Τουριστική Αγορά #287

ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΩΡΑ!

γράφονται αυτές

γραμμές, η ελπίδα για ένταξη μερικών νησιών μας στην πράσινη λίστα σε σχέση με τα ταξίδια των Βρετανών μεταφέρεται προς τα τέλη Ιουνίου. Τότε θα κριθεί αν θα προγραμματιστούν πτήσεις από τις 28 Ιουνίου και, φυσικά, αν θα τρέξουν τουριστικά προγράμματα από τους tour operators. Η αρχή του καλοκαιριού βρίσκει τη συντριπτική πλειοψηφία των ξενοδοχείων να κρατούν στάση αναμονής, παραμένοντας κλειστά και μεταφέροντας την ελπίδα για το άνοιγμά τους προς το τέλος του μήνα και την προσδοκία για ικανοποιητικές πληρότητες από τα μέσα Ιουλίου και μετά. Ένα «μετά» που ευελπιστούν να κρατήσει περισσότερο από ό,τι συνήθως, για να μπορέσει να καλύψει μέρος της ζημιάς. Το παράδειγμα του «ανοίγματος» και «κλεισίματος», μετά από λίγες μέρες, προορισμών, αγορών, αεροπορικών συνδέσεων και διάθεσης προγραμμάτων μεγάλων tour operators έχει γίνει πλέον καθημερινότητα. Μέσα σε αυτό το κλίμα «αδιανόητης» μεταβλητότητας, αυτό που παραμένει σταθερό είναι η διάθεση για ταξίδια και το ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Αν και η βρετανική αγορά, η δεύτερη σημαντικότερη για τη χώρα μας μετά τη γερμανική, δεν έχει θετικά νέα να συνεισφέρει, προς το παρόν, τα 520 αεροπλάνα από ευρωπαϊκές –και όχι μόνο– πόλεις πέταξαν προς τα διεθνή αεροδρόμια του Νοτίου Αιγαίου το τελευταίο 15ημερο του Μαΐου, δημιουργώντας μια σταδιακά αυξανόμενη ροή τουριστών προς Ρόδο, Κω, Μύκονο, Σαντορίνη. Η αύξηση της διεθνού ς κίνησης στο αεροδρόμιο της Αθήνας αλλά και οι προοπτικές από άλλες αγορές εντός και εκτός Ευρώπης συντηρούν το πολυπόθητο «φως στο τούνελ», ακόμα και αν αυτό τρεμοπαίζει. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, ο οδικός τουρισμός στα βόρεια σύνορά μας και άλλες μικρότερες αγορές, όπως η Σαουδική Αραβία (μάζευε και ας είναι και ρόγες, που λέει και η παροιμία), προσφέρουν βάση στήριξης στις ελπίδες ανάκαμψης του τουριστικού ρεύματος. Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, προσθέτει το «λαδάκι» της στο καντήλι των τουριστικών επιχειρήσεων με μία ένεση 420 εκατομμύριων ευρώ για κεφάλαιο κίνησης. Έχοντας την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μοιράσει περίπου άλλα τόσα (σύνολο 800 εκατ.), όταν και όπου κρίνει. Από αυτό το «πακέτο» μένει έξω, αδίκως ίσως, ένας μεγάλος αριθμός οικογενειακών επιχειρήσεων που δεν απασχολούν εργαζομένους (καταλύματα συνήθως μέχρι 15 δωματίων).  Η αξιολόγηση της ορθότητας και αποτελεσματικότητας των κριτηρίων επιλογής απαιτεί μια πολυπαραγοντική ανάλυση που δεν μπορεί να γίνει ούτε εύκολα, ούτε σε λίγες γραμμές. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: ότι η όποια βοήθεια δεν πρέπει να κατανεμηθεί οριζόντια και άκριτα προς όλους. Σε αυτή την κρίση ούτε όλοι έχουν υποστεί την ίδια βλάβη, ούτε η συνεισφορά τους στις θέσεις εργασίας είναι η ίδια, ούτε η προσπάθεια (βλέπε επένδυση) και το ρίσκο που αναλαμβάνουν είναι το ίδιο. Η κυβέρνηση οφείλει, να κατανείμει τους –εκ των πραγμάτων– περιορισμένους πόρους, στο πλαίσιο ενός καλά μελετημένου σχεδίου δράσης, στο οποίο η διατήρηση της απασχόλησης, η κοινωνική ευαισθησία, η συνεισφορά στην ανάκαμψη του τουρισμού αλλά και το βάρος των αρνητικών εξελίξεων (που διαφέρουν ανά περιοχή, είδος καταλυμάτων κ.λπ.) οφείλουν να παίζουν πρωτεύοντα ρόλο. Αυτό που μένει να κριθεί είναι η αποτελεσματικότητα των αποφάσεων. Σπύρος Ζούγρης

μια σειρά από επιμέρους στοιχεία, και σκιαγραφούν το σημείο από όπου ξεκινάει η προσπάθεια επανάκαμψης.

Αφορά ξενοδοχεία, καταλύματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια, camping, πρακτορεία και τουριστικά λεωφορεία. O πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στη σύσκεψη που είχε με τους εκπροσώπους τουριστικών επιχειρήσεων, ανακοίνωσε πρόγραμμα στήριξης του τουρισμού, ύψους έως 420 εκατομμύριων ευρώ για κεφάλαιο κίνησης. Η επιδότηση θα είναι έως 400.000 ευρώ ανά ΑΦΜ και θα απευθύνεται σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων του τουρισμού: ξενοδοχεία, καταλύματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια και camping, αλλά και σε πρακτορεία και σε τουριστικά λεωφορεία. Στόχος η στήριξη του κλάδου κατά τους πρώτους μήνες επανεκκίνησης της λειτουργίας τους. Η ενίσχυση θα ανέρχεται στο 5% επί του τζίρου στα καταλύματα και στο 2,5% στις υπόλοιπες επιχειρήσεις, με μέγιστο ποσό ανά ΑΦΜ τα 400.000 ευρώ. Το

ποσό θα είναι αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο και θα αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις τουρισμού, ενώ περιλαμβάνονται και οι επιχειρήσεις franchise υπό προϋπόθεσεις (ορισμένων κριτηρίων του ΕΣΠΑ). Η υποβολή των αιτήσεων θα γίνεται στην ιστοσελίδα www.ependyseis.gr, η αξιολόγηση θα είναι άμεση και η καταβολή της επιχορήγησης θα πραγματοποιείται αμέσως μετά την ένταξη και την

έγκριση της αίτησης. Ανάμεσα στους όρους ένταξης είναι να υπάρχει μείωση τζίρου της τάξης του 30% και, φυσικά, οι επιχειρήσεις να απασχολούν, τουλάχιστον, έναν εργαζόμενο. Επιχειρήσεις οι οποίες συστάθηκαν το 2020 –όπως και στην εστίαση– θα εντάσσονται στο πρόγραμμα. Θετικά σχολίασαν το γεγονός εκπρόσωποι φορέων του κλάδου. Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Ρέτσος, ανέφερε: «Προφανώς και στην πο -

ρεία αυτή υπήρχαν και φωνές για κάτι περισσότερο. Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι ο τουρισμός στηρίχθηκε, ο τουρισμός εξακολουθεί να στηρίζεται και είμαι σίγουρος –και πάνω σε αυτό το έχουμε συζητήσει επανειλημμένως και με τους υπουργούς– ότι θα παρακολουθούμε πώς πηγαίνει το πράγμα στο μέλλον». Ο εκπρόσωπος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας και πρόεδρος της ΠΟΞ Γρηγόρης Τάσιος, από την πλευρά του, σημείωσε: «Είναι ένα πολύ σημαντικό μέτρο σήμερα. Αυτό είναι το (κεφάλαιο) κίνησης που πραγματικά ανοίγει ουσιαστικά τα ξενοδοχεία, τα οποία έως το τέλος του Ιουνίου –σύμφωνα με την εκτίμησή μας με τους συναδέλφους– θα ανοίξουν όλα, και τα 10.000 που είναι αδειοδοτημένα. Ήταν, επομένως, πάρα πολύ σημαντικό: πέρσι άνοιξαν περίπου 5.500 και τέτοια περίοδο ήμασταν κλειστά. Άρα έχουν γίνει πολύ θετικά βήματα».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ελληνικό πρόγραμμα ύψους 800 εκατ. ευρώ για τη στήριξη επιχειρήσεων που πλήττονται από τον κορωνοϊο και δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού. Η εκτελεστική αντιπρόεδρος, Margrethe Verstager, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, σημείωσε ότι αυτό το ποσό θα διευκολύνει την πρόσβαση σε ρευστότητα για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού: «Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν πληγεί σοβαρά από την πανδημία. Το συγκεκριμένο καθεστώς θα συμβάλει στη συνέχιση της οικονομικής δραστη-

ριότητάς τους σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς». «Θα εξακολουθήσουμε να

συνεργαζόμαστε στενά με τα κράτη-μέλη, με σκοπό την εξεύρεση εφικτών λύσεων, για να μετριαστούν οι οικονομικές

επιπτώσεις της έξαρσης του

κορωνοϊού, σύμφωνα με τους

κανόνες της ΕΕ» συμπλήρωσε η κ. Verstager. Το καθεστώς συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και θα αφορά επιχειρήσεις κάθε μεγέθους που παρουσίασαν μείωση του κύκλου εργασιών άνω του

30% κατά το 2020, σε σύγκριση με το 2019. Η ενίσχυση θα λάβει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, με ανώτατο ποσό ανά επιχορήγηση που αντιστοιχεί σε ποσοστό έως και 5% του ετήσιου κύκλου εργασιών του δικαιούχου ή σε 400.000 ευρώ ανά επιχείρηση, ανάλογα με το ποιο ποσό είναι χαμηλότερο. Σκοπός του καθεστώτος είναι να παρέχει στους δικαιούχους το κεφάλαιο που χρειάζονται για την απόκτηση πρώτων υλών απαραίτητων για τις δραστηριότητές τους. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το καθεστώς που κοινοποίησε η Ελλάδα πληροί τις προϋποθέσεις

4ημερη εργασία για την τόνωση του τουρισμού προτείνει το WTTC

Τη διεύρυνση του Σαββατοκύριακου ζητεί το Παγκόσμιο Συμβούλιο

Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC), με στόχο την πραγματοποίηση περισσότερων ταξιδιών εσωτερικού και εξωτερικού. Αυτό θα συνέβαλλε στην ανάκαμψη όλων των οικονομικών κλάδων, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού, κάτι που θα είχε θετικό αντίκρισμα στην ευρύτερη οικονομία. Όσον αφορά τον τουριστικό κλάδο, η τετραήμερη εργασία μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη από πολλές και

διαφορετικές επιχειρήσεις

ως εξής, σύμφωνα με το

WTTC:

• Ίδιες ώρες την εβδομάδα με πριν, όμως συγκεντρωμένες σε 4 ημέρες και όχι σε 5. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι θα εργάζονται περισσότερες ώρες την ημέρα.

• Ίδιες ώρε ς ημερησίως με πριν, όμως 4 αντί για 5 ημερών. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι θα εργάζονται 20% λιγότερες ώρες και οι επιχειρήσεις θα απολαμβάνουν αυξημένη παραγωγικότητα. • Συν δυασμός των δύο πιο πάνω προτάσεων.

Σύμφωνα με έρευνα του WTTC, ακόμα και η μέτρια επανεκκίνηση των ταξιδιών θα έχει σημαντικά οφέλη, δημιουργώντας πολύτιμο ΑΕΠ και θέσεις εργασίας για όλες τις οικονομίες που έχουν χτυπηθεί από την πανδημία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε οργανισμούς όπου έχει εφαρμοστεί μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα, το 64% των ηγετών παρατήρησε αύξηση της παραγωγικότητας του προσωπικού και της ποιότητας εργασίας.

Το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) ανέθεσε στο Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) την εκπόνηση μελέτης σχετικά με την ενεργειακή συμπεριφορά των ξενοδοχείων, προκειμένου να σχεδιαστούν τα πακέτα ενίσχυσης της επόμενης μέρας. Στα αποτελέσματα σημειώνεται η ισχυρή πρόθεση των ξενοδόχων να μειώσουν το

ενεργειακό αποτύπωμα των ξενοδοχείων και να προχωρήσουν σε «πράσινες» επενδύ -

σεις, αν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες χρηματοδότησης.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με την έρευνα: •34% των ξενοδοχείων ενδιαφέρεται να επενδύσει σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, •68% των ξενοδοχείων πραγματοποιεί δράσεις ανακύκλωσης, •69% του ξενοδοχειακού δυναμικού ενδιαφέρεται να αποκτήσει πιστοποίηση σχετικά με το περιβάλλον, την ενέργεια και την αειφορία.

(ΣΕΑΟΠ) δημιούργησαν και παρουσιάζουν την καμπάνια «#EimasteEtoimoi, Κρατήστε μας Θέση!», την οποία στηρίζουν η Πανελλή-

νια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ), η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), το σωματείο BARECA, ο θεσμός του Athens Bar Show, καθώς και η πρωτοβουλία FiloxeniaMoU του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ). Η καμπάνια αποτελεί προέκταση της ευρωπαϊκής εκστρατείας επικοινωνίας «#WeStandReady, Count us in!» του spiritsEurope.

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Νομοσχέδιο για τα σκάφη αναψυχής Άνοιξε το Porto Carras με ανακαινισμένους χώρους Η Χenia 2021 (27-29 Nοεμβρίου, Metropolitan Expo) θα αποτελέσει την κορυφαία εμπορική συνάντηση για τους ανθρώπους του κλάδου και θα αναδείξει τους

δεύτερο μισό του 2022, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για τους ξενοδόχους να εστιάσουν στην ανασυγκρότηση και αναβάθμιση των επιχειρήσεών τους, αλλά και στην είσοδό τους σε μία νέα εποχή. Με ένα εύρος συμμετοχών που θα εκπροσωπήσουν όλους τους στρατηγικής σημασίας κλάδους οι οποίοι απευθύνονται στο ελληνικό ξενοδοχείο, η Xenia 2021 θα επανέλθει δυναμικά σε ένα, πλέον, περισσότερο ασφαλές και σταθερό περιβάλλον και

θα συνεισφέρει καταλυτικά στην ανάδειξη της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος της χώρας. Τη στήριξη των επιχειρημα -

τιών του τουρισμού στη διεξαγωγή της Χenia 2021επιβεβαιώνει μεγάλη online έρευνα, που πραγματοποίησε η διοργανώτρια εταιρεία.

Το Porto Carras Grand Resort άνοιξε τις πόρτες του, κατόπιν της πρόσφατης ανακαίνισης των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων του υπό τη νέα διοίκηση. Περιλαμβάνει το πέντε αστέρων Meliton (324 ευρύχωρα δωμάτια και 155 πολυτελείς σουίτες με θέα στον Τορωναίο κόλπο, τη μαρίνα και το γήπεδο γκολφ), τη Villa Kalyva Mare, τα τέσσερα ανακαινισμένα εστιατόρια και τα δια-

καταρτισμένο προσωπικό.

ξύ των διαφόρων κατηγοριών πλοίων αναψυχής.

τον εκσυγχρονισμό

ποίησης και επιτάχυνσης των διαδικασιών στον χώρο του yachting» δήλωσε ο κ. Γ. Πλακιωτάκης.

Με 75 χιλιόμετρα σιδηροδρόμων, 56 σταθμούς και 87 τρένα, το Dubai Metro είναι το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δίκτυο, χωρίς παρουσία οδηγών στους συρμούς, στον κόσμο. Για να εξασφαλιστεί ο κλιματισμός, η παροχή νερού και η απόρριψη λυμάτων σε κάθε έναν από τους 56 σταθμούς, η Wilo παρείχε πιεστικά συγκροτήματα, μονάδες πίεσης, καθώς και νερό ψύξης και υποβρύχιες αντλίες: «Στις υποχρεώσεις μας δεν ήταν μόνο να επιλέξουμε και να παραδώσουμε τα κατάλληλα προ-

ϊόντα για τις εφαρμογές, αλλά και να βοηθήσουμε στην εγκατάσταση και την ενεργοποίηση

Finesse από την Kallas Incorporation

στη διεθνή αγορά, η Kallas

DNA Sequence ανακοίνωσε τη συνεργασία της με τον Διεθνή Οργανισμό Επιθεώρησης και Πιστοποίησης Swiss Approval Technische Bewertung, που έχει ως αντικείμενο την επιτήρηση και πιστοποίηση της διαδικασίας ελέγχου βιοασφάλειας, την οποία η DNA Sequence εφαρμόζει στον τομέα των υπηρεσιών, και ειδικότερα για τις υποδομές,

τον τουρισμό, τη φιλοξενία και την εστίαση.

Η Swiss Approval θα εκδίδει τις Βεβαιώσεις Συμμόρφωσης και τα Πιστοποιητικά Βιοασφάλειας Υποδομών σε χώρους, κυρίως, υγειονομικού ενδιαφέροντος και υψηλής επικινδυνότητας, σε συνέχεια των ελέγχων που θα υλοποιεί το εξειδικευμένο προσωπικό της DNA Sequence, σύμφωνα με τις διαδικασίες «Επιθεώρησης Τρίτου Μέρους» της Swiss Approval.

είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες. Θα το βρείτε σε πρακτικό δοχείο 15L από την Kallas Inc. AE. Με νέα εταιρική ταυτότητα και πλέον των 50 ετών παρουσία στην ελληνική, αλλά και

Ιncorporation εστιάζει στην παροχή υψηλής ποιότητας προϊόντων και εξατομικευμένων υπηρεσιών. Ο CEO της Kallas Inc. Γιάννης Καλλάς δήλωσε σχετικά: «Επενδύουμε συστηματικά στην ποιότητα και την καινοτομία με στόχο να καθοδηγήσουμε τις εξελίξεις στον χώρο των τροφίμων, προσφέροντας καθημερινά αξία μέσα από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας, ανταποκρινόμενοι πλήρως στις ανάγκες των επαγγελματιών του τουριστικού

της λειτουργίας για μια περίοδο ενός έτους» λέει ο κ. Yasser Nagi, διευθυντής

του ομίλου MENA και διευθύνων σύμβουλος ΗΑΕ και Αιγύπτου. «Πέρα από αυτό έπρεπε να αντικαταστήσουμε τα παλιά συστήματα, χωρίς να διακόψουμε την καθημερινή λειτουργία του μετρό (Metro Dubai). Για εμάς, το να είμαστε πάροχος λύσεων σημαίνει ότι μπορούμε να κάνουμε τη ζωή του πελάτη μας πολύ πιο εύκολη. Μια ιδιαίτερη πρόκληση που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε εδώ ήταν να αποφύγουμε τις εμφράξεις των συστημάτων ανύψωσης λυμάτων λόγω του μεγάλου ημερήσιου

κλάδου και διασφαλίζοντας την ηγετική μας θέση ως ένας αξιόπιστος συνεργάτης» Η Kallas Inc. επικεντρώνεται στους κλάδους των τυροκομικών, γαλακτοκομικών, κατεψυγμένων κρεάτων και αλιευμάτων, των προϊόντων κακάου και σοκολάτας, των φυτικών ελαίων, φυτικών λιπαρών, φυτικών κρεμών, μαργαρινών, κατεψυγμένων λαχανικών, κονσερβοειδών, προϊόντων αυγού, προϊόντων σίτου/αραβοσίτου, πρώτων και βοηθητικών υλών και των

πρόσθετων τροφίμων και βιολογικών προϊόντων. Διαθέτει πανελλαδική κάλυψη με ιδιόκτητο στόλο, ενώ υπόσχεται άμεση εξυπηρέτηση των παραγγελιών.

A πό την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ), εθνικό χειριστή του διεθνούς προγράμματος Γαλάζια Σημαία στη χώρα μας, ανακοινώθηκαν οι βραβεύσεις για ακτές, μαρίνες και τουριστικά σκάφη. Με 545 βραβευμένες ακτές, 16 μαρίνες και 6 τουριστικά σκάφη, η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση παγκοσμίως ανάμεσα σε 49 χώρες, με πρώτη την Ισπανία και την Τουρκία να ακολουθεί στην τρίτη θέση. Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος, στο σύνολο των 49 χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, η Ελλάδα κατείχε το 13,5% των συνολικών βραβευμένων ακτών. Πρώτη στην Ελλάδα αναδείχθηκε και πάλι φέτος η Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής, με 96 σημαίες. Η διεθνής επιτροπή βράβευσε αυτή τη χρονιά 4.040 ακτές, 707 μαρίνες και 78 τουριστικά σκάφη σε όλο τον κόσμο.

Οι Γαλάζιες Σημαίες που θα κυματίσουν και φέτος στις ελληνικές ακτές επιβραβεύουν την εξαιρετική ποιότητα υδάτων και το υψηλό επίπεδο προσφερόμενων υπηρεσιών στους λουομένους, ενώ διασφαλίζουν, με τα κριτήρια καθαριότητας και υγιεινής, την προστασία της δημόσιας υγείας. Τα μεγάλα ταξιδιωτικά γραφεία του εξωτερικού δίνουν ιδιαίτερη σημασία στη Γαλάζια Σημαία όταν επιλέγουν τους προορισμούς που προτείνουν στους πε-

τους, ως εγγύηση των υψηλής ποιότητας υπηρεσιών που προσφέρονται στην ακτή, αλλά και της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Κάτι τέτοιο είναι γνωστό και το αξιολογούν όλοι οι διαχειριστές ακτών, δήμοι, ξενοδοχεία και camping, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα εθελοντικά. Αυτά που μένουν να δούμε είναι το πώς και το πόσο θα αξιοποιήσουν τη

φετινή διεθνούς εμβέλειας επιτυχία από πλευράς επικοινωνίας οι ενδιαφερόμενοι φορείς, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε τοπικό. Ένα στοιχείο το οποίο αξίζει να σημειωθεί είναι ότι η περίοδος όπου ανακοινώνονται τα αποτελέσματα κάθε χρονιά είναι αρκετά κοντά (αν όχι μέσα, σε άλλες, καλύτερες εποχές) στην έναρξη της τουριστικής σεζόν, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι δυνατότητες επικοινωνιακής αξιοποίησης. Το ΥΠΕΝ, διά της Γενικής Γραμματείας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, υποστηρίζει ενεργά το πρόγραμμα Γαλάζια Σημαία, αναγνωρίζοντας τη συμβολή του στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών σε ακτές και μαρίνες και την προώθηση της περιβαλλοντικής εικόνας της χώρας μας. Επίσης το ΥΠΕΝ, μέσω της Γενικής Γραμματείας Φυσικού

του προγράμματος. Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης υπέγραψε τον Οκτώβριο του 2013 πρωτόκολλο συνεργασίας με το Υπουργείο Τουρισμού, επισφραγίζοντας και τυπικά τους κοινούς στόχους για τη βελτίωση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος. Η εφαρμογή των κριτηρίων των δύο διεθνών προγραμμάτων αειφορικής διαχείρισης και ευαισθητοποίησης της ΕΕΠΦ που σχετίζονται άμεσα με τον τουρισμό (η Γαλάζια Σημαία και το Green Key για τα τουριστικά καταλύματα) διασφαλίζει την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών, με βιώσιμες πρακτικές και απόλυτο σεβασμό προς το περιβάλλον. Το Υπουργείο Τουρισμού εκπροσωπείται στην ΕΕΚ, συμμετέχοντας ενεργά στην αξιολόγηση των αιτήσεων συμμετοχής στο πρόγραμμα Γαλάζια Σημαία. Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) υποστηρίζει το πρόγραμμα και προτρέπει τους ΟΤΑ να τηρήσουν την εφαρμογή των κριτηρίων του. Εκπροσωπείται επίσης στην ΕΕΚ. Η εφαρμογή του προγράμματος για τα τουριστικά σκάφη στη χώρα μας ξεκίνησε το 2017. Από την ΕΕΠΦ τονίζεται η ιδιαίτερη σημασία του φετινού αριθμού ρεκόρ των Γαλάζιων Σημαιών για την Ελλάδα, αφού συμπίπτει και με τις εκδηλώσεις για τα 70 χρόνια από την ίδρυση της ΕΕΠΦ, της παλαιότερης μη κυβερνητικής οργάνωσης για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στη χώρα μας.

Κριτήρια του Προγράμματος Α. Καθαριότητα θάλασσας και ακτής • «Εξαιρετική» ποιότητα των υδάτων κολύμβησης που επιβεβαιώνεται με δειγματοληπτικούς ελέγχους, όπως ορίζεται από την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία.

• Μη απόρριψη στην περιοχή βιομηχανικών και αστικών λυμάτων χωρίς κατάλληλη επεξεργασία και καθαρισμό.

• Επαρκείς κάδοι απορριμμάτων, που να αδειάζουν ανά τακτά διαστήματα, καθώς και ειδικοί κάδοι ανακύκλωσης.

• Συχνός, τακτικός, καθαρισμός της ακτής από σκουπίδια, αποτσίγαρα κ.λπ. Β. Οργάνωση ακτής

• Συνεχής πληροφόρηση του κοινού για την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης με την ανάρτηση των επίσημων αποτελεσμάτων των μικροβιολογικών αναλύσεων στον υποχρεωτικό πίνακα ανακοινώσεων της κάθε ακτής.

• Σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση τυχόν θαλάσσιας ρύπανσης εξ ατυχήματος, με άμεση ενημέρωση του κοινού.

• Απαγόρευση της κίνησης οχημάτων και μοτοποδηλάτων στην ακτή.

• Απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης.

• Επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, με ελεγχόμενο σύστημα αποχέτευσης. Γ. Ασφάλεια επισκεπτών

• Παρουσία εκπαιδευμένων, πτυχιούχων ναυαγοσωστών σε υπηρεσία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Υπουργείου

Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και τη σχετική νομοθεσία, ή άμεση πρόσβαση σε τηλέφωνο για περίπτωση ανάγκης, σωστικά εφόδια και πρώτες βοήθειες.

• Προσβασιμότητα και παροχή υπηρεσιών για άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ).

Δ. Προστασία της φύσης και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση

• Έντυπες πληροφορίες και οδηγίες συμπεριφοράς για την ακτή, καθώς και για περιοχές με ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον, χλωρίδας και πανίδας, στον παράκτιο χώρο.

• Οργάνωση δραστηριοτήτων από τον διαχειριστή της ακτής, οι οποίες να επιβεβαιώνουν και να υλοποιούν το ενδιαφέρον του για το φυσικό περιβάλλον της ακτής και την ανάγκη προστασίας του.

• Υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους επισκέπτες της ακτής.

ενώ παράλληλα

τος» θέτοντας το ερώτημα: «Τι πραγματικά ζητάει η ψυχή σας;» και, στη συνέχεια, στην προβολή της πρότασης – ιδανικής απάντησης, που είναι η Ελλάδα, με τα επιμέρους χαρακτηριστικά στοιχεία του τουριστικού της προϊόντος.

Η καμπάνια «All you want is Greece»

τουρισμό, τη γαστρονομία, την ευεξία και τον τουρισμό πολυτελείας, τις υπαίθριες δραστηριότητες και τον πολιτιστικό τουρισμό. Ο γ.γ. του ΕΟΤ Δ. Φραγκάκης ανέφερε, κατά τη διάρκεια παρουσίασης της καμπάνιας που πραγματοποιήθηκε στις 13 Μαΐου, ότι σύντομα θα ανακοινωθούν και άλλες πρωτοβουλίες, από τον μηχανοκίνητο αθλητισμό μέχρι τα κινούμενα σχέδια, καθώς και ότι το νέο portal του ελληνικού τουρισμού, visitgreece.gr, βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία και θα παρουσιαστεί επίσημα τις επόμενες ημέρες. Το διαφημιστικό πρόγραμμα αυτό στηρίζεται στη στρατηγική προώθησης ενός «νέου αφηγήματος για τον ελληνικό τουρισμό» το οποίο ξεφεύγει από το μοντέλο «ήλιος–θάλασσα» και ενσωματώνει τους παράγοντες άνθρωπος, αξίες και εμπειρίες.

«Sunshine Discount» Η νέα πρωτότυπη δυναμική καμπάνια ΕΟΤ & Aegean Για 4η συνεχόμενη χρονιά ο ΕΟΤ και η Aegean ενώνουν τις δυνάμεις τους για την τουριστική προβολή της χώρας στο εξωτερικό, παρουσιάζοντας τη νέα διαφημιστική καμπάνια «Sunshine Discount», σε κοινή διαδικτυακή συνέντευξη τύπου. H νέα δυναμική καμπάνια «Sunshine Discount», η οποία υλοποιήθηκε μέσα από στρατηγική συνεργασία του ΕΟΤ και της Aegean, απευθύνεται σε 10 ευρωπαϊκές χώρες, στοχεύει στα χαρακτηριστικά της ζήτησης που θα κυριαρχήσουν το 2021, δηλαδή τις last-

minute κρατήσεις, και σκοπό έχει να πείσει τους αναποφάσιστους Ευρωπαίους που θέλουν να ταξιδέψουν να επισκεφθούν την Ελλάδα για να απολαύσουν τον ζεστό καιρό και τις διαφορετικές εμπειρίες που προσφέρει, καλύπτοντας όλα τα γούστα. Η καμπάνια παρουσιάστηκε από τον γ.γ. του ΕΟΤ Δημήτρη Φραγκάκη και τη διευθύντρια εταιρικών υποθέσεων της Aegean, Mαρίνα Σπυριδάκη. Η καμπάνια τρέχει ήδη δύο εβδομάδες με ενθαρρυντικά πρώτα αποτελέσματα σε επίπεδο κρατήσεων (ιδίως από τη Γερμανία και τη Γαλλία) και θα συνεχιστεί για εννέα μήνες, προωθώντας το ελληνικό καλοκαίρι αλλά και, αργότερα, τα φθινοπωρινά ταξίδια στην Ελλάδα και το city break.

Περιλαμβάνει βίντεο και δυναμικά μπάνερ.

Σε αυτά συγκρίνονται σε πραγματικό χρόνο η θερμοκρασία στη χώρα του υποψήφιου επισκέπτη με τη θερμοκρασία στη χώρα μας. Από τη σύγκριση αυτή θα προκύπτει έκπτωση στο αεροπορικό εισιτήριο μέσω της Aegean. Οι ταξιδιώτες παραπέμπονται στην ιστοσελίδα

της Aegean, όπου κερδίζουν εκπτώσεις στα εισιτήριά τους.  Επιπλέον, στο πλαίσιο της καμπάνιας, έξι ξένοι influencer θα ταξιδέψουν στην Ελλάδα «με εγγύηση τον “hot” καιρό των ελληνικών προορισμών», ένα στοιχείο που αποτελεί τη βάση της καμπάνιας. Παρά το ασταθές διεθνές περιβάλλον στον τουρισμό αυτό το καλοκαίρι, ο κ. Φραγκάκης εκτίμησε ότι η καμπάνια θα πάει καλά, καθώς έχει λάβει υπόψη της τις ιδιομορφίες της αγοράς φέτος στα ταξίδια, όπως την άνοδο (εάν όχι κυριαρχία) των απρογραμμάτιστων ταξιδιών της τελευταίας στιγμής, και το γεγονός ότι μπορεί να γίνεται επιλογή προβολής σε συγκεκριμένες χώρες και ομάδες ταξιδιωτών.

Η κ. Σπυριδάκη τόνισε ότι η καμπάνια στοχεύει σε όσους έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για την Ελλάδα και για ανταγωνιστικούς προορισμούς, ώστε να κάνουν κράτηση.

Επίσης, υπογράμμισε ότι, λόγω της δυναμικής φύσης της, μπορεί να προσαρμόζεται και να μετατοπίζεται σε συγκεκριμένες αγορές, ανάλογα με τις εξελίξεις. Απαντά δε συναισθηματικά στον τρόπο με τον οποίο φαίνεται ότι θα αντιδράσει ο ταξιδιώτης αυτή τη χρονιά. Παράλληλα, η Aegean έχει διαμορφώσει το πρόγραμμα πτήσεων, ώστε να διασφαλίζεται η γρήγορη άφιξη των ταξιδιωτών στα νησιά, χωρίς στάσεις, ενώ το Digital Green Certificate και η πρόοδος των εμβολιασμών θα συμβάλουν σε μια ομαλή τουριστική πορεία το 2021, σημείωσε η κ. Σπυριδάκη.

ξεκινάμε τη λειτουργία του τουρισμού στη χώρα μας» ανακοίνωσε στην εκδήλωση παρουσίασης της διαφημιστικής καμπάνιας του ΕΟΤ, ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης. Υψώνουμε τείχος ασφαλείας με πέντε διαφορετικές ζώνες άμυνας, σημείωσε, καταγράφοντας τις σχετικές ενέργειες: } Πρωτόκολλο εισόδου στη χώρα: α. Συμπλήρωση

ε μια συμβολική ημέρα για τον ελληνικό τουρισμό, όπως είπε, με την επαναλειτουργία του κλάδου μετά το πολύμηνο Lockdown, ο κ. Πατούλης εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι είναι εφικτή η ανοδική πορεία των αφίξεων, πιάνοντας το νήμα από τη μεγάλη επιτυχία του 2019, όπου ανακόπηκε απότομα από την πανδημία.

Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα

–χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα– σε συνδυασμό με το εξαιρετικό κλίμα, τον μεσογειακό ήλιο και την ασφάλεια σε όλα τα επίπεδα, καθιστούν τη χώρα ιδανικό προορισμό για τον διεθνή τουρίστα υγείας, επισήμανε ο κ. Πατούλης και πρόσθεσε ότι από πλευράς πολιτείας λαμβάνονται ολοένα και περισσότερα μέτρα, με σκοπό την ενίσχυση του τουρισμού υγείας. Αποκάλυψε, μάλιστα, ότι έχει αρχίσει διάλογος με το ΥΠ.ΕΞ. για την καθιέρωση μιας βίζας υγείας, που θα διευκολύνει την είσοδο του διεθνούς τουρίστα στη χώρα, αλλά και την παραμονή και την πρόσβασή του σε υπηρεσίες υγείας. Ο τουρισμός υγείας είναι ένα ισχυρό χαρτί «Ας μην εθελοτυφλούμε και μη χάνουμε τη στόχευση: Ο τουρισμός υγείας είναι ένα ισχυρό χαρτί στα χέρια μας, αφού μπορεί συνολικά να προσθέσει στο ΑΕΠ της χώρας περίπου 13,6 δισ. ευρώ και να δημιουργήσει 173.000 νέες θέσεις εργασίας σε διάστημα πέντε ετών» τόνισε ο περιφερειάρΡΕΠΟΡΤΑΖ

Πατούλης, στο Delphi Economic Forum ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Στη συνεισφορά του τουρισμού υγείας στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας κατά τη μετά Covid εποχή αναφέρθηκε ο περιφερειάρχης Αττικής και πρόεδρος της ΕΛΙΤΟΥΡ Γιώργος Πατούλης, στο πλαίσιο του κύκλου συζήτησης του Delphi Economic Forum, υπό τον τίτλο «Θεματικός τουρισμός και αναπτυξιακές προοπτικές».

Γ.

χης Αττικής και πρόσθεσε: «Ως πρόεδρος του Ελληνικού Συμβουλίου Τουρισμού Υγείας – ΕΛΙΤΟΥΡ, θεωρώ πως είμαστε πλέον έτοιμοι να δημιουργήσουμε μια προοπτική στον τουρισμό μας». Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Πατούλης τόνισε ότι πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να λάβουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, για να εκμεταλλευτούν στο έπακρο το κέρδος που θα προκύψει για την οικονομία της χώρας: «Ίσως να είναι και η μεγάλη ευκαιρία που θα δώσουμε στα παιδιά μας τα οποία εργάζονται σ το εξωτερικό, ώστε να επιστρέψουν και να απασχοληθούν με επιτυχία στην Ελλάδα μας» επεσήμανε ολοκληρώνοντας την παρέμβασή του. •

Ο κλάδος του Τουρισμού έχει νοσήσει βαριά επί μήνες λόγω της πανδημίας και του παρατεταμένου lockdown. Σήμερα, μετά το «άνοιγμα» της αγοράς, το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πολύπαθος κλάδος, είναι ο τρόπος και οι προϋποθέσεις Βιοασφάλειας στις υποδομές της Φιλοξενίας και της Εστίασης, έτσι ώστε να μην χρειαστεί να ξανακλείσουν. Απαραίτητη προϋπόθεση για να τονωθεί η αυτοπεποίθηση των επιχειρηματιών και να εξαλειφθεί το αίσθημα ανασφάλειας των καταναλωτών, αποτελεί η πιστοποίηση της «Βιοασφάλειας». Οι υπηρεσίες της

DNA SEQUENCE SRL είναι πλήρως προσαρμοσμένες σε θέματα επιτήρησης και πιστοποίησης των διαδικασιών ελέγχου Βιοασφάλειας σε χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος, και η εταιρεία έχει τη δυνατότητα έκδοσης πιστοποιητικού Βιοασφάλειας σε συνεργασία με το Διεθνή Οργανισμό Επιθεώρησης και Πιστοποίησης Swiss Approval Technische Bewertung. Συγκεκριμένα, η Swiss Approval Technische Bewertung μπορεί να εκδίδει τα Πιστοποιητικά «Βιοασφάλειας Υποδομών» σε χώρους υψηλής επικινδυνότητας, σε συνέχεια των ελέγχων που θα υλοποιεί το εξειδικευμένο προσωπικό της DNA SEQUENCE SRL. Με τον έλεγχο της «Βιοασφάλειας» σε χώρους συγκέντρωσης και συνάθροισης, διασφαλίζεται αποτελεσματική επιτήρηση και εκμηδενίζεται ο χρόνος ελέγχου, διάθεσης και απόδοσης ενός χώρου δραστηριοτήτων, για χρήση από το ευρύ κοινό. Η χρήση της τεχνολογίας της DNA SEQUENCE SRL επιτρέπει τον προσδιορισμό και την παρακολούθηση των παθογόνων στο περιβάλλον σε πραγματικό χρόνο, επιτρέποντας στοχευμένα και αποτελεσματικά μέτρα ελέγχου πιθανών λοιμώξεων. Η μέθοδος δειγματοληψίας μπορεί να εφαρμοστεί στον αέρα, σε υγρά και σε επιφάνειες, στα δωμάτια των ξενοδοχείων, σε εσωτερικούς και εξωτερικούς κοινόχρηστους χώρους, στους χώρους προετοιμασίας φαγητού στα πλυντήρια κ.ο.κ. Οι διαδικασίες ελέγχου

των πολιτών. Η τεχνολογία της DNA SEQUENCE SRL αναφορικά με τις μεθοδολογίες δειγματοληψίας ελέγχου και αναλύσεων στα πλαίσια της «Βιοασφάλειας Υποδομών», αποτελεί μία διεθνή καινοτομία, που μπορεί να τοποθετήσει την Ελληνική Τουριστική Αγορά, στην κορυφή της πυραμίδας της Διεθνούς Τουριστικής Βιομηχανίας.

DNA SEQUENCE SRL Η DNA SEQUENCE SRL (www.dna-sequence.eu) είναι μία νέα εταιρεία βιοτεχνολογίας που παρέχει ολοκληρωμένες και εξατομικευμένες λύσεις χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής. Οι τεχνικές αυτές επηρεάζουν κομβικές δραστηριότητες όπως ο Τουρισμός, η Εστίαση, ο Πολιτισμός και άλλες μαζικής φύσεως εμπορικές δραστηριότητες. Η εταιρεία έχει αναλάβει και έχει υλοποιήσει έργα σε ένα μεγάλο εύρος επιχειρηματικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων που αφορούν εφαρμογές από τον έλεγχο Βιοασφάλειας σε μέσα μεταφοράς και τον κατασκευαστικό τομέα, μέχρι τη συντήρηση την αποκατάσταση αρχαιολογικών ευρημάτων, αντικειμένων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Ενδεικτικά έχουν πραγματοποιηθεί: � Μελέτες της ποιότητας και της μικροβιακής σύστασης του εδάφους στο χώρο του παλαιού αεροδρομίου «Ελληνικό», στα πλαίσια της αστικής αναδόμησης που πραγματοποιείται (συνεργασία με την ΙNTRAKAT AETE). � Έλεγχοι της μικροβιακής παρουσίας σε μέσα μαζικής μεταφοράς και σε σταθμούς μετεπιβίβασης στο Κατάρ και στη Θεσσαλονίκη στα πλαίσια του MetaSUB Consortium. � Δειγματοληψίες και έλεγχος μικροβιακής παρουσίας σε δείγμα του Παναγίου Τάφου, σε συνεργασία με την καθηγήτρια του ΕΜΠ κ. Αντωνία Μοροπούλου. � Συμμετοχή στο ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο Archaeogene όπου πραγματοποιεί το μικροβιακό αποτύπωμα του αρχαιολογικού χώρου ανασκαφής Shallalat στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. � Aναλύσεις σε μονάδες παροχής νερού και επιλεγμένους βιολογικούς καθαρισμούς στο Αίγιο και τον Αγ. Νικόλαο Κρήτης για τον έλεγχο της ποιότητας και της ασφάλειας του νερού και των λυμάτων (συνεργασία με την CONSTRAT).

ΞΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Ζακύνθου

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΡΝΙΚΟΣ Γενικός γραμματέας ΣΕΤΕ, Επίτιμος Πρόεδρος ΕΠΕΣΤ, Εκπρόσωπος Τουρισμού στην ελληνική και ευρωπαϊκή ΟΚΕ 45 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Εντεταλμένος σύμβουλος του

πό το «last minute» στο «last second», με σχεδόν μηδενικό Μάιο αλλά και έναν υποτονικό Ιούνιο σε κρατήσεις και διανυκτερεύσεις, με το μεγαλύτερο ποσοστό των ξενοδοχείων να κρατούν στάση αναμονής αναβάλλοντας το άνοιγμά τους και αγορές, πτήσεις, τουριστικά προγράμματα μεγάλων tour operators και προϋποθέσεις να ανοίγουν και να κλείνουν κάθε ενδεχόμενο ασφαλούς πρόβλεψης για τα φετινά αποτελέσματα του ελληνικού τουρισμού, η όποια πρόβλεψη φαντάζει παρακινδυνευμένη, αναζητώντας σταθερά σημεία να στηριχτεί. Από την άλλη πλευρά, φυσικά, υπάρχουν κάποια σχετικά σταθερά σημεία που επιτρέπουν να στηριχθεί μια αισιοδοξία (υπό όρους) για ανάκαμψη, που το ποσοστό της (σε όσους λαμβάνουν το ρίσκο να το προσδιορίσουν) κυμαίνεται από το +50% –σε σχέση με την κίνηση του 2019 (απαιτεί διπλάσιο αριθμό τουριστών από πέρυσι) του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, ο οποίος βέβαια παράλληλα σημειώνει ότι δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον–, μέχρι λιγότερο αισιόδοξες αλλά πάντα με θετικό πρόσημο προβλέψεις, ενώ η επάνοδος στις καλές μέρες του 2019 μετατίθεται για το 2022. Σε κάθε περίπτωση πάντως, την πολύ

ιδιαίτερη αυτή χρονιά, τα αποτελέσματα θα διαφέρουν σημαντικά από προορισμό σε προορισμό, από μορφή τουρισμού σε μορφή τουρισμού, από αγορά σε αγορά και από επιχείρηση σε επιχείρηση. Αξιοσημείωτο επίσης είναι, όπως προκύπτει από τις επαφές μας με την αγορά, η τεράστια σημασία που αποδίδουν οι επιχειρηματίες στην αναζήτηση σταθερών σημείων, πρωτοκόλλων και όρων λειτουργίας, κάτι το οποίο θα τους επιτρέψει να προγραμματίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα ανοίξουν και θα λειτουργήσουν, αλλά και να «πουλήσουν» το προϊόν τους, να το κοστολογήσουν κ.λπ. Τα σχετικά προβλήματα δεν εντοπίστηκαν μόνο σε κάποιες καθυστερήσεις (αν και μάλλον καλά μπορεί να πει κανείς ότι τα πήγαμε γενικά σε αυτό τον τομέα), αλλά και σε θέματα διευκρινίσεων και επαναπροσδιορισμού λεπτομερειών. Οι καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν σε κάποιες

“ Tην πολύ ιδιαίτερη αυτή χρονιά, τα αποτελέσματα θα διαφέρουν σημαντικά από προορισμό σε προορισμό.”

βαλλε στο ομαλότερο άνοιγμα της τουριστικής αγοράς σε ευρωπαϊκό –και όχι μόνο– επίπεδο, στην πράξη δεν έχει την επιτυχία που πολλοί περίμεναν. Το Ευρωπαϊκό Ψηφιακό Πιστοποιητικό Covid είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό «σταθερό σημείο» που έχουμε ανάγκη. Ωστόσο, τα περιθώρια εφαρμογής εθνικών πολιτικών το αποδυναμώνουν στην πράξη. Η καλή εικόνα της χώρας ως επιθυμητού τουριστικού παράδεισου, οι Γαλάζιες Σημαίες, η ισχυρή επιθυμία του κόσμου να κερδίσει τον χαμένο χρόνο των διακοπών του και να επιστρέψει στην κανονικότητα, σε συνδυασμό με την πιθανή αύξηση του διαθέσιμου ποσού για διακοπές (αύξηση καταθέσεων), δημιουργούν ένα θετικό πραγματικό υπόβαθρο για ευνοϊκές εκτιμήσεις. Παράλληλα, τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει από πέρσι μέχρι φέτος σε ό,τι αφορά θέματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπως τα εμβόλια, αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας, αρκεί να επιτύχουμε να βελτιώσουμε τη σχετική εικόνα μας – και σε κάθε περίπτωση να μην τη χαλάσουμε με ένα νέο κύμα κρουσμάτων.

Οι αγορές Τα τελευταία νέα από τις ευρωπαϊκές αγορές δεν είναι σαφή. Το τοπίο για τον ελληνικό τουρισμό δεν έχει ξεκαθαρίσει στις κύριες αγορές (Αγγλία, Γερμανία, Ρωσία, Σκανδιναβία). Οι κρατήσεις για το επόμενο διάστημα, μέχρι σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές, είναι λίγες στα ξενοδοχεία. Η Βρετανία έχει κατατάξει την Ελλάδα στην «πορτοκαλί» κατηγορία προορισμών, που σημαίνει ότι όσοι επιστρέφουν στο Ηνωμένο βασίλειο από την Ελλάδα θα πρέπει να υποβάλλονται σε καραντίνα τουλάχιστον πέντε ημερών. Ωστόσο, είναι πιθανό το Λονδίνο να ανακατατάξει μερικούς ελληνικούς προορισμούς, κυρίως νησιά, στην «πράσινη» κατηγορία, απαλλάσσοντας όσους επιλέξουν να τα επισκεφθούν από την καραντίνα κατά την επιστροφή τους. Προορισμοί όπως η Κρήτη, τα νησιά του Ιονίου, η Κως και η Ρόδος στηρίζονται πολύ στη βρετανική αγορά, άρα κάθε εβδομάδα που χάνεται στοιχίζει πολύ στις τοπικές οικονομίες. Επί του παρόντος, και μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο με την υποχρεωτική καραντίνα, υπάρχουν συνεχείς ακυρώσεις . Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της TUI: Στις 20 Μαΐου, οι πρώτοι 259 Βρετανοί τουρίστες έφθασαν στη Ρόδο με τρεις πτήσεις της από Μπέρμιγχαμ, Μάντσεστερ και Λονδίνο, παρά τους περιορισμούς που ίσχυαν και τις προτροπές της κυβέρνησής τους να αποφεύγουν χώρες ενταγμένες στην πορτοκαλί λίστα

του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως την Ελλάδα, λόγω της πανδημίας. Μόλις μία εβδομάδα μετά, η TUI ακυρώνει όλα τα πακέτα διακοπών μέχρι και τις 13 Ιουνίου για τις περιοχές Κρήτη (Χανιά), Χαλκιδική, Κεφαλλονιά, Πρέβεζα, Σάμο, Σαντορίνη, Σκιάθο, Θάσο και Ζάκυνθο, όλα τα πακέτα σε άλλες χώρες (χωρίς επιλογή προορισμών) και για κάποιες μέχρι τις 27 Ιουνίου.

Σε μια σειρά από κινήσεις στρατηγικής σημασίας ανοιχτήκαν αγορές τρίτων χωρών, όπως των ΗΠΑ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων κ.ά., με συμφωνίες σε εθνικό επίπεδο, αλλά και με αεροπορικές εταιρείες, tour operators κ.λπ. Ο υπουργός Τουρισμού –και όχι μόνο– κινήθηκε δραστήρια προς αυτή την κατεύθυνση. Αξιοσημείωτο παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι αυτό το καλοκαίρι η American Airlines είναι έτοιμη να επιστρέψει στην Ελλάδα με έως και 3 πτήσεις ημερησίως, συνδέοντας την Αθήνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Πριν από την πανδημία, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μία από τις μεγαλύτερες πηγές τουρισμού για την Ελλάδα, με περισσότερους από 1,1 εκατομμύριο επισκέπτες το 2019, σύμφωνα με στοιχεία από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.  Το άνοιγμα των αγορών, αν και χαιρετίζεται συχνά με (λιγότερο ή περισσότερο δικαιολογημένο) ενθουσιασμό, δεν σημαίνει πάντα ότι όλα πάνε καλά. Οι ξενοδόχοι που προσπαθούν να εξασφαλίσουν κρατήσεις –φυσικά χωρίς εγγυήσεις– αναφέρουν ότι δέχονται ισχυρές πι-

“ Αυτό το καλοκαίρι η American Airlines

είναι έτοιμη να επιστρέψει στην Ελλάδα με έως και  3 πτήσεις ημερησίως.”

έσεις από τους tour operators, οι οποίοι ζητάνε συνεχώς μειώσεις στις τιμές, ενώ την ίδια στιγμή έρχονται στην Ελλάδα με ελάχιστους επισκέπτες στις πτήσεις τους. Τα παραπάνω είναι αναμενόμενα, μια και συνέβαιναν και σε καλές εποχές, αλλά σήμερα «πονάνε» περισσότερο. Τα ανωτέρω αφορούν, κατά κύριο λόγο, τις αγορές που χρησιμοποιούν αεροπλάνο για να έλθουν στην Ελλάδα. Τάσεις στον τουρισμό ανά είδος Τα μέχρι σήμερα δεδομένα για τον οδικό τουρισμό είναι κάπως καλύτερα, αν και οι μεγάλες ροές αναμένονται και εδώ στα τέλη του Ιουνίου. Αυτήν τη στιγμή είναι ανοιχτά τα σύνορα των Ευζώνων, του Προμαχώνα, της Νυμφαίας και του Ορμενίου, ενώ της Κρυσταλλοπηγής λειτουργεί μεν, αλλά με μίνιμουμ αριθμό ατόμων.

Ο οδικός τουρισμός αποτελεί τροφοδότη κυρίως της βόρειας Ελλάδας (Μακεδονία, Ήπειρο και Θράκη).

Οι τουρίστες που έρχονται οδικώς κατευθύνονται προς Χαλκιδική, Πιερία, Θάσο, Σαμοθράκη και σε άλλα μέρη της βόρειας Ελλάδας. Υπάρχει, όμως, και ένα σημαντικό κομμάτι που έχει ως προορισμό την κεντρική Ελλάδα, τα Επτάνησα, την Εύβοια και αλλού.

“

Η φιλοξενία χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα ταχείας αντιμετώπισης και απόκρισης σε εξωγενείς μεταβολές.”

Για να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία του οδικού τουρισμού, σημειώνουμε ότι το 2019 ο αριθμός ξένων τουριστών που επισκέφτηκαν την Ελλάδα με αυτοκίνητο ανήλθε σε 9,6 εκατ. αφίξεις, 38,2 εκατ. διανυκτερεύσεις και 1,8 δισ. ευρώ έσοδα, που αντιστοιχούν στο 30,6% του συνόλου των αφίξεων, στο 16,4% των διανυκτερεύσεων και στο 10,1% των εσόδων. Ο θαλάσσιος τουρισμός φαίνεται ότι έδειξε μια μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην κρίση και προσδοκά μια ταχύτερη ανάκαμψη. Όπως αναφέρει παράγοντας της αγοράς, όταν «ο τουρισμός στη χώρα μας μειώθηκε κατά 75%, ο θαλάσσιος τουρισμός μειώθηκε κατά 60%. Για το 2021 προσδοκούμε να είναι μια καλύτερη χρονιά, αναμένοντας τα αποτελέσματά μας να είναι το 70% των αποτελεσμάτων του 2019». Ο συνεδριακός τουρισμός έχει δεχτεί, από την αρχή, σοβαρότατο πλήγμα, ενώ παράλληλα είναι από αυτούς που φαίνεται να ανακάμπτει με αργούς ρυθμούς. Θυμίζουμε, όπως αναφέρουν φορείς του κλάδου, ότι η συνεδριακή δραστηριότητα ήταν η πρώτη που ανεστάλη τον Μάρτιο του 2020. Σε αυτό το διάστημα των 14 μηνών έως σήμερα, η εκτιμώμενη συρρίκνωση της δραστηριότητας των επιχειρήσεων στον κλάδο αγγίζει το 90%.

Όπως προαναφέρθηκε, ήταν από τους τελευταίους για τον οποίο ανακοινώθηκαν πρωτόκολλα λειτουργίας. Η συνεισφορά τους στην ανάκαμψη του τουρισμού πόλεων –και άλλων– είναι καθοριστική. Η συνεδριακή δραστηριότητα γεμίζει τα ξενοδοχεία μια πόλης, δίνει δουλειά σε πάνω από 50 επαγγέλματα, φέρνει τουρίστες που ξοδεύουν κατά μέσο όρο έως 70% περισσότερο από τους άλλους και επεκτείνει την τουριστική περίοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ξενοδοχεία πόλης στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στην ανάκαμψή του.

Ο ρυθμός ανάκαμψης στον κλάδο των επαγγελματικών ταξιδιών δεν σχετίζεται με αυτόν που παρατηρείται στα ταξίδια αναψυχής ή στον συνεδριακό τουρισμό. Φαίνεται να είναι μάλλον ταχύτερος. Για την ώρα, τα επαγγελματικά ταξίδια κινούνται αργά, όμως σιγά σιγά ανεβάζουν ρυθμούς. Αναμένεται, μάλιστα, να ανακάμψουν από τα τέλη της χρονιάς. Γενικότερα, πάντως, η νέα κανονικότητα θα είναι αρκετά διαφορετική, με πολλές από τις συνήθειες που έφερε η πανδημία να διατηρούνται. Κάτι τέτοιο, αναφορικά με τα επαγγελματικά ταξίδια, σημαίνει πως πιθανότατα θα περικοπούν, ειδικά αυτά που σχετίζονται με μικρές αποστάσεις και ολιγοήμερες επισκέψεις, με τις εταιρείες να έχουν ήδη υιοθετήσει πρακτικές τηλεδιασκέψεων και τηλεπαφών. Η επόμενη μέρα Η μεγάλη συνεισφορά του τουρισμού στην εθνική οικονομία και την απασχό-

ληση κάνει το στοίχημα για την ταχύτητα και τις συνθήκες ανάκαμψής του περισσότερο αγωνιώδες. Ωστόσο εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν. Σε αυτό το τεύχος επιχειρούμε μέσα από μια σειρά συνεντεύξεις να αντιληφθούμε πώς διαμορφώνεται το τοπίο. Αυτά που είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε με ασφάλεια είναι οι απώλειες που μετράει ο τουρισμός και τις οποίες αποτυπώνουμε μέσα από έρευνες διεθνών και ελληνικών φορέων για τις συνέπειες της κρίσης την περίοδο 20202021, καθώς και επιμέρους στοιχεία και συμπεράσματα που σκιαγραφούν το σημείο από όπου ξεκινάει η προσπάθεια επανάκαμψης.

Από ό,τι έχει αποδειχτεί μέχρι σήμερα, η φιλοξενία χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα ταχείας αντιμετώπισης και απόκρισης σε εξωγενείς μεταβολές (επαναφορά στο ήμισυ του έτους), καθώς διαθέτει υψηλότερη ικανότητα απορρόφησης συγκριτικά με λοιπούς κλάδους (εμπόριο, κατασκευές, χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες κ.λπ.). Επίσης, εμφανίζει σημάδια ταχείας επαναφοράς σε απώλειες του κύκλου εργασιών που προκύπτουν από εξωγενείς παράγοντες. Αν και οι συνθήκες είναι πρωτόγνωρες, πολλά από όσα προαναφέρθηκαν και άλλα που θα έχετε την ευκαιρία να διαβάσετε σε αυτό το τεύχος αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας ότι ο τουρισμός θα ανακάμψει. Κράτος και επιχειρήσεις καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Τα αποτελέσματα θα φανούν σύντομα. •

αθώς ο τομέας του τουρισμού αποτελεί βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, οι επιπτώσεις για τη χώρα μας από την πανδημία Covid-19, αλλά και για αρκετές συνδεδεμένες με τον τουρισμό υπηρεσίες, είναι από σημαντικές έως εντυπωσιακές, τόσο για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε παραδοσιακά ο τουρισμός στην ευρύτερη έννοιά του, όσο και για τα νούμερα που αφορούν την οικονομία και, φυσικά, την απασχόληση. Έρευνες το διάστημα 2020-2021 από διεθνείς και ελληνικούς φορείς και ερευνητές προσπάθησαν να αποτυπώσουν επιμέρους εικόνες του συνολικού παζλ, ώστε να προβλέψουμε –σε έναν βαθμό– την πορεία και τη στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθηθεί.

Ξεκινώντας από τη διεθνή εικόνα, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδιών και Τουρισμού (World Travel & Tourism Council – WTTC), η πανδημία αναμένεται να οδηγήσει σε απώλεια περισσότερων από 100 εκατ.

θέσεων εργασίας στον τομέα του τουρισμού παγκοσμίως και μείωση του παραγόμενου ΑΕΠ κατά 2,7 τρισ. δολάρια. Μάλιστα, οι επιπτώσεις της πανδημίας στον τουρισμό αναμένεται να είναι πέντε φορές βαρύτερες από την οικονομική κρίση του 2008.  Όπως πολύ σωστά επεσήμανε, μεταξύ άλλων, σε μελέτη του ο ΙΝΣΕΤΕ από τον Απρίλιο του 2020 (σημ. σήμερα κατανοούμε απόλυτα αυτές τις σειρές, διότι είδαμε στην πράξη πως έτσι εκτυλίχτηκε η κατάσταση): «...πέρα από τον πολύ μεγάλο ανθρώπινο πόνο και τους δεκάδες χιλιάδες θανάτους που έχει προκαλέσει η πρωτόγνωρη πανδημία Covid-19, έχει και τεράστιο οικονομικό αντίκτυπο, ο οποίος έχει οδηγήσει στην κατακόρυφη μείωση των ταξιδιών και της τουριστικής κίνησης σε όλον τον κόσμο» Η δε διάρκεια και το βάθος της τουριστικής κάμψης, όπως είχε επισημάνει ο ΙΝΣΕΤΕ, «εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων που στην παρούσα φάση είναι αδύ ν ατον να εκτιμηθούν ποσοτικά: • Πρωτίστως, από το πότε θα αντιμετωπισ τεί η πανδημία από ιατρικής άποψης (θεραπεία / εμβόλιο) σε επαρκή βαθμό, ώστε οι πολίτες ανά τον κόσμο να αισθανθούν ξανά ασφαλείς να ταξιδέψουν. • Στη συνέχεια, από: – τη διάθεση των πολιτών να ταξιδέψουν στις χώρες-αγορές μας, το διαθέσιμο εισόδημά τους, αλλά και τη δυ ν ατότητα να πάρουν άδεια από την εργασία τους,

“

Η πανδημία αναμένεται να οδηγήσει σε απώλεια περισσότερων από 100 εκατ. θέσεων εργασίας στον τομέα του τουρισμού παγκοσμίως.”

– την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών τόσο στον εξερχόμενο τουρισμό από τις χώρες-αγορές μας όσο και σ τον εισερχόμενο τουρισμό στην Ελλάδα, – τυχόν χρεοκοπίες που, εν τω μεταξύ, θα έχουν επέλθει στην αλυσίδα παραγωγής της ταξιδιωτικής εμπειρίας (αεροπορικές εταιρείες, tour operators, ξενοδοχεία κ.λπ.), – την α ποκατάσταση των αεροπορικών συνδέσεων, – την εικόνα που θα έχει δημιουργήσει η κάθε χώρα για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε την πανδημία και τη συγκριτική της εικόνα με τους κύριους ανταγωνιστικούς προορισμούς, ιδιαίτερα ως προς το πόσο ασφαλείς θα αισ θάνονται οι τουρίστες». • Τελικά, την πρώτη χρονιά της πανδημίας, ο συ νολικός αριθμός των αεροπορικών αφίξεων το 2020 έφθασε τα 6,4 ε κατ. παρουσιάζοντας μείωση 73,3%, δηλαδή 17,6 εκατ. λιγότερες σε σχέση με το 2019 όπου είχαν καταγραφεί 24 εκατ. επιβάτες. (Οι δε διεθνείς

αφίξεις στα πρώτα πέντε αεροδρόμια αντιπροσωπεύουν το 73% του συνόλου των διεθνών αφίξεων του 2020. Ειδικότερ α, Αθήνα: 38%, Ηράκλειο: 14%, Θεσσαλονίκη: 11%, Ρόδος: 9% και Κέρκυρα: 6%)».

Το 2021

Βρισκόμαστε πλέον στο καλοκαίρι του 2021. Έκλεισε ένας ολόκληρος χρόνος, με την πανδημία να αλλάζει εκ θεμελίων την καθημερινότητά μας και όχι μόνο την τουριστική-οικονομική δραστηριότητα. Φυσικά, τα πρώτα και καθοριστικά βήματα, σχετικά με τα όσα σημειώνονταν στη μελέτη (θεραπεία, εμβόλια, υγειονομικά πρωτόκολλα, λοιπά μέτρα και μέθοδοι περιορισμού της διασποράς του ιού), έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά, αποκτήθηκε σημαντική εμπειρία και βρέθηκαν ε π αρκείς τρόποι διαχείρισης της κατάστασης σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, ενώ αναμένουμε πλέον τα όποια θετικά αποτελέσματα από την πρόσφατη άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και την επανεκκίνηση του ελληνικού τουρισμού από τα μέσα του Μαΐου 2021. Παραμένουν βέβαια απολύτως ασταθείς πολλές παράμετροι, όπως είχε τονιστεί και στην εν λόγω μελέτη, π.χ. η υγειονομική εικόνα της χώρας, αλλά και οι εξωγενείς παράγοντες που αφορούν την αλυσίδα της παραγωγής ταξιδιών και διακοπών διεθνώς. Οι τάσεις έναν χρόνο πριν Επ’ αυτού και όσον αφορά τις τάσεις, σύμφωνα με μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ με τον τίτλο «Η φήμη και η επισκεψιμότητα της Ελλάδας – Οι προτιμήσεις των

τουριστών», που παρουσιάσθηκε τον Μάρτιο του 2020, πρώτη στην προτίμηση των ταξιδιωτών και δυνητικών τα ξιδιωτών από τις ευρωπαϊκές αγορές (αναφορικά με το ποια χώρα θα ε πιθυμούσαν να επισκεφθούν στο αμέσως επόμενο ταξίδι τους στην Ευρώπη), βρίσ κεται η Ελλάδα, με μικρή διαφορά από την Ιταλία, ενώ η Ισπανία κατατάσσεται στην τρίτη θέση (στοιχεία: Real I nstituto Elcano και Turespaña, στην Ισπανία). Στις μη ευρωπαϊκές αγορές, η Ελλάδα βρίσκεται στην 5η θέση (μετά από την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο). Συνολικά, οι 4 προτιμητέοι προορισμοί ήταν η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και η Γαλλία, με συνολικές αναφορές πάνω από 10% σε κάθε αγορά (εξαίρεση αποτέλεσε η Γαλλία στις ευρωπαϊκές αγορές). Επίσης, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 7η θέσ η επισκεψιμότητας παγκοσμίως, ακολουθώντας πολύ μεγάλες χώρες και οικονομικές δυνάμεις (Ισπανία, Γαλλία,

“ Κύριοι ανταγωνιστές

της χώρας μας είναι πολύ περισσότερο

οι ανεπτυγμένες αγορές της μεσογειακής Ευρώπης και λιγότερο οι αγορές της ανατολικής και νότιας Μεσογείου. ”

Ιταλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ). Στις μη ευρωπαϊκές αγορές, η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 10η θέση, ακολουθώντας –εκτός από τις προαναφερθείσες χώρες– και ασιατικούς προορισμούς (Ταϊλάνδη, Ιαπωνία), καθώς και το Μεξικό. To Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) πραγματοποίησε με λ έτη, που βασίστηκε στην ισπανική έρευνα, από την οποία αναλύθηκαν ιδιαίτερα τα αποτελέσματα για την Ελλάδα. Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα αποτελεί μια παγκόσμια τουριστική δύναμη και ότι ο τουρισμός αποτελεί ένα στρατηγικής σημασίας και παγκόσμιας εμβέλειας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χώρας. Καταδεικνύουν επίσης το γεγονός ότι οι κύριοι ανταγωνιστές της χώρας μας είναι πολύ περισσότερο οι ανεπτυγμένες αγορές της μεσογειακής Ευρώπης και λιγότερο οι αγορές της ανατολικής και νότιας Μεσογείου, όπως έχει τονιστεί σε παλαιότερη έρευνα του ΙΝΣΕΤΕ.  Αναφορικά με τους τύπους των προτιμώμενων ταξιδιών και δραστηριοτήτων: Τα ταξίδια αναψυχής,

“

Η πιο συχνά εμφανιζόμενη

ηλικιακή ομάδα σε όλους τους τύπους ταξιδιών είναι η 31-40 ετών.”

σύντομα ή μεγάλης διάρκειας, χωρίς κάποιον επιμέρους σκοπό (πολιτιστικό ενδιαφέρον, wellness, αθλητισμό), α ποτελούν από τις πλέον δημοφιλείς μορφές ταξιδιού. Τα ταξίδια αυτά είναι συνυφασμένα με τον ήλιο και τη θάλασσα, την εξερεύνηση των πόλεων α λλά και της φύσης, τη γαστρονομία και το shopping, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη των εγχώριων οικονομιών. Το ενδιαφέρον για την εξερεύνηση πόλεων αλλά και της φύσης, τη γαστρονομία και το shopping οδηγούν σ τη συμμετοχή του τουρισμού στις εγχώριες οικονομίες, ακόμα και αν είναι απαραίτητη κάποια ενδεχομένη μετακίνηση σε χωριό ή στη φύση. Η πιο συχνά εμφανιζόμενη ηλικιακή ομάδα σε όλους τους τύπους ταξιδιών είναι η 31-40 ετών, με εξαίρεση τα ταξίδια μεγάλης διάρκειας με πολιτιστικό περιεχόμενο, όπου την πρώτη θέση καταλαμβάνει η ηλικιακή ομάδα 57-65 ετών, ενώ έπεται η ηλικιακή ομάδα 31-40 ετών.  Ως προς το μορφωτικό επίπεδο, η πιο συχνά εμφανιζόμενη κατηγορία σε όλους τους τύπους ταξιδιών, είναι οι

απόφοιτοι πανεπιστημίου, ενώ, ανάλογα με τον τύπο ταξιδιού, σημαντική παρουσία έχουν οι κάτοχοι μεταπτυχιακών σπουδών και οι έχοντες επαγγελματική κατάρτιση και απολυτήριο. Αναφορικά με την επαγγελματική κατάσταση, αυτοί που ταξιδεύουν είναι –κατά κύριο λόγο– οι εργαζόμενοι, ενώ σημαντική ομάδα ταξιδιωτών αποτελούν και οι συνταξιούχοι, με αρκετά μεγάλο μερίδιο σε ταξίδια μεγάλης διάρκειας.

Είναι τελικά κλάδος αντοχής η φιλοξενία ή όχι; Μελέτη της Grant Thornton, που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, με τίτλο: «Η στρατηγική σημασία της φιλοξενίας για την Ελλάδα» και παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2021 σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου, ανέδειξε πως η ικανότητα του τομέα της φιλοξενίας στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών συστημικών και μη συστημικών κρίσεων είναι υψηλή. Η δε διάχυση ωφελειών του κλάδου της φιλοξενίας στην Ελλάδα επιμερίζεται σε 17 κλάδους οικονομικής δραστηριότητας και σε 9 τομείς με μέση ετήσια συνεισφορά περίπου 1 δισ. ευρώ, μόνο από την υλοποίηση επενδύσεων ανακαίνισης ξενοδοχειακών μονάδων. Παράλληλα, η έρευνα από τις επενδύσεις στη φιλοξενία (σύνολο καταλυμάτων και μονάδων εστίασης) καταγράφει μέση ετήσια συνεισφορά στην οικονομία της χώρας 1,5 δισ. ευρώ. Το ύψος των ετήσιων επενδύσεων σε ανακαινίσεις αγγίζει το 1 δισ. ευρώ, ενώ η δημιουργία νέων καταλυμάτων φθάνει τα 170 εκατ. ευρώ. Επίσης, οι λοιπές επενδύσεις σε καταλύματα ανέρχονται στα 300 εκατ. ευρώ ετησίως και σε 140 εκατ. ευρώ ανέρχονται τα κονδύ -

λια επενδύσεων στις μονάδες εστίασης. Όπως υπογραμμίζει η μελέτη, η φιλοξενία αποτελεί τον πρώτο κλάδο σε επίπεδο προσφοράς θέσεων εργασίας (1 στις 4 θέσεις εργασίας είναι αποτέλεσμα της φιλοξενίας), ενώ πρόκειται για ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής ανάπτυξης.

Ανθεκτικότητα της φιλοξενίας στην οικονομική κρίση  Η μελέτη του ΙΤΕΠ, εξετάζοντας την εξέλιξη του κύκλων εργασιών της φιλοξενίας, παρατηρεί μεταξύ άλλων ότι: α) κατά την περίοδο οικονομικής κρίσης: • Κατάφερε να αντιμετωπίσει άμεσα τις οικονομικές απώλειες της κρίσης

Ερώτηση: Ποια χώρα θα επιθυμούσατε να επισκεφθείτε στο αμέσως επόμενο ταξίδι σας; Απάντηση: Από το σύνολο των αγορών, οι 4 προτιμότεροι προορισμοί ήταν η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και η Γαλλία. Στις ευρωπαϊκές αγορές, η Ελλάδα βρίσκεται πρώτη στην κατάταξη, με μικρή διαφορά από την Ιταλία και την Ισπανία να έρχεται τρίτη. Στις μη ευρωπαϊκές αγορές, η Ελλάδα βρίσκεται στην πέμπτη θέση, ενώ στην πρώτη θέση προτίμησης βρίσκονται η Ισπανία και η Ιταλία, ακολουθούμενες από τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πηγή: Έρευνα 1 που διεξήγαγαν το Real Instituto Elcano 2 και η Turespaña 3 της Ισπανίας, τον Σεπτέμβριο 2020, σε 29 χώρες και 33 αγορές εντός και εκτός της Ευρώπης, με συνολικό δείγμα 17.300 ατόμων εστιασμένο σε ταξιδιώτες και δυνητικούς ταξιδιώτες προς την Ευρώπη. Επεξεργασία: INSETE

• Είχε αύξηση σε επίπεδο κύκλου εργασιών όταν το σύνολο της οικονομίας παρουσίασε σωρευτικές απώλειες 12 δισ. ευρώ περίπου. • Αποτέλεσε έναν από τους τρεις κυριότερους τομείς που σημείωσαν άνοδο στον κύκλο εργασιών κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης (κατά 3 δισ. ευρώ). • Η ικανότητά της να ανταποκριθεί άμεσα στις οικονομικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης φανερώνει τον υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας σε συστημικές κρίσεις. β) κατά την υγειονομική κρίση Covid-19 μελετήθηκε επίσης ο βαθμός «ανθεκτικότητας» σε μη συστημικές κρίσεις (όπως η υγειονομική κρίση COVID-19), μέσω της στατιστικής συσχέτισης των οικονομικών μεγεθών της φιλοξενίας με μεγέθη ζήτησης (τουριστική κίνηση). Όπως προέκυψε:  • Η φιλοξενία χαρακτηρίζεται από δυνατότητα ταχείας αντιμετώπισης και απόκρισης

ικανότητα απορρόφησης συγκριτικά με λοιπούς κλάδους (εμπόριο, κατασκευές, χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες κ.λπ.).

• Εμφανίζ ει σημάδια ταχείας επαναφοράς σε απώλειες του κύκλου εργασιών που προκύπτουν από εξωγενείς παράγοντες, ενώ  διαθέτει, ακόμη, υψηλότερη ικανότητα απορρόφησης των αρνητικών οικονομικών κύκλων και άμεσης απόδοσης των πόρων που εν τέλει επενδύονται σε αυτή.

Εντοπισμός «συνδεόμενων» κλάδων οικονομίας H μελέτη, ακτινογραφώντας την ελληνική οικονομία, διαβλέπει 9 επηρεαζόμενους τομείς δραστηριότητας από το σύνολο των 20 τομέων της οικονομίας (45% των τομέων της οικονομίας) που επηρεάζονται άμεσα από τη φιλοξενία. Πρόκειται για τους τομείς : Βιομηχανία–μεταποίηση, Παροχή ηλεκτρικού

ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού, Κατασκευές, Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, Μεταφορά και αποθήκευση, Ενημέρωση και επικοινωνία, Επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, Διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες. Εν ολίγοις, όπως επεσήμανε και ο πρόεδρος του ΞΕΕ, κ. Αλέξανδρος Βασιλικός, σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης της Grant Thornton :

«Πιστοποιείται και επιστημονικά, ενώ παράλληλα τεκμηριώνεται όχι μόνο η συνεισφορά της φιλοξενίας στο ΑΕΠ και τα δημόσ ια έσοδα αλλά και η μεγάλη συμβολή της στη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και την περιφερειακή αν ά πτυξη. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο ιδιώτη, επενδυτή και εργοδότη της χώρας, που κάθε χρόνο αποτελεί βασικό μοχλό στήριξης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις»

Οελληνικός τουρισμός ανοίγει με σχέδιο και μάλιστα γίνεται αποδέκτης συγχαρητηρίων από τη διεθνή κοινότητα για την ασφάλεια που παρέχει, δηλώνει ο υπουργός Τουρισμού, ο οποίος, την περίοδο πριν το επίσημο άνοιγμα της αγοράς, πραγματοποίησε –και συνεχίζει να πραγματοποιεί– μια σειρά συναντήσεις σε επίπεδο χωρών αλλά και μεγάλων tour operators, αεροπορικών εταιρειών κ.λπ. σε διάφορες αγορές. Παράλληλα, σε εσωτερικό επίπεδο, παρεμβαίνει για την υποστήριξη των επαγγελματιών, όπως τους ξεναγούς και τα τουριστικά γραφεία. Οι ταχύτατες εξελίξεις δεν επιτρέπουν, λόγω του χρόνου έκδοσης που απαιτεί ένα περιοδικό, να καλυφθούν στο σύνολό τους οι σχετικές κινήσεις. Παρουσιάζουμε μερικές από τις σημαντικότερες. Ανοίγουμε με πρόγραμμα και οι αγορές το αναγνωρίζουν «Το μήνυμα που στέλνει η κυβέρνηση είναι απλό: Εφόσον όλοι εμβολιαζόμαστε, εφόσον τηρούμε τα υγειονομικά πρωτόκολλα, η χώρα μας θα παραμένει ασφαλής. Τα κρούσματα θα είναι όλο και πιο ελεγχόμενα, όλο και λιγότερα. Η πίεση στο σύστημα υγείας μειώνεται. Αυτό είναι δείγμα της προσπάθειας του ελληνικού λαού. Όσο το κάνουμε αυτό, δεν θα έχουμε κανένα πρόβλημα και στο άνοιγμα του τουρισμού». Απαντώντας στην κριτική της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη βουλή, ότι «ανοίξαμε χωρίς σχέδιο» ο κ. Θεοχάρης υπογράμμισε πως στην πράξη φαίνεται το αντίθετο: «Π.χ., στη Γαλλία όλοι

“

όλοι εμβολιαζόμαστε, εφόσον τηρούμε τα υγειονομικά πρωτόκολλα, η χώρα μας θα παραμένει ασφαλής.”

οι ταξιδιωτικοί πράκτορες και οι tour operators μάς λένε ότι όσοι τουρίστες

γύρισαν πέρυσι από την Ελλάδα έλεγαν πόσο ασφαλείς ένιωσαν στη χώρα μας. Το περσινό άνοιγμα ήταν διαφήμιση για την Ελλάδα. Κοιτάξτε την πραγματικότητα και τους αριθμούς». Η βράβευση της χώρας από τον WTTC Η βράβευση της χώρας μας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού για τη διαχείριση του ανοίγματος του τουρισμού είναι μια διεθνούς εμβέλειας αναγνώριση: «Το WTTC βράβευσε τις προσπάθειες του ελληνικού λαού. Βράβευσε την υπευθυνότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, οι οποί ες τήρησαν τα πρωτόκολλα απαρέγκλιτα, χωρίς να χρειάζονται ελεγκτή. Γιατί η Ελλάδα είναι η χώρα της φιλοξενίας και η φιλοξενία σημαίνει να

Γάλλο ομόλογό του, καθώς και με κορυφαία στελέχη των μεγαλύτερων τουριστικών οργανισμών και tour operators της Γαλλίας. Σχετικά με αυτές τις συναντήσεις δηλώνει:

«Με τον Γάλλο ομόλογό μου, κ. JeanBaptiste Lemoyne, είχαμε μια εξαιρετική συζήτηση. Του παρουσίασα το ολοκληρωμένο σχέδιο ανοίγματος του ελληνικού τουρισμού και συμφωνήσαμε στην αν άγκη συ ντονισμού των ενεργειών μας και κοινής πορείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο την ταχύτερη ανάκαμψη του τουρισμού. Είμαι αισιόδοξος ότι θα έχουμε ένα δυναμικό ρεύμα τουριστών από τη Γαλλία φέτος, καθώς η χώρα μας έχει καταφέρει να διατηρήσει πολύ ψηλά το brand της ως ασφαλή προορισμό, προσφέροντας ταυτόχρονα όλα εκείνα τα ιδιαίτερα στοιχεία που αναζητά η

Γερμανία πραγματοποίησε

προηγούμενο διάστημα ο υπουργός Τουρισμού για την προώθηση της ελληνικής τουριστικής αγοράς. Συγκεκριμένα, συναντήθηκε με τον

“ Η προοπτική

χαλάρωσης των προϋποθέσεων επανόδου των Γερμανών τουριστών

στη χώρα τους αναμένεται να διευκολύνει σημαντικά την απόφασή τους να ταξιδέψουν στην Ελλάδα.”

Στη Γερμανία με τον Thomas Bareiß Αρχές του Μάη ο κ. Θεοχάρης βρέθηκε και στο Βερολίνο, όπου συναντήθηκε με τον κ. Thomas Bareiß, υφυπουργό Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας, υπεύθυνο για θέματα τουρισμού. Ο υπουργός Τουρισμού πήρε τη διαβεβαίωση ότι η γερμανική κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο της άρσης του μέτρου της υποχρεωτικής καραντίνας για τους εμβολιασμένους Γερμανούς τουρίστες που επιστρέφουν από την Ελλάδα. «Η προοπτική χαλάρωσης των προϋποθέσεων επανόδου των Γερμανών τουριστών στη χώρα τους αναμένεται να διευκολύνει σημαντικά την απόφασή τους να ταξιδέψουν στην Ελλάδα. Όπως με διαβεβαίωσε ο κ. Thomas Bareiß, στη γερμανική κυβέρνηση εξετάζουν σοβαρά το ζήτημα της άρσης της υποχρεωτικής καραντίνας από τον Ιούνιο. Πέραν αυτού, με τον κ. Bareiß είχαμε μια πολύ εποικοδομητική συζήτηση για την εφαρμογή του Πράσινου Ψηφιακού Πιστοποιητικού. Η Γερμανία θα είναι έτοιμη να το παρέχει προς το τέλος του Ιουνίου, ενώ η Ελλάδα προηγείται, καθώς θα είμαστε σε θέση να το χορηγήσουμε στους Έλληνες πολίτες από την 1η Ιουνίου. Αναλύσαμε επίσης τις τελευταίες πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την απλοποίηση των ταξιδιωτικών διατυπώσεων για τουρίστες από τρίτες χώρες, εκ τός ΕΕ. Επίσης διαπιστώσαμε ταύτιση απόψεων σε ό,τι αφορά τη γενικότερη ανάπτυξη των τουριστικών συναλλαγών ανάμεσα σε Γερμανία και Ελλάδα». Συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία Την αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών εμβολιασμού και την υιοθέτηση Κοινού Πλαισίου Δράσης για τον τουρισμό ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Σαουδική Αραβία επισφράγισαν, μέσα στον Μάη, ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης και ο Σαουδάραβας ομόλογός του, κ. Ahmed Al Khateeb. Παράλληλα, υπογράφηκε συμφωνία,

η οποία αποτελεί ιδιαιτέρως σημαντικό βήμα για την επανεκκίνηση της τουριστικής κίνησης ανάμεσα στις δύο χώρες, αλλά και τις ευρύτερες προοπτικές συνεργασίας. Αξίζει να σημειωθεί πως η Σαουδική Αραβία θεωρείται ανερχόμενη αγορά εξερχόμενου τουρισμού υψηλού εισοδηματικού επιπέδου. Γι’ αυτό, η χώρα μας επιδιώκει να εμβαθύνει τη διμερή συνεργασία προκειμένου να αξιοποιήσει ευκαιρίες ανάπτυξης.

Συνάντηση με στελέχη της Saudia Σε συνάντηση που είχε ο υπουργός με ανώτατα στελέχη του εθνικού αερομεταφορέα της Σαουδικής Αραβίας, Saudia, συμφωνήθηκε να διερευνηθεί η βιωσιμότητα νέων δρομολογίων από και προς την Ελλάδα. «Η γεωγραφική εγγύτητα, σε συνδυασμό με τις παραδοσιακά πολύ καλές σ χέσεις τις οποίες διατηρεί η Ελλάδα με το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, λειτουργούν θετικά σαν υπόβαθρο για την περαιτέρω ανάπτυξη των τουριστικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών. Το 2018 φιλοξενήσαμε στην Ελλάδα περίπου 34.000 ταξιδιώτες από τη Σαουδική Αραβία, θεαματικά περισσότερους από την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Και, σίγουρα, υπάρχουν οι προϋποθέσεις αλλά και τα περιθώρια περαιτέρω αύξησής

τελεί παρέμβαση προς τον πρόεδρο της Γενικής Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων Τουρισμού (ΓΕΠΟΕΤ), Άρη Μαρίνη, μέσω της οποίας διαβεβαίωσε ότι στο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων θα συμπεριληφθούν τα τουριστικά γραφεία και οι εταιρείες τουριστικών λεωφορείων. «Θεώρησα ότι όφειλα να το αναλάβω προσωπικά και επικοινώνησα απευθείας με τον υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γιάννη Τσακίρη. Έλαβα, λοιπόν, τη διαβ εβαίωση ότι στο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων θα συμπεριληφθούν τα τουριστικά γραφεία και οι εταιρείες τουριστικών λεωφορείων» τονίζει ο υπουργός Τουρισμού. Αποζημίωση ξεναγών: «Θα τη λάβουν στο ακέραιο» Σχετικά με το ζήτημα των ξεναγών, ο υπουργός διαβεβαίωσε ότι οι επαγγελματίες του συγκεκριμένου κλάδου θα λάβουν εις το ακέραιο τη δικαιούμενη αποζημίωση: «Η κυβέρνηση θα παράσχει κανονικά στους ξεναγούς την οικονομική στήριξη την οποίαν δικαιούνται για το 2020. Ωστόσο, το μεγαλύτερο δώρο δεν είναι τα επιδόματα, είναι το να έχουν οι ξεναγοί τη δυνατότητα να εργάζονται, να μπορούν να ασκούν το επάγγελμά τους με το άνοιγμα του τουρισμού. Θέ λω ν α ευχαριστήσω το Υπουργείο Εργασίας και το Υπουργείο Οικονομικών για τη στήριξή του και για τους τρεις χειμερινούς μήνες. Το σύστημα θα ανοίξει σύ ν τομα και οι ξεναγοί θα λάβουν τα επιδόματα τα οποία δικαιούνται». •

ην αισιοδοξία του ότι η Ελλάδα έχει τις προοπτικές να πετύχει μια σαιζόν πολύ καλύτερη από πέρυσι, εξέφρασε ο γενικός γραμματέας του ΕΟΤ, Δημήτρης Φραγκάκης. Ο κ. Φραγκάκης έκανε λόγο για το στρατηγικό πλάνο προβολής και επικοινωνίας του ελληνικού τουρισμού, ενώ εστίασε στις δράσεις του ΕΟΤ, ώστε το νέο αφήγημα του ελληνικού τουρισμού να βρει ανταπόκριση στο διεθνές κοινό. Τα βασικότερα σημεία των τοποθετήσεών του αφορούν τα ακόλουθα: Προβολή: All you want is Greece Με σύνθημα το «All you want is Greece», η Ελλάδα παρουσιάζεται ως ένας προορισμός που δεν είναι μόνο «ήλιος και θάλασσα», αλλά ένας προορισμός που μπορεί να προσφέρει τα πάντα στον επισκέπτη. Όλη η χώρα είναι ένας δυνάμει τουριστικός προορισμός για διακοπές όλο τον χρόνο. Ο ΕΟΤ έχει εκπονήσει ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα προβολής του ελληνικού τουρισμού, ενώ ένα πολύ υψηλό κονδύλι προορίζεται για τη δι -

αφήμιση, με 18 αεροπορικές εταιρείες και 78 οργανωτές ταξιδιών της Ευρώπης (tour operators), αλλά και προβολή μέσω των εργαλείων του διαδικτύου (κοινωνικά δίκτυα κ.λπ.).

Η καμπάνια προβολής και επικοινωνίας αφορά την Ευρώπη και την Αμερική, με τις προσδοκίες να διαγράφονται σημαντικές από τις ΗΠΑ, αφού ήδη υπάρχουν 7 πτήσεις προγραμματισμένες ανά εβδομάδα προς Ελλάδα. Το εν λόγω επικοινωνιακό πρόγραμμα διαθέτει ευελιξία (budget allocation), ώστε αν χρειαστεί να μετατεθούν πόροι και κονδύλια από μια αγορά σε μια άλλη, αυτό να γίνει γρήγορα και αποτελεσματικά. Συζητήσεις με την TUI O γενικός γραμματέας του ΕΟΤ υπογράμμισε πως γίνονται συζητήσεις με την TUI (τον μεγαλύτερο οργανωτή ταξιδιών παγκοσμίως) για μία μεγάλη συμφωνία συνδιαφήμισης και για φέτος το καλοκαίρι, με στόχο αυτή η ενέργεια να τρέξει και μέχρι τον Νοέμβριο, αν πάνε όλα καλά με την πανδημία. Σε κάθε περίπτωση ο στόχος της εφετινής περιόδου είναι η επιμήκυνσή της. Ο κ. Φραγκάκης εκτιμά ότι μπορεί να επιτευχθεί

Το πρωτόκολλο εισόδου στη χώρα Οι επισκέπτες της Ελλάδας από τις αγορές του εξωτερικού θα πρέπει να γνωρίζουν το πρωτόκολλο εισόδου στη χώρα, που απαιτεί: α. συμπλήρωση του PLF μία ημέρα πριν την αναχώρηση, β. πιστοποιητικό εμβολιασμού, γ. PCR test έως και 72 ώρες πριν, δ. πιστοποιητικό ανάρρωσης, ε. ενεργοποίηση του Green Pass από 01/06.

Τέλος Ιουνίου θα είναι ορατή η πορεία της τουριστικής κίνησης Η εικόνα της τουριστικής κίνησης στη χώρα μας θα είναι ευδιάκριτη από το τέλος Ιουνίου: «Γενικά αποφεύγω να κάνω προβλέψεις. Εκτιμήσεις μπορώ να κάνω. Νομίζω προς το τέλος του πρώτου εξαμήνου, από τον Ιούνιο και μετά, θα έχουμε μια ορατή πλέον τουριστική κίνηση και μια ορατή ανάκαμψη του τουρισμού μας για φέτος. Το μεγάλο στοίχημα είναι να έρθει περισσότερος κόσμος ώστε να

γραμματέας του ΕΟΤ, η στρατηγική που επελέγη, μετά την πρωτόγνωρη και παγκόσμια υγειονομική κρίση, βασίζεται στον εμπλουτισμό και τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος μας: «Πρόκειται για ένα νέο αφήγημα που βασίζεται

κλασικό μοντέλο “ήλιος-θάλασσα’’. Προβάλλουμε, πλέον, την Ελλάδα που τα έχει όλα όπως υποδηλώνει και το μότο μας “All You Want Is Greece’’».

Άνοιγμα τουρισμού: Σημαντικό ορόσημο για τη χώρα μας Το άνοιγμα του τουρισμού είναι ένα σημαντικό ορόσημο για τη χώρα μας: «Έχουμε δουλέψει πολύ μεθοδικά τους τελευταίους μήνες, προκειμένου να υλοποιήσουμε έναν οδικό χάρτη ασφαλούς ανοίγματος του τουρισμού μας. Οι εμβολιασμοί, τα τεστ, τα υ γειονομικά πρωτόκολλα είναι πολύ σημαντικά όπλα για την επικείμενη τουριστική σαιζόν. Έχουμε το σχέδιο και την κατάλληλη προετοιμασία προκειμένου να πάμε σταδιακά και προσεκτικά σε μία χρονιά ανάκαμψης το 2021. Η σημερινή μέρα είναι όμως και η αρχή ενός μαραθωνίου, με δυσκολίες και μεταβολές. Με συλλογική δουλειά και αισιοδοξία πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε». Ο ΕΟΤ και φέτος προωθεί την Ελλάδα στο εξωτερικό Όσον αφορά τον ρόλο του ΕΟΤ την φετινή περίοδο, ο γενικός γραμματέας του ΕΟΤ τόνισε: «Αναπόσπαστο μέρος του κυβερνητικού σχεδίου για τον τουρισμό είναι η προώθηση της χώρας μας στο εξωτερικό, την οποία υλοποιεί και φέτος ο ΕΟΤ. Είμαι υπερήφανος για όσα έχουμε καταφέρει αυτούς τους 14 μήνες της πρωτοφανούς κρίσης. Και είμαι περήφανος και για τα στελέχη του οργανισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό, χωρίς τους οποίου ς δεν θα είχαμε καταφέρει τόσα πράγματα. Για μένα, ο ρόλος του ΕΟΤ είναι να στηρίζει τη χώρα ως προορισμό, να ενισχύει την τουριστική επιχειρηματικότητα, να συμβάλλει στην τόνωση της απασχόλησης και της τοπικής ανάπτυξης. Όσο περισσότερο συγκλίνουμε με την αγορά, τόσο πιο πετυχημένη θα είναι η δουλειά μας» •

Πολλοί παράγοντες θα κρίνουν την έκβαση της φετινής χρονιάς στον τουρισμό, με πρωταρχικό τα υγειονομικά θέματα. Σε κάθε περίπτωση, τα αποτελέσματα δεν πρόκειται να είναι τα ίδια, ούτε σε όλες τις περιοχές ούτε σε όλα τα είδη επιχειρήσεων. Τα μέτρα στήριξης θα πρέπει να το λάβουν υπόψη τους. Η φετινή χρονιά χαρακτηρίζεται από πολλαπλές προκλήσεις. Το αποτέλεσμα του πώς θα τα πάμε με τον τουρισμό είναι μία πολυπαραγοντική εξίσωση, με καθοριστική την παράμετρο που αφορά τα υγειονομικά θέματα. Ο ρυθμός των εμβολιασμών είναι ικανοποιητικός, αλλά θα πρέπει να βελτιώσουμε και άλλους δείκτες, όπως το ποσοστό εμβολιασμένων επί του συνόλου του πληθυσμού και τα «πράσινα δεδομένα». Εάν αυτά βελτιωθούν, είναι βασικά στοιχεία που θα συμβάλουν θετικά. Τα παραδείγματα της Κω και της Καλύμνου, όπου σε μια νύκτα είδαν να αλλάζουν πορεία οι κρατήσεις, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα ότι δεν μπορούμε να μιλάμε οριζόντια για το πώς θα πάει ο τουρισμός στην Ελλάδα, καθώς και για τις αυξημένες πιθανότητες ανατροπών. Η διαφήμιση –όσα εκατομμύρια και να είναι– δεν μπορεί να κάνει τίποτα από μόνη της.

Επίσης, ο χρόνος πιέζει, αφού, από ό,τι φαίνεται έχουμε ήδη χάσει 4 εβδομάδες, ενώ η χρονική περίοδος που

μπορούμε να αξιοποιήσουμε για την ανάκαμψη είναι περιορισμένη. Φυσικά, έχουμε θετικά στοιχεία που μπορούν να αξιοποιηθούν, όπως η αυξημένη ανάγκη του κόσμου για διακοπές μετά από μια μακριά περίοδο αναγκαστικής αποχής από μετακινήσεις και ταξίδια, καθώς και η δυναμική των αυξημένων αποταμιεύσεων σε συνδυασμό με τη θέληση για ταξίδια.

Συ σσωρευμένη επιθυμία ή ανάγκη για ταξίδια παρατηρούμε όχι μόνο στον τουρισμό για διακοπές, αλλά και στα business trips που δεν πραγματοποιήθηκαν ούτε πέρυσι ούτε το Πάσχα. Επι πλέον, θετικό είναι το ότι φέτος έχουμε εργαλεία στα χέρια μας που δεν είχαμε πέρυσι, όπως εμβόλια και τεστ. Σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι προσδοκούμε σε μια σαιζόν καλύτερη από πέρυσι αλλά –μεταξύ άλλων– δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε ποιους ακριβώς θα αφορά, ούτε σε ε πίπεδο περιοχών ούτε σε επίπεδο είδους επιχειρήσεων (μεγάλα και μικρά ξ ενοδοχεία, resort πόλης κ.ά.). Άλλες περιοχές μπορεί να δουν μια ανάκαμψη της τάξης του 20% και άλλες του 80%. Επίσης, η επέκταση της γ νω στής μέχρι σήμερα τουριστικής

περιόδου είναι ένα στοιχείο που αναμένουμε να δούμε την εξέλιξή του ανά περίπτωση.

Τα ξενοδοχεία πόλης, για παράδειγμα, έχουν να αντιμετωπίσουν διαφορετικές συνθήκες, όπως την αυξανόμενη τάσ η για απευθείας μεταφορά στους τελικούς προορισμούς, χωρίς τη γνωστή παραμονή 2-3 ημερών στην Αθήνα. Παράλληλα, το business traveling και τα συνέδρια συνεχίζουν να «λείπουν» από την αγορά. Τα ορεινά ξενοδοχεία έχουν ζήσει 2 χαμένες τουριστικές περιόδους –έναντι μίας ή μιάμισης των resort– και είναι άγ νωστο το πώς θα εξελιχθεί η φετινή χρονιά για αυτά. Συνοπτικά τα resort είναι κάπως καλύτερα από τα city και τα ορεινά. Τα όποια μέτρα στήριξης θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους όλα τα δεδομένα διαφοροποίησης των τουριστικών ε πιχειρήσεων και να μην είναι οριζόντια, αλλά προσαρμοσμένα στις ξεχωριστές ανάγκες και συνθήκες. Εσωτερικός VS εισερχόμενος τουρισμός

O εσωτερικός τουρισμός υστερεί σε σχέση με τα μεγέθη άλλων χωρών, όπως για παράδειγμα της Ιταλίας. Τα περιθώρια για την ενίσχυσή του, λοιπόν, είναι μεγάλα, ενώ σημαντικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση μπορούν να παίξουν τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού. Είναι θετικό πως και φέτος ε νισχύονται και, γι’ αυτό,

ομορφιές της πατρίδας μας, ειδικά σε προορισμούς που δεν ανήκουν στους πλέον δημοφιλείς για παραθεριστικές διακοπές, αλλά έχουν μοναδικές ομορφιές και μπορούν θαυμάσια να συνδυαστούν με δραστηριότητες οι οποίες θα φέρνουν τον επισκέπτη πιο κοντά στη φύση, ειδικά τώρα που το έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ. Μέσα στον μήνα Ιούλιο, το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος θα ξεκινήσει την καμπάνια ενημέρωσης και ε νίσ χυσης της διατακτικής.

Το ΞΕΕ είναι ο επίσημος σύμβουλος

του κράτους στον τομέα του τουρισμού. Θεωρείτε ότι στην αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης εξαντλήθηκαν οι δυνατότητες συνεργασίας με το κράτος (υπουργείο, ΕΟΤ κ.λπ.) ή υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης; Αν ναι, προς ποια κατεύθυνση; Είστε ικανοποιημένος από τα μέτρα και τις στρατηγικές που ακολουθήθηκαν; Τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα; Με τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις είμαστε σε διαρκή συνεργασία με το υπουργείο Τουρισμού και όλα τα συναρμόδια υπουργεία και τους αρμόδιους φορείς, τόσο για τη στήριξη του κλάδου στις δύσκολες συνθήκες που διαμορφώθηκαν εξαιτίας της πανδημίας όσο και για τις νέες κατευθύνσεις προς τις οποίες θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα ο ελληνικός τουρισμός, αξιοποιώντας και τους βασικούς πυλώνες του Ταμείου Ανάκαμψης. Η συνεργασία πάντα αποδίδει καρπούς και είναι σταθερή επιλογή. Για παράδειγμα, η συνεργασία με τον ΕΟΤ στην έκθεση ΙΤΒ του Βερολίνου, όπου για πρώτη φορά το ελληνικό οικοσύστημα start-ups CapsuleT Accelerator και τα boutique hotels προβλήθηκαν με μοναδικό τρόπο. Η συνεργασία θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη δυναμική τους επόμενους μήνες. Από κει και έπειτα, πάντα υπάρχουν περιθώρια για το καλύτερο. Η προσπάθεια είναι εντατική, δεδομένων των μεγάλων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Μεταβάλλουν οι νέες συνθήκες

λειτουργίας των ξενοδοχείων το

συνολικό κόστος λειτουργίας τους;

Είναι προφανές πως τα υγειονομικά πρωτόκολλα δημιουργούν πρόσθετο κόστος στη λειτουργία των ξενοδοχείων. Όπως και πέρυσι, έτσι και φέτος, οι ξενοδόχοι απορροφούμε το κόστος αυτό και, έτσι, δεν μετακυλίεται στον πελάτη, προστατεύοντας την ανταγωνιστικότητά μας. Σε αυτό που δίνουμε έμφαση είναι η υγεία και η ασφάλεια όλων, το χτίσιμο της εμπιστοσύνης με τους επισκέπτες μας και η θωράκιση της υγειονομικής αξιοπιστίας της χώρας. Η ελληνική ξενοδοχία δείχνει στην πράξη ένα υψηλό αίσθημα ευθύνης, πέρα και πάνω από το όποιο κόστος, κατανοώντας πως στις δεδομένες συνθήκες η υγεία συνιστά καθοριστική διάσταση του προϊόντος μας. Πώς διαμορφώνονται στα ξενοδοχεία, σε σχέση με την τελευταία χρονιά λειτουργίας, α) οι τιμές β) τα περιθώρια κέρδους; Δ ε ν είμαστε σε χρονιές που υπάρχουν περιθώρια κέρδους, είμαστε σε χρονιές αγωνιώδους επιβίωσης, χρονιές που ελπίζουμε να αφήσουμε σύντομα πίσω μας. Οι τιμές διαμορφώνονται από την αγορά, από τη ζήτηση και την προσφορά. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για μια οριζόντια τάση στους προορισμούς της χώρας. Κάθε ξ ε νοδόχος, λαμβάνοντας υπόψη τη ζήτηση και την προσφορά ανάλογα με την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει, κοστολογεί και τιμολογεί. Σίγουρα, πάντως, δεν είναι μια σαιζόν κανονικότητας και το στοίχημα στο μυαλό όλων των συναδέλφων είναι

ία σειρά αιτημάτων προς τους υπουργούς Σταϊκούρα, Χατζηδάκη, Θεοχάρη και Σκυλακάκη, σχετικά με το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, αλλά και τη γενικότερη ενίσχυση του κλάδου, υπέβαλε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Ρέτσος.

Ο σύνδεσμος, ήδη από τον Δεκέμβριο του 2020, είχε δημόσια τονίσει ότι λόγω των συνεπειών της πανδημίας, αλλά και της διαφαινόμενης συνέχισής της παγκοσμίως, ο τουρισμός θα χρειαζόταν μεγάλη σε διάρκεια στήριξη, σίγουρα για όλο το πρώτο εξάμηνο του 2021. Από τον μήνα Ιανουάριο και εφεξής, οι εποχικές τουριστικές επιχειρήσεις εξαιρούνται επί της ουσίας από τη δυνατότητα ένταξης στο ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ. Στη σχετική παρέμβαση, που υπογράφει κ. Ρέτσος ως πρόεδρος του ΣΕΤΕ, αναφέρεται στις εποχικές τουριστικές επιχειρήσεις, οι οποίες συνήθως διακόπτουν τη λειτουργία τους περί τα τέλη Οκτωβρίου, σε κάθε δε περίπτωση το αργότερο τον Νοέμβριο κάθε έτους. Από τη σύγκριση, λοιπόν, των μηνών Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2020 με τον Φεβρουάριο του 2020 εμφανίζονται να μην παρουσιάζουν την απαιτούμενη μείωση κύκλου εργασιών. Και αυτό ενώ αν συγκριθούν οι τέσσερις αυτοί μήνες του 2020, σε σχέση την ίδια περίοδο του 2019, η μείωση μπορεί να ξεπερνά το 70%. «Αντιλαμβάνεστε και εσείς», επεσήμανε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ προς τους αρμό-

διους υπουργούς, «πως είναι προς το συμφέρον όλων (εργαζόμενων, επιχειρήσεων και δημοσίου), οι επιχειρήσεις ν α ε ντάσσουν τους εργαζομένους τους στο ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, αντί να θέτουν τις συμβάσεις εργασίας τους σε αναστολή, όπως υποχρεώνονται εκ των πραγμάτων να πράξουν εν προκειμένω. Για την επίλυση του παραπάνω προβλήματος που οδηγεί στο παράδοξο επιχειρήσεις που τα έσοδά τους το 2020 δ ε ν ξεπέρασαν το 20-30% των εσόδων του 2019 να αποκλείονται από το ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, προτείνουμε, στην περίπτωση των εποχικών τουριστικών επιχειρήσεων, για τον υπολογισμό της απαιτούμενης μείωσης του κύκλου εργασιών να λαμβάνονται υπόψη μόνο οι συ γκρίσιμοι μήνες

ίδιας περιόδου (Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου) των ετών 2019 και 2020, ακόμα και αν σε κάποιο μήνα η επιχείρηση εμφανίζει αρνητικό κύκλο εργασιών». Τα μέτρα στήριξης που προτείνει ο ΣΕΤΕ «Εξαιτίας της πανδημίας, κρίνουμε πλέον πως ο τομέας έχασε το 78% του ει -

σοδήματός του τη χρονιά που μας πέρασε και θα χρειαστεί μορφές στήριξης για όλο το 2021» υπογραμμίζει σε σχετική επιστολή ο κ. Γιάννης Ρέτσος. «Για τον λόγο αυτό, πάλι εγκαίρως, είχαμε δημόσια τονίσει και το επαναλαμβάνουμε και τώρα πως κάθε μελλοντική σ τήριξη, ή συνέχιση υφιστάμενης από τον Απρίλιο και μετά, θα πρέπει να είναι απόλυτα στοχευμένη, με υψηλούς κόφτες που χρειάζεται να βασίζονται σε ποσοστά απομείωσης τζίρου (τα οποία μπορεί να φτάνουν και το 50%) και μεγάλες χρονικές περιόδους σύγκρισης, που κατά την ά ποψή μας πρέπει να είναι το διάστημα Απριλίου-Δεκεμβρίου 2020, συγκριτικά με το ίδιο διάστημα του 2019. Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι ο δυναμικός τομέας του τουρισμού, ο οποίος έχει στηριχθεί έως σήμερα, θα διασφαλίσει τα αναγκαία εργαλεία επανεκκίνησης που θα του επιτρέψουν να ξεκινήσει την πορεία του προς την επάνοδο στα προ πανδημίας επίπεδα, προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας».

Ο ΣΕΤΕ κοινοποίησε στην κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία τα σημαντικότερα μέτρα που κρίνει πως έχουν βοηθήσει τον τουρισμό και μπορούν να συνεχίσουν να τον βοηθούν.

1. Αναστολές: Θα πρέπει να συνεχιστούν για τους ΚΑΔ τουρισμού-μεταφορών, σίγουρα για τον Απρίλιο και τον Μάιο, με κόφτες όμως, όπως αναλύσαμε πιο πάνω.

2. ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ: Το πρόγραμμα αυτό, που βοήθησε στη μείωση

των επιχειρήσεων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα για τον εργαζόμενο μεγαλύτερη από τον πραγματικό χρόνο απασχόλησής του.

3. Επιδότηση εργοδοτικών εισφορών: Το πολύ πετυχημένο μέτρο που ίσχυσε για τις εποχικές τουριστικές επιχειρήσεις το Q3 2020 και για τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας, από τον Σεπτέμβριο 2020 έως και το τέλος Μαρτίου 2021, είχε πολύ θετική επίπτωση στη διατήρηση θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης, εξοικονομώντας από το κράτος χρήματα από αναστολές και ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα κανονικούς μισθούς για τους εργαζόμενους. 4. Επιδότηση παγίων δαπανών: Από αυτά που γνωρίζουμε και τις πλήρεις προτάσεις που έχουμε καταθέσει, φαίνεται καταρχάς εξαιρετικό στη σχεδίασή του μέτρο, στοχευμένο, που απευθύνεται στις επιχειρήσεις που ρίσκαραν να λειτουργήσουν μέσα στο 2020, παράγοντας τελικά ζημιές. Θεωρούμε πως το ποσό των 500 εκατ. ευρώ που έχει ανακοινωθεί για το συγκεκριμένο μέτρο –το οποίο σημειωτέον αφορά όλη την οικονομία και όχι μόνο τον τουρισμό–δεν θα είναι επαρκές. 5. Ενοίκια: τα μισθώματα Απριλίου για τον τουρισμό είτε πρέπει και αυτά να είναι μηδέν είτε για το 3μηνο Απριλίου-Μαΐου-Ιουνίου, να επανέλθει η μείωση του 40% για τις επιχειρήσεις του τουρισμού. Επιστρεπτέα Προκαταβολή 7 και τουριστικές επιχειρήσεις «Λόγω της απαγόρευσης μετακινήσεων, της υποχρεωτικής καραντίνας που έ χει ε πιβληθεί στις αφίξεις από το εξωτερικό, αλλά και των υπόλοιπων περιοριστικών μέτρων που έχουν εφαρμοστεί, οι τουριστικές επιχειρήσεις στερούνται ουσιαστικά αντικειμένου δραστηριότητας, και είτε έ χουν υποχρεωθεί να διακόψουν από μόνες τους τη λειτουργία τους είτε παραμένουν τυπικά μόνο ανοικτές, στερούμενες εσόδων» δηλώνει ο Γιάννης Ρέτσος στη σχετική επιστολή προς τους υπουργούς. «Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει και ως προς το συγκεκριμένο μέτρο (όπως άλλωστε έχει συμβεί με την απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής ενοικίου, την αναστολή καταβολής των δόσεων ρυθμίσεων φορολογικών υποχρεώσεων κ.λπ.) κλάδοι όπως τα τουριστικά καταλύματα, τα του-

“ Ο ΣΕΤΕ κοινοποίησε στην κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία τα σημαντικότερα μέτρα που κρίνει πως έχουν βοηθήσει τον τουρισμό και μπορούν να συνεχίσουν να τον βοηθούν.”

ριστικά πρακτορεία, οι μεταφορές κ.λπ. ν α αν τιμετωπιστούν με τον ίδιο τρόπο με τις κλειστές επιχειρήσεις. Οπότε είναι αναγκαίο να προβλεφθούν και για αυτές αντίστοιχα αυξημένα κατώτατα ποσά». Η απάντηση της κυβέρνησης στα αιτήματα του ΣΕΤΕ Τη Δευτέρα 17 Μαΐου, κατόπιν συνεννόησης του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη, με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη και τον υπουργό Τουρισμού Χάρη Θεοχάρη αλλά και σχετική συζήτηση με το Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), αποφασίστηκαν τα ακόλουθα μέτρα στο πλαίσιο της στήριξης της απασχόλησης στον τουρισμό: 1. Για τους εποχικά εργαζόμενους υποχρεωτικής επαναπρόσληψης σε τουριστικά καταλύματα και τουριστικά λεωφορεία που θα επαναπροσληφθούν, δίνεται δικαίωμα υπαγωγής στο μέτρο της αναστολής σύμβασης εργασίας, με αποζημίωση ειδικού σκοπού για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο 2021.

2. Για τους εποχικά εργαζόμενους υποχρεωτικής επαναπρόσληψης σε τουριστικά καταλύματα και τουριστικά λεωφορεία που δεν θα επαναπροσληφθούν κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο 2021, δίνεται δικαίωμα υπαγωγής στο μέτρο της αναστολής σύμβασης εργασίας με αποζημίωση ειδικού σκοπού, με μονομερείς δηλώσεις τους στο σύστημα ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, που τηρείται στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

3. Επι πλέον, οι εποχικά εργαζόμενοι υποχρεωτικής επαναπρόσληψης σε τουριστικά καταλύματα και τουριστικά λεωφορεία θα μπορούν να ενταχθούν από τον μήνα Ιούλιο και έως τον Σεπτέμβριο 2021 στο πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, με πλήρη κάλυψη των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών και για τον χρόνο κατά τον οποίο εργάζονται.

4. Οι λοι ποί εποχικά εργαζόμενοι μη υποχρεωτικής επαναπρόσληψης θα μπορούν να ενταχθούν, από 1η Ιουνίου και έως 6 μήνες από την πρόσληψή τους, στο πρόγραμμα των 100.000 θέσεων εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. 5. Οι ξε ναγοί και οι τουριστικοί συνοδοί θα λάβουν αποζημίωση ειδικού σκοπού για τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο 2021 με μονομερή δήλωσή τους στο σύστημα ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, που τηρείται στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Για τα μέτρα που προαναφέρθηκαν προωθήθηκε νομοθετική ρύθμιση. •

Γ

ια την ετοιμότητα των τουριστικών μονάδων της χώρας ως προς το «reboot» του τουρισμού της φετινής σαιζόν, μιλά στην «Τουριστική Αγορά» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρηγόρης Τάσιος, κάνοντας λόγο για ιστορική ευκαιρία ποιοτικής αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος. Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων υποστηρίζει πως αναμφίβολα στην εξίσωση της σαιζόν υπάρχουν ακόμη αρκετοί άγνωστοι X: «Είναι μια ακόμη σαιζόν Covid και η τύχη της εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τα επιδημιολογικά δεδομένα. Οπότε θα δούμε βήμα βήμα την εξέλιξή της. Παρ’ όλα αυτά, ξεκινάμε με την αισιοδοξία που μας εμπνέει το γεγονός πως η εκκίνηση έγινε νωρίτερα από πέρυσι και τη ρεαλιστική προσδοκία να πετύχουμε το καλύτερο που μπορούμε από τον Ιούλιο και μετά». «Η πρόθεση των συναδέλφων είναι να ανοίξουν τις επιχειρήσεις τους και να δουλέψουν, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί σε τελική ανάλυση από τις πληρότητες, καθώς, για να βγάζει μια μονάδα τα έξοδά της, απαιτείται να έχει μια μέση πληρότητα που να ξε περνάει τουλάχιστον το 40%». Ο κ. Τάσιος θέτει ως πρώτη μέριμνα και αυτό το καλοκαίρι για τον κλάδο, την υγεία και την ασφάλεια όλων: «Είμαστε σε πλήρη ετοιμότητα για τη σχολαστική εφαρμογή των νέων αναβαθμισμένων υγειονομικών πρωτοκόλλων με την ίδια επιτυχία που το κάναμε και πέρυσι, θωρακίζοντας την υγεία και την αξιοπιστία της χώρας».

Τα ξενοδοχεία, πέρα από την τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων, καλούνται να λειτουργήσουν με ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Τι σημαίνει αυτό για εκείνα; Ποια είναι τα βασικότερα χαρακτηριστικά, θέματα, προβλήματα και προκλήσεις στη λειτουργία των ξενοδοχείων υπό τις νέες συνθήκες; Το πιο βασικό είναι η αύξηση του κόστους λειτουργίας από 5 έως 10%, ανάλογα με το μέγεθος της μονάδας. Σκεφτείτε ότι σ τον κλάδο μας ισχύει ό,τι δεν ισχύει σε κανένα άλλο κλάδο, αφού για μονάδες άνω των 50 δωματίων είναι υποχρεωτική η σύμβαση με γιατρό. Απορροφούμε αυτά τα κόστη, χωρίς να τα μετακυλήσουμε σ τους πελάτες μας, ελπίζοντας σε πληρότητες τέτοιες, που να καθιστούν βιώσιμη τη λειτουργία μας μέσα σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Εσωτερικός VS εισερχόμενος τουρισμός Όσον αφορά τον ρόλο του εσωτερικού τουρισμού, τόσο για τα ξενοδοχεία όσο και για τις τουριστικές περιοχές και το μερίδιο της συνολικής τουριστικής ζήτησης και κίνησης που αναμένουν οι τουριστικοί φορείς να καλύψει, ο κ. Τάσιος τονίζει πως πρώτα απ’ όλα αναμένεται μέσα στον Ιούνιο η εικόνα από το παραδοσιακό τριήμερο του Αγίου Πνεύματος που θα δώσει μια ένδειξη. «Σίγουρα, υστερούμε στον εσωτερικό τουρισμό σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Υπάρχουν σοβαρά περιθώρια ανάπτυξης, με την υποστήριξη και των προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού, τα οποία ενισχύονται φέτος, και αυτό

είναι θετικό. Όμως πρέπει να έχουμε και συναίσθηση των μεγεθών. Ο εσωτερικός τουρισμός δεν παύει να είναι μόνον ένα πολύ μικρό κλάσμα για την ελληνική τουριστική αγορά, με δυναμικότητα φιλοξενίας 33 εκατ. επισκεπτών όπως κατέγραψε το 2019».

Η κυβέρνηση πήρε ορισμένα μέτρα στήριξης για τις επιχειρήσεις. Εκτιμάτε πως είναι επαρκή για τη στήριξη επιχειρήσεων και υπαλλήλων στον τουρισμό;

Η στήριξη που λάβαμε αφορά τις απώλειες του 2020 και κάλυψε μόλις λίγο πάνω από το 30% των αναγκών τους, όπως αποτυπώθηκε στην ετήσια έρευνα του ΙΤΕΠ. Καταλαβαίνετε συνεπώς ότι δίνουμε καθημερινά έναν αγώνα επιβίωσης, προσπαθώντας με νύχια και με δόντια να κρατηθούμε ζωντανοί. Γι’ αυτό και ζητάμε από τα συναρμόδια υπουργεία μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων. Σήμερα, λοιπόν, καθίσταται πιο αναγκαία από ποτέ η λήψη στοχευμένων

Οι προτάσεις της ΠΟΞ Συγκεκριμένα προτείνουμε: • Τη μείωση του ΦΠΑ στη διαμονή έως τέλος του 2021 (ώστε να εξεταστούν τα αποτελέσματα-οφέλη, με δυνατότητα επέκτασης και το 2022), το οποίο θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στη δύσκολη προσπάθεια επανεκκίνησης του ελληνικού τουρισμού και θα αποδώσει, στο τέλος, στα δημόσια ταμεία περισσότερα έσοδα. • Την παράταση του μέτρου των αναστολών των συμβάσεων εργασίας έως τις 31/10/2021 για τις εποχικές επιχειρήσεις και έως τις 31/12/2021 για τις συνεχούς λειτουργίας επιχειρήσεις, με στόχο τον περιορισμό των απολύσεων. • Την παράταση του προγράμματος ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως το τέλος του 2021 (για εποχικής και συνεχούς λειτουργίας επιχειρήσεις), με επιδότηση του συνόλου των εργοδοτικών εισφορών. Ειδικά για τις εποχικές επιχειρήσεις, την παροχή της δυνατότητας εφαρμογής του συγκεκριμένου μέτρου και τον μήνα Ιούνιο. • Την απαλλαγή των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων από τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ.

• Τον κατά την εφαρμογή του μέτρου της επιδότησης παγίων δαπανών μη συνυπολογισμό του επιστρεπτέου μέρους της επιστρεπτέας προκαταβολής, το οποίο άλλωστε αποτελεί δάνειο.

• Την παράταση της περιόδου αποπληρωμής των δανείων που έχουν χορηγηθεί μέσω του ΕΤΕΑΝ (ΤΕΠΙΧ και Ταμείο Εγγυοδοσίας).

Μεταβολές στο κόστος λειτουργίας των μονάδων από τις νέες συνθήκες Πώς μεταβάλλουν οι νέες συνθήκες λειτουργίας των ξενοδοχείων το συνολικό κόστος λειτουργίας; Πώς διαμορφώνονται στα ξενοδοχεία, σε σχέση με την τελευταία χρονιά λειτουργίας, α) οι τιμές β) τα περιθώρια κέρδους; To 2019 μοιάζει πολύ μακρινό μέσα στις δεδομένες συνθήκες και, όπως σας είπα, έχουμε μια αύξηση του κόστους λειτουργίας 5-10% λόγω των υγειονομικών μέτρων. Το στοίχημα, λοιπόν, για τη σαιζόν που έχουμε μπροστά μας δεν είναι η κερδοφορία, αλλά το χτίσιμο αντοχών, μια σαιζόν καλύτερη από το 2020 και προπομπός ενός ακόμα καλύτερου 2022.

Σε ό,τι αφορά τις τιμές θα καθοριστούν, όπως συμβαίνει πάντα, από την πραγματική ζήτηση. Σίγουρα όμως είναι μια σαιζόν «last second» και με εντεινόμενο τον ανταγωνισμό μεταξύ όλων των χωρών της Μεσογείου, το «value for money» για το ξενοδοχειακό προϊόν θα έχει καθοριστική σημασία. Μεταβολές στις υπηρεσίες και το marketing των ξενοδοχείων Νέες τάσεις στη ζήτηση «Η ασφάλεια και η υγεία, όπως και η

επαφή με τη φύση, είναι πλέον τα μείζονα ζητούμενα από το τουριστικό προϊόν» υπογραμμίζει ο πρόεδρος της ομοσπονδίας, αναφερόμενος στις μεταβολές των υπηρεσιών των ξενοδοχειακών μονάδων, βάσει των νέων αναδυόμενων συνθηκών. «Οφείλουμε να ανταποκριθούμε με τον καλύτερο τρόπο, επιβεβαιώνοντας πως η Ελλάδα αποτελεί ηγέτιδα δύναμη του παγκόσμιου τουρισμού. Επιπλέον, η πανδημία επιταχύνει τάσεις που προϋπήρχαν σ την παγκόσμια αγορά και πλέον έρχονται σε πρώτο πλάνο. Η βιωσιμότητα, το χαμηλό αποτύπωμα στο περιβάλλον, η μη χρήση πλαστικών, οι πράσινες πιστοποιήσεις, η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελούν πλέον βασικά κριτήρια επιλογής προορισμού και ξενοδοχείου από όλο και μεγαλύτερα τμήματα της παγκόσμιας αγοράς.

Επίσης, οι ψηφιακές τεχνολογίες παίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο σε όλο το φάσμα της τουριστικής δραστηριότητας, από την αναζήτηση προορισμού μέχρι την παροχή γρήγορου ίντερνετ και εφαρμογών ψυχαγωγίας στα δωμάτια των ξενοδοχείων». Ιστορική ευκαιρία για ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος «Γι’ αυτό και είναι ιστορική ευκαιρία να δούμε, πέρα από τη βραχυπρόθεσμη οπτική στην ανάκαμψη από την πανδημία, μια πολύ πιο μακροπρόθεσμη εστίαση στην ποιοτική αναβάθμιση και τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος μας, αξιοποιώντας και τους πολύτιμους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης» επισημαίνει ο Γρηγόρης Τάσιος. •

Ελπίζουμε σε ένα καλό τετράμηνο Ιούλιου-Οκτωβρίου.

Χριστίνα Τετράδη, πέρα από τους τίτλους της σε επίπεδο τουριστικών φορέων εθνικής και τοπικής εμβέλειας, είναι μια έμπειρη τουριστική επιχειρηματίας, που γνωρίζει πολύ καλά την αγορά του τουρισμού και τον τρόπο λειτουργίας της. Στη συνέντευξή της προς την «Τουριστική Αγορά» δηλώνει ότι ελπίζει σε βελτίωση του τουριστικής κίνησης από τον Ιούλιο και μετά, σημειώνοντας ταυτόχρονα τους αστάθμητους παράγοντες.

Οι ξένοι tour operators εμπιστεύονται το Ιόνιο σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία; Τι ζητούν από επιχειρήσεις και τοπική αυτοδιοίκηση; Πρώτο ζητούμενο όλων είναι η υγεία. Η αξιοπιστία της χώρας μας, και φυσικά των Ιόνιων Νήσων, στον τομέα της «ασφαλούς φιλοξενίας» είναι ένα στοίχημα το οποίο κερδίσαμε το 2020, έχοντας δημιουργήσει σημαντική παρακαταθήκη για τη φετινή χρονιά, κάτι που φαίνεται στην προτίμηση των τουριστών. Η αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων, που εφαρμόστηκαν με επιτυχία το 2020, είναι προϋπόθεση και για τη φετινή χρονιά. Ο ξενοδοχειακός κλάδος, όπως και πέρυσι, θα λειτουργήσει με τα αναβαθμισμένα υγειονομικά πρωτόκολλα, θωρακίζοντας την ασφάλεια των τουριστών, των εργαζομένων και των κοινωνιών των προορισμών, παράλληλα με την ασφαλή διεθνή εικόνα της χώρας μας. Είναι σημαντικό ότι τα υγειονομικά πρωτόκολλα, έχουν προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση, όπου

“

Ένα μεγάλο ποσοστό των κρατήσεων είναι

οι περυσινές που έχουν μεταφερθεί. Οι όποιες κρατήσεις γίνονται αυτή τη στιγμή είναι επισφαλείς γιατί είναι 100% refundable. Δηλαδή ανά πάσα στιγμή κάποιος μπορεί

να ακυρώσει, έως και την τελευταία στιγμή.”

βάσει των υποχρεωτικών πράσινων πιστοποιητικών ο κάθε επισκέπτης είναι δυνητικά υγιής, και είναι πιο ευέλικτα, προσφέροντας την απαραίτητη ασφάλεια, παράλληλα με μια βελτιωμένη ταξιδιωτική εμπειρία. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του μπουφέ, βάσει των νέων πρωτοκόλλων, μπορεί ο πελάτης να σερβιριστεί μόνος του και όχι υποχρεωτικά να συνοδεύεται από κάποιον εργαζόμενο, όπως γινόταν πέρσι. Άλλη σημαντική προϋπόθεση είναι το πράσινο χρώμα της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό χάρτη των επιδημιολογικών δεδομένων, ενώ φυσικά είναι επιτακτική ανάγκη να διατηρήσουμε το «πράσινο» επιδημιολογικό πλεονέκτημα έναντι και των ανταγωνιστών μας στον τουρισμό, γιατί τελικά αυτό θα κρίνει την τουριστική κίνηση και μπορεί να κάνει τη διαφορά αυτό το καλοκαίρι. Το «κόκκινο» ή το «πορτοκαλί» είναι από προβληματικά έως και απαγορευτικά για τις κρατήσεις.

Ωστόσο, δεν μπορεί να μη σημειώσει κανείς ότι το περιβάλλον στην

τουριστική αγορά, σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο, είναι ιδιαιτέρα ασταθές και με βάση αυτή τη διαπίστωση θα πρέπει να σκεφτόμαστε και να σχεδιάζουμε, κάνοντας το καλύτερο δυνατόν στο πλαίσιο όπου έχουμε να κινηθούμε.

Πέραν της ασφαλούς φιλοξενίας, ζητούμενο είναι η ευελιξία των εν ισχύ συμβολαίων σε επίπεδο διάρκειας, τιμών, εκπτώσεων, ειδικών πακέτων και προσφορών, η μετατροπή των συμβολαίων commitment σε allotment, οι last-minute κρατήσεις και η παράταση πληρωμών. Ποιες είναι οι βασικές αγορές της Ζακύνθου και ποιες οι εκτιμήσεις για αυτές; Βλέπουμε ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τον ελληνικό τουρισμό από τη διεθνή τουριστική αγορά, το οποίο όμως μέχρι στιγμής δεν μεταφράζεται σε κρατήσεις. Από άποψη τουριστικής κίνησης, είναι αβέβαιο το κλίμα μέχρι τον Ιούλιο. Ο Μάιος κινείται με ελάχιστες έως μηδενικές κρατήσεις, με μικρή βελτίωση το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. Ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να έχουμε ένα καλό τετράμηνο από τον Ιούλιο έως και τον Οκτώβριο, ενώ στόχος είναι και η μίνι επιμήκυνση της φετινής σαιζόν μέχρι τον Νοέμβριο, όσο αυτό είναι εφικτό βάσει των προγραμμάτων των tour operators. Παράλληλα, περιμένουμε να κινηθούμε πολύ με τις last-minute κρατήσεις.

Ένα μεγάλο ποσοστό των κρατήσεων είναι οι περυσινές που έχουν μεταφερ -

θεί. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι και οι όποιες κρατήσεις γίνονται αυτή τη στιγμή, είναι επισφαλείς γιατί είναι 100% refundable. Δηλαδή ανά πάσα στιγμή κάποιος μπορεί να ακυρώσει, έως και την τελευταία στιγμή. Παραδοσιακά, μεγαλύτερη ζήτηση στο νησί καταγράφεται από τη βρετανική αγορά. Ακολουθούν η πολωνική, η ολλανδική και η τσέχικη. Μεγάλοι βρετανικοί ταξιδιωτικοί οργανισμοί έχουν μεταφέρει την ημερομηνία εκκίνησης των ταξιδιών τους προς την Ελλάδα στα τέλη Ιουνίου ή αρχές Ιουλίου. Ειδικότερα, για τα Ιόνια και τη Ζάκυνθο, εκεί όπου η βρετανική αγορά είναι η πιο σημαντική, αυτό αποτελεί απογοητευτικό ξεκίνημα, με άμεσες οικονομικές επιπτώσεις. Η εκτίμηση είναι ότι ο τζίρος των ξενοδοχείων στη Ζάκυνθο φέτος θα κινηθεί στο 40% των επιπέδων του 2019. Ποια είναι τα νέα κόστη που έχουν προστεθεί στο τουριστικό πακέτο λόγω της υγειονομικής κρίσης; Η εφαρμογή και η τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων έχουν ένα αυξημένο κόστος στη λειτουργία των τουριστικών καταλυμάτων, και σε επίπεδο αναλώσιμων ειδών και σε μισθολογικά έξοδα, αυξάνοντας το μέσο κόστος λειτουργίας σε ποσοστό 5-10%.

Τα μέσα ατομικής προστασίας για το προσωπικό και τους πελάτες, τα εγκεκριμένα υλικά καθαρισμού και απολύμανσης δωματίων και κοινόχρηστων χώρων, τα απολυμαντικά χεριών σε όλους του χώρους, καθώς και τα γάντια μιας χρήσης για σερβίρισμα στον μπουφέ αποτελούν μέρος των μέσων προστασίας πελατών και προσωπικού που επιβάλλονται για την πιστή τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Ποιός είναι ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαμόρφωση του τουριστικού προϊόντος και της εμπειρίας του τουρίστα; Η τοπική αυτοδιοίκηση παίζει σημαντικό ρόλο σε έναν προορισμό, γιατί τουριστική εμπειρία δεν είναι μόνο η διαμονή στο ξενοδοχείο. Η τουριστική εμπειρία είναι η ίδια η καθημερινότητα και έχει πλήθος διαστάσεων, από τη στιγμή που ο επισκέπτης φτάνει στον προορισμό ως τη στιγμή που επιβιβάζεται στο αεροπλάνο ή το καράβι της

επιστροφής. Όλα μετράνε. Ένας τόπος δεν μπορεί να είναι ελκυστικός για τους επισκέπτες του αν δεν είναι φιλικός και λειτουργικός για τους ίδιους τους κατοίκους του. Οι υποδομές και η διαχείρισή του είναι απόλυτη προτεραιότητα (σκουπίδια, δρόμοι και πεζοδρόμια, φωτισμός και καθαριότητα σε συνδυασμό με την εικόνα ευταξίας και νοικοκυροσύνης). Το νοσοκομείο, ειδικά αυτή την περίοδο, πρέπει να μπορεί να προσφέρει αναβαθμισμένες υπηρεσίες υγείας. Η ασφάλεια και η αστυνόμευση είναι επίσης κρίσιμα ζητούμενα. Φυσικά από μια συζήτηση για τη Ζάκυνθο δεν θα μπορούσε να λείπει το ναυάγιο και η αναγκαιότητα ασφαλούς πρόσβασης για τους επισκέπτες που έρχονται από όλο τον κόσμο για να το επισκεφθούν. Τα ελληνικά καταλύματα της Ζακύνθου είναι ανταγωνιστικά αυτή τη στιγμή σ την τουριστική αγορά; Η Ζάκυνθος προσφέρει δυνατότητες εναλλα κτικού τουρισμού που θα μπορούσε να αξιοποιήσει ο επισκέπτης; Από άποψη τουριστικής υποδομής καταλυμάτων, στη Ζάκυνθο έχουμε

“

Η τοπική αυτοδιοίκηση παίζει σημαντικό ρόλο σε έναν προορισμό, γιατί τουριστική εμπειρία δεν είναι μόνο η διαμονή στο ξενοδοχείο.”

καταφέρει να εντοπίσουμε τις ανάγκες της σύγχρονης ζήτησης. Προσφέρουμε στους επισκέπτες αξιόλογες τουριστικές ξενοδοχειακές μονάδες, καθώς και μια πληθώρα από τουριστικά καταλύματα, βίλες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα όλων των κατηγοριών, σε διαφορετικά επίπεδα τιμών, ώ σ τε να μπορούν να καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις και να είναι προσιτά σε όλους.

Στη Ζάκυνθο, οι δυνατότητες αξιοποίησης και ανάπτυξης εναλλακτικών δραστηριοτήτων και εμπειριών είναι διευρυμένες και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ζακύνθου είναι ότι διακρίνεται για το πλήθος και τη μοναδικότητα των πόρων στις κατηγορίες του πολιτισμού και του φυσικού περιβάλλοντος. •

μία σειρά άλλους προορισμούς στην Ελλάδα και άλλες χώρες. Οι ακυρώσεις μέχρι και τις 13 Ιουνίου αφορούν, πέραν της Ζακύνθου, τις Κρήτη (Χανιά), Χαλκιδική, Κεφαλλονιά, Πρέβεζα, Σάμο, Σαντορίνη, Σκιάθο, Θάσο. Το ίδιο πρόβλημα ακυρώσεων αντιμετωπίζουν χώρες όπως οι Κύπρος, Κροατία, Ιταλία, και Ισπανία (ηπειρωτική Ισπανία, Φορμεντέρα, Μαγιόρκα, Ίμπιζα, Μενόρκα, Λα Πάλμα), όλα τα πακέτα της TUI για διακοπές σε λίμνες και βουνά, ενώ ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν με ακυρώσεις μέχρι τις 27 Ιουνίου χώρες όπως η Βουλγαρία, η Αίγυπτος, το Μαρόκο, η Τυνησία και η Τουρκία.

Για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ελληνικό yachting στις νέες συνθήκες και για τις προοπτικές στη μετά Covid-19 εποχή, μιλά στην «Τουριστική Αγορά» ο πρόεδρος της VERNICOS YACHTS, γενικός γραμματέας του ΣΕΤΕ, εκπρόσωπος του θαλάσσιου τουρισμού στο Δ.Σ. του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, επίτιμος πρόεδρος της Ένωσης Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού (ΕΠΕΣΤ) και εκπρόσωπος του τουρισμού στην ελληνική και ευρωπαϊκή ΟΚΕ, Γιώργος Βερνίκος. Καταγράφουμε τα βασικότερα σημεία από όσα ανέφερε. «Μετά τη δύσκολη χρονιά του 2020, που λόγω της πανδημίας ο τουρισμός στη χώρα μας μειώθηκε κατά 75% και ο θαλάσσιος τουρισμός κατά 60%, προσδοκούμε το 2021 να είναι μια καλύτερη χρονιά, αναμένοντας τα αποτελέσματά μας να είναι το 70% των αποτελεσμάτων του 2019. Σε κάθε περίπτωση, η πανδημία του κορωνοϊού έχει επιφέρει πρωτόγνωρο σοκ στην οικονομία, την κοινωνία και τη ζωή μας» αναφέρει ο κ. Βερνίκος, τονίζοντας πως ο τουρισμός έχει πληγεί ιδιαιτέρως, με απώλεια διεθνών αφίξεων πάνω από 260 εκατ., με επιπτώσεις στα τουριστικά έσοδα και στις θέσεις απασχόλησης. «Μέχρι να δημιουργηθεί η πολυπόθητη ανοσία στον πληθυσμό από τους εμβολιασμούς, τα περιοριστικά μέτρα που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις, μεταξύ άλλων και για τις μετακινήσεις, αποτελούν το κύριο εργαλείο για να αποφύγουμε νέα έξαρση της πανδημίας,

ελπίζοντας ότι στη διάρκεια του καλοκαιριού σταδιακά θα αρθούν όλα τα περιοριστικά μέτρα».

Πράσινο Πιστοποιητικό: «Θα συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση των μετακινήσεων» Σχολιάζοντας το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό, που ψηφίστηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου, ο κ. Βερνίκος επισημαίνει πως θα συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση των μετακινήσεων, τουλάχιστον εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιμένοντας τη μεγαλύτερη δυνατή αποδοχή και την υπογραφή διμερών συμφωνιών και με τις εκτός Ε.Ε. χώρες. «Παραμένω ιδιαίτερα αισιόδοξος για την επόμενη μέρα του yachting στην Ελλάδα, αφού ελέγξουμε την πανδημία, αναμένοντας την επιστροφή στην κανονικότητα το 2022. Ο κλάδος μας έχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες μορφές τουρισμού». Αντιμετώπιση της κρίσης: «Θα

Αν μπορούσα να συνοψίσω σε πέντε φράσεις τα θέματα που βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων, αυτές θα ήταν: 1) η ανάγκη άμεσης ρευστότητας, 2) το ύψος των επιτοκίων, 3) το θέμα του ΦΠΑ, 4) το θέμα της ταχύτητας με την οποία εφαρμόζονται οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και της κυβέρνησης και 5) το ενδιαφέρον για τον κλάδο μας».

Tα θέματα του θαλάσσιου τουρισμού βρίσκονταν και βρίσκονται στον «αυτόματο»

Αναφορικά με τα θέματα του θαλάσσιου τουρισμού, δηλώνει ότι δεν υπάρχει συστηματική συζήτηση και αντιμετώπιση: «Είναι γεγονός ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα τα θέματα του θαλάσσιου τουρισμού βρίσκονταν και βρίσκονται στον “αυτόματο”. Για όλα τα βασικά θέματα που απασχολούν τον κλάδο μας, όπως ΦΠΑ, θέσεις ελλιμενισμού, γραφειοκρατικά εμπόδια κ.λπ., δεν υπάρχει συστηματική συζήτηση και αντιμετώπιση. Η ευθύ νη β αρύνει κυρίως την πολιτεία, αλλά και

λαμβάνονται σημαντικά μέτρα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και βρίσκεται σε εξέλιξη μια τεράστια προσπάθεια για να περιοριστούν οι επιπτώσεις. Σίγουρα, θα χρειασ τεί η ταχύτερη δυνατή εφαρμογή των μέτρων.

“

Το μέλλον του yachting, αλλά και γενικότερα του ελληνικού τουρισμού, είναι συνδεδεμένο με την μπλε οικονομία.”

«Προωθούμε σειρά μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων στον τουρισμό» Δεν θέλω να επεκταθώ περισσότερο αυτή τη στιγμή στη συζήτηση για τα μέτρα στήριξης, για τα οποία καθημερινά υπάρχουν εξελίξεις. Υπάρχουν συγκροτημένες προτάσεις που έχει καταθέσει ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων και από κοινού με την πολιτεία προωθούμε σειρά μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων στον τουρισμό. Η Ένωση Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού, το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος και οι φορείς του yachting βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία για την αντιμετώπιση σειράς τρέχοντων θεμάτων. «Το μέλλον του yachting είναι συνδεδεμένο με την μπλε οικονομία» Το μέλλον του yachting, αλλά και γενικότερα του ελληνικού τουρισμού, είναι συνδεδεμένο με την μπλε οικονομία, καθώς και με τη βιώσιμη ανάπτυξη της παράκτιας, νησιωτικής και ναυτιλιακής οικονομίας.

Είναι ενδεικτικό ότι στην Ελλάδα διοργανώνεται στις 4 Ιουνίου 2021 σχετικό συνέδριο σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού, το Υπουργείο Ναυτιλίας και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού. Η μπλε οικονομία βρίσκεται στην κορυφή των συζητήσεων, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και στη χώρα μας. Είναι προφανές ότι για να διατηρήσουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των νησιών μας και του θαλάσσιου τουρισμού, πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε σειρά προκλήσεων που περιλαμβάνουν την ενεργειακή πολιτική, τα χρηματοδοτικά εργαλεία ενίσχυσης της νησιωτικότητας, τα οικονομικά εργαλεία στήριξης των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων, των λιμενικών υποδομών, της ακτοπλοΐας, της νησιωτικής και θαλάσσιας επιχειρηματικότητας. Επίσης, σημαντική είναι η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο για την εκπαίδευση των νέων ανθρώπων και τη διασφάλιση της καινοτομίας.

Ποια στρατηγική και κινήσεις μάρκετινγκ θα προτείνατε για να έχουμε αποτελέσματα σε βραχυπρόθεσμο αλλά και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα; Η κρίση στον κλάδο του τουρισμού δεν έχει τελειώσει. Μπροστά μας έχουμε ένα δύσκολο καλοκαίρι, για το οποίο προετοιμαζόμαστε ανάλογα. Σε κάθε περίπτωση, η επανεκκίνηση του τουρισμού δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία. Χρειάζεται χρόνος για να ενεργοποιηθεί ολόκληρη η αλυσίδα του τουρισμού και συγχρόνως να απαντηθούν όλα τα ερωτήματα που έχουμε μπροστά μας, όπως το θέμα του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας, το να μην επαναλαμβάνουμε λάθη του παρελθόντος, αλλά να προχωράμε, έχοντας πάντα στον νου μας τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Στον ΣΕΤΕ προσπαθούμε να έχουμε ολική προσέγγιση της στρατηγικής για τον τουρισμό, και η MARKETING GREECE κάνει εξαιρετική δουλειά, σε συνεργασία φυσικά πάντα με το Υπουργείο Τουρισμού και τον ΕΟΤ. Αποτελεί σταθερή άποψή μου ότι πρέπει να υπάρχει όλο και πιο στενή συνεργασία του ΣΕΤΕ με τον ΕΟΤ. Επίσης, πρόσφατη εξέλιξη αφορά μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, η οποία περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για επενδύσεις σε έργα δημοσίων υποδομών σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η βελτίωση των υποδομών και η διαχείριση προορισμών συνδέονται άμεσα και με τη διατήρηση ή ακόμα και τη βελτίωση της πέμπτης θέσης που έχουμε ως χώρα, βάσει του Nation Brands Index του Simon Anholt.

που προέκυψαν α πό την πανδημία; Η πανδημία ενέσκηψε σαρωτικά –εκεί που νομίζαμε ότι «βρισκόμασταν στον σωστό δρόμο» – όπως συχνά συμβαίνει στη ζωή, ξαφνιάζοντάς μας, αλλάζοντας την καθημερινότητά μας και σίγουρα καλώντας μας σε αναστοχασμό. Η ικανοποίηση από την πετυχημένη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης συνοδεύεται από την αγωνία για τις αντοχές της οικονομίας σε συνδυασμό με τα διαδοχικά κύματα της πανδημίας. Στο προσκήνιο βρίσκονται οι στρατηγικές για τη διατήρηση της βιωσιμότητας των ε πιχειρήσεων και τη στήριξη της απασχόλησης. Οι αναγκαίες ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της δανειακής και επιδοτούμενης ρευστότητας των επιχειρήσεων, τα υγειονομικά πρωτόκολλα, οι κατάλληλες πολιτικές επιδότησης της απασχόλησης, ώστε να απορροφηθούν οι κραδασμοί στην οικονομία και να μην εκτιναχθεί η ανεργία, αποτελούν μείζονα θέματα διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τους κοινωνικούς εταίρους. Στην πραγματικότητα, όλα δοκιμάζονται σκληρά: Η αντοχή και η συνοχή της κοινωνίας, η αποτελεσματικότητα και ο ψηφιακός και θεσμικός μετασχηματισμός του κράτους. Επίσης, η ικανότητα ανταπόκρισης της φιλελεύθερης δημοκρατίας στις απαιτήσεις μιας νέας σχέσης ασφάλειας και ελευθερίας και μιας νέας σχέσης

πολιτικής νομιμοποίησης και τεχνοκρατικής εγκυρότητας. Οι δυνατότητες αναπροσαρμογής της οικονομίας σε νέα παραγωγικά και καταναλωτικά πρότυπα, οι εργασιακές σχέσεις και το κοινωνικό κράτος, οι προοπτικές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και οι εσωτερικές ανισότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι διεθνοπολιτικοί και στρατιωτικοί συσχετισμοί σε όλα τα πεδία κ.ο.κ. Η ανάγκη αναδιάρθρωσης της οικονομίας, ώστε ν’ αντιμετωπιστεί η ύφεση που συνοδεύει την πανδημία, κατέστησε και εξακολουθεί να καθιστά επιτακτική τη συζήτηση και τον διάλογο όλων των κοινωνικών εταίρων και φορέων στο πλαίσιο της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ), η οποία αποτελεί τον μοναδικό συνταγματικό θεσμό κοινωνικού διαλόγου, με τα εξής βασικά σημεία αναφοράς: Πρώτο, την Εθνική Κοινωνική Αναπτυξιακή Συμφωνία, όπως διαμορφώθηκε από την ΟΚΕ και συμφωνήθηκε α πό όλες τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας τον Φεβρουάριο του 2018, στην οποία διατυπώνονται οι αναπτυξιακοί τομείς προτεραιότητας (πράσινη οικονομία, ψηφιακός μετασχηματισμός…) και οι αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις για την αναδιάρθρωση του εθνικού παραγωγικού μοντέλου και την αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης και των θεσμών. Δεύτερο, τις κατευθύνσεις και τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Τρίτο, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με άξονες την πράσινη οικονομία, τις υποδομές, τον εκσυγχρονισμό και την ψηφιοποίηση της Δημόσιας Δι -

“ Η ικανοποίηση

από την πετυχημένη

διαχείριση της υγειονομικής

κρίσης συνοδεύεται από την

αγωνία για τις αντοχές της οικονομίας.”

οίκησης, και την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού που προσφέρει νέες προοπ τικές στην ελληνική οικονομία. Τέταρτο, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο οποίο προβλέπεται η αποτελεσματική κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

«Αν άγκη για απρόσκοπτη και ταχεία διοχέτευση ρευστότητας στην πραγματική οικον ομία»

«Η ΟΚΕ, παραμένοντας ενεργή όλο αυτό το διάστημα, παρακολούθησε από κοντά τις επιπτώσεις της πανδημίας στην οικονομία και την αγορά εργασίας και κατέγραψε τις θέσεις-προτάσεις όλων των κοινω νικών εταίρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανέκυψαν. Επίσης, συμμετείχε στη διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συγκεντρώνοντας και ομαδοποιώντας όλες τις προτάσεις των κοινωνικών εταίρων ανά άξονα προτεραιότητας, τις οποίες και υπέβαλε στο Υπουργείο Οικονομικών κατά το στάδιο κατάρτισης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Αν αδείξαμε την ανάγκη για απρόσκοπτη και ταχεία διοχέτευση ρευστότητας σ την πραγματική οικονομία ως πρωταρχικής σημασίας για την άμεση αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Επίσ ης, αναδείξαμε:

1) τη σημασία να διασφαλίσουμε τη βιώσιμη σχέση της ανθρώπινης δραστηριότητας και της τεχνολογίας με το περιβάλλον,

2) την ανάγκη στήριξης των επιχειρήσεων και των παραγωγικών κλάδων με συ γκριτικά πλεονεκτήματα, 3) την ανάγκη επιτάχυνσης της μετάβασης των επιχειρήσεων και του κράτους σ την ψηφιακή εποχή και

4) τη σημασία σύνδεσης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας για καλύτερη και ποιοτικότερη απασχόληση» καταλήγει ο κ. Γιώργος Βερνίκος. •

Το καλό και το κακό σενάριο φέτος στον τουρισμό είναι να φτάσουμε ΑΛΕΞΑΝΔΡΌΣ ΑΓΓΕΛΌΠΌΥΛΌΣ Εντεταλμένος σύμβουλος του ομίλου Aldemar

Οι πληρότητες θα είναι χαμηλές για τους περισσότερους και πρέπει να αντιμετωπιστούν με διαχειριστική μαεστρία και σύνεση. Για το καλό και το κακό σενάριο φέτος στον τουρισμό, αλλά και τους παράγοντες που θα διαμορφώσουν τη γενική εικόνα, μιλά σε συνέντευξή του ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Ξενοδοχείων Ηρακλείου, Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, εντεταλμένος σύμβουλος του ομίλου της Aldemar.

ζητούμενο

η μέση δαπάνη να

Ο κ. Αγγελόπουλος εκτιμά ότι οι πληρότητες θα αρχίσουν σταδιακά να αυξάνονται από τα τέλη Ιουνίου, ωστόσο τονίζει ότι οι αστάθμητοι παράγοντες που θα καθορίσουν τη σαιζόν είναι πολλοί. «Η επιδημιολογική εικόνα της Ελλάδας, και όχι μόνο της Κρήτης, οι αεροπορικές συνδέσεις, η κατάσταση στην οποία θα βρίσκονται οι επιχειρήσεις τουρισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό και το αίσθημα του φόβου ή της εμπιστοσύνης του επισκέπτη είναι μόνο κάποιες από τις συνθήκες που θα καθορίσουν το αποτέλεσμα αυτής της σαιζόν στην Κρήτη. Σε γε νικές γραμμές, δεν φαντάζει μια συντριπτικά καλύτερη σαιζόν από του 2020 και αυτό κυρίως γιατί όλες οι παραπάνω συνθήκες δεν έχουν την καλύτερη

αναφέρει.

να κάνει μια πρώτη

για τη χρονιά που διανύουμε, σημειώνει: «Το χειρότερο σενάριο είναι να φτάσουμε σε εθνικό επίπεδο περίπου το 40% του 2019. Το καλύτερο είναι το 60% του 2019. Αυτό γεννά τις εξής αμφιβολίες: πόσα ξενοδοχεία θα ανοίξουν, τι διάρκεια σαιζόν θα έχουμε, πώς θα στηριχθεί η ανεργία στον κλάδο, που και αυτή τη χρονιά θα

«Ο

τουρισμός στην Πελοπόννησο και κατ’ επέκταση στη Λακωνία έχει δυνατότητες και μπορεί να φύγει μπροστά. Η προσπάθεια θα πρέπει να είναι κοινή» δηλώνει ο Δημήτρης Πολλάλης στην «Τουριστική Αγορά». Ο πρόεδρος των Ξενοδοχείων Λακωνίας κάνει λόγο για την ποιότητα και τις παροχές των μονάδων της Πελοποννήσου, τον εσωτερικό τουρισμό, αλλά και την προσπάθεια των ξενοδόχων να αντεπεξέλθουν στα υψηλά στάνταρ. Ποια είναι η εμπειρία σας από τη χρονιά που μας πέρασε και οι εκτιμήσεις σας για αυτά που έρχονται; Αφήσαμε πίσω μια δύσκολη, πολύ διαφορετική τουριστική χρονιά, γεμάτη πρωτόγνωρες εμπειρίες και αστάθμητους παράγοντες, κατά την οποία, ως επιχειρηματίες, βιώσαμε μοναδικές και αλλοπρόσαλλες καταστάσεις. Αξίζει, όμως, να θυμηθούμε ότι και κατά τη σκληρή περίοδο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, ο τουρισμός ήταν αυτός που κράτησε την Ελλάδα ζωντανή. Φυσικά, η εξέλιξη της πανδημίας παραμένει η κεντρική παράμετρος για την πορεία της νέας τουριστικής περιόδου. Ισχυρή παρακαταθήκη της επόμενης μέρας στον τουρισμό είναι η φήμη που έχει αποκτήσει η Ελλάδα από τη σωστή αντιμετώπιση του Covid-19, κάτι που θα πρέπει να διατηρηθεί και κατά το επόμενο διάστημα. Η αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού στα ελληνικά ξενοδοχεία το προηγούμενο

καλοκαίρι ήταν υποδειγματική και το επίπεδο της εφαρμογής των υγειονομικών πρωτοκόλλων ήταν υψηλό. Η ελληνική φιλοξενία και οι Έλληνες ξενοδόχοι έχουμε αποδείξει, χρόνια τώρα, πως έχουμε μάθει να βάζουμε πλάτη στα δύσκολα. Ακριβώς το ίδιο είμαστε έτοιμοι να κάνουμε και τώρα, μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν. Να σηκώσουμε την Ελλάδα ψηλά! Δεν τρέφουμε αυταπάτες για τη φετινή τουριστική περίοδο. Οι στόχοι μας είναι πολύ συγκεκριμένοι, μετρημένοι και απολύτως ρεαλιστικοί:

• Να λειτουργήσουμε με ασφάλεια.

• Να διαφυλάξουμε τη φήμη και το κύρος του προορισμού, και κατ’ επέκταση το κύρος της χώρας.

• Να στηρίξουμε την εργασία και τους εργαζόμενους.

• Να βρούμε τρόπους ενίσχυσης των επιχειρήσεων με έμφαση στη ρευστότητα.

• Να περιορίσουμε στο μέγιστο δυνατό τις απώλειες. Πάντως, το βέβαιο είναι ότι και φέτος θα παλέψουμε και πάλι για την επιβίωση των επιχειρήσεών μας. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της τουριστικής ζήτησης για την Πε-

λοπόννησο από τις αγορές του εξωτερικού παίζει το διεθνές αεροδρόμιο «Καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος» στην Καλαμάτα. Σε αυτή, όμως, τη χρονική συγκυρία, η αγορά παραμένει ιδιαίτερα μουδιασμένη, αφού ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί το πρόγραμμα των αεροπορικών εταιρειών και όλα παραμένουν ρευστά. Με βάση το ενδιαφέρον που έχουν δείξει μέχρι τώρα οι αεροπορικές εταιρείες, οι βασικές αγορές προέρχονται από Γερμανία, Ελβετία, Αυστρία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ολλανδία.

Ποιος είναι ο ρόλος του εσωτερικού τουρισμού για την περιοχή σε αυτή την ιδιαίτερη περίοδο; Όσον αφορά την καλοκαιρινή τουριστική σαιζόν, είναι βέβαιο ότι και φέτος ο εσωτερικός τουρισμός θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως συνέβη και πέρυσι το καλοκαίρι. Οι ταξιδιώτες, θέλοντας να ελαχιστοποιήσουν την επαφή τους με άλλους, θα προτιμήσουν την οδική μετακίνηση, και αυτό είναι από τα ισχυρότερα «χαρτιά» μας αυτή την περίοδο. Δηλαδή, θα πηγαίνουν εκεί που θέλουν, όταν θέλουν, χωρίς χρονοδιάγραμμα, σε κοντινούς προορισμούς, τηρώντας τους υγειονομικούς κανόνες ασφάλειας. Ποιος είναι ο ρόλος της προβολής στην τουριστική ανάπτυξη της Λακωνίας; Η σημασία της προβολής είναι καθοριστική. Ωστόσο, επιβάλλεται να επανασχεδιάσουμε την τουριστική μας προβολή, επαναπροσδιορίζοντας

έτσι τη σχέση μας με τον τουρισμό, και πολύ περισσότερο με τις υπηρεσίες που παρέχουμε. Οφείλουμε να καταλάβουμε ότι δεν μπορείς να προσδοκείς τουριστική ανάπτυξη ακολουθώντας ξεπερασμένες συνταγές. Η σύγχρονη αντίληψη για την ανάπτυξη του τουρισμού επιβάλλει: προσανατολισμό προς τον ποιοτικό τουρισμό, διαφοροποίηση και βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού ώστε να αξιοποιηθεί στον τουρισμό και ολοκλήρωση μιας σειράς έργων, τα όποια αφορούν τις υποδομές και το περιβάλλον. Τα τελευταία χρόνια έχουν εκπονηθεί σύγχρονες και εμπεριστατωμένες μελέτες (Στρατηγικά Σχέδια Μάρκετινγκ), που μέσω της ανάδειξης των περιοχών στοχεύουν στην ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της Λακωνίας και την επανατοποθέτηση του προορισμού στην τουριστική αγορά. Είναι καιρός πλέον να αντιληφθούμε ότι, μέσω της κατάλληλης αξιοποίησης των ευεργετικών πλεονεκτημάτων αλλά και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του τόπου μας, η ανάπτυξη του τουρισμού είναι μονόδρομος. Τα ξενοδοχεία αποτελούν το βαρόμετρο για τον τουρισμό μιας περιοχής. Από ένα γεμάτο ξενοδοχείο θα ωφεληθούν τα εστιατόρια, τα εμπορικά καταστήματα, εκείνοι που προσφέρουν δραστηριότητες για τουρίστες, οι αγρότες και οι παραγωγοί τροφίμων, τα οινοποιεία, οι βιολογικές φάρμες, οι πολιτιστικοί φορείς κ.ο.κ. Πρέπει, λοιπόν, να συνειδητοποιήσουμε ότι ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων μας. Κανείς δεν περισσεύει. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι όλοι μαζί είμαστε πιο δυνατοί και να συνεργαστούμε προς έναν κοινό στόχο. Ο ελληνικός τουρισμός φιλοδοξεί και σε αυτή την κρίση να είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής της επόμενης μέρας. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Πελοποννήσου, και ειδικότερα της Λακωνίας, ως τουριστικού προορισμού; Η Πελοπόννησος είναι ένας εξαιρετικά δημοφιλής προορισμός, με πολλές δυνατότητες και καλή δυναμική. Το φυσικό περιβάλλον σε συνδυασμό με το εύκρατο κλίμα αποτελούν τα δυνα -

τά τουριστικά «ατού» της Πελοποννήσου, τα οποία είναι στοιχεία ικανά να στηρίξουν τον τοπικό τουρισμό, αλλά και να διευρύνουν την τουριστική περίοδο. Παρ’ όλα αυτά, παρατηρείται έντονη εποχικότητα σε πολλές περιοχές, αφού ο μεγαλύτερος όγκος επισκεπτών σημειώνεται κατά τους θερινούς μήνες του έτους, και ιδιαίτερα τον Αύγουστο. Ως Λάκωνες έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε έναν αυθεντικό και ευλογημένο τόπο που εναρμονίζει παράδοση και σύγχρονη ζωή, έναν τόπο με μεγάλη ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά, έναν τόπο μοναδικό, που έχει τα πάντα σε αφθονία. Ως εκ τούτου, σημαντικότατο ρόλο στη στήριξη του τουριστικού προϊόντος της Πελοποννήσου διαδραματίζει ο νομός Λακωνίας, ένας προορισμός με εξέχουσα θέση τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή τουριστική αγορά. Ως τόπος με εξαιρετικά πλούσια ιστορία και πολιτιστική παράδοση, απαράμιλλο φυσικό κάλλος, μοναδικά τοπικά παραδοσιακά προϊόντα και καλή κουζίνα, δίνουμε στον επισκέπτη την ευκαιρία να εμπλουτίσει το ταξίδι του αλλά και τις γνώσεις του, αποκομίζοντας συναρπαστικές εμπειρίες. Κυριότερο χαρακτηριστικό της Λακωνίας είναι η πολυμορφία του τόπου, καθόσον διαθέτει μεγάλη ακτογραμμή με τις ομορφότερες παραλίες της

Μεσογείου, σπήλαια, κάστρα, ορεινές διαδρομές με μοναδικά πεζοπορικά μονοπάτια, μοναδική πανίδα και χλωρίδα, αναρριχητικά πάρκα, βιότοπους και προστατευόμενες περιοχές Natura, απολιθωμένο δάσος, ήπιο μεσογειακό κλίμα, γραφικά χωριουδάκια, μοναστήρια και εντυπωσιακά τοπικά προϊόντα υψηλής ποιότητας. Η τοπική γαστρονομία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, ενισχύοντας το τουριστικό μας προϊόν και εμπλουτίζοντας την ταξιδιωτική εμπειρία των επισκεπτών. Ποιο είναι το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών; Οι παρεχόμενες υπηρεσίες στα ξενοδοχεία αλλά και γενικότερα στις πάσης φύσεως τουριστικές επιχειρήσεις βρίσκονται σε πάρα πολύ καλό επίπεδο. Κύριο μέλημα όλων μας είναι ο επισκέπτης να απολαμβάνει τον υψηλότερο βαθμό ικανοποίησης. Η επικράτηση της ποιότητας στις υπηρεσίες θεωρείται το σημείο διαφοροποίησής μας στην αγορά, ενώ παράλληλα φροντίζουμε η τουριστική προσφορά να εμπλουτίζεται όλο και περισσότερο με νέα προϊόντα, υπηρεσίες και σύγχρονες πρακτικές. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε όλοι οι επαγγελματίες του τουρισμού

ην υγειονομική ασφάλεια στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους βάζουν οι άνθρωποι του τουρισμού και τη φετινή σαιζόν στην Κρήτη. Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Ηρακλείου Νίκος Χαλκιαδάκης μιλά για τις εκτιμήσεις και τις προσδοκίες για τη σαιζόν, τονίζοντας ότι στην εποχή της πανδημίας όσο πιο ασφαλής υγειονομικά είναι ένας προορισμός, τόσο περισσότερος κόσμος θα τον επιλέξει για τις διακοπές του. Ο κ. Χαλκιαδάκης επισημαίνει: «Το “άνθισμα” του τουρισμού στο νησί μας εξαρτάται από τις βασικές χώρες που μας επιλέγουν ως προορισμό και την κατάσταση που επικρατεί σε αυτές όσον αφορά τον εμβολιασμό. Ο ρυθμός που προχωράει λοιπόν ο εμβολιaσμός στα μέρη “αιμοδότες” για την Κρήτη, όπως είναι η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία, οι Κάτω Χώρες και οι Σκανδιναβικές Χώρες, θα καθορίσει την τουριστική κίνηση». Όπως λέει ο πρόεδρος των ξενοδόχων: «Το επιδημιολογικό φορτίο της χώρας μας και ιδιαίτερα της Κρήτης θα πρέπει να μας απασχολεί, γιατί είναι βασικό κριτήριο επιλογής για τους επισκέπτες μας. Βλ έ πουμε αυτή τη στιγμή πολλά νησιά να έχουν ελευθερωθεί, αλλά η Κρήτη παραμένει μπλοκαρισμένη από τις Κάτω χώρες, συγκεκριμένα από την Ολλανδία. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως ο εμβολιασμός όλων μας, και κυρίως αφού μιλάμε για τον τουρισμό όσων απασχολούνται σε αυτόν, οφείλει να είναι πρωταρχικό μας μέλημα, για μια καλύτερη καλοκαιρινή σαιζόν και για τον περιορισμό της διασποράς του ιού».

Ποιοι είναι οι δυνατοί μας «αντίπαλοι» στην αγορά του τουρισμού και πώς θα καταφέρει να κερδίσει φέτος το τουριστικό «παιχνίδι» η Κρήτη; Θα έλεγα πως δυνατοί αντίπαλοί μας στον τουρισμό είναι χώρες όπως η Τουρκία, η οποία φιλοξενεί περισσότερο Ρώσους ταξιδιώτες, και η Ισπανία, η οποία έχει δείξει ότι μπορεί να μας ανταγωνιστεί. Δεν πιστεύω ότι άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως ας πούμε η Ιταλία, έλκουν ικανό μερίδιο επισκεπτών που επιλέγουν την Κρήτη για τις διακοπές τους. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι μπροστά, κονταροχτυπιέται με την Ισπανία, με σκοπό να καταφέρει να έχει τον μέγιστο δυνατό πληθυσμό σε επισκέπτες για τη φετινή σαιζόν, γιατί έχει αποδείξει από πέρυσι ότι είναι ένας ασφαλής προορισμός, όπως φυσικά έχει κάνει και η Ισπανία. Αναφορικά με τα ελκυστικά στοιχεία του νησιού, ο κ. Χαλκιαδάκης υπογραμμίζει ότι «πέρα από τις μοναδικές ομορφιές της, η Κρήτη φημίζεται για τις ξενοδοχειακές μονάδες της, τόσο για την ποιότητα των υπηρεσιών τους όσο και για τη ζεστή και εγκάρδια φιλοξενία τους». «Μην ξεχνάμε όμως» λέει «ότι έχουμε πλέον αποδείξει εμπράκτως ότι είμαστε ένας ασφαλής προορισμός και συνεχίζουμε και φέτος, με το σύνολο των ξενοδοχοϋπαλλήλων να έχει ολοκληρώσει σεμινάρια για την προφύλαξη και τα μέτρα πρόληψης κατά του Covid-19 και την αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου λειτουργίας των μονάδων μας, για τη διασφάλιση της υγείας των φιλοξενούμενών μας και των εργαζο -

“

Το επιδημιολογικό φορτίο της χώρας μας και ιδιαίτερα της Κρήτης θα πρέπει να μας απασχολεί, γιατί είναι βασικό κριτήριο επιλογής για τους επισκέπτες μας.”

μένων μας. Όλοι μαζί προσπαθούμε, οι γιατρ οί στα νοσοκομεία, οι εργαζόμενοι στα αεροδρόμια και όλοι όσοι εμπλεκόμαστε στον τουρισμό, για να δείξουμε πό σο ασφαλής είναι ο προορισμός μας και τι βαρύτητα έχει η ευθύνη μας απέναντι στην προστασία των επισκεπτών. Ό σο πιο ασφαλής είναι επιδημιολογικά η Κρήτη, τόσο περισσότερος κόσμος θα μας επιλέξει». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Χαλκιαδάκη, ενώ το 2019 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ξεπέρασαν τα 3,5 δισ. ευρώ και το 2020 μειώθηκαν στα 861 εκατομμύρια ευρώ, φέτος θα ξεπεράσουν το 1,5 δισ. και ίσως φθάσουν τα 2 δισ. ευρώ. «Η σαιζόν» σημειώνει «καθυστέρησε να ξεκινήσει φέτος και αναμένουμε την κορύφωσή της έως το τέλος Ιουνίου. Μετά το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου, δεν α ποκλείεται να δούμε μέρες και εβδομάδες που να θυμίζουν το καλοκαίρι του 2019. Επίσ ης, αναμένουμε να κινηθούμε στο 50-55% των αφίξεων του 2019, και το ίδιο ποσοστό υπολογίζουμε ότι θα ισχύσει και στα έσοδα. Δεν πιστεύω συνάδελφοι να κάνουν μεγαλύτερες

Όλα αυτά, όμως, θα φανούν στην πορεία».

τον διπλασιασμό των ταξιδιωτικών εισπράξεων του 2020 ελπίζουν οι τουριστικοί φορείς της Κρήτης, σημειώνοντας ότι το νησί πρέπει να παραμείνει «πράσινο», να έχει δηλαδή όσο το δυνατόν λιγότερα κρούσματα, και σε αυτό βοηθούν καθοριστικά οι εμβολιασμοί και τα τεστ, από ντόπιους και ξένους. Αναφερόμενος στους παράγοντες που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κίνησης τη φετινή σαιζόν, ο πρόεδρος Τουριστικών & Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κρήτης κ. Μιχάλης Βλατάκης τονίζει ότι «έχει σημασία η όσο το συντομότερο κατάταξή μας στην “πράσινη υγειονομικά ζώνη”. Αυτό αφενός βοηθάει ψυχολογικά στην επιλογή μας ως προορισμού από τους “δυνάμει επισκέπτες μας”, αλλά κυρίως υποστηρίζει τον άμεσο προγραμματισμό μεγάλου αριθμού πτήσεων. Ακόμη, ευνοεί το άνοιγμα των προγραμμάτων των tour operators με περισσότερη σιγουριά και λιγότερο ρίσκο, καθώς οι “πράσινες ζώνες” δεν έχουν καραντίνα στην επιστροφή και αποφεύγονται τα κοστοβόρα τεστ. Επι πλέον, σημαντική είναι η αντικατάσταση των αντι-ταξιδιωτικών μοριακών τεστ PCR με το εξίσου, κατά την Ευρωπαϊκή Ένωση, αξιόπιστο rapid test αντιγόνου, λόγω κόστους και χρόνου που απαιτείται για το αποτέλεσμα, αλλά και αδυναμίας της χώρας μας να καλύψει στους περισσότερους προορισμούς τον

τεράστιο αριθμό τεστ που θα χρειαστούν, σε περίπτωση που δεν αλλάξει η σ χε τική ανάγκη. Άλλοι σχετικοί παράγοντες είναι: • η πρόοδος των εμβολιασμών στις χώρες από όπου αντλούμε τους πελάτες μας αλλά και στην πατρίδα μας, • η στε λέχωση των προξενείων μας στις τρίτες χώρες, από όπου οι επισκέπτες χρειάζονται βίζα, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στην αναμενόμενη για φέτος ροή κρατήσεων της τελευταίας στιγμής, • το εύρος και η χρονική στιγμή του ανοίγματος των ανταγωνιστικών σε μας προορισμών». Αναφορικά με τον ανταγωνισμό, ο κύριος Βλατάκης επισημαίνει ότι «οι κλασικοί προορισμοί της Μεσογείου, όπως Ισπανία, Κροατία, Κύπρος, Ιταλία κ.λπ., ποντάρουν στη σημαντική παράμετρο της ασφάλειας με την ισάξια με εμάς κατά κάποιο τρόπο πρόοδο των εμβολιασμών. Οι υπόλοιπες χώρες, όπως Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία κ.λπ., ποντάρουν μόνο στο θέμα της τιμής, διότι η επιδημιολογική τους εικόνα θεωρείται προς το παρόν “διάτρητη”, κάτι που σίγουρα θα προσπαθήσουν να αλλάξουν. Ο χρόνος που θα το καταφέρουν θα σηματοδοτήσει και το μέγεθος της ε πανόδου τους». Η Κρήτη, παραμένει μια σταθερή επιλογή διακοπών και μέσα στην πανδημία. Εξηγώντας τους λόγους, ο

“ Η Κρήτη, παραμένει μια σταθερή επιλογή διακοπών και μέσα στην πανδημία.”

κ.Βλατάκης αναφέρει ότι «εξακολουθεί να είναι η επιδημιολογική μας εικόνα του 2020, που εξαργυρώνουμε προς το παρόν, αλλά εάν συνεχίσουμε να είμαστε “πορτοκαλί” αυτό θα είναι εις βάρος μας. Συχνά η ασφάλεια είναι το μείζον και το βασικό στην επιλογή προορισμού από τους τουρίστες, αλλά και η υποστήριξη του προορισμού από τις αεροπορικές εταιρείες. Τα υπόλοιπα ατού που πρέπει να συγκεντρώνει ένας προορισμός τα διαθέτουμε σε μεγάλο βαθμό». Ο πρόεδρος των Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτόρων αναφέρει ότι στην εποχή της πανδημίας όλα είναι ρευστά και κάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη, ωστόσο σημειώνει ότι «αν όλα κυλήσουν ομαλά με τους εμβολιασμούς, οι οποίοι θα καλύπτουν τυχόν νέ ες μεταλλάξεις, και καταφέρουμε να αποφύγουμε νέο “κύμα” κρουσμάτων το φθινόπωρο, ευελπιστούμε να πετύχουμε την παράταση της σαιζόν μέχρι τέλη Νοεμβρίου στην Κρήτη. Σε αυτή την περίπτωση, ίσως να καταφέρουμε

τη δυναμική του ελληνικού τουρισμού παρά την αβεβαιότητα της εποχής πιστεύει ο κ. Ανδρέας Μεταξάς, διευθύνων σύμβουλος του Metaxa Hospitality Group, ο οποίος λειτούργησε και τα τρία ξενοδοχεία Maris στην Κρήτη και τη Σαντορίνη τον Μάιο, προσδοκώντας ότι θα έχουμε μια καλύτερη τουριστική χρονιά από την περσινή. Ο κ. Μεταξάς σημειώνει ότι «οι ανταγωνιστικοί προορισμοί θα είναι οι καλύτερα πρ οετοιμασμένοι για τη φετινή σαιζόν. Μερικές βασικές παράμετροι που θα παίξουν ρόλο στην ανταγωνιστικότητα των προορισμών και θα βαρύνουν ως κριτήρια επιλογής για τους τουρίστες για αυτή την περίοδο είναι, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες: • Η γενικότερη εικόνα της χώρας, αλλά και συγκεκριμένα κάθε περιοχής, σε σχέση με τον αριθμό κρουσμάτων και τον αριθμό θανάτων. Είναι προφανές ότι αυτοί με πολύ λίγα κρούσματα και ελάχιστους θανάτους είναι οι κερδισμένοι αυτής της περιόδου, που χαρακτηρίζεται από αστάθεια και μεταβλητότητα. • Τα απλά και ξεκάθαρα μέτρα προστασ ίας. Πολύ σημαντική παράμετρος για ν α αισ θανθεί ασφάλεια ο ταξιδιώτης (αλλά και οι επιχειρήσεις) σε μια εποχή ταχύτατων και συνεχών μεταβολών σε κάθε επίπεδο αποτελεί το να είναι τα μέτρα προστασίας και οι όροι ταξιδιού όσο πιο απλοί και ξεκάθαροι γίνεται. • Τα οικονομικά κριτήρια δεν χάνουν την “αξία” τους ως παράγοντας ανταγωνιστικότητας. Ο μικρότερος ΦΠΑ είναι έ ν α εργαλείο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας που έχει δοκιμαστεί με

πάλι πίσω τις ζωές μας.”

ε πιτυχία σε διάφορες αγορές. Υπό τις παρούσες συνθήκες, παραμένει ένα ισχυρό όπλο, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί». Σύμφωνα με τις επισημάνσεις του κ. Μεταξά «η Κρήτη αποτελεί έναν διεθνώς καταξιωμένο προορισμό εδώ και δεκαετίες. Το brand Κρήτη έδειξε και την περ ασμένη χρονιά ότι είναι ένα ισχυρό brand, το οποίο εμπιστεύθηκαν χιλιάδες διεθνείς και εγχώριοι επισκέπτες. Ωστόσο, οι συνθήκες που ζούμε είναι πολύ διαφορετικές, και νέες ανάγκες έχουν δημιουργηθεί. Αυτές οφείλουμε αρχικά να συνειδητοποιήσουμε και να κατανοήσουμε και στη συνέχεια να προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε στην κάλυψή τους με τον καλύτερο και

δεν

μόνο αυτά που ξέραμε να προ -

με επιτυχία μέχρι τώρα και τα οποία συ νεχίζουμε να προσφέρουμε. Η εμπειρία της περσινής σαιζόν είναι σίγουρο ότι θα λειτουργήσει θετικά» Προβλέψεις είναι δύσκολο να κάνει κάποιος, ωστόσο ο κ. Μεταξάς σημειώνει σχετικά με το καυτό αυτό ερώτημα: «Το στοίχημα φέτος είναι η βελτίωση της σαιζόν του 2020. Για την επίτευξη αυ-

τού του στόχου έχουμε δυο τουλάχιστον ισχυρούς συμμάχους: τη δεδομένη ισχυρότατη επιθυμία που έχει δημιουργηθεί για ταξίδια, μετά από αυτή την περίοδο εγκλεισμού ή περιορισμών που βίωσαν σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετικό τρόπο οι πολίτες σε όλες τις αγορές, και το εμβόλιο που έρχεται να λειτουργήσει καθησυχαστικά. Σήμερα είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς με ακρίβεια για αριθμούς και στοιχεία. Είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε σε ν άριο, αλλά και αισιόδοξοι ότι σταδιακά θα βρούμε όλοι τον ρυθμό μας και θα αν ακ τήσουμε την ελευθερία μας» Άλλωστε, ο διευθύνων σύμβουλος του Metaxa Hospitality Group, που έχει στο χαρτοφυλάκιό του το Creta Maris Beach Resort στη Χερσόνησο, το TUI Magic Life Candia Maris στην Αμμουδάρα και το Santa Oia Luxury Suites and Spa στη Σαντορίνη, τονίζει ότι η δυναμική του ελληνικού τουρισμού είναι μεγάλη και υπογραμμίζει: «Με υψηλό αίσθημα ευθύνης, αποφασίσαμε και φέτος να ανοίξουμε όλα τα ξενοδοχεία μας σε Κρήτη και Σαντορίνη. Παρά την αβεβαιότητα της εποχής, προσπαθούμε να πάρουμε και πάλι πίσω τις ζωές μας. Ανοίγουμε για να στηρίξουμε και φέτος την εθνική προσπάθεια, τους ανθρώπους και τους συνεργάτες μας, τις τοπικές κοινωνίες όπου δραστηριοποιούμαστε και που έχουν άμεσα την ανάγκη να επουλώσουν τις πληγές που αφήνει η πανδημία. Πιστεύω στις δυνάμεις μας και στις αξίες μας, πισ τεύω στη δύναμη του

της οικονομικότερης πτήσης, δεδομένων των μικρότερων αποστάσεων». Αναφορικά με την προσέλκυση Το αισιόδοξο και θετικό σενάριο είναι να έχουμε κορύφωση αφίξεων από τα μέσα Ιουλίου έως το κλείσιμο της σαιζόν τον Νοέμβριο. “ Αν όλα πάνε κατ’ ευχήν, θα μπορέσουμε να επιμηκύνουμε τη σαιζόν έως το τέλος του Νοεμβρίου. Η προσπάθεια είναι να πιάσουμε το 50% του 2019.”

Ο Μανώλης Μανούσος υπήρξε για σειρά ετών διευθύνων σύμβουλος της CYAN Group of Hotels. Το 2020, μετά την πώληση του group, προχώρησε στην ίδρυση της FULL HOUSE Hospitality Solutions που δραστηριοποιείται αυτήν την περίοδο στην Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη.

κορυφαίους αρχαιολογικούς χώρους. Επίσ ης, ο καιρός είναι το έξτρα ατού που θα δώσει τη δυνατότητα της επιμήκυνσης της σαιζόν. «Αν όλα πάνε κατ’ ευχήν, θα μπορέσουμε να επιμηκύνουμε τη σαιζόν έως ΜΑΝΏΛΗΣ ΜΑΝΌΥΣΌΣ Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Ηρακλείου Η παρούσα συνέντευξη δόθηκε τον Μάρτιο στη δημοσιογράφο Άννα Κωνσταντουλάκη.

Αντίδοτο στην πανδημία είναι η επέκταση της τουριστικής σαιζόν.

νδιαφέροντα στοιχεία για την πορεία της τουριστικής χρονιάς εν μέσω πανδημίας δίνει ο διευθυντής Λειτουργικού (Director of operations) της ξενοδοχειακής αλυσίδας Grecotel κ. Δημήτρης Καλαϊτζιδάκης. Όπως σημειώνει: «Η κίνηση φέτος θα κριθεί από την επιδημιολογική κατάσταση της Κρήτης και το κατά πόσο θα δοθεί προτεραιότητα στον εμβολιασμό του προσωπικού, με τη βασική προϋπόθεση ότι το προσωπικό θα ανταποκριθεί θετικά στον εμβολιασμό. Επίσ ης, βασική προϋπόθεση είναι η συνέχιση του βελτιωμένου ρυθμού εμβολιασμού του ντόπιου πληθυσμού και της αποτελεσματικής εφαρμογής του Ψηφιακού Πράσινου Διαβατηρίου (Digital Green Passport) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη, σημαντικός παράγοντας είναι η επιδημιολογική κατάσταση και ο ρυθμός εμβολιασμού των χωρών –δεξαμενών, από τις οποίες δεχόμαστε επισκέπτες». Σύμφωνα με τον διευθυντή Λειτουργικού της Grecotel: «Πέρυσι, το καλοκαίρι του 2020, προθυμοποιήθηκαν να ανοίξουν τα μισά ξενοδοχεία. Πολλά από αυτά έκλεισαν αμέσως μετά το άνοιγμά τους, λόγω της χαμηλής πληρότητάς τους. Για τη σαιζόν του 2021, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ξενοδοχείων θα είναι ακόμη πιο σκληρός, αφού θα λειτουργήσουν, αν όχι όλα, πολύ περισσότερα». Αναφορικά με τον ανταγωνισμό από το εξωτερικό και καθώς τα δεδομένα διαφοροποιούνται σε ένα τοπίο που μέσα στην πανδημία συνεχώς αλλάζει, ο κ. Καλαϊτζιδάκης σχολιάζει: «Δεν πρέπει

“ Μακρινοί προορισμοί, παρότι ακριβοί, έχουν ήδη γίνει δημοφιλείς στους ξένους τουρίστες λόγω της πανδημίας.”

να ξεχνάμε ότι όλη η Μεσόγειος λειτουργεί σαν ένα συγκοινωνούν δοχείο. Αν μία πολύ δυνατή τουριστικά χώρα, όπως π.χ. η Ισπανία, πάει εξαιρετικά μία σαιζόν, θα υπάρχει έλλειμμα στην υπόλοιπη Μεσόγειο. Αν, σε αντίθεση, για συγκεκριμένο λόγ ο, ο προορισμός Ισπανία δεν “τραβήξει”, σίγουρα θα “ξεχειλίσει” η υπόλοιπη Μεσόγειο ς. Και επειδή η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό ακόμα και τις ισχυρές οικονομίες όλης της κεντρικής Ευρώπης, οι οποίες αποτελούν βασικές πηγές της τουριστικής κίνησ ης προς τη χώρα μας γενικότερα και προς την Κρήτη ειδικότερα, πολλές κυβερνήσεις θα εκμεταλλευτούν την πανδημία προς δικό τους οικονομικό

όφελος. Μακρινοί προορισμοί, παρότι ακριβοί, έχουν ήδη γίνει δημοφιλείς στους ξένους τουρίστες, π.χ. Μαλδίβες, Κόστα Ρίκα κ.λπ. (και όχι μόνο) λόγω της πανδημίας». Ο κ. Καλαϊτζιδάκης υπογράμμισε ότι οι φορείς εστιάζουν στη δυναμική της Κρήτης: «Το μεγαλύτερο ατού της Κρήτης είναι η φήμη που δημιούργησε πέρυσι ως ένας εξαιρετικά ασφαλής προορισμός. Η φήμη αυτή δημιουργήθηκε αφενός από την άμεση αντίδραση τω ν ε πιχειρηματιών, που φρόντισαν να ετοιμάσουν τα ξενοδοχεία τους ώστε να ανταποκρίνονται στις υγειονομικές απαι-

τήσεις, αφετέρου από την ανταπόκριση του προσωπικού στην πιστή τήρηση των πρωτοκόλλων, αποτέλεσμα της πιστοποιημένης εκπαίδευσης όλων των εμπλεκομένων από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, με την υποστήριξη της περιφέρειας. Για το 2021 θα πρέ πει να κεφαλαιοποιήσουμε την περυσινή φήμη μας. Επιπλέον, ατού θα είναι η Covid Free λειτουργική εμπειρία των ξενοδοχείων που αποκτήθηκε πέρυσι και η συνεχιζόμενη, για δεύτερη χρονιά, εκπαίδευση των εργαζομένων. Μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα τα δύο πανεπιστημιακά νοσοκομεία, καθώς και τα ν ομαρχιακά νοσοκομεία». Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο κ. Καλαϊτζιδάκης: «Η σαιζόν ουσιαστικά θα ξεκινήσει από τέλη Ιουνίου, αρχές Ιουλίου. Οι tour operators, όμως, έχουν δείξει ε ν διαφέρον να επιμηκύνουν τη σαιζόν μέχρι και Νοέμβριο. Αυτό γίνεται πρώτον όχι επειδή έχουν εισακούσει την πολυπόθητη επιμήκυνση της σαιζόν, για την οποία συζ ητά και αγωνιά η Κρήτη, αλλά επειδή έχουν χάσει πολλές ημέρες από το ξεκίνημά της. Δεύτερος και κύριος λόγος είναι ότι τον Σεπτέμβριο θα έχουν εμβολιαστεί όλοι οι Ευρωπαίοι». «Δυστυχώς, η μείωση των εσόδων θα είναι μεγαλύτερη της μείωσης των ξένων αφίξεων σε σχέση με το 2019 και μεγαλύτερη ανησυχία υπάρχει για τις πληρωμές προς τους ξενοδόχους και τους υπόλοιπους τουριστικούς επιχειρηματίες» καταλήγει ο κ. Καλαϊτζιδάκης, έχοντας σκιαγραφήσει πολλές από τις όψεις, τις αγωνίες αλλά και τις ευκαιρίες του τουρισμού της Κρήτης και της χώρας μας. •

ο

διεθνές περιβάλλον στην αγορά των tour operators μεταβλήθηκε; Ποιες νέες ανάγκες και απαιτήσεις ήρθαν στην επιφάνεια; Έχουν μέλλον τα τουριστικά γραφεία στην εποχή της μαζικής μετάβασης στην ψηφιοποίηση; Ποιος είναι ο ρόλος τους στην τουριστική αγορά; Τι ζητούν οι τουρίστες και οι tour operators από προορισμούς και επιχειρήσεις; Για τα νέα δεδομένα μιλά στην «Τουριστική Αγορά» ο Λύσανδρος Τσιλίδης, Πρόεδρος της FedHATTA. Πώς διαμορφώνεται το διεθνές περιβάλλον στην αγορά των tour operators; Το χρονικό διάστημα από την πρώτη ημέρα της εμφάνισης της πανδημίας έως και σήμερα, σημειώθηκε εκ των πραγμάτων μια μεγάλη αλλαγή, που αφορά τη μαζική μετάβαση στην ψηφιοποίηση. Η μετάβαση αυτή θα συνέβαινε ούτως ή άλλως, αλλά επιταχύνθηκε σημαντικά εξαιτίας της πανδημίας. Αυτή η συνθήκη όντως προκαλεί μια διαφορετική διαμόρφωση στο διεθνές τουριστικό περιβάλλον. Παρ’ όλα αυτά, οι tour operators είναι και θα συνεχίσουν να είναι οι σημαντικότεροι διακινητές του τουρισμού. Ανακατατάξεις-Πτωχεύσεις  Αναφορικά με τις ανακατατάξεις που ενδεχομένως να προκύψουν από πτωχεύσεις μεγάλων ομίλων, ο Λύσανδρος Τσιλίδης τονίζει πως, σε μεγάλες αγορές του εξωτερικού, οι οικονομολόγοι εκφράζουν ανησυχίες για το ενδεχόμενο να κλείσουν επιχειρήσεις στην αγορά

“ Πράσινο ψηφιακό διαβατήριο της ΕΕ: Ουσιαστικός καταλύτης στην ελευθερία ταξιδιών στην Ευρώπη.”

των οργανωμένων διακοπών. «Μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι απίθανη, όμως, όπως γνωρίζουμε, πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν στηρίξει οικονομικά τον κλάδο των τουριστικών γραφείων, σε μια προσπάθεια επιβίωσης και ανάκαμψης των επιχειρήσεων αυτών. Εκτιμώ ότι συγκεκριμένοι tour operators και σπεσιαλίστες που έχουν παρουσιάσει αναπτυξιακό έργο θα λάβουν το μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς, γιατί έχουν αναπτύξει δυναμική επικοινωνία με τους πελάτες τους και έχουν μια εντελώς διαφορετική λογική από τους tour operators μαζικού τουρισμού. Αναφέρομαι στους σπεσιαλίστες που προσφέρουν περιπατητικό, θρησκευτικό, θεματικό τουρισμό και τουρισμό δραστηριοτήτων, καθώς την τελευταία δεκαετία καταγράφεται στροφή των ταξιδιωτών ανώτερου μορφωτικού επιπέδου σε διακοπές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Αυτοί οι ταξιδιώτες επιθυμούν να ζήσουν στις διακοπές όλα όσα έχουν μελετήσει για την Ελλάδα στο πανεπιστήμιο, όπως τη μυθολογία και την ιστορία της, και να δουν τις γνώσεις τους να γίνονται πραγματικότητα μπροστά στα μάτια τους». Τι ζητούν σήμερα οι tour operators; Τις ανάγκες του νέου τοπίου της μετά Covid εποχής επισημαίνουν οι tour operators απέναντι τόσο στο κράτος

όσο και στους ιδιώτες των τουριστικών καλυμμάτων. Συγκεκριμένα, ο κ. Τσιλίδης αναφέρει πως «οι tour operators από το κράτος ζητούν προβολή, διαφήμιση και πληροφόρηση, ώστε οι ταξιδιώτες που επιθυμούν να ταξιδέψουν σ τον εκάστοτε προορισμό να γνωρίζουν ότι με εμβόλιο ή/και αρνητικό τεστ θα γίνονται δεκτοί, μαζί με λεπτομέρειες όσον αφορά τους κανόνες υγιεινής και τα πρωτόκολλα που εφαρμόζονται. Oι διεθνείς διοργανωτές εκδρομών έχουν διαμορφώσει αρνητική άποψη σχετικά με την πρακτική διαχωρισμού των ταξιδιωτών στη χώρα μας». Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διεθνείς διοργανωτές εκδρομών δεν έχουν θετική άποψη για την πρακτική διαχωρισμού των ταξιδιωτών στη χώρα μας στα μεταφορικά μέσα (λεωφορεία και μίνι βαν), εξαιτίας των διαφορών στους κανονισμούς χωρητικότητας στα διαφορετικά μέσα κατά τη μεταφορά τους σε αξιοθέατα, αρχαιολογικούς χώρους, εκδρομές κτλ. Έτσι, μια οικογένεια που έχει ταξιδέψει στη χώρα μας με πτήση πληρότητας 100% και με αποδεδειγμένη ανοσία αναγκάζεται να χωρίζεται κατά τις μεταφορές της με λεωφορείο ή μίνι βαν. Για να αποφευχθούν τέτοιες αρνητικές εμπειρίες για τους ταξιδιώτες, θα πρέπει να θεσπιστεί η πληρότητα για όλα τα μέσα μεταφοράς στο 85%. Θα πρέπει επίσης να οριστούν μόνιμες χωρητικότητες για ολόκληρη τη σεζόν, προκειμένου να αποφευχθεί η άκρως αρνητική εξέλιξη αλλαγών τελευταίας στιγμής στη μέση της σεζόν.

Ακόμα, η επισκεψιμότητα στα αξιοθέατα θα πρέπει να γίνεται αυτοτελώς, ενώ οι ξεναγοί, επειδή είναι απαραίτητο να τηρούν αποστάσεις, θα χρειάζεται να χρησιμοποιούν μικρόφωνα για να διευκολύνεται το έργο τους. Σε σχέση, τώρα, με τους προορισμούς, οι tour operators επιθυμούν συγκεκριμένες πληροφορίες για τις παροχές, τα ξενοδοχεία, την κατηγορία και τις υπηρεσίες τους. Ζητούν, δηλαδή, από τον προορισμό να είναι προβεβλημένος, να διαφημίζεται, γιατί κάτι τέτοιο είναι υποστηρικτικό στο έργο τους, ενώ απαιτούν ακόμη ξεκάθαρα πρωτόκολλα και σωστή ενημέρωση, διότι η αξιοπιστία των υπηρεσιών τους είναι επιτακτική ανάγκη για αυτούς. «Η εκπροσώπηση από ελληνικό τουριστικό γραφείο εγγυάται τη σωστή υλοποίηση του προγραμματισμένου ταξιδιού». Σε σχέση με τα τουριστικά γραφεία, οι tour operators επιλέγουν είτε να έχουν δικά τους παραρτήματα στον προορισμό είτε να συνεργάζονται με ελληνικά τουριστικά γραφεία, καθώς αυτά έχουν τις κατάλληλες γνώσεις και κατανοούν τις υποχρεώσεις των διοργανωτών εκπροσωπώντας τους. Η εκπροσώπηση από ελληνικό τουριστικό γραφείο εγγυάται τη σωστή υλοποίηση του προγραμματισμένου ταξιδιού. Τα ελληνικά τουριστικά γραφεία, στα οποία ανήκει και η πλειονότητα των τουριστικών λεωφορείων, διεκπεραιώνουν και το έργο μεταφοράς των τουριστών με λεωφορεία ή με μίνι βαν, προσφέροντας ποιοτικές υπηρεσίες στους ταξιδιώτες. Ένα ελληνικό τουριστικό γραφείο βοηθά, τέλος, τους συνεργάτες του στο εξωτερικό να διοργανώσουν εκδηλώσεις για τους πελάτες τους, να ναυλώσουν σκάφη, να ακολουθήσουν προγράμματα οινογνωσίας και διαδρομών στη φύση κ.λπ. Τουριστικά πακέτα: «Υπηρεσίες ενός πλούσιου προϊόντος» Αναφορικά με τα τουριστικά πακέτα, ο Λύσανδρος Τσιλίδης, υπογραμμίζει πως πλέον παρέχονται υπηρεσίες στο πλαίσιο ενός πλούσιου προϊόντος, και όχι ενός απλού ταξιδιού στον προορισμό: «Ο ταξιδιωτικός πράκτορας λειτουργεί ως ταξιδιωτικός σύμβουλος, δηλαδή παρέχει την α παραίτητη πληροφόρηση ώστε να μπορεί κανείς να κάνει ταξίδια εμπειριών και γνώσεων, και όχι ταξίδια απλής μετάβασης στον προορισμό.

Το σ ίγουρο είναι ότι το αυξημένο ενδιαφέρον των ταξιδιωτών για διακοπές δραστηριοτήτων στη φύση και οι θεματικ ές μορφές τουρισμού οδήγησαν στη διαμόρφωση αντίστοιχων πακέτων διακοπών». Οι ατραξιόν επίσης φαίνεται ότι συγκεντρώνουν μεγάλο ποσοστό του ενδιαφέροντος των ταξιδιωτών, σε συνδυασμό με δραστηριότητες και ξεναγήσεις, ενώ ήδη οι μεγάλοι διεθνείς «παίκτες» προβαίνουν σε συμμαχίες γύρω από αυτές τις μορφές διακοπών.

Σε μια περίοδο έντονης αβεβαιότητας, οι ταξιδιώτες γνωρίζουν ότι τα τουριστικά γραφεία και οι tour operators μπορούν να εγγυηθούν επιτυχημένες διακοπές. Και εφόσον ο παράγοντας της ασφάλειας βρίσκεται πλέον στην πρώτη θέση των ζητουμένων τους, οι ταξιδιώτες δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικές ακύρωσης και στη δυνατότητα δωρεάν αλλαγής κράτησης. Ελλάδα: «Παγκοσμίως αναγνωρισμένο brand» Στο κατά πόσο ανταγωνιστική είναι η Ελλάδα στην κούρσα της διεθνούς τουριστικής αγοράς, ο πρόεδρος του FedHATTA δηλώνει πως η Ελλάδα είναι ένα παγκοσμίως αναγνωρισμένο brand, που είναι σε θέση να προσελκύσει τουρίστες από όλο τον κόσμο και όλων των ενδιαφερόντων: «Είμαστε ένας ώριμος τουριστικά προορισμός και το καλύτερο

“φιλέτο” της Μεσογείου, γι’ αυτό οι προοπτικές του ελληνικού τουρισμού είναι α περιόριστες, ακόμα και αν η εφετινή αναμένεται να είναι μια χρονιά με ιδιαιτερότητες και προκλήσεις.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που την τελευταία 10ετία έχει καταφέρει να μεγιστοποιήσει τα μεγέθη του τουρισμού της και ν α δέχεται τριπλάσιο αριθμό τουριστών σε σχέση με τον πληθυσμό της. Αν ταγωνίστριες χώρες είναι πολλές, σχεδόν το σύνολο των μεσογειακών χωρών, οι οποίες έχουν επίσης πλούσιο πολιτισμό και ηλιοφάνεια. Αυτό που μετράει στον ελληνικό τουρισμό είναι η κουλτούρα, η συμπεριφορά στους επισκέπτες και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, ώστε η ελληνική φιλοξενία να μην ομοιάζει με καμία άλλη. Η Ελλάδα αυτή την περίοδο είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική. Οι επαγγελματίες του ε λληνικού τουρισμού έχουν σταθερή τιμολογιακή πολιτική και ενιαίο επίπεδο στις υπηρεσίες που προσφέρουν». «Έχουν ανακοινωθεί εκτενή προγράμματα για την Ελλάδα» «Οι περισσότεροι tour operators της Ευρώπης, ανεξαρτήτως μεγέθους, που μπορούν να διεκπεραιώσουν προγράμματα διακοπών στη χώρα μας, έχουν αν ακοινώσει εκτενή προγράμματα για την Ελλάδα, καθώς η χώρα μας βρίσκεται σταθερά στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των Ευρωπαίων ταξιδιωτών. Αυτό που μένει είναι ο ελληνικός

τουρισμός να μετατρέψει τους "lookers" σε "bookers", δηλαδή το μεγάλο ενδιαφέρον για την Ελλάδα σε πραγματικές κρατήσεις». Κάνοντας λόγο για τον ρόλο της FedHATTA, ο κ. Τσιλίδης, τονίζει πως διαδραματίζει εκτελεστικό ρόλο στην εξωστρέφεια του ελληνικού τουρισμού, συνδιαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για την ομαλή εκκίνηση της σεζόν: «Σε αυτό το πλαίσιο, αξιοποίησα την “ανενεργή” για τα τουριστικά γραφεία περίοδο της πανδημίας, φέρνοντας σε επαφή τον κλάδο των ελληνικών τουριστικών γραφείων με ενώσεις τουριστικών γραφείων του ε ξωτερικού και προετοιμάζοντας για το άνοιγμα του τουρισμού πολύτιμες αγορές για την Ελλάδα, όπως είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η ρωσική αγορά που αναμένουμε να δραστηριοποιηθεί, και φυσικά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες». «Δεν παρουσιάζονται μεγάλες αποκλίσεις στα τουριστικά πακέτα των χωρών» Μιλώντας για τα νέα κόστη που έχουν προστεθεί στο τουριστικό πακέτο λόγω της υγειονομικής κρίσης και για το κατά πόσο διαφέρουν από αγορά σε αγορά και από χώρα σε χώρα, ο Λύσανδρος Τσιλίδης αναφέρει πως τα επιπλέον κόστη δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες αποκλίσεις από χώρα σε χώρα: «Το κόστος του μοριακού τεστ, για παράδειγμα, δεν διαφέρει πολύ από μια χώρα σε άλλη. Αυτό που διαφέρει είναι το κόστος του σε σχέση με το εκάστοτε μισθολογικό πλαίσιο. Το ζήτημα είναι ο ταξιδιώτης να διευκολυνθεί α πό τις αποφάσεις των χωρών κάνοντας λιγότερα τεστ και έχοντας πιο ελεύθερη επιστροφή στον τόπο του, χωρίς καραντίνα». Πού παίζεται σήμερα το παιχνίδι του ανταγωνισμού των περιορισμών στις νέες συνθήκες και τι προτείνετε; Δεν υπάρχει ανταγωνισμός ταξιδιωτικών περιορισμών.

περιορισμοί διαμορφώνονται ή αίρονται σύμφωνα με τις αποφάσεις κάθε χώρας –οι τελευταίες εξαρτώνται από την εξέλιξη της πανδημίας, τους εμβολιασμούς, τον αριθμό των κρουσμάτων, τους covid-free προορισμούς, την αναγνώριση των εμβολίων κ.λπ.– και σύμφωνα με τις διακρατικές συμφωνίες. Επιπλέον, αποφάσεις χωρών, όπως η κατηγοριοποίηση προορισμών ως ασφαλών ή μη με πιθανή συνέπεια

την καραντίνα, επιδρούν στο θυμικό του ταξιδιώτη, προτρέποντας ή αποτρέποντας αντίστοιχα τη διάθεσή του για ταξίδια.

Γι’ αυτό, το ταξιδιωτικό περιβάλλον φέτος θα είναι πολυπαραγοντικό.

Σίγουρα, το πράσινο ψηφιακό διαβατήριο της ΕΕ θα αποτελέσει κοινό παρονομαστή και ουσιαστικό καταλύτη στην ελευθερία ταξιδιών στην Ευρώπη, ενώ αναμένεται να δώσει μεγάλη ανάσα στον τουρισμό.

«Οι ταξιδιώτες διεθνώς προτιμούν περισσότερο, σε σχέση με το παρελθόν, τους tour operators» O Λύσανδρος Τσιλίδης τονίζει πως οι ταξιδιώτες διεθνώς προτιμούν περισσότερο, συγκριτικά με το παρελθόν, τους tour operators και τα τουριστικά γραφεία για τις διακοπές τους, διαπίστωση που φαίνεται από τις διεθνείς τάσεις στις κρατήσεις. Το παραπάνω συμβαίνει γιατί το ταξιδιωτικό κοινό έχει αντιληφθεί ότι οι ταξιδιωτικοί σύμβουλοι μπορούν να εγγυηθούν την εμπειρία διακοπών που προσφέρουν στην αγορά, φροντίζοντας για κάθε ενδεχόμενο στο ταξίδι αλλά και για την ασφάλεια των χρημάτων των ταξιδιωτών. Οι ταξιδιώτες που επιλέγουν μεμονωμένες υπηρεσίες από πλατφόρμες, στην πλειονότητά τους, αποτυγχάνουν να εκπληρώσουν τις ταξιδιωτικές τους επιθυμίες, γιατί δεν είναι κανείς στη διάθεσή τους για να ρυθμίσει τις παραμέτρους του ταξιδιού ή να δώσει λύσεις εάν συμβεί οτιδήποτε στο ταξίδι.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που την τελευταία 10ετία έχει καταφέρει να μεγιστοποιήσει τα μεγέθη του τουρισμού της.”

“

Αντίθετα, τα γραφεία ταξιδιών εξυπηρετούν τους πελάτες τους 24 ώρες το 24ωρο και μπορούν να δώσουν εγγυήσεις για επιτυχημένες διακοπές. Mεγάλα VS μικρά καταλύματα Αναφερόμενος στις τάσεις που επικρατούν σήμερα για τα μεγάλα αλλά και τα μικρά καταλύματα, ο πρόεδρος του FedHATTA λέει πως πρόκειται για δύο πολύ διαφορετικές αγορές με διαφορετικά χαρακτηριστικά και δεν θα πρέπει να τις συγχέουμε με τον οργανωμένο και τον ποιοτικό τουρισμό: «Η επιλογή από τους ταξιδιώτες γίνεται στη βάση των εισοδημάτων και των προτιμήσεών τους, καθώς μπορούν να επιλέγουν μέσα από μεγάλο εύρος καταλυμάτων, από πολύ οικονομικά έως πολύ ακριβά και πολυτελή». Μεγάλοι VS μικροί προορισμοί «Οι μικροί προορισμοί έχουν τη δική τους ξεχωριστή ομορφιά και ιδιαιτερότητα που δεν μπορεί να συγκριθεί με τα αν τίσ τοιχα στοιχεία ενός μεγάλου προορισμού. Γι’ αυτό δεν μιλούμε για ανταγωνιστικότητα μεταξύ των προορισμών της χώρας, αλλά για συμπληρωματικότητα του τουριστικού προϊόντος της. Οι πολυτελείς διακοπές είναι μια τάση που δεν σχετίζεται με την πανδημία. Υπήρχε και θα συνεχίσει να υπάρχει. Η ζήτηση για αυτές ορίζεται από τους ταξιδιώτες που επιθυμούν να ζουν με τους δικού ς τους ρυθμούς, και η Ελλάδα προσφέρει πλουσιοπάροχα αυτό το προϊόν» καταλήγει ο κ. Τσιλίδης.  •

Η καθυστέρηση στην ανακοίνωση των πρωτοκόλλων που αφορά τον τομέα των συνεδρίων–εκθέσεων–εταιρικών συναντήσεων δημιούργησε εντονότατες αντιδράσεις στον κλάδο, αφού ήταν ο πρώτος που έκλεισε και ο τελευταίος που θα ανοίξει, λόγω της φύσης του. Η συνεισφορά του στην ανάκαμψη του τουρισμού πόλεων –και όχι μόνο– είναι καθοριστική. Η συνεδριακή δραστηριότητα γεμίζει τα ξενοδοχεία μιας πόλης, δίνει δουλειά σε πάνω από 50 επαγγέλματα, φέρνει τουρίστες που ξοδεύουν κατά μέσο όρο έως 70% περισσότερο από τους υπολοίπους και επεκτείνει την τουριστική περίοδο. Από την άλλη, απαιτεί αυξημένη ασφάλεια, δεν αποφασίζεται από την μια στιγμή στην άλλη (αν και υπάρχει τάση προς αυτή την κατεύθυνση), «βουλιάζει» ευκολότερα και ανακάμπτει δυσκολότερα από τον κανονικό τουρισμό. Με κοινή ανακοίνωσή τους η Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης και το Thessaloniki Convention Bureau, δύο ημέρες πριν το επίσημο άνοιγμα της τουριστικής αγοράς την 15η Μαΐου, τόνισαν την επιτακτική ανάγκη για επανεκκίνηση της συνεδριακής δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, εξέφρασαν μεγάλη αβεβαιότητα και έντονη ανησυχία κυρίως λόγω της έλλειψης σχετικών αποφάσεων που προσδιορίζουν το πώς και πότε θα ανοίξει

η αγορά του MICE στην Ελλάδα. Στην ανακοίνωση που υπογράφουν οι πρόεδροι των φορέων Ανδρέας Μανδρίνος και Γιάννης Ασλάνης διευκρινίζουν τις αιτίες της αγωνίας τους, αναφέροντας ότι «η συνεδριακή αγορά ασφυκτιά, η ανάγκη για την ανακοίνωση των υγειονομικών πρωτοκόλλων είναι επιτακτική.

υγειονομικά πρωτόκολλα

αναμένονται για την

διεξαγωγή συνεδρίων

απολύτως απαραίτητο να ενσωματώνουν τις προτάσεις

εκπροσώπων του κλάδου, ώστε οι όροι και οι περιορισμοί που επιβάλλουν να καθιστούν τη συνεδριακή δραστηριότητα πραγματικά και ουσιαστικά βιώσιμη». Και καταλήγουν:

«Οι επιχειρήσεις του κλάδου απευθύνουν έκκληση προς την κυβέρνηση για γρήγορη ανακοίνωση ασφαλών και βιώσιμων ρυθμίσεων με στόχο τη λειτουργία του πιο δυναμικού κομματιού από την τουριστική αγορά της χώρας, που προς το παρόν βρίσκεται σε πλήρη ακινησία. Γι’ αυτό είναι σε πραγματική απόγνωση». Το θέμα το γνωρίζει η τουριστική ηγεσία, η οποία, κατά τη διάρκεια παρουσίασης της φετινής τουριστικής καμπάνια προβολής, απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, παραδέχτηκε την καθυστέρηση αποδίδοντάς την στην πολυπλοκότητα του θέματος και την αναμονή προτάσεων από τους ειδικούς.

Θυμίζουμε ότι η συνεδριακή δραστηριότητα ήταν η πρώτη που ανεστάλη τον Μάρτιο του 2020. Σε αυτό το διάστημα των 14 μηνών έως σήμερα, η εκτιμώμενη συρρίκνωση της δραστηριότητας των επιχειρήσεων του κλάδου αγγίζει το 90%.

Όπως αναφέρουν το TCB και η ΕΞΘ, σήμερα βρίσκονται πλέον σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, σχεδόν σε απόγνωση, αφού παράλληλα έχουν καταβάλει μεγάλη προσπάθεια προσαρμογής στις νέες συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, επενδύοντας στον ψηφιακό μετασχηματισμό των συνεδριακών διοργανώσεων

Ακυρώσεις με μεγάλο κόστος για όλους Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα των επιπτώσεων της κωλυσιεργίας στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης: σεμινάρια ιατρικού κλάδου ήταν αρχικά προγραμματισμένα για το διάστημα 13–15 Μαΐου 2021. Υπήρξε πρώτη αναβολή, με νέες ημερομηνίες 15–17 Μαΐου 2021, μετά την απελευθέρωση των διαπεριφερειακών μετακινήσεων. Τελικά ακυρώθηκαν οριστικά, καθώς ακόμη δεν είχαν ανακοινωθεί τα υγειονομικά πρωτόκολλα για τη διεξαγωγή συνεδρίων. Περίπου 2.500 διανυκτερεύσεις χάθηκαν από την πόλη, οι οποίες αναμένονταν να δώσουν μια ανάσα σε μια ασφυκτικά πιεσμένη αγορά. Για τα ξενοδοχεία της πόλης που παρέμειναν επί μήνες κλειστά, για συνεδριακούς χώρους με μηδενική δραστηριότητα, για όλα τα υπόλοιπα συνδεόμενα με τα συνέδρια επαγγέλματα, τα περιθώρια περαιτέρω κλυδωνισμών είναι πλέον μηδενικά. Υπάρχουν προτάσεις για την ασφαλή λειτουργία των συνεδριακών διοργανώσεων, που μπορούν να

εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της δραστηριότητας και την υγειονομική ασφάλεια των συμμετεχόντων. Αυτό εφαρμόζεται ήδη σε

πολλές άλλες πλευρές της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, ενώ στην περίπτωση των συνεδρίων, ισχύει πληθώρα συμπληρωματικών διατάξεων που αφορά την εγγραφή και την παρουσία των συμμετεχόντων, για την τήρηση των οποίων υπάρχει ομάδα στον χώρο από την πλευρά του διοργανωτή αποκλειστικά για τον σκοπό αυτό. Σε ανταγωνιστικές ευρωπαϊκές χώρες που πλήρωσαν πολύ ακριβά τίμημα σε ανθρώπινες ζωές, η συνεδριακή δραστηριότητα έχει ήδη μπει σε τροχιά επανέναρξης. Στις 28 Απριλίου πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη το Meeting Incentive Summit, με 310 συμμετέχοντες με φυσική παρουσία, που ακολούθησαν αυστηρό πρωτόκολλο, ενώ στην Ιταλία έχουν ήδη ανακοινωθεί τα αντίστοιχα για συνέδρια και εκθέσεις από τον εθνικό επαγγελματικό φορέα, σημειώνουν οι προαναφερόμενοι φορείς στην κοινή τους ανακοίνωση.

συναντούν 63 buyers από 15 χώρες

Tο πρώτο CΟΝΝΕCT Tourism & Travel Event Thessaloniki, που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Thessaloniki Convention Bureau και τη στήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, περιλάμβανε δύο διοργανώσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων έγιναν παρουσιάσεις των προορισμών και επιχειρηματικές συναντήσεις. Η πρώτη είχε θέμα «Thessaloniki, City Break & MICE Destination» και η δεύτερη «Alternative Tourism in Central Macedonia». 52 επιχειρήσεις της τοπικής τουριστικής βιομηχανίας ήλθαν σε επαφή με 63 εκπροσώπους της ευρωπαϊκής και διεθνούς αγοράς από 15 χώρες, με κύριες τις Γερμανία, Ρουμανία, Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία, Ρωσία, Σλοβενία, το Βέλγιο και το Ισραήλ. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 400 διαδικτυακές προκαθορισμένες B2B συναντήσεις.

πραγματικά αποτελέσματα από τέτοιου είδους διοργανώσεις έρχονται πάντα αργότερα, είμαστε ευχαριστημένοι από την ανταπόκριση των buyers και κυρίως από τη δυνατότητα προβολής και διασύνδεσης που είχαν οι επιχειρήσεις της περιοχής». Αλέξανδρος Θάνος Τομεάρχης Τουρ. της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας «Στηρίξαμε την πρωτοβουλία, παρουσιάζοντας έτσι ένα ολοκληρωμένο τουριστικό προϊόν που συνδυάζει την αστική περιήγηση με τις δραστηριότητες στη φύση, την επίσκεψη μοναδικών αρχαιολογικών χώρων και τη γνωριμία με τοπία μοναδικής ομορφιάς».

2ο Greek Meetings Industry Open Web Forum

Το 2ο Greek Meetings Industry Open Web Forum, με τίτλο «Insights into the Future», διοργανώθηκε την Πέμπτη 20 Μαΐου από τον Σύνδεσμο Ελλήνων Επαγγελματιών Οργανωτών Συνεδρίων – HAPCO & DES, το Γραφείο Συνεδρίων και Επισκεπτών του Δήμου Αθηναίων (ACVB) και το Γραφείο Συνεδρίων της Θεσσαλονίκης (TCB). Έλληνες και ξένοι ομιλητές τόνισαν τη σημασία της επανεκκίνησης του κλάδου των συναντήσεων μέσα στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί και επικεντρώθηκαν στους άξονες της βιώσιμης ανάπτυξης και της μετάβασης από τις διαδικτυακές στις υβριδικές οργανώσεις

στη μετά Covid εποχή. Επίσης, έγινε αναφορά στη σημασία της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης τόσο για

τους προορισμούς όσο και για τους διοργανωτές. Οι εκπρόσωποι και

των τριών φορέων δεσμεύτηκαν ότι

η συλλογική προσπάθεια για την

«επόμενη μέρα» της βιομηχανίας των συναντήσεων θα συνεχιστεί με νέες πρωτοβουλίες το επερχόμενο διάστημα και επιβεβαίωσαν ότι βρίσκονται στη διάθεση όλων των αρμόδιων φορέων, προκειμένου να συμβάλουν στη διαμόρφωση των υγειονομικών πρωτοκόλλων, που θα επιτρέψουν τη γρήγορη, αλλά και ασφαλή, επιστροφή των συνεδρίων και εκδηλώσεων στη χώρα μας.

Ποια είναι η εκτιμώμενη συνεισφορά του MICE στην προσπάθεια ανοίγματος της τουριστικής αγοράς; Η συνεισφορά του συνεδριακού τουρισμού στην εγχώρια οικονομία και ανάπτυξη είναι πολυεπίπεδη και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: • Ο συνεδριακός κλάδος ενισχύει και απασχολεί πάνω από 50 επαγγέλματα. • Ο σύνεδρος είναι πελάτης υψηλού εισοδήματος και επιπέδου, μπορεί να ξοδέψει έως και 70% περισσότερο από τον απλό τουρίστα και ενδέχεται να αποτελέσει τον καλύτερο ambassador (πρεσβευτή) της χώρας μας στο εξωτερικό. • Ο συνεδριακός τουρισμός αποτελεί πηγή εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους για το κράτος και τις τοπικές αρχές, ενώ η συνεδριακή δραστηριότητα συμβάλλει θετικά στην ενίσχυση των υποδομών και, κατά συνέπεια, στην ανάπτυξη με την κατασκευή ή/και ανακαίνιση συνεδριακών χώρων και ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων.

• Τα συνέδρια δημιουργούν και αυξάνουν τη ζήτηση ταξιδιωτικών και τουριστικών υπηρεσιών (διαμονές, διακινήσεις, ξεναγήσεις, εκδρομές, δείπνα, γεύματα κ.λπ.), ενισχύοντας την εθνική οικονομία. • Τα συνέδρια συμβάλλουν στην επέκταση της τουριστικής περιόδου.

βήματα και κοινή προβολή της χώρας μας με όλους τους φορείς (περιφέρειες, ΕΟΤ, Υπουργείο Τουρισμού κ.ά.), όχι μόνο προβάλλοντας τον τουρισμό αλλά και όλες τις πτυχές και μορφές του, μέσα από κοινό βίντεο το οποίο θα έχει παραρτήματα για τις ιδιαιτερότητες και τις μορφές του τουρισμού. Ο ΕΟΤ πρέπει να αναβαθμίσει τα εκθεσιακά του περίπτερα σε όλες τις παγκόσμιες τουριστικές εκθέσεις, να διαθέσει δωρεάν χώρους σε όλους τους συνδέσμους του τουρισμού και να οργανώσει special events στις εκθέσεις αυτές.

Επιπρόσθετα, θα πρέπει να ανακοινώνονται άμεσα τα πρωτόκολλα λειτουργίας, με ισχύ ενός έτους, για να κατορθώσει η Ελλάδα να προσελκύσει συνέδρια και εκδηλώσεις μεγάλων εταιρειών ή

παγκόσμιες εμπορικές, πολιτιστικές και  επιστημονικές εκδηλώσεις από ανταγωνιστικές χώρες, όπως τις Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Τουρκία κ.λπ. Για το 2021 προτείνουμε τη μείωση του ΦΠΑ σε όλες τις υπηρεσίες και τη δωρεάν παροχή self test (1 κάθε εβδομάδα στους Έλληνες και ξένους) ανεξάρτητα του πιστοποιητικού εμβολιασμού ή μοριακού τεστ κατά την άφιξή τους ή/

και τη συμμετοχή τους σε συνέδριο ή εκδήλωση. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι καθαρές οδηγίες, στην αγγλική γλώσσα, για τη μετακίνηση των συμμετεχόντων εντός της πόλης όπου θα διαμένουν κατά τη συμμετοχή τους στο εκάστοτε συνέδριο ή εκδήλωση. Επίσης αυτονόητη θεωρούμε την προβολή της χώρας μας, τη συμμετοχή σε εκθέσεις και την προετοιμασία των «Ambassadors Programs», πρεσβευτών της Ελλάδος ανά τον κόσμο, ώστε να συμμετέχουν σε καλά προετοιμασμένα ταξίδια στη χώρα μας με στόχο την προσέλκυση συνεδρίων ή άλλων μεγάλων εκδηλώσεων στην Ελλάδα.

Ποιες είναι οι νέες τάσεις στην αγορά του MICE; Σύμφωνα με έρευνες διεθνών φορέων, και συγκεκριμένα εστιάζοντας στη μελέτη «Mega Trends» της διεθνούς έκθεσης IBTM, ως κυριότερες διεθνείς τάσεις της εποχής, οι οποίες θα πρέπει να αναλυθούν περαιτέρω, μπορούν να θεωρηθούν οι ακόλουθες:

• ο ρόλος των business events στην ανάκαμψη και ανάπτυξη,

• η κλιματική αλλαγή, • η νέα διαδικτυακή εποχή που ήρθε για να μείνει, • θέματα που αφορούν την ποικιλομορφία και την ισότητα, • η μετάβαση από το διαδικτυακό στο υβριδικό event, • η προσαρμοστικότητα των οργανωτών συνεδρίων διεθνώς και η ανταπόκριση και αντίδραση στις επιπτώσεις της πανδημίας, • η δημιουργία ενός νέου λεξιλογίου του διαδικτυακού κόσμου, • η προσαρμογή και ο επανασχεδιασμός της επανεκκίνησης, • οι χώροι φιλοξενίας εκδηλώσεων και συνεδρίων με στοιχεία βιώσιμης ανάπτυξης, • η ώθηση της τεχνολογίας,

• το νέο υβριδικό μοντέλο που μας μεταφέρει από το καθαρά εικονικό στο μικτό, • η νέα κανονικότητα σε όλους τους τομείς, • η έμφαση σε θέματα υγείας και ασφάλειας, • η αειφορία και βιωσιμότητα στις μετακινήσεις και τις επαγγελματικές συναθροίσεις, • τα πρωτόκολλα για την ασφάλεια και τη διαχείριση κρίσεων, • η βιώσιμη ανάπτυξη – EKE (Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη), • η ευεξία και ευημερία (wellness και wellbeing), • η επιτυχής ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, • οι δημογραφικές αλλαγές προς την κατεύθυνση για την αναγνώριση της γυναίκας και της διαφορετικότητας, • ο αυξανόμενος ρόλος της τεχνολογίας στην εργασία και τη ζωή, • η αύξηση της κινητικότητας στο μέλλον και των digital nomads. Οι επικρατέστερες τάσεις της βιομηχανίας συνεδρίων και εκδηλώσεων σε διεθνές επίπεδο είναι διαθέσιμες στη μελέτη του οργανισμού της διεθνούς έκθεσης IBTM που μπορείτε να δείτε στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.ibtmworld.com/en-gb/ forms/trends-watch-report.html.

O HAPCO & DES παρακολουθεί στενά τις τάσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα και συνεργάζεται με τους διεθνείς οργανισμούς, με στόχο την ακριβή αποτύπωση και εφαρμογή τους. •

τη διάρκεια της κρίσης και των μέτρων. Ταυτόχρονα, ως τουριστικός προορισμός, έχει δυνατότητες να αποκτήσει μια, μοναδική στην Ευρώπη, ξεχωριστή θέση ως «παραθαλάσσια και νησιωτική» πόλη.

Μιλώντας για την Αθήνα, αναφερόμαστε σε όλη την Αττική και στα πανέμορφα νησιά του Αργοσαρωνικού που συνθέτουν ένα ιδιαίτερο σύνολο, μοναδικό στην Ευρώπη, αφού πρόκειται για μια «νησιωτική πρωτεύουσα», η οποία ωστόσο ουδέποτε αξιοποίησε πλήρως αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημά της. Η σωστή αξιοποίησή του θα μπορούσε να επιφέρει πολλά θετικά αποτελέσματα, πολλές νέες προοπτικές, καινούργια τουριστική ταυτότητα για τον προορισμό, αλλά και πλήθος φρέσκιες προτάσεις προς τον επισκέπτη.

Η Αθήνα, πρωτεύουσα της χώρας και ταυτόχρονα διεθνής τουριστικός προορισμός υψηλών απαιτήσεων, έχει ήδη αποκτήσει ένα καλό όνομα στη διεθνή τουριστική αγορά. Ωστόσο, με την καλή της φήμη συνυπάρχουν –σαν σε μια μικρογραφία όλης της χώρας– όλα τα ενδογενή, διαχρονικά προβλήματα προς επίλυση, όλες οι νέες προκλήσεις προς διαχείριση και όλες οι εντυπωσιακά πολλές προοπτικές – σε ορίζοντα δεκαετιών. Στο άρθρο που ακολουθεί, με θέμα την Αθήνα, συνδέσαμε μια σειρά από

ψη των ίδιων των επισκεπτών γι’ αυτήν. Από τη μία, θα αφουγκραστούμε τη φωνή των πελατών, την οποία έχουμε τη δυνατότητα να παρακολουθούμε επί σχεδόν 20 χρόνια, μέσω σχετικής έρευνας, και, από την άλλη, ζητήσαμε τις απόψεις δυο επίλεκτων μελών και ενεργών επιχειρηματιών του βασικού φορέα εκπροσώπησης των ξενοδοχείων της πρωτεύουσας. Ας δούμε τα στοιχεία με τη σειρά. Μετράω άρα γνωρίζω. Τι λένε οι επισκέπτες;   Η «Έρευνα ικανοποίησης επισκεπτών και απόδοσης ξενοδοχείων» της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού πραγματοποιείται με τη συνεργασία της GBR Consulting επί 16 χρόνια στα ξενοδοχεία της Αθήνας και, καθώς είναι η μόνη του είδους, αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία για την εξαγωγή συμπερασμάτων για τον εν λόγω προορισμό. Συμπεριλαμβάνει το πλέον σημαντικό: την άποψη και την ικανοποίηση του ίδιου του επισκέπτη από την προσφορά και τις υπηρεσίες, εντός και εκτός καταλύματος.   Η έρευνα αυτή θα πραγματοποιηθεί και φέτος στα ξενοδοχεία της Αθήνας–μέλη της ΕΞΑΑΑ, με –όπως κάθε χρόνο– επικαιροποιημένα ερωτηματολόγια, δίνοντάς μας πολύ χρήσιμα δεδομένα για την εποχή του Covid, για το αίσθημα ασφάλειας στην πόλη, για τον θετικό ή τον αρνητικό αντίκτυπο από την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων για την υγεία, για όσα πρέπει να διορθώσουμε

ή να οργανώσουμε καλύτερα, για όσα πρέπει να προσφέρουμε, αλλά και για την οργάνωση και την απόδοση των ξενοδοχείων, την πληρότητα και τις τιμές, τα κέρδη αλλά και τις απώλειες σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Είναι ασφαλής και θωρακισμένη υγειονομικά η Αθήνα για τους επισκέπτες; Η Αθήνα, όπως και τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, ακόμη και στην καρδιά της διεθνούς συγκυρίας κατά την έξαρση της πανδημίας εντός του 2020, ακόμη και προ εμβολιασμών και λοιπών θετικών εργαλείων για την αντιμετώπισή της, μπόρεσαν να κερδίσουν την εμπιστοσύ-

για το 2020 –την πρώτη χρονιά της πανδημίας– έδωσε στην Αθήνα τα εύσημα στα θέματα ασφάλειας της δημόσιας υγείας, αφού το πλέον εντυπωσιακό στοιχείο που προέκυψε ήταν ότι το 43% των επισκεπτών που ήρθαν στην Αθήνα από ευρωπαϊκές αγορές (όπως Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία) δήλωσαν ότι την επέλεξαν συνειδητά, επειδή τη θεώρησαν ασφαλή προορισμό. Μεταξύ των επισκεπτών αναψυχής ηλικίας 18-25 ετών, το ποσοστό αυτό ήταν 60%. Επιπλέον, οι αλλοδαποί επισκέπτες αισθάνθηκαν, με βαθμολογία 7,6 στα 10, ότι ήταν αρκετά καλά ενημερωμένοι για τα μέτρα της Ελλάδας ενάντια στον Covid-19. Η συστηματική προσπάθεια εφαρμογής μέτρων ασφαλούς διαμονής από τους ξενοδόχους της Αθήνας είχε ως αποτέλεσμα τόσο οι Έλληνες όσο και οι αλλοδαποί να νιώθουν πολύ ασφαλείς στο ξενοδοχείο (βαθμολογώντας το με 9,2 και 8,9 αντίστοιχα).

Τα ως άνω επιβεβαιώνουν ότι η Αθήνα εισήλθε στο 2021 με ένα πολύ ισχυρό όπλο στη μάχη του φετινού ανταγωνισμού, το οποίο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και επικοινωνιακά.

Κατά το α’ εξάμηνο του 2021, η πανδημία στην Ευρώπη και στον κόσμο, αν και σημειώθηκαν σημάδια ελέγχου της κατάστασης, δεν υποχώρησε αισθητά και οι χώρες προέλευσης επισκεπτών, όπως και

η Ελλάδα άλλωστε, σε γενικές γραμμές τήρησαν πολύ αυστηρούς περιορισμούς και πρωτόγνωρα μέτρα για τους πολίτες, με αποτέλεσμα πολλοί τομείς της καθημερινής ζωής και της οικονομίας να πιεστούν, περνώντας τις συμπληγάδες, και οι αερομεταφορές να «προσγειωθούν» σε ένα απολύτως δυσμενές γι’ αυτές περιβάλλον. Έτσι, ο διεθνής τουρισμός αναγκαστικά βρέθηκε καθηλωμένος, μουδιασμένος και άπραγος σε ένα διεθνές τοπίο εντελώς αντίθετο με την ίδια τη φύση του. Στο β’ εξάμηνο του 2021, περνάμε σε αρκετά διαφοροποιημένα δεδομένα: έναν ικανό αριθμό εμβολιασμένων πολιτών σχεδόν όλων των ηλικιακών ομάδων, αυστηρά σε γενικές γραμμές υγειονομικά πρωτόκολλα και μέτρα που περιορίζουν σημαντικά τις συνήθεις κινήσεις ή επιλογές πολιτών και επισκεπτών, καθώς και νέους τρόπους ή επιλογές για τον έλεγχο της πανδημίας και την προώθηση των μετακινήσεων, αλλά και της δυνατότητας για διακοπές, εστίαση, διασκέδαση, αγορές (rapid και self tests, θερμομέτρηση, ψηφιακά πιστοποιητικά εμβολιασμού, free-covid προορισμοί κ.λπ.). Σίγουρα, όλα αυτά που ήδη δρομολογήθηκαν οργανώνονται ολοένα και καλύτερα ή βελτιώνονται καθημερινά ως προς την ποιότητα της εφαρμογής τους.  Στην Αθήνα για διακοπές; Τον

παρά την πρόοδο των εμβολιασμών και τη βελτίωση των μέτρων και των εργαλείων αντιμετώπισης της διασποράς του ιού, θα λέγαμε πως ήταν ακόμη νωποί. Τόσο οι οικογένειες όσο και οι μεμονωμένοι ταξιδιώτες είχαν να σκεφτούν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους σε σύγκριση με το παρελθόν το πού θα ταξιδέψουν, πού θα διαμείνουν και το πώς θα λειτουργήσουν στους προορισμούς τους οποίους θα επισκέπτονταν. Με βάση αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, θα διάλεγαν την Αθήνα, έναν αστικό και πυκνοκατοικημένο προορισμό, που το 2021 παρουσίασε έξαρση σε κρούσματα Covid-19;

Οι περισσότεροι πιστεύαμε για την Αθήνα ότι αποτελεί είτε «stop over» για τη μετάβαση τουριστών σε άλλους προορισμούς, είτε έναν συνεδριακό προορισμό με καλές προοπτικές, είτε έναν προορισμό με ελπίδες για «city break», είτε έναν σταθμό για την κρουαζιέρα, είτε λόγο επίσκεψης για επαγγελματικούς ή ιατρικούς λόγους, για αγορές κ.λπ. Οι ίδιοι οι επισκέπτες της Αθήνας μάς διαψεύδουν, καθώς η έρευνα της ΕΞΑΑΑ μάς δίνει κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες προς αξιοποίηση: Σύμφωνα με την έρευνα, λοιπόν, οι τουρίστες της Αθήνας του καλοκαιριού του 2020 –δηλαδή, εν μέσω πανδημίας–δήλωσαν ότι ήρθαν κυρίως για διακοπές (σε ποσοστό 75%) και επιπλέον ότι αισθάνθηκαν απολύτως ασφαλείς (βαθμολογία 8+), όχι μόνο στο ξενοδοχείο διαμονής αλλά και στις διαδρομές τους στην πόλη. Επίσης, δήλωσαν ότι η συνολική εμπειρία τους στην Αθήνα δεν επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τα μέτρα κατά του Covid. Στην πραγματικότητα, ο συνολικός βαθμός ικανοποίησης αυξήθηκε από 8,1 το 2019 σε 8,2 το 2020. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι: l Οι περισσότεροι επισκέπτες δήλωσαν πως θα ξαναέρχονταν (σε ποσοστό 97%), γιατί αντιλαμβάνονται ότι έχουν να δουν πολλά περισσότερα (77%). l Θα σύστηναν ανεπιφύλακτα (98%) την Αθήνα, δηλώνοντας απολύτως ευχαριστημένοι από τη σχέση τιμής-ποιότητας.

Τι περιμένουν τα ξενοδοχεία της Αθήνας; Αυτή τη στιγμή, αν και υπάρχουν θετικά σημάδια από το πλήθος των ερωτήσεων που ολοένα και αυξάνονται σε κάθε γωνιά της Αττικής, κάτι που επιβεβαιώνει πλήρως τη δημοφιλία της Αθήνας, οι κρατήσεις ξεκίνησαν μουδιασμένα για όλο τον Ιούνιο, ο οποίος θεωρείται «χαμένος» μήνας, όπως και ο Μάιος. Ας μην ξεχνάμε πως μήνες όπως ο Μάιος και ο Ιούνιος θεωρούνται κατά παράδοση μήνες αιχμής για την πρωτεύουσα. Η εικόνα δείχνει να βελτιώνεται από τον Ιούλιο, αλλά τίποτε δεν θεωρείται σίγουρο, και κάθε είδους πρόβλεψη, όπως δηλώνουν οι εκπρόσωποι των ξενοδόχων, θα ήταν παρακινδυνευμένη. Οποιαδήποτε θετική εξέλιξη θα χαροποιούσε μάλλον ως ευχάριστη έκπληξη τους πάντες στην Αθήνα, οι οποίοι βασίζουν τις ελπίδες τους κυρίως σε ένα θετικό 2022, ικανό να αποκαταστήσει ως έναν βαθμό τις τεράστιες μέχρι στιγμής απώλειες.   Όπως οι ίδιοι οι εκπρόσωποι της ΕΞΑΑΑ δήλωσαν κατά τη διαδικτυακή παρουσίαση της έρευνας, τα δυσάρεστα νέα αφορούν τα στοιχεία που περιγράφουν την απόδοση των αθηναϊκών ξενοδοχείων το 2020, όπου πέραν της «κάθετης ελεύθερης πτώσης», όπως χαρακτηριστικά τόνισαν, σε ζήτηση, σε πληρότητα και σε όλα τα επί μέρους στοιχεία που εξετάζονται (μέση τιμή δωματίου, έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο), ήταν και παρέμειναν (τον Μάιο του 2021) ορατές οι σοβαρές απώλειες για

τον τουρισμό της Αθήνας σε αγορές, σε πελατεία, σε τιμές και σε τομείς όπως ο επαγγελματικός–συνεδριακός–εκθεσιακός τουρισμός και η κρουαζιέρα. Αυτό ήταν το βασικό περιβάλλον στο οποίο βασιζόταν το 2019 και έως τους δύο πρώτους μήνες του 2020 η πόλη, η ξενοδοχία, η εστίαση αλλά και η εμπορική αγορά, σε μεγάλο βαθμό και με πολύ καλά αποτελέσματα μετά από μια περίοδο μακράς κρίσης – ειδικά για την Αθήνα. Πιο συγκεκριμένα, και παρά την υψηλή ικανοποίηση των τουριστών και την ασφάλεια που ένιωσαν από την εμπειρία τους στην Αθήνα, η τουριστική ζήτηση για τον προορισμό παρέμεινε σε πολύ

χαμηλά επίπεδα. Μετά το Lockdown την περίοδο Ιουλίου-Οκτωβρίου η ζήτηση αυξήθηκε, αλλά οι διεθνείς αφίξεις κατοίκων του εξωτερικού στο αεροδρόμιο της Αθήνας κυμάνθηκαν στο 35% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019. Τον Νοέμβριο του 2020, η ζήτηση κατέρρευσε ξανά με νέα μέτρα που λήφθηκαν στην Ελλάδα και τις κύριες αγορές της. Οι Αμερικανοί, που αποτελούν μακράν τη πιο σημαντική αγορά για την Αθήνα, δεν είχαν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν στην Ευρώπη από τον Μάρτιο του 2020. Ένας σημαντικός αριθμός ξενοδόχων αποφάσισε να κρατήσει κλειστή τη μονάδα του για όλο τον χρόνο, παρά τη δυνατότητα ανοίγματος την 1η Ιούνιου, λόγω της χαμηλής ζήτησης. Τον Σεπτέμβριο καταγράφηκε το υψηλότερο επίπεδο δωματίων σε λειτουργία, και το οποίο ήταν 78%. Τον Δεκέμβριο, μόνο το 56% των αθηναϊκών δωματίων ήταν διαθέσιμα. Συνολικά, το 2020 ήταν ένα καταστροφικό έτος για τον ξενοδοχειακό τομέα. Λαμβάνοντας υπόψη τα ξενοδοχεία που δεν ήταν σε λειτουργία λόγω της Covid-19 (μέθοδος TRI – Total Room Inventory), η πληρότητα το 2020 ήταν μόλις 19,7%. Η απώλεια των συνολικών εσόδων για τον ξενοδοχειακό τομέα της Αττικής εκτιμάται σε 700 εκατ. ευρώ. Τα επίπεδα πληρότητας σε Βαρκελώνη και Ρώμη ήταν ακόμη χαμηλότερα από αυτά της Αθήνας βάσει της μεθόδου TRI –17% και 15% αντίστοιχα–, ενώ η Μαδρίτη έφτασε σε παρόμοιο επίπεδο με την Αθήνα. Από τις πόλεις της Μεσογείου,

μόνο η Κωνσταντινούπολη παρουσίασε σχετικά καλύτερη απόδοση, αλλά με πληρότητα μόλις 30% YTD Δεκέμβριος 2020 (TRI). Αντίστοιχα δραματική ήταν και η συνέχεια: Το πρώτο τρίμηνο του 2021 έκλεισε με περαιτέρω πτώση, της τάξης του 67,8% στην πληρότητα, του 71,2 % στο έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPar) και του 10,5 (%) στη μέση τιμή δωματίου έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου, σύμφωνα με τα μηνιαία δελτία ΕΞΑΑΑ και GBR Consulting και με τα στοιχεία κίνησης και απόδοσης ξενοδοχείων. Αξίζει να σημειώσουμε πως η κατάσταση στην πραγματικότητα είναι ακόμη χειρότερη, καθώς οι δείκτες KPI της Αθήνας είναι βάσει των ξενοδοχείων που ήταν σε λειτουργία. Τον Μάρτιο 2021 ήταν σε λειτουργία μόνο το 52% των δωματίων από τα ξεοδοχεία της Αθήνας σε σύγκριση με το 2019. Εάν ήταν σε πλήρη λειτουργία όλες οι μονάδες της Αθήνας, σύμφωνα με την τρέχουσα ζήτηση, τα συνολικά έσοδα δωματίων του ξενοδοχειακού τομέα της Αθήνας τον Μάρτιο έχουν μειωθεί 91% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019. Τα φαινόμενα αυτά σίγουρα, όπως δηλώνουν οι ξενοδόχοι, έχουν σημαντικές συνέπειες που δεν ξεπερνιούνται από τη μια στιγμή στην άλλη. Ιδίως όταν πλέον σχεδόν τα πάντα για τον τουρισμό, ως δραστηριότητα, επηρεάζονται, καθορίζονται και εξαρτώνται από τον παράγοντα υγεία – πορεία της πανδημίας Covid και από τα όποια μέτρα ή τους όποιους κανόνες (Lockdown, εμβόλια, υγειονομικά πρωτόκολλα, πιστοποιητικά ελεύθερης μετακίνησης κ.ά.) θεσπίζουν επιτυχώς όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και όλες οι χώρες από όπου δεχόμαστε επισκέπτες. Οι μεγάλες οικονομικές απώλειες στα ξενοδοχεία της Αθήνας, όπως όλα έδειξαν, επιδρούν μοιραία και στις επιχειρηματικές αποφάσεις. Έτσι, εντός του 2021, αν και τα ξενοδοχεία τήρησαν με ευλάβεια τα υγειονομικά πρωτόκολλα και είχαν τη δυνατότητα να λειτουργούν ελεύθερα, στην Αθήνα λειτούργησε μόνο το 52% με 56% των κλινών, γεγονός που ήταν λογικό και αναμενόμενο με βάση τη σχεδόν ανύπαρκτη πελατεία – εκτός λιγοστών εξαιρέσεων και μεμονωμένων περιπτώσεων που αφορούν ελάχιστες μονάδες και για ειδικούς λόγους. Παρά την εμβληματική ημερομηνία της 15ης Μαΐου 2021 ως ημέρα επανεκκίνη-

“

Εντός του 2021, αν

και τα ξενοδοχεία τήρησαν με ευλάβεια

τα υγειονομικά πρωτόκολλα και

είχαν τη δυνατότητα

να λειτουργούν ελεύθερα, στην Αθήνα λειτούργησε μόνο

το 52% με 56% των κλινών.”

σης του ελληνικού τουρισμού, υπήρξαν ξενοδοχεία της Αττικής τα οποία επέλεξαν να μεταθέσουν την ημερομηνία επανέναρξης της λειτουργίας τους προς τους καλοκαιρινούς μήνες, βασιζόμενα στα μηνύματα της αγοράς, την πορεία των ερωτήσεων από πελάτες αλλά και τις ενδείξεις για πιο ασφαλείς κρατήσεις. Η κατάσταση αυτή επιδρά, σε σημαντικό βαθμό, και στα θέματα απασχόλησης.  Αλλά όσο δύσκολο είναι να λειτουργήσει ένα ξενοδοχείο με χαμηλά ποσοστά πληρότητας –σε ένα περιβάλλον πανδημίας και σε μια πόλη που μάλλον θα τη χαρακτήριζε η υπερπροσφορά κλινών διαφόρων τύπων και κατηγοριών–εξίσου δύσκολο είναι και να μη λειτουργήσει ένα ξενοδοχείο, παραμένοντας εκτός αγοράς για ολοένα και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όλα αυτά αποτελούν μια δύσκολη εξίσωση προς επίλυση. Γι’

αυτό, γενικότερα, ζητούνται δράσεις και λύσεις που θα ενισχύσουν τη ζήτηση και το τουριστικό προϊόν και προφίλ της Αθήνας. Η Πρόεδρος της ΕΞΑΑΑ Λαμπρινή Καρανάσιου-Ζούλοβιτς έχει τοποθετηθεί σχετικά: «Από πλευράς μας, έχουμε κατ’ επανάληψη επισημάνει από τα τέλη του 2018 πως η Αθήνα-Αττική χρειάζεται ιδιαίτερη υποστήριξη και στρατηγική, καθώς, εκτός της πανδημίας και των ειδικών συνθηκών λόγω Covid-19, αντιμετωπίζει σειρά παγιωμένων προβλημάτων, όπως η υπερπροσφορά κλινών σε όλους τους τύπους καταλυμάτων, όπου οφείλουμε να εστιάσουμε. Η Αθήνα, ως η σημαντικότερη διεθνής πύλη εισόδου και “καθρέπτης” της χώρας μας, αξίζει ειδικής προσοχής, σχεδιασμού και μελέτης σε ό,τι αφορά την επόμενη ημέρα της τουριστικής προσφοράς της – όχι μόνο ως προς την ποσότητα, αλλά και ως προς την ποιότητά της. Οι πτωτικές τάσεις που καταγράφονται από τα τέλη του 2018 στην πληρότητα των ξενοδοχείων της Αθήνας μάς ανησυχούν ιδιαίτερα. Απαιτείται η συνεργασία όλων μας για τη διαχείριση και αυτής της κρίσης, αλλά και της τουριστικής επανάκαμψης της Αθήνας, ταυτόχρονα με τις όντως πολλά υποσχόμενες προσπάθειες ενίσχυσης της σύγχρονης και ανταγωνιστικής τουριστικής ταυτότητας της πόλης, που –ευτυχώς– ήδη δρομολογούνται. Θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι παρά τα απογοητευτικά δεδομένα και να ευχηθούμε μια καλύτερη πορεία κατά το φετινό καλοκαίρι – έστω της τελευταίας στιγμής!».

Λαμπρινή ΚαρανάσιουΖούλοβιτς

να ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ

πρέπει Ένωση ΞΈνοδοχων Αθηνων-Αττικησ & ΑργοσΑρωνικού Αττική: στόχος να αναδειχτεί ως ένας μοναδικός στο είδος του ευρωπαϊκός προορισμός

και οι πολίτες θα πρόσθετα, Η Αττική μπορεί να αποτελέσει έναν μοναδικό στο είδος του νέο ευρωπαϊκό προορισμό, παράλληλα αστικό, διακοπών και θεματικό, καθώς διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις γι’ αυτό και αποτελεί μια μικρογραφία όλης της χώρας. Τις πολλές δυνατότητες και το όραμα της επόμενης ημέρας περιγράφουν η πρόεδρος ΕΞΑΑΑ Λαμπρινή Καρανάσιου-Ζούλοβιτς και ο γενικός γραμματέας της ένωσης και Β’ αντιπρόεδρος ΠΟΞ, Ευγένιος Βασιλικός.

φροντίσουμε

για

της Αθήνας. Από την πλευρά μας, οι ξενοδόχοι, αλλά “ Η Αθήνα και τα νησιά της αποτελούν ιδανικό 12μηνο προορισμό με πλήθος καινοτόμων προϊόντων. ”

θέματα που αφορούν

και το λεγόμενο περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα αλλά και την αρμονία στη σχέση του τοπικού πληθυσμού (του ντόπιου στοιχείου) με τον τουρισμό. Μιλώ για τη λεγόμενη ”τουριστική συνείδηση“ που απαιτείται να καλλιεργηθεί περαιτέρω, καθώς ο όρος ”value for money“ εμπεριέχει και την ικανοποίηση του επισκέπτη από τη βιωματική εμπειρία του και από την επαφή του με τους ανθρώπους του τόπου που επισκέφθηκε. Τα ξενοδοχεία στην Ελλάδα, και ειδικότερα στην Αθήνα μας, καθ’ όλη την περίοδο της πανδημίας Covid-19, ανταποκρίθηκαν ταχύτατα,

Η ξενοδοχία επένδυσε πολλά, παρά την κρίση που διαφαινόταν, προκειμένου να υποστηρίξει όλα όσα απαιτούσαν τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Επιπλέον ο κλάδος των ξενοδοχείων, τον οποίο εκπροσωπούμε, επέδειξε ακεραιότητα, υπευθυνότητα και τήρησε υποδειγματικά όλα τα μέτρα που επέβαλε η πολιτεία, διατηρώντας το υψηλό επίπεδο της προσφοράς και κρατώντας παράλληλα ψηλά το ποιοτικό επίπεδο της συνολικής εμπειρίας φιλοξενίας του πελάτη. Προσπαθήσαμε, υπό δύσκολες συνθήκες –και φυσικά στο πλαίσιο του εφικτού–, να μη στερήσουμε τίποτα από την ποιότητα που έπρεπε να λάβει ο πελάτης μας. Αυτή η προσπάθεια του κλάδου έχει αναγνωριστεί και είμαι σίγουρη ότι θα έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Δεν είχαμε κρούσματα στα ξενοδοχεία μας και συνεχίζουμε με πάρα πολλά προβλήματα λόγω έλλειψης πελατείας. Ωστόσο, ελπίζουμε και εργαζόμαστε για την επόμενη ημέρα, εστιάζοντας την προσοχή μας σε όσα τα ξενοδοχεία, ο προορισμός και οι αρμόδιοι φορείς μας θα μπορούσαν να παρουσιάσουν ”από την αρχή“ στους επισκέπτες μας. Η Αθήνα θέλουμε να επανέλθει –και θα επανέλθει– στη διεθνή τουριστική σκηνή, έχοντας καινούργια όπλα στη φαρέτρα της και αυτό μας δίνει τη δύναμη και το κουράγιο να επιμένουμε, παρά τη δύσκολη αυτή συγκυρία». Ευγένιος Βασιλικός Γενικός Γραμματέας της Ένωσης και Β’ Αντιπρόεδρος ΠΟΞ Από την πλευρά του, ο κ. Ευγένιος Βασιλικός τονίζει ότι «απαιτείται κρατική στήριξη και στρατηγική για τον τουρισμό. Η Αθήνα πρέπει να αναδειχθεί ως προορισμός με έναν νέο τρόπο πιο δυναμικό, πιο φρέσκο, πιο ανανεωμένο ως προς τις προτάσεις της προς τον επισκέπτη. Τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Αθηναϊκή Ριβιέρα, το ιστορικό κέντρο, οι μεγάλες επενδύσεις και τα νέα έργα από τη μια άκρη της Αθήνας έως την άλλη, από το Ελληνικό έως το Τατόι θα αποτελέσουν ισχυρά όπλα στη φαρέτρα της Αθήνας, τα οποία μπορούν να τονώσουν αποτελεσματικά τη ζήτηση και την τουριστική κίνηση, και φυσικά θα πρέπει να προβληθούν κατάλληλα. Σε ό,τι αφορά την επόμενη ημέρα και τη ”μετά Covid εποχή“, οι απόψεις διίστανται. Πολλοί είναι όσοι ισχυρίζονται πως θα γυρίσουμε στην κανονικότητα όπως την γνωρίζαμε, άλλοι πιστεύουν ότι τίποτε δεν θα είναι ξανά το ίδιο. Μπορεί όμως να υπάρξουν

“ Η Αθήνα πρέπει να αναδειχθεί ως προορισμός με

έναν νέο τρόπο, πιο δυναμικό ως προς τις προτάσεις της προς τον επισκέπτη.”

και ενδιάμεσες εκδοχές, πιο… υβριδικές ενδεχομένως, όπως αναμένουμε να συμβεί στον συνεδριακό-επαγγελματικό τουρισμό. Επίσης, θα μπορούσαν να υιοθετηθούν νέες συνήθειες στην προσφορά υπηρεσιών με βάση τα υγειονομικά πρωτόκολλα και τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας που θα απαιτούνται. Η τεχνολογία θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις όποιες αλλαγές που σίγουρα θα υπάρξουν, έστω στο πλαίσιο της εξέλιξης. Γι’ αυτές τις αλλαγές είμαστε αναγκασμένοι οι ξενοδόχοι ενός προορισμού διεθνούς εμβέλειας, όπως είναι η Αθήνα, να είμαστε εγκαίρως προετοιμασμένοι και στην πρώτη γραμμή της πρωτοπορίας, προκειμένου να είμαστε ανταγωνιστικοί, απολύτως συμβατοί με τις διεθνείς τάσεις και τα όσα θα προσφέρουν τα μεγαλύτερα ξενοδοχεία του κόσμου στη διεθνή πελατεία. Οι προβλέψεις για την πορεία του 2021 είναι απολύτως παρακινδυνευμένες, καθώς

τα δεδομένα είναι ευμετάβλητα. Δεν θα έλεγα πως συντάσσομαι με τους ιδιαίτερα αισιόδοξους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν παρατηρώ τα θετικά μηνύματα και δεν εύχομαι το καλύτερο δυνατόν. Και αυτό γιατί μετά από μια πολύ δύσκολη δεκαετία

για την Αθήνα, με εξαίρεση ένα καλό 2019 και έως και τους δύο πρώτους μήνες του 2020, το απρόβλεπτο β’ εξάμηνο του 2021 δεν δείχνει ικανό να εξισορροπήσει κάπως την κατάσταση. Σημασία αυτή τη στιγμή έχει να προχωρήσουν οι επενδύσεις που καθυστερούν, ώστε να βρεθούμε έτοιμοι “την επόμενη ημέρα”, να προγραμματίσουμε σωστά το θέμα των κλινών στην πόλη μας με έναν σωστό κεντρικό σχεδιασμό που θα εμπεριέχει μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους –όχι μόνο αριθμητικούς, αλλά και ποιοτικούς–, με όραμα για την Αθήνα, τον Αργοσαρωνικό, την Αττική στο σύνολό της, λ.χ. για δέκα χρόνια ή και περισσότερο μπροστά. Από αυτούς τους σχεδιασμούς δεν είναι δυνατόν να απουσιάζουν η αειφορική προσέγγιση με σεβασμό στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και η ενδυνάμωση των θεματικών, εναλλακτικών επιλογών για τον επισκέπτη. Από την πολιτεία, είτε την κυβέρνηση είτε την τοπική αυτοδιοίκηση, αναμένουμε να σταθούν δίπλα μας, ειδικά από τώρα και στη συνέχεια, ώστε και να συνεργαστούμε από κοινού και επιτυχώς σε μια κοινή, νέα βάση. Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας, περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη φορά, καλούνται να συνεργαστούν, να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να επιλύσουν τα πολύ σοβαρά προβλήματα που είτε προϋπήρχαν της πανδημίας είτε προκύπτουν για το τουριστικό και οικονομικό μέλλον της χώρας, και της Αθήνας ειδικά, υποστηρίζοντας ουσιαστικά τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους στην ξενοδοχία και στον τουρισμό».

αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί προβληματική, είναι σαφές ότι αφήνει πολλά περιθώρια εξέλιξης. Πολύ διαφορετική είναι η εικόνα όταν εξετάσουμε την ανταγωνιστικότητα σε επίπεδο περιφερειών. Εδώ τα αποτελέσματα αποτελούν πηγή

Αλέξανδρο Βασιλικό, πρόεδρο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου και CEO του ομίλου AIROTEL, Αλέξανδρο Αγγελόπουλο, CEO Aldemar Resorts και Σίμο Αναστασόπουλο, πρόεδρο του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας. Η Βίκυ Λοΐζου επεσήμανε ότι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στον τουρισμό είναι καθοριστική και στηρίζεται τόσο σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις

Καυστικός ο Αλέξανδρος Βασιλικός, αναφέρθηκε –μεταξύ άλλων– στο παράδειγμα των υδατοδρομίων, η λειτουργία των οποίων αξίζει να σημειωθεί ότι σέρνεται επί χρόνια. «Να θυμίσω ότι μεσοπολεμικά λειτουργούσε στην Κάρπαθο βάσει υδροπλάνων της Air France και εμείς ακόμα το συζητάμε» ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, τονίζοντας ότι «οι δεκαετίες περνάνε μόνο με εξαγγελίες» και καταλήγοντας στο ότι «οφείλουμε στις επόμενες γενιές να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εποχής». Ο Αλέξανδρος Αγγελόπουλος αναφέρθηκε «στο στοίχημα της βιωσιμότητας» και τις ευκαιρίες και προκλήσεις που δημιουργεί, τονίζοντας πως ο τουρισμός είναι από τη φύση του σύνθεση πολλών διαφορετικών προσπαθειών της οικονομίας, από τις οποίες εξαρτάται η επιτυχία και η ανταγωνιστικότητά του. Επίσης ανέφερε ότι ο τουρισμός μάς δίνει τη δυνατότητα να αποσυνδέσουμε την ανταγωνιστικότητα από την ανάπτυξη και ότι οφείλουμε να δούμε εκ νέου το ζήτημα της ανανέωσης της εμπιστοσύνης σε ένα προϊόν, και όχι της αναγκαστικής ανανέωσης του προϊόντος. Ο Σίμος Αναστασόπουλος σημείωσε τη σημασία να εξεταστούν οι δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά της κάθε περιφερειακής ενότητας ξεχωριστά, επισημαίνοντας ότι «τα κεντρικά μοντέλα ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητας τε λικά περιορίζουν και εγκλωβίζουν τις όποιες προοπτικές ευρύτερα στην οικονομία». Επίσης υπογράμμισε τη σημασία της περιφερειακής ανάπτυξης, η οποία αποτελεί κύριο μοχλό για τη βελτίωση των δεικτών της εθνικής οικονομίας. Η δρ. Βενετία Κουσία επεσήμανε στην παρουσίαση ότι ο ανταγωνισμός παγκοσμίως οξύνεται και οι εταιρείες οφείλουν να αναζητούν συνεχώς λύσεις, προτιμώμενες από το ευρύ κοινό. Το ίδιο ισχύει και για τις περιφέρειες και τις χώρες. Η αλήθεια είναι ότι παρ’ όλο που ο τουρισμός αποτελεί ένα δυνατό χαρτί για το ΑΕΠ πολλών χωρών, είναι ένας κλάδος που χαρακτηρίζεται από τον κατακερματισμό. Αυτό σημαίνει ότι είναι δύσκολο να επιβληθούν ενιαία πρότυπα και να συλλεχθούν εγκαίρως έγκυρα στοιχεία.

2019: Η θέση

Ελλάδας στην Παγκόσμια Κατάταξη Ανταγωνιστικότητας Ταξιδιών & Τουρισμού (βασικά μεγέθη τουριστικού ενδιαφέροντος επί συνόλου 140 χωρών) 2019, στις 140 χώρες Προηγούμενη θέση –2017, στις 136 χώρες Ελλάδα: Γενική βαθμολογία 25 24 Υποδομή αεροπορικών μεταφορών 18 26 Υποδομές επίγειες και λιμένων 49 48 Υποδομή τουριστικών υπηρεσιών 18 18 Αριθμός δωματίων ξενοδοχείου / 100 κατοίκους 4 3 Ποιότητα τουριστικής υποδομής 44 44 Παρουσία μεγάλων εταιρειών ενοικίασης αυτοκινήτων 1 1 Αυτοματοποιημένες ταμειακές μηχανές αριθμός / 100.000 ενήλικες. 52 43 Φυσικοί πόροι 45 32 Αριθμός φυσικών περιοχών παγκόσμιας κληρονομιάς – Αριθμός τοποθεσιών 50 46 Ελκυστικότητα των φυσικών πόρων 13 13 Πολιτιστικοί πόροι και επαγγελματικά ταξίδια 21 27 Αριθμός πολιτιστικών μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς – Αριθμός τοποθεσιών 11 10 Αριθμός συναντήσεων-συνεδρίων διεθνών ενώσεων – 3ετής μέσος όρος 27 28 Ψηφιακή ζήτηση για περιεχόμενο πολιτιστικού και ψυχαγωγικού τουρισμού 0-100 (καλύτερη) 15 29

Πηγή: World Economic Forum

περιζήτητοι προορισμοί.”

δεδομένη την αναγκαία στροφή

έχουμε πολλά περιθώρια εξέλιξης στους παρακάτω τομείς:

1. Βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος ως προς τη νομοθεσία, το κτηματολόγιο, τη γραφειοκρατία κ.λπ. –κατέχουμε την 119η θέση.

2. Βελτίωση των πρακτικών απασχόλησης, ειδικά όταν πρόκειται για προσωρινή εργασία, – κατατάσσεται στην 97η θέση. Η άτυπη απασχόληση στον τουρισμό μειώνει την εμπιστοσύνη στο brand της Ελλάδας.

3. Φυσικά, η επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να βελτιωθεί και να αναγνωριστεί ως χρέος όλων των εμπλεκομένων να δημιουργούνται οι απαραίτητες συνθήκες για δια βίου εκπαίδευση. Η ευθύνη του αν και κατά πόσο θα αξιοποιήσουν την ευκαιρία παραμένει στους εργαζομένους. Η 99η θέση πρέπει να βελτιωθεί.

4. Μεγαλύτερη χρήση των B2B ηλεκτρονικών και διαδικτυακών υπηρεσιών και επέκταση των δεικτών για B2B υπηρεσίες – βρισκόμαστε στην 94η θέση.

5. Αποτελεσματικότητα των στρατηγικών για την προβολή της χώρας –παρ’ όλο που μπορεί να είναι καθήκον κάποιου συγκεκριμένου οργανισμού και όχι του υπουργείου– καθώς και η αξιολόγηση του brand σε διεθνές επίπεδο. Πρέπει να ξεκολλήσει από τις χαμηλές βαθμολογίες της 82ης θέσης. 6. Χρησιμοποίηση της τεχνολογίας για την έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση και συγκέντρωση δεδομένων:

7. Ανταγωνιστικότητα της τιμής τόσο της βενζίνης όσο και της συνολικής αγοραστικής δύναμης – απαιτεί ισχυρή θέληση (120 και 111 αντίστοιχα), διότι επηρεάζονται από ένα πλήθος παραγό­

ντων, που δεν ανήκουν μόνο στη σφαίρα του τουρισμού.

8. Λελογισμένη χρήση των υδάτινων πόρων, προκειμένου να μην επηρεάζονται οι καλλιέργειες: θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα όλων, και όχι μια εξεζητημένη πρωτοβουλία ορισμένων (113η θέση). Η πράσινη ανάπτυξη επιβάλλει και τον «πράσινο» τουρισμό.

9. Ασφαλώς, η βελτίωση των υποδομών, τόσο στο σιδηροδρομικό όσο και στο οδικό δίκτυο, συμβαδίζει με τη συνολικότερη στροφή της χώρας προς την ενίσχυση των υποδομών. Ας σημειωθεί εδώ ότι στις Κυκλάδες, λόγω του απαρχαιωμένου οδικού δικτύου, σημειώνονται κάθε χρόνο (αναλογικά) τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία από όλη τη χώρα.

οποία χρειάζεται να εντατικοποιηθεί ώστε να είμαστε ενήμεροι σχετικά με όλες τις εξελίξεις, και ενδεχομένως οι απόψεις μας να γίνουν θετικότερες. Το τελευταίο επισημαίνεται, διότι οι απόψεις μας για τις τουριστικές υποδομές κατατάσσουν την Ελλάδα στην 44η θέση.

11. Η χώρα μας διαθέτει εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία χλωρίδας που δεν έχει καταγραφεί. Χρειάζεται να τη μάθουμε, να την αναγνωρίσουμε, να τη διαφημίσουμε, να την αξιοποιήσουμε, ώστε να προσελκύουμε ένα μεγάλο κομμάτι τουριστών που ασχολείται με τέτοια θέματα, είτε για εκπαιδευτικούς λόγους είτε για επαγγελματικούς κ.λπ. Βρισκόμαστε στην 80η θέση.

12. Η συνολική επιφάνεια προστατευόμενων περιοχών θα βοηθήσει και στην ανάδειξη του πλούτου αυτού, αλλά και στην προστασία του από τη διαρκή υποβάθμιση από φωτιές ή αλλαγή χρήσης. Τόσο το σαφές κτηματολόγιο όσο και οι πρόσφατες προσπάθειες για τη χρήση των γαιών θα βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση (69η θέση). Προτάσεις, προβληματισμοί και ερωτηματικά Τις ακόλουθες προτάσεις, προβληματισμούς και ερωτήματα καταθέτει, η δρ. Βενετία Κουσία: • Ας αξιοποιήσουμε το δίκτυο των αεροδρομίων μας βελτιστοποιώντας τις χρεώσεις σε σχέση με τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ας το εμπλουτίσουμε και με άλλα μέσα που προσφέρονται λόγω της γεωγραφίας τους εδάφους μας. • Ας ενισχύσουμε, με τη συστηματική συμμετοχή μας, τις προσπάθειες της κυβέρνησης. • Ας σκεφτούμε μήπως η πανδημία αφυπνίσει τη μερίδα εκείνων που ακόμη αρκούνται στον «ήλιο και τη θάλασσα» ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. • Προφανώ ς, τα δώρα της φύσης και τα κληροδοτήματα του πολιτισμού μας χρειάζονται αξιοποίηση και διαφοροποίηση, με προστιθέμενη αξία από τον άνθρωπο.

10. Συστηματική επικοινωνία όλων των εμπλεκομένων στον τουρισμό, η

Πίνακας µε δυνατότητα επέκτασης από 1 έως 4 loop 150 Σηµεία / Loop (600 συνολικά).

Autoaddressing (Αυτόµατη διευθυνσιοδότηση). 128 ζώνες. Αυτονοµία: 72h σε κατάσταση ηρεµίας, 30min σε κατάσταση συναγερµού. Δυνατότητα σύνδεσης µε 8 επαναλήπτες. 7000 συµβάντα. Δικτύωση έως 4 πίνακες. Θερµικός εκτυπωτής, modbus, ethernet. Πιστοποιηµένο από τον φορέα πιστοποίησης EVPU.

Νότης Μαρτάκης «κουβαλάει

πλάτες» του τέσσερις και πλέον δεκαετίες εμπειρίας στον τουρισμό. Έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει προγράμματα τουριστικού μάρκετινγκ και επικοινωνίας ως σύμβουλος για πολλούς προορισμούς στη Ελλάδα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται κάποια από τα πλέον διάσημα παγκοσμίως νησιά μας, αλλά και σχετικά άγνωστοι προορισμοί. Κάποιοι τον αποκάλεσαν «γκουρού» του τουρισμού. Φυσικά δεν πιστεύουμε ότι διαθέτει μαντικές ικανότητες, αλλά σίγουρα μπορεί να διακρίνει. Ζητήσαμε λοιπόν τη γνώμη του για τις νέες τάσεις,

τα προβλήματα, τις προοπτικές αλλά και τις ευκαιρίες του τουρισμού, και να τι μας απάντησε: Τουριστική Αγορά: Ασχολείστε πολλά χρόνια με τη διαχείριση τουριστικών προορισμών. Ποιο είναι το βασικό

που πρέπει κάθε τουριστικός τόπος να λαμβάνει υπόψη; Νότης Μαρτάκης: Πρώτα από όλα να ευχηθώ στην «Τουριστική Αγορά» καλό νέο ταξίδι. Και λέω νέο, γιατί η ιστορία της είναι, παρά τα χρόνια που πέρασαν, νωπή ακόμα στη μνήμη μας. Σε ό,τι αφορά το ερώτημά σας: η επαγγελματική συνέπεια στη διαχείριση ενός τουρι-

στικού προορισμού επιβάλλει να μην περιορίζεται ο προορισμός στα μέχρι σήμερα στερεότυπα στον τομέα του μάρκετινγκ και της προβολής, αλλά να λαμβάνει μέριμνα για τη συνολική διαχείριση σε επίπεδο και της τουριστικής ανάπτυξης, αλλά κυρίως να προσαρμόζεται σε όσα η αγορά ζητάει και όχι να επιβάλλει στις αγορές αυτό που ο ίδιος διαθέτει.

Στην εποχή Covid τι σημαίνει αυτό; Ν.Μ.: Σημαίνει ότι μια στρατηγική οφείλει

μενες τάσεις αλλά και όσα ο ίδιος ο προορισμός μπορεί να προσφέρει ανταποκρινόμενος σε εκείνα που οι αγορές αναζητούν, πέρα και πάνω από τις κλασικές αναζητήσεις που προϋπήρχαν του Covid-19.

Τ.Α.: Υπάρχουν ουσιώδεις διαφοροποιήσεις; Ν.Μ.: Αν δούμε τα δεδομένα που ίσχυαν πριν την πανδημία για να τα συνδυάσουμε και με όσα προκλήθηκαν μετά την εμφάνισή της, θα διαπιστώσουμε μια βασική μεταστροφή από τον μαζικό χαρακτήρα του τουρισμού στον επιλεκτικό. Αυτό σηματοδότησε τη σταδιακή ανεξαρτοποίηση του τουρίστα από τον ΤΟ, πράγμα στο οποίο διευκόλυνε το διαδίκτυο. Αν μιλάμε λοιπόν για το «pushand-pull tactic», ο συσχετισμός έχει διαφοροποιηθεί, αφού δεν ισχύει απόλυτα ότι ο επηρεασμός του ταξιδιώτη ξεκινάει από τον ταξιδιωτικό πράκτορα και μάλλον τείνει να αντιστραφεί. Τ.Α.: Τι συνέβη τώρα στην εποχή που ζούμε, την εποχή του Covid; Ν.Μ.: Ενώ την πρωτοκαθεδρία κάθε προσπάθειας προσέγγισης των αγορών είχε ο προορισμός, αφού όντως παρέμενε στην πρώτη γραμμή της επιλογής ενός επισκέπτη, με το κατάλυμα και τις άλλες παροχές να ακολουθούν, η ανάγκη δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας έφερε μπροστά τον επαγγελματία που μπορεί να μιλήσει επώνυμα με τον παραδοσιακό του πελάτη και να τον πείσει με πιο αποτελεσματικό τρόπο, σε αντίθεση με τον προορισμό που αναγκαστικά μιλάει απρόσωπα και απευθύνεται στη μάζα και όχι σε συγκεκριμένα πρόσωπα.

Τ.Α.: Έχετε επανειλημμένα ταχθεί υπέρ της επικράτησης, κατά κάποιο τρόπο, του δίπτυχου «ποιότητα και ασφάλεια» έναντι του «ήλιος και θάλασσα». Ν.Μ.: Όντως αυτό είναι πλέον το προνομιακό πεδίο για την Ελλάδα, σε αντίθεση με το «ήλιος και θάλασσα» που μπορούν να πουλάνε και άλλοι – και μάλιστα φθηνότερα. Η ποιότητα αποτελεί τη συνισταμένη τιμής και αξίας, ενώ η ασφάλεια, της πρόσβασης και της διαμονής. Και τα δύο περνάνε από ένα κοινό φίλτρο, αυτό της ενσυναίσθησης, και εδώ το βάρος πέφτει στον κάθε επαγγελματία.

Τουριστική προβολή στην εποχή της πανδημίας Τ.Α.: Ασχολείστε με την τουριστική προβολή νησιωτικών και όχι μόνο προορισμών. Τι αλλάζει στην εποχή μιας πανδημίας; Ν.Μ.: Δουλειά μας είναι να προετοιμάσουμε και να αναδείξουμε κάθε προορισμό με τον οποίο συνεργαζόμαστε. Αυτό απαιτεί γνώση των τάσεων και, όπως έχω πει, να μπορούμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα της εποχής, όποια και αν είναι αυτή. Στην εποχή της πανδημίας, για παράδειγμα, έπρεπε να διαχειριστούμε την προβολή με επικοινωνιακούς όρους. Εννοώ να μπορέσουμε να αναδείξουμε την ασφάλεια που προσφέρει στον επισκέπτη κάθε προορισμός. Χαρακτηριστικά σας αναφέρω την κάλυψη σε παγκόσμια κλίμακα της εμβολιαστικής διαδικασίας στην Ελαφόνησο από το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων και το μεγάλο αφιέρωμα της RAI για την ασφάλεια σε Πάρο και Σαντορίνη. Και όλα αυτά, με τον συνδυασμό των συνθηκών που επικρατούν στις αγορές αποστολής τουριστών. Έτσι, οργανώσαμε έγκαιρα διαδικτυακές επαφές με επαγγελματίες από το Ισραήλ λίγο πριν τη συμφωνία με την Ελλάδα, αναπτύξαμε και οργανώσαμε επαφές με ταξιδιωτικά γραφεία της Βρετανίας που διακινούν άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, αφού εκείνοι θα ήταν οι πρώτοι που θα ταξίδευαν λόγω εμβολίου, και πολλά άλλα.

Τ.Α.: Πιστεύετε ότι η πανδημία άλλαξε το προφίλ του ταξιδιώτη;

Ν.Μ.: Είναι σαφές ότι το ταξίδι των διακοπών διαχρονικά δεν αποτελούσε πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Μια ανάγκη όμως που πήρε διαφορετικά χαρακτηριστικά. Το θέμα, λοιπόν, είναι πώς σήμερα, στην εποχή της πανδημίας, μπορούμε να καλύψουμε αυτή την ανάγκη; Πώς δεν θα αφήσουμε τη λαχτάρα για το ταξίδι να σφηνώσει στη νοσταλγία επειδή «σκόνταψε» στον δισταγμό από τον φόβο; Πώς ο φόβος πρέπει να μείνει στα όρια μιας προσεκτικής συμπεριφοράς και να μη μετατραπεί σε φοβία που αποτελεί εμμονή; Πόσο σοβαρά πρέπει να λάβουμε υπόψη τα ψυχολογικά σύνδρομα της αγοραφοβίας και της ιδρυματοποίησης; Μένει όλα αυτά να απαντηθούν αν θέλουμε να προσεγγίσουμε το πρόβλημα και να βρούμε τη λύση του. Αν μπορούσαμε να δώσουμε

ένα σύνθημα για την εποχή, θα λέγαμε ότι ο σύγχρονος ταξιδιώτης δεν λέει πλέον «ζω για να μπορώ να ταξιδεύω», αλλά «ταξιδεύω για να μπορώ να ζω».

Τ.Α.: Πώς, λοιπόν, πρέπει να κινηθούμε στο μέλλον; Ν.Μ.: Η εμφάνιση του κορωνοϊού έφερε στην επιφάνεια μια διαχρονική, αλλά πλημμελώς εφαρμοστέα, στρατηγική, αυτήν της διασποράς του τουριστικού πλήθους στον χώρο και στον χρόνο. Και σε αυτό, βαρύνοντα ρόλο παίζει η προσβασιμότητα, που ερμηνεύεται όχι μόνο σε δρομολόγια, αλλά και σε έργα υποδομής (αεροδρόμια, λιμάνια, υδατοδρόμια, οδικούς άξονες).

Ταυτόχρονα, η παγκόσμια υγειονομική συγκυρία έδωσε και ένα νέο μήνυμα. Ανέδειξε με πιο επιτακτικό τρόπο την ανάγκη προσφυγής σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού που, σε αυτή τη

συγκυρία, εξυπηρετούν δύο στόχους: Αφενός τη διασπορά στον χώρο και στον χρόνο και αφετέρου την επαφή με τη φύση και με όσα η ίδια προσφέρει στον επισκέπτη. Μαζί δε με όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε τη μεγάλη ευκαιρία που παρουσιάστηκε με την πανδημία και έχει να κάνει με την τηλεργασία. Οι ψηφιακοί νομάδες είναι η ευκαιρία που ήρθε για να μείνει. Και είναι ίσως η μόνη που μπορεί να λειτουργήσει ως «φάρμακο» κατά της εποχικότητας του τομέα. Τ.Α.: Αυτό σημαίνει και αλλαγή στρατηγικής; Ν.Μ.: Ακριβώς. Αν θέλουμε να επικεντρωθούμε στη στρατηγική μιας περιοχής το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στην ανάδειξη των στοιχείων που είναι ικανά να σταθούν ανταγωνιστικά απέναντι σε άλλες περιοχές. Με λίγα λόγια, σημασία τώρα πλέον αποτελεί η βιωματική, και όχι απλά η ψυχαγωγική, διασύνδεση του επισκέπτη με τον τόπο που επιλέγει για τις διακοπές του. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ζούμε σε μια εποχή όπου τα οικονομικά οφέλη από την τουριστική κίνηση αποτελούν θεμέλιο λίθο των εθνικών οικονομιών. Όχι μόνο για όσα μπορεί μια χώρα να προσποριστεί από τους ξένους τουρίστες, αλλά και όσες απώλειες εσόδων μπορεί να αποτρέψει από τους εγχώριους, αν επιλέξουν να κάνουν διακοπές στον τόπο τους. Το πώς λοιπόν θα το επιτύχουμε είναι ένα θέμα που απαιτεί αλλαγή στρατηγικής στην προσέγγιση των αγορών. Και αυτή η αλλαγή δεν μπορεί να αρκείται στα ωραία λόγια και

Info

Ο Νότης Μαρτάκης είναι πρόεδρος του ομίλου MTC GROUP και επιστημονικός συνεργάτης της ΚΕΔΕ στα θέματα τουρισμού. Παράλληλα, διδάσκει στη Σχολή Τουρισμού του Μητροπολιτικού Κολεγίου και είναι μέντορας στο Μεταπτυχιακό στη Διεθνή Φιλοξενία, Οργάνωση Εκδηλώσεων και Διοίκηση Τουρισμού (MSc International Hospitality, Events and Tourism Management).

στην παρουσίαση όμορφων τοπίων. Αν δεν υπάρξει κινητοποίηση της ζήτησης με την ενεργοποίηση των «φανατικών» κάθε είδους διακοπών, οι οποίοι, στη συνέχεια, θα ασκήσουν πιέσεις στους διακινητές, που –με τη σειρά τους– θα επηρεάσουν τις κυβερνήσεις, δεν μπορούμε να περιμένουμε ουσιαστικά αποτελέσματα. Και παράλληλα με τους «φανατικούς» κάθε εναλλακτικής μορφής τουρισμού, χρειάζεται να ενεργοποιήσουμε τις συμπάθειες με τους επαναλαμβανόμενους πελάτες, οι οποίοι –πέρα από τους ίδιους– μπορεί να επηρεάσουν και τον περίγυρό τους. Τ.Α.: Επειδή βρισκόμαστε στην ολοκλήρωση της καθιέρωσης του λεγόμενου πράσινου διαβατηρίου, θυμάμαι ότι ήσασταν ο πρώτος σε ανύποπτο χρόνο που είχατε τότε προτείνει την υγειονομική βίζα, όπως την είχατε ονομάσει. Ν.Μ.: Όντως στις 6 Απριλίου του 2020

κατέθεσα, τόσο στον πρωθυπουργό όσο και δημόσια, μια πρόταση όπου τόνιζα ότι έχουμε χρέος όσοι ασχολούμαστε με τον τομέα να προβληματιστούμε για την εξεύρεση κάποιας λύσης που ίσως, μαζί με τις προσευχές μας τότε για το φάρμακο και το εμβόλιο, να αποτελέσει και τη λύση που θα επαναφέρει στην ομαλότητα τη διεθνή οικονομία, όσο αυτή στηρίζεται και στα ταξίδια, επαγγελματικά και μη. Είχα επισημάνει τότε ότι ανυπομονούμε για τη στιγμή που η πανδημία θα δείξει σημεία κάμψης, ώστε να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα και να επαναλειτουργήσει το σύστημα των μεταφορών και της φιλοξενίας με όλες μαζί τις συμπληρωματικές υπηρεσίες που θα δώσουν στην Ελλάδα το «οξυγόνο» που αυτή τη στιγμή στερείται. Ταυτόχρονα, όμως, ελλόχευε ο κίνδυνος τόσο από τη μετάδοση της ασθένειας στους τοπικούς πληθυσμούς όσο και από τον φόβο που οι ίδιοι οι επαγγελματίες και οι κάτοικοι ενός τουριστικού προορισμού θα επιδείκνυαν απέναντι στους υποτιθέμενους φιλοξενούμενους. Είχα τονίσει, επίσης, ότι δεν είναι αρμοδιότητά μου να υποδείξω λύσεις, αφού τον κυρίαρχο ρόλο τον έχουν οι ιατρικές και ερευνητικές ειδικότητες. Λαμβάνοντας όμως ως αφορμή τη συνεργασία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού με τον αντίστοιχο Οργανισμό υγείας, κατέθεσα σε κοινό προβληματισμό προς κάθε αρμόδιο στη χώρα μας να εξεταστεί το ενδεχόμενο καθιέρωσης ενός τύπου «υγειονομικής βίζας», μέχρις ότου βρεθεί το εμβόλιο και, φυσικά, το φάρμακο. Χαίρομαι που τελικά υποστηρίχθηκε από τον πρωθυπουργό και υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς βέβαια και να σημαίνει ότι το υιοθέτησαν επειδή με άκουσαν, αλλά επειδή η ίδια η ανάγκη το επέβαλε.

Τ.Α.: Έγινε όμως έναν χρόνο αργότερα. Ν.Μ.: Ναι, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, κυρίως οι μεγάλες χώρες, δεν είχαν κατά τη γνώμη μου λόγο να βιαστούν, όταν σε πολλές χώρες η αναλογία εισερχόμενου τουρισμού με τον εγχώριο είναι 50-50, σε αντίθεση με την Ελλάδα που είναι 90-10. Ήθελαν, επομένως, να κρατήσουν τους πολίτες τους στις χώρες τους για την ενίσχυση των οικονομιών τους, πράγμα που είχαν κάνει και στην εμφάνιση της οικονομικής κρίσης το 2008. •

Ο

«ηγέτης» της εστίασης

αφού τα ξενοδοχεία σήμερα επιχειρούν, μέσω της εστίασης, να καλύψουν τόσο τις ανάγκες των πελατών που φιλοξενούν

ποικιλία και επάρκεια σε τρόφιμα και ποτά, ότι θα έχει «προκλητική» εμφάνιση, ότι θα είναι γευστικό, ότι οι πρώτες ύλες θα έχουν αντιμετωπιστεί με σεβασμό, ότι το προσωπικό θα είναι φιλικό και σωστά εκπαιδευμένο, ότι το σέρβις θα είναι άψογο κ.ο.κ. Σ΄ αυτό το σύνθετο περιβάλλον, ο Food and Beverage manager μιας μονάδας είναι ο «σούπερ ήρωας», είναι εκείνος που πρέπει να διαθέτει υψηλή θεωρητική και πρακτική κατάρτιση, αλλά

F&B αποτελείται από πολλά υποτμήματα (κουζίνα, εστιατόρια, μπαρ, banqueting κ.ά.), τα οποία στο σύνολό τους σχηματίζουν τη λειτουργία του F&B. Οι υπηρεσίες της διεύθυνσης επισιτισμού είναι ουσιώδες μέρος των δραστηριοτήτων της ξενοδοχειακής μονάδας και, ανάλογα με την επιχείρηση της οποίας αποτελούν τμήμα, η λειτουργία του Food and Beverage management χαρακτηρίζεται για την ποικιλία και το μέγεθός της. Για παράδειγμα, σε μιας μεγάλης δυναμικότητας ξενοδοχειακή μονάδα, τα επιμέρους τμήματα που την αποτελούν είναι τα εστιατόρια, (table d’ hote, ala carte, self service, ταβέρνα κ.ά.), τα μπαρ (main bar, pool bar κ.ά), το banqueting, το room service, το night club, η κουζίνα (buffet, τμήμα καθαρισμού των σκευών των τμημάτων παραγωγής και κατανάλωσης κ.ά.) η κάβα ποτών, αποθήκες, το τμήμα Προμηθειών Τροφίμων και Ποτών κ.λπ. Οι χώροι όπου δραστηριοποιείται το Food and Beverage department είναι: • μαγειρεία–κουζίνες, • εστιατόρια, • μπαρ, • room service, • τμήματα εκδηλώσεων–συνεδρίων, • μίνι μπαρ, • τμήμα Προμηθειών – αποθήκες. Ένα μεγάλο ξενοδοχείο μπορεί να διαθέτει, επιπλέον, μεγάλο αριθμό επισιτιστικών τμημάτων εκμετάλλευσης, όπως: • σνακ μπαρ, • μπαρ πισίνας, • κεντρικό μπαρ, • καφετέρια, • εστιατόριο, • ταβέρνα, • room service, • αίθουσες εκδηλώσεων, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες για ελαφρύ φαγητό ή αφεψήματα συνεδρίων. Ακόμα, μπορεί να ετοιμάζει καλάθια για πικ νικ ή καλάθια παραλίας. Το τμήμα αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, διότι με την κατάλληλη διοίκηση μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα κερδοφόρο. Γι’ αυτό, ο ρόλος του Food and Beverage manager είναι ιδιαίτερα απαιτητικός και πρέπει να συγκεντρώνει πολλά χαρακτηριστικά, τόσο σε επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης όσο και σε επίπεδο προσωπικότητας. Πιο αναλυτικά, ο διευθυντής χρειάζεται να συνδυάζει επαγγελµατική µόρφωση, µεγάλη εµπειρία, δηµιουργικότητα και υπευθυνότητα. Πρόκειται για µία θέση µε αρκετές απαιτήσεις, που µπορεί να προσφέρει όµως υψηλά επίπεδα ικανοποίησης και αµοιβών. Πρέπει, ακόμη, να διαθέτει πολύ καλές διοικητικές ικανότητες και οικονομικές γνώσεις για τη λειτουργία των τμημάτων στα οποία προΐστα-

“

O Food and Beverage manager μιας μονάδας είναι ο «σούπερ ήρωας», είναι εκείνος που πρέπει να διαθέτει υψηλή θεωρητική και πρακτική κατάρτιση, αλλά ταυτόχρονα και γνώση των παραγωγικών διαδικασιών. ”

ται, όπως την έκδοση και τον έλεγχο προϋπολογισμού (budget), τον έλεγχο εσόδων–εξόδων κ.ά. Χρειάζεται, επίσης, να μπορεί να καθορίζει στόχους και να καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για την επίτευξή τους. Η ιδιοσυγκρασία του πρέπει να χαρακτηρίζεται από παρατηρητικότητα, μεθοδικότητα, αποφασιστικότητα, πολύ καλή αντίληψη των καταστάσεων, άμεση λήψη αποφάσεων, καθώς και άμεση εξεύρεση λύσεων στα όποια προβλήματα αντιμετωπίζει. •

ξενοδοχεία: • Αναδιαμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Τα σχετικά πρωτόκολλα επιβάλλουν νέα δεδομένα τόσο σε έμψυχο όσο και σε άψυχο υλικό στον χώρο της εστίασης. Οι πωλήσεις, και γενικά ο τρόπος προώθησης, βασίζονται στην «υγεία». • Επιπλέον, ο επιχειρηματίας ξενοδόχος, υπό

τις παρούσες συνθήκες, προσπαθεί να επιτύχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πληρότητα σε αριθμό από δωμάτια πάρα να εξασφαλίσει καλύτερη τιμή. β) στις μονάδες εστίασης: • Τόσο οι όροι υγιεινής όσο και η ασφάλεια των τροφίμων στον χώρο της εστίασης ήταν, είναι και θα είναι περισσότερο επιβεβλημένα. • Ο τρόπος παραλαβής, παρασκευής και προώθησης των πρώτων υλών έχει αλλάξει. • Η πανδημία ανάγκασε την εστίαση, μέσω των υπευθύνων της σε κάθε πόστο, να μεριμνά για τη σωστή εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Τ.Α.: Πόσο και πώς αυτές οι τάσεις επιδρούν ή και διαμορφώνουν τις γαστρονομικές επιλογές; Τ.Π.: Η διαμόρφωση των γαστρονομικών προτιμήσεων όπως και οι επιλογές των επαγγελματιών του χώρου πλέον προσαρμόζονται στη λογική της εξασφάλισης της καλύτερης και, όσο το δυνατόν, πιο ασφαλούς παρασκευής, παρά στην επιλογή πιάτων που μπορεί να κρύβουν αυξημένους κινδύνους (πχ. σούσι).

Ο γαστρονομικός τουρισμός –στον οποίο η Ελλάδα, ως γαστρονομικός προορισμός, έχει καταφέρει να αποτελεί την πρώτη επιλογή– προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και απαιτήσεις. Εδώ είναι σημαντικό να αναφέρει κανείς ότι αυτού του είδους η τουριστική κίνηση στρέφεται σε περιοχές πιο ασφαλείς και με μικρότερη επισκεψιμότητα. Τ.Α.: Υγειονομικά πρωτόκολλα στην εστίαση, μάσκες, αποστάσεις, θερμοκρασία εσωτερικών χώρων, λειτουργία κλιματισμού: πόσο και πώς σας προβληματίζουν; Τ.Π.: Η πρόληψη δεν αποτελεί πρόβλημα. Απεναντίας, πρέπει να τονίσουμε και να γίνει κατανοητό ότι είναι υποχρέωση όλων μας να κινηθούμε προς αυτήν την κατεύθυνση, ώστε όλοι μας να είμαστε υγιείς. Και εμείς, οι εργαζόμενοι, αλλά και οι πελάτες μας. Το μόνο πρόβλημα που μπορεί να θεωρήσουμε ότι δημιουργείται αφορά το οικονομικό σκέλος κάθε επιχείρησης. Η εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων αυξάνει το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων, γεγονός που σίγουρα αποτελεί ένα σημείο προβληματισμού. Τ.Α.: Ποιος ο ρόλος της γαστρονομίας και του F&B ως παράγοντας του τουριστικού προϊόντος και της ποιότητάς του; Τ.Π.: Σίγουρα η γαστρονομία και το F&B επηρεάζουν σε ένα μεγάλο βαθμό το τουριστικό προϊόν και την ποιότητα αυτού. Το τουριστικό μας όμως προϊόν δεν αφορά όμως μόνο τη γαστρονομία μας, αλλά έχει πολλές παραμέτρους, ειδικά τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη του θεματικού

τουρισμού. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, θα πρέπει να δοθεί η απαραίτητη προσοχή στο να επανδρώσουμε εντατικά όλους τους προορισμούς, κάνοντας την Ελλάδα τον πρώτο τουριστικό προορισμό.

Τ.Α.: Η γαστρονομία μπορεί να γίνει «πρεσβευτής» του τουρισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό; Τι προτείνετε; Πώς συμμετέχετε; Τι πρωτοβουλίες αναλαμβάνετε ως Λέσχη Αρχιμαγείρων; Τ.Π.: Πιστεύω ότι η πολιτεία θα πρέπει να αποκτήσει ένα κοινό σχέδιο προώθησης του γαστρονομικού μας τουρισμού, το οποίο όμως καλό είναι να προκύψει ως προϊόν έρευνας σε όλες τις εμπλεκόμενες ομάδες, και όχι από τους λίγους με τις απαραίτητες γνωριμίες, όπως συνέβη με την προσπάθεια της ομάδας γαστροτουρισμού. Η Λέσχη Αρχιμαγείρων Ελλάδος μέσα στα χρόνια συμμετέχει στην προώθηση του γαστροτουρισμού, τόσο με την πρωτοβουλία της «GReat Kouzina», η οποία προωθείται με τα γραφεία της στο εξωτερικό, αλλά και με τη συμμετοχή της σε διεθνείς εκθέσεις και θεσμούς που αφορούν τον γαστροτουρισμό. Οποιαδήποτε πρωτοβουλία αφορά την ελληνική γαστρονομία και τις ελληνικές πρώτες ύλες είναι μέσα στα ενδιαφέροντα της Λέσχης Αρχιμαγείρων. Είμαστε σε συνεχή αναζήτηση συνεργασιών που θα μπορούσαν να βοηθήσουν προς αυτή

Food Waste

άν μέχρι σήμερα πιστεύατε ότι για να ακολουθήσει ένα ξενοδοχείο μια «πράσινη» πολιτική, οι λόγοι είναι κυρίως ηθικής, νομικής υποχρέωσης ή/και μάρκετινγκ – δημοσίων σχέσεων, το WWF έρχεται να αποδείξει ότι παράλληλα υπάρχει σαφές οικονομικό κίνητρο, που μπορεί να φτάσει σε επίπεδο μείωσης κόστους έως και 10%, ενώ ίσως το σημαντικότερο είναι πως υποδεικνύει πρακτικούς τρόπους να το πετύχετε. Το WWF Ελλάς δημιούργησε τον «Οδηγό για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων στα ξενοδοχεία», ένα εύχρηστο εργαλείο για κάθε ξενοδοχείο ή φορέα εστίασης που θέλει να σχεδιάσει ένα εύκολο και ολοκληρωμένο πρόγραμμα μείωσης σπατάλης. Η «Τουριστική Αγορά» στηρίζει την προσπάθεια μείωσης της σπατάλης τροφίμων στα ξενοδοχεία και τους χώρους

εστίασης παρουσιάζοντας από τον οδηγό το σύστημα διαλογής και μέτρησης τροφίμων. Ένα ξενοδοχείο μπορεί να εξοικονομήσει περίπου 3% στις συνολικές δαπάνες για αγορά τροφίμων. Με τη χρήση διαφόρων συστημάτων μέτρησης, η εξοικονόμηση αυτή μπορεί να φτάσει έως και 10%. Αυτό το ποσοστό δεν περιλαμβάνει την πιθανή μείωση των εξόδων διαχείρισης των τροφικών απορριμμάτων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται προς κατανάλωση πετιέται. Κοινώς, σχεδόν 1,3 δισ. τόνοι τροφής καταλήγουν στα σκουπίδια, παρότι θα μπορούσαν να καταναλωθούν. Την ίδια στιγμή, 868 εκ. πολίτες παγκοσμίως υποφέρουν από ασιτία.

Την άνοιξη του 2017 το WWF, σε συνεργασία με την Αμερικανική Ένωση Ξενοδοχείων και Καταλυμάτων (AHLA)

και την υποστήριξη του Ιδρύματος Rockefeller, απευθύνθηκε σε γνωστές ξενοδοχειακές μονάδες της Αμερικής, με στόχο την υιοθέτηση αποτελεσματικών πρακτικών για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων στον κλάδο. Για τη δημιουργία του οδηγού, το WWF Αμερικής συνεργάστηκε με 10 ξενοδοχειακές μονάδες διαφορετικών μεγεθών και παρεχόμενων υπηρεσιών. Αν και η εφαρμογή διέφερε λίγο από μονάδα σε μονάδα, οι περισσότεροι συμμετέχοντες υιοθέτησαν την ιδέα. Στην Ελλάδα, η προσπάθεια προώθησης της ιδέας πήρε τη μορφή του προγράμματος «Hotel Kitchen» που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2019 από το WWF Ελλάς με την υποστήριξη της Unilever Food Solutions. Συμμετείχαν τα ξενοδοχεία Grecotel Cape Sounio (Σούνιο), Aquila Rithymna Beach (Ρέθυμνο) και Marriott Athens του Ομίλου Χανδρή (Αθήνα).

ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Η διαλογή και η μέτρηση των απορριφθέντων τροφίμων είναι μακράν τα σημαντικότερα βήματα που μπορείτε να κάνετε ως αφετηρία για την πρόληψη κάθε μελλοντικής σπατάλης. Η διαδικασία διαλογής και μέτρησης θα σας δώσει μία καλή εικόνα των βασικών λόγων πίσω από τη σπατάλη τροφίμων εντός του ξενοδοχείου σας, ώστε να σχεδιάσετε καλύτερα πώς να τη μειώσετε. Πώς όμως μπορείτε να δημιουργήσετε ένα σύστημα διαλογής και μέτρησης της σπατάλης τροφίμων στο ξενοδοχείο σας;

Η καθιέρωση ενός νέου συστήματος διαλογής και μέτρησης απαιτεί χρόνο: Οι περισσότερες επιχειρηματικές μονάδες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα τεκμηρίωσης χρειάστηκαν από 4 έως 6 εβδομάδες. Στη δική σας μονάδα, όμως, μπορείτε να μειώσετε τον χρόνο αυτό στο μισό εάν στηριχτείτε στον συγκεκριμένο οδηγό.

ΒΗΜΑ 1: ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ

Το τελικό σύστημα που θα επιλέξετε θα εξαρτηθεί από το μέγεθος, τους πό-

Κάθε βήμα της κλίμακας διαθέτει περιγραφή με ορισμούς, οδηγίες, θετικά και αρνητικά ζητήματα για κάθε εναλλακτική, αλλά και το ενδεδειγμένο σημείο εκκίνησης για τον δικό σας τύπο ξενοδοχείου. ΒΗΜΑ 2: ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΔΩΝ Αγορά κάδων

Αφού αποφασίσετε πώς θα ενταχθεί η διαλογή στη ροή των απορριμμάτων σας, το επόμενο βήμα είναι η προσθήκη νέων κάδων για τα απορριφθέντα τρόφιμα.

1 Επιλέξτε ένα σύστημα διαλογής και μέτρησης που ταιριάζει με τις ανάγκες σας και τον διαθέσιμο προϋπολογισμό.

2 Προμηθευτείτε και τοποθετήστε κάδους σε κομβικά σημεία του ξενοδοχείου, ώστε να καλύπτουν όλα τα σημεία απόρριψης τροφίμων. Διατηρήστε τους κάδους στις ίδιες μόνιμες θέσεις.

3 Εκπαιδεύστε και επιβλέψτε το προσωπικό ως προς την εφαρμογή του νέου συστήματος διαλογής και μέτρησης.

4 Συλλέξτε δεδομένα για συγκεκριμένη χρονική περίοδο (περίπου 2 εβδομάδες), για να αποκομίσετε μια συνολική μέτρηση σπατάλης τροφίμων και μια μέτρηση βάσει σπατάλης ανά επισκέπτη.

5 Θέστε στόχους μείωσης της υπερπαραγωγής και της λανθασμένης χρήσης τροφίμων.

ρους (ανθρώπινους και οικονομικούς) και τους στόχους της μονάδας σας. Να θυμάστε, όμως, ότι όποιο σύστημα και αν εφαρμόσετε θα είναι πολύ καλύτερο από το να συνεχίσετε να αναμειγνύετε τα απορριπτόμενα τρόφιμα με τα υπόλοιπα απορρίμματά σας και να τα στέλνετε στη χωματερή. Εντοπίστε πού βρίσκεστε τώρα στην κλίμακα του σχετικού πίνακα «Γνώση» και εξετάστε το ενδεχόμενο να προχωρήσετε στο επόμενο επίπεδο.

Είναι πολύ σημαντικό να αναδείξετε οπτικά, με χρώματα και σήματα, τη διαφορά ανάμεσα στους κάδους για διατροφικά (οργανικά) απορρίμματα, για άλλα ανακυκλώσιμα και για απορρίμματα για τη χωματερή.

Διαφορετικά, καλό είναι να σκεφτείτε τις παρακάτω παραμέτρους όταν αγοράσετε κάδους για τα απορριφθέντα τρόφιμα: ΜΕΓΕΘΟΣ: Να ενσωματώνονται ομαλά στις λειτουργίες της ξενοδοχειακής σας μονάδας και να είναι εύκολο να τους χειριστεί το προσωπικό όταν είναι γεμάτοι. ΧΡΩΜΑ: Να είναι χρωματιστοί και να φαίνεται ότι προορίζονται αποκλειστικά για τη συλλογή διατροφικών ή οργανικών απορριμμάτων. Οι πράσινοι κάδοι είναι οι προτεινόμενοι για τα οργανικά απορρίμματα στον τομέα των τροφίμων. ΣΑΚΟΥΛΕΣ: Να είναι βιοδιασπώμενες

αν επιλέξετε να κάνετε μέτρηση σπαταλημένου φαγητού ανά στάδιο, πχ., καφέ σακούλες για τα οργανικά περισσεύματα και πράσινες για την ανακύκλωση. ΕΤΙΚΕΤΕΣ: Χρησιμοποιήστε ετικέτες και ενδείξεις ώστε να ξεχωρίσετε τους κάδους που προορίζονται για οργανικά απορρίμματα. Συστάσεις για την τοποθέτηση των κάδων

4 Τοποθετήστε τους κάδους τροφίμων κοντά στα σημεία όπου δημιουργούνται απορρίμματα τροφίμων.

4 Διατηρήστε τους σταθερά στην ίδια θέση.

4 Βεβαιωθείτε ότι οι νέοι κάδοι δεν διαταράσσουν την υπάρχουσα ροή

λειτουργιών και, πρωτίστως, δεν εμποδίζουν την κίνηση και τη συνηθισμένη πορεία των εργαζομένων. Για την εφαρμογή αυτών των οδηγιών, ενδέχεται να χρειαστεί να επαναξιολογή-

σετε άλλες διαδικασίες, ίσως ακόμη και να αντικαταστήσετε ή να απομακρύνετε κάδους που πλέον δεν είναι κατάλληλοι ή απαραίτητοι.

ΒΗΜΑ 3: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Το WWF συνεργάστηκε με τη Lobster Ink, μια διαδικτυακή πλατφόρμα εκπαίδευσης, για να δημιουργήσει μια σειρά 5 εκπαιδευτικών βίντεο γύρω από τη διαχείριση της σπατάλης τροφίμων, που διατίθενται δωρεάν σε όλες τις ξενοδοχειακές μονάδες. Για πρόσβαση στην εκπαιδευτική σειρά της Lobster Ink, επισκεφθείτε τη ιστοσελίδα hotelkitchen.wwf.gr. Η διαλογή και μέτρηση θα έχουν επιτυχία μόνο εάν ενημερώσετε έγκαιρα το προσωπικό για τις αλλαγές που υλοποιούνται και καλλιεργήσετε τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται ώστε να προσαρμοστούν στο νέο σύστημα διαλογής. Μόλις κατακτήσετε αυτούς τους

δύο στόχους, επιμείνετε, επιμείνετε και επιμείνετε! Η επιμονή στις σωστές συνήθειες διαλογής, στις συναντήσεις με το προσωπικό και σε περιοδικές επισκέψεις στην κουζίνα, είναι καθοριστική για να αλλάξουν οι παλιές συνήθειες. Όταν παρατηρείτε λανθασμένη απόρριψη στους κάδους (μείξη απορριμμάτων που αχρηστεύει το περιεχόμενο του κάδου), ξεκινήστε θετικές συζητήσεις με το προσωπικό για να εντοπίσετε τα αίτια αλλά και το τι μπορεί να γίνεται διαφορετικά στο εξής. ΒΗΜΑ 4: ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Το επόμενο βήμα είναι η παρακολούθηση ή μέτρηση των απορριφθέντων τροφίμων σε ημερήσια, εβδομαδιαία ή μηνιαία βάση, προκειμένου να εντοπιστούν οι τάσεις και να γίνει κατανοητός ο αντίκτυπος της σπατάλης τροφίμων. Για την παρακολούθηση και την ποσοτικοποίηση της σπατάλης τροφίμων, μπορεί-

Διπλό ρεύμα (Πριν & μετά το σερβίρισμα)

απορριφθέντων τροφίμων

• Πριν το σερβίρισμα (π.χ. κατά την παρασκευή στην κουζίνα ή χαλασμένα τρόφιμα)

• Μετά το σερβίρισμα (π.χ. αποφάγια στο πιάτο και περίσσευμα στον μπουφέ που δεν χρησιμοποιείται εκ νέου)

• Περιορισμένες υπηρεσίες (αρχικό) • Περιορισμένες υπηρεσίες (αρχικό)

• Περιορισμένες υπηρεσίες (προχωρημένο)

• Επιλεγμένες υπηρεσίες (προχωρημένο)

• Πλήρεις υπηρεσίες (αρχικό)

Μέτρηση του βάρους των κάδων

Καταγραφή των κάδων και του βάρους σε φύλλο εργασίας, ξεχωριστό για κάθε ρεύμα

• Χαμηλό κόστος • Ένας επιπλέον κάδος • Ευκολία στην επικοινωνία

• Απλό • Χαμηλό κόστος • Δεδομένα στα οποία μπορείτε να βασίζεστε για να κάνετε αλλαγές στις δραστηριότητες frontend και back-end της μονάδας σας

Αποκόμιση περιορισμένων γνώσεων από δεδομένα

• Απαιτείται περισσότερη εκπαίδευση προσωπικού • Επιπρόσθετος χρόνος για συλλογή δεδομένων • Μακροπρόθεσμη δέσμευση

• Απαιτείται εξειδικευμένη εκπαίδευση προσωπικού • Αγορά κάδων διαφόρων χρωμάτων f& b management

ξεχωριστό για κάθε φάση

Βαθύτερη κατανό-

•

Χειρωνακτική παρακολούθηση δεδομένων

τε να επιλέξετε κάποια από τις μεθόδους που παραθέτουμε: • Κάντε ημερήσιες μετρήσεις κάδων, ώστε να μετράτε τον όγκο των απορριφθέντων τροφίμων που παράγεται ημερησίως. • Αν έχετε τον ανάλογο προϋπολογισμό, χρησιμοποιήστε κάποια τεχνολογική λύση που συλλέγει συμπληρωματικά δεδομένα, όπως το αίτιο σπατάλης και το σημείο σπατάλης (π.χ. λύσεις Winnow ή LeanPath ή κάποιο χωνευτήρι με ενσωματωμένη ζυγαριά, όπως τα ORCA ή BioHiTech).

• Παράλληλα με τη συλλογή ημερήσιων, εβδομαδιαίων, μηνιαίων δεδομένων σπατάλης, θα είναι καλό να παρακολουθείτε με την ίδια αναλογία τον αριθμό των επισκεπτών σας, με στόχο την εξαγωγή ενός αποτελέσματος σπατάλης ανά επισκέπτη που θα μπορείτε να το χρησιμοποιείτε για εβδομαδιαίες ή μηνιαίες συγκρίσεις.

ΒΗΜΑ 5: ΣΤΟΧΟΘΕΤΗΣΗ Από τη στιγμή που θα προσδιορίσετε την παρούσα κατάσταση, είναι πολύ σημαντικό να θέσετε έναν μετρήσιμο στόχο μείωσης της σπατάλης τροφίμων, δίνοντας έναυσμα στο προσωπικό να δουλέψει για έναν κοινό και επιτεύξιμο σκοπό. Ο στόχος στην αρχή μπορεί να είναι απλός, π.χ. δέσμευση ότι θα διαχωρίζουμε σωστά τα απορριφθέντα τρόφιμα από τα υπόλοιπα απορρίμματα και, στη συνέχεια, αφού συλλέξουμε περισσότερα

δεδομένα, η δέσμευση αυτή να εξελιχθεί σε έναν πιο φιλόδοξο στόχο μείωσης. Η θέσπιση ενός ξεκάθαρου στόχου μείωσης της σπατάλης τροφίμων είναι ιδιαίτερα σημαντική, τόσο για την πρόληψή της όσο και για την ίδια τη μείωση. Κάποιοι στόχοι θα μπορούσαν να είναι: • Μέσα στο έτος θα μειωθεί η σπατάλη στο στάδιο πριν το σερβίρισμα κατά 15%. • Έως τον επόμενο χρόνο, η μονάδα θα μειώσει τη συνολική σπατάλη τροφίμων κατά 10%, θα θεσπίσει πρόγραμμα δωρεάς και θα εκτρέπει το 100% των οργανικών της απορριμμάτων μακριά από χωματερές.

Σε άλλες ενότητες του οδηγού υπάρχουν κατευθύνσεις για ενέργειες μέσα από τις οποίες μπορείτε να πετύχετε τους στόχους σας για πρόληψη και μείωση της σπατάλης. Μπορείτε να κατεβάσετε όλο τον οδηγό στο https://hotelkitchen.wwf.gr/. •

Hέννοια της ασφάλειας στη σημερινή συγκυρία είναι περισσότερο ταυτισμένη με την υγειονομική ασφάλεια και την τήρηση των σχετικών πρωτοκόλλων. Υπό αυτή την έννοια, ο ρόλος της είναι καθοριστικός για την ποιότητα των τουριστικών υπηρεσιών. Όμως η ασφάλεια ως αίσθημα που βιώνει ο επισκέπτης αποτελούσε, και συνεχίζει να αποτελεί, βασική παράμετρο επιλογής τόσο μιας ξενοδοχειακής μονάδας όσο και ενός τουριστικού προορισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν απουσιάζει από καμία έρευνα ικανοποίησης τουριστών. Για παράδειγμα, στη σχετική έρευνα για την Αθήνα (στοιχεία της μπορείτε να βρείτε σε άρθρο αυτού του τεύχους), τόσο οι Έλληνες όσο και οι αλλοδαποί δηλώνουν ότι νιώθουν πολύ ασφαλείς στο ξενοδοχείο, βαθμολογώντας με 9,2 και 8,9 αντίστοιχα με άριστα το 10. Πώς αντιμετωπίζουν όμως από την πλευρά τους οι ξενοδόχοι την ασφάλεια; Ως αναγκαίο, αναπόφευκτο (και όταν είναι δυνατόν αποφευκτέο) κόστος ή ως επένδυση στην εξυπηρέτηση αναγκών των πελατών; Η απάντηση δεν είναι απλή και εύκολη. Ωστόσο, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι σε αρκετά ξενοδοχεία ισχύει μάλλον περισσότερο το πρώτο. Και αυτή η γενίκευση, βέβαια, όπως όλες, ενέχουν κινδύνους ανακρίβειας των συμπερασμάτων της. Προφανώς, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα θέματα ασφαλείας δεν είναι ίδιος ούτε σε όλες τις κατηγορίες ή σε κάθε τύπο και μεγέθος ξενοδοχείων ούτε για όλα τα είδη ασφάλειας. Πέρα από το σχετικό κανονιστικό, νομοθετικό, λειτουργικό πλαίσιο το οποίο είναι κοινό για όλα τα ξενοδοχεία, οι πιέσεις που αφορούν είτε τις ανάγκες των πελατών είτε την ανάγκη δημιουργίας ενός περισσότερο ποιοτικού και ανταγωνιστικού πακέτου υπηρεσιών διαφοροποιούνται ανάλογα με την κατηγορία του ξενοδοχείου, το μέγεθός του, αλλά και το αν πρόκειται για ξενοδοχείο πόλης, με ή χωρίς συνεδριακές υποδομές, ξενοδοχείο διακοπών ή τουριστικό θέρετρο. Οι πρόσφατες συνθήκες της υγειονομικής κρίσης έχουν δημιουργήσει νέες ανάγκες. Οι κλειδαριές που δίνουν τη δυνατότητα ανέπαφης λειτουργίας, κάμερες ασφαλείας που παρέχουν πλέον και τη δυνατότητα θερμομέτρησης, συστήματα που εξασφαλίζουν την

απολύμανση, έχουν είτε προστεθεί στην «ατζέντα» της ασφάλειας είτε προϋπήρχαν, αλλά αντιμετωπίζονται πλέον με αυξημένο ενδιαφέρον. Η ασφάλεια, όμως, δεν περιορίζεται στην επιλογή υλικοτεχνολογικής υποδομής, τελευταίας ή παλαιότερης τεχνολογίας, αλλά στη γενικότερη αντίληψη του ξενοδόχου αναφορικά με αυτό το φλέγον ζήτημα. Στον περιορισμένο χώρο αυτού του άρθρου θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια σφαιρικότερη εικόνα, συμβάλλοντας στην ευρύτερη κατανόηση των κινδύνων και των ευκαιριών.

Safety και Security

Οι δύο αυτές παράμετροι της ασφάλειας, safety και security, έχουν να κάνουν αφενός με την προστασία και προφύλαξη από ατυχήματα ή μη σκόπιμα συμβάντα και αφετέρου με κακόβουλες ενέργειες ή δολιοφθορές:

l Στο «safety» περιλαμβάνονται ο σχεδιασμός, η υποδομή και οι διαδικασίες του ξενοδοχείου για την πρόληψη και προστασία από εκδήλωση πυρκαγιάς, πλημμύρας, προβληματικής λειτουργίας των εγκαταστάσεων, καθώς και αμέλειας των εργαζομένων ή των επισκεπτών και, γενικά, από κάθε είδους σχετικά τυχαία συμβάντα. Ο τομέας «safety» στοχεύει στην πρόληψη μέσω της εγκατάστασης συστημάτων πυρανίχνευσης, φωτισμού ασφαλείας, αυτοματισμών ελέγχου και επιτήρησης εγκαταστάσεων. Παράλληλα, η αποτελεσματική λειτουργία

των προαναφερόμενων απαιτεί, εκτός

από τη συντήρησή τους, εκπαίδευση

του προσωπικού, με στόχο όχι απλά

την τήρηση κανόνων και διαδικασιών ασφαλείας, αλλά το «κτίσιμο» σχετικής κουλτούρας.

l Στο «security» εντάσσονται οι αντίστοιχες ενέργειες για πρόληψη και προστασία από σκόπιμες κακόβουλες ενέργειες (κλοπές, επιθέσεις, απαγωγές), αλλά και δολιοφθορές ή τρομοκρατικές ενέργειες που αποσκοπούν στην απώλεια ζωών, την καταστροφή κρίσιμων εγκαταστάσεων και τη διακοπή λειτουργίας του ξενοδοχείου. Συστήματα επιτήρησης με κλειστό κύκλωμα καμερών (CCTV) και έξυπνων αισθητήρων ανίχνευσης παρουσίας-κίνησης, συστήματα έλεγχου πρόσβασης (Access Control) σε κρίσιμους χώρους ή χώρους φιλοξενίας παιδιών και ευπαθών ομάδων, συστήματα συναγερμού με παγίδευση ζωνών ή ανοιγμάτων και ανίχνευση εισόδου σε κοινόχρηστους χώρους σε ώρες εκτός λειτουργίας τους (π.χ. στο γυμναστήριο, την πισίνα, τους χώρους μαζικής εστίασης κ.λπ.) αποτελούν το οπλοστάσιο του ξενοδόχου σε αυτή την περίπτωση. Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί γενικά είναι ότι ο εξοπλισμός από μόνος του, όσο σύγχρονος και εξελιγμένος και αν είναι, δεν αρκεί. Απαιτούνται σωστός αρχικός σχεδιασμός από επαγγελματίες με πείρα, εκπαίδευση στη χρήση, ευλαβική τήρηση των απαιτούμενων προδιαγραφών και, φυσικά, συντήρηση. Η αγορά χαμηλού κόστους εξοπλισμού και η εγκατάστασή του από αμφιβόλου επιπέδου «επαγγελματίες» μπορεί να φαντάζουν εκ πρώτης όψεως ελκυστικές, αλλά μάλλον δομούν ένα περιβάλλον ανασφάλειας παρά ανταποκρίνονται στο θέμα της ασφάλειας που είναι το ζητούμενο. Πυρασφάλεια Η πυρκαγιά αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κινδύνους που καλεί-

ται να εξετάσει ένα ξενοδοχείο. Όχι μόνο γιατί αυτό επιβάλλει η νομοθεσία, αλλά γιατί οι πιθανές αιτίες δημιουργίας μιας πυρκαγιάς είναι ποικίλες, όπως η κακή συντήρηση ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, ο προβληματικός εξοπλισμός της κουζίνας ή η μη ορθή χρήση του, αλλά και οι ίδιοι οι επισκέπτες (π.χ. λόγω καπνίσματος, έστω και αν αυτό απαγορεύεται). Όσο για τις ενδεχόμενες συνέπειες είμαστε σίγουροι ότι είναι γνωστές και δεν χρειάζεται να αναφερθούμε σε αυτές. Η τεχνολογία εξελίσσεται βελτιώνοντας τα υφιστάμενα πολυμορφικά συστήματα πυρανίχνευσης και δημιουργώντας νέες προτάσεις. Οι διαθέσιμες λύσεις στην αγορά μπορούν να προσαρμοστούν και στις πλέον ιδιαίτερες ανάγκες κάθε επιχείρησης, είτε αυτές αφορούν μικρές εγκαταστάσεις είτε μεγάλους απαιτητικούς χώρους. Κοινός παράγοντας η αξιοπιστία και πιστοποίηση των επαγγελματιών με τους οποίους θα συνεργαστείτε. Ο σχεδιασμός και η δημιουργία ενός συστήματος πυρανίχνευσης, πυροπροστασίας, πυρόσβεσης είναι ένα ιδιαίτερα σύνθετο και απαιτητικό έργο που λαμβάνει υπόψη του δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) διαφορετικές παραμέτρους, καταγράφοντας τους χώρους του ξενοδοχείου, αλλά και στοιχεία για κάθε χώρο ξεχωριστά. Το έργο του σχεδιασμού και η επιλογή των κατάλληλων λύσεων μπορούν να γίνουν μόνο από έναν εξειδικευμένο σύμβουλο ή από κάποια εξειδικευμένη εταιρεία. Ασφάλεια και προστασία Αρχικά, ο επιχειρηματίας χρειάζεται να μελετήσει διεξοδικά τις απαραίτητες πιστοποιήσεις ISO και τις τεχνικές συμμόρ-

φωσης με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό GDPR, που αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής. Η κύρια πρόκληση, ωστόσο, είναι η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στο κομμάτι της επιτήρησης και ασφάλισης χώρων μέσω ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης, τα οποία επιτρέπουν την αποτελεσματική παρακολούθηση όλων των ζωνών ασφαλείας. Ειδικότερα στον τομέα της ελεγχόμενης διέλευσης, μπορεί με έναν εύκολο και απλό τρόπο να επιτραπεί η πρόσβαση στο ξενοδοχείο μέσω κάρτας ή ηλεκτρονικού βραχιολιού, ή με τη χρήση κινητού τηλεφώνου, χωρίς τη χρήση κλειδιών. Σε ακόμη πιο προχωρημένο στάδιο, η αναγνώριση μπορεί να γίνεται με βιομετρικά κριτήρια (δακτυλικό αποτύπωμα ή αναγνώριση προσώπου). Στον εξοπλισμό εντάσσονται μια σειρά προϊόντα, όπως κλειδαριές, χρηματοκιβώτια, κάμερες ελέγχου και καταγραφής κίνησης (σύγχρονες εκδοχές τους προσφέρουν δυνατότητες θερμομέτρησης), κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης CCTV, κατά προτίμηση με ασύρματες κάμερες IP, όπου με την κατάλληλη κρυπτογράφηση θα είναι αδύνατη η υποκλοπή δεδομένων από τρίτους, φωτιστικά ή χωρίς αισθητήρες κίνησης, συστήματα συναγερμού (αθόρυβα ή ηχηρά), συστήματα περιμετρικής προστασίας, συστήματα ελέγχου πρόσβασης Access Control κ.ά. Ο ειδικός σύμβουλος ασφάλειας θα μπορέσει να σας βοηθήσει να επιλέξετε αλλά και να δημιουργήσετε τη βάση ενός κεντρικού σχεδιασμού, ένα σύστημα ασφάλειας κατάλληλο για τις ανάγκες σας, οι οποίες είναι πολύ διαφορετικές για κάθε περίπτωση. Η εφαρμογή τεχνολογικών

λύσεων που δεν απαιτούν καμία φυσική επαφή κερδίζουν ταχύτατα έδαφος λόγω των νέων συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας που επέβαλε η πανδημία. Τι πρέπει να προσέξει ο ξενοδόχος Είναι απόλυτα λογικό ο ξενοδόχος να μη γνωρίζει τις δυνατότητες που προσφέρει η αγορά, ιδιαίτερα όταν αυτή εξελίσσεται. Αυτό που από πλευράς του καλείται να κάνει είναι να καταγράψει, όσο πληρέστερα μπορεί, τις ανάγκες του και να έχει υπόψη του το σχετικό νομικό πλαίσιο. Και σε αυτό όμως η συμβολή των ειδικών είναι απαραίτητη.

l Αναζητήστε τον καλύτερο συνδυασμό ασφάλειας και ευκολίας χρήσης στη διαχείριση δεδομένων.

l Ζητήστε την εγγύηση της κατασκευάστριας εταιρείας για τον εξοπλισμό, αλλά και τη διαθεσιμότητά της σε περίπτωση προβλήματος.

l Εξετάστε την αξιοπιστία της εταιρείας με την οποία θα συνεργαστείτε. Επιλέξτε:

l νόμιμα αδειοδοτημένες εταιρείες ασφαλείας ΙΕΠΥΑ, l εξειδικευμένο προσωπικό ΙΕΠΥΑ Β’, l με τεχνική εμπειρία και εγγύηση ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών βάσει ISO-900, l που προσφέρουν ασφάλεια πληροφοριών και εμπιστευτικών δεδομένων βάσει GDPR, ISO-27001, l με πιστοποίηση βιομηχανικής ασφάλειας.

l Εξετάστε τις λύσεις που σας προτείνουν από την πλευρά της εμπειρίας του πελάτη στο ξενοδοχείο. Λάβετε υπόψη ότι ο πελάτης μπορεί να μην είναι μόνο ενήλικος, αλλά και άτομο με ειδικές ανάγκες, υπερήλικας ή παιδί. l Σκεφτείτε το αισθητικό μέρος των λύσεων που σας προτείνουν, καθώς και το στοιχείο της διακριτικότητάς τους. Το συγκεκριμένο στοιχείο είναι σημαντικό σε σημεία ελέγχου πρόσβασης, όπως κεντρικές εισόδους, κοινόχρηστους χώρους, ανελκυστήρες, διαδρόμους και δωμάτια.

l Η χρήση της ηλεκτρονικής κυρίως ασφάλειας απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις.

l Επιλέξτε λύσεις που συμμορφώνονται με την ελληνική νομοθεσία και τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

l Εξετάστε προτάσεις που αξιοποιούν τεχνολογίες για ανέπαφες λύσεις.

Εξετάστε αν οι λύσεις που σας προτείνουν: l υποστηρίζουν ευρέως αποδεκτά πρωτόκολλα, l είναι επεκτάσιμες και αναβαθμίσιμες, l έχουν ορίζοντα τεχνολογικής επάρκειας, l εξασφαλίζουν τεχνική υποστήριξη. Για τα συστήματα πυρανίχνευσης λάβετε υπόψη σας: l την έλλειψη καλωδίωσης, l τη δυνατότητα απομακρυσμένης σύνδεσης των συστημάτων ή την απομακρυσμένη ενημέρωση των διαχειριστών. Προτιμήστε εξειδικευμένες λύσεις για ξενοδοχεία. Εξετάστε θέματα όπως: l την καταγραφή ιστορικού, l την άμεση ενημέρωση ανοιγμάτων κάθε πόρτας και χρηματοκιβωτίου, l τη συνεργασία μεταξύ πορτών δωματίων, κοινόχρηστων χώρων (πάρκινγκ, γυμναστήριο, σπα, κεντρική είσοδος, luggage room, συνεδριακοί χώροι), χρηματοκιβωτίων, διακοπτών εξοικονόμησης ενέργειας και κλειδαριών ιματιοθηκών κ.λπ. Τέλος, εξετάστε αν ο εξοπλισμός που σας προτείνουν είναι κατάλληλος για εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο και αν η εγκατάσταση είναι ανθεκτική στις καιρικές συνθήκες και τη διάβρωση. Το μάρκετινγκ της ασφάλειας στα ξενοδοχεία Αν και η ασφάλεια αποτελεί βασικό παράγοντα της προσφερόμενης ποιότητας των υπηρεσιών, της συνολικής εικόνας ενός ξενοδοχείου και, ως εκ τούτου, των κριτηρίων επιλογής ενός καταλύματος από μεγάλη γκάμα διαφορετικού τύπου πελατών, η προβολή των σχετικών επενδύσεων και των πλεονεκτημάτων του ξενοδοχείου

έχουν υποστεί τις αρνητικές συνέπειες τέτοιων συμβάντων από επισκέπτες που έστησαν ατυχήματα για να αξιώσουν αποζημιώσεις. Σε αυτή την περίπτωση, τα ξενοδοχεία θα πρέπει να διαθέτουν σχέδιο άμεσης και αποτελεσματικής αντίδρασης στο πλαίσιο ενός δομημένου crisis management. Βασικό όπλο στα χέρια του ξενοδοχείου, σε αυτή την περίπτωση, είναι να έχει άμεσα διαθέσιμη και καταγεγραμμένη, με τη μεγαλύτερη δυνατή λεπτομέρεια, όλη την υποδομή σε εξοπλισμό και υπηρεσίες ασφάλειας που διαθέτει και την οποία να αξιοποιήσει:

Α) σε επίπεδο ατομικής πληροφόρησης ή απάντησης προς τον «παθόντα», μαζί με την όποια άλλη επικοινωνιακή στρατηγική δημοσιών σχέσεων επιλέξει και

Β) σε επίπεδο δημόσιας ενημέρωσης, είτε στα social media είτε όπου αλλού κριθεί απαραίτητο. Η αξιοποίηση σε νομικό επίπεδο, εφόσον αυτή απαιτηθεί, είναι αυτονόητη και δεν χρειάζεται να αναφερθούμε εκτενέστερα σε αυτή.

Προβολή και προώθηση

Ευνόητο είναι ότι, από τη στιγμή που τα θέματα ασφαλείας αποτελούν κριτήρια επιλογής ενός ξενοδοχείου για έναν ταξιδιώτη, θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι, ώστε τα παραπάνω να προβληθούν και να αξιοποιηθούν από πλευράς μάρκετινγκ. Στις Β2Β (Business 2 Business) επαφές, όπου ο ξενοδόχος απευθύνεται σε επαγγελματίες (είτε τουριστικά γραφεία και

tour operators, είτε οργανωτές συνεδρίων και επαγγελματικών συναντήσεων, είτε οργανωτές ταξιδιών προσώπων που έχουν υψηλές ή συγκεκριμένες απαιτήσεις κ.λπ), τα πράγματα είναι σχετικά απλούστερα, γιατί η συζήτηση μεταξύ επαγγελματιών μπορεί να γίνει με πιο «ανοικτό» τρόπο. Ο πελάτης συνήθως ξέρει τι ζητάει και συχνά θέτει όρους και προϋποθέσεις περιγράφοντας με σαφήνεια τις ανάγκες του, απαιτώντας εξίσου σαφείς και συγκεκριμένες απαντήσεις. Στις B2C (Βusiness 2 Consumer) επαφές όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εδώ η επικοινωνιακή πολιτική που θα ακολουθηθεί θα πρέπει να είναι αυτή μιας διακριτικής και, κατά κάποιο τρόπο, έμμεσης διαχείρισης της πληροφορίας. Ο πελάτης αναζητά την ασφάλειά του και τη διασφάλισή της, όμως η αναφορά και, πολύ περισσότερο, η έμφαση στους κινδύνους από τους οποίους το ξενοδοχείο μπορεί να τον προστατέψει είναι πολύ πιθανόν να του δημιουργήσουν ασυνείδητα αρνητικές εικόνες, που θα επιφέρουν το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα. Για αυτό, επιλέξτε να αναφερθείτε στα θέματα της ασφάλειας με έμμεσο και θετικό τρόπο. Η ασφάλεια θα πρέπει να υπονοείται και όχι να επισημαίνεται. Ακόμη περισσότερο, αποφύγετε να αναφερθείτε ευθέως και ονομαστικά στους κινδύνους. Επειδή όμως η περίπτωση του εκάστοτε ξενοδοχείου έχει τις ιδιαιτερότητές της συζητήστε το θέμα με τον σύμβουλο επικοινωνίας ή δημοσίων σχέσεων και αναζητήστε καλές πρακτικές συναδέλφων.

media

review websites, όπου

κανείς την κριτική του για το εκάστοτε ξενοδοχείο, ενδέχεται να επιφέρει σοβαρότατα αρνητικά αποτελέσματα, ακόμα και αν η αναφορά του επισκέπτη είναι κακόβουλη. Πολλά ξενοδοχεία

Vision Μαυριδακης

Σύστημα εποπτείας με κάμερες Για να εποπτευθεί ένας χώρος για λόγους ασφαλείας απαιτείται ένα σύστημα εποπτείας. Ένα σύστημα εποπτείας στην πιο απλή του μορφή αποτελείται από μία κάμερα και μία οθόνη, μεταξύ τους συνδεδεμένες. Ολοκληρωμένο σύστημα εποπτείας χώρων (CCTV) ονομάζεται ένα σύστημα που αποτελείται από τις συσκευές που εποπτεύουν τον χώρο (κάμερες), τις συσκευές καταγραφής (DVRs), τις συσκευές διαχείρισης και διάφορα παρελκόμενα που απαιτούνται. Συνήθως το κάθε είδος απαιτεί διαφορετικές συσκευές (κάμερες και DVRs). Υπάρχουν βέβαια και ειδικές συσκευές, με τη χρήση των οποίων μπορούμε να διασυνδέσουμε συστήματα διαφορετικής κατηγορίας. Δηλαδή, μπορούμε να συνδέσουμε μια αναλογική κάμερα σε ένα IP σύστημα ή μια IP κάμερα σε ένα αναλογικό σύστημα. Επίσης, μπορούμε να συνδέσουμε μια ασύρματη κάμερα σε ένα ενσύρματο σύστημα ή μια ενσύρματη κάμερα σε ένα ασύρματο σύστημα. Υπάρχουν, βέβαια, και υβριδικά DVRs, στα οποία μπορούμε να συνδέσουμε κάμερες όλων των κατηγοριών. Επιπλέον, υπάρχει διαχωρισμός στις κάμερες ανάλογα με τη μορφή τους

ή τον τρόπο στήριξής τους. Όλα τα παραπάνω είδη καμερών μπορεί να είναι αναλογικές, IP, ασύρματες ή ενσύρματες. Όλα τα είδη μπορεί να έχουν ενσωματωμένα LED υπερύθρων για να φωτίζουν τη νύκτα. Αυτές οι κάμερες χαρακτηρίζονται IR κάμερες. Ο φωτισμός του χώρου με IR LED δεν είναι ορατός με γυμνό μάτι. Υπάρχουν και προβολείς υπερύθρων, των οποίων η απόσταση που φωτίζουν είναι ανάλογη με το πλήθος ή την κατηγορία των LEDs που έχουν. Το αποτέλεσμα που θα έχουμε από ένα σύστημα CCTV έχει άμεση σχέση με τη σωστή επιλογή των συσκευών

που το αποτελούν. Ωστόσο, σε μία εγκατάσταση CCTV (όπως συμβαίνει σε κάθε εφαρμογή), εκτός της σωστής επιλογής των συσκευών, σημαντικό ρόλο παίζουν και ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη και η εγκατάσταση ενός συστήματος, όπως και συντήρησή μετά την εγκατάστασή του. Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη απαιτούν προσεκτική και μεθοδική ανάλυση των αναγκών της εγκατάστασης και, γι’ αυτό, πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους μηχανικούς.

Vision Μαυριδάκης www.visionmavridakis.gr

μεγέθους.

Τώρα, τα διάφορα κτήρια μικρού έως μεσαίου μεγέθους μπορούν να προστατευθούν με μια απλή και οικονομική λύση. Το σύστημα Cerberus FIT μεγιστοποιεί την πυρασφάλεια, χάρη στην ενισχυμένη λειτουργικότητα και τη βελτιωμένη παραγωγικότητα, για όσους εργάζονται στον τομέα της προστασίας των κτηρίων. Το διαισθητικό περιβάλλον εργασίας, σε συνδυασμό με το λογισμικό παραμε-

καθυστέρησης του συναγερμού το προσωπικό θα ειδοποιείται πρώτο, προκειμένου να προσδιορίσει την αιτία του εκάστοτε συναγερμού, ώστε να αξιολογήσει την κατάσταση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται η συνέχιση της λειτουργίας της επιχείρησης και περιορίζεται η αναστάτωση των ενοίκων μικρότερων κτηρίων, όπως ξενοδοχείων μικρού έως μεσαίου μεγέθους.

Το Cerberus FIT είναι ένα σύστημα πυροπροστασίας συμβατό κατά EN. Είναι εγκεκριμένο και πιστοποιημένο από τον ανεξάρτητο φορέα πιστοποίησης LPCB και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με το πρότυπο εφαρμογών DIN VDE V 0826-2.

Siemens www.siemens.com/cerberus-fit

Συστήματα Ελέγχου Κλειδαριάς, Φωτισμού & Κλιματισμού Μια ευρεία γκάμα επίλογων σε συστήματα ελέγχου κλειδαριάς, φωτισμού και κλιματισμού διαθέτει η Olympia Electronics. Η RF-54/A είναι μια από αυτές τις συσκευές. Η συσκευή χρησιμοποιείται σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια για τον έλεγχο της ηλεκτρομαγνητικής κλειδαριάς της πόρτας, του φωτισμού και του κλιματισμού. Λειτουργεί σε συνεργασία με έναν ή δύο καρτοδέκτες RFID (RF-52/A,RF-53/A), προαιρετικά με μια μονάδα επέκτασης εξόδων (RF-55) και, επίσης προαιρετικά, με μία ή περισσότερες μαγνητικές επαφές στα φύλλα των παραθύρων. Η συσκευή μπορεί να προγραμματιστεί με κάρτες RF-50, ενεργοποιώντας με αυτές τα φορτία της. Μπορούμε να προγραμματίσουμε έως και 20 κάρτες προσωπικού με πλήρη άδεια και έως και 20 κάρτες πελατών με

spyratos

Εύκολη μετατροπή μηχανικών κλειδαριών σε ηλεκτρονικές Οι ηλεκτρονικές κλειδαριές καταργούν το κλειδί και λειτουργούν με κάρτα προσέγγισης που ενεργοποιείται με την άφιξη του πελάτη, ισχύει μόνο κατά τη διαμονή του και ακυρώνεται αυτόματα με την αναχώρησή του. Η μετατροπή της υπάρχουσας απλής κλειδαριάς σε ηλεκτρονική κλειδαριά κάρτας γίνεται εύκολα και οικονομικά. Οι ηλεκτρονικές κλειδαριές δεν είναι πλέον προνόμιο μόνο των μεγάλων ξενοδοχείων. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, σε συνδυασμό με τον νέο σχεδιασμό, έχει προσφέρει μοντέλα κλειδαριών που δεν απαιτούν ιδιαίτερα τρυπήματα στην πόρτα, καθιστώντας τα ιδανικά για εγκατάσταση σε υπάρχουσες πόρτες. Επιπλέον, λόγω του νέου στενού σχεδιασμού, ταιριάζουν σε ακόμη περισσότερες πόρτες, ακόμη και αλουμινίου. Έτσι, η μετατροπή της υπάρχουσας απλής κλειδαριάς σε ηλεκτρονική κλειδαριά κάρτας γίνεται εύκολα και οικονομικά, με ελάχιστη ή μηδενική παρέμβαση στην πόρτα. Η ηλεκτρονική κλειδαριά είναι πλέον ευρέως διαδεδομένη, με το μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιωτικού κοινού να έχει μάθει να την απαιτεί ως μέρος της εμπειρίας διαμονής του. Η ευκολία έκδοσης νέων κλειδιών,

άδεια φωτισμού μόνο ή φωτισμού και κλιματισμού. Κάθε φορά που εισάγουμε μια έγκυρη κάρτα στον εξωτερικό καρτο-

δέκτη RF-52/A και RF-53/A, ο βομβητής και το πράσινο ενδεικτικό ενεργοποιούνται για λίγο και η πόρτα του δωματίου ξεκλειδώνει. Η πόρτα παραμένει ξεκλείδωτη για 8 ακόμα δευτερόλεπτα από τη στιγμή που θα αφαιρεθεί η κάρτα. Κάθε φορά που η πόρτα ξεκλειδώνει υπάρχει οπτική ένδειξη και στον εσωτερικό καρτοδέκτη, ο οποίος ενημερώνει τον ένοικο του δωματίου για την πρόσβαση στο δωμάτιο ή για το ενδεχόμενο να έχει ξεχάσει την κάρτα του στον εξωτερικό καρτοδέκτη. Αν η κάρτα που εισαγάγουμε για να ξεκλειδώσουμε την πόρτα δεν είναι έγκυρη, ανάβει το κόκκινο ενδεικτικό. Αν η κάρτα που θα χρησιμοποιήσουμε δεν είναι αναγνώσιμη από το σύστημα (π.χ. κάρτα RFID άλλου προμηθευτή), τότε δεν υπάρχει καμία ένδειξη και, φυσικά, δεν ξεκλειδώνει η πόρτα.

Olympia Electronics www.olympia-electronics.gr

φές τελευταίας τεχνολογίας και είναι προσαρμοσμένες στις σύγχρονες ξενοδοχειακές απαιτήσεις. Αποτελούν ιδανική λύση για μεγάλα και μικρά ξενοδοχεία, καθώς είναι συμβατές με τις περισσότερες προϋπάρχουσες μηχανικές κλειδαριές και, λόγω του στενού σχεδιασμού τους, τοποθετούνται εύκολα σε πόρτες που δεν έχουν μεγάλο περιθώριο. Μπορούν να δουλέψουν είτε με το ξενοδοχειακό πρόγραμμα για έκδοση

το πάρκινγκ,

γυμναστήριο, αναβαθμίζοντας

τη διαχείριση και την εικόνα του ξενοδοχείου. HUNE Smart Ηλεκτρονική κλειδαριά για ξενοδοχειακό σύστημα απο την HUNE Οι ηλεκτρονικές κλειδαριές στενού προφίλ της Hune διαθέτουν προδιαγρα-

καρτών στην υποδοχή, είτε με προγραμματισμένες κάρτες για μικρές μονάδες, είτε ως cloud σύστημα με online checkin και πρόσβαση με smartphones.

Spyratos.eu www.spyratos.eu

σύνολο των Η.Π.Α. Το 1966, με τη μεταφορά της έδρας στο Φοίνιξ, η εταιρεία εισάγει αυστηρότερα κριτήρια επιλογής των

εμφάνισή της στην Ευρώπη με τα πρώτα ξενοδοχεία στη Μ. Βρετανία και την Ιρλανδία. Στην Ελλάδα τα πρώτα ξενοδοχεία εντάσσονται στην αλυσίδα το 1991. Μέσα σε 5 χρόνια,

το γραφείο της Best Western Ελλάδος επεκτείνει την περιοχή ευθύνης του σε 5 χώρες και μέχρι σήμερα αναπτύσσεται. Το γραφείο της Αθήνας είναι υπεύθυνο για τη νοτιοανατολική Ευρώπη, έχοντας στην ευθύνη του 13 χώρες. Παράλληλα, εξυπηρετεί 35 ξενοδοχεία σε 9 χώρες. Από την ίδρυσή της, η Best Western παραμένει αλυσίδα που διοικείται από τους ίδιους τους ξενοδόχους της. Το ελληνικό γραφείο κατατάσσεται σταθερά ως ένα από τα 3 καλύτερα στον κόσμο την τελευταία 10ετία, ενώ 3 φορές έχει αναδειχτεί πρώτο στον κόσμο. Το γκρουπ της Best Western επεκτάθηκε τόσο στην αγορά των «Economy Ξενοδοχείων» δημιουργώντας το 2016 το γκρουπ των Sure Hotels με 4 διαφορετικά brands, αλλά και στα ξενοδοχεία πολυτελείας, εξαγοράζοντας το 2019 την αλυσίδα των World Hotels. Έτσι, η αλυσίδα καλύπτει ευρύτατη γκάμα σε επίπεδο υπηρεσιών και τιμής. Σήμερα το γκρουπ Best Western διαθέτει ένα

παγκόσμιο δίκτυο 4.300 ξενοδοχείων, κάτω από 18 διαφορετικά brands με παρουσία σε 100 χώρες.

Προγράμματα πιστότητας πελατών Το πρόγραμμα πιστότητας πελατών Best Western Rewards, για πάνω από 30 χρόνια αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο digital marketing που στοχεύει σε περισσότερες απευθείας κρατήσεις μεμονωμένων πελατών, με χαμηλότερο κόστος. Προσφέρει μία σειρά προνομίων στους πελάτες της, όπως ειδικές τιμές για μέλη, πόντους για τις διαμονές που δεν λήγουν ποτέ, μίλια σε αεροπορικές εταιρείες και ένα παγκόσμιο σύστημα εξαργύρωσης πόντων με δωρεάν διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία της αλυσίδας, αλλά και σε συνεργαζόμενες εταιρείες. Σήμερα αριθμεί 36 εκατομμύρια μέλη και συνεχίζει να αναπτύσσεται. Το 2018, το πρόγραμμα συνέβαλε σχεδόν στο 48% των συνολικών εσόδων προς στα ξενοδοχεία. Σχέσεις εμπιστοσύνης = Διασφάλιση ποιότητας Η φιλοσοφία της Best Western είναι πελατοκεντρική, με έμφαση στο υψηλό επίπεδο υπηρεσιών ανεξαρτήτως κατηγορίας ξενοδοχείου. Το 2020, 2.037 ξενοδοχεία Best Western έλαβαν πιστοποιητικό διάκρισης TripAdvisor. Από το 2007, η αλυσίδα παρακολουθεί τους δείκτες ικανοποίησης πελατών για τα ξενοδοχεία-μέλη της, θέτοντας συγκεκριμένους στόχους για κάθε ξενοδοχείο, με τη βαθμολογία των πελατών να ενσωματώνεται στα ετήσια αποτελέσματα ελέγχου ποιότητας. Το πρόγραμμα διασφάλισης ποιότητας βοηθά στην προστασία της διαφορετικότητας του κάθε ξενοδοχείου, στον σχεδιασμό των ανακαινίσεων, στην αισθητική των ξενοδοχείων και πιστοποιεί τα υψηλά επίπεδα παρεχόμενων υπηρεσιών. Ενδεικτικό στοιχείο των επενδύσεων από τα ξενοδοχεία είναι το γεγονός ότι στην Ελλάδα και τα 6 ξενοδοχεία της αλυσίδας έχουν υλοποιήσει την τελευταία πενταετία εκτενή προγράμματα ανακαίνισης σε όλα δωμάτια και τους κοινόχρηστους χώρους, ενώ στην περιοχή ευθύνης του ελληνικού γραφείου το 30% των ξενοδοχείων είναι νεόδμητα. Εκπαίδευση Προσωπικού – We Care Το πρόγραμμα εκπαίδευσης της αλυσίδας επεκτείνεται σε όλα τα τμήματα, καθώς και στη διαρκή επιμόρφωση του προσωπικού των ξενοδοχείων και των υπαλλήλων της εταιρείας. Καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που εστιάζει στη διαχείριση ξενοδοχείων, τις πωλήσεις, το μάρκετινγκ, την τιμολογιακή πολιτική, τις νέες τεχνολογίες και την ικανοποίηση των επισκεπτών. Η καινοτομία του έγκειται στην εκπαιδευτική πλατφόρμα «BWI University», ένα δυναμικό περι-

βάλλον που περιέχει σεμινάρια, τεχνικές οδηγίες, εργαλεία και διεθνείς πρακτικές για κάθε τμήμα του ξενοδοχείου. Διεθνές Δίκτυο Πωλήσεων και η δύναμη της παγκόσμιας αλυσίδας Η συμμετοχή ενός ξενοδοχείου στην αλυσίδα του εξασφαλίζει τη διαπραγματευτική δύναμη μίας διεθνούς αλυσίδας. Αξιοποιεί, με σαφώς ευνοϊκότερους όρους, διεθνείς συνεργασίες αλλά και τη δυναμική μίας ομάδας πωλήσεων που δραστηριοποιείται σε 100 χώρες. Οι κεντρικές συμφωνίες της αλυσίδας καλύπτουν όλο το φάσμα της αγοράς, όπως είναι όλες οι travel management εταιρείες, εμβληματικοί tour operators και οι μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες. Παράλληλα, υπάρχει διαρκής παρουσία στις τοπικές αγορές μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων και συμμετοχή σε πάνω από 50 εκθέσεις παγκοσμίως. Καινοτομώντας, τα ευρωπαϊκά Best Western γραφεία, τον Σεπτέμβριο του 2020 διοργάνωσαν την πρώτη διαδικτυακή έκθεση, παρουσιάζοντας τους προορισμούς και τα ξενοδοχεία διακοπών της αλυσίδας σε 80 επιλεγμένους ευρωπαϊκούς τουριστικούς πράκτορες και οργανισμούς. Ισχυρό σύστημα κρατήσεων και διανομής Το www.bestwestern.com, το οποίο είναι μεταφρασμένο σε 8 γλώσσες, εξασφαλίζει πάνω από 1 εκατομμύριο μοναδικούς επισκέπτες. Οι κρατήσεις υποστηρίζονται και από τα tollfree τηλεφωνικά κέντρα (24ωρης βάσης, σε 20 γλώσσες), ενώ η προώθηση μεγιστοποιείται μέσω των αεροπορικών συστημάτων. Τα ξενοδοχεία ελέγχουν, σε πραγματικό χρόνο, τη διάθεση τιμών και δωματίων σε συστήματα κρατήσεων 100 tour operators απ’ όλο τον κόσμο, ενώ απολαμβάνουν προνομιακούς όρους σε επίπεδο κόστους και προβολής, με όλους τους OTAs. Επίσης, η αλυσίδα επανασχεδιάζει την πλατφόρμα διαχείρισης «groups & meetings» ως πρόσθετο εργαλείο κρατήσεων για τα ξενοδοχεία της.

Best Western:

Carol Marriott

Η γυναίκα πίσω από τη Best Western Ελλάδος

Μια πορεία 30 χρόνων με συνεχή ανοδική πορεία.

Από τα 3 ξενοδοχεία στην Ελλάδα, αντιπροσώπευση σε 13 χώρες.

Το όνομα της Carol Marriott είναι συνυφασμένο με την πορεία της Best Western, όχι μόνο στην Ελλάδα και σε πολλές χώρες της ευρύτερης

περιοχής, αλλά και στην Ευρώπη αφού διετέλεσε εκλεγμένη πρόεδρος της διεθνούς αλυσίδας επί

10 συνεχή χρόνια (2005-2015). Μέχρι και σήμερα έχει τον «τίτλο» της μακροβιότερης προέδρου στην αλυσίδα της Best Western

σε διεθνές επίπεδο. Είναι αυτή που έστησε την

παρουσία της Best Western στην Ελλάδα και την

Κύπρο από το μηδέν, ενώ ανέπτυξε, επίσης, την αλυσίδα σε 13 χώρες. Τον Οκτώβριο του 1990, η Best Western αποφασίζει να ανοιχτεί στρατηγικά στην Ελλάδα, βρίσκοντας από την κ. Marriott

3 ξενοδοχεία μέσα σε έναν χρόνο. Οκτώ μήνες μετά παρουσιάζει στην Best Western 6 ξενοδο-

χεία αντί για 3. Η Best Western δεν αφήνει την ευκαιρία να πάει χαμένη. Τον Ιούνιο του 1991 υπογράφει μαζί της συμβόλαιο για τρία χρόνια και της αναθέτει την ανάπτυξη της αλυσίδας στην Ελλάδα. Μόλις ένα χρόνο μετά, παρατείνει το συμβόλαιο για μία πενταετία και της αναθέτει την ανάπτυξή της και στην Κύπρο. Τον Ιούνιο του 1996, το συμβόλαιο επεκτείνεται για ακόμη 5 χρόνια με πρόσθετες χώρες τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Σήμερα, 30 χρόνια μετά την πρώτη επαφή με την αλυσίδα, η Carol Marriott και το «παιδί» της, η Best Western Ελλάδος, είναι ακόμα εδώ έχοντας την ευθύνη σε 13 χώρες των Βαλκανίων και της Μ. Ανατολής. Έχοντας δημιουργήσει μια ομάδα ικανότατων συνεργατών με διεθνή αναγνώριση, μπορεί να ευελπιστεί ότι η Best Western Ελλάδος θα συνεχίσει να υπάρχει και να αναπτύσσεται για πολλά χρόνια ακόμη. •

Because We Care Clean

Η καρδιά της στρατηγικής της αλυσίδας δεν αφορούσε τον έλεγχο των υγειονομικών πρωτοκόλλων, αλλά το μάρκετινγκ και την ενημέρωση των πελατών της ότι μπορούν να συνεχίσουν να αισθάνονται εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν με την υγειονομική κρίση απασχόλησαν άμεσα τη διεθνή ξενοδοχειακή αλυσίδα.

Από την αρχή θεωρήθηκε πρωταρχικής σημασίας η στήριξη της εμπιστοσύνης του πελάτη στο μείζον θέμα της υψηλής ποιότητας καθαριότητας. Η αίσθηση του πελάτη ότι, επιλέγοντας την αλυσίδα, μπορεί να αισθάνεται σίγουρος για το επίπεδο των υπηρεσιών και των υποδομών του ξενοδοχείου έπρεπε όχι απλά να διατηρηθεί, αλλά να ενισχυθεί. Ως απάντηση σε αυτή την ανάγκη η Best Western δημιούργησε το πρόγραμμα «We Care Clean». Από πρακτικής πλευράς, έχοντας ξενοδοχεία σε 100 χώρες, είχε να αντιμετωπίσει μια ποικιλία διαφορετικών εθνικών νομοθετικών πλαισίων και πρωτοκόλλων. Όσο και αν ο στόχος ήταν κοινός, ο

τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε η κάθε χωρά το θέμα δεν ήταν ακριβώς ο ίδιος. Κατά το ξέσπασμα της πανδημίας, το πρόγραμμα διασφάλισης ποιότητας διαμορφώθηκε ανάλογα, ώστε να ενσωματώσει τα πιο αυστηρά πρωτόκολλα καθαριότητας που θα επέτρεπαν την ασφαλή λειτουργία των ξενοδοχείων, αλλά και τη διασφάλιση της εμπειρίας του πελάτη. Οι μεγαλύτερες αλλαγές αφορούσαν νέες διαδικασίες και συγκεκριμένα: • το τμήμα υποδοχής των ξενοδοχείων, • τα ενισχυμένα πρωτόκολλα καθαριότητας στα δωμάτια, • τα ενισχυμένα πρωτόκολλα καθαριότητας στους κοινόχρηστους χώρους, • τον περιορισμό πρόσβασης στα σημεία που κρίνονται επικίνδυνα για τη διασπορά του ιού και • την προστασία και εκπαίδευση του προσωπικού των ξενοδοχείων. Ωστόσο, το κεντρικό σημείο της

στρατηγικής της αλυσίδας δεν είχε να κάνει με τον έλεγχο των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Το πρόγραμμα πιστοποίησης ποιότητας της αλυσίδας δεν είναι σύστημα ή μηχανισμός ελέγχου. Είναι ένα εργαλείο μάρκετινγκ για τον ξενοδόχο, που αποσκοπεί στο να ακολουθεί τις εξελίξεις της αγοράς και να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες με ευελιξία.

Η Best Western βοηθάει τα ξενοδοχεία-μέλη της, στοχευμένα, να προγραμματίζουν τις αναβαθμίσεις που απαιτούνται και πιστοποιεί την ποιότητα των υπηρεσιών τους μέσα από την αξιοπιστία του brand.

Αυτή την αξιοπιστία έπρεπε να διατηρήσουν και να μεταφέρουν στους πελάτες τους. Ειδικότερα την περίοδο της πανδημίας, αξιοποιήθηκε στον μέγιστο βαθμό η τεχνογνωσία που είχε στον τομέα αυτό, ενώ ο προσανατολισμός της τη βοήθησε να διαμορφώσει πολύ γρήγορα το πλαίσιο ασφαλούς λειτουργίας με βάση τα νέα δεδομένα και να διατηρήσει τη σχέση εμπιστοσύνης που είχαν τα ξενοδοχεία με τους πελάτες τους. Από όσα δηλώνουν οι υπεύθυνοι της αλυσίδας,

μερα

Ιδέές γΙα τη

μέτα Covid έποχη

Υπηρεσίες, προϊόντα και εξοπλισμός για τη νέα, μετά Covid, εποχή

Tο

άνοιγμα της τουριστικής αγοράς, της αγοράς εστίασης, των μεταφορών, του εμπορίου και, γενικότερα, η σταδιακή προσπάθεια επαναλειτουργίας των επιχειρήσεων που αφορούν την επαφή του κόσμου, πραγματοποιείται με προσεκτικά βήματα και όρους που προσπαθούν να διασφαλίσουν την υγιεινή και την ασφάλεια. Τα πρωτόκολλα λειτουργίας φαίνεται να μεταβάλλονται και να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα αποτελώντας, σε πολλές περιπτώσεις, έναν επιπλέον παράγοντα αστάθειας στην αγορά – εκτός από αυτόν της απρόβλεπτης σε κάποιο βαθμό διαμορφούμενης ζήτησης. Οι επιχειρήσεις πιέζουν να ανακοινωθούν όσο το δυνατόν ταχύτερα, ώστε να μπορούν να προγραμματίσουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Οι καταναλωτές δείχνουν αυξημένη ευαισθησία σε ζητήματα ασφάλειας που σχετίζονται με θέματα υγιεινής. Οι νέες συνθήκες λειτουργίας έχουν δημιουργήσει νέες

δημιουργεί ειδικό ενημερωτικό τμήμα στο περιοδικό, αφιερωμένο στους προμηθευτές προϊόντων και υπηρεσιών που εξυπηρετούν τις νέες συνθήκες, τις νέες ανάγκες

και τάσεις λειτουργίας των ξενοδοχείων, των επιχειρήσεων εστίασης κ.λπ. ”

ανάγκες για υπηρεσίες, εξοπλισμό και προϊόντα που είτε επιβάλλονται από τα σχετικά πρωτόκολλα είτε αποτελούν σημαντική παράμετρο διασφάλισης ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών και στοιχείων ανταγωνιστικότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο, προϊόντα και υπηρεσίες των οποίων παλαιότερα η χρήση αποτελούσε κάποια μορφής «πολυτέλεια» ή απλά «εναλλακτική επιλογή» μπαίνουν στην καθημερινότητά μας με ταχύτατους ρυθμούς. Πολλά από αυτά φαίνεται ότι ήλθαν για να μείνουν. Κάποια εξελίσσονται, εξυπηρετώντας τάσεις, όπως οι ανέπαφες λειτουργίες, η τήρηση των νέων προδιαγραφών υγιεινής και ασφάλειας, η ψηφιοποίηση λειτουργιών και η αξιοποίηση της τεχνολογίας που καλπάζει.

Η «Τουριστική Αγορά» δημιουργεί ειδικό ενημερωτικό τμήμα στο περιοδικό, αφιερωμένο στους προμηθευτές προϊόντων και υπηρεσιών που εξυπηρετούν τις καινούργιες συνθήκες, τις νέες ανάγκες και τάσεις λειτουργίας των ξενοδοχείων. Στόχος μας η ενημέρωσή σας σχετικά με γνωστά αλλά και νέα προϊόντα, εξοπλισμό, υπηρεσίες και τεχνολογίες, στοιχεία τα οποία αποκτούν αυξημένη σημασία και ρόλο στη νέα εποχή.

σφάλειας, την οποία η DNA Sequence εφαρμόζει στον τομέα των υπηρεσιών, και ειδικότερα για τις υποδομές στον τουρισμό, τη φιλοξενία και την εστίαση.

Η Swiss Approval εκδίδει βεβαιώσεις συμμόρφωσης ή και πιστοποιητικά «Βιοασφάλειας Υποδομών» σε χώρους κυρίως υγειονομικού ενδιαφέροντος και υψηλής επικινδυνότητας.

(MBE). Οι τεχνικές αυτές έχουν εφαρμο-

γή σε δραστηριότητες όπως τις γεωργικές καλλιέργειες, την αρχαιολογία, τη βιομηχανία τροφίμων, τον τομέα των υπηρεσιών, τη βιοασφάλεια και άλλες. H DNA Sequence συνεργάζεται με τον Διεθνή Οργανισμό Επιθεώρησης και Πιστοποίησης Swiss Approval Technische Bewertung για την επιτήρηση και πιστοποίηση της διαδικασίας ελέγχου βιοα-

Για την έκδοση των ανωτέρω πραγματοποιεί ελέγχους από εξειδικευμένο προσωπικό της DNA Sequence, σύμφωνα με τις διαδικασίες «Επιθεώρησης Τρίτου Μέρους» της Swiss Approval. Η καινοτομία της DNA Sequence, αναφορικά με τις μεθοδολογίες δειγματοληψίας, ελέγχου και αναλύσεων στο πλαίσιο της Βιοασφάλειας Υποδομών, αποτελεί διεθνή καινοτομία. www.dna-sequence.eu

OLympiA eLectRONicS Ae

Covid Light Η νέα σειρά φωτισμού σήμανσης

Covid Light απαρτίζεται από 3 μοντέλα που ικανοποιούν το σύνολο απαιτήσεων κάθε επαγγελματικού χώρου και, γενικότερα, χώρων όπου συνωστίζεται κόσμος. Το μοντέρνο στυλ και η απλότητα των συνδέσεων κάνουν τα φωτιστικά της σειράς Covid Light μια πολύ καλή λύση ένδειξης για οποιοδήποτε χώρο όπου υπάρχει η αναγκαιότητα σήμανσης των μέτρων προστασίας δημόσιας υγείας, λόγω της πανδημίας. www.olympia-electronics.gr

cORtiS

Αποστείρωση μέσω εκπομπής UVC ακτινοβολίας

Ο αέρας γύρω μας περιέχει βακτήρια, ιούς, μύκητες και πτητικές οργανικές ενώσεις. Οι αερομεταφερόμενοι μικροοργανισμοί μπορούν να προκαλέσουν μολύνσεις και λοιμώξεις, δυσάρεστες οσμές ή ακόμα και ανάπτυξη μούχλας. Οι μικροοργανισμοί επικάθονται από τον αέρα στις επιφάνειες, όπου συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Οι συνήθεις διαδικασίες καθαρισμού και απολύμανσης των χώρων είναι απαραίτητες, αλλά συχνά ανεπαρκείς. Μόλις καθαριστεί μια περιοχή, οι αερομεταφερόμενοι μικροοργανισμοί αρχίζουν αμέσως να αναπτύσσονται και να πολλαπλασιάζονται. Η πηγή της μόλυνσης βρίσκεται στον αέρα. Οι συσκευές APOLLO 2 είναι μια εύκολη και οικονομική λύση για την αποστείρωση επιφανειών. Αποστειρώνουν τον χώρο από ένα μόνο σημείο, χωρίς να απαιτούν την πα-

ρουσία χειριστή. Όλη η διαδικασία της ολοκληρώνεται κατά το διάστημα στο οποίο η επιχείρηση δεν λειτουργεί. Η αποστείρωση επιτυγχάνεται μέσω της εκπομπής UVC ακτινοβολίας και εξαλείφει τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμώξεων από μολυσματικές επιφάνειες συχνής επαφής. www.cortis.gr

VARiO Ae

Επιδαπέδιο stand με touch-free σύστημα διανομής απολυμαντικού Σύμφωνα με την έρευνα RCP Hand Hygiene Survey, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020, το 92% των ανθρώπων προτιμούν touch-free σύστημα απολύμανσης χεριών όταν εισέρχονται σε ένα κατάστημα ή σε μία αίθουσα εκδηλώσεων, ενώ το 74% δήλωσε ότι δεν θα χρησιμοποιούσε ένα απολυμαντικό χεριών που φαίνεται ανθυγιεινό. Το επιδαπέδιο stand με touch-free σύστημα αφρού χεριών με 70% αλκοόλη της Rubbermaid είναι μία λύση για την προβλεπόμενη –και νομοθετικά– διανομή απολυμαντικού σε κάθε είσοδο ή/ και τους ανελκυστήρες, αλλά και όπου αλλού επιβάλλεται. Η διάρκεια ζωής της μπαταρίας του είναι 120.000 δόσεις! www.vario.com.gr

Ν.Σ. ΚΟΥΓΙΟΥΦΑΣ Α.Ε. Απολύμανση δαπέδων και επιφανειών με SAO Dispenser & iClean mini Τα μηχανήματα SAO Dispenser & iClean mini της Tersano σκοτώνουν άμεσα ιούς και βακτήρια, χωρίς τοξίνες, καρκινογόνα ή χημικά υπολείμματα, και απομακρύνουν οσμές. Το αποτέλεσμα αυτό επιτυγχάνεται χάρη στο σταθεροποιημένο υδατικό όζον (Stabilized Aqueous Ozone – SAO) που παράγουν. Με το SAO Dispenser ο χρήστης γεμίζει μπουκάλια ψεκασμού, κουβάδες σφουγγαρίστρας, ακόμη και δοχεία σε μηχανήματα πλύσης δαπέδου, για να απολυμάνει και να καθαρίσει οικολογικά οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη επιφάνεια ή δάπεδο.

Το iClean mini είναι ένα μικρό και

ελαφρύ φορητό μηχάνημα. Λόγω του μεγέθους και του βάρους του, ο χρήσης μπορεί να το έχει συνεχώς στα χέρια του. Απλά το φορτίζει, το γεμίζει με νερό και το χρησιμοποιεί για απολύμανση!

Απολύμανση-καθαρισμός με ατμοκαθαριστή Gal Ο επαγγελματικός ατμοκαθαριστής της Τecnovap «Gal» αξιοποιεί την απολυμαντική δύναμη του ατμού για να κρατήσει τις επιφάνειες του χώρου καθαρές. Είναι κατάλληλος για να απολυμάνει επιφάνειες όπως τραπέζια, καρέκλες, πόμολα αλλά και δύσκολες επιφάνειες στην κουζίνα με συσσωρευμένα λίπη, χωρίς χημικά. www.koyoufas.gr

SpyRAtOS Αδιάβροχα βραχιολάκια και μπρελόκ Μια από τις ισχυρές τάσεις της σύγχρονης πραγματικότητας είναι η αποφυγή επαφής αντικειμένων όπως τα κλειδιά. Γενικότερα οι ανάγκες ευνοούν –αν όχι επιβάλλουν– τις ανέπαφες λειτουργίες. Τα αδιάβροχα βραχιολάκια και μπρελόκ εξυπηρετούν αυτό τον στόχο, αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως «κλειδιά» ανέπαφης λειτουργίας. Επιπλέον, η αδιάβροχη ιδιότητά τους τα καθιστά ιδανικά όπου υπάρχει χώρος πισίνας. www.spyratos.eu •

Θυμάμαι

παρουσίαση των προοπτικών των υδατοδρομίων, πριν από αρκετές δεκαετίες, από Καναδούς επενδυτές που επιχειρούσαν να ανοίξουν την αγορά. Θυμάμαι τον ενθουσιασμό τους για τις αναπτυξιακές δυνατότητες του εγχειρήματος στην Ελλάδα. Το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της ιδανικής «Πολυνησίας» της χώρας. Ο μόνος προβληματισμός τους αφορούσε τις καιρικές συνθήκες. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν βγει δεκάδες ενθουσιώδη δελτία τύπου και ανακοινώσεις από την πλευρά των επενδυτών και από την πλευρά όλων των κυβερνήσεων που έχουν περάσει. Η Hellenic Seaplanes S.A. είναι από τους σοβαρότερους και μεγαλύτερους παίκτες που κυνηγάνε το θέμα αυτή τη στιγμή. Στόχος τους –όπως έχουν ανακοινώσει–«στην πενταετία να λειτουργούν περί τα 150 υδατοδρόμια, δημιουργώντας το μεγαλύτερο δίκτυο σε όλη την Ευρώπη». Σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλό της Νικόλα Χαραλάμπους και τον πρόεδρο της Ελληνικά Υδατοδρόμια Αναστάσιο Γκόβα, η ηγεσία των εταιρειών που «τρέχουν» τις εξελίξεις στο θέμα αδειοδότησης των υδατοδρομίων φιλοδοξεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε Μαλδίβες της Ευρώπης, με τη δημιουργία 2.000 άμεσων και 5.000 έμμεσων θέσεων εργασίας, να ξαναγράψει τον χάρτη των μεταφορών στη χώρα μας, ο οποίος στην πλήρη ανάπτυξή του θα δώσει στην ελληνική οικονομία πάνω από 1 δισ. ευρώ. Όπως αναφέρει, πρόκειται για πρότζεκτ που φέρνει επενδύσεις άνω των 300 εκατ. ευρώ στην πενταετία, μέσω της κατασκευής των υδατοδρομίων (άνω των 50 εκατ. ευρώ), της αγοράς αεροσκαφών, των οποί­

ων ο αριθμός εκτιμάται σε τουλάχιστον 20 (περί τα 130 εκατ. ευρώ) για τα πρώτα 5 χρόνια, αλλά και της δημιουργίας σχολής εκπαίδευσης πιλότων υδροπλάνων, μεταξύ άλλων. «Μπορεί οι διαδικασίες για την ολοκλήρωση

του πρότζεκτ να έχουν περάσει από σαράντα κύματα και να καθυστέρησαν και την προηγούμενη χρονιά λόγω της έλευσης της πανδημίας, ωστόσο οι προετοιμασίες δεν σταμάτησαν...» Ωραία λόγια, γιατί η πραγματικότητα είναι εξοργιστική. Δεκάδες χρόνια σέρνεται το θέμα και το αποτέλεσμα είναι ακόμα και σήμερα να γίνονται δηλώσεις επί δηλώσεων, λες και αυτές σχετίζονται με κάποιο φανταστικό έργο, και όχι με κάτι χειροπιαστό. Από πλευράς των επενδυτών δεν θυμάμαι να τόλμησε ποτέ κανείς να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Να αναφερθεί σε πρόσωπα και αιτίες που έχουν μετατρέψει το έργο σε ευχολόγιο. Εύλογο; Δικαιολογημένο; Ίσως. Ίσως αν το δει κανείς από την οπτική ότι μια τέτοια καταγγελία θα βούλιαζε οριστικά τις ελπίδες να προχωρήσει το έργο. Τα σκεφτήκαμε και τα γράφουμε όλα αυτά επ’ ευκαιρία της αξιέπαινης αναφοράς του πρόεδρου του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου

αξιοπρεπή αγορά εργασίας, ο κλάδος του τουρισμού είναι μία περίπτωση που έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης. Δεν είναι μόνο το σχετικά «άγνωστο» στοιχείο ότι αποτελεί μια ιδιαίτερα και πολύπλευρα επιβαρυντική για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον βιομηχανία (εδώ της ταιριάζει μια χαρά ο τίτλος), αλλά και η καθυστέρηση που αποδεικνύεται ότι παρουσιάζει στο να ακολουθήσει «πράσινες» πολιτικές. Από ό,τι φαίνεται, η διάθεση υπάρχει από πλευράς των ξενοδόχων, εφόσον δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα. Τα δε περιθώρια βελτίωσης είναι εντυπωσιακά. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε: • Από το σύνολο του ξενοδοχειακού δυναμικού, μόλις το 2,5% έχει κάνει χρήση του κινήτρου προσαύξησης συντελεστή απόσβεσης του άρθρου 24 του ν. 4172/2013. Το ποσοστό είναι εξίσου χαμηλό για τα εποχικής και συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχεία (1,7% και 4,1%, αντίστοιχα).

• Μόνο το 13% των ξενοδοχείων διαθέτουν κάποια πιστοποίηση σχετικά με το περιβάλλον, την ενέργεια ή την αειφορία. • Από τα ξενοδοχεία που δεν έχουν κάποια πιστοποίηση, το 79% εκδηλώνει ενδιαφέρον να αποκτήσει. Το ερώτημα είναι τι λείπει. Από πλευράς μάρκετινγκ, οι πράσινες πολιτικές όχι απλά είναι αποδεκτές, αλλά σε πολλές αγορές (π.χ. συνέδρια, κάποιους μεγάλους tour operators κ.λπ.) αποτελούν σημαντικότατη παράμετρο επιλογής και ανταγωνιστικότητας. Γιατί λοιπόν τα ξενοδοχεία δεν «πρασινίζουν»; Λείπουν τα προγράμματα επιδοτήσεων; Μόνο το 6%των ξενοδοχείων έχει εκμεταλλευτεί κατά το παρελθόν χρηματοδοτικά προγράμματα που σχετίζονται με την αειφορία. Τώρα που τα πράγματα αλλάζουν είναι η ευκαιρία να χαραχθούν νέες, περισσότερες αποτελεσματικές πολιτικές. •

Wilo EMUport CORE