ΜΑΘΗΜΑΤΑ eLEARNI NG ΓΙ Α ΤΟΝ ΛΕΙ ΤΟΥΡΓΟ ΤΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΒΙ ΟΛΟΓΙ ΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙ ΣΜΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙ Ο3
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
1
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
3. ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ 3.1. Το πρόβλημα της διαχείρισης των οσμών Η εκπομπή οσμών αποτελεί μείζον ζήτημα όσον αφορά στη λειτουργία μίας ΕΕΛ, τόσο σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις όσο και στην κατασκευή νέων. Επομένως, ο έλεγχος των οσμών αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική παράμετρο στο σχεδιασμό και την λειτουργία μίας ΕΕΛ. Σε πολλές περιπτώσεις έργα απορρίφθηκαν λόγω του φόβου από τις τοπικές κοινότητας για την έκλυση οσμών. Υπό το πρίσμα της σημασίας των οσμών στον τομέα της διαχείρισης υγρών αποβλήτων, πρέπει να καλύπτονται λοιπόν τα εξής ζητήματα: (1) οι τύποι των οσμών που απαντώνται, (2) οι πηγές των οσμών (3) η κινητικότητα των αερίων οσμών (4) οι στρατηγικές ελέγχου οσμών (5) οι μέθοδοι για έλεγχο των οσμών και (6) ο σχεδιασμός συστημάτων ελέγχου οσμών
3.1.1 Τι είναι οσμή? Η οσμή ουσιαστικά αποτελείται από μόρια, κάθε ένα εκ των οποίων διαθέτει καθορισμένο μέγεθος και μορφή. Κάθε ένα από αυτά τα μόρια αντιστοιχεί σε έναν καθορισμένο σε μέγεθος και μορφή αποδέκτη της ανθρώπινης μύτης. Όταν ένας συγκεκριμένος αποδέκτης δέχεται ένα μόριο, αποστέλλει σήμα στον εγκέφαλο και αυτός με τη σειρά του αναγνωρίζει την οσμή που συσχετίζεται με το συγκεκριμένο μόριο. Η οσμή είναι μία πτητική χημική ένωση, συνήθως σε πολύ χαμηλή συγκέντρωση, την οποία οι άνθρωποι ή άλλα ζώα αντιλαμβάνονται με την αίσθηση της όσφρησης. Οι οσμές ονομάζονται επίσης μυρωδιές, όρος που περιλαμβάνει τόσο τις ευχάριστες όσο και δυσάρεστες οσμές. Κατ’ ουσία η οσμή οφείλεται στις πτητικές οργανικές ενώσεις που εξατμίζονται και μεταφέρονται μέσω του αέρα σε διάφορα μέρη και στην περίπτωση δυσάρεστων οσμών υπάρχει πιθανότητα ενόχλησης των ανθρώπων. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΟΣΜΩΝ Ο έλεγχος των οσμών τόσο σε μία ΕΕΛ όσο και στα δίκτυα αποχέτευσης, τα αντλιοστάσια λυμάτων και γενικότερα σε όλες τις υποδομές αποχέτευσης, είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Μέσω της διαρκούς αύξησης των αναγκών κατοίκησης, τα συστήματα συλλογής επεκτείνονται όλο και πιο μακριά από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας. Όσο πιο μακριά το σημείο συλλογής τόσο μεγαλύτερος ο χρόνος που απαιτείται για το λύμα ώστε να φτάσει στην ΕΕΛ. Ο αυξημένος χρόνος μεταφοράς των αποβλήτων ευνοεί την δημιουργία σηπτικών συνθηκών και κατ’ επέκταση προκαλούνται εκλύσεις οσμών και προβλήματα διάβρωσης στα συστήματα συλλογής και στις ΕΕΛ. Προς περιπλοκή των πραγμάτων, οι μεγάλες ουδέτερες εκτάσεις πέριξ των περισσότερων ΕΕΛ στην Ελλάδα του σήμερα έχουν εξαφανιστεί. Η αξία της γης και η αύξηση του πληθυσμού έχουν συντελέσει στην αδυναμία ύπαρξης μεγάλων ουδέτερων εκτάσεων περιμετρικά των περισσότερων ΕΕΛ. Καθώς σπίτια και επιχειρήσεις γειτνιάζουν πλέον με υφιστάμενες ΕΕΛ, αυτό που κάποτε ήταν ένα μικρό πρόβλημα οσμών πλέον αποτελεί μείζον ζήτημα. Η ύπαρξη έστω και ελάχιστων οσμών προκαλεί άμεσα παράπονο από τους γείτονες. Επομένως, η πρόληψη της εκπομπής οσμών αποτελεί πλέον πρωταρχική λειτουργική παράμετρο.
2
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
3.1.2 Τύποι και σύσταση των οσμών Για τους ανθρώπους, η σημασία των οσμών σχετίζεται πρωταρχικά με το ψυχολογικό στρες που αυτές προκαλούν, παρά με την άμεση ζημία που προκαλούν στο σώμα. Οι κυρίαρχοι τύποι οσμών που απαντώνται σε συστήματα διαχείρισης υγρών αποβλήτων αναφέρονται στον παρακάτω Πίνακα. Οι περισσότερες οσμηρές ενώσεις συνήθως περιέχουν είτε θείο είτε άζωτο. Η χαρακτηριστική οσμή οργανικών ενώσεων που περιέχουν θείο είναι αυτή της οργανικής ύλης σε αποσύνθεση. Από τις ενώσεις που αναφέρονται στον παρακάτω Πίνακα, η οσμή του κλούβιου αυγού της ένωσης του υδρόθειου είναι η πιο συνηθισμένη σε μία ΕΕΛ. Χαρακτηριστικές οσμές σε συστήματα συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων Ουσία Αλκύλμερκαπτάνη Αμμωνία Βενζύλ-μερκαπτάνη Χλώριο Χλωροφαινόλη Μερκαπτάνες Διμεθυλοσουλφίδιο Διφαινυλοσουλφίδιο Αιθύλ-μερκαπτάνη Αιθύλ-σουλφίδιο Υδρόθειο Μεθύλ-μερκαπτάνη Μεθύλ-σουλφίδιο Σκατόλη Διοξείδιο του θείου Θειοκρεσόλη Τριμεθυλική αμίνη
Παρατηρήσεις Ιδιαίτερα δυσάρεστη, σαν σκόρδο Έντονη, στυφή Δυσάρεστη Στυφή, ερεθιστική Ιατρική-νοσοκομειακή μυρωδιά ασβού Αποσυντεθημένα λαχανικά Δυσάρεστη Οσμή αποσυντεθημένου λάχανου Εμετικό Κλούβιο αυγό Αποσυντεθημένο λάχανο Αποσυντεθημένα λαχανικά Κοπρώδης, Εμετική Στυφή, ερεθιστική Ταγγή μυρωδιά, μυρωδιά ασβού Σηπτική, σαν σκόρδο
Τυπικό όριο οσμής, ppm (μL/L) 0.00005 0.037 0.00019 0.010 0.00018 0.000029 0.0001 0.000048 0.00019 0.00025 0.00047 0.0011 0.0011 0.0012 0.009 0.0001 0.000062
3.2 Παραγωγή Οσμών Με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας ελέγχου των οσμών, είναι απαραίτητη η κατανόηση της διαδικασίας δημιουργίας τους η οποία θα οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές λύσεις. α) Βιολογική παραγωγή οσμών Η βασική αρχή της δημιουργίας οσμών έγκειται στην παραγωγή ανόργανων (κανένα ή ένα άτομο άνθρακα στην ένωση, Η2S) και οργανικών (περισσότερα του ενός άτομα άνθρακα στην ένωση, C8H7N) αερίων από μικροοργανισμούς σε συστήματα συλλογής και επεξεργασίας. Οσμές είναι επίσης δυνατόν να προκληθούν όταν υλικά που περιέχουν ή εκπέμπουν οσμές απορρίπτονται στο σύστημα συλλογής από βιομηχανίες και επιχειρήσεις. Το κύριο ζήτημα των υπευθύνων λειτουργίας έγκειται στα ανόργανα αέρια υδρόθειο (Η2S) και αμμωνία (ΝΗ3). Τα παραπάνω δύο αέρια εκπέμπουν τις πιο δυσάρεστες οσμές. Ακόμα και σε πολύ χαμηλό επίπεδο της τάξης των 0,5 ppb (μέρη αερίου ανά ένα δισεκατομμύριο μέρη αέρα) υδρόθειου, γίνονται αντιληπτά από την ανθρώπινη μύτη και προκαλούν ενόχληση. Το υδρόθειο έχει ιδιαίτερα δυσάρεστη οσμή παρόμοια με αυτήν του κλούβιου αυγού. Η αμμωνία έχει έντονη και στυφή οσμή και είναι επίσης πολύ ενοχλητική. Τα οργανικά αέρια συνήθως σχηματίζονται στα συστήματα συλλογής και επεξεργασίας μέσω της αναερόβιας αποδόμησης των ενώσεων αζώτου και θείου. Τα οργανικά αέρια δύναται επίσης να οφείλουν την μυρωδιά τους σε βιομηχανικές πηγές. Παραδείγματα οργανικών αερίων που απαντώνται κοντά σε ΕΕΛ είναι οι Μερκαπτάνες1, Ινδόλη2 και Σκατόλη3.
3
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
1
Μερκαπτάνες. Ενώσεις που περιέχουν θείο με έντονα δυσάρεστη οσμή οσμή κουναβιού; μερικές φορές περιγράφεται σαν να μυρίζει σκόρδο ή κρεμμύδι. 2 ινδόλη (IN-dole). Ανόργανη ένωση (C8H7N) που περιέχει άζωτο και μυρίζει σαν αμμωνία. 3 Σκατόλη (SKAY-tole). Ανόργανη ένωση (C9H9N) που περιέχει άζωτο και μυρίζει σαν κόπρανα.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Γράψτε τις απαντήσεις σε ένα σημειωματάριο και στη συνέχεια συγκρίνετε τις απαντήσεις σας με τις αντίστοιχες στην σελίδα. ………….. 1a) Γιατί τα υγρά απόβλητα τείνουν να γίνονται σηπτικά και να προκαλούν προβλήματα οσμών και διάβρωσης? 1b) Πως παράγονται οι οσμές? 1c) Ποια είναι τα κύρια ανόργανα αέρια που προβληματίζουν τους υπεύθυνους λειτουργίας? 1d) Ποια είναι η κύρια πηγή ανόργανων ενώσεων θείου που μυρίζουν, που απαντάται σε συστήματα συλλογής και επεξεργασίας? 1e) Σε ποιο εύρος pH προκαλεί προβλήματα το υδρόθειο?
3.3 Πηγές Οσμών σε μία ΕΕΛ Συστήματα συλλογής λυμάτων . Η πιθανότητα απελευθέρωσης οσμών από συστήματα συλλογής είναι υψηλή. Οι βασικές πηγές ενώσεων που μυρίζουν σε συστήματα συλλογής είναι (1) η βιολογική μετατροπή, υπό αναερόβιες συνθήκες, της οργανικής ύλης που περιέχει άζωτο και θείο, και (2) η απόρριψη βιομηχανικών υγρών αποβλήτων τα οποία δύναται να περιέχουν ενώσεις που μυρίζουν ή ενώσεις που δύνανται να αντιδράσουν με ενώσεις που βρίσκονται στα λύματα και να παράξουν άλλες ενώσεις που μυρίζουν. Τα αέρια που μυρίζουν και απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα των υπονόμων μπορούν να συσσωρευτούν και να απελευθερωθούν σε βαλβίδες εξαερισμού, σημεία καθαρισμού και σημεία εισόδου (π.χ. ανθρωποθυρίδες). Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας λυμάτων. Αναλογιζόμενοι την πιθανότητα δημιουργίας και απελευθέρωσης οσμών από μία ΕΕΛ, αποτελεί συνήθης πρακτική η ξεχωριστή εξέταση των στερεών και υγρών σε μία ΕΕΛ. Οι πρωτοβάθμιες διεργασίες επεξεργασίας κατέχουν το μεγαλύτερο
ποσοστό
πιθανοτήτων
απελευθέρωσης
οσμών,
ιδιαίτερα
για
ΕΕΛ
με
απομακρυσμένο σύστημα συλλογής, όπου αναερόβιες συνθήκες δύναται να αναπτυχθούν σε αυτό. Συστήματα διαχείρισης ιλύος και βιοστερεών. Τυπικά, οι σημαντικότερες πηγές οσμών σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων είναι τα συστήματα πάχυνσης ιλύος, οι αναερόβιοι χωνευτές και οι χώροι φορτω-εκφόρτωσης ιλύος. Το υψηλότερο ενδεχόμενο απελευθέρωσης οσμών διαπιστώνεται κατά την διαχείριση μη-σταθεροποιήμενης ιλύος (ανάδευση, άπλωμα, αποθήκευση).
3.4. Μετρήσεις Οσμών Με στόχο τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των οσμών οι υπεύθυνοι λειτουργίας είναι απαραίτητο να γνωρίζουν την πηγή και το αίτιο αυτών. Η ανίχνευση των οσμών στο παρελθόν γίνονταν με μη επιστημονικές μεθόδους, καθότι στηρίζονταν στην ανθρώπινη αίσθηση της όσφρησης. Αν και οι μύτες μας είναι πιο ευαίσθητες από τα περισσότερα όργανα ανίχνευσης, κάθε άτομο διαθέτει διαφορετικό επίπεδο ανοχής στις διάφορες οσμές. Σήμερα υπάρχουν διάφορες μέθοδοι με σκοπό την μέτρηση των οσμών. Οι οσμές μπορούν να ανιχνευθούν, να μετρηθούν και να ταυτοποιηθούν μέσω πολλών μεθόδων. Σήμερα οι οσμές
4
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
μπορούν να μετρηθούν με τη χρήση ενός οσμόμετρου (συσκευή η οποία χρησιμοποιείται για την μέτρηση οσμών στο πεδίο μέσω αραίωσης των οσμών με καθαρό αέρα), μίας ομάδας ανθρώπων για την ανίχνευση των οσμών (ένα σύνολο ανθρώπων που χρησιμοποιούνται για την μέτρηση οσμών) ή ακόμα μέσω αναλυτικών τεχνικών. Το οσμόμετρο μετράει τις οσμές στο πεδίο μέσω αραίωσης αυτών με καθαρό αέρα, ελεύθερο από οσμές.
Όργανα Μέτρησης όσφρησης
Η πιο κοινή μέθοδος προς εκτίμηση της ενόχλησης μιας οσμής είναι μία ομάδα ανθρώπων για την ανίχνευση των οσμών. Η παραπάνω μέθοδος μέτρησης οσμών περιλαμβάνει έναν αριθμό ανθρώπων (συνήθως οκτώ ή περισσότερους) προς εκτίμηση των οσμών. Στα παραπάνω μέλη της ομάδας δίνονται αραιωμένα δείγματα αερίων που μυρίζουν και ζητείται από αυτούς να υποδείξουν αν μπορούν να ανιχνεύσουν μία οσμή σε διάφορες αραιώσεις. Οι αραιώσεις στις οποίες ανιχνεύεται η οσμή μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκτίμηση
της ισχύος ή της
ελάχιστης τιμής συγκέντρωσης της ουσίας στην οποία αυτή γίνεται αντιληπτή. Οι αναλυτικές τεχνικές προς αναγνώριση σχετικών συστατικών ενός αέριου δείγματος αποτελούν επίσης επιλογή στην διαδικασία ταυτοποίησης οσμών. Η αέρια χρωματογραφία (GC) και η φασματοσκοπία μάζας (MS) έχουν χρησιμοποιηθεί για αυτό το σκοπό. Ωστόσο, η παραπάνω ανάλυση ποσοτικοποίησης ενδεχομένως να είναι δύσκολη στην ερμηνεία της, καθότι το κατώφλι ανίχνευσης μερικών οσμών είναι χαμηλότερο του ορίου ανίχνευσης του GC/MS. Μερικοί τύποι οσμών έχουν σημαντική επίδραση σε ανθρώπους και ζώα. Οι οσμές αυτές προκαλούν μεγάλες επιδράσεις στην υγεία ενώ έχουν και οικονομικό αντίκτυπο σ’ όσους επηρεάζονται. Για τους λόγους αυτούς η ταυτοποίηση των οσμών είναι σημαντική. Εφόσον η οσμή ταυτοποιηθεί, μελετάται η λύση αντιμετώπισής της. Τα ακόλουθα είναι μερικά δεδομένα τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην ταξινόμηση των οσμών: 1. Σχεδόν όλα τα άτομα διαθέτουν την αίσθηση της όσφρησης. 2. Τα άτομα ανταποκρίνονται διαφορετικά στην ίδια οσμή. 3. Μερικές οσμές είναι δυσάρεστες και άλλες ευχάριστες. 4. Οι οσμές μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις στην κατεύθυνση του ανέμου.
5
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
5. Χαμηλές συγκεντρώσεις οσμών μπορεί να είναι ενοχλητικές. 6. Οι συγγενικές ενώσεις δεν έχουν την ίδια οσμή. 7. Η ανθρώπινη μύτη κουράζεται γρήγορα από τις οσμές (αναισθητοποιείται).
Μερικές φορές είναι απαραίτητο ένα άτομο που δεν εργάζεται σε ΕΕΛ να μπορεί να αναγνωρίζει τις οσμές, καθότι κάποιος που εργάζεται εκεί μπορεί να έχει αναισθητοποιηθεί σε συγκεκριμένες οσμές. Κατά βάση οι δυσάρεστες οσμές μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω κατηγορίες: (1) Αμμωνία (2) Αποσυντεθημένο λάχανο (3) Αποσυντεθημένη σάρκα (4) Κοπρανώδης (5) ψαριών (6) σκόρδου (7) Ιατρική/νοσοκομειακή (8) κλούβιο αυγό (9) Κουναβιού Η οξύτητα των οσμών μπορεί να κατανεμηθεί στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα την έντασή τους: 0 – καθόλου οσμή 1 – πολύ αδύναμη (κατώφλι οσμής) 2 - αδύναμη 3 - ευδιάκριτη 4 - δυνατή 5 – πολύ δυνατή 6 - ανυπόφορη Αυτή η μέθοδος συνήθως εφαρμόζεται μέσω εξέτασης μιας σειράς αραιώσεων από έναν αριθμό ανεξάρτητων ατόμων, τα οποία έχουν εκπαιδευτεί στην διαφορική κατηγοριοποίηση της οξύτητας. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο βαθμός ένστασης και αντίδρασης στις οσμές από τους γείτονες ποικίλει. Η αντίδραση μπορεί να βασίζεται σε προγενέστερες εμπειρίες, στην σχέση του ατόμου με την πηγή παραγωγής καθώς και στην ευαισθησία του ατόμου. Ο καιρός (θερμοκρασία, υγρασία, κατεύθυνση ανέμου) επιδρά στην πτητικότητα των ενώσεων, αναστέλλει ή ενισχύει την κινητικότητα στην αέρια φάση, όπου μία οσμή δύναται να διασκορπιστεί κατά την διεύθυνση του ανέμου.
6
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Οι περισσότεροι από εμάς θα αποδεχόμασταν ακόμα και μία έντονη οσμή για μικρό χρονικό διάστημα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα απαιτούνταν συχνή όσφρησή της. Αλλά κάθε άνθρωπος έχει ένα ανώτατο κατώφλι συχνότητας και διάρκειας μίας οσμής, πάνω από το οποίο η ανοχή του σταματά και τότε η οσμή γίνεται αντιληπτή ως ενοχλητική. Τα παραπάνω κατώφλια ωστόσο, είναι διαφορετικά κατ’ άτομο.
Συμπεράσματα Η μέτρηση των οσμών αποτελεί μία περίπλοκη διεργασία. Αν και είναι διαθέσιμες αρκετές μέθοδοι, καμία δεν υπάρχει χωρίς μειονεκτήματα. Ωστόσο, οι μέθοδοι αραίωσης στο κατώφλι ανίχνευσης κάθε οσμής αποτελούν τις πλέον αποδεκτές την τρέχουσα περίοδο.
3.5. Συγκεκριμένα θέματα για το περιβάλλον εργασίας και τους γείτονες Παράπονα οσμών Περιοδικά, όλες οι ΕΕΛ θα προκαλέσουν κάποιου είδους προβλήματα οσμών. Αυτό εντοπίζεται συνήθως από τους γείτονες και διαχειρίζεται από τους υπεύθυνους λειτουργίας. Όλα τα παράπονα θα πρέπει να απαντηθούν γρήγορα και με ευγένεια. Οι κάτοικοι-δημότες-κοινό πληρώνει για τις υπηρεσίες σας και εμμέσως είναι ο προϊστάμενός σας. Όταν απαντάτε σε παράπονα οσμών διατηρήστε μία θετική στάση. Η αρχή μίας συζήτησης με αρνητική στάση θα προκαλέσει γρήγορα αναστάτωση του κοινού. Ακόμα και στην περίπτωση όπου δεν μπορείτε να εντοπίσετε την οσμή, την στιγμή που απαντάτε σε κάποιο παράπονο, αυτό δεν σημαίνει ότι η οσμή δεν υπήρχε ή ότι δεν υπάρχει την τρέχουσα στιγμή. Η μύτη σας ενδέχεται να μην είναι το ίδιο ευαίσθητη όπως η μύτη του ατόμου που υποβάλλει το παράπονο. Επιπλέον, η μύτη σας ενδέχεται να έχει συνηθίσει την οσμή και να μην είναι πλέον σε θέση να αντιληφθεί την ενόχληση που προκαλεί η οσμή. Οι μεγαλύτερες περιπλοκές προκαλούνται όταν υπάρχει κακοδιαχείριση του προβλήματος. Εάν το κοινό ενωθεί κατά της εγκατάστασης και ευαισθητοποιηθεί πολύ στα θέματα οσμών, ακόμα και η ελάχιστη οσμή θα προκαλέσει αναστάτωση. Πρέπει να είστε διπλωματικός ακροατής. Καλέστε όσους παραπονούνται για μία επίσκεψη στις εγκαταστάσεις και προσφέρετέ τους μία ξενάγηση. Καθώς τους ξεναγείτε στην ΕΕΛ, μπορεί να σας υποδείξουν τους χώρους απ’ όπου προέρχεται πιο έντονα η μυρωδιά που τους ενοχλεί. Η παραπάνω πληροφορία μπορεί να σας βοηθήσει στην αναγνώριση και στον έλεγχο του αιτίου που προκαλεί το πρόβλημα οσμών. Κάθε φορά που ένα πρόβλημα οσμών ερευνάται
είναι
απαραίτητο
να
δημιουργείται
ένα
αρχείο
καταγραφής
των
κύριων
χαρακτηριστικών βάσει μίας φόρμας αρχειοθέτησης. Η έρευνα σε επίπεδο γειτονιάς από την πηγή της οσμής μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητική. Οι οσμές μπορεί να προέρχονται από κάποιο κοντινό υπόνομο, φρεάτιο ομβρίων, σωρό απορριμμάτων, υδραυλικό πρόβλημα οικίας, ή κάποιο νεκρό ζώο. Αν το πρόβλημα οσμών επαναληφθεί και δεν είναι δυνατός ο εντοπισμός της πηγής του, να έχετε κατά νου την αποστολή προσωπικού έρευνας στο χώρο την στιγμή όπου παρατηρούνται οι οσμές. Μετακινήσεις οσμών
7
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Κάτω από ήρεμες μετεωρολογικές συνθήκες, τα δύσοσμα αέρια που παράγονται σε μία ΕΕΛ τείνουν να παραμείνουν πάνω από το σημείο δημιουργίας τους (εγκαταστάσεις πάχυνσης ιλύος, δεξαμενές αποθήκευσης ιλύος), καθότι είναι πιο πυκνά από τον αέρα. Ανάλογα των επικρατουσών τοπικών συνθηκών έχει παρατηρηθεί ότι οι οσμές μπορούν να μετρηθούν στις ίδιες συγκεντρώσεις με αυτές των σημείων παραγωγής τους σε πολύ μεγάλες αποστάσεις από αυτό. Τα παραπάνω φαινόμενα λαμβάνουν χώρα (1) κατά τις πολύ πρωινές ώρες και κάτω από ήρεμες καιρικές συνθήκες, ένα σύννεφο οσμών θα αναπτυχθεί πάνω από την μονάδα επεξεργασίας λυμάτων, επιρρεπής στην δημιουργία οσμών και (2) το συμπυκνωμένο σύννεφο οσμών δύναται στη συνέχεια να μεταφερθεί χωρίς να διασκορπιστεί σε μεγάλες αποστάσεις, μέσω των ελαφριών πρωινών ανέμων που αναπτύσσονται. Σε μερικές περιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί οσμές σε αποστάσεις έως και 25km από την πηγή τους. Αυτό το φαινόμενο μεταφοράς έχει χαρακτηριστεί ως καπνοειδής κίνηση οσμών – puff movement. Η. Η πιο κοινή μέθοδος που χρησιμοποιείται για την μείωση των επιδράσεων μίας οσμής είναι η τοποθέτηση φραγμάτων στα όρια του γηπέδου μίας ΕΕΛ, με σκοπό την πρόκληση των αναταράξεων, πράγμα το οποίο επιφέρει διάσπαση και διασκορπισμό του συμπυκνωμένου σύννεφου οσμών. Τα φράγματα μπορεί να είναι φυσικά (θάμνοι, πυκνές δενδροφυτεύσεις), ή τεχνητές κατασκευές περιφράξεις, κτλ.
Πίνακας : Προτεινόμενες ελάχιστες αποστάσεις από ΕΕΛ με σκοπό τον περιορισμό των οσμών Απόσταση Στάδιο Επεξεργασίας Δεξαμενή καθίζησης Δεξαμενή αερισμού Αεριζόμενες λίμνες Χωνευτής ιλύος (αερόβιος ή αναερόβιος) Μονάδας διαχείρισης ιλύος Ανοικτές κλίνες ξήρανσης Κλειστές κλίνες ξήρανσης Δεξαμενή συγκράτησης ιλύος Δεξαμενή πάχυνσης ιλύος Φίλτρα κενού Προηγμένη επεξεργασία λυμάτων Φίλτρα τριτοβάθμιας επεξεργασίας Ανοικτά Υπό κάλυψη Απονιτροποίηση
ft
m
400 500 1000 500 1000 500 400 1000 1000 500
125 150 300 150 300 150 125 300 300 150
300 200 300
100 75 100
3.6. Εναλλακτική αντιμετώπιση οσμών - επεξεργασία 3.6.1 Στρατηγικές Διαχείρισης Οσμών
8
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι στρατηγικές διαχείρισης και ελέγχου οσμών από μία ΕΕΛ. Με δεδομένο ότι στις περισσότερες ΕΕΛ υπάρχουν χρόνια προβλήματα οσμών, οι προσεγγίσεις που έχουν αναπτυχθεί με σκοπό την επίλυση του προβλήματος μπορεί να περιλαμβάνουν (1) έλεγχο των δύσοσμων λυμάτων που καταλήγουν στο σύστημα συλλογής και τελικά στην ΕΕΛ (2) έλεγχο των οσμών που παράγονται στο σύστημα συλλογής λυμάτων (3) έλεγχο των οσμών που παράγονται στις ΕΕΛ (4) εγκατάσταση συστημάτων περιορισμού και ελέγχου οσμών (5) εφαρμογή χημικών ουσιών στην υγρή φάση (λύματα) (6) χρήση μέσων με σκοπό την κάλυψη και εξουδετέρωση των οσμών (masking agents) (7) εφαρμογή δίνης αέριας φάσης, η οποία επιφέρει αλλαγές στη δομή, Στον παρακάτω Πίνακα παρουσιάζονται οι εναλλακτικές τεχνικές για τον περιορισμό και τον έλεγχο των οσμών σε ΕΕΛ.
Πίνακας : Εναλλακτικές μέθοδοι περιορισμού των εκπομπών οσμής από ΕΕΛ
Πηγή παραγωγής οσμής Προτεινόμενη στρατηγική ελέγχου Υπόνομοι & φρεάτια Σφράγισμα υπαρχόντων σημείων πρόσβασης (ανθρωποθυρίδες). Αφαίρεση αποχέτευσης κατασκευών που δημιουργούν αναταράξεις και ενισχύουν την πτητικότητα. Εξαερισμός των υπονόμων Μηχανισμοί υπονόμων Αντλιοστάσια
Απομόνωση και κάλυψη υπαρχόντων λοιπών σημείων Αερισμός των δύσοσμων αερίων. Χρήση πολυβάθμιων αντλιών με σκοπό την μείωση του όγκου του αντλιοστασίου
Εσχαρισμός, εξάμμωση και απολίπωση Κάλυψη υπαρχουσών μονάδων και σύνδεση με το σύστημα απόσμησης. Κανάλι μέτρησης παροχής Parshall Κάλυψη υπαρχουσών μονάδων. Χρήση εναλλακτικών οργάνων μέτρησης. Κάλυψη υπαρχουσών μονάδων. Χρήση υποβρυχίων αναδευτήρων και μείωση της Δεξαμενή εξισορρόπησης ροής αέρα. Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δεξαμενή Κάλυψη υπαρχουσών μονάδων. Αντικατάσταση συμβατικών φραγμάτων καθίζησης υπερχείλισης με αντίστοιχα υποβρύχια. Κάλυψη υπαρχουσών μονάδων. Χρήση υποβρυχίων αναδευτήρων και μείωση του Βιολογική επεξεργασία ρυθμού αερισμού. Πάχυνση ιλύος Κάλυψη υπαρχουσών μονάδων και σύνδεση με το σύστημα απόσμησης. Αγωγοί μεταφοράς Χρήση κλειστών αγωγών μεταφοράς.
Ο περιορισμός και η πρόληψη είναι προτιμώτερες από την καταστολή του προβλήματος
9
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Έλεγχος διάθεσης στο σύστημα συλλογής Η εξάλειψη ή/και ο έλεγχος των λυμάτων που περιέχουν δύσοσμες ενώσεις στο σύστημα συλλογής, μπορεί να επιτευχθεί μέσω (1) της υιοθέτησης πιο αυστηρού θεσμικού πλαισίου διάθεσης αποβλήτων (2) απαίτησης προεπεξεργασίας των βιομηχανικών λυμάτων, και (3) πρόβλεψης για εξισορρόπηση ροής στην πηγή. Έλεγχος Οσμών στο Σύστημα Συλλογής Υγρών Αποβλήτων Η απελευθέρωση οσμών από την υγρή φάση στο σύστημα συλλογής υγρών αποβλήτων μπορεί να ελαχιστοποιηθεί μέσω (1) διατήρησης αερόβιων συνθηκών με
την προσθήκη του
υπεροξειδίου του υδρογόνου, καθαρού οξυγόνου, ή αέρα σε κρίσιμα σημεία του συστήματος συλλογής (2) ελέγχου της ανάπτυξης των αναερόβιων μικροοργανισμών μέσω απολύμανσης ή ελέγχου του pH, (3) οξείδωσης δύσοσμων ενώσεων με προσθήκη χημικών, (4) σχεδιασμού του συστήματος συλλογής υγρών αποβλήτων με στόχο την ελαχιστοποίηση της απελευθέρωσης οσμών λόγω αναταράξεων, (5) επεξεργασία αερίων σε επιλεγμένες τοποθεσίες. Έλεγχος Οσμών σε ΕΕΛ Μέσω της δέουσας προσοχής στο σχεδιασμό των λεπτομερειών, όπως είναι η χρήση υποβρυχίων σημείων εισόδου και φραγμάτων, η εξάλειψη υδραυλικών αλμάτων στους αγωγούς και τα κανάλια μεταφοράς, η εξάλειψη φυσικών συνθηκών που οδηγούν στην δημιουργία αναταράξεων, η κατάλληλη διαδικασία φόρτωσης, ο περιορισμός των πηγών οσμής, η επεξεργασία αερίων, και γενικότερα το καλό νοικοκύρεμα, η ανάπτυξη οσμών σε μία ΕΕΛ μπορεί να ελαχιστοποιηθεί. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να αναφερθεί ότι περιοδικά θα υπάρχει παραγωγή οσμών. Όταν γίνεται αυτό, είναι σημαντική η άμεση λήψη μέτρων με στόχο των έλεγχό τους. Συχνά, αυτό περιλαμβάνει λειτουργικές αλλαγές ή προσθήκη χημικών, όπως χλώριο, υπεροξείδιο του υδρογόνου, ασβέστη, ή όζον.
3.6.2 Μέθοδοι Επεξεργασίας Οσμών Η γενική κατηγοριοποίηση των μεθόδων διαχείρισης οσμών δiνεται στον παρακάτω Πίνακα, μαζί με τυπικές εφαρμογές στην διαχείριση λυμάτων. Οι μέθοδοι επεξεργασίας οσμών είναι σχεδιασμένες με σκοπό την διαχείριση είτε των ενώσεων στα λύματα που παράγουν οσμές στο ρεύμα των αποβλήτων είτε την επεξεργασία του δύσοσμου αέρα . Η πλειονότητα των μεθόδων απόσμησης αφορούν στην επεξεργασία του δύσοσμου αέρα. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, για τον έλεγχο της απελευθέρωσης δύσοσμων αερίων σε μία ΕΕΛ, συνήθης πρακτική αποτελεί η κάλυψη των διεργασιών επεξεργασίας. Οι
βασικές
μέθοδοι
που
χρησιμοποιούνται
στην
επεξεργασία
δύσοσμων
αερίων
περιλαμβάνουν τη χρήση (1) χημικών πλυντρίδων, (2) απορροφητές ενεργού άνθρακα, (3) βιολογικών διεργασιών επεξεργασίας πτητικής φάσης (φίλτρα κομπόστ), (4) επεξεργασίας σε συμβατικές βιολογικές μονάδες, και (5) θερμικές διεργασίες.
10
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Κάθε μέθοδος παρουσιάζεται εκτενώς στη συνέχεια. Η συγκεκριμένη επιλογή μεθόδου για τον έλεγχο και επεξεργασία των οσμών είναι συνάρτηση των τοπικών συνθηκών καθώς και των απαιτήσεων επεξεργασίας. Ωστόσο, λόγω του υψηλού κόστους των μέτρων ελέγχου των οσμών είναι απαραίτητο, πριν την υιοθέτηση των προτεινόμενων εφαρμογών να συγκρίνεται το κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας σε κάθε μέθοδο με το κόστος διάφορων εναλλακτικών λύσεων. Επιλογή και Σχεδιασμός Εγκαταστάσεων Ελέγχου Οσμών Τα ακόλουθα βήματα σχετίζονται με την επιλογή και τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων ελέγχου και επεξεργασίας οσμών. 1. Καθορισμός ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών του προς επεξεργασία αερίου, 2. Καθορισμός των απαιτήσεων εξάτμισης για το επεξεργασμένο αέριο, 3. Αξιολόγηση των κλιματικών και ατμοσφαιρικών συνθηκών, 4. Επιλογή μίας ή περισσοτέρων μεθόδων ελέγχου και επεξεργασίας με σκοπό την αξιολόγησή τους, 5. Διεξαγωγή πιλοτικών τεστ με σκοπό τον καθορισμό των κριτηρίων σχεδιασμού και απόδοσης, 6. Ανάλυση κόστους κύκλου ζωής.
Πίνακας : Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία των αερίων οσμών στις EEΛ Μέθοδος Χημικές μέθοδοι Χημική οξείδωση Χημική κατακρήμνιση Μέσα εξουδετέρωσης Πλυντρίδα με διάφορα αλκάλια Θερμική οξείδωση Έγχυση οξυγόνου
Φυσικές μέθοδοι Προσρόφηση σε ενεργό άνθρακα Προσρόφηση στην άμμο, στο έδαφος ή σε κλίνες κομποστοποίησης Διάλυση με άοσμα αέρια Μέσα κάλυψης (masking agents) Βιολογικές μέθοδοι Δεξαμενές αερισμού ενεργού ιλύος Φίλτρα κομποστοποίησης Φίλτρα άμμου και χώματος
Περιγραφή και εφαρμογή
Η οξείδωση των οσμηρών ενώσεων στα λύματα είναι μία από τις πιο κοινές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για να επιτευχθεί ο έλεγχος των οσμών. Το χλώριο, το όζον το υπεροξείδιο του υδρογόνου και το υπερμαγγανικό κάλιο είναι μεταξύ των οξειδωτικών που έχουν χρησιμοποιηθεί. Αναφέρεται στην καθίζηση του σουλφιδίου με μεταλλικά άλατα, (ειδικότερα του σιδήρου) Ενώσεις που μπορούν να ψεκαστούν στα λεπτά νέφη των οσμών ώστε να αντιδράσουν χημικά και να εξουδετερώσουν ή να διαλύσουν τις ενώσεις των οσμών Τα αέρια των οσμών μπορούν να περάσουν μέσω ειδικά σχεδιασμένων χημικών πύργων πλυντρίδων/απαερωτών που αφαιρούν οσμές. Η καύση των αερίων σε θερμοκρασίες από 800 έως 1400ο απομακρύνει τις οσμές. Η έγχυση οξυγόνου (είτε αέρας είτε καθαρό οξυγόνο) στα υγρά απόβλητα για να εμποδίσει την ανάπτυξη αναερόβιων συνθηκών έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην διαχείριση και έλεγχο των οσμών.
Τα οσμηρά αέρια διέρχονται μέσω κλινών ενεργού άνθρακα με σκοπό την απομάκρυνση των οσμών. Αναγέννηση του ενεργού άνθρακα μπορεί να πραγματοποιηθεί προς μείωση του κόστους λειτουργίας τα ου συστήματος. Τα οσμηρά αέρια μπορούν να αεριστούν στα περιβάλλοντα εδάφη, σε ειδικές σχεδιασμένες κλίνες που περιέχουν άμμο ή σε κλίνες κομποστοποίησης Τα οσμηρά αέρια αναμιγνύονται με φρέσκο αέρα ή εγχύονται σε ψηλές καμινάδες ώστε να επιτευχθεί ατμοσφαιρική διάχυση και διασπορά Αρωματικά αέρια ψεκάζονται σε λεπτές νεφώσεις για να εξουδετερώσουν ή να καλύψουν τις οσμές. Τα αέρια των οσμών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αέρια για τον αερισμό-οξυγόνωση των δεξαμενών ενεργού ιλύος Τα αέρια διαχέονται μέσω στρώματος κόμποστ, με σκοπό την αφαίρεση οσμών Τα αέρια διαχέονται μέσω στρώματος άμμου ή χώματος, με σκοπό την αφαίρεση οσμών
11
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Ο σχεδιασμός και οι λειτουργικές αλλαγές που μπορούν να εφαρμοστούν προς μείωση των οσμών μπορεί να περιλαμβάνουν : (1) ελαχιστοποίηση των αναταράξεων ελεύθερης πτώσης άρα και της έκλυσης αερίων οσμών, (2) μείωση της υπερφόρτωσης των διεργασιών επεξεργασίας, (3) αύξηση του ρυθμού αερισμού στις βιολογικές διεργασίες επεξεργασίας, (4) μείωση των στερεών και των αποθεμάτων λάσπης, (5) αύξηση της συχνότητας άντλησης της λάσπης και των υπολειμμάτων, (6) προσθήκη χλωριωμένου νερού στους παχυντές ιλύος για αραίωση, (7) έλεγχο της απελευθέρωσης αερολυμάτων (aerosols), και (8) συχνότερος καθαρισμός δύσοσμων σημείων στην εγκατάσταση Περιορισμός και Επεξεργασία Οσμών Στις περιπτώσεις όπου οι ΕΕΛ είναι κοντά σε κατοικημένες περιοχές, είναι πλέον κοινή πρακτική η κάλυψη των μονάδων επεξεργασίας όπως των έργων εισόδου (βλ. Εικ. b), η 1ο βάθμια επεξεργασία (βλ Εικ. a και 3 b), τα φίλτρα πορώδους μέσου (βλ. Εικ. c και d), οι παχυντές ιλύος (βλ. Εικ. e), οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας ιλύος, και οι χώροι εκφόρτωσης ιλύος (βλ. Εικ. f). Οπουδήποτε χρησιμοποιούνται καλύμματα, τα παγιδευμένα αέρια πρέπει να συλλέγονται και να επεξεργάζονται. Η συγκεκριμένη μέθοδος επεξεργασίας, όπως συζητήθηκε παραπάνω, θα εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά των ενώσεων που προκαλούν την οσμή.
12
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Τυπικές χρήσεις εμπορικού οξυγόνου σε συστήματα συλλογής υγρών αποβλήτων για έλεγχο οσμών : (a)Οξυγόνωση των υγρών αποβλήτων, σε κεντρικό συλλεκτήριο αγωγό (b)Προσθήκη οξυγόνου κατά την υδραυλική πτώση των λυμάτων σε φρεάτιο (c)Προσθήκη οξυγόνου σε αντλιοστάσιο λυμάτων.
3.6.2.1 Χημικές Μέθοδοι (Χημικά Πρόσθετα στα υγρά απόβλητα για έλεγχο οσμών) Οι οσμές δύναται να εξαλειφθούν στην υγρή φάση μέσω της προσθήκης μίας ποικιλίας χημικών με σκοπό την επίτευξη (1) χημικής οξείδωσης, (2) χημικής καθίζησης, και (3) έλεγχο του pH. Τα πιο κοινά οξειδωτικά μέσα που μπορούν να προστεθούν στα υγρά απόβλητα περιλαμβάνουν οξυγόνο, αέρα, χλώριο, υποχλωριώδες νάτριο, υπερμαγγανικό κάλιο, υπεροξείδιο του υδρογόνου, όζον, και άλατα σιδήρου.
Οι δύσοσμες ενώσεις μπορούν επίσης να απομακρυνθούν μέσω καθίζησης. Για παράδειγμα, ο χλωριούχος σίδηρος και ο θεϊκός σίδηρος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο των οσμών H2S, μέσω καθίζησης του θειούχου ιόντος ως θειούχο σίδηρο.
Η απελευθέρωση H2S μπορεί επίσης να ελεγχθεί μέσω αύξησης του pH των υγρών αποβλήτων. Αύξηση του pH των υγρών αποβλήτων επιφέρει μείωση της δράσης των μικροοργανισμών και επίσης μεταβάλλει την ισορροπία έτσι ώστε το θειούχο ιόν να βρίσκεται στην μορφή HS-. Καθώς οι περισσότερες μέθοδοι ελέγχου οσμών περιλαμβάνουν την προσθήκη χημικών στα υγρά απόβλητα, εύλογα παράγονται κάποια υπολειμματικά προϊόντα τα οποία πρέπει να διαχειριστούν. Λόγω των αβεβαιοτήτων που σχετίζονται με την προσθήκη χημικών, η μέθοδος αυτή δεν χρησιμοποιείται ευρέως.
(1) Χημική οξείδωση
1a) Χλωρίωση
13
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Η χλωρίωση είναι μία από τις παλαιότερες και πιο αποτελεσματικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των οσμών. Το χλώριο χρησιμοποιείται στην απολυμαντική διαδικασία και είναι διαρκώς διαθέσιμο σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων. Λόγω της διαθεσιμότητάς του χρησιμοποιείται συχνά για τον έλεγχο των οσμών. Επίσης είναι ιδιαίτερα αντιδραστικό στοιχείο και ως εκ τούτου οξειδώνει πολλές ενώσεις στα υγρά απόβλητα.
1b) Υπεροξείδιο του Υδρογόνου Για κάποια χρόνια, το υπεροξείδιο του υδρογόνου (H2O2) χρησιμοποιούνταν ως οξειδωτικό για τον έλεγχο των οσμών.
1c) Οξυγόνο και Αερισμός Το οξυγόνο έχει χρησιμοποιηθεί σε διαδικασίες ελέγχου οσμών με μεγάλη επιτυχία. Η πιο συνήθης εφαρμογή είναι ο αερισμός των υγρών αποβλήτων και η διατήρηση αερόβιων συνθηκών σε αυτά. Η μεταφορά οξυγόνου στα υγρά απόβλητα θα αυξήσει το δυναμικό οξειδοαναγωγής (ORP) και επομένως θα μειώσει τον σχηματισμό δύσοσμων αερίων. Η χρήση οξυγόνου υψηλής καθαρότητας για την διατήρηση αερόβιων συνθηκών στους αγωγού υπό πίεση μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για τον έλεγχο των οσμών. Ωστόσο, τρεις παράμετροι είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εφαρμογή της μεθόδου: Τα υγρά απόβλητα και το οξυγόνο πρέπει να είναι καλά αναμεμιγμένα. Ο αγωγός πρέπει να έχει μία συνεχή ανοδική κλίση από το σημείο εφαρμογής. Πρέπει να υπάρχει επαρκής πίεση εντός του αγωγού (τυπικά μεγαλύτερη από 15psi) για να οδηγήσει το οξυγόνο στο διάλυμα.
1d) Όζον Το όζον είναι ένα ισχυρό οξειδωτικό μέσο που αφαιρεί αποτελεσματικά τις οσμές. Το όζον έχει περιορισμένη εφαρμογή αφού μία ικανοποιητική συγκέντρωση αυτού μπορεί να είναι ιδιαίτερα δαπανηρή σε μεγάλες εγκαταστάσεις επεξεργασίας. Το όζον δρα αποτελεσματικά κατά την απομάκρυνση οσμών από αέρια που έχουν συγκεντρωθεί πάνω από πηγές οσμών. Ένα πλεονέκτημα του όζοντος είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχουν καταγεγραμμένοι θάνατοι από τη χρήση του. Το όζον μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της μύτης και του λαιμού σε συγκεντρώσεις των 0,1ppm, αλλά μερικοί άνθρωποι μπορούν να μυρίσουν το όζον σε συγκεντρώσεις της τάξης των 0,01 – 0,02 ppm. Ένα άλλο πλεονέκτημα του όζοντος είναι ότι μπορεί να παρασκευαστεί εντός των εγκαταστάσεων και δεν απαιτεί τη χρήση ογκωδών δεξαμενών. Το όζον δεν είναι διαθέσιμο σε δοχεία καθότι είναι σχετικά ασταθές και δεν μπορεί να αποθηκευτεί.
14
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
(2) Χημική καθίζηση
2a) Χρωμικά Τα χρωμικά ιόντα μπορούν να αναστείλουν αποτελεσματικά την αναγωγή των θειικών σε θειούχα. Ωστόσο, αυτή η μέθοδος εισάγει βαρέα μέταλλα στην ιλύ και τα υγρά απόβλητα και αυτό μπορεί να προκαλέσει πιο έντονα φαινόμενα οσμών. Τα ιόντα βαρέων μετάλλων, όπως τα χρωμικά, προκαλούν ιδιαίτερα τοξικές συνθήκες γεγονός που περιορίζει την χρησιμότητά τους.
2b) Μεταλλικά Ιόντα Ορισμένα μεταλλικά ιόντα (κυρίως του ψευδαργύρου) έχουν χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία ιζημάτων με θειούχες ενώσεις. Τα παραπάνω συσσωματώματα/ιζήματα είναι αδιάλυτα και έχουν τοξική επίδραση στις βιολογικές διεργασίες, όπως η χώνευση ιλύος. Επομένως αυτή η επεξεργασία έχει τους περιορισμούς της.
(3) Έλεγχος του pH
3a) Έλεγχος pH (συνεχής) Η αύξηση του pH των υγρών αποβλήτων είναι μία αποτελεσματική μέθοδος ελέγχου των οσμών του υδρόθειου. Μέσω αύξησης του pH πάνω από το 9, αναστέλλεται η παραγωγή βιολογικής ιλύος. Αυτό με τη σειρά του παρεμποδίζει την παραγωγή θειούχων. Επίσης, τα παρόντα θειούχα θα είναι υπό τη μορφή HS- ή S2- (πάνω από pH 11), παρά ως αέριο H2S, το οποίο σχηματίζεται και απελευθερώνεται κάτω από χαμηλές τιμές pH.
(4) Θερμική επεξεργασία Τρεις θερμικές διεργασίες έχουν χρησιμοποιηθεί: (1) θερμική οξείδωση, (2) απευθείας καύση, και (3) καταλυτική οξείδωση. Η οξείδωση του μεθανίου (CH4) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απεικόνιση της βασικής αρχής και των τριών διεργασιών. CH4 (αέριο) + 2O2 (αέριο) → CO2 + 2H2O + θερμότητα
Αν το προς καύση αέριο δεν απελευθερώνει ικανοποιητική θερμότητα για να διατηρήσει την καύση, είναι συνήθως απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί μία εξωτερική πηγή τροφοδοσίας καυσίμου, όπως βενζίνη, φυσικό αέριο, ή προπάνιο. Δυστυχώς, στα περισσότερα ρεύματα αποβλήτων, λόγω των χαμηλών συγκεντρώσεων δύσοσμων αερίων που μπορούν να καούν, η θερμική οξείδωση είναι σπάνια εφικτή, και συνήθως είναι απαραίτητες μεγάλες ποσότητες καυσίμων για την διατήρηση θερμοκρασιών καύσης προς εξάλειψη των οσμών.
4a) Θερμική οξείδωση Η Θερμική οξείδωση περιλαμβάνει την προθέρμανση των δύσοσμων αερίων πριν την είσοδό τους στο θάλαμο καύσης, ώστε να επιτευχθεί πλήρης καύση. Η καύση λαμβάνει χώρα σε θερμοκρασιακό εύρος από 425 έως 760°C (800 to 1,400°F). Η θερμική οξείδωση χρησιμοποιείται πιο συχνά για συμπυκνωμένα ρεύματα αποβλήτων.
15
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Γεννήτριες θερμικής οξείδωσης (RTO’s)
4b) Απευθείας καύση Η απευθείας καύση περιλαμβάνει την ανάφλεξη των δύσοσμων αερίων. Ανάλογα
με
το
σχεδιασμό του συστήματος καύσης, ατελής καύση δύναται να λάβει χώρα λόγω διακυμάνσεων της ροής του αερίου. Για την βιωσιμότητα της μεθόδου στον έλεγχο των οσμών, το αέριο αποβλήτων πρέπει τυπικά να περιέχει τουλάχιστον το 50% του προς καύση αερίου .
4c) Καταλυτική οξείδωση Η καταλυτική οξείδωση είναι μία διαδικασία οξείδωσης η οποία λαμβάνει χώρα στους 310 έως 425°C (600 to 800°F), παρουσία καταλύτη, χωρίς την παραγωγή φλόγας. Ευρέως χρησιμοποιούμενοι καταλύτες είναι ο λευκόχρυσος (πλατίνα), το παλλάδιο και το ρουβίδιο. Η μείωση της θερμοκρασίας ,συγκριτικά με την πλήρη θερμική οξείδωση, μειώνει τις απαιτήσεις ενέργειας σε σημαντικό βαθμό. Ωστόσο, λόγω του ότι οι καταλύτες δύναται να αδρανοποιηθούν, το προς οξείδωση αέριο δεν πρέπει να περιέχει σωματιδιακή ύλη ή προσμίξεις που θα έχουν ως αποτέλεσμα την δημιουργία καταλοίπων. 4d) Χημικές Πλυντρίδες Ο βασικός σχεδιασμός μίας χημικής πλυντρίδας είναι να παρέχει επαφή μεταξύ του αέρα, του νερού και των χημικών (εφόσον χρησιμοποιούνται) ώστε να πραγματοποιείται οξείδωση των δύσοσμων αερίων. Τα δύσοσμα αέρια απορροφώνται στο υγρό της πλυντρίδας, όπου οξειδώνονται και/ή απομακρύνονται από αυτήν ως ρεύμα νερού. Δυνατότητες εφαρμογής διεργασιών: Όλες οι διεργασίες επεξεργασίας υγρών στις οποίες παράγονται οσμαέρια, όπως αντλιοστάσια, παχυντές ιλύος, ξηραντήρες ιλύος, κτλ. Πλυντρίδα άλατος υποχλωριώδους νατρίου που χρησιμοποιείται στην επεξεργασία των οσμών των βιολογικών κλινών
16
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
(5) Νέες εναλλακτικές Η οξείδωση με ακτινοβολία UV είναι μια σχετικά νέα τεχνολογία ελέγχου οσμών στη βιομηχανία επεξεργασίας λυμάτων, παρά το ότι έχει μια επιτυχημένη πορεία στην απομάκρυνση των πτητικών οργανικών ενώσεων (VOC) κυρίως σε βιομηχανικές εφαρμογές τύπου θαλάμων βαφής . Εφαρμόσιμη πρακτική : Σε όλες τα στάδια επεξεργασίας στα οποία παράγονται οσμαέρια, (πάχυνση ιλύος, αφυδάτωση ιλύος, κτλ). Τυπικά κριτήρια σχεδιασμού: αποτελεσματικότητα απομάκρυνσης H2S > 99%, απόδοση στην αφαίρεση VOC 50-85% Διάταξη οξείδωσης με ακτινοβολία UV
17
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
3.6.2.2 Φυσικές Μέθοδοι (1) Κάλυψη Οσμών και Ουδετεροποίηση/Εξουδετέρωση Πολλές φορές χημικά προστίθενται στα υγρά απόβλητα με σκοπό την κάλυψη μίας ενοχλητικής οσμής με μία άλλη λιγότερη ενοχλητική. Τα χημικά για το σκοπό αυτό είναι κατά βάση αιθέρια έλαια με τα πιο κοινά αρώματα να είναι η βανίλια, το κίτρο, ο ανανάς, ή άνθη . Τυπικά, προστίθεται στα υγρά απόβλητα αρκετή ποσότητα του χημικού ώστε να υπερκαλύψει την ενοχλητική μυρωδιά. Τα χημικά αυτά ωστόσο δεν μεταβάλλουν ή εξουδετερώνουν την ενοχλητική μυρωδιά. Η ουδετεροποίηση περιλαμβάνει την χρήση συγκεκριμένων χημικών τα οποία μπορούν να συνδυαστούν με τα δύσοσμα αέρια στην φάση εξάτμισης με αποτέλεσμα να εξουδετερωθούν οι οσμές και των δύο ή να παραχθεί μία οσμή χαμηλότερης έντασης. Αν και η κάλυψη των οσμών και η ουδετεροποίηση είναι βιώσιμες επιλογές για βραχυπρόθεσμο έλεγχο των οσμών, το κλειδί για μακροπρόθεσμο έλεγχο είναι η αναγνώριση της πηγής των οσμών και η λήψη των κατάλληλων μέτρων.
(2) Χρήση κατασκευών που επιφέρουν αναταράξεις και εγκαταστάσεις διασποράς οσμών Σε σημαντικό αριθμό ΕΕΛ, είναι εγκατεστημένες κατασκευές δημιουργίας αναταράξεων με αποκλειστικό στόχο την μείωση των οσμών στην αέρια φάση. Ο υψηλός φράκτης (3,7m) που παρουσιάζεται στην παρακάτω Εικ.,
περικλείει τις δεξαμενές αποθήκευσης ιλύος. Σε
λειτουργικό επίπεδο, κάθε δύσοσμο αέριο που παράγεται υπό ήρεμες συνθήκες πάνω από τις δεξαμενές, αραιώνεται κατά την κίνηση απομάκρυνσής του από αυτές, λόγω των τοπικών αναταράξεων που προκαλούνται από το φράκτη. Τα δέντρα αποτελούν επίσης συνήθη πρακτική για την αραίωση των δύσοσμων αερίων καθώς δημιουργούν αναταράξεις (δίνες) και ανάμιξη. Τα δέντρα είναι επίσης γνωστά για την υποβοήθηση εξευγενισμού του αέρα, ως αποτέλεσμα της αναπνευστικής διεργασίας.
Φράκτης
τοποθετημένος
γύρω από λιμνοδεξαμενές κατακράτησης ιλύος για να προκαλεί μίξη
των
στροβιλισμούς, αερίων
και
συγκράτηση των οσμών
Χρήση κενών ζωνών ασφαλείας. Η χρήση ζωνών ασφαλείας μπορεί επίσης να βοηθήσει στην μείωση των επιδράσεων των οσμών σε κατοικημένες περιοχές. Εάν χρησιμοποιούνται κενές ζώνες, είναι απαραίτητο να διεξάγονται μελέτες που θα αναγνωρίζουν τον τύπο και το μέγεθος των πηγών οσμής, τις μετεωρολογικές συνθήκες, τα χαρακτηριστικά διασποράς, και την γειτονική ανάπτυξη. Δέντρα με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης φυτεύονται συνήθως περιμετρικά
18
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
των ζωνών, με σκοπό την περαιτέρω μείωση των επιδράσεων των οσμών. .
(3) Απορροφητές Ενεργού Άνθρακα Οι απορροφητές ενεργού άνθρακα χρησιμοποιούνται ευρέως για τον έλεγχο των οσμών. Ο ενεργός άνθρακας έχει μία περίπλοκη δομή πόρων με πολύ μεγάλη ειδική επιφάνεια. Οι δύσοσμες ενώσεις που μεταφέρονται με το αέριο ρεύμα κατακρατούνται στον ενεργό άνθρακα καθώς το αέριο ρεύμα οδηγείται να περάσει μέσα από αυτόν.
Απορροφητές με ενεργό άνθρακα
19
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
3.6.2.3 Βιολογικές Μέθοδοι επεξεργασίας πτητικής φάσης
Τα βιολογικά συστήματα ελέγχου οσμών στηρίζονται στην βιολογική οξείδωση των δύσοσμων αερίων. Τα βιολογικά συστήματα απομάκρυνσης οσμών δεν είναι ιδιαίτερα αποδοτικά στην απομάκρυνση οργανικών οσμών και σήμερα πολύ λίγα από αυτά τα συστήματα χρησιμοποιούνται. Ωστόσο, υπό συνθήκες επαρκούς χρόνου παραμονής και ισορροπημένες περιβαλλοντικά, έχουν αποδειχτεί να είναι αποτελεσματικά σε μία ποικιλία ανόργανων ενώσεων στο ρεύμα αέρα. Τα πλεονεκτήματα των βιολογικών συστημάτων απομάκρυνσης οσμών περιλαμβάνουν την απλότητα χρήσης τους, την έλλειψη χρήσης χημικών, και την ικανότητα οικονομικής επεξεργασίας μεγάλου όγκου αερίου. Τα μειονεκτήματα περιλαμβάνουν το χώρο που απαιτείται για την εγκατάσταση του συστήματος, την μειωμένη ικανότητα μεταφοράς αερίου, την καταστροφή του μέσου, την αναγκαιότητα ισορροπημένων περιβαλλοντικών συνθηκών και την ενίοτε αμφισβητήσιμη αξιοπιστία. Οι δύο βασικές βιολογικές διεργασίες που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία δύσοσμων αερίων στην αέρια φάση είναι: (1) τα βιόφιλτρα και (2) τα φίλτρα πορώδους μέσου. (1) Βιόφιλτρα. Τα βιόφιλτρα είναι φίλτρα σταθερής κλίνης. Σε ανοιχτά βιόφιλτρα, προς επεξεργασία αέρια κινούνται ανοδικά μέσα από το φίλτρο. Σε κλειστά βιόφιλτρα , τα προς επεξεργασία αέρια οδηγούνται είτε με εμφύσηση είτε με αναρρόφηση μέσα από το υλικό των φίλτρων. Καθώς τα αέρια κινούνται εντός του φίλτρου, δύο διεργασίες γίνονται ταυτοχρόνως: ρόφηση (απορρόφηση /προσρόφηση) και βιομετατροπή. Τα δύσοσμα αέρια προσροφώνται στην υγρή επιφάνεια του βιόφιλτρου και στις επιφάνειες του υλικού πλήρωσης των βιόφιλτρων. Μικροοργανισμοί, κυρίως βακτήρια, ακτινομύκητες, και μύκητες (fungi), προσκολλημένοι στο υλικό πλήρωσης, οξειδώνουν τα προσροφημένα αέρια και ανανεώνουν την δυνατότητα επεξεργασίας του προσροφητικού μέσου. Το ποσοστό υγρασίας και η θερμοκρασία είναι σημαντικές παράμετροι οι οποίες πρέπει να διατηρούνται με σκοπό την βέλτιστη απόδοση των μικροοργανισμών. Αν και τα βιόφιλτρα κομπόστ χρησιμοποιούνται ευρέως, ένα μειονέκτημα είναι η μεγάλη επιφάνεια που απαιτούν αυτές οι μονάδες.
Στρωματικά
βιοφιλτρα
ανοικτού τύπου
Στρωματικά
βιοφίλτρα
κλειστού τύπου
20
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
(2) Βιόφιλτρα πορώδους μέσου (ή βιοπλυντρίδες) Τα βιόφιλτρα πορώδους μέσου είναι στην ουσία ίδια με τα βιόφιλτρα με την διαφορά ότι η υγρασία παρέχεται συνεχώς (συνήθως με ψεκασμό) μέσω κάποιου υγρού, πάνω από το υλικό πλήρωσης . Το υγρό ανακυκλοφορείται και συχνά γίνεται προσθήκη θρεπτικών. Λόγω του ότι υπάρχουν απώλειες νερού κατά την απομάκρυνση του αερίου από το φίλτρο, είναι απαραίτητη η προσθήκη νερού αναπλήρωσης. Παρομοίως, λόγω της συσσώρευσης αλάτων στο ανακυκλωμένο νερό, ένα ρεύμα εκτόνωσης είναι απαραίτητο. Το κομπόστ δεν ενδείκνυται ως πληρωτικό υλικό για τα φίλτρα πορώδους μέσου γιατί το νερό θα συσσωρευτεί στο κομπόστ και κατ επέκταση θα μειώσει την ελεύθερη κίνηση του αερίου μέσα στο φίλτρο. Τυπικά υλικά πλήρωσης περιλαμβάνουν υλικά από πολυαιθυλένιο ή άλλο πλαστικό ανθεκτικό στα δύσοσμα αέρια, και κοκκώδη ενεργό άνθρακα . Πλεονεκτήματα των βιοπλυντρίδων έναντι των άλλων τεχνολογιών ελέγχου οσμών: στην αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα σε πολλές εφαρμογές επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, η απόδοση απομάκρυνσης Η2S είναι μεγαλύτερη από 99%, μπορεί να παράσχει επεξεργασία των VOC (πτητικές οργανικές ενώσεις) με μεγαλύτερο EBRT (χρόνος παραμονής στην κλίνη), μπορεί να παράσχει καλό έλεγχο του pH και του οξέος, ακόμα και σε υψηλές συγκεντρώσεις H2S, χαμηλότερο λειτουργικό κόστος και κόστος συντήρησης συγκριτικά με τις χημικές τεχνολογίες επεξεργασίας, ευκολία λειτουργίας και συντήρησης, συγκριτικά με τις χημικές πλυντρίδες, δεν υπάρχουν συνεχή έξοδα για τα χημικά, ούτε απαιτείται χειρισμός και αποθήκευσή τους, απαιτείται μικρός χώρος, υπάρχει μεγάλη διάρκεια ζωής του μέσου μέχρι την αντικατάσταση, και ο βιολογικά επεξεργασμένος αέρας είναι πιο φιλικός προς το περιβάλλον και ασφαλέστερος από τον χημικά επεξεργασμένο. Μειονεκτήματα των βιοπλυντρίδων έναντι των άλλων τεχνολογιών ελέγχου οσμών: Υψηλό κόστος κεφαλαίου, ειδικά συγκρινόμενο με τους προσροφητές ενεργού άνθρακα και τα συστήματα
χημικής
τροφοδοσίας,
απαιτεί
περίοδο
βιολογικού
εγκλιματισμού
για
αποτελεσματική επεξεργασία, δυσκολία διατήρησης βιολογικής επάρκειας όταν η τροφοδοσία είναι χαμηλή, Η απόδοση απομάκρυνσης μπορεί να μειωθεί όταν το επίπεδο τροφοδοσίας παρουσιάζει διακυμάνσεις, Μπορεί να απαιτήσει συνεχή προσθήκη θρεπτικών, Το ύψος των πύργων σε μεγάλα συστήματα είναι αντιαισθητικό σε ορισμένες τοποθεσίες, Δυνατότητες εφαρμογής της διεργασίας: όλες οι διεργασίες επεξεργασίας λυμάτων στις οποίες παράγονται οσμαέρια,όπως αντλιοστάσια, παχυντές ιλύος, ξηραντές ιλύος κτλ.
Bιοπλυντρίδες κλειστού τύπου
21
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
Παράμετροι Σχεδιασμού βιόφιλτρων οσμαερίων Σημαντικές παράμετροι σχεδιασμού για βιόφιλτρα είναι: (1) ο τύπος και η σύσταση του υλικού πλήρωσης, (2) εγκαταστάσεις για μεταφορά
του αέρα, (3) διατήρηση υγρασίας εντός του
βιόφιλτρου, και (4) έλεγχος θερμοκρασίας. 1. Υλικά Πλήρωσης. Οι απαιτήσεις για τα υλικά που χρησιμοποιούνται στα βιόφιλτρα είναι: (1) ικανοποιητικό πορώδες και σχετικά ομοιόμορφη κατανομή μεγέθους σωματιδίων, (2) σωματίδια με μεγάλη ειδική επιφάνεια και σημαντική ικανότητα ανοχής στις διακυμάνσεις pH, και (3) η ικανότητα διατήρησης σημαντικού πληθυσμού μικροχλωρίδας . Τα υλικά πλήρωσης που χρησιμοποιούνται στα βιόφιλτρα περιλαμβάνουν το κομπόστ, την τύρφη, και ένα πλήθος συνθετικών μέσων. Αν και κατά το παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί χώμα και άμμος, είναι λιγότερα χρηστικά σήμερα λόγω μεγάλων απωλειών και προβλήματα φραγμών. Διαχωριστικά υλικά που χρησιμοποιούνται για την διατήρηση του πορώδους των φίλτρων κομπόστ και τύρφης περιλαμβάνουν: τον περλίτη, πελλέτες πολυστυρενίου, κομματάκια ξύλου, φλούδες, και μία ποικιλία κεραμικών και πλαστικών υλικών. Μία τυπική συνταγή για ένα βιόφιλτρο κομπόστ έχει ως εξής : Κομπόστ = 50% κατ’ όγκο Υλικό διαχωρισμού = 50% κατ’ όγκο 1 meq CaCO3 (50 mg)/kg υλικού πλήρωσης κατ’ βάρος Ιδανικά φυσικά χαρακτηριστικά του υλικού πλήρωσης όσον αφορά στο pH το βέλτιστο εύρος τιμών κυμαίνεται μεταξύ 7 και 8, το πορώδες μεταξύ 40 και 80%, και το ποσοστό οργανικής ύλης μεταξύ 35 και 55% .
Όταν χρησιμοποιείται κομπόστ, η προσθήκη επιπλέον υλικού
(κομπόστ) είναι απαραίτητη για την κάλυψη των απωλειών λόγω βιολογικής μετατροπής. Βάθη κλίνης μέχρι 1,8m έχουν χρησιμοποιηθεί. Ωστόσο, λόγω του ότι το μεγαλύτερο ποσοστό απομάκρυνσης λαμβάνει χώρα στο πρώτο 20% της κλίνης δεν συνίσταται η χρήση βαθύτερων κλινών. 2. Μεταφορά & Κατανομή Αέρα Μία σημαντική παράμετρος σχεδιασμού ενός βιόφιλτρου είναι η μέθοδος κατά την οποία το προς επεξεργασία αέριο θα εισαχθεί στο φίλτρο. Τα πιο συνήθη συστήματα κατανομής αερίου είναι:
(1)
διάτρητοι
αγωγοί
(φιλτροσωλήνες),
(2)
προκατασκευασμένα
συστήματα
αποχετεύσεων, και (3) συλλέκτες. Οι διάτρητοι αγωγοί συνήθως τοποθετούνται εντός στρώματος χαλικιού κάτω από το κομπόστ.
Figure 3-13 Σχέδια ανοικτών βιοφίλτρων: (a) ανοικτή κλινη και (b) τύπου τάφρος
22
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
3. Έλεγχος Υγρασίας. Ίσως η σημαντικότερη παράμετρος στην επιτυχημένη λειτουργία ενός βιόφιλτρου είναι η διατήρηση επιθυμητής υγρασίας εντός της κλίνης. Εάν το ποσοστό υγρασίας είναι πολύ χαμηλό η βιολογική δράση θα μειωθεί. Εάν το ποσοστό υγρασίας είναι πολύ υψηλό, η ροή του αέρα θα περιοριστεί και αναερόβιες συνθήκες είναι δυνατόν να αναπτυχθούν εντός της κλίνης. Επίσης τα βιόφιλτρα τείνουν να ξηραίνονται εάν δεν προστίθεται υγρασία. Το ιδανικό ποσοστό υγρασίας είναι μεταξύ 50 και 65% και ορίζεται ως εξής: Ποσοστό Υγρασίας, % =((Μάζα νερού)/(μάζα νερού+ μάζα ξηρού υλικού πλήρωσης))x100 Η υγρασία μπορεί να καλυφθεί μέσω προσθήκης νερού στην κορυφή της κλίνης (συνήθως μέσω ψεκασμού) ή μέσω ύγρανσης του εισερχόμενου αερίου σε ένα θάλαμο ύγρανσης. 4. Έλεγχος Θερμοκρασίας. Το θερμοκρασιακό εύρος λειτουργίας των βιόφιλτρων είναι μεταξύ 15 και 35°C. Σε πολύ ψυχρά κλίματα, τα βιόφιλτρα πρέπει να είναι απομονωμένα και το εισερχόμενο αέριο πρέπει να θερμαίνεται. Όπου το εισερχόμενο αέριο είναι θερμότερο, ενδέχεται να πρέπει να ψυχθεί πριν εισαχθεί στο βιόφιλτρο. Η λειτουργία σε υψηλότερες θερμοκρασίες (45 έως 60°C) είναι συνήθως δυνατή, αρκεί η θερμοκρασία να παραμένει σχετικά σταθερή.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Πως μπορούν να μετρηθούν οι οσμές? 2) Ποιες ομάδες οσμών μπορείς να θυμηθείς? 3) Όταν διερευνούμε ένα παράπονο οσμών, γιατί είναι αδύνατον να ανιχνεύσουμε την μυρωδιά που ενοχλεί αυτό το άτομο ? 4) Πως το οξυγόνο περιορίζει την οσμή? 5) Ποιοι περιορισμοί ισχύουν στην χρήση μεταλλικών ιόντων στην κατακρήμνιση του σουλφιδίου ? 6) Πως η ρύθμιση του pH μπορεί να καταστείλει την μυρωδιά του Η2S? 7) Ποιο στερεό χρησιμοποιείται σε μία διεργασία προσρόφησης και εξουδετερώνει τις δυσάρεστες οσμές από τον αέρα;
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1) Οι Οσμές μπορεί να μετρηθούν με τη χρήση ενός οσμόμετρου, ενός πάνελ οσμών (ομάδα ανθρώπων) , ή ενδεχομένως με αναλυτικό έλεγχο. 2) Συνήθως αμμωνία σάπιο λάχανο σάπια σάρκα κοπράνων σκόρδο Φαρμακευτικά σάπιο αυγό Κουνάβι
oi
οσμές
μπορούν
να
ταξινομηθούν
στις
ακόλουθες
ομάδες:
3)Γιατί η μύτη σας μπορεί να μην είναι τόσο ευαίσθητη όπως η μύτη του προσώπου που
23
NIREAS
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΜΩΝ
διαμαρτύρεται . Επίσης η μύτη σας μπορεί να είναι εξοικειωμένη με τη μυρωδιά και μπορεί να μην είναι πλέον σε θέση να ανιχνεύσει τη δυσάρεστη μυρωδιά. 4) Το οξυγόνο χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των οσμών στον αερισμό των λυμάτων και προσπαθεί να το κρατήσει σε αερόβια φάση. Επίσης, ο εξαερισμός μπορεί να αφαιρέσει τις μυρωδιές από λύματα. Υψηλής καθαρότητας οξυγόνο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να διατηρήσει αερόβιες συνθήκες. 5) Ένας περιορισμός της χρήσης μεταλλικών ιόντων σε ίζημα που έχει σουλφίδιο είναι η τοξική επίδραση του ιζημάτων στις βιολογικές διεργασίες, όπως η χώνευση της ιλύος. 6) Οι οσμές μπορούν να ελέγχονται με την αύξηση του ρΗ. Σε επίπεδα pH πάνω από 9,0, η βιολογική ιλύς και η ανάπτυξη της αναστέλλονται. Επίσης, κάθε προϊόν σουλφιδίου θα είναι υπό τη μορφή του ιόντων HS- ή S2-, και όχι ως αέριο H2S, το οποίο σχηματίζεται και απελευθερώνεται σε χαμηλές τιμές ρΗ. 7) Ο Ενεργός άνθρακας είναι ένα στερεό που χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση των οσμών από τον αέρα με τη διαδικασία της προσρόφησης.
24
Τοσχ έ δ ι οαυ τ όχ ρηµα τ οδο τ ήθηκ εµετ η ν υ ποστ ήρι ξ ητ ηςΕυ ρωπαϊ κ ήςΕπι τ ροπής .Η παρού σααν ακ οί ν ωσηδε σµε ύ ε ι µό ν οτ ο ν συ ν τ άκ τ ητ ηςκ αι ηΕπι τ ροπήδε νε υ θύ ν ε τ αι γι α τ υ χ ό νχ ρήσητ ωνπλ ηροφορι ώνπουπε ρι έ χ ο ν τ αι σε αυ τ ή ν .