee tot drie maal sneller dan voorheen. Een bijkomend voordeel is dat overleg in de DHV i-Room helpt om eventuele twijfels bij stakeholders weg te nemen en een breed draagvlak te creëren. Het succes van deze methode hangt sterk af van een goede voorbereiding. Zo moeten alle gegevens actueel zijn en de processen goed worden begeleid. Dankzij de uitstekende voorbereiding van DHV konden de stakeholders van dit project snel tot overeenstemming komen.” info: ruud.hulscher@dhv.com
ASSETMANAGEMENT
Nederlands-Britse samenwerking voor assetmanagement
Provincies voorstander van herijking wegennetwerk
DHV en het Britse adviesbureau Halcrow gaan samenwerken op het gebied van assetmanagement voor (weg)infrastructuur. Daarmee krijgen de Nederlandse infrabeheerders toegang tot nieuwe, in het buitenland beproefde uitbestedingsconcepten.
Provincies en Rijkswaterstaat kunnen veel geld besparen door eenduidiger beheer en onderhoud van het gezamenlijke wegennetwerk. Een op te richten wegenautoriteit zou het beheer moeten regisseren. Dat idee werd geopperd op de tweede bijeenkomst over assetmanagement infrastructuur die DHV in januari organiseerde.
In Nederland is DHV vooral bekend door het PAS 55-gecertificeerde beheer en onderhoud van alle assets (o.a. leidingen, wegen en sporen) op chemiecomplex Chemelot. Halcrow werkt onder andere in opdracht van de Engelse overheid als managing agent voor beheer en onderhoud van het hoofdwegennet. Voor de Schotse overheid voert zij het contractmanagement uit van uitbestede onderhoudswerkzaamheden.
Gangbaar
In het Verenigd Koninkrijk is het uitbesteden van beheer en onderhoud van wegen gangbaar. Halcrow heeft aan de wieg gestaan van de ontwikkeling van contractvormen en hun praktische toepassing. Door haar activiteiten als managing agent heeft zij ook zicht op hoe deze contracten in de praktijk uitwerken. Performance Auditing is het model waarmee op beheerste wijze taken aan marktpartijen kunnen worden overgedragen. Met deze samenwerkingsovereenkomst kan DHV de Nederlandse opdrachtgevers bedienen met innovatieve uitbestedingsconcepten. DHV kan Halcrows ervaring met contractmanagement vertalen voor de behoeften van Nederlandse overheden als het gaat om efficiënt en kwalitatief hoogstaand beheer en onderhoud van wegen en kunstwerken. info: bart.mante@dhv.com
De aanwezige provinciale managers en beleidsmedewerkers zoeken naar manieren om beheer en onderhoud efficiënter te organiseren, in antwoord op bezuinigingen en het verdwijnen van kennis uit organisaties door de vergrijzing. Opschaling en herijking zou een oplossing kunnen zijn. Niels van Huët, afdelingshoofd infrabeheer bij DHV: “Elke organisatie beheert de infrastructuur volgens zijn eigen methodiek, contractvormen en planningen. Je krijgt daardoor niet alleen een lappendeken maar het maakt je infrastructuur ook kwetsbaar. Een overkoepelende wegenautoriteit kan het overzicht houden, kaders stellen en meer eenheid brengen in het onderhoud. Iedereen, van beheerder tot weggebruiker, heeft daar baat bij.” Van Huët is enthousiast: “We willen de provincies graag helpen bij de uitwerking van dit idee. Vanuit onze assetmanagementfilosofie kunnen we veel bijdragen in het anders organiseren van beheer en onderhoud van provinciale wegen. Als marktpartij met veel kennis van de overheid zijn we in staat om onder leiding van zo’n autoriteit de wegen te beheren en te onderhouden.” info: niels.vanhuet@dhv.com
Projectbureau ZuidasDok levert krachttoer in Amsterdam-Zuid Aan de Amsterdamse Zuidas wordt hard gewerkt aan wat de komende jaren een technische krachttoer moet worden: de verbreding en inpassing van de snelweg A10 en de daar tussenliggende trein- en metrosporen. Maar eerst moet een andere krachttoer worden geleverd, namelijk het bijeenbrengen van alle informatie die de minister van IenM en haar lokale partners nodig hebben om in november een voorkeursbesluit te nemen. “Het gaat ons lukken om alles op tafel te krijgen”, zeggen Ton Heddema (pakketmanager A10) en Richard Jorissen (projectdirecteur) zelfverzekerd.
Alle inspanningen draaien om de vraag waar de wegen en de sporen moeten komen: onder of boven de grond of een combinatie van beide. De huidige infrastructuur maar ook de stedenbouwkundige toekomst van het gebied bepalen die keuze. DHV maakt van elk alternatief een ontwerp van de A10 op hoofdlijnen en onderzoekt de veiligheid, kosten, risico’s en effecten op het milieu. “Het project ZuidasDok heeft een lange looptijd”, zegt Ton Heddema (foto links). “Daarom moet je flexibel ontwerpen zodat je het plan in de loop van de tijd kunt aanpassen. Je kunt immers nooit met alles rekening houden.” Richard Jorissen vult hem aan: “Daadkracht is nu nodig om het
alternatief te kiezen dat die flexibiliteit biedt. We hebben nu een enorme kans om de Zuidas een impuls te geven waar heel Nederland van zal profiteren.” Beide topmannen van het project ZuidasDok zijn tevreden over de geboekte voortgang én over het brede draagvlak onder de aandeelhouders. Jorissen: “Het is een gezamenlijk project geworden. Bij zulke integrale projecten is het vooral de kunst om alle belangen te laten samenkomen.” Heddema: “Het is mooi dat we de adviezen van de commissie Elverding in dit project hebben kunnen meenemen. Daardoor zijn alle bestuurders goed aangesloten en is het proces versneld.” info: jos.delange@dhv.com
Betere doorstroming op A2 Hooggelegen De wegwerkzaamheden aan de A2 bij Hooggelegen zijn gerealiseerd met veel minder verkeershinder dan vooraf werd verwacht. De grote aandacht voor de doorstroming in het project heeft bovendien veel goodwill van de omgeving opgeleverd. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit de evaluatie van Verkeershinder Hoofd- en Onderliggend Wegennet. Hooggelegen wordt ook wel de draaischijf van Nederland genoemd. Verkeer uit alle windrichtingen komt hier bij elkaar. Files door de verbredingswerkzaamheden moesten daarom zoveel mogelijk worden voorkomen. Een team van DHV-deskundigen werkte voor de aannemer op het projectbureau. Een van hen was verkeerskundige Manus Barten. “In het project werd actief gestuurd op een goede doorstroming,” zegt hij. “Meestal staat in dit soort complexe projecten de voortgang voorop maar door de inbreng van de verkeerskundigen is het belang van het verkeer steeds meegewogen. Dat heeft niet alleen minder hinder opgeleverd maar ook een snellere uitvoering. We hebben veel bereikt voor de doorstroming.”
Goodwill
BRON: A2 HOOGGELEGEN
Een belangrijke conclusie uit de evaluatie is dat de stakeholders van het project, gemeenten en RWS, erg tevreden waren met de aandacht voor de doorstroming. “Ze hadden een duidelijk aanspreekpunt voor hun wensen. Het leverde ons veel goodwill op waardoor sommige besluiten sneller werden genomen en het project dus ook sneller kon voortgaan”, aldus een tevreden Barten. Hij is er van overtuigd dat deze aanpak de toekomst heeft. “In dit soort projecten is verkeerskunde nog een jonge discipline. Op het projectbureau zorgde dat wel eens voor aanpassingsproblemen, maar achteraf worden de samenwerking (binnen en buiten het project) en de algemene aandacht voor verkeer positief gewaardeerd. We kunnen nog een hoop bereiken door te sturen op verkeershinder.” info: manus.barten@dhv.com
Altijd een oplossing verder
Gastheerschap houdt stad aangenaam bereikbaar
kort
Hoe houd ik de stad bereikbaar? Veel gemeenten worstelen met de vraag hoe ze, temidden van allerlei wegwerkzaamheden en bij evenementen, niet alleen een verkeersinfarct kunnen vermijden maar ook hun inwoners, ondernemers en bezoekers tevreden kunnen houden. Een antwoord op
Duurzaam ontwerp Europalaan Valkenswaard
die vraag is te handelen als een gastheer. “Benader uw weggebruikers als klanten. Verplaats u in een verkeersdeelnemer en stem daarop uw maatregelen af”, zegt Dirk Jan Huisman (DHV). Hij vertelt dat in diverse adviestrajecten van DHV zoals in Delft (bereikbaarheidsregie), Deventer (DVMsystemen) en Tilburg (DVM-beleid) het thema gastheerschap een belangrijke rol speelt. “Gastheerschap is vooral een kwestie van denken in termen van het eenvoudig bereiken van een bestemming. Alleen door integrale aanpak waarbij alle onderdelen ontworpen zijn vanuit de beleving van de weggebruiker houdt u een bereikbare stad waarin iedereen zijn of haar bestemming op een eenvoudige manier kan bereiken.” info: dirkjan.huisman@dhv.com
Elektrische auto grijpt de macht We staan aan de vooravond van een ware mobiliteitsrevolutie. Het concern Better Place werkt samen met DHV aan de invoering van batterijwisselstations, de elektrische variant van de benzinepomp.’ Er wordt gewerkt aan een Nederlandse introductie van wisselstations waar elektrische taxi’s binnen twee minuten lege lithium-ionbatterijen kunnen worden vervangen door volle. De elektrische auto grijpt de macht. Het Better Place-concept is gebaseerd op de ontkoppeling van de auto en de batterij. De automobilist koopt de auto en huurt vervolgens de batterij bij Better Place. Hierdoor wordt de aanschaf van de auto goedkoper en betaal je alleen voor het aantal gereden kilometers. De strategisch geplaatste wisselstations zorgen ervoor dat de beperkte actieradius van de auto geen beperking meer vormt voor de aanschaf. Even een pitstop maken en je kunt weer verder. Zonder uitstoot van stof, uitlaatgassen en motorgebrom. Met de wisselstations betreedt Better Place volledig onbekend terrein. Datzelfde geldt voor de automobilist en overheden. Want hoeveel stations heb je nodig en waar zet je ze zo strategisch mogelijk neer? En welke vergunningen moet je aanvragen en bij wie? Coen Jager, projectdirecteur van DHV: “We hebben dit onbekende terrein verkend en er ligt nu een goed doorgerekend grid waarmee heel Nederland zonder problemen bereikbaar is voor elektrische auto’s. We hebben ook geholpen met het in kaart brengen van de benodigde vergunningen en bij het aanvragen van Europese subsidies. Alles is klaar voor de start in Nederland.” Is Nederland ook klaar voor Better Place? Jager: “Dit is het eerste private initiatief. Ik heb er vertrouwen in dat het levensvatbaar is. Overal waar je over het concept vertelt, reageert men enthousiast. Veel gemeenten willen graag als eerste zo’n station binnen hun grens hebben.” info: coen.jager@dhv.com
Het centrum van Valkenswaard lijdt onder grote verkeersdruk. De reconstructie van de Europalaan is een van de maatregelen om het centrum beter te ontsluiten en om de luchtkwaliteit te verbeteren. In het ontwerp van DHV staat duurzaamheid voorop, onder andere door de bestaande asfaltverharding grotendeels te laten liggen en door geluidsreducerend asfalt toe te passen. Door optimaal afgestelde verkeersregelinstallaties en een groene golf zal het verkeer beter doorstromen, minder geluid produceren en uitlaatgassen uitstoten. Ook wordt het energieverbruik van de verlichting en de verkeersregelinstallaties laag gehouden. De reconstructie start als een besluit is genomen over de toekomst van de provinciale weg N69. info: stijn.vanrijen@dhv.com
COLUMN iliteitsbeleid!
Innoveer uw mob
ng,
r Stadsontwikkeli
Geachte Directeu
we zo met al die nieu ? Worstelt u ook id ele sb eit ken, deelauto’s ilit er ob W uw m , Het Nieuwe as ng oe gr Hoe gaat het met op n n, rijde el nd elektrisch rijde hebt u, net als ve ontwikkelingen ro es)? Waarschijnlijk ne on ab t in uw 00 ef 5.0 ge (8 ts de OV-fiets kt een plaa vaties uit de mar en het succes van no in e di u e ho duidelijk idee collega’s, nog geen plannen. denbouwkundige mobiliteit- en ste n de vast te houden aa planontwikkeling de in om h ter ook. Die sc zit gi be lo eer dan et menige auto do t Da . en Het is ook niet m ng ni n te bereke en de traditionele n gymzaal op wiele traditionele auto van het jaar in ee st re de in om ie or de vakant koopt een MPV vo rijden. g blijven dus gaan en zal er voorlopi l aa nm ee nu er is zien dan zeggen: “Die auto ikkelingen: eerst Ik snap dat u zult die nieuwe ontw al En . zit be rkeren.” to ve e au n uit van e in de testfas we in onze planne over projecten di jk eli ak dz of ho t g gaat he geloven. Vooralsno verandering is, riet blijven maar vo fa l we g no g pi nkt. De testfase eigen auto voorlo eller gaan dan u de sn l za Natuurlijk zal de t He jk. eli ijd om niet op de olieprijzen, onverm ad u daarom aan ra Ik . kt mede door hoge ar m n se lwas sgedrag. Start ende tijd in een vo stige verplaatsing om ek to s verandert de kom on op rteren g dus. aar juist voor te so ate samenwerkin rem te trappen m ven, publiek-priv sle ijf dr be aximale le) m ka n nen met ee og met het (lo ijfsleven zal u belo een actieve dialo dr be t he en eit bieden. vatie in mobilit mobiliteitsmarkt Zet vol in op inno we denken op de eu ni t da e di en kans benutting van de eente ners van uw gem maar ook de inwo n ne lo be u l files, r za de n drijfsleve gen aan min Niet alleen het be tregelen die bijdra aa m e r. all et rv m n llen blij zij fortabeler ve oe of provincie. Zij zu 2-uitstoot en com CO r de in m n, nd ge omstbeste ig stenbesparin en voor een toek iev at minder reistijd, ko iti in uw or vo l u dankbaar zijn aag te woord. Uw wethouder za dan staan we u gr g, tle ui re de na u Wilt mobiliteitbeleid. Hartelijke groet,
Marjolein Demmers
id eur Duurzaamhe Programmadirect ers@dhv.com marjolein.demm
Contact: DHV B.V. I Postbus 1132 I 3800 BC Amersfoort I Portretfotografie: DHV I Opmaak en productie: Communications, DHV I Drukwerk: ZuidamUithof I Meer informatie, een persoonlijk abonnement of afmelding voor deze nieuwsbrief: marieke.vanboven@dhv.com, 033 468 20 17, www.dhv.nl/mobiliteit.