Guidebook eappren io cy

EAPPREN ΑΝΑΠΤΥΞΗΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑΕΝΔΙΑΜΕΣΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ( ΚΥΠΡΟΣ)

Περιεχόμενα

0

2

1.1 Ορίζοντας τη Μαθητεία 1.2. Η σημασία της μαθητείας στην πλήρωση των αναγκών των επιχειρήσεων 1.3. Οι διαφορετικές οντότητες που εμπλέκονται οι ρόλοι τους

4 10

1.4. Βασικοί παράγοντες επιτυχίας 1.5. Ιστορίες επιτυχίας 2.1. Μάρκετινγκ και Προώθηση 2.2. Αναγνωρίζοντας τις ανάγκες.

2.3. Επιλέγοντας τους υποψηφίους 2.4. Προετοιμάζοντας τους μέντορες 2.5. Κατανοώντας τα Βασικά Βήματα της Μαθητείας 3.1. Διαδικασία της Μαθητείας 3.2. Ο Ρόλος Σας Κατά Τη Διάρκεια Της Μαθητείας 3.3. Σκεπτόμενοι Πρακτικά 3.4. Συχνά Προβλήματα και μερικές Λύσεις 4.1. Εγκαθιδρύοντας την Εξασφάλισης της Ποιότητας και το Πρόγραμμα Αξιολόγησης 4.2. Αλλάζοντας τη Διαχείριση και την Ευελιξία του Σχεδίου 4.3. Η Τελική Αξιολόγηση 4.4. Πιστοποιώντας τη Μαθητεία 5.1. Εκπαίδευση στις δεξιότητες επικοινωνίας 5.2. Δημιουργώντας Υποστηρικτικά Περιβάλλοντα 5.3. Αναπτύσσοντας Δίκτυα 5.4. Αναγνωρίζοντας Τρόπους για τη Βελτίωση του Προγράμματος Μαθητείας 6.1. Δυικό Σύστημα Μαθητείας στην Κύπρο – Νέα Σύγχρονη Μαθητεία 6.2. Εφαρμογή Νέας Σύγχρονης Μαθητείας 6.3. Νομοθεσία 6.4. Χρηματοδότηση 6.5. Ιστορίες Επιτυχίας εφαρμογής

17 20 24 26 29 32 36 41 44 47 50 55

14

58 61 63 67 68 73 75 80 84 90 92 92

3

1.1 Ορίζοντας τη Μαθητεία Η έννοια της μαθητείας, δηλαδή να μαθαίνεις πράττοντας, είναι μια έννοια που υπάρχει για αιώνες και επί του παρόντος εφαρμόζεται στα προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ως μαθητευόμενος, μπορεί να θεωρηθεί ένα πρόσωπο που αποκτά τις δεξιότητες ενός συγκεκριμένου κλάδου από έναν ειδικό διδάσκοντα, όπου εξελίσσεται από το να είναι αρχάριος στον τομέα αυτό, σε ένα επίπεδο επαγγελματία σε γνώση και εμπειρία. Σήμερα στην ηπειρωτική Ευρώπη αυτή η διαδικασία, κατά την οποία προκύπτει μεταφορά της γνώσης από διδάσκοντα σε μαθητευόμενο, συνήθως πραγματοποιείται σε διάρκεια αρκετών χρόνων και συνοδεύεται από επίσημη εκπαίδευση. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο μαθητής λαμβάνει μια αναβαθμισμένη εκπαίδευση σε θεωρητική-τεχνική γνώση και πρακτικές δεξιότητες. Για τους μαθητές που αποφασίζουν να μην προχωρήσουν σε φοίτηση στο πανεπιστήμιο, η μαθητεία είναι ένας τρόπος να λάβουν κάποιου είδους κατάρτιση πριν καταστούν ικανοί να εργαστούν, εάν αναλογιστούμε ότι πολλές δουλειές απαιτούν κάποια πρότερη εμπειρία. Η εκμάθηση μιας δραστηριότητας από ειδικούς γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής σε μεγαλύτερες εταιρείες, λόγω των πολλαπλών ωφελειών που παρέχει. Από την μία πλευρά, η ελπίδα συνίσταται στο ότι με τα προγράμματα μαθητείας οι νέοι άνθρωποι θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες με το σωστό τρόπο, ώστε να καλύψουν τις διαθέσιμες δουλειές στη σύγχρονη αγορά εργασίας, μειώνοντας την ανεργία των νέων. Αυτό οδηγεί σε καλύτερα καταρτιζόμενους επαγγελματίες που μπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους, αντί να είναι εκτός Εκπαίδευσης, Εργασίας ή Κατάρτισης λόγω της έλλειψης ενδιαφέροντος σε παραδοσιακές σπουδές και της μείωσης των θέσεων εργασίας για νέους χωρίς προσόντα.

0

4

Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρήσεις και οι ειδικοί επωφελούνται από το να έχουν τη δυνατότητα να διδάξουν τους μαθητευόμενούς τους για τη γνώση και τα εργαλεία που είναι απαραίτητα, προκειμένου να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένες ανάγκες των εταιρειών αυτών. Αυτό σημαίνει ότι με ένα πρόγραμμα μαθητείας, ο οργανισμός που είναι επικεφαλής της εκπαίδευσης των μαθητευομένων είναι ικανός να τους εκπαιδεύσει με τέτοιο τρόπο που να ταιριάζει στην επιχείρηση. Αυτό το δεύτερο πλεονέκτημα επιτρέπει στις εταιρείες να καταρτίσουν τους μαθητευόμενους τόσο στις μεθόδους παραγωγής που χρησιμοποιούνται στην εταιρεία, όσο και στις απαιτήσεις της δουλειάς. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η μετάβαση για τους μαθητές αυτούς στο περιβάλλον εργασίας είναι πιο ομαλή, εξοικονομώντας για την εταιρεία χρόνο και κατάρτιση που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να αφιερώσει σε έναν νέο εργαζόμενο. Παρ’ όλο που η μαθητεία δεν είναι σωστή για κάθε μαθητή ή για κάθε επάγγελμα, μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη όταν εφαρμόζεται κατάλληλα. Η σωστή ένωση της θεωρίας και της πρακτικής σε ένα συνεκτικό πλαίσιο, σημαίνει ότι μακροπρόθεσμα οι νέοι διδάσκονται με έναν τρόπο που θα ωφελήσει τις μαθητείες, τις επιχειρήσεις και την αγορά. Το Ευρωπαϊκό Συνδικάτο Εργαζομένων πρότεινε ένα ποιοτικό πλαίσιο για τις μαθητείες στην Ευρώπη το 2016, ορίζοντας 20 κανόνες ποιότητας. Η εκμάθηση που λαμβάνει χώρα στην εργασία και στο χώρο εργασίας είναι ένας τρόπος διευκόλυνσης της μεταφοράς των νέων ανθρώπων μεταξύ της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και της αγοράς εργασίας, βελτιώνοντας τις δεξιότητές τους και τις καριέρες τους, σύμφωνα με αυτό το πλαίσιο. Εμπνέεται από τις υπάρχουσες καλές πρακτικές που συναντώνται σε εθνικά και κλαδικά επίπεδα. Δείτε περισσότερα εδώ: Τα ακόλουθα παραδείγματα είναι μοντέλα μαθητείας που μπορούν να βρεθούν στα πλαίσια διαφορετικών ευρωπαϊκών κρατών. Καταδεικνύουν

5

διαφορές μεταξύ προγραμμάτων που εφαρμόζονται σε διαφορετικές περιοχές. Το γερμανικό σύστημα κατάρτισης μαθητείας έχει δημιουργηθεί από τη συντονισμένη στρατηγική «Συμμαχία για Αρχική και Περαιτέρω Εκπαίδευση 2015-2018», στο οποίο οι ομοσπονδιακές και περιφερειακές κυβερνήσεις συνεργάζονται με κοινωνικούς εταίρους όπως τα συνδικάτα και οι οργανώσεις εργοδοτών. Προσφέρουν κατάρτιση σε μια σειρά διαφορετικών επαγγελμάτων μέσω προγραμμάτων διπλής κατάρτισης που διαρκούν μεταξύ δύο και τρεισήμισι ετών. Αυτοί οι μαθητές λαμβάνουν ένα «επίδομα κατάρτισης» από τις εταιρείες τους, το οποίο εξαρτάται από το πεδίο της εργασίας και συχνά βρίσκουν τους εαυτούς τους με προσφορές για εργασία όταν ολοκληρώνουν επιτυχώς την κατάρτισή τους. Στη Γερμανία, οι μαθητευόμενοι πρέπει να κάνουν αίτηση για την κατάρτιση σαν να ήταν μια κανονική εργασία. Μερικές φορές οι προσφορές κατάρτισης διαφημίζονται και πληρούνται έως και ένα χρόνο πριν ξεκινήσουν. Στη Γαλλία, έγιναν τροποποιήσεις στον Εργατικό Κώδικα το 2014 ώστε να εισαχθούν νέες ευκαιρίες για την κατάρτιση μαθητείας (apprentissage). Ο τότε Γάλλος Πρόεδρος επίσης ανακοίνωσε μια σειρά μέτρων προκειμένου να αναπτυχθεί η κατάρτιση μαθητείας. Αυτό το πρόγραμμα έχει δημιουργηθεί για ανθρώπους μεταξύ 16 και 26 ετών που έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση και επιθυμούν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους με επαγγελματική πιστοποίηση ή τεχνολογική εκπαίδευση σε ένα ανώτερο επίπεδο. Η γαλλική εκπαίδευση μαθητείας μπορεί να εφαρμοστεί σχεδόν σε όλα τα επαγγελματικά προγράμματα, από την ξυλουργική έως την κομμωτική. Τα μαθήματα διαρκούν από ένα έως τρία χρόνια, ανάλογα με το επάγγελμα και την πιστοποίηση που επιθυμείται. Στο γαλλικό σύστημα οι εργοδότες πληρώνουν έναν χαμηλό μισθό, που αυξάνεται με την ηλικία και την εμπειρία ενώ πληρώνουν επίσης για την εκπαίδευση. Επίσης υπάρχουν διάφορες άλλες επιλογές συμβάσεων για εκπαίδευση που προσομοιάζουν στη μαθητεία, όπως οι συμβάσεις προσαρμογής, οι συμβάσεις προσόντων και οι συμβάσεις προσανατολισμού.

0

6

Στα πλαίσια του ιταλικού συστήματος, η μαθητεία (apprendisatato) είναι εστιασμένη σε ανθρώπους μεταξύ 16 και 26 ετών. Αυτά τα προγράμματα διαρκούν από 18 μήνες έως τέσσερα χρόνια σε πολλούς διαφορετικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των σερβιτόρων, της μαγειρικής, των υδραυλικών, της ξυλουργικής, της επισκευής αυτοκινήτων κ.λπ. Οι ιταλοί εργοδότες πληρώνουν τους μαθητευόμενους με το 80% του μισθού που θα λάμβανε ένας εξειδικευμένος εργάτης, ενώ αυξάνεται με την εμπειρία και την ηλικία. Επιπλέον, πληρώνουν και το κόστος της εκμάθησης/εκπαίδευσης και μερικές φορές τα έξοδα ταξιδίου από και προς το σχολείο. Άλλες επιλογές για συνδυασμένες συμβάσεις κατάρτισης και εργασίας, είναι επίσης διαθέσιμες στην Ιταλία (contratto di formazione lavorativa/CFL) και αφορούν μαθητές μεταξύ 16 και 23 ετών. Το ισπανικό σύστημα μαθητείας (formación professional dual) ρυθμίζεται από το Βασιλικό Διάταγμα του 2012 και είναι ένα πρόγραμμα διττής βάσης κατάρτισης που στηρίζεται στην εργασία και στην εκπαίδευση. Είναι για μαθητές από 16 έως 30 ετών (θα μειωθεί στα 25 έτη όταν ο δείκτης ανεργίας θα είναι χαμηλότερος του 15%) που δεν έχουν επαγγελματική εμπειρία. Οι μαθητείες στην Ισπανία μπορούν να διαρκέσουν από ένα έως τρία έτη. Η κατάρτιση μαθητείας είναι συνδεδεμένη με τον κατάλογο των επαγγελματικών προσόντων και με το πλαίσιο της ανώτερης εκπαίδευσης της Ισπανίας. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές θα λάβουν την ίδια πιστοποίηση όπως σε άλλες σπουδές, αλλά με ένα υψηλότερο επίπεδο εμπειρίας. Στην Ισπανία δεν υπάρχει εθνική ρύθμιση της οικονομικής αποζημίωσης της εργασίας που γίνεται. Στη Βουλγαρία, το πρόγραμμα μαθητείας στηρίζεται στoν νόμο για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, ο οποίος επιτρέπει την εκπαίδευση μέσω της εργασίας. Ο σκοπός του προγράμματος αυτού στη Βουλγαρία, είναι να στοχεύσει σε άνεργα άτομα χαμηλής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή μηδαμινής εκπαίδευσης ή προσόντων.

7

Η κυβέρνηση παρέχει κίνητρα σε επιχειρήσεις επιδοτώντας τον ελάχιστο μισθό και την απαιτούμενη ασφάλιση που πληρώνεται από τον εργοδότη για έως 12 μήνες, καθώς και την επιπρόσθετη αποζημίωση για την επαγγελματική καθοδήγηση έως και 24 μήνες. Το σύστημα για τη μαθητεία που έχει θεσπιστεί στην Κύπρο είναι για ανθρώπους μεταξύ 14 και 21 ετών και είναι δύο ομάδων: για τους μαθητές που δεν έχουν συμπληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση (προπαρασκευαστική μαθητεία) και γι’ αυτούς που είτε έχουν συμπληρώσει τη βασική εκπαίδευση ή την προπαρασκευαστική μαθητεία (βασική μαθητεία). Η συμμετοχή σε αυτά τα προγράμματα δεν αποτελεί τμήμα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και είναι χωρίς χρέωση. Η φάση της προπαρασκευαστικής μαθητείας διαρκεί ένα έτος. Η φάση της βασικής μαθητείας είναι τρία έτη. Κατά τη διάρκεια αυτής της βασικής μαθητείας, οι μαθητές ξοδεύουν μια αναλογία 60:40 μεταξύ κατάρτισης εντός της εταιρείας και κατάρτισης στηριζόμενης στη διδασκαλία κατά τα πρώτα δύο έτη και μια αναλογία 80:20 τον τρίτο χρόνο. Οι μαθητευόμενοι δεν θεωρούνται εργαζόμενοι και λαμβάνουν την εβδομαδιαία πληρωμή των 87€ για όλη την περίοδο της μαθητείας. Στην Ελλάδα η κατάρτιση μαθητείας στηρίζεται κυρίως στην ιδέα της σχολικά βασιζόμενης κατάρτισης. Αυτό το πρόγραμμα είναι είτε ένας συνδυασμός σχολικά βασιζόμενης κατάρτισης τα πρώτα δύο έτη και βασιζόμενης στην εργασία κατάρτισης το τρίτο έτος, είτε σχολικά βασιζόμενης εκπαίδευσης το πρώτα τρία έτη και έναν τέταρτο χρόνο στο χώρο εργασίας. Οι μαθητευόμενοι στην Ελλάδα υπογράφουν μια σύμβαση για όλη τη διάρκεια της στηριζόμενης στην εργασία κατάρτισης και λαμβάνουν μισθό που ανέρχεται στο 70% του κατώτατου μισθού. Ωστόσο, δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις. Το αντίστοιχο της μαθητείας στη Λετονία είναι η σχολικά βασιζόμενη κατάρτιση και επίσης ενσωματώνει ένα στοιχείο στηριζόμενης στην εργασία πρακτικής. Η βασική μορφή της λετονικής μαθητείας είναι προς το παρόν βασισμένη στη βιοτεχνία, στην οποία συμμετέχει κάποιος που είτε βρίσκεται ήδη σε μια βιοτεχνική εταιρεία ή σε εκπαιδευτικό ινστιτούτο με μια σύμβαση 0

8

εκπαίδευσης. Τα προγράμματα συνήθως διαρκούν τέσσερα χρόνια, ωστόσο μια μεγάλη μερίδα των μαθητών (55% στο σχολικό έτος 2014/2015) δεν ολοκληρώνουν. Οι μαθητευόμενοι υπογράφουν συμβάσεις εκπαίδευσης, όχι εργασιακές συμβάσεις, και επομένως δεν θεωρούνται εργαζόμενοι. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις και ότι η αμοιβή αυτών των εργαζομένων δεν ρυθμίζεται. Μερικοί μαθητευόμενοι λαμβάνουν μισθό, αλλά κάποιοι άλλοι όχι. Στην Ολλανδία υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι να αποκτήσει κανείς πιστοποίηση μαθητείας: το μονοπάτι που στηρίζεται στην εργασία (beroepsbegeleidende leerweg – BBL) και το μονοπάτι που στηρίζεται στο σχολείο (beroepsopleidende leerweg – BOL). Και οι δύο επιλογές θεωρούνται ίσης αξίας και, επομένως, είναι δυνατό για κάποιον να αλλάξει από την μία επιλογή στην άλλη. Στις BBL μαθητείες, ο μαθητής ξοδεύει ένα ελάχιστο 60% του χρόνου του στο χώρο εργασίας. Στις BOL μαθητείες, αυτός ο χρόνος μειώνεται από το 20 έως το 59%. Αυτές οι εκπαιδευτικές διαδρομές στην Ολλανδία δεν ανταποκρίνονται ευθέως σε «έτος-ομάδα» αλλά υπάρχει ελαστικότητα στο πρόγραμμα να τελειώσει το πρόγραμμα νωρίτερα ή αργότερα από τα τυπικά σχολικά έτη. Ανάλογα με τη συμφωνία κατάρτισης, ένας μαθητευόμενος μπορεί να υπογράψει σύμβαση, μπορεί και όχι. Αυτοί που υπογράφουν μια σύμβαση, πληρώνονται μισθούς και έχουν το δικαίωμα να συμμετάσχουν σε συνδικαλιστικές ενώσεις. Στην Πολωνία η στηριζόμενη στην εργασία εκμάθηση είναι ένα σημαντικό κομμάτι της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Η μαθητεία είναι μέρος του συστήματος (μαζί με την επαγγελματική εκπαίδευση στην εργασιακή κατάρτιση και μια στηριζόμενη στην εργασία εκμάθηση, η οποία είναι ενσωματωμένη σε ένα στηριζόμενο στο σχολείο πρόγραμμα). Στα πολωνικά

9

προγράμματα μαθητείας, οι μαθητές ξοδεύουν τον περισσότερο χρόνο στο χώρο του εργοδότη. Σε αυτό τον τύπο μαθητείας, ο μαθητευόμενος υπογράφει μια σύμβαση με τον εργοδότη και θα λαμβάνει αποζημίωση για την εργασία του. Η μαθητεία έχει δύο μορφές, επαγγελματική κατάρτιση (naukazawodu) που διαρκεί από 24 έως 36 μήνες και κατάρτιση για μια συγκεκριμένη δουλειά (przyuczenie do wykonywaniaokreślonejpracy) που διαρκεί από 3 έως 6 μήνες. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός της μαθητείας στη σλοβενική νομοθεσία, αλλά υπάρχουν διάφορα προγράμματα που βασίζονται στο σχολείο, με στοιχεία που στηρίζονται στην εργασία. Στην ανώτερη επαγγελματική κατάρτιση, ένα σημαντικό κομμάτι του σχηματισμού των μαθητών συνίσταται στην εκμάθηση μέσω της εργασίας εντός των εταιρειών. Αυτή η εκπαίδευση μπορεί να πάρει από 2 έως 4 χρόνια, ανάλογα με το πρόγραμμα. Η εκμάθηση που στηρίζεται στην εργασία στη Σλοβενία απαιτεί μεν συμβόλαιο, αλλά δεν είναι κανονική σύμβαση εργασίας. Παρόλα αυτά,οι μαθητευόμενοι έχουν το δικαίωμα να συμμετάσχουν σε συνδικαλιστική ένωση. Οι μισθοί για τις εργασίες στην εταιρεία καθορίζονται από τις κλαδικές συμφωνίες.

1.2. Η σημασία της μαθητείας στην πλήρωση των αναγκών των επιχειρήσεων Παρά το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι μπορεί να θεωρούν τα προγράμματα μαθητείας ως ωφέλιμα κυρίως για τον μαθητή, αυτά φέρνουν επίσης ορισμένα οφέλη-κλειδιά στις επιχειρήσεις που τους απασχολούν. Η βασική εστίαση αυτών των ωφελειών είναι στο ότι οι μαθητευόμενοι είναι ικανοί να εκπληρώσουν τις ανάγκες της επιχείρησης με τρόπο που δεν μπορούν να κάνουν νέες προσλήψεις.

Όταν μεγεθύνεται μια επιχείρηση, αυτό το προτέρημα τονίζεται δεόντως. Εν πρώτοις, όταν προσλαμβάνετε έναν μαθητευόμενο, το πιθανότερο είναι ότι 0

10

θα είστε ο πρώτος εργοδότης με τον οποίο έχει εργαστεί αυτός ο μαθητής. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα θα είναι πιο ανοιχτοί στο να μάθουν πώς κάνετε πράγματα σε αντίθεση με έμπειρους υπαλλήλους που ήδη έχουν τον δικό τους τρόπο να εργάζονται. Αυτό σημαίνει επίσης ότι με τους μαθητευόμενους, η εταιρεία έχει την ευκαιρία να καταρτίσει κάποιον ειδικά για να ταιριάξει στον οργανισμό. Συνεπακόλουθα, αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα θα έχουν καλύτερες σχέσεις με τα άλλα μέλη της εταιρείας και τους πελάτες, λόγω της εξειδικευμένης γνώσης τους σχετικά με τα συστήματα της εταιρίας, την κουλτούρα, τους πελάτες και τις διαδικασίες. Επιπλέον, το πέρασμα δεξιοτήτων και γνώσης σε εργαζόμενους είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν πολλές βιομηχανίες με συγκεκριμένες δραστηριότητες. Οι μαθητευόμενοι είναι συνήθως ανοιχτοί στο να μάθουν νέες δεξιότητες και στο να αναπτύξουν ικανότητες που είναι ουσιώδεις για την εταιρεία, δημιουργώντας εργαζόμενους που είναι ικανοί να αντικαταστήσουν έμπειρους στις δραστηριότητες αυτές ανθρώπους που συνταξιοδοτούνται. Περαιτέρω, πολλοί μαθητευόμενοι παραμένουν στην κορυφή της τεχνολογίας και των ειδικών τάσεων στον κλάδο τους, παρέχοντας ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην εταιρεία. Αυτό δημιουργεί μία βάση ώστε να αναζωογονηθεί το εργατικό δυναμικό, συνδυάζοντας τις δεξιότητες των έμπειρων εργαζομένων με την επιθυμία για μάθηση και ανάπτυξη των νέων μαθητευόμενων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 82% των εργοδοτών προσλαμβάνουν μαθητευόμενους προκειμένου να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες εντός της επιχείρησής τους. Οι μαθητείες επιτρέπουν επίσης στις εταιρείες να χτίσουν το εργατικό δυναμικό τους από το μηδέν, αναπτύσσοντας μελλοντικούς ηγέτες στα πλαίσια του οργανισμού. Οι περισσότερες επιχειρήσεις με επιτυχημένα

11

προγράμματα μαθητείας θα προχωρήσουν στην πρόσληψη ενός μεγάλου ποσοστού των μαθητευόμενών τους γιατί ταιριάζουν αρκετά καλά στις ανάγκες της εταιρείας. Η επένδυση στους μαθητευόμενους σημαίνει περισσότεροι έμπιστοι υπάλληλοι, που είναι αφοσιωμένοι στον οργανισμό. Έτσι, αυτοί οι νέοι άνθρωποι όχι μόνον εκπληρώνουν ρόλους που πρέπει να εκπληρωθούν, αλλά είναι εξαιρετικά πιστοί στους εργοδότες και τους δασκάλους τους, δημιουργώντας ένα καλό περιβάλλον εργασίας και μια ενισχυμένη φήμη στην κοινότητα. Επιπλέον, η μαθητεία είναι ένας τρόπος παροχής ποιοτικής κατάρτισης στους μελλοντικούς υπαλλήλους χωρίς την ανησυχία για τον ρυθμό των κύκλων εργασιών. Η επένδυση που πρέπει να κάνουν οι εταιρείες όταν προσλαμβάνουν έναν νέο υπάλληλο είναι υψηλή και όταν χρησιμοποιούνται μαθητευόμενοι, αυτή η επένδυση επιστρέφεται, εφόσον ο μαθητής γίνει ένας υπάλληλος πλήρους απασχόλησης. Οι μαθητευόμενοι επίσης συνεισφέρουν σε ένα πιο παραγωγικό εργατικό δυναμικό, καθώς όσο περισσότερο χρόνο εργάζεται ο μαθητευόμενος στην εταιρεία, τόσο πιο θετική είναι η αναλογία επένδυσης-αποτελέσματος. Περισσότεροι από το 60% (ανάλογα με την εξεταζόμενη χώρα) των εργοδοτών πιστεύουν ότι ένας εξειδικευμένος εργαζόμενος που εκπαίδευσαν ως μαθητευόμενο είναι περισσότερο παραγωγικός από αυτούς που προσλαμβάνονται εξωτερικά. Όλα αυτά οδηγούν στην ανάλυση κόστους-οφέλους, που πολλές εταιρείες λαμβάνουν υπόψη για να αποφασίσουν εάν η πρόσληψη ενός μαθητευόμενου είναι επωφελής μακροπρόθεσμα. Εάν στηθεί σωστά, ένα πρόγραμμα μαθητείας σε μια εταιρεία, μπορεί να παράσχει ουσιαστικά οικονομικά οφέλη που υπερτερούν του κόστους. Αυτά τα οικονομικά οφέλη προέρχονται από τους χαμηλότερους μισθούς με τους οποίους πληρώνονται οι μαθητευόμενοι, οι οποίοι αυξάνονται μόνο καθώς αυξάνεται παράλληλα η παραγωγικότητα και τα έσοδα. Επιπλέον, εάν η εταιρεία αποφασίσει να προσλάβει τον μαθητευόμενο, δεν θα χρειαστεί να 0

12

πληρώσει για την κατάρτισή του ή να αναλάβει τον κίνδυνο του να καταρτίσει κάποιον που δεν ταιριάζει καλά στην ομάδα. Αυτή η κατάρτιση πάνω στην εργασία μπορεί να είναι εξαιρετικά πολύτιμη στους ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, που δεν έχουν τους απαραίτητους πόρους όταν προσλαμβάνουν νέους εργαζόμενους. Ανάλογα με τη χώρα ή τη βιομηχανία, μπορεί να υπάρχει διαθέσιμη οικονομική ενίσχυση από το κράτος, για τις εταιρείες που καταρτίζουν μαθητευόμενους. Αυτή η υποστήριξη μπορεί να λάβει τη μορφή μισθών για κατάρτιση μεντόρων, μείωση φορολογίας, κ.λπ.

13

1.3. Οι διαφορετικές οντότητες που εμπλέκονται οι ρόλοι τους Όταν διαπραγματεύεται μια μαθητεία, υπάρχουν διαφορετικοί εταίροι που εμπλέκονται και κάθε εταίρος έχει έναν κρίσιμο ρόλο να παίξει. Χωρίς την επιτυχή συνέργεια μεταξύ των εταίρων, είναι δύσκολο να έχουμε ένα επιτυχημένο πρόγραμμα. Σε γενικές γραμμές, τέσσερα είναι τα κύρια μέρη μιας μαθητείας: η επιχείρηση, οι ενδιάμεσοι φορείς εργατικού δυναμικού, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι μαθητευόμενοι. Άλλοι φορείς/οργανισμοί, όπως το δημόσιο σύστημα εργατικού δυναμικού ή ένα καθιερωμένο σύστημα μαθητείας θα επιδράσει στην επιτυχία του προγράμματος. Ωστόσο, αυτά τα δύο συστήματα αναπτύσσονται σε εθνικό επίπεδο, επομένως είναι σημαντικό να ερευνήσουμε το πώς λειτουργούν εντός της χώρας τους, εν αντιθέσει με άλλoυς φορείς/οργανισμούς που μπορούν να μελετηθούν σε ένα πιο παγκοσμιοποιημένο επίπεδο. Οι μαθητευόμενοι είναι άτομα που θα εκπληρώσουν τους ρόλους που προτείνονται από τις εταιρείες, τους ενδιάμεσους οργανισμούς και τα εκπαιδευτικά ινστιτούτα. Ο ρόλος που παίζουν είναι σημαντικός, αλλά δεν μπορεί να καθιερωθεί μέχρι να έρθουν σε συμφωνία οι άλλοι φορείς σχετικά με το πώς θα είναι το πρόγραμμα μαθητείας. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη ενός προγράμματος σπουδών για το θεωρητικό κομμάτι της εκπαίδευσης με την πρόθεση να μεταλαμπαδεύσουν τη γνώση αυτή στους μαθητευόμενους. Επιπλέον, αυτοί οι οργανισμοί μπορούν να παράσχουν πιστοποιητικά παρακολούθησης μαθήματος ή βαθμούς ανώτατης εκπαίδευσης για μελλοντικές σπουδές. Οι επιχειρηματικοί εταίροι μπορεί να είναι ξεχωριστές εταιρείες ή κοινοπραξίες επιχειρήσεων. Οι εταιρείες διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στο πρόγραμμα μαθητείας και, ως ενδιάμεσοι οργανισμοί, είναι δική σας ευθύνη να τα στηρίξετε κατά τη διάρκεια. Ορισμένες ευθύνες που θα αναλάβει η επιχείρηση θα περιλαμβάνουν: προσφορά κενής θέσης 0

14

μαθητευόμενου, συνέντευξη και πρόσληψη μαθητευόμενου, παροχή συμβούλου μαθητευόμενου, δημιουργία δικτύων, παροχή αμοιβής κλπ. Η εστίαση σε αυτή την ενότητα, ωστόσο, αφορά τους ενδιάμεσους οργανισμούς. Οι μεσολαβητές του εργατικού δυναμικού διαδραματίζουν εντελώς διαφορετικό (αν και εξίσου σημαντικό) ρόλο στο πρόγραμμα μαθητείας στους φορείς/οργανισμούς που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Αυτές οι οργανώσεις μπορούν να απαρτίζονται από ενώσεις βιομηχανιών, οργανώσεις εργατικού δυναμικού και κοινές οργανώσεις διαχείρισης της εργασίας, ή κοινωνικές οργανώσεις. Θα υποστηρίξουν τους άλλους φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα μαθητείας, ιδίως τις επιχειρήσεις. Πρώτα απ 'όλα, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί θα παράσχουν εμπειρογνωμοσύνη για συγκεκριμένους κλάδους ή εργατικό δυναμικό, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν, για παράδειγμα, στην ανάπτυξη του περιεχομένου που θα διδαχθεί. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να υποστηρίζετε τους εργοδότες σε έναν συγκεκριμένο τομέα της βιομηχανίας, διότι θα δώσει μια εικόνα για το τι είναι σημαντικό για έναν μαθητευόμενο να μάθει σε βιομηχανικό επίπεδο. Ο ενδιάμεσος οργανισμός μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως χορηγός ενός προγράμματος μαθητείας, αναλαμβάνοντας τη διοικητική ευθύνη. Αυτό μειώνει το βάρος των εργοδοτών κατά την οργάνωση προγραμμάτων σε μια επιχείρηση, ειδικά αφότου οι ενδιάμεσοι οργανισμοί θα γίνουν ειδικοί στη διαχείριση αυτού του τύπου προγράμματος, διευκολύνοντας τη διαδικασία. Οι οργανισμοί αυτοί θα πρέπει επίσης να παρέχουν ένα πρόγραμμα μαθητείας για ομάδες επιχειρήσεων που δεν είναι σε θέση να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα από μόνοι τους. Για παράδειγμα, χωρίς τους πόρους μιας μεγάλης εταιρείας, οι μικρότερες επιχειρήσεις δεν έχουν πρόσβαση σε ένα τέτοιο ευεργετικό είδος προγράμματος χωρίς την απαραίτητη βοήθεια.

15

Ως εκ τούτου, ο οργανισμός σας θα πρέπει να είναι σε θέση να δημιουργήσει ένα σύνολο επιχειρήσεων, ιδίως μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), επιτρέποντας σε αυτές τις επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε ένα πρόγραμμα μαθητείας, όπου διαφορετικά δεν θα ήταν διαθέσιμο σε αυτές. Αυτό σημαίνει ότι ο ρόλος που θα διαδραματίσουν οι εν λόγω ενδιάμεσοι οργανισμοί στη δημιουργία επιτυχημένων προγραμμάτων μαθητείας για ΜΜΕ, είναι καθοριστικής σημασίας. Θα πρέπει επίσης να εργαστείτε για τη δημιουργία και την παροχή δικτύων, έτσι ώστε να δημιουργηθούν συμπράξεις μεταξύ εργοδοτών, που μοιράζονται την ευθύνη των προγραμμάτων μαθητείας. Ειδικά σε περιπτώσεις όπου η μαθητεία δεν εφαρμόζεται σε μεγάλο βαθμό, τέτοιου είδους σχέσεις μπορούν να δημιουργήσουν επιτυχημένα προγράμματα που είναι ωφέλιμα για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς/οργανισμούς/επιχειρήσεις. Τέλος, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν πρόσθετη υποστήριξη και οδηγίες, εφόσον είναι απαραίτητο για τους άλλους συμμετέχοντες. Η εμπειρία σας στη βιομηχανία ή στη διαχείριση ενός προγράμματος μαθητείας θα σας επιτρέψει να παρέχετε αποτελεσματική υποστήριξη στις επιχειρήσεις και στα σχολεία.

0

16

1.4. Βασικοί παράγοντες επιτυχίας Τα επιτυχημένα προγράμματα μαθητείας βασίζονται σε μια ποικιλία από παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης: της συνεργασίας των εμπλεκόμενων στο πρόγραμμα, της δημιουργίας ενός προγράμματος σπουδών που θα ταιριάζει στις ανάγκες των μαθητευόμενων και της ίδιας της επιχείρησης, της επιλογής του σωστού μαθητευόμενου, της διατήρησης ενός ισχυρού συστήματος καθοδήγησης, της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων, κ.λπ. Οι διαφορετικοί οργανισμοί θα παίξουν διαφορετικούς ρόλους στο να διασφαλίσουν ότι ο κάθε ένας από αυτούς τους παράγοντες θα αυξάνει την επιτυχία. Για τον οργανισμό σας, αυτοί οι παράγοντες περιγράφονται με λεπτομέρεια στις επόμενες ενότητες, αλλά εδώ θα δοθεί μια σύντομη επισκόπηση, ώστε να έχετε μια ιδέα του τί ακολουθεί. Σιγουρευτείτε ότι έχετε τη δυνατότητα να υποστηρίξετε τις επιχειρήσεις σε αυτά τα βήματα, έτσι ώστε να θέσετε μία βάση για ένα επιτυχημένο πρόγραμμα. Το πρώτο βήμα σχετικά με τη δημιουργία ενός προγράμματος μαθητείας είναι η αναγνώριση των αναγκών. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, είναι θεμελιώδες να εξετάζονται όλες οι πλευρές του προγράμματος. Οι προς εξέταση ανάγκες πρέπει να περιλαμβάνουν τη θεωρητική και πρακτική γνώση που οι μαθητευόμενοι πρέπει να αποκτήσουν, ώστε να ικανοποιήσουν τις ανάγκες που υποδεικνύονται από τις επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά προσόντα που παρουσιάζονται, για την απόκτηση μιας πιστοποίησης. Η αναγνώριση των αναγκών είναι ουσιώδης στην επιτυχία του προγράμματος γιατί θα βοηθήσει να επιτευχθεί ένας συγκεκριμένος στόχος, που είναι σημαντικός για όλους τους φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία της μαθητείας. Η σωστή αναγνώριση των αναγκών θα βοηθήσει επίσης στη

17

δόμηση του προγράμματος, ώστε τα μελλοντικά βήματα να γίνουν με το σωστό τρόπο. Η αναγνώριση του σωστού μαθητευόμενου(-ων) είναι άλλο ένα κλειδί στη δημιουργία ενός επιτυχημένου προγράμματος. Ωστόσο, η επιτυχία αυτής της επιλογής εξαρτάται από τις ανάγκες που αναγνωρίζονται στο προηγούμενο βήμα. Η συσχέτιση μεταξύ αυτών των δύο πτυχών του προγράμματος θα δημιουργήσει μία ευνοϊκή βάση για επιτυχία. Επιπλέον, οι μέντορες πρέπει να καταρτίζονται με τις ανάγκες και τους τελικούς στόχους που έχετε στο μυαλό σας, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τις μαθητείες με τέτοιο τρόπο που να είναι ωφέλιμος για τις ανάγκες εκμάθησης, τόσο σε ατομικό όσο και σε εταιρικό επίπεδο. Το να έχει κανείς μια θετική εμπειρία με έναν μέντορα έχει αποδειχθεί ως ένα σημάδι μιας επιτυχημένης εμπειρίας μαθητείας. Ένας ακόμη παράγοντας επιτυχίας είναι η σωστή κατανόηση και εφαρμογή των πρακτικών πτυχών της μαθητείας, όπως η γραφειοκρατική δουλειά και τα υποστηρικτικά εργαλεία, που μπορούν να βοηθήσουν τους φορείς/οργανισμούς να αναπτύξουν ένα μοναδικό πλάνο που κατανοεί τις ανάγκες καθεμίας από τις ενότητες που εμπλέκονται στη διαδικασία. Είναι επίσης σημαντικό να σκεφτείτε την ευελιξία του προγράμματος και την επίλυση προβλημάτων. Και οι δύο αυτές οπτικές μπορούν να οδηγήσουν σε ένα επιτυχημένο πρόγραμμα μαθητείας. Ευελιξία του προγράμματος δεν σημαίνει ότι κάθε μαθητευόμενος και κάθε μέντορας θα είναι το ίδιο. Επίσης δε σημαίνει ότι οι αλλαγές θα πρέπει να εισάγονται κατά τη διάρκεια της μαθητείας, ώστε να προκύψει το καλύτερο από αυτό. Επιπλέον, όπως σε κάθε σχέση εργασίας, είναι φυσιολογικό να συναντήσετε μικρά προβλήματα κατά τη διάρκεια της μαθητείας. Το να διασφαλίσετε ότι οι μέντορες και οι προϊστάμενοι των μαθητευόμενων έχουν τις ικανότητες να επιλύουν προβλήματα και να επικοινωνούν καλά, θα συνεισφέρει σε ένα πρόγραμμα που είναι ικανό να υπερβεί μικρά ζητήματα και θα δημιουργήσει μια θετική εμπειρία γενικά για όλους τους φορείς/οργανισμούς που εμπλέκονται.

0

18

Όπως καθετί, η δημιουργία ενός προγράμματος μαθητείας απαιτεί χρόνο και οργάνωση, αλλά τα οφέλη είναι ανταποδοτικά για όλους τους εμπλεκόμενους. Επιπλέον, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί και τα δίκτυα υποστήριξης μπορούν να βοηθήσουν στο να γίνει η διαδικασία ευκολότερη και πιο αποτελεσματική. Γενικά αυτό σημαίνει ότι η διεύθυνση των φορέων που εμπλέκονται στην ανάπτυξη και τη διαδικασία του προγράμματος, πρέπει να είναι προσεγμένη. Εάν η διεύθυνση αντιλαμβάνεται το σκοπό του προγράμματος και τους στόχους που τίθενται σε προτεραιότητα και είναι διατεθειμένη να επενδύσει σε αυτή τη διαδικασία, η πιθανότητα επιτυχίας είναι μεγαλύτερη. Εξασφαλίστε ότι θα εργαστείτε από κοινού με τους άλλους φορείς που εμπλέκονται στο πρόγραμμα, ώστε να εξασφαλίσετε αυτή την επιτυχία.

19

1.5. Ιστορίες επιτυχίας Σε πολλά διαφορετικά επαγγέλματα τόσο οι μαθητές, όσο και οι εργοδότες μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά από τη συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα μαθητείας. Λόγω των ειδικών δεξιοτήτων που οι μαθητές μπορούν να μάθουν σε μια θέση μαθητείας, αυτός ο τύπος εκμάθησης έχει αποκτήσει κύρος σε χώρες όπως η Γερμανία. Στη χώρα αυτή, η παράδοση και η δυνατότητα της μαθητείας την καθιστούν ένα σημαντικό κομμάτι της γερμανικής οικονομίας. Μαζί με την Αυστρία και την Ελβετία, η Γερμανία έχει ένα κλασσικό πρόγραμμα κατάρτισης μαθητείας. Ενώ αυτά τα κλασσικά προγράμματα μαθητείας μπορεί να διαφέρουν από μέρος σε μέρος, πάντοτε έχουν δύο τοποθεσίες εκμάθησης (την εταιρεία και το μερικής απασχόλησης επαγγελματικό σχολείο) και η περισσότερη κατάρτιση λαμβάνει χώρα στην εταιρεία. Επιπλέον, υπάρχει μια σαφώς καθορισμένη δομή σχετικά με τη διοίκηση στο πρόγραμμα, που διευθύνει τα περιεχόμενα, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που πρόκειται να διδαχθούν. Οι μαθητευόμενοι έχουν υψηλή αξία στη Γερμανία γιατί παρέχουν στις εταιρείες πρόσβαση σε εργαζόμενους με προσόντα και σε νέα τροφοδοσία. Επιπλέον, αυτά τα προσφάτως καταρτισμένα άτομα έχουν εκπαιδευτεί ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες της εταιρείας, κάτι που τους κάνει ακόμη πιο πολύτιμους. Οι μαθητές στη Γερμανία μπορούν να μάθουν πολλά διαφορετικά επαγγέλματα με τα προγράμματα της μαθητείας να έχουν ένα φάσμα από το επάγγελμα του υδραυλικού μέχρι σε έναν ειδικό εστιατορίων ή σε έναν διοικητικό υπάλληλο. Κατά το έτος κατάρτισης 2014/2015, δημιουργήθηκαν 522.094 νέες συμβάσεις για τις μαθητείες. Επιπλέον, η Γερμανία φιλοξενεί 1.552 μερικής απασχόλησης επαγγελματικά σχολεία και πάνω από 430.000 εταιρείες που συμμετέχουν στα προγράμματα μαθητείας (περίπου το 20% του συνόλου των εταιρειών στη Γερμανία).

0

20

Το γερμανικό πρόγραμμα για τη μαθητεία είναι ένα παράδειγμα μιας ιστορίας επιτυχίας γιατί καταλαμβάνει ένα μέρος στα πλαίσια της γερμανικής κοινωνίας που θεωρείται σεβαστό. Επιπλέον, εκπαιδεύει τους μελλοντικούς επαγγελματίες και οδηγεί αυτούς τους μαθητές σε δουλειές. Σχεδόν στο 60% των επιτυχημένων ασκούμενων, προσφέρεται μόνιμη απασχόληση όταν τελειώνουν. Από την άλλη πλευρά, παρ’ όλο που οι χώρες διαφέρουν στον τρόπο που εφαρμόζουν τα προγράμματα μαθητείας, υπάρχουν ορισμένοι κλάδοι που διδάσκονται συχνά κατ’ αυτό τον τρόπο σε πολλά μέρη. Ένας από τους κλάδους όπου υφίσταται μαθητεία σε διάφορες χώρες είναι η βιομηχανία αυτοκινήτου. Παραδείγματα μαθητειών μέσα στη βιομηχανία αυτή είναι η SEAΤ, η Ferrari, η BMW, η Aston Martin, κ.λπ. Η μαθητεία της SEAT στην Ισπανία διεξάγεται στη Βαρκελώνη για περισσότερα από 50 χρόνια. Παρ’ όλο που το πρόγραμμα έχει τροποποιηθεί, καθώς η ισπανική κυβέρνηση έχει θεσπίσει νέους κανόνες, προωθώντας τη μαθητεία, ο βασικός σκοπός της κατάρτισης μαθητείας παραμένει ο ίδιος: να εκπαιδεύσει νέους ανθρώπους με τέτοιο τρόπο που να ωφελεί και τις θεωρητικές και τις πρακτικές πτυχές της υπό εξέταση δουλειάς. Η SEAT θεωρεί ότι το πρόγραμμα μαθητείας της είναι επιτυχημένο διότι η εταιρεία και οι μαθητές είναι χαρούμενοι με τα αποτελέσματα. Η κατάρτιση είναι συνολικής διάρκειας 4.625 ωρών σε βάθος τριών χρόνων, που χωρίζονται σε θεωρητική και πρακτική εκμάθηση, ενώ οι μαθητές λαμβάνουν και ισπανική και γερμανική πιστοποίηση κατάρτισης. Το εργοστάσιο της SEAT στην Ισπανία αναλαμβάνει μεταξύ 60 και 75 νέων ασκούμενων κάθε χρόνο και έχει πάνω από 2.500 ασκούμενους από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα. Επιπλέον, στο 90% των μαθητών αυτών που

21

ολοκληρώνουν το πρόγραμμα, προσφέρεται εργασία απευθείας στην εταιρεία. Αυτό το πρόγραμμα μαθητείας στη Βαρκελώνη επιτρέπει στους μαθητές να έχουν έναν μικρό μισθό ενώ δουλεύουν για μια διεθνή εταιρεία, κερδίζοντας εμπειρία ταυτόχρονα με την εκπαίδευσή τους. Ιστορίες επιτυχίας όπως αυτή της SEAT έχουν τη δυνατότητα να αντέχουν στη δοκιμασία του χρόνου λόγω της αξίας που έχει δοθεί στα οφέλη, τα οποία κερδίζει η εταιρεία από τη σωστή εφαρμογή ενός προγράμματος μαθητείας.

0

22

23

2.1. Μάρκετινγκ και Προώθηση

Τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, αυξάνεται το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη προγραμμάτων μαθητείας. Οι ενδιάμεσοι φορείς θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτών των προγραμμάτων. Μία από τις πιο δύσκολες εργασίες που θα έχουν οι ενδιάμεσοι φορείς κατά την εφαρμογή της μαθητείας είναι να πείσουν ότι αυτό το είδος εκπαίδευσης είναι επωφελές για όλους τους εμπλεκόμενους. Από τη μία πλευρά, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι σπουδαστές θα πρέπει να γνωρίζουν τα μαθησιακά οφέλη που συνεπάγεται η μάθηση που βασίζεται στην εργασία. Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρήσεις πρέπει να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο οι μαθητείες μπορούν να τις ωφελήσουν πραγματικά. Ωστόσο, το να πειστούν αυτές οι διαφορετικές οντότητες για τους ρόλους τους, μπορεί να μην είναι τόσο εύκολο όσο φαίνεται στη αρχή. Το πρόβλημα είναι ότι παρόλο που υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν τις θετικές επιπτώσεις των προγραμμάτων μαθητείας, πολλές εταιρείες και εκπαιδευτικοί οργανισμοί είναι επιφυλακτικοί για την αλλαγή του συστήματος. Ως ενδιάμεσος φορέας, είναι σημαντικό να μοιραστείτε τα οφέλη που μπορεί να έχει η συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα μαθητείας για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Το πρώτο βήμα που πρέπει να ακολουθήσετε είναι να κατανοήσετε τις ειδικές απαιτήσεις για την έναρξη ενός προγράμματος μαθητείας στη χώρα ή το κράτος σας. Αφού ενημερωθείτε σχετικά με τους κανονισμούς για την έναρξη ενός προγράμματος, οι ενδιάμεσοι φορείς έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν στη δημιουργία και εφαρμογή τους. Στην αρχή, θα είναι επίσης απαραίτητο να βοηθηθούν εταιρείες, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι σπουδαστές να δουν την αξία των προγραμμάτων μαθητείας.

0

24

Για τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αυτή η αξία μπορεί να φανεί στα αποτελέσματα της μάθησης ενώ γίνεται, συνδυάζοντας τη θεωρητική γνώση με την πρακτική εμπειρία. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητευόμενοι είναι σε θέση να εφαρμόσουν στην πράξη αυτό που μαθαίνουν στην τάξη, με αποτέλεσμα μια εκπαιδευτική εμπειρία που συνδυάζει τα επαγγελματικά προσόντα με την προσωπική ανάπτυξη. Είναι επίσης σημαντικό οι μαθητές να βρουν την αξία στην πραγματοποίηση μαθητείας. Πρέπει να καταλάβουν ότι το να είναι μαθητευόμενοι, τους προσφέρει τη δυνατότητα να μάθουν όλες τις σημαντικές δεξιότητες και τις ικανότητες που απαιτούνται για μια συγκεκριμένη επαγγελματική δραστηριότητα ή κλάδο, ενώ λαμβάνουν και πιστοποίηση. Μελέτες δείχνουν ότι οι σπουδαστές που πραγματοποιούν μαθητεία έχουν ευκολότερο χρόνο μετάβασης από τις σπουδές τους στο χώρο εργασίας. Μπορεί να είναι πιο δύσκολο να πεισθούν οι επιχειρήσεις για τα οφέλη των προγραμμάτων μαθητείας. Για τις επιχειρήσεις, αυτό που μετράει είναι ότι πρέπει να βγάλουν χρήματα και παρόλο που τα προγράμματα αυτά έχουν αποδειχθεί οικονομικά επωφελή για τις επιχειρήσεις, πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι το να έχουν μαθητευόμενο θα τους κοστίσει χρήματα. Μιλώντας για τα οφέλη που έχουν τα προγράμματα μαθητείας για αυτές τις επιχειρήσεις μπορεί να τους βοηθήσει να πειστούν για τις θετικές επιπτώσεις των μαθητευομένων. Σκεφτείτε ότι τα προγράμματα μαθητείας είναι ένας τρόπος για να προσλάβετε και να παρέχετε κατάρτιση σε πιθανούς νέους υπαλλήλους με τρόπο που είναι οικονομικά προσιτός. Επειδή οι μισθοί των μαθητευομένων είναι χαμηλότεροι από αυτούς των μισθωτών πλήρους απασχόλησης, αυτά τα έξοδα εκπαίδευσης είναι λιγότερα από την πρόσληψη ενός νέου εργαζομένου πριν την εκπαίδευσή του. Επιπλέον, τα προγράμματα μαθητείας εξασφαλίζουν ότι οι νέοι υπάλληλοι εντάσσονται καλά στην υπάρχουσα ομάδα επειδή θα μάθουν το

25

επιχειρηματικό ήθος που υπάρχει στην εταιρεία. Αυτή η ενοποίηση οδηγεί σε ευτυχισμένο προσωπικό και πιστούς πελάτες, καθώς και στη βελτίωση της παραγωγικότητας και στη μείωση των εξόδων του προσωπικού. Όλοι οι συμμετέχοντες στη διαδικασία μαθητείας πρέπει να γνωρίζουν τα πιθανά οφέλη που μπορεί να αποφέρει ένα καλά διεξαγόμενο πρόγραμμα. Η συνεργασία μεταξύ αυτών των διαφορετικών φορέων μπορεί να προσφέρει κατάρτιση για τα μελλοντικά ταλέντα, τα οποία με τη σειρά τους δημιουργούν ανθρώπους με τα ταλέντα, τις δεξιότητες και τις καινοτόμες ιδέες που χρειάζονται οι εταιρείες.

2.2. Αναγνωρίζοντας τις ανάγκες.

H βοήθεια στον προσδιορισμό των αναγκών που έχει κάθε οντότητα είναι ένας σημαντικός ρόλος που έχουν οι ενδιάμεσοι φορείς στη δημιουργία προγραμμάτων μαθητείας. Αυτή η διαδικασία προσδιορισμού των αναγκών θα συμβάλει στον επαρκή σχεδιασμό και εφαρμογή ενός προγράμματος που είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε κάθε μία από τις εμπλεκόμενες οντότητες. Από την άποψη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, είναι σημαντικό να ληφθούν υπ’ όψιν τα ακαδημαϊκά κριτήρια που ισχύουν για κάθε επαγγελματικό πιστοποιητικό από νομοθετική άποψη. Από νομική άποψη αυτό το βήμα είναι απαραίτητο επειδή το πρόγραμμα πρέπει να ολοκληρώσει τα ελάχιστα απαιτούμενα από το κράτος για να λάβει ο σπουδαστής το πιστοποιητικό. Κάθε χώρα έχει θεσπίσει τους δικούς της νόμους. Επομένως, είναι σημαντικό να εξετάσετε τους κανονισμούς που υπάρχουν στη χώρα σας. Η αξιολόγηση των θεωρητικών αναγκών που θα πρέπει να καλύπτει κάθε φοιτητής κατά τη διάρκεια του σχολείου τους θα βοηθήσει στον σχεδιασμό και την κατασκευή του προγράμματος μαθητείας. Επιπλέον, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να εργαστούν ώστε να ταιριάξουν αυτό το απαιτούμενο θεωρητικό περιεχόμενο με το περιεχόμενο που προσδιορίζεται από τις επιχειρήσεις ως ουσιώδες για την επιτυχία τους.

0

26

Οι ανάγκες των εταιρειών είναι συνήθως πιο πρακτικές πτυχές της μαθησιακής διαδικασίας, στοιχεία τα οποία η επιχείρηση θα προσδιορίσει για την επιτυχία της στις καθημερινές λειτουργίες. Είναι απαραίτητο να βοηθηθούν τις εταιρείες να διακρίνουν και να ταξινομήσουν τι είναι σημαντικό για αυτούς, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα που να εκπαιδεύει τους μαθητευόμενους αναλόγως. Οι ανάγκες που προτείνει η επιχείρηση θα πρέπει να περιλαμβάνουν κενά δεξιοτήτων (ή πιθανά μελλοντικά κενά δεξιοτήτων), καθήκοντα που απαιτούν κατάρτιση, τον αριθμό ωρών που χρειάζεται η εταιρεία κλπ. Προκειμένου να είστε σε θέση να αξιολογήσετε τις επιχειρησιακές ανάγκες, σκεφτείτε να υποδείξετε ένα τεστ για το κατά πόσο είναι υγιείς οι επιχειρήσεις και μια αξιολόγηση της οπτικής του προσωπικού για τις ανάγκες. Μαζί αυτά τα δύο βήματα αξιολόγησης θα συμβάλουν στη δημιουργία μιας εικόνας για το τι αναζητά η εταιρεία για να καλύψει τις ανάγκες της. Μόλις δημιουργηθούν οι ακαδημαϊκές απαιτήσεις και οι επιχειρηματικές ανάγκες, είναι επίσης απαραίτητο να προσαρμόσετε τους κανονισμούς για τις συμβάσεις που υπάρχουν στη χώρα σας. Προκειμένου να επιτευχθούν τόσο οι θεωρητικοί / ακαδημαϊκοί όσο και οι πρακτικοί στόχοι που προτείνονται από το πρόγραμμα μαθητείας, είναι απαραίτητο να έχει ο σπουδαστής μια σταθερή σύμβαση και πρόγραμμα που να εντάσσεται στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας. Αν και η νομική πλευρά της διαδικασίας προσδιορισμού των αναγκών (ακαδημαϊκές απαιτήσεις, διαθέσιμες συμβάσεις κλπ.) Ρυθμίζεται σε επίπεδο χώρας ή κράτους, η θέσπιση προγραμμάτων μαθητείας θα πραγματοποιηθεί σε θεσμικό επίπεδο. Κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα μπορεί να αποφασίσει πώς να μεταδώσει τις απαιτούμενες ακαδημαϊκές γνώσεις και κάθε επιχείρηση θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση σε ορισμένες πτυχές της μελέτης.

27

Αν και η νομική πλευρά της διαδικασίας προσδιορισμού των αναγκών (ακαδημαϊκές απαιτήσεις, διαθέσιμες συμβάσεις κλπ.) ρυθμίζεται σε επίπεδο χώρας ή κράτους, η θέσπιση προγραμμάτων μαθητείας θα πραγματοποιηθεί σε θεσμικό επίπεδο. Κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα μπορεί να αποφασίσει πώς να μεταδώσει τις απαιτούμενες ακαδημαϊκές γνώσεις και αντίστοιχα κάθε επιχείρηση θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση σε ορισμένες πτυχές της μελέτης. Επομένως, ως ενδιάμεσος φορέας, είναι σημαντικό να βοηθήσετε κάθε μία από τις οντότητες που συμμετέχουν στη δημιουργία ενός προγράμματος μαθητείας, να καταλάβει τι είναι το πιο σημαντικό για αυτήν και να συνδυάσει αυτές τις ανάγκες. Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι παρόλο που δημιουργείται πρόγραμμα μαθητείας, θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτο ώστε να προσαρμόζεται στα άτομα και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες που εμφανίζονται. Ας αναλογιστούμε τα ακόλουθα βήματα για τον προσδιορισμό των αναγκών και τη δημιουργία ενός προγράμματος μαθητείας: Η εταιρεία

Το εκπαιδευτικό ίδρυμα

1. Η επιχείρηση θα πρέπει να αναγνωρίσει τις ανάγκες τους (με το να διεξάγει ένα «τεστ για την κατάσταση της επιχείρησης», συζητώντας με τα μέλη του προσωπικού, κ.λ.π.).

1. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να γνωρίζουν τους νομικούς περιορισμούς και προϋποθέσεις που έχουν τεθεί στην ακαδημαϊκή εκμάθηση που προσφέρεται κατά τη διάρκεια της του προγράμματος μαθητείας.

2. Η επιχείρηση θα πρέπει να διαλέξει συγκεκριμένα ακαδημαϊκά πιστοποιητικά που πιστεύει ότι μπορούν να εκπληρώσουν τις πρακτικές δεξιότητες που διδάχθηκαν στο χώρο εργασίας). 2. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να είναι ανοιχτά στο ποια πιστοποιητικά είναι τα πλέον κατάλληλα για τα προγράμματα μαθητείας και να γνωρίζουν το πώς πιθανόν να τα εφαρμόσουν με αυτό τον τρόπο.

3. Έχοντας κατά νου τον αριθμό των μαθητευόμενων, τα προγράμματά τους και τις δεξιότητες που θα μάθουν, η επιχείρηση θα πρέπει να επικοινωνήσει 0

28

με έναν εκπαιδευτικό φορέα ώστε να βοηθήσει να ξεκινήσει η ανάπτυξη της διαδικασίας του προγράμματος μαθητείας.

3. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να είναι ανοιχτά στο να δέχονται επιχειρήσεις και πρόθυμα να δουν πώς οι επιχειρηματικές ανάγκες αντιστοιχούν σε διαφορετικά εκπαιδευτικά πιστοποιητικά. Μόνο όταν συμμετέχουν όλοι οι φορείς και είναι ενσωματωμένες στη διαδικασία δημιουργίας του προγράμματος και του περιεχομένου του μπορεί αυτή να είναι επιτυχής..

2.3. Επιλέγοντας τους υποψηφίους Η επιλογή των μαθητευομένων αποτελεί σημαντικό μέρος ενός επιτυχημένου προγράμματος μαθητείας. Όπως και με οποιαδήποτε εργασία, ένας μαθητευόμενος που ταιριάζει καλά στην εταιρεία και στις απαιτούμενες δεξιότητες, σημαίνει τη διαφορά μεταξύ θετικής ή αρνητικής εμπειρίας για όλους τους εμπλεκόμενους. Επομένως, μόλις προσδιοριστούν οι επιχειρηματικές / ακαδημαϊκές ανάγκες και η προσφορά μαθητείας, η διαδικασία επιλογής μπορεί να ξεκινήσει. Οι επιχειρήσεις μπορούν είτε να αποφασίσουν να αναλάβουν ολόκληρη την ευθύνη επιλογής των υποψηφίων είτε μπορούν να συνεργαστούν με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή τους ενδιάμεσους οργανισμούς. Η παρέμβαση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να περιλαμβάνει προτάσεις που βασίζονται σε προηγούμενα ακαδημαϊκά επιτεύγματα ή / και συστάσεις των εκπαιδευτικών. Ωστόσο, η αξιολόγηση αυτή θα είναι συχνά υποκειμενική και προσωπική. Επομένως, αυτή η συνεισφορά μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση του πώς ένας σπουδαστής ευδοκιμεί στο

29

ακαδημαϊκό τμήμα των σπουδών του, αλλά δεν πρέπει να είναι ο μόνος παράγοντας που επηρεάζει τη μαθητεία. Οι ενδιάμεσοι οργανισμοί μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να κατανοήσουν τον τρόπο επιλογής των υποψηφίων, κάποιες φορές με βάση τις αξιολογήσεις ικανοτήτων. Αυτοί οι ενδιάμεσοι οργανισμοί, σε ορισμένες χώρες, συμβάλλουν επίσης στη δημιουργία του ακαδημαϊκού προγράμματος σπουδών και, ως εκ τούτου, γνωρίζουν τις ικανότητες που αναζητούν οι εταιρείες. Σε άλλες περιπτώσεις, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί μπορούν να προσφέρουν άλλα είδη υποστήριξης, όπως πληροφορίες σχετικά με τους επίσημους κανονισμούς ή τα γενικά χαρακτηριστικά των καλών μαθητευομένων. Οι ενδιάμεσοι οργανισμοί και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα μπορούν επίσης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τους υποψηφίους για να βοηθήσουν σε μία δημιουργία λίστας των επικρατέστερων, δημιουργώντας μια μικρότερη ομάδα πιθανών μαθητευομένων. Ωστόσο, η εταιρεία θα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να διεξάγει συνέντευξη από αυτούς τους υποψηφίους και να γνωρίσει λίγο καλύτερα καθέναν, για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων κατά τη διάρκεια της περιόδου μαθητείας Συμπερασματικά, δεδομένου ότι η εταιρεία θα επενδύει χρόνο και ενέργεια στην εκμάθηση στο χώρο εργασίας του μαθητευόμενου, θα πρέπει να είναι εκείνη που θα λάβει την τελική απόφαση. Κατά την πρόσληψη ενός μαθητευομένου, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τις ίδιες τεχνικές που χρησιμοποιείτε κατά τη συνέντευξη ενός υπαλλήλου πλήρους απασχόλησης. Η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο είναι η εκπαίδευση που έχει ήδη λάβει κάθε άτομο. Το κύριο σημείο της συνέντευξης θα είναι να διαπιστώσετε αν ο μαθητευόμενος είναι κατάλληλος για την εταιρεία σας ή όχι. Κατά την πρόσληψη ενός μαθητευομένου, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τις ίδιες τεχνικές που χρησιμοποιείτε κατά τη συνέντευξη ενός υπαλλήλου πλήρους απασχόλησης. Η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο είναι η εκπαίδευση που έχει ήδη λάβει κάθε άτομο. Το κύριο σημείο της συνέντευξης θα είναι να

0

30

διαπιστώσετε αν ο μαθητευόμενος είναι κατάλληλος για την εταιρεία σας ή όχι. Εάν έχετε ήδη δημιουργήσει ένα πρόγραμμα συνέντευξης, σκεφτείτε ποιες βασικές γνώσεις θα θέλατε να έχει ο νέος μαθητευόμενος σας, αλλά μην περιμένετε ότι αυτός ή αυτή θα είναι πλήρως ικανός σε όλες τις απαραίτητες δεξιότητες και μάλιστα αμέσως. Όλα τα άλλα κριτήρια αξιολόγησης πρέπει να παραμείνουν τα ίδια όπως και με τις κανονικές συνεντεύξεις, επειδή τα κριτήρια αυτά πιθανότατα αντιστοιχούν στις αξίες και την προοπτική της εταιρείας. Αυτές οι αξίες και η προοπτική αποτελούν ουσιαστικό μέρος της διαδικασίας της συνέντευξης, διότι συμβάλλουν στην κατανόηση του εάν ο υποψήφιος θα ενταχθεί στην εταιρική κουλτούρα. Άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά των μαθητευομένων είναι ότι είναι ανοιχτοί στη μάθηση και παρουσιάζουν ικανότητες επίλυσης προβλημάτων. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι απαραίτητα για τη μαθητεία επειδή βλέποντάς ότι δεν έχουν οι μαθητές το πλήρες σύνολο δεξιοτήτων ενός εκπαιδευμένου υπαλλήλου, θα πρέπει να διερευνήσουν και να μάθουν πώς να ολοκληρώνουν τα καθήκοντα τους. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, θα πρέπει να υποστηρίξετε όπως μπορείτε την εταιρεία να κάνει τις επιλογές της. Υπάρχουν διάφορα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εταιρείες για να τους βοηθήσουν να καταλάβουν μερικά πιο προσωπικά χαρακτηριστικά του μαθητευόμενου: - Γρήγορα κουίζ που επικεντρώνονται στις δεξιότητες απασχόλησης των μαθητών: http://www.pwc.co.uk/careers/elearn

31

- Η εταιρεία Cut-e έχει παραγάγει αρκετά Τεστ Εκτίμησης Κατάστασης μόνο για νέους υποψήφιους μαθητευόμενους:https://es.cut-e.com/evaluacionesonline/situational-judgement/chatassess/ - Η Αυστραλιανή κυβέρνηση δημοσίευσε αυτό τον οδηγό για την ανίχνευση μαθητευομένων, που αναδεικνύει διάφορες σημαντικές πτυχές της διαδικασίας πρόσληψης: http://employingapprentices.com.au/wpcontent/uploads/2015/03/TRA1002_ PDF_6.pdf Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό όλη η διαδικασία επιλογής των μαθητευόμενων να είναι μία «δίκαιη» αξιολόγηση. Θα πρέπει να αποφεύγονται όλες οι αθέμιτες διακρίσεις, προκαταλήψεις ή δυσμενείς επιρροές και όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να αντιμετωπιστούν με σεβασμό, ακόμη κι αν πρόκειται να τους απορρίψετε. Μετά από κάθε συνέντευξη, θα πρέπει να προσφέρεται εποικοδομητική πληροφόρηση στους υποψηφίους με έναν τρόπο που περιέχει σεβασμό..

2.4. Προετοιμάζοντας τους μέντορες Έρευνες δείχνουν ότι η καθοδήγηση κατά τη διάρκεια της μαθητείας είναι απαραίτητη για τη συνολική επιτυχία του προγράμματος, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη τόσο του μαθητευόμενου όσο και του μέντορα. Ένας μέντορας είναι κάποιος που έχει το καθήκον να επιβλέπει και να καθοδηγεί τον μαθητευόμενο κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Αυτός ο μέντορας πρέπει να έχει τις επαρκείς δεξιότητες και να υποστηρίζεται σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της μαθητείας.

0

32

Αυτή η καθοδήγηση πρέπει να θεσπιστεί από τις δύο πλευρές, τόσο στον χώρο εργασίας όσο και από το εκπαιδευτικό ίδρυμα αποστολής. Ένα ισχυρό πρόγραμμα καθοδήγησης θα συμβάλει στην επιτυχή ολοκλήρωση της μαθητείας, μειώνοντας τους κινδύνους εγκατάλειψης και παρέχοντας διασφάλιση της ποιότητας. Ας εστιάσουμε στον μέντορα της εταιρείας. Στις περισσότερες μαθητείες, ο μέντορας που έχει ως βάση την εταιρεία θα πρέπει να έχει ένα προσόν «εκπαιδευτή» πλέον της επαγγελματικής πείρας στον σχετικό τομέα. Οι μέντορες θα είναι ο άμεσος σύνδεσμος μεταξύ του μαθητευόμενου και της γνώσης σχετικά με τον τρόπο εργασίας σε ένα συγκεκριμένο κλάδο. Αυτή η εκμάθηση κατά τη διάρκεια της εργασίας βασίζεται κυρίως στην εφαρμογή της θεωρητικής γνώσης με έναν πρακτικό τρόπο, αναπτύσσοντας τις δεξιότητες του μαθητευόμενου. Είναι επίσης απαραίτητο ο μέντορας να γνωρίζει τις ακαδημαϊκές ή θεωρητικές πληροφορίες που έχει λαμβάνει ο μαθητευόμενος στη σχολή του. Αυτό επιτρέπει τη δημιουργία συνδέσμων μεταξύ του τι μαθαίνει ο μαθητευόμενος σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Αυτό επιτρέπει την ύπαρξη συνδέσμων σχετικά με το τι διδάσκεται σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Ο συνδυασμός αυτών των δύο τομέων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους σπουδαστές που αντιμετωπίζουν συνήθως δυσκολίες σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον, δίνοντάς τους κίνητρα με πρακτικό τρόπο. Ως εργοδότης, είναι σημαντικό να προσφέρει στους μέντορες κατάρτιση στην αρχή του προγράμματος, αλλά και υποστήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Αυτό επιτρέπει στον μέντορα να καταλάβει επίσημα το ρόλο του στη διαδικασία κατάρτισης ενός μαθητευομένου. Η κατάρτιση για τη διδασκαλία μπορεί να περιλαμβάνει οδηγίες σχετικά με τον τρόπο χρήσης των εγχειριδίων κατάρτισης, να μάθουν για τις τεχνικές αξιολόγησης και να κατανοήσουν πώς να εφαρμόζουν τις δεξιότητες τους. Ως εργοδότης, είναι

33

σημαντικό να κατανοήσετε πώς μπορείτε να στηρίξετε τους μέντορές σας κατά τη διάρκεια του προγράμματος μαθητείας, προκειμένου να το αξιοποιήσετε στο έπακρο. Οι σύμβουλοι πρέπει να είναι σε θέση να επικεντρωθούν σε ένα μικρό αριθμό μαθητευομένων και δεν πρέπει να τους δοθεί ένας μεγάλος αριθμός σπουδαστών υπό την ευθύνη τους. Μία καλή αναλογία μέντορα – σπουδαστή (ένας προς έναν θα ήταν ιδανικό) επιτρέπει περισσότερη διασφάλιση της ποιότητας στην εκπαίδευση που λαμβάνει ο μαθητευόμενος. Αυτό επιτρέπει επίσης την ανάπτυξη μιας ισχυρής επαγγελματικής σχέσης, ενός άλλου παράγοντα επιτυχίας στα προγράμματα μαθητείας. Αυτή η σχέση μέντορα- σπουδαστή θα πρέπει να ξεκινήσει όταν ο μαθητής ξεκινήσει τη μαθητεία του/της και θα διαρκέσει για όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Ο μαθητής δεν πρέπει να είναι χωρίς μέντορα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κατάρτισης. Οι μέντορες που έχουν ως βάση την εταιρία πρέπει να έχουν κατά νου τα ακόλουθα καθήκοντα: 1. Να εξασφαλίσουν ότι υπάρχει καλή συνεργασία μεταξύ της εταιρείας και του εκπαιδευτικού ιδρύματος.

2 Να οργανώσει τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τον μαθητευόμενο στον χώρο εργασίας.

3. Να αναμείξει τους μαθητευόμενους στη διαδικασία παραγωγής.

4. Να συντροφεύει τον μαθητή κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου του/της στην εταιρεία.

5. Να αξιολογήσει την πρόοδο που ο κάθε μαθητευόμενος κάνει και, επομένως, να συνεισφέρει στην τελική τους αξιολόγηση.

6. Να γράψει μια τελική έκθεση σχετικά με την πρόοδο του μαθητευόμενου στη δουλειά.

0

34

Όταν επιλέγετε μέντορες, να είστε ενήμεροι για το πώς αυτή η διαδικασία επιλογής συμβάλλει επίσης σε μια σημαντική εμπειρία κατάρτισης για τους μαθητευόμενους. Αυτό σημαίνει την αναζήτηση χαρακτηριστικών πέρα από μια τεχνική ικανότητα (και γνωρίζοντας ότι μερικές φορές ο εργαζόμενος με τις καλύτερες τεχνικές ικανότητες μπορεί να μην είναι καλός μέντορας). Μερικά σημαντικά χαρακτηριστικά για τους μένοτρες είναι οι ικανότητες ηγεσίας τους, το να έχουν μια θετική στάση, το να έχουν την ικανότητα να επικοινωνούν αποτελεσματικά, το να είναι ανοιχτοί στη συνεργασία με τους νεώτερους ανθρώπους, η προθυμία τους να αντιμετωπίσουν χρονικούς περιορισμούς και η ικανότητα διαχείρισης του επιπλέον φόρτου εργασίας με έναν ευέλικτο τρόπο. Επιπλέον, οι μέντορες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να διδάσκουν. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι μόνο σε θέση να δείξουν στον μαθητευόμενο πώς να κάνει κάτι, αλλά ότι είναι επίσης σε θέση να εξηγήσουν γιατί γίνεται με αυτόν τον τρόπο. Για να έχουμε επιτυχημένους μαθητευόμενους, είναι σημαντικό οι μαθητές αυτοί να μπορούν να κατανοήσουν τη διαδικασία σκέψης πίσω από το έργο και να έχουν την ικανότητα να λύσουν προβλήματα στο μέλλον. Οι μέντορες πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι θα υπάρξουν στιγμές κατά τις οποίες οι μαθητευόμενοι θα χρειαστούν πιο έντονη υποστήριξη και στιγμές που οι μαθητές πρέπει να εξασκηθούν και να μάθουν από τα λάθη τους. Η γνώση του πότε πρέπει να παρέχεται περισσότερη (ή λιγότερη) υποστήριξη είναι κάτι που είναι τόσο εγγενές στη διδασκαλία όσο και κάτι που μπορεί να μαθευτεί από την πράξη. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η καθοδήγηση ενός μαθητευομένου δεν είναι μόνο ωφέλιμη για τον μαθητή, αλλά και για τον μέντορα. Η καθοδήγηση είναι μια ευκαιρία να αναπτυχθούν ικανότητες διαχείρισης ανθρώπων, για ανθρώπους που δεν είχαν αυτές τις ικανότητες πριν. Επιπλέον, περίπου το 80% των εργοδοτών πιστεύουν ότι οι μέντορές τους επωφελούνται από την

35

κατάρτιση ενός μαθητευόμενου επειδή αυτή η διαδικασία ανανεώνει και αναζωογονεί τον μέντορα, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και την ασφάλεια καθώς οι μέντορες αναζητούν πρότυπα βέλτιστων πρακτικών.

2.5. Κατανοώντας τα Βασικά Βήματα της Μαθητείας

Το πρόγραμμα μαθητείας μπορεί να χωριστεί σε τρία κύρια μέρη: πριν από τη μαθητεία, κατά τη διάρκεια αυτής και μετά τη μαθητεία. Σε αυτήν την ενότητα, εστιάσαμε στο πρώτο μέρος αυτής της διαδικασίας, υπογραμμίζοντας τη σημασία του προσδιορισμού των αναγκών, της επιλογής των υποψηφίων και της συνεργασίας με άλλους φορείς στη διαδικασία. Πριν λάβει χώρα η μαθητεία, είναι σημαντικό να κατανοήσετε ποιες είναι οι νομικές ρυθμίσεις για την έναρξη μιας μαθητείας και να εφαρμόσετε αυτούς τους κανόνες στο πρόγραμμα που θέλετε να δημιουργήσετε. Αυτοί οι κανονισμοί θα ποικίλλουν σε διαφορετικές χώρες ή ακόμα και κράτη εντός των χωρών, οπότε είναι σημαντικό να κάνετε τη δική σας έρευνά. Σημαντικές πτυχές που θα εισφέρουν στο πρόγραμμα οι νομικές ρυθμίσεις περιλαμβάνουν (όχι περιοριστικά): το χρόνο που ο μαθητευόμενος βρίσκεται στο χώρο εργασίας, τον τύπο τοποθέτησης που μπορεί να κάνει ο μαθητευόμενος και τις μαθησιακές απαιτήσεις για την απόκτηση του πιστοποιητικού κ.λπ. Επιπλέον, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι έλεγχοι υγείας και ασφάλειας που πρέπει να γίνουν πριν από τη μαθητεία και τις απαιτήσεις ασφάλισης κατά τη διάρκεια της μαθητείας. Μια άλλη σημαντική πτυχή για να καλυφθεί «πριν από τη μαθητεία» είναι η ανάπτυξη του προγράμματος σπουδών και ο ορισμός του ρόλου που θα 0

36

εκπληρώσει ο μαθητευόμενος. Το επίσημο πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να αναπτυχθεί επάνω στη νομική βάση για τη μαθητεία και την ανάλυση αναγκών που διεξάγεται από τις επιχειρήσεις που αναφέρονται στην Υποενότητα 3. Ως εκ τούτου, ο σχεδιασμός του προγράμματος σπουδών θα περιλαμβάνει ένα μείγμα θεωρητικής διδασκαλίας που θα συμπληρώνει και θα συμπληρώνεται από την πρακτική διδασκαλία. Είναι σημαντικό τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι εργοδότες να γνωρίζουν τις προσδοκίες και τους στόχους του προγράμματος. Η σαφής προοπτική αυτών των πτυχών θα επιτρέψει στις οντότητες να υλοποιήσουν αποτελεσματικότερα το πρόγραμμα. Επιπλέον, πριν αρχίσει η μαθητεία, επιλέγεται ο υποψήφιος. Αυτή η περίοδος επιλογής είναι απαραίτητη για την επιτυχία του προγράμματος, επειδή η εταιρεία ενσωματώνει έναν νέο εργαζόμενο στην επιχείρησή της και όπως όλοι οι νέοι υπάλληλοι, είναι σημαντικό αυτή ή αυτός να ενταχθεί στην εταιρική κουλτούρα. Εάν η επιλογή είναι κατάλληλη, αυξάνεται η πιθανότητα θετικής μαθητείας.

Το δεύτερο μέρος του προγράμματος λαμβάνει χώρα μόλις ο υποψήφιος επιλεγεί και ξεκινήσει η μαθητεία. Κατά τη διάρκεια της μαθητείας, είναι σημαντικό να υποστηρίζεται ο μαθητευόμενος από όλες τις κατευθύνσεις. Οι πτυχές της διαδικασίας μαθητείας θα συζητηθούν σε επόμενες υποενότητες, αλλά εδώ θα δώσουμε μια σύντομη επισκόπηση προκειμένου να έχετε μια ιδέα για το τι πρόκειται να συμβεί. Πριν από την έναρξη της πρακτικής αλληλεπίδρασης στην εταιρεία, είναι απαραίτητο για τον μαθητευόμενο να καταλάβει ποιες είναι οι προσδοκίες. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλοι βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος, η

37

δημιουργία μιας σύμβασης και ενός σχεδίου κατάρτισης είναι μία καλή αρχή. Αυτά τα έγγραφα θα χρησιμεύσουν τόσο ως καταγραφή του τι θα καλυφθεί κατά τη διάρκεια της μαθητείας όσο και ως βάση ώστε όλοι να είναι ενημερωμένοι σχετικά με τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να επισημοποιηθεί μια σύμβαση. Η σύμβαση αυτή θα εξαρτηθεί από τη χώρα και τις νομικές ρυθμίσεις της χώρας, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τους μισθούς, τις διακοπές, την ασφάλιση κλπ. Στις περισσότερες χώρες, ο μαθητευόμενος καλύπτεται από τους ίδιους νόμους με τους κανονικούς εργάτες, αλλά η εταιρεία μπορεί να εφαρμόσει ορισμένα κίνητρα που χρησιμοποιούνται από τις χώρες για την προώθηση της μαθητείας. Η διάρκεια του προγράμματος μαθητείας μπορεί να κατανεμηθεί σε μικρότερες φάσεις που θα μεταφέρουν τον μαθητευόμενο από την περίοδο προσαρμογής στην ολοκλήρωση του προγράμματος. Στην επόμενη υποενότητα, αυτά τα διαφορετικά στάδια μάθησης θα συζητηθούν περισσότερο σε βάθος, αλλά συνίστανται στην εξέλιξη του μαθητευόμενου όντας αρχάριος σε κάποιον που έχει μια καλή βάση επαγγελματικών γνώσεων για έναν συγκεκριμένο κλάδο. Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος μαθητείας, τόσο οι μέντορες όσο και οι μαθητευόμενοι θα πρέπει να λαμβάνουν υποστήριξη όταν είναι απαραίτητο. Η υποστήριξη μπορεί να είναι εσωτερική στην εταιρεία, αλλά πρέπει επίσης να περιλαμβάνει αλληλεπίδραση με το εκπαιδευτικό ίδρυμα και οποιονδήποτε άλλον εξωτερικό ή ενδιάμεσο φορέα που εμπλέκεται. Το τελευταίο μέρος του προγράμματος μαθητείας είναι η αξιολόγηση. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θεωρηθεί ότι η αξιολόγηση του προγράμματος δεν θα πρέπει να είναι ένα πράγμα που συμβαίνει μόνο μια φορά στο τέλος της μαθητείας. Εάν η αξιολόγηση πρόκειται να είναι επωφελής για την εξέλιξη του προγράμματος, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ο σκοπός της αξιολόγησης κατά τη διάρκεια ολόκληρης της διαδικασίας μαθητείας. Η τελική αξιολόγηση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί προς το τέλος της μαθητείας (ή μετά την οριστική λήξη αυτής). Αυτή η ανασκόπηση ολόκληρης 0

38

της διαδικασίας πρέπει να επικεντρωθεί στο εάν ή όχι οι αρχικοί στόχοι και τα αποτελέσματα επιτεύχθηκαν. Επιπλέον, η αξιολόγηση θα πρέπει να έχει ένα στοιχείο που θα εξετάζει μελλοντικές αλλαγές που θα μπορούσαν να γίνουν στο πρόγραμμα. Δηλαδή, οι αξιολογήσεις θα πρέπει να διεξάγονται προκειμένου να είναι σε θέση να προσδιορίσουν πώς μπορεί να βελτιωθεί το σύστημα μαθητείας και η διαδικασία που χρησιμοποιείται για την οργάνωση και τη διαχείριση αυτής της εμπειρίας. Αυτή η βελτίωση θα πρέπει να εξεταστεί από την άποψη της επιχείρησης, αλλά και από την οπτική γωνία του μαθητευομένου. Αυτά τα δύο τελευταία τμήματα της μαθητείας θα αναλυθούν και θα εξηγηθούν σε βάθος στις υποενότητες που ακολουθούν, επικεντρώνοντας στον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί μια μαθητεία προκειμένου να γίνει μια ωφέλιμη εμπειρία για όλους τους εμπλεκόμενους. .

39

0

40

3.1. Διαδικασία της Μαθητείας Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι δομής ενός προγράμματος μαθητείας. Η επίσημη δομή του προγράμματος θα εξαρτηθεί από τις διαδικασίες και τις ικανότητες που επισημαίνονται στο πρόγραμμα σπουδών, οι οποίες με τη σειρά τους βασίζονται στα νομικά πρότυπα που έχουν θεσπιστεί στη χώρα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η κατάρτιση που στηρίζεται στην εργασία και η μάθηση που βασίζεται στη σχολική τάξη είναι ταυτόχρονες ή θα μπορούσαν να εναλλάσσονται μεταξύ της εντός της εργασίας φάσης και της εκτός εργασίας φάσης. Ανεξάρτητα από τη δομή του προγράμματος μαθητείας, είναι σημαντικό να κατανοηθούν οι φάσεις δημιουργίας και εκμάθησης, τις οποίες θα πρέπει να υλοποιήσουν τα μέλη που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, για να είναι επιτυχημένο. Το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη ενός προγράμματος μαθητείας είναι η δημιουργία σχέσεων με τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς και η οργάνωση ενός προγράμματος σπουδών. Για να γίνει αυτό το πρώτο βήμα, είναι σημαντικό όλοι οι φορείς να έχουν μια κοινή αντίληψη των αναμενόμενων αποτελεσμάτων του προγράμματος. Αυτά τα αποτελέσματα θα πρέπει να είναι επωφελή για όλους τους εμπλεκόμενους (επιχειρηματίες, μαθητευόμενους, εκπαιδευτικούς φορείς κ.λπ.), επειδή η επιτυχία του προγράμματος σχετίζεται άμεσα με τα συμφέροντα αυτών των φορέων. Για να μπορέσετε να επιτύχετε αυτήν την κοινή αντίληψη, εξετάστε τη σημασία που έχει η γλώσσα-ορολογία στις συνομιλίες, τις ερμηνείες της και τη δυνατότητα επιτυχίας. Εάν η γλώσσα είναι σαφής, οι στόχοι και τα αναμενόμενα αποτελέσματα του προγράμματος θα είναι επίσης εμφανείς. Ωστόσο, αν υπάρχουν παρεξηγήσεις για το τι προσπαθεί να πει κανείς, είναι δύσκολο να επιτευχθεί μια κοινή αντίληψη.

41

Κάθε φορέας θα πρέπει να έχει μια σαφή ιδέα για το τι θεωρεί σημαντικό για το πρόγραμμα μαθητείας πριν ξεκινήσει η διαδικασία ανάπτυξης. Ο προγραμματισμός εκ των προτέρων μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της έκφρασης ιδεών στην πραγματική συνάντηση. Επιπλέον, πρέπει να ενθαρρύνεται η ενεργός ακρόαση κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, ώστε να βελτιωθεί η κατανόηση μεταξύ των φορέων. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι η κατανόηση μεταξύ των φορέων είναι εμφανής. Δείτε τις πηγές που παρέχονται στο τέλος αυτού του τμήματος για να μάθετε περισσότερα σχετικά με την προώθηση δεξιοτήτων επικοινωνίας και εξετάστε την εφαρμογή κοινών γλωσσικών στρατηγικών για να βεβαιωθείτε ότι η φάση ανάπτυξης του προγράμματος μαθητείας είναι επιτυχής. Μόλις δημιουργηθεί το πρόγραμμα σπουδών και εφαρμόζονται οι νομικοί περιορισμοί (οι κανονισμοί αυτοί διαφέρουν σε κάθε χώρα ή ακόμα και σε κάθε περιοχή), αρχίζει η διαδικασία εκμάθησης. Αυτή η διαδικασία μάθησης μπορεί γενικά να χωριστεί σε πέντε στάδια: 1. Μοντελοποίηση από την αυθεντία (ή μέντορα), καθώς ο μαθητευόμενος αναπτύσσει ένα νοητικό μοντέλο για το πώς λειτουργούν τα πράγματα.

2. Ο μαθητευόμενος αρχίζει να εξασκεί τις τεχνικές που του/της έχει δείξει ο μέντορας, ενώ παράλληλα λαμβάνει υποστήριξη και σχόλια από τον μέντορα.

3. Ο μαθητευόμενος θα διευρύνει σιγά-σιγά το εύρος των γνώσεών του, αυξάνοντας συνεχώς την ανεξαρτησία του.

4. Ο μαθητευόμενος θα αρχίσει να αυτοκατευθυνθεί σε μερικές από τις μαθησιακές του διαδικασίες, μέσα στα πλαίσια των κανονισμών που ορίζει το πρόγραμμα.

5. Μόλις ο μαθητευόμενος έχει φτάσει σε ένα ορισμένο επίπεδο δεξιοτήτων και γνώσεων, αυτός θα αρχίσει να συζητά τεχνικές και μοντέλα με τον μέντορα του, γενικεύοντας τον τρόπο με τον οποίο οι μέθοδοι αυτοί λειτουργούν σε ένα πλαίσιο και μπορούν να βελτιωθούν ή να εφαρμοστούν σε άλλα καθήκοντα.

0

42

Επιπλέον, μπορούμε να εντοπίσουμε διαφορετικές μεθόδους διδασκαλίας που εντοπίζονται στα προγράμματα μαθητείας. Το βασικό μοντέλο αυτής της διαδικασίας χωρίζεται σε πέντε μεθόδους διδασκαλίας: 1. Μοντελοποίηση: όταν ο ειδικός ή ο μέντορας δείχνει τη διαδικασία σκέψης.

2. Προγύμναση και προσωρινή υποστήριξη, που βοηθάει τους σπουδαστές να κατακτήσουν ανώτερα επίπεδα κατανόησης και απόκτησης δεξιοτήτων. Αυτό συμβαίνει όταν ο μέντορας προσφέρει εποικοδομητική κριτική και στοιχεία, ενώ ο μαθητευόμενος εκτελεί ορισμένες εργασίες. Αυτή η μέθοδος διδασκαλίας προσφέρεται ως υποστήριξη στον μαθητευόμενο.

3. Συνεργασία: ένας τρόπος να ενθαρρύνονται οι μαθητευόμενοι να μοιραστούν τις γνώσεις τους, τη συλλογιστική τους και τις διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων.

4. Αντανάκλαση: η εφαρμογή της αυτοανάλυσης και της αξιολόγησης, συγκρίνοντας τα αποτελέσματα του μαθητευόμενου με τα αποτελέσματα του μέντορα με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας.

5. Εξερεύνηση: όταν ο σπουδαστής δεν είναι πλέον απόλυτα εξαρτώμενος από τον μέντορα και αρχίζει να εφαρμόζει κάποια κατευθυνόμενη από τον ίδιο μάθηση. Αυτές οι στρατηγικές είναι ο τρόπος με τον οποίο ο δάσκαλος ή ο μέντορας είναι σε θέση να ωθήσει ή να βοηθήσει τον μαθητευόμενο να κινηθεί μέσα στα πέντε στάδια της μαθητείας που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Το τελικό στάδιο του προγράμματος μαθητείας είναι η αξιολόγηση. Αργότερα σε αυτό το μάθημα, θα προταθούν διαφορετικές τεχνικές αξιολόγησης, αλλά κατά τη διάρκεια ολόκληρης της διαδικασίας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη αυτή η τελική αξιολόγηση. Αυτό το τελικό στάδιο θα εξαρτηθεί από τους αρχικούς στόχους και τα αποτελέσματα που καθορίστηκαν στο στάδιο ανάπτυξης του προγράμματος σπουδών.

43

Ως ενδιάμεσος οργανισμός, είναι σημαντικό να κατανοήσετε αυτές τις φάσεις καθώς και τους ρόλους υποστήριξης που μπορείτε να παίξετε για την εταιρεία κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Ειδικά με τις μαθητείες που εκτελούνται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, πιθανότατα θα σας ζητηθεί να συμβάλλετε με τη στήριξη και την ανατροφοδότηση σε όλα τα στάδια της μαθητείας. .3.2. Ο Ρόλος Σας Κατά Τη Διάρκεια Της Μαθητείας Οι ενδιάμεσοι οργανισμοί διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στα προγράμματα μαθητείας, υποστηρίζοντας τις επιχειρήσεις στην οργάνωση και τη λειτουργία της μαθητείας σύμφωνα με τους εθνικούς νόμους. Ειδικά με τις μικρές επιχειρήσεις, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί μπορούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ των επιτυχημένων προγραμμάτων μαθητείας και των εταιρειών που δεν ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στην μαθητεία. Ο πρώτος ρόλος των ενδιάμεσων φορέων είναι να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να κατανοήσουν ποια κοινωνικά και οικονομικά οφέλη μπορούν να αποκτήσουν από την εφαρμογή ενός προγράμματος μαθητείας στο σχέδιο απασχόλησής τους. Το να πείσετε την επιχείρηση γι αυτά τα οφέλη μπορεί να είναι πιο δύσκολο από ό,τι φαίνεται στην αρχή, λόγω των πολιτισμικών παραγόντων και των οικονομικών ανησυχιών που ενδέχεται να έχουν οι εταιρείες. Όταν πρέπει να πείσετε τις επιχειρήσεις να ξεκινήσουν ένα πρόγραμμα μαθητείας, ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει είναι η κουλτούρα. Σε χώρες όπως η Γερμανία, όπου τα προγράμματα μαθητείας χαίρουν μεγάλης εκτίμησης, η διαδικασία αυτή θα είναι απλούστερη. Ωστόσο, σε χώρες όπως η Ισπανία όπου, παρόλο που οι επαγγελματικές σπουδές είναι υψηλής ποιότητας, δεν είναι πολύ εκτιμημένες, το να πείσετε τις επιχειρήσεις να αναλάβουν μαθητευόμενους θα είναι πιο δύσκολο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να έχετε κατά νου όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την άποψη που έχουν οι επιχειρήσεις σχετικά με τη μαθητεία όταν προσπαθούν να κυκλοφορήσουν στο εσωτερικό της χώρας σας. Πριν ξεκινήσετε μια καμπάνια μαθητείας, εξετάστε την ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας που είναι σχετική με τη χώρα ή την περιοχή στην 0

44

οποία προσπαθείτε να εργαστείτε και φροντίστε να καταλάβετε τι είναι πιο σημαντικό για τις επιχειρήσεις σε αυτόν τον τομέα. Στην αρχή της διαδικασίας, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί θα πρέπει να εργαστούν για την αντιστοίχιση επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται για προγράμματα μαθητείας με μαθητευόμενους. Επιπλέον, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί μπορούν να συμμετέχουν στη διαμόρφωση του προγράμματος σπουδών και στην εκλογή πιθανών υποψηφίων μαθητευομένων. Ειδικά όταν εργάζονται με μικρές επιχειρήσεις, οι ενδιάμεσοι φορείς είναι σε μια μοναδική θέση να έχουν μια πιο ολοκληρωμένη άποψη των εκπαιδευτικών πρακτικών και των αναγκών λόγω της προκαθορισμένης γνώσης και εμπειρίας. Κατά τη διάρκεια της μαθητείας, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί έχουν επίσης ρόλους για να παίξουν. Αυτές οι ευθύνες ενδέχεται να ποικίλλουν ανάλογα με το βαθμό ενσωμάτωσης του οργανισμού στο πρόγραμμα μαθητείας ή στις εθνικές προδιαγραφές, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν: - την εγγραφή των συμβάσεων μαθητείας, - την εποπτεία της κατάρτισης με βάση την εταιρία, - την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού ιδρύματος, - τη ρύθμιση των τελικών εξετάσεων, - κ.τ.λ.

Για παράδειγμα, όταν μια εταιρεία επιθυμεί να συμμετάσχει σε ένα πρόγραμμα μαθητείας αλλά δεν έχει την ικανότητα να καλύπτει όλα τα τμήματα της κατάρτισης, ένας ενδιάμεσος οργανισμός μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία συμμαχίας κατάρτισης με άλλες επιχειρήσεις, προκειμένου να καλύψει όλες τις απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες. Ομοίως, ένας ενδιάμεσος οργανισμός μπορεί να σας βοηθήσει να οργανώσετε την

45

καθοδήγηση εκπαιδευτών-μεντόρων από διάφορες εταιρείες, όταν μια μικρότερη εταιρεία δεν είναι σε θέση να παρέχει από μόνη της αυτή την εκπαίδευση. Έχει αποδειχθεί ότι όταν ένας ενδιάμεσος οργανισμός υποστηρίζει τις επιχειρήσεις με αυτούς τους τρόπους, συμβάλλει στη διευκόλυνση της εισαγωγής του προγράμματος μαθητείας στην εταιρική κουλτούρα. Επιπλέον, θα συμβάλει στη δημιουργία καινοτόμων πρακτικών και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Οι ενδιάμεσοι φορείς μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ενίσχυση της ικανότητας της εταιρείας να επεκταθεί σε νέες αγορές. Σε μερικές χώρες έχουν ήδη συσταθεί οι μεσάζοντες οργανισμοί για την παροχή συμβουλών και υποστήριξης προσαρμοσμένων στις επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε προγράμματα μαθητείας. Αυτό δημιουργεί μια προστιθέμενη αξία για τα προγράμματα, επειδή οι επιχειρήσεις γνωρίζουν ότι έχουν μια έμπειρη οντότητα για να στραφούν, εφόσον κριθεί είναι απαραίτητο. Επιπλέον, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί θα πρέπει να βοηθούν τις εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε πρόσθετους πόρους και οικονομικά κίνητρα όταν είναι διαθέσιμα. Αυτοί οι πόροι και τα κίνητρα θα μπορούσαν να παρέχονται από την εθνική κυβέρνηση, από άλλες οντότητες ή από την ίδια την ενδιάμεση οργάνωση. Τέλος, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί θα πρέπει να εργαστούν για την προώθηση δικτύων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και άλλων ενδιάμεσων φορέων προκειμένου να επεκταθούν τα προγράμματα μαθητείας και οι γνώσεις μάθησης. Τα δίκτυα αυτά θα πρέπει να εξεταστούν και να επεκταθούν σε άλλες χώρες, ίσως να προσφέρουν προγράμματα Erasmus στους σπουδαστές. Τέτοιες προσφορές όχι μόνο καθιστούν τη μαθητεία ελκυστικότερη, αλλά επιτρέπουν και στις επιχειρήσεις να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους και να αποκτήσουν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές.

0

46

3.3. Σκεπτόμενοι Πρακτικά Ενώ υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για την πραγματοποίηση των πρακτικών πτυχών (πλαισίων, σχεδίων κατάρτισης, περιοδικών κλπ.) ενός προγράμματος μαθητείας, αυτή η ενότητα θα καλύψει ορισμένα βασικά πράγματα που πρέπει να θυμάστε κατά την οργάνωση μιας μαθητείας. Όταν εφαρμοστούν σωστά, αυτές οι πρακτικές πτυχές θα συμβάλουν στη διασφάλιση της ποιότητας της μαθητείας. Για άλλη μια φορά, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τις διαφορετικές νομικές ρυθμίσεις που υπάρχουν στη χώρα σας. Αυτά τα πρότυπα θα περιγράφουν τις βασικές συμφωνίες που πρέπει να δημιουργηθούν. Όταν αποφασίζετε πώς να διαρθρώσετε το πρόγραμμα μαθητείας σας, να έχετε πάντα κατά νου τους συγκεκριμένους νόμους που ρυθμίζουν τη μαθητεία στη χώρα σας. Το πρώτο βήμα που πρέπει να ακολουθήσετε είναι να επιλέξετε ένα πλαίσιο κατάρτισης. Το πλαίσιο αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ταυτόχρονα με την καθιέρωση του ακαδημαϊκού προγράμματος σπουδών. Θα περιλαμβάνει τις νομικές υποχρεώσεις της εταιρείας και του εκπαιδευτικού ιδρύματος στο πρόγραμμα μαθητείας και θα εξετάζει: την εγγραφή και την πιστοποίηση που παρέχεται από τη μαθητεία, τη διάρκεια του προγράμματος, τις ευθύνες των ενδιαφερομένων μερών κλπ. Το πλαίσιο αυτό δεν θα μπει στις συγκεκριμένες λεπτομέρειες του προγράμματος μαθητείας, αλλά θα χρησιμεύσει ως επίσημο έγγραφο που θα παρουσιαστεί στην κρατική υπηρεσία που είναι υπεύθυνη για τις μαθητείες. Επιπλέον, θα εξασφαλίσει την ποιότητα και την αναγνώριση της διαδικασίας πιστοποίησης. Ανάλογα με τη χώρα σας, θα υπάρξουν διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας αυτού του

47

επίσημου πλαισίου. Επομένως, αυτό το πλαίσιο πρέπει να γραφτεί σύμφωνα με τους κανονισμούς που έχουν θεσπιστεί σε εθνικό ή κρατικό επίπεδο. Το επόμενο βήμα είναι να δημιουργήσετε μια επίσημη σύμβαση ή συμφωνία μεταξύ της επιχείρησής σας και του μαθητευόμενου. Αυτή η σύμβαση είναι μια σύντομη συμφωνία μεταξύ του εργαζομένου (μαθητευόμενος) και του εργοδότη σχετικά με τις βασικές νομικές πτυχές της σχέσης. Δείτε τις πρόσθετες πηγές για να βρείτε διάφορα παραδείγματα συμβολαίων μαθητείας Τα δύο προαναφερόμενα έγγραφα πρέπει να αντιστοιχούν στις νομικές απαιτήσεις της χώρας ή της περιοχής σας. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, θα πρέπει να γνωρίζετε τις ιδιαιτερότητες της χώρας σας. Με αυτό τον τρόπο θα είστε σε θέση να υποστηρίξετε τις επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να κατανοήσουν τι πρέπει να κάνουν για να δημιουργήσουν νόμιμα προγράμματα μαθητείας. Μετά την κάλυψη της νομικής βάσης, είναι σημαντικό να δημιουργηθεί μια ισχυρή εσωτερική δομή για τη μαθητεία, προκειμένου να είναι επιτυχής στη δημιουργία ενός σχεδίου μάθησης ή κατάρτισης. Αυτό σημαίνει ότι ο μαθητευόμενος, ο μέντορας, η εταιρεία και το ίδρυμα κατάρτισης είναι σαφείς σχετικά με τους στόχους και τα αναμενόμενα αποτελέσματα του προγράμματος. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να διαρθρωθούν σε ένα μη νομικό έγγραφο (αν και σε ορισμένες χώρες μπορεί να απαιτείται), το οποίο είναι εσωτερικό του προγράμματος. Πρέπει να εκφράσει το δρόμο που ελπίζουν να κάνουν τόσο οι μαθητευόμενοι όσο και οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια της μαθητείας και θα μπορούσε να περιλαμβάνει πτυχές όπως: τι θα μάθει κανείς κατά τη διάρκεια της μαθητείας, τους στόχους του μαθητευόμενου, το πότε θα διεξαχθούν τακτικοί έλεγχοι προόδου κλπ. Αυτή η συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει τους ρόλους και τις ευθύνες όλων των εμπλεκομένων στο πρόγραμμα μερών. Αν και αυτός ο τύπος εγγράφου ενδέχεται να μην είναι νομικά απαιτούμενος στη χώρα σας, έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην ενίσχυση της επιτυχίας της μαθητείας όταν όλοι είναι σαφείς σχετικά με τις προσδοκίες και τα 0

48

αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, προτείνουμε αυτόν τον τύπο σχεδίου. Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργηθεί ή να προσαρμοστεί ειδικά για τον μαθητευόμενο στη συγκεκριμένη θέση εργασίας που πληρώνει αυτός ο μαθητευόμενος. Κατά την ανάπτυξη αυτού του σχεδίου, εξετάστε τους ακόλουθους παράγοντες: - Τις υπάρχουσες δεξιότητες του μαθητευομένου.

- Τις λειτουργικές απαιτήσεις της επιχείρησης.

- Τις απαιτήσεις της μαθητείας.

- Το στυλ και το ποσοστό εκμάθησης του μαθητευομένου. Ο γενικός στόχος αυτού του τύπου εγγράφου είναι να αρχίσει να δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου ο μαθητευόμενος αισθάνεται ότι αυτός ή αυτή καταλαβαίνει ποιες είναι οι προσδοκίες του προγράμματος. Η κατανόηση των προσδοκιών έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει την εμπιστοσύνη και επιτρέπει στους μαθητευόμενους να αισθάνονται άνετοι με την ανάπτυξή τους. Επιπλέον, θα παρέχει μια ολιστική εικόνα του προγράμματος, ενισχύοντας την εμπειρία. Το σχέδιο αυτό πρέπει να είναι ευέλικτο και ανοικτό για αξιολόγηση καθ’ όλη τη διάρκεια της μαθητείας. Συνεπώς, η δημιουργία του σχεδίου αξιολόγησης θα πρέπει να πραγματοποιείται ταυτόχρονα με αυτό το σχέδιο μάθησης. Στην επόμενη ενότητα θα δούμε τη δημιουργία του σχεδίου αξιολόγησης. Εντούτοις, εδώ είναι σημαντικό να δείξουμε ότι είναι απαραίτητη η συνεχής αξιολόγηση για να μπορέσουμε να τροποποιήσουμε το σχέδιο μάθησης σύμφωνα με τις ανάγκες που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Προκειμένου να συμπληρωθεί η αξιολόγηση, εξετάστε το ενδεχόμενο να συστήσετε ασκήσεις που πρέπει να ολοκληρωθούν πριν από τη μαθητεία και

49

την τήρηση ημερολογίων κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Αυτές οι πτυχές θα εξεταστούν λεπτομερέστερα στην επόμενη ενότητα, αλλά δείτε τις πηγές εκμάθησης για μια σύντομη εισαγωγή στην τήρηση ημερολογίων μαθητευόμενου..

3.4. Συχνά Προβλήματα και μερικές Λύσεις Όπως σε όλες τις περιπτώσεις όπου συνεργάζονται διαφορετικοί άνθρωποι, έτσι μπορεί να εμφανιστεί σύγκρουση κατά τη διάρκεια του προγράμματος μαθητείας. Αυτή η σύγκρουση δεν είναι απαραιτήτως αρνητική και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευεργετικά για τη βελτίωση των σχέσεων και των εργασιακών καταστάσεων. Ωστόσο, εάν η σύγκρουση στον εργασιακό χώρο δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να εκδηλωθεί σοβαρό πρόβλημα. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, θα πρέπει να εξασφαλίσετε ότι η επιχείρηση είναι ικανή να χειριστεί τη σύγκρουση όταν εμφανίζεται και να στηρίξει και την εταιρεία και τον μαθητευόμενο, εφόσον είναι απαραίτητο. Συνιστούμε να είστε ανοικτοί και ενήμεροι για πιθανές συγκρούσεις και προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της μαθητείας. Εάν τα ζητήματα αυτά μπορούν να επιλυθούν ανεπίσημα πρώτα, η λύση θα είναι πιθανότερο επωφελής για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και τα εμπλεκόμενα άτομα. Επιπλέον, τα προβλήματα που επιλύονται ανεπίσημα θα έχουν μικρότερη πιθανότητα να συμβάλουν στη συνέχιση του προβλήματος. Ωστόσο, εάν δεν είναι δυνατόν να επιλυθεί το πρόβλημα ανεπίσημα, μπορεί να χρειαστεί να προχωρήσετε σε επίσημες διαδικασίες. Οι επίσημες διαδικασίες περιλαμβάνουν επικοινωνία με την ανώτερη διοίκηση της επιχείρησης ή την επαφή με τον οργανισμό που είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία της μαθητείας. Να είστε βέβαιοι ότι καταλαβαίνετε πώς να αντιμετωπίζετε τις επίσημες συγκρούσεις στη χώρα σας εντός του πλαισίου μαθητείας και επικοινωνήστε αυτό το θέμα με την επιχείρηση. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, εάν είστε ο φορέας που είναι υπεύθυνος για την επίσημη επίλυση των διαφορών, βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε ποιες είναι οι 0

50

νομικές υποχρεώσεις στη χώρα σας. Επιπλέον, βεβαιωθείτε ότι είστε σε θέση να παρέχετε αμερόληπτη βοήθεια. Σε αυτή την ενότητα θα επικεντρωθούμε σε πιθανά προβλήματα και πιθανές λύσεις σε θέματα που μπορούν να επιλυθούν ανεπίσημα εντός της εταιρεία. Εάν αντιμετωπιστούν σωστά, αυτά τα προβλήματα και οι συγκρούσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν κατά τρόπο που τελικά θα προσδώσει στην επιτυχή ολοκλήρωση μιας μαθητείας. Παρέχοντας υποστήριξη σε αυτές τις εταιρείες, βοηθάτε στην επιτυχία της μαθητείας. Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η μαθητεία είναι ότι η συνεργασία ανάμεσα στην εταιρεία και τον μαθητευόμενο δεν λειτουργεί. Σε προηγούμενες ενότητες, συζητήσαμε για τη σημασία της πρόσληψης, αλλά είναι σημαντικό να επαναλάβουμε εδώ ότι η προσαρμογή του εργοδότη-μαθητευόμενου είναι εξίσου σημαντική με την επιλογή ενός υπαλλήλου. Ένας από τους καλύτερους τρόπους επίλυσης των συγκρούσεων είναι να τις αποτρέψετε και να είστε προσεκτικοί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας πρόσληψης. Αυτό μπορεί να σημαίνει λιγότερα προβλήματα αργότερα. Ωστόσο, ακόμη και με την καλύτερη διαδικασία πρόσληψης, δεν είναι κάθε σχέση εργασίας τέλεια. Το δεύτερο ζήτημα που μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της μαθητείας είναι η κακή επικοινωνία. Η κακή επικοινωνία μπορεί να εμφανιστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, οπότε είναι σημαντικό να είστε σαφείς στην επικοινωνία σας από την πρώτη στιγμή. Ορισμένες κοινές μορφές παρεξήγησης περιλαμβάνουν: - Ανακολουθία των ρόλων και των ευθυνών που πρέπει να αναληφθούν.

- Διαφωνίες σχετικά με τον μαθησιακών δραστηριοτήτων.

τρόπο

πραγματοποίησης

ορισμένων

- Διαφωνία σχετικά με τις τελικές προσδοκίες.

51

Όλα αυτά τα ζητήματα μπορούν να οδηγήσουν σε κακή απόδοση των μαθητευόμενων στο χώρο εργασίας και σε συγκρούσεις μεταξύ του μαθητή και του μέντορα. Προκειμένου να αποτραπεί αυτό το είδος παρεξήγησης, όλοι οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα πρέπει να γνωρίζουν τις διαφορετικές ευθύνες και τα αναμενόμενα αποτελέσματα που έχουν τεθεί. Είναι επίσης σημαντικό να εξασφαλίσετε ότι η εταιρεία καταρτίζει τους μέντορές της με τρόπο που προωθεί την επίλυση των συγκρούσεων. Επιπλέον, η δέσμευση του εργοδότη / μέντορα είναι απαραίτητη για την έγκαιρη αναγνώριση των προβλημάτων και την προσπάθεια επίλυσής τους προτού υπάρξουν σοβαρές συνέπειες. Αυτή η διαδικασία θα πρέπει να λάβει χώρα, ακούγοντας τον μαθητευόμενο και παρακολουθώντας τις εκπαιδευτικές συνεδρίες. Με το να εξασφαλίσετε ότι και ο μέντορας και η διοίκηση είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι, βοηθάτε να οδηγηθεί το πρόγραμμα στην επιτυχία. Το τελευταίο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι μαθητευόμενοι είναι η εγκατάλειψη της μαθητείας. Αυτό το ζήτημα μπορεί να προέρχεται από διάφορους καθοριστικούς παράγοντες, που σχετίζονται τόσο με τη ζωή όσο και με την εργασία. Σε περίπτωση που οι αποχωρήσεις αυτές σχετίζονται με την εργασία, η επιχείρησή σας θα πρέπει να επανεξετάσει τις προηγούμενες προτάσεις για την πρόσθετη προσοχή στη διαδικασία πρόσληψης και επίλυσης συγκρούσεων. Όταν η απόρριψη αυτή σχετίζεται με ζητήματα ζωής, η εταιρεία έχει λιγότερη δυνατότητα να ελέγξει την κατάσταση. Δείτε τις πηγές εκμάθησης για περισσότερες συμβουλές σχετικά με το τι πρέπει να ψάξετε για τις πιθανές αποχωρήσεις και δείτε πώς μπορείτε να βοηθήσετε ως ενδιάμεσος οργανισμός. Λάβετε υπόψη ότι η σύγκρουση δεν είναι απαραιτήτως αρνητική προσθήκη στον εργασιακό χώρο, αλλά ένα φυσιολογικό επακόλουθο της κοινής εργασίας των ανθρώπων. Η αξιοποίηση των καταστάσεων αυτών, η βελτίωση των σχέσεων και η ποιότητα της μαθητείας μπορούν να κάνουν τα αποτελέσματα των συγκρούσεων θετικά. Ωστόσο, το να αφήνετε τα προβλήματα χωρίς επίλυση, μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικά αποτελέσματα για το πρόγραμμα. Επομένως, είναι σημαντικό να τονίσετε

0

52

αυτή τη σημασία στις εταιρείες και να τις βοηθήσετε να προετοιμαστούν με έναν τρόπο που θα οδηγεί σε θετικό αποτέλεσμα.

53

0

54

4.1. Εγκαθιδρύοντας την Εξασφάλισης Ποιότητας και το Πρόγραμμα Αξιολόγησης

της

Η ανάπτυξη ενός σχεδίου διασφάλισης ποιότητας και αξιολόγησης θα πρέπει να πραγματοποιείται στην αρχή του προγράμματος μαθητείας. Η αξιολόγηση, θα πρέπει να θεωρείται ως μια συνεχής διαδικασία και όχι μία απλή σύνταξη εκθέσεων. Με τον τρόπο αυτό, το σχέδιο διασφάλισης ποιότητας και αξιολόγησης μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας του προγράμματος όχι μόνο αφού ολοκληρωθεί αλλά και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Οι απαιτήσεις της αξιολόγησης θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις νομικές ρυθμίσεις της χώρας σας. Επομένως, προτού ξεκινήσετε τη διαδικασία ανάπτυξης σχεδίου αξιολόγησης, φροντίστε να ελέγξετε αυτούς τους κανονισμούς. Αυτή η αξιολόγηση του προγράμματος μαθητείας πρέπει να δημιουργηθεί, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν επιτυγχάνονται οι στόχοι και τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, το σχέδιο διασφάλισης ποιότητας και αξιολόγησης θα πρέπει να βασίζεται στο θεωρητικό πρόγραμμα σπουδών και στο πρακτικό πλαίσιο του προγράμματος μαθητείας, υπογραμμίζοντας τον τρόπο αξιολόγησης των προτεινόμενων ικανοτήτων. Κατά τη δημιουργία και την εφαρμογή της αξιολόγησης είναι σημαντικό να κατανοηθεί με σαφήνεια τί είναι και ποιος είναι ο σκοπός της: η αξιολόγηση είναι μια αντικειμενική διαδικασία, προσανατολισμένη στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο εφαρμόστηκε το πρόγραμμα και του εάν οι επιπτώσεις είχαν προβλεφθεί ή όχι.

55

Η αξιολόγηση αυτή μπορεί να οργανωθεί με διάφορους τρόπους, ανάλογα με τους εθνικούς κανονισμούς: αξιολόγηση που γίνεται αποκλειστικά είτε στο χώρο εργασίας είτε εκτός ή μια αξιολόγηση που πραγματοποιείται τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου. Λάβετε υπόψη ότι η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία που θα εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια ολόκληρου του προγράμματος μαθητείας. Η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει μια αυτοαξιολόγηση που πραγματοποιείται από τον μαθητευόμενο και/ή την ενεργό συμμετοχή του μαθητευομένου στη διαδικασία αξιολόγησης. Το τελικό αποτέλεσμα του σχεδίου διασφάλισης και αξιολόγησης της ποιότητας θα πρέπει να είναι η πραγματική μέτρηση του εάν ο σπουδαστής ήταν σε θέση να ολοκληρώσει τους καθορισμένους στόχους. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο οι παράγοντες εισροής (π.χ. κόστος διαχείρισης) όσο και οι παράγοντες εκροής (π.χ. τα ποσοστά ολοκλήρωσης του προγράμματος) για την επιτυχία του προγράμματος. Προκειμένου να διασφαλιστεί η εγκυρότητα του σχεδίου, θα πρέπει να εκτιμηθούν οι βασικές δεξιότητες, οι γνώσεις και η συμπεριφορά που παρουσιάζονται, ώστε να ταιριάζουν στο πλαίσιο που έχει καθοριστεί προηγουμένως. Σε γενικές γραμμές, οι ικανότητες που στηρίζονται στις δεξιότητες, θα πρέπει συνήθως να αξιολογούνται μετά από παρακολούθηση ή πρακτική αξιολόγηση, Οι δεξιότητες που βασίζονται στη γνώση, μπορούν να αξιολογηθούν χρησιμοποιώντας μια σειρά μεθόδων που είναι θεωρητικές (δοκιμές, αποστολές κ.λπ.) ή πρακτικές (επίλυση προβλημάτων κλπ.). Τέλος, οι δεξιότητες που βασίζονται στη συμπεριφορά, μπορούν να κριθούν χρησιμοποιώντας άμεσες παρατηρήσεις και εκτιμήσεις αξίας / δεοντολογίας. Η αξιολόγηση αυτή πρέπει να σχεδιαστεί κατά τρόπο ολιστικό, εστιάζοντας στην αφομοίωση των δεξιοτήτων, των γνώσεων και της συμπεριφοράς που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Το σχέδιο αυτό πρέπει επίσης να αναπτυχθεί με τρόπο που να είναι δίκαιος, διαφανής, αποτελεσματικός και διαχειρίσιμος. Ο ΟΟΣΑ προσδιορίζει τις ακόλουθες αρχές για την αξιολόγηση των σύγχρονων προγραμμάτων μαθητείας: - Αξιολόγηση ως διαδικασία.

- Χρήση κατάλληλων μεθόδων.

0

56

- Επάρκεια πόρων.

- Ειλικρίνεια.

- Διαφάνεια.

- Βιωσιμότητα.

- Εκμετάλλευση συνεργειών με άλλες αξιολογήσεις. Σε επόμενες ενότητες θα αναφερθούμε στην πιστοποίηση. Σε πολλές χώρες θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο σχέδιο αξιολόγησης μια βαθμολογική κλίμακα για να μπορέσει κανείς να αποκτήσει αυτό το τελικό δίπλωμα πιστοποίησης. Κατά τη δημιουργία μιας βαθμολογικής κλίμακας, πρέπει να δημιουργηθούν τουλάχιστον δύο ομάδες (επιτυχία/αποτυχία). Από εκεί και πέρα, η κλίμακα μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο ακριβής, ανάλογα με τους νομικούς κανονισμούς και τους στόχους του προγράμματος Ως ενδιάμεσος οργανισμός θα πρέπει να υποστηρίξετε τις επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα κατά τη δημιουργία αυτού του σχεδίου αξιολόγησης. Ανάλογα με την κατάσταση και την ποσότητα της εμπειρίας, αυτοί οι φορείς μπορεί να χρειαστούν περισσότερη ή λιγότερη βοήθεια από εσάς. Κάποιοι από τις πιο σημαντικές παραμέτρους που πρέπει να συμπεριληφθούν είναι: οι κατάλληλες μέθοδοι αξιολόγησης, ο χρόνος και η διάρκεια αυτών των αξιολογήσεων, καθώς και τυχόν ειδικές πτυχές που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Το σχέδιο διασφάλισης ποιότητας και αξιολόγησης θα πρέπει να είναι αρκετά λεπτομερές, ώστε να εξασφαλίζει συνέπεια αλλά συνάμα και αρκετά ευέλικτο, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία. Η παρέμβαση των ενδιάμεσων οργανισμών μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική σε περιπτώσεις που οι μικρές επιχειρήσεις συνεργάζονται για να πραγματοποιήσουν πρόγραμμα μαθητείας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα είστε σε θέση να διευκολύνετε τη γνώση και τη διορατικότητα της διαδικασίας

57

όταν οι επιχειρήσεις δεν διαθέτουν την εμπειρία ή τις ικανότητες για να πραγματοποιήσουν το πρόγραμμα από μόνες τους. Επιπλέον, οι ενδιάμεσοι οργανισμοί μπορούν να συμμετέχουν ως εξωτερικοί αξιολογητές, όταν οι επιχειρήσεις διεξάγουν ελέγχους διασφάλισης ποιότητας. Εφόσον είναι εφικτό, οι έλεγχοι αυτοί πρέπει να γίνονται περιοδικά κατά τη διάρκεια του προγράμματος, προκειμένου να εξασφαλιστεί η βελτίωση. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, πρέπει να είστε διαθέσιμος ως βοηθητικός πυλώνας για τους άλλους φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Αυτή η υποστήριξη μπορεί να βοηθήσει στην εξασφάλιση ενός προγράμματος ποιότητας που ωφελεί όλους τους εμπλεκόμενους και στη διευκόλυνση της διαδικασίας γενικότερα.

4.2. Αλλάζοντας τη Διαχείριση και την Ευελιξία του Σχεδίου Όταν ξεκινάτε ένα πρόγραμμα μαθητείας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι ο χώρος εργασίας και η αγορά αλλάζουν συνεχώς και είναι ευθύνη της εταιρείας να ανταποκριθεί στις αλλαγές αυτές. Ομοίως, πρέπει να θεωρήσουμε ότι η αξιολόγηση του προγράμματος θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να προβληματιστούμε από πιθανές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, που θα μπορούσαν να γίνουν για τη βελτίωση της μαθητείας. Ως εκ τούτου, η διασφάλιση της ποιότητας και το σχέδιο αξιολόγησης θα πρέπει επίσης να δημιουργούνται με ευέλικτο τρόπο, ο οποίος θα μπορεί να είναι ανοικτός σε ενδεχόμενες αλλαγές. Αυτή η ευελιξία πρέπει να αντικατοπτρίζεται στην ανάπτυξη της αξιολόγησης του προγράμματος μαθητείας, παρέχοντας στις επιχειρήσεις και τους εξωτερικούς αξιολογητές τη δυνατότητα να λαμβάνουν υπόψη τους διάφορους παράγοντες. Επειδή το ίδιο πρόγραμμα δεν θα διεξάγεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο κάθε χρόνο λόγω ποικίλων παραγόντων (όπως αλλαγές στην αγορά εργασίας, διαφορετικά άτομα που εμπλέκονται στο πρόγραμμα

0

58

κλπ.), η ευελιξία αυτή θα επιτρέπει να διατηρηθεί το πλαίσιο και να εξακολουθήσει να είναι σε ισχύ. Είναι σημαντικό αυτή η ικανότητα προσαρμογής να αντιστοιχεί σε πτυχές όπως οι τεχνικές εφαρμογής που χρησιμοποιούνται στη διδασκαλία, αλλά να μην επηρεάζει τις δεξιότητες, τις γνώσεις και τις ικανότητες συμπεριφοράς που είναι απαραίτητες για την ανταγωνιστικότητα του προγράμματος. Σε κάθε περίπτωση, τα βασικά αποτελέσματα του προγράμματος πρέπει να παραμένουν τα ίδια. Για να μπορείτε να καταστήσετε αυτό το σχέδιό ευέλικτο, πρέπει να έχετε κατά νου προσωπικές διαφορές, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο τις μεθόδους διδασκαλίας αλλά και τις διαφορετικές μορφές μάθησης. Τις περισσότερες φορές, υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι να μοιραστείτε τις ίδιες πληροφορίες και, εάν είστε σε θέση, να συμπεριλάβετε αυτήν την ευελιξία στο σχέδιο, ούτως ώστε να διατηρηθεί η εγκυρότητα των διαφορετικών μεθόδων για τα ίδια αποτελέσματα. Αυτή η ευελιξία πρέπει επίσης να αντικατοπτρίζεται στην ικανότητα διεξαγωγής αξιολόγησης της μαθητείας σε χώρους εντός και εκτός εργασίας. Σε διαφορετικές καταστάσεις μάθησης, μπορεί να είναι απαραίτητο οι μαθητευόμενοι να βρεθούν εκτός χώρου, αλλά αυτό δεν πρέπει να επηρεάσει την εγγενή αξιολόγηση αυτών των σπουδαστών. Αυτό σημαίνει ότι το σχέδιο αξιολόγησης πρέπει να είναι προσαρμόσιμο, ανεξάρτητα από το πού εφαρμόζεται. Είναι επίσης σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η ευελιξία του προγράμματος θα πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει και να συμβαδίζει με τις συνεχείς αλλαγές στον εκάστοτε κλάδο. Ειδικά στις εμπορικές βιομηχανίες, η μη αντίδραση σε αυτή την αλλαγή θα μπορούσε να αποβεί ζημιογόνος για την εταιρεία. Επομένως, η γνώση των πιθανών αλλαγών σε έναν κλάδο είναι σημαντική για την επιτυχία του προγράμματος.

59

Επιπλέον, εξετάστε τις μελλοντικές ανάγκες σε δεξιότητες και τις νομικές αλλαγές που ενδέχεται να επηρεάσουν τη μαθητεία με την πάροδο του χρόνου. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει νέους νόμους που τίθενται σε ισχύ, νέες τεχνολογίες που θα ξεκινήσουν σύντομα, κλπ. Γνωρίζοντας αυτές τις αλλαγές, θα μπορείτε να τις ενσωματώσετε στο εκπαιδευτικό σας πρόγραμμα. Ωστόσο, ακόμη και αν δεν μπορείτε να συμπεριλάβετε συγκεκριμένες αλλαγές, θα πρέπει να προσπαθήσετε να κάνετε το σχέδιό σας ευέλικτο για να αντιμετωπίσετε την εξέλιξη της βιομηχανίας. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, πρέπει επίσης να βοηθήσετε να προσανατολίσετε την επιχείρηση όταν επιλέγετε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα για να πραγματοποιήσετε τη θεωρητική εκπαίδευση. Οι εταιρείες θα πρέπει να επιλέγουν ιδρύματα που θα ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες ανάγκες τους, όπως η ευελιξία του χρονοδιαγράμματος. Ως ενδιάμεσος οργανισμός μπορείτε να βοηθήσετε αυτές τις επιχειρήσεις να αξιολογήσουν τις ανάγκες τους και να βρουν έναν συνεργάτη που είναι σωστός γι’ αυτούς. Δείτε ένα σύντομο άρθρο στις πρόσθετες πηγές που παρέχονται, για μια σύντομη επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο τα εκπαιδευτικά ιδρύματα μπορούν να εξειδικεύσουν τα προγράμματά τους. Ως ενδιάμεσος οργανισμός πρέπει να είστε επίσης σε θέση να βοηθήσετε την επιχείρηση να καταλάβει το πώς να αποδεχτεί την αλλαγή κατά τη διάρκεια του προγράμματος μαθητείας καθώς και να προσφέρετε συμβουλές όταν εμφανίζονται μη αναμενόμενες καταστάσεις. Λόγω της μεγαλύτερης εμπειρογνωμοσύνης και της ευρύτερης προβολής των προγραμμάτων που έχετε εν γνώση, θα είστε σε θέση να προσφέρετε υποστήριξη που μπορεί να κάνει τη διαφορά, ειδικά σε μικρότερους φορείς/επιχειρήσεις. Οι αλλαγές που γίνονται στο πρόγραμμα μαθητείας πρέπει να θεωρηθούν ως θετική εξέλιξη του συστήματος. Για κάθε χρόνο που εκτελείται πρόγραμμα μαθητείας, πρέπει να αναμένονται αλλαγές. Η αντίσταση στη φυσική εξέλιξη της βιομηχανίας μπορεί να είναι επιζήμια, όχι μόνο για το πρόγραμμα μαθητείας σας αλλά και για τις επιχειρήσεις που προσπαθείτε να στηρίξετε.

0

60

4.3. Η Τελική Αξιολόγηση Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, σε πολλές χώρες έχει τεθεί σε εφαρμογή μια τελική αξιολόγηση, προκειμένου να είναι δυνατή η επικύρωση και πιστοποίηση του προγράμματος μαθητείας. Σε πολλές περιπτώσεις περιλαμβάνεται αυτή η τελική αξιολόγηση, ώστε ο μαθητευόμενος να μπορεί να αποκτήσει δίπλωμα. Κατά τη δημιουργία βαθμολογικών κλιμάκων, πρέπει να δημιουργηθούν τουλάχιστον δύο ομάδες (επιτυχία/αποτυχία). Από εκεί και πέρα, η κλίμακα μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο ακριβής, ανάλογα με τους νομικούς κανονισμούς και τους στόχους του προγράμματος. Με αυτή την αξιολόγηση, είναι απαραίτητο να επιβεβαιωθεί ότι ο μαθητευόμενος έχει μάθει τις απαραίτητες δεξιότητες, γνώσεις και κανόνες συμπεριφοράς, για να ασκήσει το επάγγελμα στο οποίο εκπαιδεύεται. Το σχέδιο τελικής αξιολόγησης θα πρέπει να είναι αρκετά λεπτομερές, ώστε να εξασφαλίζει συνέπεια και συνάμα αρκετά ευέλικτο, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικές καταστάσεις. Θα πρέπει να ενσωματώνει τόσο τα θεωρητικά όσο και τα πρακτικά μέρη της μαθησιακής διαδικασίας, αν και το σύνολο της αξιολόγησης ενδέχεται να πραγματοποιηθεί εξ’ ολοκλήρου στον εργασιακό χώρο. Ανάλογα με την κατάσταση, τα κριτήρια αξιολόγησης μπορούν να αναπτυχθούν ειδικά για μαθητεία ή μπορούν να βασίζονται σε άλλες πηγές (εφόσον η αξιολόγηση ευθυγραμμίζεται με την ανάγκη της μαθητείας). Αυτή η τελική αξιολόγηση θα πρέπει να συνδυαστεί με τις συνεχείς αξιολογήσεις, για να καθοριστεί ποιοι μαθητευόμενοι είναι οι πλέον κατάλληλοι για ορισμένες

61

θέσεις εργασίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ομάδες αξιολόγησης μπορούν να αποφασίσουν να σταθμίσουν συγκεκριμένες πτυχές περισσότερο από κάποιες άλλες. Αυτή η τελική αξιολόγηση θα αναπτυχθεί από τον οργανισμό σας μαζί με το εκπαιδευτικό ίδρυμα και την επιχείρηση, συμπεριλαμβανομένων ειδικών αξιολόγησης, αν είναι δυνατόν. Οι απαιτήσεις για την τελική αξιολόγηση θα καθοριστούν από τους νομικούς κανονισμούς που έχουν θεσπιστεί στη χώρα σας και από το αρχικό πλαίσιο που έχει δημιουργήσει αυτή η συνεργασία. Επομένως έχετε υπόψη, καθώς αναπτύσσετε το πλάνο αξιολόγησης. Τρεις σημαντικές πτυχές που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την τελική αυτή αξιολόγηση περιλαμβάνουν: 1) Τις κατάλληλες μεθόδους αξιολόγησης, 2) Το χρονοδιάγραμμα και τη διάρκεια αυτής της αξιολόγησης, 3) Οποιαδήποτε ειδική πτυχή που θα έπρεπε να εξεταστεί. Οι αξιολογητές αυτής της τελικής αξιολόγησης θα πρέπει να είναι εμπειρογνώμονες του κλάδου. Μπορεί να είναι εκπρόσωποι του ενδιάμεσου οργανισμού, μέλη του εκπαιδευτικού ιδρύματος και άλλοι εξωτερικοί αξιολογητές. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αυτή η αξιολόγηση πρέπει να παρέχει μια δίκαιη, έγκυρη και αυθεντική αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, στο Λουξεμβούργο, αντί για μια παραδοσιακή τελική εξέταση αξιολόγησης, η διαδικασία αξιολόγησης είναι ένα «ολοκληρωμένο σχέδιο». Αυτή η αξιολόγηση ελέγχει την ικανότητα του μαθητευόμενου να αποδείξει την ικανότητά του/της να ολοκληρώνει τα καθήκοντά του σε μια προσομοίωση κατάστασης εργασίας. Αυτό το «σχέδιο» έχει μέγιστο χρόνο 24 ωρών (8 ώρες ανά ημέρα) και αξιολογείται από ομάδα αποτελούμενη από: δάσκαλο, εκπρόσωπο των εργοδοτών, εκπρόσωπο του Επιμελητηρίου Εργαζομένων και προεδρεύεται από έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας.

0

62

Σε άλλες περιπτώσεις, μπορούμε να δούμε πώς αυτή η αξιολόγηση συμπληρώνεται από μια εξέταση που αξιολογεί τις θεωρητικές γνώσεις ή / και μια συνέντευξη. Για καθεμία από αυτές τις τρεις μεθόδους αξιολόγησης, θα πρέπει να αναπτυχθούν μέσα αξιολόγησης για να διασφαλιστεί: η εγκυρότητα του μέσου (ότι μετρά αυτό που πρέπει να μετρήσει) και η αξιοπιστία του μέσου (ότι τα αποτελέσματα είναι συνεπή). Επιπλέον, ανάλογα με τις ανάγκες του προγράμματος μαθητείας, θα πρέπει να αναπτυχθεί η κλίμακα βαθμολόγησης. Όπως σημειώθηκε προηγουμένως, αυτή η κλίμακα θα μπορούσε απλώς να είναι «αποτυχία/επιτυχία» ή θα μπορούσε να είναι ένα πιο περίπλοκο σύστημα. Σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν Οργανισμοί Αξιολόγησης οι οποίοι μπορούν να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε και να αναπτύξετε αυτά τα μέσα αξιολόγησης και το τελικό σχέδιο βαθμολόγησης. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, θα πρέπει να διευκολύνετε αυτές τις γνώσεις και / ή την επαφή με έναν ειδικό στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της διαδικασίας και καθ 'όλη τη διάρκεια της αξιολόγησης, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι ο σκοπός της τελικής αξιολόγησης είναι να γίνει διάκριση μεταξύ των μαθητευομένων που είναι έτοιμοι να εργαστούν στον τομέα σπουδών τους και εκείνων που δεν είναι. Δεν πρόκειται μόνο για την απόκτηση ενός συνόλου γνώσεων ή δεξιοτήτων, αλλά και για την ικανότητα εφαρμογής τους σε συγκεκριμένες καταστάσεις καθώς και τις δεξιότητες συμπεριφοράς για αλληλεπίδραση και επιβίωση στα κοινωνικά περιβάλλοντα που δημιουργούνται από το επάγγελμα.

4.4. Πιστοποιώντας τη Μαθητεία

63

Στις περισσότερες χώρες, οι μέθοδοι πιστοποίησης της μαθητείας τυποποιούνται σε κρατικό ή περιφερειακό επίπεδο. Τα προγράμματα θα πρέπει να πιστοποιούνται από επίσημους φορείς, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι μαθητευόμενοι μαθαίνουν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις δεξιότητες συμπεριφοράς του επαγγελματικού τους τομέα. Με τη σειρά τους, αυτές οι πιστοποιήσεις θα οδηγήσουν στην εξειδίκευση των εργαζομένων που είναι επαρκώς προετοιμασμένοι. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το 2008 δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων (EQF) για τη δημιουργία ενός κοινού σημείου αναφοράς μεταξύ των διαφόρων συστημάτων προσόντων. Σε εθνικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι όλα τα συστήματα προσόντων πρέπει να εναρμονίζονται αυτό το διεθνές πλαίσιο. Στο τέλος του 2014, 23 κράτη μέλη είχαν ήδη προσαρμόσει τα εθνικά τους πλαίσια προσόντων σε αυτό το ευρωπαϊκό. Το EQF αποτελείται από οκτώ επίπεδα αναφοράς, που βασίζονται στα μαθησιακά αποτελέσματα του προγράμματος ή στις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που αποκτά ο φοιτητής. Το EQF αναμένεται να εξάγει αποτελέσματα σχετικά με το αν ο μαθητευόμενος έχει διδαχθεί όσα πρέπει και αν είναι σε θέση να ολοκληρώσει τη μαθησιακή διαδικασία. Το παρόν Πλαίσιο δεν αναφέρεται αποκλειστικά στην κατάρτιση μαθητείας, αλλά περιλαμβάνεται στο γενικότερο τμήμα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ως εκ τούτου, οι επίσημες μαθητείες αναγνωρίζονται και ταξινομούνται σε αυτό το Πλαίσιο και είναι σημαντικό να διατηρούνται αυτές οι πτυχές κατά την επιλογή μιας μονάδας πιστοποίησης (οι μαθητείες που δεν έχουν καθιερωθεί τυπικά δεν αποτελούν μέρος του Πλαισίου). Ο σκοπός ενός συστήματος πιστοποίησης με κοινούς παράγοντες, είναι να παρέχει ένα προσόν για τον μαθητευόμενο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός της εταιρείας, σε περίπτωση που αποφασιστεί να μην προσληφθεί. Κατά συνέπεια, όταν ψάχνετε για έναν οργανισμό πιστοποίησης που να πιστοποιεί το πρόγραμμα μαθητείας σας, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι ο 0

64

οργανισμός αυτός είναι αναγνωρισμένος σε εθνικό επίπεδο, αλλά διαθέτει επίσης ικανότητες που τον καθιστούν έγκυρο και σε διεθνές επίπεδο. Η σύστασή μας είναι οι μαθητείες να πιστοποιούνται από αρμόδιους φορείς που απαρτίζονται από διάφορους εμπειρογνώμονες, ώστε να διασφαλιστεί μια περιεκτική επισκόπηση αρμοδιοτήτων. Σε ορισμένες χώρες, οι νομικά αναγνωρισμένοι οργανισμοί πιστοποίησης ιδρύονται σε εθνικό επίπεδο (βλ. πρόσθετες πηγές για τον επίσημο κατάλογο του Ηνωμένου Βασιλείου). Αν αυτό δεν συμβαίνει στη χώρα σας, εξασφαλίστε ότι θα ερευνήσετε πιθανούς εταίρους που πιστοποιούν και διαλέξτε έναν που θα παρέχει ένα αναγνωρισμένο πιστοποιητικό. Η γνώση του πώς λειτουργεί η διαδικασία πιστοποίησης είναι απαραίτητη για το πρόγραμμα μαθητείας. Για παράδειγμα, στη Γερμανία οι μαθητευόμενοι λαμβάνουν τρία πιστοποιητικά: το πιστοποιητικό εξέτασης, το πιστοποιητικό από την επαγγελματική σχολή και τις συστάσεις από την εταιρεία κατάρτισης. Ωστόσο, στην Αυστρία, με την ολοκλήρωση του προγράμματος μαθητείας, ο μαθητευόμενος θα λάβει ένα μόνο πιστοποιητικό με το όνομα του επαγγέλματός του/της. Γνωρίζοντας πώς λειτουργεί η πιστοποίηση στη χώρα σας, θα είστε σε θέση να βοηθήσετε στη διάρθρωση του προγράμματος ανάλογα. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, εφόσον μπορείτε να ενημερώνετε την εταιρεία σχετικά με τις διάφορες επιλογές της, θα μπορέσετε να βοηθήσετε στην εξασφάλιση της επιτυχίας του προγράμματος μαθητείας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν εργάζεστε με εταιρείες που παίρνουν μαθητευόμενο για πρώτη φορά.

65

0

66

5.1. Εκπαίδευση στις δεξιότητες επικοινωνίας

Όπως σε κάθε περιβάλλον στο οποίο είστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους ή/και οργανισμούς, κατά τη διάρκεια τη ανάπτυξης του προγράμματος μαθητείας και της διαδικασίας κατάρτισης, η επικοινωνία είναι ένας παράγοντας κλειδί για επιτυχία. Στο Τμήμα 3 συζητήσαμε για τη σημασία αυτών των δεξιοτήτων επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας να χρησιμοποιηθεί μια κοινή γλώσσα και τη σημασία της ενεργητικής ακρόασης. Σε αυτή την ενότητα, θα εμβαθύνουμε στη σημασία των δεξιοτήτων επικοινωνίας και στο πώς αναπτύσσονται. Η σχέση μεταξύ της καλής επικοινωνίας και της επιτυχίας στα προγράμματα μαθητείας είναι στενή. Γι’ αυτό, ως ένας ενδιάμεσος οργανισμός, πρέπει να αναλογιστείτε ότι αυτές οι δεξιότητες θα είναι απαραίτητες σε όλες τις φάσεις του προγράμματος. Αυτό ισχύει από τη δημιουργία της σχέσης σας με τις επιχειρήσεις και τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς, μέχρι την επίβλεψη του προγράμματος. Έως την τελική αξιολόγηση, είναι σημαντικό να έχετε την ικανότητα να επικοινωνείτε αποτελεσματικά και να στηρίζετε την επικοινωνία μεταξύ άλλων παραγόντων της σχέσης αυτής. Οι επικοινωνιακές δεξιότητες παραδοσιακά είναι συνδεδεμένες με τη λεκτική αλλά και την μη λεκτική επικοινωνία. Ωστόσο, άλλες σημαντικές ικανότητες περιλαμβάνουν την παρουσίαση, τη συγγραφή, την ακρόαση καθώς και τις διαπροσωπικές ικανότητες. Στην πραγματικότητα, δύο από τις πιο σημαντικές δεξιότητες για αποτελεσματική επικοινωνία μπορεί να είναι η ενεργητική ακρόαση (αναφέρεται στο Τμήμα 3) και η μη λεκτική επικοινωνία. Όταν επικοινωνείτε, έχετε υπ’ όψιν αυτά τα τρία στοιχεία: -Τις λέξεις που χρησιμοποιείτε.

67

-Τον τόνο που χρησιμοποιείτε (την ποιότητα ή τον χαρακτήρα της φωνής σας).

- Τη γλώσσα του σώματος που εκφράζετε (τη μη λεκτική επικοινωνία). Σύμφωνα με τον Δρ. Albert Mehrabian (1981), η επικοινωνία μας χωρίζεται μεταξύ αυτών των τριών στοιχείων με μόνο 7% της σημασίας να αποδίδεται στις λέξεις που λέγονται. Το υπόλοιπο 93% χωρίζεται ανάμεσα στον τόνο της φωνής (38%) και στη γλώσσα του σώματος (55%). Επομένως, μπορούμε να δούμε πώς η μη λεκτική επικοινωνία είναι ουσιώδης όταν προσπαθούμε να εκφράσουμε τις ιδέες μας σε άλλους. Σε καταστάσεις στις οποίες προσπαθείτε να δημιουργήσετε σχέσεις με τους οργανισμούς–εταίρους σας, το να έχετε καλό έλεγχο της μη λεκτικής επικοινωνίας μπορεί να είναι ωφέλιμο για τη σχέση. Επιπλέον αναλογιστείτε το πώς οι μη λεκτικοί δείκτες μπορούν να σας βοηθήσουν όταν προσπαθείτε να κάνετε μία ιδέα κατανοητή. Η καλή επικοινωνία οδηγεί στη βελτιωμένη συνεργασία και ωφελεί τα αποτελέσματα και την επιτυχία της μαθητείας. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, μπορείτε επιπλέον να εργαστείτε ώστε να διδάξετε επιχειρήσεις στο πώς να δημιουργούν σχέσεις. Ένας τρόπος για να το κάνετε αυτό, είναι να βοηθήσετε να δημιουργηθεί δομημένη επικοινωνία μεταξύ των οργανισμών, εξασφαλίζοντας τη συνοχή μεταξύ των εταίρων της επικοινωνίας. Και, στην περίπτωση που υπάρχουν μεγάλες ασυμφωνίες μεταξύ των οργανισμών, πρέπει επίσης να σκεφτείτε με ποιο τρόπο μπορείτε να υποστηρίξετε αλλαγές στον τρόπο επικοινωνίας, προκειμένου να διορθωθούν οι σχέσεις αυτές. Για παράδειγμα, ελέγξτε τις επιπρόσθετες πηγές μας, για εμβάθυνση σε ορισμένους τρόπους με τους οποίους επικοινωνούμε με τους φορείς μας. Πριν την έναρξη της μαθητείας, σκεφτείτε να βοηθήσετε στο στήσιμο ενός πλάνου επικοινωνίας στο χώρο εργασίας για να παρέχετε οδηγίες που προωθούν την αποτελεσματική επικοινωνία για τους εργαζόμενους και τους μαθητευόμενους. Αυτό θα βοηθήσει να εξασφαλιστεί ότι ο καθένας βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος και βοηθάει στη μείωση της κακής επικοινωνίας. Επιπλέον, βοηθήστε ώστε να είναι σίγουρο ότι τα κανάλια επικοινωνίας είναι ανοικτά μεταξύ των μαθητευόμενων, μεντόρων, εργοδότη και του διδακτικού 0

68

προσωπικού. Με το να παρέχετε αυτά τα κανάλια, τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα. Οι επικοινωνιακές δεξιότητες είναι ιδιαίτερα σημαντικές στο πρόγραμμα καθοδήγησης, όπου το 65% των εργοδοτών αισθάνεται ότι η προσθήκη ενός μέντορα βελτιώνει τη μαθητεία. Συνεπώς, η επιλογή μεντόρων, που είναι ικανοί να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά, θα επηρεάσει θετικά την επιτυχία του προγράμματος. Αναλόγως, προσφέροντας την ευκαιρία να βοηθήσετε επιχειρήσεις να καταλάβουν πώς να διαλέξουν μέντορες και να ενσωματώσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας στην εκπαίδευσή τους, ο οργανισμός σας θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την επιτυχία του προγράμματος. Οι δεξιότητες επικοινωνίας που είναι σημαντικές για τους μέντορες περιλαμβάνουν: 1) Ενεργητική ακρόαση κατά την ομιλία με τον μαθητευόμενο.

2) Έκφραση με τέτοιο τρόπο, ώστε ο μαθητευόμενος να καταλαβαίνει σωστά.

3) Ορθή μη λεκτική γλώσσα.

4) Σαφής αλλά αυστηρή έκφραση.

5) Προσαρμογή στον ίδιο τύπο επικοινωνίας με αυτόν του μαθητευόμενου. Κατ’ αυτό τον τρόπο, οι καλές δεξιότητες επικοινωνίας είναι ένας τρόπος να προληφθούν οι παρανοήσεις και οι συγκρούσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων στο χώρο εργασίας. Αυτό ισχύει για όλες τις επιχειρηματικές σχέσεις, αλλά να έχετε ειδικότερα κατά νου τον ρόλο της επικοινωνίας όταν εργάζεστε με μαθητευόμενους, που είναι σε ένα εργασιακό περιβάλλον για πρώτη φορά. Ως ενδιάμεσος οργανισμός δώστε έμφαση σε αυτή την κατάσταση και καταστήστε βέβαιο ότι η εταιρεία γνωρίζει ότι είστε εκεί για να βοηθήσετε σε δύσκολες επικοινωνιακές στιγμές.

69

5.2. Δημιουργώντας Υποστηρικτικά Περιβάλλοντα Ο σκοπός της μαθητείας είναι να εκπαιδεύσει νέους ανθρώπους σε ένα περιβάλλον εργασίας με συγκεκριμένο αντικείμενο και με τρόπο που να είναι ωφέλιμος για όλους τους εμπλεκόμενους. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες παράγεται το πρόγραμμα μαθητείας, είναι πρόσφορες στις καλές πρακτικές και δημιουργούν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Οι άνθρωποι δουλεύουν καλύτερα όταν η συνολική ατμόσφαιρα είναι θετική. Γι’ αυτόν το λόγο, σιγουρευτείτε ότι αυτό το υποστηρικτικό κλίμα εκτείνεται σε όλες τις πτυχές του προγράμματος πέραν της σχέσης μέντορα–μαθητευόμενου. Από την πιο γενική οπτική, σιγουρευτείτε ότι οι σχέσεις μεταξύ των οργανισμών σας και των άλλων φορέων που εμπλέκονται στο πρόγραμμα μαθητείας, δημιουργούν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι οι δίοδοι επικοινωνίας είναι ανοικτές μέσω της συχνής επαφής του ενός με τον άλλον. Οι σχέσεις πρέπει να είναι επαγγελματικές, πρέπει όμως παράλληλα να είναι ευέλικτες και υποστηρικτικές. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, πρέπει να είστε σε θέση να διασφαλίσετε ότι αυτές οι σχέσεις είναι αξιόπιστες και υγιείς. Εάν είναι απαραίτητο, πρέπει να προσπαθήσετε να παρέχετε στις επιχειρήσεις συμβουλές και υποστήριξη. Για την εταιρεία αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να είστε ικανοί να τους υποστηρίξετε με τους κάτωθι τρόπους: - με την πρόσληψη και τοποθέτηση μαθητευόμενων - με τη διαδικασία υποστήριξης του χώρου εργασίας - με την εκπαίδευση του προσωπικού της εταιρείας - με τη διοικητική διαδικασία και τις γραφειοκρατικές εργασίες - με την αξιολόγηση και πιστοποίηση του προγράμματος Εντός της εταιρείας, θα πρέπει επίσης να βοηθήσετε στη δημιουργία ενός θετικού, υποστηρικτικού περιβάλλοντος. Αυτό σημαίνει ότι το πρόγραμμα μαθητείας θα πρέπει να συμφωνηθεί και να αντιμετωπιστεί ως μια ωφέλιμη 0

70

προσθήκη στην εταιρεία. Ομοίως, το περιβάλλον που δημιουργείται στο χώρο εργασίας θα επηρεάσει ευθέως την επιτυχία της μαθητείας. Αυτό το υποστηρικτικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μεταδοθεί στους μαθητευόμενους. Το πιθανότερο είναι ότι αυτοί οι μαθητές θα έχουν μικρή εργασιακή εμπειρία και θα εκτεθούν σε ζητήματα του εργασιακού περιβάλλοντος για πρώτη φορά. Το εργασιακό περιβάλλον θα πρέπει επίσης να είναι ένα ασφαλές μέρος όπου ο μαθητευόμενος νιώθει ικανός να αναπτύξει όλες του /της δυνατότητες. Κατ’ αυτό τον τρόπο, η εταιρεία είναι υπεύθυνη να ικανοποιήσει τις ανάγκες των μαθητευόμενων, οι οποίοι με τη σειρά τους θα υποστηρίξουν το πρόγραμμα προς την επιτυχία. Ως ενδιάμεσος οργανισμός είστε ικανός να στηρίξετε την εταιρεία στην εκπαίδευση των υπαλλήλων. Στους υπαλλήλους που επιθυμούν να λάβουν επιπρόσθετη εκπαίδευση ή στήριξη πρέπει να δοθεί αυτή η δυνατότητα, όπου είναι αυτό εφικτό. Αυτό θα συμβάλλει στη δημιουργία ενός ασφαλούς, υποστηρικτικού περιβάλλοντος, αυξάνοντας τα οφέλη που ο μαθητευόμενος μπορεί να προσφέρει στην εταιρία και αυξάνοντας τις πιθανότητες για την επιτυχία του προγράμματος. Θα μπορούσατε ακόμη να υποστηρίζετε την εταιρεία καθώς επιλέγει έναν μέντορα και να εξασφαλίσετε ότι αυτοί οι μαθητές λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται. Επιπλέον, ο ενδιάμεσος οργανισμός μπορεί να παράσχει επιπλέον εκπαίδευση στους μέντορες, εάν είναι απαραίτητο. Αυτοί οι μέντορες, επιπρόσθετα με την υποστήριξη του μαθητευόμενου, αναπτύσσονται επιπλέον προσωπικά μέσα στον εργασιακό χώρο, προσθέτοντας αξία στον υπάλληλό τους. Κατά την εξέταση όλων των μηχανισμών υποστήριξης, μπορείτε επίσης να προτείνετε οι εταιρείες να δημιουργήσουν ένα τμήμα για τους μαθητευόμενούς τους. Τέτοια τμήματα προσθέτουν ένα επιπλέον επίπεδο υποστήριξης για τους μαθητευόμενους, το οποίο με τη σειρά του θα επηρεάσει την επιτυχία του προγράμματος.

71

Όπως αναφέραμε και στην προηγούμενη ενότητα, η επικοινωνία είναι σημαντική στο χώρο εργασίας και μπορεί να λειτουργήσει ως μηχανισμός υποστήριξης, τόσο για τους μαθητευόμενους και τους μέντορες όσο και για τους άλλους υπαλλήλους. Επιπρόσθετα με τις συμβουλές επικοινωνίας για τις οποίες μιλήσαμε στην προηγούμενη ενότητα, όπως για παράδειγμα η σαφής έκθεση ιδεών και η ενεργητική ακρόαση, εξετάστε την πρόταση εποικοδομητικής κριτικής ως μια επιπρόσθετη συμβουλή για την επικοινωνία. Η εποικοδομητική κριτική δίνει στην εταιρεία, στο εκπαιδευτικό ίδρυμα και τον ενδιάμεσο οργανισμό σας, την ευκαιρία να επιλύσει ζητήματα του προγράμματος μαθητείας καθώς αυτά διαπιστώνονται. Αυτό σημαίνει ότι τα προβλήματα μπορούν να λυθούν και μπορούν να γίνουν βελτιώσεις στο πρόγραμμα προς το καλύτερο. Επομένως, η δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος συνδέεται με τη δημιουργία και τη διεξαγωγή του πλάνου αξιολόγησης. Ο σκοπός της δημιουργίας ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος, σε όλα τα επίπεδα του προγράμματος μαθητείας, βασίζεται στην ιδέα ότι αυτό θα δημιουργήσει περισσότερη αξία για όλα τα άτομα και τους οργανισμούς που εμπλέκονται. Συγκεκριμένα, οι μαθητευόμενοι θα ωφεληθούν από την εμπειρία εκμάθησης, οι μέντορες θα διευρύνουν το σύνολο δεξιοτήτων τους, οι εταιρείες θα αποκτήσουν πρόσθετη αξία από αυτούς τους παράγοντες και η συνολική επιτυχία του προγράμματος θα ωφελήσει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τους ενδιάμεσους οργανισμούς.

5.3. Αναπτύσσοντας Δίκτυα

0

72

Σήμερα, υπάρχει περισσότερη επικοινωνία από αυτή που υπήρχε στο παρελθόν μεταξύ διαφορετικών εταιρειών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ενδιάμεσων οργανισμών σχετικά με τη μαθητεία, η οποία διαδίδει τα νέα για τα οφέλη από αυτού του τύπου τα προγράμματα. Ωστόσο, μπορούν να γίνουν περισσότερα προκειμένου ν’ αναπτυχθούν δίκτυα και να χρησιμοποιηθούν αυτές οι σχέσεις, για τη δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τις μαθητείες. Σε ένα περισσότερο τοπικό επίπεδο, η δημιουργία και η προώθηση δικτύων εντός της χώρας σας και της περιφέρειάς σας, μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση του προγράμματος μαθητείας. Αυτά τα δίκτυα μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για τις μικρές ή εξειδικευμένες επιχειρήσεις, που ενδέχεται να μην έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν έναν μαθητευόμενο χωρίς την υποστήριξη ενός δικτύου. Προκειμένου να έχουμε αποτελεσματικά δίκτυα, οι συμμετέχοντες φορείς/οργανισμοί/επιχειρήσεις θα πρέπει να δεσμευθούν στους ίδιους στόχους και να είναι ικανοί να επωφεληθούν πραγματικά από αυτούς. Τα δίκτυα μπορούν να παράσχουν ένα πλήθος τύπων υποστήριξης. Μπορούν να συνεισφέρουν στη γνώση σχετικά με τις καλές πρακτικές, να δημιουργήσουν εκπαιδευτικές συνεργασίες με σκοπό να απαλλάξουν μια εταιρεία από το βάρος της εκπαίδευσης κ.λπ. Ένα δίκτυο τέτοιου τύπου είναι ιδιαίτερα επωφελές, όταν μια εταιρεία συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα μαθητείας για πρώτη φορά ή, όπως προαναφέρθηκε, είναι ανήμπορη να συμμετάσχει στο πρόγραμμα χωρίς υποστήριξη. Σε ένα τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, οι οργανισμοί που πρέπει να εμπλακούν σε ένα δίκτυο τέτοιου τύπου είναι: οι εταιρείες, τα ιδρύματα εκπαίδευσης ή κατάρτισης και οι ενδιάμεσοι οργανισμοί. Στο πλαίσιο ενός εθνικού/περιφερειακού δικτύου οι Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις θα έχουν την ευκαιρία να βρίσκονται σε επαφή με μεγαλύτερες εταιρείες και να μπορούν να αναπτύξουν τις πρακτικές τους που αφορούν τη μαθητεία. Από

73

την άλλη πλευρά, οι πάροχοι εκπαίδευσης μπορούν να επωφεληθούν από μια συνεχή αναβάθμιση των δεξιοτήτων, των εργασιακών προφίλ και τη χρήση της τεχνολογίας στις εταιρείες. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, θα πρέπει να βοηθήσετε τις διαφορετικές εταιρείες που βρίσκονται σε κοινά αντικείμενα να δουν πως αυτή η ευκαιρία δικτύωσης είναι μια ευκαιρία να αναπτυχθούν και να βελτιώσουν τα προγράμματα μαθητείας τους και τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Ενώ είναι πιθανό αυτές οι εταιρείες να βλέπουν η μία την άλλη ως ανταγωνιστές, η μεταξύ τους συνεργασία μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής για όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες. Για παράδειγμα, καλές πρακτικές μπορούν να δημιουργηθούν, αν ρυθμιστούν κοινές ευθύνες για την εκπαίδευση, αν δημιουργηθούν συμφωνίες με τα εκπαιδευτικά ινστιτούτα, κ.λπ. Αυτά τα δίκτυα σε επίπεδο κοινότητας μπορούν με τη σειρά τους, να ενσωματωθούν σε μεγαλύτερα δίκτυα, δημιουργώντας σχέσεις μεταξύ χωρών ή δίκτυα ευρωπαϊκού μεγέθους. Οι συνδέσεις μεταξύ των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών του προγράμματος τονίζονται ως θετικές για την όλη επιτυχία των μαθητειών. Για παράδειγμα, ένα δυνατό δίκτυο από οντότητες που εμπλέκονται στην κατάρτιση μαθητείας υφίσταται ήδη στη Γερμανία. Επιπροσθέτως, η Γερμανία εμπλέκεται σε δίκτυα με την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ελλάδα, τη Σλοβακία και τη Λετονία προκειμένου να βοηθήσει στην ενίσχυση της συνεργασίας προς τις καλές πρακτικές κατάρτισης μαθητείας. Σε ένα εθνικό/περιφερειακό επίπεδο, αυτά τα δίκτυα θα πρέπει επίσης να εστιάσουν στην υποστήριξη των μαθητευόμενων, όπως με το να παράσχουν επαγγελματική πληροφόρηση και καθοδήγηση καριέρας για τους μαθητές, όπως στην περίπτωση της Ελβετίας. Η πρόσβαση σε αυτού του είδους την υποστήριξη επιτρέπει στον μαθητευόμενο να «ωριμάσει» εκπαιδευτικά και επαγγελματικά και να αναπτυχθεί, οδηγώντας στην αύξηση της αξίας που αυτός/αυτή μπορεί να προσφέρει στο πρόγραμμα μαθητείας. Αυτά τα δίκτυα θα πρέπει επιπλέον να παράσχουν στους μαθητευόμενους την ευκαιρία να αναπτύξουν προσωπικές επαφές με ανθρώπους του κλάδου 0

74

τους. Με το να δοθεί αξία στους μαθητευόμενους, θα αναπτυχθεί το εμπορικό δίκτυο στην περιοχή. Σε εταιρικό επίπεδο, τα δίκτυα θα πρέπει να παρέχουν στον μαθητευόμενο την πρόσβαση στην υποστήριξη όπως αυτή/αυτός τη χρειάζεται. Το πιθανότερο είναι ότι αυτά τα δίκτυα μεταξύ εταιριών να έχουν επικεφαλής τον μέντορα του μαθητευόμενου και σε ορισμένες περιπτώσεις άλλους υπαλλήλους που τους έχουν ανατεθεί ορισμένες ευθύνες σχετιζόμενες με τη μαθητεία. Οι μαθητευόμενοι θα πρέπει επίσης να έχουν πρόσβαση σε ένα δίκτυο συναδέλφων τους, ώστε να βασιστούν σε δικές τους εμπειρίες και να ενισχύσουν τις εμπειρίες εκμάθησής τους. Προκειμένου να δημιουργήσουν αποτελεσματικά δίκτυα, οι συμμετέχοντες θα πρέπει να δεσμευτούν στον ίδιο στόχο και να προσβλέπουν προς ένα κοινό σκοπό. Γενικά, τα δίκτυα των παραγόντων-κλειδιά είναι ικανά να αναγνωρίσουν την προσφορά και τη ζήτηση για συγκεκριμένες δεξιότητες, δημιουργώντας σχέσεις που προωθούν υποστηρικτικά περιβάλλοντα και μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα και την επέκταση των πρακτικών μαθητείας.

5.4. Αναγνωρίζοντας Τρόπους για τη Βελτίωση του Προγράμματος Μαθητείας Με την πίεση να βελτιωθούν τα προγράμματα μαθητείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτή η τελευταία ενότητα εστιάζει στο πώς να εκμεταλλευτείτε τα προγράμματα μαθητείας στο μέγιστο βαθμό. Σε εθνικό επίπεδο, όπως για παράδειγμα στην Αγγλία, μπορούμε να δούμε πώς τα νέα πρότυπα για τη μαθητεία αναπτύσσονται με σκοπό να διευρύνουν τη θετική επίδραση που μπορούν να έχουν σε εταιρικό, περιφερειακό και οικονομικό επίπεδο. Ωστόσο, οι βελτιώσεις στα προγράμματα μαθητείας δεν απαιτείται να είναι σε όλη την επικράτεια.

75

Όπως προαναφέρθηκε, θα πρέπει να αναλογιστούμε την πιθανότητα να τροποποιήσουμε το πρόγραμμα μαθητείας σαν ένα ενσωματωμένο τμήμα της διαδικασίας και της αξιολόγησης των μαθητειών. Μιλήσαμε για το πώς η ευελιξία στη δομή του προγράμματος μπορεί να επιτρέψει συνεχείς βελτιώσεις καθ’ όλη αυτή τη διαδικασία. Εδώ, εξετάζουμε επίσης άλλες οπτικές που λαμβάνονται υπ’ όψιν κατά την προσπάθεια βελτίωσης των προγραμμάτων μαθητείας. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, είναι σημαντικό να στηρίζετε την εταιρεία καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της πρακτικής. Έχουμε επίσης τονίσει το πώς οι μέντορες μπορούν να είναι ωφέλιμοι για τα προγράμματα μαθητείας, αλλά οι μελέτες μας δείχνουν ότι βελτιώνουν σημαντικά την διαδικασία κατάρτισης όταν εναρμονίζονται σωστά. Αναλογιστείτε πόσο αξίζει ο τρόπος με τον οποίο οι μέντορες μπορούν να βελτιώσουν την επικοινωνία και τη μετάδοση της γνώσης, μειώνοντας τις συγκρούσεις και παρέχοντας στον μαθητευόμενο με επιπλέον εκπαιδευτική αξία και παράλληλα επιδρώντας θετικά στη διατήρηση του μαθητευόμενου κατά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Ταυτόχρονα, σιγουρευτείτε ότι σκέφτεστε για το πώς η αξία των υπαλλήλων μπορεί να βελτιωθεί με ένα πρόγραμμα καθοδήγησης. Έχετε κατά νου ότι μπορείτε επίσης να αλλάξετε τους συνδυασμούς μεντόρων, εάν διαπιστώσετε ότι αυτή η αλλαγή θα είναι επωφελής. Αυτοί οι τύποι αλλαγών προκύπτουν λόγω του συνεχούς πλάνου αξιολόγησης και της επιθυμίας για βελτίωση. Παρ’ όλο που σε μια μεγάλη κλίμακα μπορεί να φαίνονται μικρές, έχετε υπ’ όψιν ότι οι μικρές μετατροπές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στην τελική επιτυχία του προγράμματος. Στο επίπεδο του μαθητευόμενου, η διεξαγωγή συνεντεύξεων με τους μαθητευόμενους που τελειώνουν τα προγράμματά τους μπορεί να βοηθήσει στην παροχή χρήσιμης διορατικότητας σε περισσότερους τρόπους διόρθωσης των μαθητειών στο μέλλον. Σκεφτείτε να προτείνετε να χρησιμοποιηθούν ορισμένες ανοιχτές ερωτήσεις ώστε οι μαθητευόμενοι να μπορούν να εκφραστούν με περισσότερα από ένα «ναι» ή «όχι». Παρά το γεγονός ότι συνήθως έχουν λιγότερη εργασιακή εμπειρία, η εποικοδομητική

0

76

κριτική από τους μαθητευόμενους μπορεί να είναι σημαντικός παράγοντας στη βελτίωση της επιτυχίας του προγράμματος. Σε κοινωνικό επίπεδο, η αύξηση του κοινωνικού κύρους και η βελτίωση της συνολικής εικόνας των προγραμμάτων μαθητείας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο θα βοηθήσει την ανάπτυξη και την εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων. Ως ενδιάμεσος οργανισμός, προσπαθήστε και πάρτε το προβάδισμα σε αυτή τη δράση. Για παράδειγμα, σκεφτείτε να συμπεριλάβετε τη συμμετοχή πολιτών μέσω συχνών ανοιχτών ημερίδων, ώστε να μπορούν να δουν την επίδραση αυτών των προγραμμάτων. Επιπλέον, μοιραστείτε καλές πρακτικές και παραδείγματα της πραγματικής ζωής ώστε να κάνετε εμφανή τα οφέλη και τις θετικές πλευρές των προγραμμάτων μαθητείας. Βελτιώνοντας την εικόνα των προγραμμάτων μαθητείας, το επίπεδο ποιότητας των προγραμμάτων αυτών θα ανέβει, εξασφαλίζοντας επαγγελματικά αποτελέσματα. Σκεφτείτε επίσης την επίδραση που θα έχει η βελτίωση των προγραμμάτων μαθητείας στο εκπαιδευτικό σύστημα. Με την αύξηση της κοινωνικής εικόνας των μαθητειών, μπορείτε να βελτιώσετε την επιθυμία που έχουν οι διδάσκοντες να συμμετάσχουν σε αυτού του τύπου την εκπαίδευση. Στη συνέχεια, η βελτίωση της θεωρητικής κατάρτισης μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της αντίστοιχης πρακτικής εφαρμογής. Σε ένα κοινωνικό επίπεδο, μπορούμε επίσης να σκεφτούμε τη βελτίωση του πως τα προγράμματα μαθητείας αντιμετωπίζουν τα τρία ακόλουθα πεδία: 1. βελτίωση της ισορροπίας φύλου 2. εξασφάλιση της εθνικής ποικιλομορφίας 3. εργασία σε άτομα με ειδικές ανάγκες Η βελτίωση της ισορροπίας φύλου αναφέρεται στον ίσο αριθμό γυναικών κι αντρών που συμμετέχουν στα προγράμματα μαθητείας. Επί του παρόντος, η

77

έρευνα καταδεικνύει ότι οι άντρες και οι γυναίκες έχουν την τάση να καταρτίζονται σε διαφορετικούς τομείς. Οι άνδρες έχουν τη ροπή να συμμετέχουν σε κλάδους με υψηλότερες αμοιβές, ενώ οι γυναίκες συναντώνται περισσότερο σε κλάδους με χαμηλές αμοιβές. Αντιμετωπίζοντας αυτό το γεγονός στη στρατηγική πρόσληψης, μπορεί να βοηθήσει να γίνουν αυτές οι διαφορές λιγότερο εμφανείς. Η εθνική ποικιλομορφία διαφέρει ανά χώρα, αλλά παρατηρείται χαμηλή εκπροσώπηση συγκεκριμένων μειονοτικών ομάδων στα προγράμματα μαθητείας. Προκειμένου να βοηθήσετε να βελτιωθεί η κατάσταση, σκεφτείτε πώς οι κενές θέσεις μαθητείας μπορούν να διαφημιστούν σε σχολεία όπου ανήκουν εθνικές μειονότητες και ενημερώστε για διαφορετικούς τύπους σχολείων για ευκαιρίες. Κυρίως, εξασφαλίστε ότι οι πρακτικές πρόσληψης της εταιρείας είναι ανοιχτές σε όλους και δεν κάνουν διακρίσεις. Η εργασία σε ανθρώπους με αναπηρία μπορεί να είναι πολύπλοκη ανάλογα με τον κλάδο, αλλά δουλέψτε με εταιρείες και εκπαιδευτικά ιδρύματα, ώστε να δείτε πώς μπορείτε να συμπεριλάβετε αυτούς τους τύπους μαθητειών σε διαφορετικές πρακτικές. Σε πολλές καταστάσεις μπορείτε να τονίσετε πώς η εταιρεία μπορεί να λάβει επιπρόσθετα οφέλη και στήριξη, για το γεγονός ότι προχώρησε σε προσαρμογές και άνοιξε τις πόρτες της σε εργαζόμενους με αναπηρία. Ο κάθε εταίρος πρέπει να προσέξει το ρόλο που παίζει στη βελτίωση του προγράμματος μαθητείας. Ειδικότερα, οι οργανισμοί πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν σε ποιο σημείο εμπλέκονται περισσότερο στη διαδικασία και πώς μπορούν να βελτιώσουν αυτό το μέρος του προγράμματος. Η βελτίωση στην αποτελεσματικότητα του προγράμματος μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω μιας στρατηγικής επικοινωνίας που θα δημιουργηθεί μεταξύ των εταίρων. Γενικά, όταν εργάζεστε με σκοπό τη βελτίωση του προγράμματος, είναι σημαντικό να έχετε υπ’ όψη του ξεκάθαρους στόχους που έχει ο θεσμός της μαθητείας, ήτοι να καταρτίσουν νέους ανθρώπους και να τους παράσχουν καλύτερες ευκαιρίες καριέρας στο μέλλον, να παράσχουν οφέλη στις εταιρείες με όρους ηθικής, ανάπτυξης, και μακροπρόθεσμα άξιους υπαλλήλους και να εστιάσουν στο να βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση των χωρών μας.

0

78

79

6.1. Δυικό Σύστημα Μαθητείας στην Κύπρο – Νέα Σύγχρονη Μαθητεία Η μάθηση σε εργασιακό χώρο, μπορεί να έχει τη μορφή πρακτικής άσκησης ή μαθητείας και η διαφορά μεταξύ των δύο έγκειται στον τρόπο διεξαγωγής τους. Ενώ κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης ο μαθητής απέχει από το σχολείο και τις εκεί υποχρεώσεις του, στη μαθητεία η φοίτηση στο σχολείο και η εκπαίδευση σε εργασιακό χώρο πραγματοποιούνται παράλληλα. Η μαθητεία είναι ένα σύστημα εκπαίδευσης της νέας γενιάς επαγγελματιών σε ένα επάγγελμα ή τέχνη, με την μεταφορά γνώσης κατά την εκτέλεση εργασίας μαζί με την εκπαίδευση στο σχολείο και το διάβασμα. Πέρα από την ολόπλευρη ανάπτυξη και ολοκλήρωση του ατόμου, η μαθητεία παρέχει στο/στη μαθητευόμενο, το γνωσιολογικό υπόβαθρο για: • Ομαλή και δημιουργική ένταξή του/της στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή • Να μπορεί να διεκδικήσει θέση σε ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου ή άλλων χωρών • Να εκπαιδεύεται και να καταρτίζεται, ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται και να αναπροσαρμόζεται σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η UNEVOC, ο όρος δυικό σύστημα ερμηνεύεται ως «η εκπαίδευση που συνδυάζει μαθητεία σε μια εταιρεία και επαγγελματική εκπαίδευση σε επαγγελματικό σχολείο. Στην εταιρεία, ο μαθητευόμενος λαμβάνει πρακτική εκπαίδευση που συμπληρώνεται από θεωρητική διδασκαλία στο επαγγελματικό σχολείο. Επίσης, σύμφωνα με το CEDEFOP, η «δυική εκπαίδευση, κατάρτιση» αποκαλείται και

0

80

«εναλλασσόμενη εκπαίδευση, κατάρτιση», γιατί εναλλάσσεται από το σχολείο στον χώρο εργασίας. Η διαδικασία μαθητείας δίνει την δυνατότητα σε μια επιχείρηση που αναζητά ανθρώπινο δυναμικό να αξιολογήσει δυνητικούς απασχολούμενους και μάλιστα με μειωμένο κόστος από ότι μια κανονική πρόσληψη. Σαν αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις εξοικονομούν χρήματα που σχετίζονται με την αναζήτηση, την πρόσληψη και την αρχική περίοδο προσαρμογής ανθρώπινου δυναμικού που δεν γνωρίζουν καν αν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τους. Το καθεστώς μαθητείας αποτελεί έναν τρόπο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η μελλοντική ανάγκη για εξειδικευμένους εργαζόμενους, μιας και οδηγεί στην ανάπτυξη μιας απόλυτα εξειδικευμένης ομάδας προσωπικού η οποία όντας προσαρμοσμένη στις ανάγκες της εκάστοτε επιχείρησης ενισχύει τη δυνατότητα ευελιξίας και καινοτομίας. Επιπλέον οι απασχολούμενοι που εντάχθηκαν αρχικά με καθεστώς μαθητείας διαθέτουν αυξημένη αφοσίωση στην επιχείρηση ενώ η εν λόγω επιχείρηση μετουσιώνεται σε ένα απόλυτα ελκυστικό επαγγελματικό περιβάλλον. Υπό κατάλληλες συνθήκες οι μαθητευόμενοι γίνονται αποδοτικοί εργαζόμενοι, ικανοί για παραγωγική εργασία ακόμη και κατά τη διάρκεια της κατάρτισης και η μετάβαση από μαθητευόμενο σε πολύτιμο συνάδελφο είναι εφικτή ακόμα και σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι που έχουν ολοκληρώσει την μαθητεία παραμένουν στην επιχείρηση. Οι νέοι εκτιμούν την επένδυση της επιχείρησης και την εμπιστοσύνη που έχουν λάβει από αυτή και όχι μόνο επιλέγουν να παραμείνουν αλλά αποτελούν και ιδιαίτερα αφοσιωμένους εργαζόμενους που πολύ συχνά παραμένουν στην επιχείρηση σε βάθος χρόνου. Επιπρόσθετα η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την αφοσίωση των εργαζόμενων και μετά την ολοκλήρωση της μαθητείας, παρέχοντας ελκυστικές μακροπρόθεσμες δυνατότητες σταδιοδρομίας.

81

Μείωση Κόστους Πολλές επιχειρήσεις επενδύουν χρήματα και προσπάθεια προκειμένου να στρατολογήσουν νέους εργαζόμενους. Τα προγράμματα μαθητείας/πρακτικής άσκησης αποτελούν έναν αποδοτικό τρόπο στρατολόγησης νέων εργαζομένων ιδιαίτερα σε εποχές που η ζήτηση για ποιοτικό, εξειδικευμένο προσωπικό είναι δύσκολο να καλυφθεί από την αγορά εργασίας. Οι επιχειρήσεις οι οποίες εφαρμόζουν προγράμματα μαθητείας σαν μέθοδο στρατολόγησης μελλοντικού εξειδικευμένου προσωπικού εξοικονομούν τα κόστη που σχετίζονται με την απόκτηση ακριβών εξειδικευμένων εργαζομένων από την αγορά εργασίας. Επιπλέον, οι μαθητευόμενοι οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει τα προγράμματά τους απαιτούν ελάχιστο χρόνο προκειμένου να κάνουν τη μετάβαση στη νέα τους εργασία. Μπορούν να τοποθετηθούν άμεσα και με ευελιξία και επίσης αντιλαμβάνονται την εταιρική κουλτούρα. Όλα αυτά εξοικονομούν χρήματα. Αν και στην χώρα μας δεν είναι αρκετά διαδεδομένη η χρήση της μαθητείας, υπάρχει η επιλογή για ένταξη στα προγράμματα μαθητείας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου. Στο εξωτερικό από την άλλη, η Μαθητεία θεωρείται ως μια από τις πλέον καλές λύσεις για την ανάπτυξη των νέων και του εργατικού δυναμικού σε πολλούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει προχωρήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για μια Νέα Σύγχρονη Μαθητεία. Η αναδιαμόρφωση και ο εκσυγχρονισμός του προγράμματος του Συστήματος Μαθητείας σε μια Νέα Σύγχρονη Μαθητεία (ΝΣΜ), ανταποκρίνεται στις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες εκπαίδευσης, κατάρτισης και ανάπτυξης των νέων. Παράλληλα, ενισχύει την αγορά εργασίας με άρτια καταρτισμένο τεχνικό προσωπικό.

Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού είναι Φορέας Υλοποίησης από το Σεπτέμβριο του 2015.

0

82

Η Νέα Σύγχρονη Μαθητεία έχει ως βασικούς στόχους: 

Την προσφορά εναλλακτικών τρόπων μάθησης σε εφήβους, οι οποίοι/ες έχουν ανάγκη να αναπτύξουν συγκεκριμένες ικανότητες ή επαγγελματικές δεξιότητες.



Τη διασφάλιση της κινητικότητας και της ευελιξίας ως προς τις επιλογές των νέων, που προσφέρει το εκπαιδευτικό σύστημα, της μαθητείας και της εργασίας, χωρίς αδιέξοδα και αποκλεισμούς.



Τη βελτίωση της προσφοράς εργασίας από νέους ανθρώπους με επαρκή και πιστοποιημένα επαγγελματικά προσόντα για ικανοποίηση των αναγκών της οικονομίας.

Η ΝΣΜ απευθύνεται σε μαθητές/τριες οι οποίοι/ες κατέχουν απολυτήριο γυμνασίου ή έχουν συμπληρώσει με επιτυχία το επίπεδο της Προπαρασκευαστικής Μαθητείας. Λειτουργεί στις Τεχνικές Σχολές, όπου παρέχει στους νέους/νέες τη δυνατότητα απόκτησης δεξιοτήτων για άμεση επαγγελματική αποκατάσταση, παράλληλα με την περαιτέρω ανάπτυξη γλωσσικών, αριθμητικών και άλλων ικανοτήτων, αφού συμπεριλαμβάνει τόσο εκπαιδευτική όσο και ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση (σε χώρο εργασίας). Η διάρκεια του ΚΚΜ είναι 3 χρόνια και χωρίζεται σε εξάμηνα. Η ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση πραγματοποιείται τρεις ημέρες την εβδομάδα και η εκπαίδευση στο σχολείο δύο ημέρες.

83

6.2. Εφαρμογή Νέας Σύγχρονης Μαθητείας 1. Τι είναι η μαθητεία στην Κύπρο; Η μαθητεία στην Κύπρο είναι ένα δυικό σύστημα (dual system) επαγγελματικής εκπαίδευσης που συνδυάζει την εκπαίδευση σε σχολείο με την κατάρτιση στον χώρο εργασίας (ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση) σε συγκεκριμένη ειδίκευση. Η μαθητεία ρυθμίζεται από τη νομοθεσία και βασίζεται σε γραπτή σύμβαση (Σύμβαση Μαθητείας) ανάμεσα στον μαθητευόμενο/μαθητευόμενη (ή και γονέα/κηδεμόνα) και τον εργοδότη - η οποία προβλέπει την αμοιβή και ασφάλιση του μαθητευόμενου/μαθητευόμενης. Στο τέλος της μαθητείας στον μαθητευόμενο/στη μαθητευόμενη απονέμεται το Πιστοποιητικό Μαθητείας για τη συγκεκριμένη ειδίκευση, το οποίο βρίσκεται στο επίπεδο 3 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ΕΠΠ). http://www.cyqf.gov.cy/index.php/el/ 2. Πώς διεξάγεται η μαθητεία; Οι μαθητευόμενοι παρακολουθούν μαθήματα στο επαγγελματικό σχολείο (γενικά μαθήματα και επίσης τεχνολογία και εργαστήρια) για 2 ημέρες την εβδομάδα και την ανάλογη ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση, σύμφωνα με καθορισμένο πρόγραμμα, για 3 ημέρες την εβδομάδα.

3. Πόσο καιρό διαρκεί η μαθητεία; Η μαθητεία διαρκεί 3 χρόνια και κατανέμεται σε 6 εξάμηνα. Η διάρκεια της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης στον συγκεκριμένο χώρο εργασίας μπορεί να διαρκέσει 2-3 έτη 4. Ποιοι νέοι μπορούν να συμμετάσχουν στη μαθητεία;

0

84

Η μαθητεία αφορά νέους και νέες που έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία την κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο) ή την Προπαρασκευαστική Μαθητεία. 

Το κατώτατο και ανώτατο όριο ηλικίας για εισδοχή στη μαθητεία είναι 15-18 ετών αντίστοιχα.



Ο μαθητευόμενος/η μαθητευόμενη κατά τη διάρκεια της εργοδότησης του/της θεωρείται ως εργαζόμενος/η και έχει τις υποχρεώσεις/δικαιώματα που απορρέουν από τη σχετική νομοθεσία.



Ο μαθητευόμενος λαμβάνει αμοιβή ή επίδομα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.



Ο μαθητευόμενος έχει ασφαλιστική κάλυψη υγείας.



Ο μαθητευόμενος/η μαθητευόμενη κατά τη διάρκεια της εργοδότησης του/της δικαιούται να εργαστεί ως εξής: o

Μέχρι και 36 ώρες εβδομαδιαίως ή μέχρι και 7 ώρες και 15 λεπτά ημερησίως για μαθητευόμενους/νες μέχρι 16 ετών.

o

Μέχρι και 38 ώρες εβδομαδιαίως ή για περισσότερες από 7 ώρες και 45 λεπτά ημερησίως για μαθητευόμενους/νες πάνω των 16 ετών.

o

Και στις δύο περιπτώσεις, πρέπει να παρέχεται εβδομαδιαία ελάχιστη ανάπαυση δύο (2) συνεχών ημερών.

85

5. Κριτήρια επιλεξιμότητας για επιχειρήσεις/οργανισμούς: - Ασκούν δραστηριότητες σε περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία και είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ως εργοδότες ή ως αυτοτελώς εργαζόμενοι.

- Διαθέτουν κατάλληλο καθοδηγητή, ο οποίος θα αναλάβει την καθοδήγηση και επίβλεψη του μαθητευόμενου.

- Η επιχείρηση/οργανισμός απασχολεί τον μαθητευόμενο κατά μέγιστο 36 ώρες εβδομαδιαία αν είναι κάτω των 16 ετών.

- Δεν έχουν προβεί σε μείωση του αριθμού των εργαζομένων τους στις θέσεις που προτίθενται να τοποθετηθούν οι μαθητευόμενοι. Νοείται ότι εξαιρούνται οι περιπτώσεις μείωσης λόγω οικειοθελούς αποχώρησης, αφυπηρέτησης και απόλυσης λόγω σοβαρού παραπτώματος.

- Οι προσφερόμενες θέσεις δεν αφορούν επικίνδυνες εργασίες.

- Τα γραφεία ή άλλα υποστατικά από όπου ασκούν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες βρίσκονται εκτός οικίας.

6. Εφαρμογή Νέας Σύγχρονης Μαθητείας στην Κύπρο: Ο εργοδότης οφείλει να εκπαιδεύσει και να καθοδηγήσει τον μαθητευόμενο/μαθητευόμενη ή να ορίσει υπεύθυνο εκπαιδευτή στον χώρο εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη τα αναλυτικά προγράμματα ενδοεπιχειρησιακή κατάρτισης για κάθε ειδίκευση και τις οδηγίες του Επιθεωρητή. Η ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση προσαρμόζεται στα σχολικά προγράμματα εκπαίδευσης και υπάρχει συντονισμός και συνεργασία μεταξύ του εργοδότη και του σχολικού επιθεωρητή. Ο εργοδότης έχει τις παρακάτω υποχρεώσεις:

0

86



Καθορισμό του προγράμματος ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης σε άμεσο συντονισμό και συνεργασία με τον επιθεωρητή.



Καθορισμό υπεύθυνου εκπαιδευτή στον χώρο εργασίας.



Καθοδήγηση και επίβλεψη του μαθητευόμενου/μαθητευόμενης.



Βεβαίωση βιβλιάριου παρακολούθησης (που τηρείται από τον μαθητευόμενο/μαθητευόμενη).



Συνεχή συνεργασία και επικοινωνία με την εκπαιδευτική δομή δια μέσου του επιθεωρητή.

Πιστοποιητικό Μαθητείας: 

Η μαθητεία οδηγεί στην απόκτηση δεξιοτήτων σε συγκεκριμένη ειδίκευση, με βάση τα Πρότυπα Επαγγελματικών Προσόντων όπως αυτά καθορίζονται από τους εργοδότες και την Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑνΑΔ).



Στο τέλος της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης στον μαθητευόμενο/στη μαθητευόμενη απονέμεται το Πιστοποιητικό Μαθητείας για τη συγκεκριμένη ειδίκευση, το οποίο βρίσκεται στο επίπεδο 3 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ΕΠΠ)

7. Σύμβαση Μαθητείας. Για την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση σε εταιρία υπογράφεται σύμβαση μεταξύ του μαθητευόμενου/της μαθητευόμενης και του εργοδότη και αν ο μαθητευόμενος/η μαθητευόμενη είναι κάτω των 18 ετών, η σύμβαση υπογράφεται επίσης και από τον γονέα ή τον κηδεμόνα του/της. Οι όροι μαθητείας όπως αυτοί αναγράφονται στη Σύμβαση Μαθητείας: 

Ο Μαθητευόμενος/Η Μαθητευόμενη με τη θέληση του και τη συγκατάθεση του Γονέα/Κηδεμόνα του απασχολείται κάτω από την επίβλεψη του Εργοδότη για σκοπούς εκμάθησης συγκεκριμένης ειδίκευσης.

87



Ο Μαθητευόμενος οφείλει να είναι επιμελής στην εργασία του, να μην απουσιάζει από αυτή χωρίς λόγο και να αποφεύγει την πρόκληση ζημιών στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.



Ο Μαθητευόμενος κατά τη διάρκεια της εργοδότησης του θεωρείται ως εργαζόμενος και έχει τις υποχρεώσεις/δικαιώματα που απορρέουν από τη σχετική νομοθεσία.



Ο Εργοδότης οφείλει να διδάξει και να καθοδηγήσει το Μαθητευόμενο στο επάγγελμα που αναφέρεται πιο πάνω, λαμβάνοντας υπόψη τα αναλυτικά προγράμματα ενδοεπιχειρησιακή κατάρτισης για κάθε ειδίκευση και τις οδηγίες του Επιθεωρητή, εφαρμόζοντας παράλληλα τις διατάξεις του Περί Προστασίας των Νέων κατά την Απασχόληση Νόμου αρ. 48(Ι) του 2001.



α. Κανένας μαθητευόμενος μέχρι 16 ετών δεν θα απασχολείται σε οποιαδήποτε εργασία για περισσότερες από τριάντα έξι (36) ώρες εβδομαδιαίως ή για περισσότερες από επτά (7) ώρες και δεκαπέντε (15) λεπτά ημερησίως.

β. Κανένας Μαθητευόμενος πάνω από 16 ετών δε θα απασχολείται σε οποιαδήποτε εργασία για περισσότερες από τριάντα οκτώ (38) ώρες εβδομαδιαίως ή για περισσότερες από επτά (7) ώρες και σαρανταπέντε (45) λεπτά ημερησίως. γ. Και στις δύο περιπτώσεις, θα παρέχεται στους μαθητευόμενους εβδομαδιαία ελάχιστη ανάπαυση δύο (2) συνεχών ημερών. 

0

88

Ο Εργοδότης οφείλει ιδιαίτερα να μεριμνά για την ασφάλεια και υγεία του μαθητευόμενου κατά τη διάρκεια της απασχόλησης του και να αποφεύγει να του αναθέτει επικίνδυνες ή ανθυγιεινές εργασίες.



Αν ο Μαθητευόμενος διακόψει τη μαθητεία του πριν τη λήξη της πιο πάνω περιόδου ισχύος της Σύμβασης, η παρούσα Σύμβαση τερματίζεται.



Ο Εργοδότης μετά από ενημέρωση του κατά τόπο υπεύθυνου Επιθεωρητή του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μπορεί να απολύσει το Μαθητευόμενο αν τούτος είναι αμελής, απειθάρχητος ή απρεπής και να τερματίσει την παρούσα Σύμβαση.



Αν ο Εργοδότης διακόψει τις εργασίες του πριν από τη λήξη της Σύμβασης, οφείλει να ειδοποιήσει προς τούτο τον Επιθεωρητή ο οποίος θα εξεύρει νέο Εργοδότη για το Μαθητευόμενο.



Ο Επιθεωρητής θα ασκεί καθήκοντα διαιτητή σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ των συμβαλλομένων. Υπεγράφη υπό των συμβαλλομένων ενώπιον μαρτύρων την ημερομηνία που αναφέρεται μπροστά

8. Επιθεώρηση Ενδοεπιχειρησιακής Κατάρτισης

Οι μαθητευόμενοι εποπτεύονται στον χώρο εργασίας από τον επιθεωρητή / την επιθεωρήτρια. Ο επιθεωρητής/η επιθεωρήτρια υποχρεωτικά επισκέπτεται την επιχείρηση ή τον οργανισμό όπου έχουν τοποθετηθεί οι μαθητευόμενοι τουλάχιστον μια φορά το μήνα σε πρωινό ή απογευματινό ωράριο. Επιπλέον πραγματοποιεί υποχρεωτικά επίσκεψη στην αρχή και στο τέλος της περιόδου της μαθητείας και όποτε παραστεί έκτακτη ανάγκη για επίλυση θεμάτων που αφορούν την εφαρμογή των όρων της σύμβασης.

89

Ο επιθεωρητής/η επιθεωρήτρια επιβλέπει την τήρηση των όρων της σύμβασης που έχει υπογραφεί μεταξύ μαθητευόμενου και επιχείρησης, ελέγχει τα έντυπα της μαθητείας, φροντίζει για την τήρηση του ημερολογίου μαθητείας, καταμετρά τις απουσίες, ενημερώνεται για τις άδειες, παρακολουθεί την εν γένει πρόοδο του μαθητευόμενου/της μαθητευόμενης και συντάσσει ανάλογες εκθέσεις προς την διεύθυνση της σχολικής μονάδας για κάθε επίσκεψη στην επιχείρηση.

6.3. Νομοθεσία Η Νομοθεσία που διέπει το Σύστημα Μαθητείας στην Κύπρο είναι οι περί Μαθητευομένων Νόμος του 1966 (13/1966) και περί Προστασίας των Νέων κατά την Απασχόληση Νόμος του 2001 (48(I)/2001). Ο περί Μαθητευομένων Νόμος του 1966 (13/1966) αφορά την ίδρυση, προγραμματισμό και διαχείριση του Συστήματος Μαθητείας στην Κύπρο και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

0

90



Διάταγμα Βιομηχανικής Εκπαιδεύσεως που αφορά την ων εκπαίδευση νέων άνω των 14 ετών στην βιομηχανία και στο εμπόριο.



Ίδρυση συμβουλίου και ορισμός Λειτουργού Μαθητείας ο οποίος είναι ο γραμματέας και εκτελεστικός λειτουργός των αποφάσεων του συμβουλίου αυτού.



Προσόντα μαθητευομένων όπου καθορίζεται η κατώτατη ηλικία ( 14 έτη) και επίπεδο μόρφωσης και σωματικής ικανότητας.



Όροι Μαθητείας όπου καθορίζεται η ανάγκη σύναψης σύμβασης μαθητείας, η οποία υπογράφεται μεταξύ μαθητευόμενου ή κηδεμόνα (σε περίπτωση όπου ο μαθητευόμενος είναι ανήλικος) και εργοδότη.



Αμοιβή Μαθητευομένων όπου αναφέρει ότι ο αρχικός μισθός και άλλοι όροι απασχολήσεως μαθητευομένων καθορίζωνται μέσου της συλλογικής συμβάσεως μεταξύ εργοδότη και συντεχνιών (αν τέτοια σύμβαση απουσιάζει, ο κατώτατος μισθός καθορίζεται δυνάμει των διατάξεων του περί Ελαχίστου Ημερομισθίου Νόμου αναφορικώς προς την βιομηχανίαν.

Ο Περί Προστασίας των Νέων κατά την Απασχόληση Νόμος του 2001 (48(I)/2001) αφορά τα δικαιώματα των νέων (κάτω των 18 ετών) στο χώρο εργασίας και μεταξύ άλλων περιέχει: 

Απαγόρευση της απασχόλησης των Παιδιών (εώς 14 ετών).



Τοποθέτηση Παιδιού σε συγκεκριμένο πρόγραμμα εργασίαςκατάρτησης. Το παιδί (14 ετών) πρέπει να έχει συμπληρώσει επιτυχώς το γυμνασιακό κύκλο ή να έχει απαλλαγεί από την υποχρέωση φοιτήσεως στο σχολείο ύστερα από έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.



Ώρες απασχόλησης του Παιδιού (Μέχρι 36 ώρες εβδομαδιαίως ή 7 ώρες και 15 λεπτά ημερησίως).



Ώρες απασχόλησης Εφήβου 15-18 ετών (Μέχρι 38 ώρες εβδομαδιαίως ή 7 ώρες και 45 λεπτά ημερησίως).



Ημερήσια ανάπαυση του Παιδιού (τουλάχιστον 14 ώρες ανά 24 ωρο).



Ημερήσια ανάπαυση Εφήβου (τουλάχιστον 12 ώρες ανά 24 ωρο).



Ευδομαδιαία ανάπαυση του Παιδιού-Εφήβου (ελάχιστη ανάπαυση 2 συνεχόμενων ημερών εκ των οποίων η μια να

91

συμπίπτει με Κυριακή, εκτός εάν οργανωτικοί ή τεχνικοί λόγοι επιβάλλουν την απασχόληση του παιδιού την Κυριακή).

6.4. Χρηματοδότηση Δεν υπάρχει καμία πρόνοια για χρηματοδότηση του Μαθητευόμενου ή του Εργοδότη στα πλαίσια του προγράμματος Νέας Σύγχρονης Μαθητείας.

6.5. Ιστορίες Επιτυχίας εφαρμογής προγραμμάτων Μαθητείας στην Κύπρο Ένα παράδειγμα καλής πρακτικής είναι το παράδειγμα του Γιώργου. Ο Γιώργος είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα μαθητείας του Συστήματος Μαθητείας Κύπρου. Ο τομέας που ακολούθησε ήταν η Μηχανική Αυτοκινήτων, και ο λόγος που παρουσιάζουμε το παράδειγμα αυτό είναι η άριστη συνεργασία που υπήρξε μεταξύ μαθητευόμενου και εργοδότη. Ο Γιώργος ολοκλήρωσε με επιτυχία και τα 3 χρόνια μαθητείας, τα οποία άφησαν εξαιρετικά ευχαριστημένο τόσο τον ίδιο, όσο και τον εργοδότη του. Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για την ένταξή του στο Σύστημα μαθητείας ήταν οι προβλεπόμενες, ξεκινώντας με την συμπλήρωση των απαραίτητων εγγράφων και καταλήγοντας στην υπογραφή της Σύμβασης. Είχαν τηρηθεί όλες οι Νομοθεσίες, και επιπρόσθετα υπήρχε και η Ιατρική Ασφάλιση την οποία διέπει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (στην μόνη περίπτωση που η προαναφερθείσα ασφάλιση δεν υπήρχε, ο Γιώργος ήταν ασφαλισμένος από την Ασφάλεια Ευθύνης Εργοδότη την οποία είχε υπογράψει εξαρχής ο εργοδότης του). Ο Γιώργος θα έπρεπε κανονικά να λαμβάνει αμοιβή τον κατώτατο μισθό για τις υπηρεσίες που προσέφερε στον εργοδότη του, αλλά το γεγονός του ότι ο εργοδότης ήταν πολύ ευχαριστημένος τόσο από το ήθος του όσο και από 0

92

την εργατική του αποδοτικότητα, ήταν καθοριστικό στο να αναβαθμιστεί η σχέση τους από «μαθητευόμενο – καθοδηγητή» σε «υπάλληλο - εργοδότη» με συνέπεια την αναβάθμιση των απολαβών του μαθητευόμενου. Ο Γιώργος πλέον πήγε να εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις προς την Εθνικη Φρουρά, ενώ το ενδεχόμενο μετά την στρατιωτική του θητεία να επιστρέψει στον συγκεκριμένο εργοδότη δεν αποκλείεται. Οι πόροι που θα διατίθενται για τα προγράμματα Μαθητείας, θα είναι ανάλογοι με τον αριθμό μαθητευόμενων κάθε φορέα και θα ορίζονται από την οικεία Πρόσκληση του εκάστοτε προγράμματος. Όπως αναφέραμε και στις παραπάνω υποενότητες 2 και 3, ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη δύο προγράμματα για απόφοιτους ΕΠΑ.Λ. και σπουδαστών Ι.Ε.Κ. που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς το 4ο εξάμηνο φοίτησης και δεν έχουν πραγματοποιήσει πρακτική άσκηση. https://www.espa.gr/el/Pages/ProclamationsFS.aspx?item=3353 https://www.espa.gr/Lists/Proclamations/Attachments/3353/1h_trop_proskl _EDBM42_ada.pdf

93

0

94

Τοπρόγ ραμμααυτ όχ ρηματ οδοτ ήθηκεμετ ην υποστ ήρι ξ ητ ηςΕυρωπαϊ κήςΈν ωσης .

Tοπε ρι ε χ όμε ν οαυτ ήςτ ηςέ κδοσηςε κφράζ ε ιτ ι ς απόψε ι ςμόν οτ ουσυγ γ ραφέ ακαιηΕυρωπαϊ κή Έν ωσηδε νμπορε ίν αθε ωρηθε ίυπε ύθυν ηγ ι α οποι αδήποτ εχ ρήσητ ωνπλ ηροφορι ώνπου συμπε ρι λ αμβάν ον τ αισ’αυτ ή.