Τουριστική Αγορά #289

Υπηρεσίες Επιθεώρησης Κατάταξης Τουριστικών Καταλυμάτων σε Κατηγορίες Αστέρων & Κλειδιών Παρέχουμε ανεξάρτητες υπηρεσίες επιθεώρησης και πιστοποίησης Κατάταξης Τουριστικών Καταλυμάτων (ξενοδοχείων και ενοικιαζόμενων επιπλωμένων δωματίων- διαμερισμάτων) σε Αστέρια & Κλειδιά, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο αποτελεσματικά στην αναβάθμιση των τουριστικών υπηρεσιών στην Ελλάδα.

Πιστοποίηση Χορήγησης του σήματος “Boutique Hotel” Η πιστοποίηση από την TÜV HELLAS (TÜV NORD) φέρει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς διαφοροποιεί στην πράξη το ξενοδοχείο και λειτουργεί ως μέσο αναγνώρισης, διάκρισης και προώθησης της παροχής μιας «διαφοροποιημένης εμπειρίας διαμονής» στους πελάτες του. Πιστοποίηση Συστημάτων Διαχείρισης Η πιστοποίηση των Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας, Περιβάλλοντος, Ασφάλειας Τροφίμων και Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, αποτελούν στρατηγικά εργαλεία για τη βελτίωση της εικόνας Πιστοποιώντας τον Ελληνικό Τουρισμό

και

αξιοπιστίας στην Τουριστική Βιομηχανία, ενώ αποτελούν

από

διασπορά του Covid19 χαλαρώνουν τόσο εντός της χώρας, όσο και σε διεθνές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο κόσμος είναι διψασμένος για διακοπές και έτοιμος να ξοδέψει περισσότερα χρήματα για να τις απολαύσει. Οι κρατήσεις, άλλωστε, δείχνουν σημαντική ανοδική πορεία. Μεγάλοι tour operators (π.χ. TUI) υπόσχονται αύξηση των τουριστών, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να υπερβούμε τα μεγέθη του 2019. Η φετινή τουριστική περίοδος φαίνεται να ξεκινάει νωρίτερα από άλλες χρονιές· θα έλεγε, μάλιστα, κανείς ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια άκρως αισιόδοξη περίοδο ανάκαμψης. Ωστόσο, όπως συνήθως συμβαίνει, τα αναμφισβήτητα αισιόδοξα προαναφερθέντα στοιχεία συνοδεύονται από μια σειρά επιφυλάξεων, «διευκρινίσεων» και ερωτημάτων από όσους επιχειρούν να σκιαγραφήσουν με αντικειμενικότητα την υφιστάμενη κατάσταση και τις προοπτικές για τον ελληνικό Τουρισμό. Καταρχήν τα αυτονόητα: Η εξέλιξη της πανδημίας καθώς και τα ενδεχόμενα μέτρα που θα ληφθούν τόσο από τη χώρα μας όσο και από διαφορετικές κυβερνήσεις/χώρες μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά και ταχύτατα τα δεδομένα της ζήτησης. Οι αλλαγές μπορούν να έχουν θετικό ή αρνητικό πρόσημο με καταιγισμό ακυρώσεων – το έχουμε δει και ελπίζουμε να μην το ξαναδούμε. Τα θέματα υγείας και ασφάλειας συνεχίζουν να αποτελούν πρωτεύοντα ρόλο στις αποφάσεις των τουριστών. Η Ελλάδα έχει πολύ καλή εικόνα ως ασφαλής προορισμός, αλλά δεν έχει όμως και τόσο καλά στατιστικά στοιχεία να επιδείξει. Η γεωπολιτική κρίση που αφορά την ένταση που υπάρχει στις σχέσεις Ουκρανίας-Ρωσίας και τις διαστάσεις που θα λάβει η πολεμική σύγκρουση, θα μπορούσαν να επιδράσουν αρνητικά τον ευαίσθητο στις κρίσεις τουρισμό. Επισήμως η ελληνική κυβέρνηση έχει ανεβάσει τον στόχο για τα τουριστικά έσοδα στα 15 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 80%-85% αυτών του 2019 και εύλογα στηρίζεται σε δηλώσεις όπως αυτή του διευθύνοντος συμβούλου της TUI Group, Φρίντριχ Γιούσεν, που προβλέπει πως φέτος (αν όλα πάνε καλά) θα μπορέσει να φέρει στην Ελλάδα 3 εκατ. ταξιδιώτες, έναντι περίπου 2,8 εκατ. το 2019. Αυτό που δεν διευκρινίζει η TUI είναι σε τι τιμές και με ποιους όρους θα έρθουν αυτοί οι τουρίστες. Και εδώ ανοίγει ένα άλλο σοβαρό ζήτημα, αυτό της ρευστότητας (κεφάλαια κίνησης) που απαιτείται για να ανοίξουν τα ξενοδοχεία και παραδοσιακά προερχόταν από τις προκαταβολές που σήμερα δεν υπάρχουν. Οι tour operators έχουν «καεί» –όπως και τα ξενοδοχεία– από τα απότομα σκαμπανεβάσματα της ζήτησης και των ακυρώσεων. Σε πολλές περιπτώσεις αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στους πελάτες τους τα χρήματα που εισέπραξαν, χωρίς να μπορέσουν να πάρουν πίσω τα χρήματα που είχαν δώσει στα ξενοδοχεία ως προκαταβολές. Έτσι, σήμερα, δεν δείχνουν καμία διάθεση να αναλάβουν το ρίσκο των προκαταβολών. Προκαταβολές που αξιοποιούσαν τα ξενοδοχεία ως κεφάλαια κίνησης για να ανοίξουν. Θα ήταν εύλογο οι τράπεζες να παρέχουν στα ξενοδοχεία αυτά τα απαραίτητα κεφάλαια κίνησης. Το κάνουν; Όχι στο βαθμό που θα «όφειλαν», υποστηρίζουν κάποιοι εκπρόσωποι ξενοδόχων, αναφέροντας το γνωστό «οι τράπεζες δανείζουν μόνο όσους δεν έχουν ανάγκη». Τέλος, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι τα νούμερα των αυξημένων κρατήσεων στα οποία αναφέρονται οι tour operators αφορούν τα συγκεκριμένα ξενοδοχεία που συνεργάζονται μαζί τους. Τι συμβαίνει με τα υπόλοιπα καταλύματα; Εξαρτάται από το πόσο έχουν εξασφαλίσει / επενδύσει σε άλλα κανάλια διανομής, καθώς και από το εάν τα βάσιμα υπεραισιόδοξα σενάρια επαληθευτούν. Οι ενδείξεις για ισχυρή ανάκαμψη είναι σαφείς, αλλά

σεζόν με χαμηλή κίνηση και τζίρο αλλά και πολλά προβλήματα.

ΘΕΜΑ

36 Χε ί μερ ί ν ο ς τουρ ίς μ ο ς Ως αβάσιμα αισιόδοξες καταγγέλλουν τις δηλώσεις του υπουργού Τουρισμού για τον χειμερινό τουρισμό, μια πολύ δύσκολη κατάσταση καταγράφουν οι ξενοδόχοι και ζητούν σειρά μέτρων στήριξης. Συνέντευξη με τον Α. Καλλία, πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Δράμας και έφορο Δημοσίων Σχέσεων στο Δ.Σ. της ΠΟΞ. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ 42 τουρ ίς τ ί κο ς Π ροορ ίς μ ο ς: αθ η να- ατ τ ί κ η Τα βασικά στοιχεία του τουριστικού προορισμού Αθήνα-Αττική με μια ματιά, όπως καταγράφονται στην πρόσφατη

Εισηγήθηκε τη χαλάρωση των υγειονομικών πρωτοκόλλων για τον Συνεδριακό

Τουρισμό o υπουργός Τουρισμού, Β. Κικίλιας, στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων. Στόχο αποτελεί η Ελλάδα να είναι πρωτοπόρος στην επανεκκίνηση του Συνεδριακού Τουρισμού. Ενός τουριστικού τομέα που επλήγη βαθύτατα και αργεί να ανακάμψει. Την πρόθεσή του αυτή ανέφερε αρχικά ο υπουργός, σε εκπομπή στον τηλεοπτικό σταθμό Αντέννα. Η Επιτροπή άλλαξε τα πρωτόκολλα, επιτρέποντας μέχρι και 100% πληρότητα στις αίθουσες εμβολιασμένων πολιτών στα συνέδρια και στα

εκθεσιακά κέντρα. Οι αλλαγές, επίσης, αφορούν στο ότι δεν θα είναι πλέον υποχρεωτική η διεξαγωγή συνεδρίων με live streaming και θα επιτρέπεται η διανομή έντυπου και συνεδριακού υλικού. Οι αλλαγές αυτές αναμένεται να δράσουν θετικά στην επάνοδο των συνεδρίων στην κανονικότητα. Ο υπουργός τόνισε την ανάγκη συνεργασίας όλων, για την ανάκαμψη του τουρισμού. «Κυβέρνηση, κόμματα, διοικήσεις ομοσπονδιών και συλλόγων να κλειστούμε σε ένα ξενοδοχείο και να λάβουμε αποφάσεις που θα υλοποιηθούν στο ακέραιο, μέσα από μια “συμφωνία κυρίων”». Πρέπει να είμαστε έτοιμοι

την 1η Μαρτίου. Εργαζόμαστε για υψηλού επιπέδου τουρισμό που θα γυρίσει εισόδημα στη μέση ελληνική οικογένεια. «Ο ελληνικός τουρισμός που είναι η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, έδωσε έσοδα

στη μέση ελληνική οικογένεια και παραπάνω έσοδα στην ελληνική οικονομία για το 2021. Οι προβλέψεις ήταν για 5-6 δις ευρώ για το 2021 και φτάσαμε στα 10,5-11 δις ευρώ έσοδα», σημείωσε μεταξύ άλλων.

Την πρώτη θέση στη δεκάδα με τα πιο επιδραστικά άτομα στην κατηγορία Top Hoteliers (Hotels and Venues) της Νέας Ευρώπης για το 2021 κατέκτησε ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘHele xpo, Κυριάκος Ποζρικίδης, στο πλαίσιο ψηφοφορίας που διενήργησε το «Kongres Magazine» για τους influencers

της βιομηχανίας συναντήσεων, εκδηλώσεων και συνεδρίων. H επίδοση του κ. Ποζρικίδη ήταν 4,81 με άριστα το 5 και ξεχώρισε μεταξύ σημαντικών επαγγελματιών του κλάδου των ξενοδοχείων και των εκθέσεων και των συνεδρίων. Τη συνολική λίστα των influencers είδαν 6.832 άτομα, ενώ ψήφισαν για την τελική κατάταξη 1.711.

εργασίας που είχε με τον πρόεδρο του ΣΑΤΑ, Βασίλη Μαραγκάκη και το μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ταξί, Ηλία Καραπατάκη. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε πολύ καλό κλί -

μα, στα γραφεία του Οργανισμού στην Αθήνα, όπου συζητήθηκαν τρέχοντα θέματα που απασχολούν τον κλάδο.

Μεταξύ αυτών, οι προοπτικές της επικείμενης τουριστικής σεζόν καθώς και η προετοιμασία η οποία γίνεται από το υπουργείο Τουρισμού και τον ΕΟΤ, προκειμένου φέτος να επιτευχθούν οι ποιοτικοί και ποσοτικοί στόχοι για τον τουρισμό μας σε ολόκληρη τη χώρα. Κατά τη διάρκεια της

συζήτησης ο κ. Φραγκάκης ενημερώθηκε για σημαντικά αιτήματα του κλάδου, όπως είναι η πορεία αντικατάστασης των συμβατικών ταξί με πολυθέσια, η ενίσχυση των κινήτρων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης στα ταξί, καθώς και θέματα που αφορούν τους ελέγχους και την κατά το δυνατόν βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ταξιδιώτες που επισκέπτονται την Ελλάδα.

Τα σοβαρά προβλήματα που απασχολούν τον κλάδο των τουριστικών πρακτορείων και πιο συγκεκριμένα των ιδιοκτητών τουριστικών λεωφορείων βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης της τομεάρχη Τουρισμού της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης, Κατερίνας Νοτοπούλου, με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Πρακτόρων Τουρισμού Μακεδονίας Θράκης και Α’ αντιπρόεδρο της Ένωσης Επιχειρηματιών Τουρισμού Ελλάδος-Ιδιοκτητών Τουριστικών Λεωφορείων Μιχάλη Πεζίκογλου.

Η κ. Νοτοπούλου ενημερώθηκε διεξοδικά για τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος εδώ και δυο χρόνια εξαιτίας της πανδημίας, αλλά και της «εγκληματικής αδιαφορίας της κυβέρνησης της Ν.Δ. να στηρίξει με ουσιαστικά μέτρα τους δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους στη Βόρεια Ελλάδα, οι οποίοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης», όπως σημείωσε η ίδια. Από τον Φεβρουάριο του 2020, τα τουριστικά λεωφορεία στην πλειοψηφία τους είναι ακινητοποιημένα εξαιτίας των μέτρων που έχουν επιβληθεί. Υπάρχει σοβαρή

έλλειψη ρευστότητας, καθώς οι αποζημιώσεις που έχουν λάβει είναι ελάχιστες και ανεπαρκείς, ενώ η πλειοψηφία των επιχειρήσεων αποκλείστηκε από τα χρηματοδοτικά εργαλεία αντιμετωπίζοντας,

κυριολεκτικά, ζητήματα επιβίωσης. Το 30% των επιχειρήσεων εκτιμάται ότι θα βάλει λουκέτο μέχρι τον Ιούλιο, ενώ ήδη έχει κλείσει το 30% των επιχειρήσεων του κλάδου, ανέφερε η κ. Νοτοπούλου.

Ο Όμιλος Donkey Hotels, ιδιοκτησίας της οικογένειας Ιωάννου, προχωράει στην πρώτη του επένδυση εκτός Αθήνας, επιλέγοντας τη Σαντορίνη. Το NOŪS, το μεγαλύτερο resort στο νησί, θα λειτουργήσει τον Ιούνιο του 2022 στη Μεσαριά, από τη Yes! Hotels. Η Yes! Hotels εισήγαγε στην Ελλάδα τη φιλοσοφία του Contemporary Hospitality και παραμένει ισχυρός παίκτης σε αυτήν

την κατηγορία. Όπως όλα

Design Hotels. Το NOŪS αναπτύσσεται κλιμακωτά, ακριβώς όπως

ακοί οικισμοί του νησιού. Οι σουίτες και τα δωμάτια του «φωλιάζουν» στο ανάγλυφο του φυσικού τοπίου. Τα υλικά, οι τεχνοτροπίες και οι υφές που έχουν χρησιμοποιηθεί σε όλους τους χώρους, ακολουθούν τα αντίστοιχα που υπάρχουν στη Σαντορίνη. Το NOŪS αντλεί έμπνευση από τις γεωμετρικές φόρμες της αρχιτεκτονικής του νησιού και τις επανερμηνεύει με σύγχρονους όρους.

κών

από όλο τον

ύψους 80 τρις δολαρίων και σε αυτή την τεράστια δεξαμενή κεφαλαίων στρέφεται η TUI για να επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο των ξενοδοχείων της, χωρίς να χρειάζεται να επενδύσει η ίδια.

Στη νέα μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ καταγράφονται οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία

και στις χώρες προέλευσης των εισερχόμενων τουριστών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την ανάλυση, η εκτίμηση για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και ιδιαίτερα των οικονομιών προέλευσης των εισερχόμενων τουριστών για την περίοδο 2022-2023 – εκτός αν υπάρξει ανατροπή λόγω ιδιαίτερα δυσμενούς εξέλιξης της πανδημίας– αποτελεί μια ευνοϊκή συνθήκη για την πορεία των μεγεθών του ελληνικού Τουρισμού. Κομβική σημασία θα έχει, επίσης, η εξέλιξη του πληθωρισμού στις μεγάλες προηγμένες οικονομίες που μετά τον Απρίλιο του 2021 έχει καταστεί κύριο θέμα οικονομικής πολιτικής παγκοσμίως. Ειδικότερα, η ενίσχυση του πληθωρισμού που προκύπτει

από προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, λόγω αύξησης της ζήτησης, αναμένεται να οδηγήσει τις Κεντρικές Τράπεζες σε αύξηση των επιτοκίων. Εξαιτίας των πιο έντονων πληθωριστικών πιέσεων στις ΗΠΑ, εκτιμάται ότι η Fed (Κεντρική Τράπεζα ΗΠΑ) θα αυξήσει τα επιτόκια σε υψηλότερα επίπεδα από ότι η

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Στην περίπτωση αυτή, αναμένεται να ενισχυθεί το δολάριο έναντι του ευρώ, καθιστώντας πιο ελκυστικά τα ταξίδια και τις διακοπές στην Ευρώπη. Παραθέτουμε τα κύρια σημεία, ως προς τις εξελίξεις και τις προοπτικές αγορών που ανήκουν στη Ζώνη του ευρώ και αφορούν τον εισερχόμε -

νο τουρισμό, στην Ελλάδα. Η χώρα μας εισέπραξε από τον εισερχόμενο τουρισμό από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ περίπου 7,7 δις ευρώ το 2019 (44% του συνόλου). Οι εισπράξεις τους εννέα πρώτους μήνες του 2021 ανήλθαν στο 68% των αντίστοιχων των εννέα πρώτων μηνών του 2019. To 2022, η ανάπτυξη της οικονομίας της Ζώνης του Ευρώ θα συνεχιστεί με αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,8% (ΔΝΤ: 4,3%) κατά κύριο λόγο με την αύξηση της Εγχώριας Τελικής Δαπάνης κατά 3,8%, με αύξηση των επενδύσεων Παγίου Κεφαλαίου κατά 8,7% με τη συμβολή του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και με νέα αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 3,2%, με βάση το αυξημένο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και τα συσσωρευμένα ταμειακά διαθέσιμα από το 2020 και το 2021.

μεγεθών ανά Περιφέρεια της χώρας, την πρώτη χρονιά της πανδημίας, τα οποία αποτυπώνονται στην Τρίτη Έκδοση των Ετήσιων Εκθέσεων Ανταγωνιστικότητας και Διαρθρωτικής Προσαρμογής στον Τομέα του Τουρισμού των 13 Περιφερειών της χώρας Οι εκθέσεις ακτινογραφούν με λεπτομερή στοιχεία, επικαιροποιημένα έως και το 2020 (βάσει διαθεσιμότητας) τον τουριστικό τομέα κάθε Περιφέρειας. Υποστηρίζουν και ενισχύουν τη χάραξη περιφερειακής τουριστικής πο-

λιτικής, κατάλληλα προσαρμοσμένης στις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά των επιμέρους περιφερειών που, με τη σειρά της, θα επιτρέψει να διαχυθούν ωφέλειες τόσο σε περιοχές με δυνατότητες

βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, όσο και σε περιοχές με παραγωγικές δυνατότητες διασύνδεσης με τον τουριστικό τομέα. Ειδικότερα, περιλαμβάνουν δεδομένα για το φυσι -

κό και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον κάθε περιφέρειας, τους τουριστικούς της πόρους, το μέγεθος της τουριστικής οικονομίας και απασχόλησης, τα βασικά μεγέθη και τους δείκτες εισερχόμενου τουρισμού (αφίξεις, διανυκτερεύσεις, εισπράξεις, πληρότητα κ.λπ.) την αεροπορική, θαλάσσια και οδική κίνηση, την επισκεψιμότητα και εισπραξιμότητα σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, τις τουριστικές υποδομές, τους βασικούς δείκτες απόδοσης των ξενοδοχείων, καθώς και τις προβλέψεις του εκάστοτε Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου στον τουρισμό, όπου αυτό έχει θεσμοθετηθεί.

Μυκόνου, Κωνσταντίνο Κουκά

φορείς του νησιού, συναντήθηκε ο υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης ο κ. Κικίλιας παρουσίασε μελέτη που έχει εκπονηθεί από το υπουργείο Τουρισμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Μυκόνου και συζητήθηκαν προτεινόμενες δράσεις, σε ένα νησί που αποτελεί προορισμό παγκόσμιας εμβέλειας. Οι δράσεις αυτές αφορούν την ολοκλήρωση του χωρικού σχεδιασμού, την ανάπτυξη και ολοκλήρωση υποδομών, την ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών απορριμ-

τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, τη διαχείριση της κρουαζιέρας και την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού ζητήματος. Όπως επισήμανε ο υπουργός: «Κοινός στόχος μας είναι να πετύχουμε στη Μύκονο ένα βιώσιμο τουριστικό μοντέλο ανάπτυξης, επικεντρωμένο στα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού. Η Μύκονος είναι ένας πολύ δημοφιλής προορισμός παγκοσμίως και βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής μας απόφασης να αποτελέσει η Ελλάδα πρότυπο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης».

Σε συνεργασία με την ελληνική αεροπορική εταιρία Sky express, η EasyJet ανοίγει πάνω από 20 προορισμούς μέσω της Αθήνας. Η Sky express εισήλθε στη Worldwide της easyJet, διευκολύνοντας τις κρατήσεις και τις συνδέσεις. Ο ελληνικός αερομεταφορέας εξυπηρετεί 34 δρομολόγια εσωτερικού και πέντε διεθνή, ανάμεσα στα οποία

είναι το αεροδρόμιο Χίθροου. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η EasyJet, «μέσα σε λίγα κλικ», οι πελάτες που πετούν με την ΕasyJet θα έχουν πλέον πρόσβαση σε πολλά ελληνικά νησιά.

Ο στόλος αεροσκαφών της Sky Express επιτρέπει τις πτήσεις σε μικρότερα ή λιγότερο γνωστά νησιά, όπως η Μυτιλήνη, η Ικαρία, η Αστυπάλαια και η Σάμος.

ρουσιάσουν αύξηση άνω του 280%, έναντι των επιπέδων του 2021. Η Ισπανία αναμένεται να είναι ο δημοφιλέστερος προορισμός των Ευρωπαίων ταξιδιωτών, με τις ενδοευρωπαϊκές αφίξεις στη χώρα κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022 να διαμορφώνονται προς το παρόν στο +320% σε ετήσια βάση, με την Τουρκία να ακολουθεί στη δεύτερη θέση.

Σημαντικά επηρεάστηκε από την πανδημία Covid19

η επιβατική κίνηση του αεροδρομίου, με την επιβατική κίνηση του αεροδρομίου της Αθήνας να εμφανίζεται μειωμένη το 9μηνο του 2021 κατά 34,1%, σε σχέση με την κίνηση του 2019. Το αποτέλεσμα αυτό, αν και συνολικά αποδεικνύει τη σταδιακή ανάκαμψη που παρατηρήθηκε από τον Ιούνιο, αποτελεί ένδειξη επιβράδυνσης της βαθμιαίας βελτίωσης που διαγράφηκε κατά την καλοκαιρινή περίοδο αιχμής του Ιουλίου και του Αυγούστου. Στην εγχώρια αγορά, η επιβατική κίνηση για το προαναφερόμενο διάστημα ήταν κατά 24,2% μειωμένη, σε σχέση με το 2019, ενώ η διεθνής επιβατική κίνηση παρουσίασε μείωση κατά 38,4% σε σύγκριση με το 2019. Συνολικά, κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, η κίνηση του αεροδρομίου ανήλθε στο επίπεδο του 8,4 εκατ. επιβατών και, αν και

ξεπέρασε τα επίπεδα του 2020 κατά 22,5%, παρέμεινε μειωμένη σε σύγκριση με το 2019, κατά 57,9%, λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας από τον Μάρτιο του 2020 και μετά. Οι επιβάτες εσωτερικού ξεπέρασαν τα επίπεδα του 2020 κατά 27,1%, ενώ οι διεθνείς επιβάτες κατά 19,8%, αλλά, τόσο οι επιβάτες εσωτερικού όσο και οι εξωτερικού, παρέμειναν κάτω από τα

επίπεδα του 2019 κατά 46,9% και 62,8% αντίστοιχα. Ακολουθώντας τους προηγούμενους μήνες, o Ιανουάριος 2022 εξακολούθησε να επηρεάζεται σημαντικά από την πανδημία Covid19 και τις επιπτώσεις της στο αεροπορικό ταξίδι, με την επιβατική κίνηση του αεροδρομίου της Αθήνας να ανέρχεται σε 773 χιλιάδες και να εμφανίζεται μειωμένη κατά 44,5%, σε σχέ-

ση με την κίνηση του Ιανουαρίου 2019.

Ειδικότερα, σε σύγκριση με το 2019, η κίνηση εσωτερικού ήταν μειωμένη κατά 36,3%, ενώ η διεθνής επιβατική κίνηση παρουσίασε μείωση κατά 48,4%.

του κλάδου. Η Επιτροπή κάλεσε τα εμπλεκόμενα μέρη να συμμετάσχουν στην εφαρμογή του. Το Transition Pathway καλεί την τουριστική κοινότητα να εφαρμόσει μέτρα σε

είκοσι επτά τομείς, ανάμεσα

στα οποία

τα ακόλουθα: • Να επενδύσουν στην κυκλικότητα για τη μείωση της ενέργειας, των αποβλήτων, των υδάτων και της ρύπαν -

Στην Costa Navarino το πρώτο Mandarin Oriental

Στην Costa Navarino, σε ένα χρόνο από σήμερα, θα ανοίξει τις πύλες του το πρώτο ξενοδοχείο Mandarin Oriental. Το νέο ξενοδοχείο που βρίσκεται στην περιοχή Navarino Bay, αποτελεί επένδυση της τάξεως 75 εκατ. ευρώ και έρχεται να αυξήσει σε τέσσερις τις μονάδες που θα λειτουργούν στην Costa Navarino, οι τρεις εκ των οποίων από τις 20 Φεβρουαρίου 2022, στο συγκρότημα. Η τελευταία προσθήκη

ήταν το W Costa Navarino που αναπτύχθηκε στο Navarino Waterfront, σε μια ξεχωριστή επένδυση ύψους

90 εκατ. ευρώ. Η συμφωνία με την W Hotels Worldwide της Marriott International ανακοινώθηκε στα μέσα Ια -

νουαρίου και χθες αυτή με τη Mandarin Oriental Hotel Group.

Έτσι, η ΤΕΜΕΣ συμφερόντων του Ομίλου Κωνσταντακόπουλου και φορέας ανάπτυξης της Costa Navarino αλλά και του Hilton Αθηνών και δύο μονάδων στο Eλληνικό, μετά την W Hotels στη Μεσσηνία και τις Conrad και Waldorf Astoria στην Αθήνα προσθέτει άλλο ένα εμβληματικό brand διαχείρισης στο χαρτοφυλάκιο των διεθνών συνεργασιών του.

Συμφωνία franchise με την Thera Island Suites S.A., ιδιοκτήτριας του Magma Resort Santorini, σύναψε η SWOT Hospitality με έδρα την Αθήνα, όπως ανακοίνωσε η Hyatt Hotels Corporation. Το ξενοδοχείο αναμένεται να ανοίξει το 2022. Ενόψει, δε, της καλοκαιρινής σεζόν θα ενταχθεί στο χαρτοφυλάκιο της The Unbound Collection by Hyatt ως το πρώτο θέρετρο στα ελληνικά νησιά που συνδέεται με τη Hyatt, με 59 δωμάτια,

συμπεριλαμβανομένων 24 σουιτών. Το Magma Resort Santorini θα μοιάζει με μια επανασχεδιασμένη παραδοσιακή κυκλαδίτικη κατοικία, ενσωματώνοντας έναν βιώσιμο αλλά μοντέρνο εξωτερικό σχεδιασμό που συμπεριέχει άψογα τα στοιχεία από λάβα και πέτρα στη συνολική ατμόσφαιρα του νησιού. Τα 59 δωμάτια και οι σουίτες (τα 46 θα διαθέτουν ιδιωτικές πισίνες και υδρομασάζ) θα προσφέρουν ανεμπόδιστη θέα στο Αιγαίο και στην Ανάφη.

ποιότητας και αναβαθμίσεις στην κατηγορία ξενοδοχείων και δωματίων και αφετέρου με ορισμένες απότομες αυξήσεις τιμών, για παράδειγμα στην Ισπανία, την Ελλάδα και την Τουρκία.

άρση των μέτρων

αγορές-κλειδιά για τον

τουρισμό, το έντονο ενδιαφέρον για ταξίδια και η προτίμηση για την Ελλάδα που καταγράφουν οι έρευνες, η προσθήκη πτήσεων αλλά και η πορεία των κρατήσεων δημιουργούν ένα κλίμα αισιοδοξίας (υπό προϋποθέσεις) ότι το 2022 ο τουρισμός θα αποκτήσει το χαμένο έδαφος ή τουλάχιστον ένα μεγάλο κομμάτι αυτού. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν απουσιάζουν και οι πολύ θετικές προβλέψεις για πιθανή εκτίναξη της ζήτησης σε κάποιες περιοχές. Όλα αυτά, υπό την προϋπόθεση ότι οι εξελίξεις με τον κορωνοϊό θα ακολουθήσουν μια καλή πορεία, η Ελλάδα θα διατηρήσει την καλή υγειονομική εικόνα της στο εξωτερικό (παρά το ότι τα νούμερα δεν βοηθούν) και τα κράτη (τουλάχιστον αυτά που αποτελούν τις σημαντικότερες αγορές μας) θα συνεχίσουν να κινούνται στην κατεύθυνση της επανόδου στην κανονικότητα και περιορισμού των μέτρων που δρουν ανασταλτικά στη διάθεση για ταξίδια. Παράλληλα με την πορεία της τουριστικής ζήτησης θα πρέπει να εξετάσουμε τα οικονομικά αποτελέσματα των τουριστικών επιχειρήσεων. Εδώ το κλίμα αλλάζει και οι επιχειρηματίες εκφράζονται πολύ λιγότερο αισιόδοξα για το μέλλον. Μιλούν για σταδιακή επάνοδο στα προ κρίσης επίπεδα πολλών ταχυτήτων, για χαμηλές τιμές, για πρόβλημα ρευστότητας (ιδιαίτερα όταν θα κληθούν να ανοίξουν τα ξενοδοχεία και θα χρειαστεί ρευστότητα για τις απαραίτητες εργασίες και ενέργειες) για απουσία προκαταβολών, για αύξηση του κόστους ενέργειας – και όχι μόνο. Μια τρίτη παράμετρος που σκιάζει το τοπίο της αισιοδοξίας είναι αυτή που αφορά την κατανομή της αυξημένης ζήτησης. Ολόκληρες περιοχές που δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ζήτησης, μικρότερες και χαμηλότερων κατηγοριών επιχειρήσεις που δεν συνεργάζονται με μεγάλους tour operators δεν έχουν τους ίδιους λόγους να αισθάνονται αισιοδοξία. Το θετικό κλίμα ίσως δημιουργεί προσδοκίες για μια καλύτερη χρονιά, αλλά τα προβλήματα από τις χρονιές που πέρασαν έχουν αφήσει πληγές που δεν είναι εύκολο να επουλωθούν. Αισιοδοξία, ελπίδα αλλά και ανησυχία συνυπάρχουν, λοιπόν, στην αρχή της χρονιάς.

“ Οι εξελίξεις με τον κορωνοιό και η υπόθεση της Ουκρανίας μπορεί να επηρεάσουν την πορεία της ζήτησης.”

Διεθνείς τουριστικοί οργανισμοί προβλέπουν ανάκαμψη Ενθαρρυντικές είναι οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τουρισμού (ETC) για το σύνολο των διεθνών τουριστικών αφίξεων στην Ευρώπη, για το 2022. Το 2021 οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις παρουσίασαν μείωση 62% έναντι του 2019, ενώ το 2022 προβλέπεται ότι θα καλυφθεί το μεγαλύτερο μέρος του χαμένου αυτού εδάφους και θα είναι μειωμένες μόλις κατά 20% έναντι του 2019. Η ETC εκτιμά, επίσης, ότι το μερίδιο των ευρωπαϊκών ταξιδιών από τις ΗΠΑ θα επιστρέψει σε επίπεδα προ πανδημίας σχετικά γρήγορα. Θετικές είναι οι προβλέψεις για την τουριστική ανάκαμψη και σε παγκόσμιο επίπεδο. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) προβλέπει ότι η συνεισφορά του τουρισμού στην παγκόσμια οικονομία μπορεί να προσεγγίσει το 2022 τα προ πανδημίας επίπεδα, φθάνοντας στα 8,6 τρισεκατομμύρια δολάρια, μόλις 6,4% χαμηλότερα από το 2019 όταν ο τομέας των Ταξιδιών και Τουρισμού απέφερε σχεδόν 9,2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Σε επί -

πεδο απασχόλησης προβλέπει αύξηση 21,5% έναντι του 2020, προσεγγίζοντας τις 330 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, μόλις 1% κάτω από τα προ-πανδημικά επίπεδα. Η έρευνα της IPK International, για λογαριασμό της διεθνούς τουριστικής έκθεσης του Βερολίνου ΙΤΒ, καταγράφει επίσης ισχυρή τάση για ταξίδια με το 80% των ερωτηθέντων από όλο τον κόσμο να προγραμματίζουν διακοπές στο εξωτερικό για το 2022, θεωρώντας εφικτή μια διεθνώς πλήρη ανάκαμψη του τουρισμού φέτος. Βάσει της έρευνας (στις αρχές του έτους) οι προτιμήσεις των Ευρωπαίων στρέφονται σε ευρωπαϊκούς προορισμούς με δημοφιλέστερους την Ισπανία και να ακολουθούν η Ιταλία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ελλάδα.

στην προ πανδημίας εποχή. Παρά την οδυνηρή εμπειρία της ακύρωσης πτήσεων και κρατήσεων από τη μια στιγμή στην άλλη, πτήσεις και κρατήσεις συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να αποτελούν ισχυρές ενδείξεις για την πορεία του τουρισμού. Τα μηνύματα είναι θετικά αλλά καλό είναι να έχουμε στο μυαλό μας ότι η «ευ -

έλικτη πολιτική» ακυρώσεων παραμένει ισχυρός στόχος στους στρατηγικούς σχεδιασμούς tour operators και αεροπορικών εταιρειών. Η ακύρωση 33.000 π τήσων ή περίπου το 10% στο χειμερινό πρόγραμμα πτήσεων του Ομίλου Lufthansa μέσα στις γιορτές –αναφέροντας, μάλιστα, ότι θα ακύρωνε πολύ περισσότερες αν δεν είχε το θέμα της διατήρησης των δικαιωμάτων απογείωσης και προσγείωσης– είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σε αυτό το πλαίσιο αναζήτησης ευελιξίας ο μεγάλη γερμανική εταιρεία tour operator DER Touristik αναφέρει ότι θα διατηρήσει την ευέλικτη πολιτική στα προγράμματά της έως τον Απρίλιο του 2023.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι με 59 ευρώ επιπλέον, οι «πελάτες» του, μπορούν να προχωρήσουν σε ακύρωση ή αλλαγή κράτησης, έως και 14 ημέρες πριν από την αναχώρησή τους. Ας δούμε, όμως, τα θετικά μηνύματα.

Tour operators: Αυξάνονται οι κρατήσεις Αισιοδοξία επικρατεί στον κλάδο των

για ταξίδια που είναι αυξημένες. Η θετική τάση που παρατηρήθηκε τον Ιανουάριο συνεχίζεται και μέσα στον Φεβρουάριο. Σχετική μελέτη της εταιρείας συμβούλων Dr. Fried & Partner καταγράφει ότι ο δείκτης πωλήσεων άγγιξε τα επίπεδα του Φεβρουαρίου του 2018. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ένωση Γερ-

μανών tour operators και ταξιδιωτικών γραφείων (DRV) ζήτησε (και έλαβε) στήριξη των επιχειρήσεων του κλάδου, υπό τη μορφή επέκτασης των ρυθμίσεων για τη βραχυχρόνια εργασία, που έχει προγραμματιστεί να λήξει στα τέλη Μαρτίου και έλαβε παράταση το πολύ μέχρι τις 30 Ιουνίου 2022. Ο διευθύνων σύμβουλος της TUI, Fritz Joussen, στην καθιερωμένη συνέντευξή του στο τέλος του έτους τόνισε ότι τα στοιχεία δείχνουν πως οι προσδοκίες του μεγαλύτερου tour operator στον κόσμο για μια καλή σεζόν το 2022 θα επαληθευτούν. «Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να κάνουμε μια πραγματική πρόβλεψη για τη θερινή περίοδο του 2022. Αλλά είμαστε αισιόδοξοι πως ο τουρισμός θα μπορέσει να ανακάμψει στα επίπεδα του 2019 το επόμενο καλοκαίρι. Ταυτόχρονα, γνωρίζουμε ήδη από το 2021 ότι οι κρατήσεις θα γίνονται πολύ αργότερα και όχι τό σο νωρίς», επεσήμανε ο κ. Joussen. Οι εκτιμήσεις αυτές φαίνεται να ισχυροποιούνται ή και να βελτιώνονται με βάση τα σ τοιχεία στις αρχές Φεβρουαρίου. Ο επικεφαλής του γερμανικού tour operator FTI, Ralph Schiller βλέπει τις κρατήσεις για το καλοκαίρι του 2022 να ανακάμπτουν στα προ-πανδημίας επίπεδα για το φετινό καλοκαίρι, όπως ανέφερε σε συνέντευξή του σε γερμανικό Μέσο. Επιπλέον η Ελλάδα –και ειδικότερα τα νησιά– φαίνεται να κερδίζουν ισχυρό μερίδιο από στις κρατήσεις του οργανισμού ως ασφαλείς προορισμοί. Εν θαρρυντικά τα μηνύματα και από τις κρατήσεις της βρετανικής αγοράς από μεγάλους tour operators όπως οι TUI

“ Για το εξάμηνο Μαΐου-Οκτωβρίου 2022, καταγράφεται ήδη από τα μέσα Φεβρουαρίου αύξηση των αεροπορικών θέσεων για την Ελλάδα.”

και JET2 που είδαν τις κρατήσεις τους να απογειώνονται τον Ιανουάριο, τόσο για τη χώρα μας όσο και για άλλους προορισμούς της Μεσογείου. Αντίστοιχα στοιχεία αναφέρουν και έρευνες για τις κρατήσεις των online tour operators. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της γαλλικής πολυεθνικής αλυσίδας ξενοδοχείων Accor σε 6.000 άτομα από πέντε χώρες –Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Γερμανία, Πολωνία και Ρωσία– σχετικά με τις ταξιδιωτικές τους επιθυμίες, κατατάσσει την Ελλάδα στην 3η θέση των προτιμήσεων των Βορειοευρωπαίων ταξιδιωτών, με ποσοστό 28% σ το top 10 των ευρωπαϊκών χωρών και στο top 10 των προορισμών διεθνώς. Από την πλευρά των αεροπορικών εταιρειών πάλι δεν λείπουν οι καλές ειδήσεις.

Αεροπορικές πτήσεις Τόσο οι επιμέρους πληροφορίες από αεροπορικές εταιρίες όσο και γενικότερες προσεγγίσεις / προβλέψεις για την αναμενόμενη εξέλιξη της αεροπορικής κίνησης, το επόμενο χρονικό διάστημα και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της σεζόν (που αναμένεται φέτος να ξεκινήσει νωρίτερα) επιβεβαιώνουν τις προαναφερόμενες θετικές προβλέψεις. Σε πρόσφατη ανάλυση στοιχείων σχετικά με την εξέλιξη των προγραμματισμένων αεροπορικών πτήσεων σε ευρωπαϊκές χώρες, για το εξάμηνο Μαΐου-Οκτωβρίου 2022, καταγράφεται ήδη α πό τα μέσα Φεβρουαρίου αύξηση των αεροπορικών θέσεων για την Ελλάδα της τάξης του 2%, σε σχέση με το 2019. Ανοδική παρουσιάζεται και η εικόνα της Πορτογαλίας (+1%) ενώ Ισπανία και Ιταλία εμφανίζουν πολύ μικρές μειώσεις 1% και 2%, αντίστοιχα. Τα ανωτέρω καταγράφει η διεθνής εταιρεία ανάλυσης δεδομένων για τον τουρισμό Mabrian Technologies. Αξίζει να σημειωθεί η ιδιαίτερη σημασία των προγραμματισμένων αεροπορι-

κών πτήσεων για ένα προορισμό, αφού αυτές είναι απαραίτητες για να ολοκληρωθεί η επιλογή ενός προορισμού από ένα ανεξάρτητο ταξιδιώτη που κλείνει μόνος του το κατάλυμα του χωρίς τουριστικό πακέτο. Ας δούμε μερικές από τις αεροπορικές «ειδήσεις» –άλλες μεγάλες και σημαντικές και άλλες μικρότερες αλλά ενδιαφέρουσες– αφού μεταφέρουν μια εικόνα του κλίματος που διαμορφώνεται και επιβεβαιώνουν τις θετικές εξελίξεις για τον ελληνικό τουρισμό και στον τομέα των αερομεταφορών. Στη ρωσική αγορά αυξάνονται από την 1η Μαρτίου ο αριθμός των τακτικών πτήσεων προς ελληνικούς προορισμούς από τη Μόσχα, ενώ μετά από δύο χρόνια επαναλαμβάνονται οι απευθείας πτήσεις από την Αγία Πετρούπολη. Συγκεκριμένα από τη Μόσχα αυξάνονται οι πτήσεις για Κέρκυρα από 4 σε 7 την εβδομάδα και για τη Μύκονο θα υπάρχουν 4 αεροπορικά δρομολόγια την εβδομάδα. Από την Αγία Πετρούπολη θα υπάρχουν δύο πτήσεις την εβδομάδα προς Αθήνα και προς Θεσσαλονίκη. επίσης, θα υπάρχουν πτήσεις από Ζουκόφσκι και Αικατερινούπολη προς Ηράκλειο. Στις 2 Απριλίου ξεκινούν οι απευθείας πτήσεις από τον Καναδά προς την Αθήνα, όπως έγινε γνωστό μετά τη συνάντηση του υπουργού Τουρισμού, Β. Κικίλια, με τον πρέσβη του Καναδά, κ. Mark Allen, στο υπουργείο Τουρισμού. Επισημαίνεται ότι οι απευθείας πτήσεις θα διεξάγονται για πρώτη φορά έως τα τέλη Νοεμβρίου, ενώ τα προηγούμενα χρόνια διεξάγονταν μέχρι τον Οκτώβριο. Την έναρξη των πτήσεων από τις ΗΠΑ προς την Ελλάδα στις 7 Μαρτίου, νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, ανακοίνωσε ο υπουργός Τουρισμού, μετά τη συνάν τησή του με τον πρέσβη των ΗΠΑ, Geoffrey Pyatt. Αυτό αποτελεί μια ευκαιρία για επανάκαμψη της αμερικα -

νικής αγοράς προς τον ελληνικό Τουρισμό. Μιας αγοράς που η σημασία της, πέρα των αφίξεων και διανυκτερεύσεων που προσφέρει, έγκειται στην υψηλή κατά κεφαλή δαπάνη των τουριστών. Οι αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες θα πραγματοποιούν κατά τη διάρκεια της υψηλής περιόδου περισσότερες από 14 απευθείας πτήσεις προς την Ελλάδα, συνδέοντας την Αθήνα με 8 μεγάλα αμερικανικά αεροδρόμια.

Στη γερμανική αγορά η συνεργασία της Condor με την ελληνική αεροπορική εταιρεία Sky Express, διευρύνει σημαντικά το δίκτυο δρομολογίων της στη χώρα μας για το καλοκαίρι.

Από τη συνεργασία Condor-Sky Express οι πελάτες της Condor θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε 11 επιπλέον προορισμούς, ανάμεσα στους οποίους είναι η Νάξος, η Πάρος και η Λέσβος.

Η Condor πετά απευθείας σε 17 προορισμούς της Ελλάδας και τα αεροδρόμια αναχώρησης από τη Γερμανία είναι η Φρανκφούρτη, το Μόναχο, το Ντίσελντορφ, το Βερολίνο, το Αμβούργο και η Λειψία. Καλά τα νέα και από τις Βρυξέλες. Τα ελληνικά νησιά, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία αναμένεται να είναι οι δημοφιλέστεροι προορισμοί της βελγικής αεροπορικής εταιρeίας Brussels Airlines, το καλοκαίρι του 2022. Στο σύνολο των 85 προορισμών που θα προσφέρει για το καλοκαίρι του 2022, ο αερομεταφορέας έχει συμπεριλάβει συνδέσεις των Βρυξ ελλών με την Αθήνα, την Κρήτη

(Ηράκλειο και Χανιά) την Κω, τη Ρόδο, την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, τη Λέσβο και τη Σάμο. Η Σαντορίνη είναι ανάμεσα στους πέντε κορυφαίους προορισμούς της Ryanair για το καλοκαίρι του 2022, όπως αναφέρει ο αερομεταφορέας. Γενικότερα, ο προορισμός Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των Bρετανών τουριστών και ως εκ τούτου η ανάκαμψη του αριθμού των πτήσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο προς κάθε προορισμό για το καλοκαίρι του 2022

μας αφορά άμεσα. Πρόσφατη έρευνα ειδικού αναλυτή για αεροπορικές πτήσεις και εταιρείες (Cirium) αναφέρει ότι αναμέ νεται ο αριθμός των πτήσεων να προσεγγίσει τα επίπεδα του 2019. Εκτίμηση για 760 κρουαζιέρες το 2022 Σημεία επανάκαμψης δείχνει και η αγορά της κρουαζιέρας η οποία δέχτηκε σοβαρότατο πλήγμα από τις συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία και ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού. Το 2023 η παγκόσμια κρουαζιέρα αναμένεται να επιστρέψει σε επίπεδα προ κορωνοϊού, με 30 εκατ. επισκέπτες ετησίως, εκτιμά η πρόεδρος και CEO της Παγκόσμιας Ένωσης Κρουαζιέρας, CLIA, Kelly Craighead σε συνέντευξη που παραχώρησε στο έγκυρο γερμανικό «Τouristik Αktuell».

Στην Ελλάδα ο ρυθμός ανάκαμψης, με βάση τις προβλέψεις του υπουργείου Τουρισμού, είναι ταχύς. Συγκεκριμένα, ο υπουργός έκανε την εκτίμηση ότι θα

Το 2022 θα

είναι η αρχή

και όχι το τέλος μιας μακρόχρονης και επίπονης προσπάθειας.”

έχουμε αύξηση 300% στη Βόρεια Ελλάδα και πάνω από 760 κρουαζιέρες φέτος σ τη χώρα. Πάνω από το 50% αυτών θα είναι home port, δηλαδή θα ξεκινούν από ελληνικά λιμάνια και νησιά, τη Θεσσαλονίκη, τον Πειραιά, το Ηράκλειο. Βασίλης Κικίλιας, υπουργός Τουρισμού: Ξεκινάμε νωρίς και δυνατά Οι μεγάλοι τουριστικοί πράκτορες ζητάνε αύξηση στις κρατήσεις κατά 30 με 50% και η τουριστική περίοδος θα ξεκινήσει φέτος, την 1η Μαρτίου. Αυτά είναι δύο από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία των δηλώσεων του υπουργού Τουρισμού στις αρχές Φεβρουαρίου. Ο υπουργός ανέφερε σε δηλώσεις του ότι όλοι οι μεγάλοι tour operators αλλά και οι αεροπορικές εταιρείες ζητούν περίπου 50% παραπάνω θέσεις και να συμφωνήσουν για τα slots των αεροδρομίων. «Εγώ περιμένω να δω πόσα από αυτά θα υλοποιηθούν, αλλά αν δει κανείς τις προκρατήσεις στα ξενοδοχεία, στο e-booking, και στο digital booking για τις πρώτες μέρες του 2022, όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι 1η Μαρτίου, γιατί φέτος το καλοκαίρι θα ξεκινήσει από την άνοιξη». Όπως χαρακτηριστικά είπε: «Οι προβλέψεις για το 2022 είναι τέτοιες, που πιστεύω ότι σε ένα βαθμό μπορούν να αποτελέσουν αντίμετρο και ανάχωμα σε αυτήν την παγκόσμια ε νεργειακή κρίση». Δημήτρης Φραγκάκης, γ.γ. του ΕΟΤ: Στόχος

επιταχυντής

προς την κατεύθυνση της παρέμβασης σε παθογένειες του τουρισμού. «Εφόσον όλα πάνε καλά στο πεδίο της πανδημίας, ο στόχος είναι να ξεκινήσει η σεζόν όσο πιο νωρίς χρονικά γίνεται και

ήδη υπάρχει ενδιαφέρον από σημαντικούς παίκτες για κάτι τέτοιο», όπως λέει ο κ. Φραγκάκης. Παράλληλα, η στόχευση της πολιτικής ηγεσίας του τουρισμού, περιλαμβάνει αύξηση των εσόδων του 2021, επέκταση της τουριστικής περιόδου, αλλά και διατήρηση σημαντικών χαρακτηριστικών του τουρισμού που φάνηκαν το 2021, όπως η υψηλή ταξιδιωτική δαπάνη, η αύξηση των μεμονωμένων ταξιδιωτών (individuals), αλλά και η ανάδειξη νέων προορισμών. Γρηγόρης Τάσιος, πρόεδρος ΠΟΞ: Η καλή υγειονομική κατάσταση θα ξεκλειδώσει τις τουριστικές ροές Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρηγόρης Τάσιος, κάνει λόγο για τους παράγοντες που θα διαμορφώσουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία των αφίξεων το 2022 στους ελληνικούς προορισμούς αναφέροντας: «Πολύ σημαντική είναι η υγειονομική εικόνα της Ελλάδας τους επόμενους 3-4 μήνες, σε σχέση με τους ανταγωνιστικούς τουριστικούς προορισμούς». Ο κ. Τάσιος αξιολογεί πολύ θετικά ότι η τουριστική σεζόν στην Ελλάδα ανοίγει τον Απρίλιο, ευελπιστώντας φυσικά ότι όλα θα έχουν εξελιχθεί ομαλά στο μέτωπο της πανδημίας μέχρι τότε. Από την άλλη πλευρά εκτιμά ότι η Τουρκία φέτος, με όπλο τις χαμηλές τιμές, θα έλξει σημαντικά μερίδια τουριστών αποτελώντας ισχυρό αντίπαλο για τον ελληνικό τουρισμό, τονίζοντας πως «η Τουρκία στα ξενοδοχεία των 4 και 5 αστέρων φέτος θα έχει απίστευτα

χαμηλές τιμές. Ο επισκέπτης του μαζικού μοντέλου τουρισμού θα κάνει διακοπές, σε τιμές που δεν θα πίστευε ποτέ». Παρά τις θετικές εξελίξεις, ο κ. Τάσσιος επισημαίνει ότι η πανδημία φέρνει τον κλάδο σε πολύ δύσκολη θέση και θα χρειαστεί να «βάλουν πλάτη» οι τράπεζες για αναδιάρθρωση δανείων, για όσες επιχειρήσεις έχουν δανεισμό. Μεταξύ άλλων ζητά την αρωγή της πολιτείας για το ενεργειακό κόστος των ξενοδοχείων, αλλά και να λυθεί το ζήτημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης και των συνθηκών του αθέμιτου ανταγωνισμού που δημιουργεί. Λύσανδρος Τσιλίδης, πρόεδρος FedHatta: Ο τουρισμός δεν είναι «τζόκερ» Ο τουρισμός δεν είναι «τζόκερ» δήλωσε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Τουριστικών Πρακτόρων της Ελλάδας (FedHatta) Λύσανδρος Τσιλίδης, επισημαίνοντας πως είναι κρίσιμο η τουριστική βιομηχανία να προσαρμοστεί στις δύσκολες συνθήκες, καθώς εκτιμά ότι «θα ζούμε με κορωνοϊούς και στο μέλλον, ενώ παράλληλα θα εξαρτώμεθα από εμβόλια». Αναφερόμενος στην παρούσα χρονική συγκυρία τονίζει ότι οι διακινητές του τουρισμού εξακολουθούν να αν τιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα. Μάλιστα, ζητά τη στήριξη από πλευράς της πολιτείας, κυρίως σε ό,τι αφορά τη διευκόλυνση της πορείας της επίλυσης κάποιων ζητημάτων που φαίνεται να κωλυσιεργούν λόγω συναρμοδιοτήτων των υπουργείων και πολυφωνίας επάνω σε ζητήματα που «καίνε» για τον ελληνικό οργανωμένο τουρισμό. •

τον χειμερινό τουρισμό, δύο τομείς που αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Ποια ήταν τα αποτελέσματα

της

έχουμε

Το 2021 η κυβέρνηση είχε ένα πολύ συνεκτικό σχέδιο για το άνοιγμα και τη λειτουργία του τουρισμού το οποίο υλοποιήθηκε εξαιρετικά επιτυχημένα από όλους τους εμπλεκόμενους στον κλάδο. Καταφέραμε έτσι να φτάσουμε σχεδόν στο 60% των αφίξεων του 2019 με έσοδα που έφτασαν περίπου τα 10 δις. Όλα αυτά δεν θα ήταν, προφανώς, εφικτά χωρίς και την ισχυρή στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζόμενων του κλάδου από την κυβέρνηση αλλά και χωρίς τη συνεργασία όλων μας. Όσον αφορά το 2022, από τις επαφές που κάναμε μαζί με τον υπουργό κ. Κικίλια πριν από λίγους μήνες, με τους σημαντικότερους «παίκτες» της ευρωπαϊκής αγοράς, τα μηνύματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Πιστεύω ότι εφόσον δεν έχουμε άλλες εκπλήξεις από το μέτωπο της πανδημίας, το 2022 θα είναι έτος ανάκαμψης του ελληνικού Τουρισμού και μπορεί να είναι καλύτερο από το 2021. Οι επιμέρους στόχοι μας για φέτος είναι να ξεκινήσει η σεζόν όσο γίνεται νωρίς, μέσα στον Απρίλιο ενδεχομένως, να διατηρηθούν μερικά εξαιρετικά ποιοτικά στοιχεία που είδαμε την περυσινή σεζόν όπως επισκέπτες από νέες χώρες και μεγαλύτερη κατά κεφαλήν δαπάνη και, τέλος, να επεκταθεί και φέτος η σεζόν όσο γίνεται πιο αργά το φθινόπωρο. Νομίζω ότι ήρθε πλέον η ώρα να περάσουμε από την ανθεκτικότητα των προηγούμενων ετών στην πραγματική ανάκαμψη του τουρισμού μας φέτος. Oι χειμερινοί προορισμοί αναφέρουν περιορισμένη χρονικά και οικονομικά απόδοση από πλευράς κρατήσεων και κίνησης. Εκτιμάτε πως η καμπάνια για τον χειμερινό τουρισμό πέτυχε τους στόχους της;  Έχω απόλυτη συναίσθηση ότι οι τουριστικοί προορισμοί και οι επιχειρήσεις 12μηνης λειτουργίας αλλά και οι ηπειρωτικές-ορεινές περιοχές της χώρας μας βιώνουν πολύ πιο σκληρά τις επιπτώσεις της πανδημίας στον τουριστικό τομέα. Θα σας έλεγα ότι έχουν δοκιμαστεί δυσανάλογα σε σχέση με άλλες περιοχές που τουλάχιστον τους θερινούς μήνες, ειδικά φέτος, είχαν πολύ καλύτερες επιδόσεις στα έσοδα τους. Εστιάζουμε, λοιπόν, στο χειμερινό τουρισμό και για το λόγο αυτό αποφασίσαμε, σε ό,τι αφορά τον ΕΟΤ, να ενισχύσουμε όσο περισσότερο μπορούμε τους ηπειρωτικούς – ορεινούς προορισμούς μας με προβολή στο εξωτερικό, με καμπάνια στοχευμένη και πολύ συγκεκριμένη. Είχα δεσμευτεί και προσωπικά γι’ αυτό στους παράγοντες της αγοράς πριν από λίγους μήνες και τηρήσαμε όσα τους υποσχεθήκαμε. Η καμπάνια «Greece Does Have a Winter» είναι ήδη στον αέρα σε 10 χώρες του εξωτερικού και έχει εξαιρετική αποδοχή και επιδόσεις. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μία τέτοια προσπάθεια

“

Πιστεύω ότι εφόσον δεν έχουμε άλλες εκπλήξεις από το μέτωπο της πανδημίας, το 2022 θα είναι έτος ανάκαμψης του ελληνικού Τουρισμού και μπορεί να είναι καλύτερο από το 2021. ”

προώθησης αποκλειστικά για τον χειμερινό τουρισμό της χώρας μας. Πιστεύω ότι αν δεν προέκυπτε η ραγδαία εξάπλωση της παραλλαγής «Όμικρον», θα είχε αποδώσει πολύ καλύτερα και σε επίπεδο αφίξεων. Αλλά έτσι κι αλλιώς, όμως, ο βασικός μας στόχος είναι να ξεκινήσει να μπαίνει η Ελλάδα στο φάσμα των χειμερινών προορισμών της Ευρώπης, καθώς μέχρι τώρα έλλειπε εντελώς. Να τονίσουμε ότι η Ελλάδα έχει και χειμώνα, δηλαδή έχει ένα τουριστικό προϊόν που είναι εξίσου ελκυστικό με το καλοκαίρι της. Δεν μένουμε στα λόγια ότι η Ελλάδα είναι προορισμός για ολόκληρο το χρόνο, αλλά προχωράμε και σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να το αναδείξουμε. Όπως έχετε ανακοινώσει, ο ΕΟΤ έχει προγραμματίσει για τη νέα χρονιά «early καμπάνια» για Ιανουάριο-Φεβρουάριο-Μάρτιο, το διάστημα δηλαδή που ξεκινάνε και οι προκρατήσεις των τουριστών για τη νέα σεζόν. Μιλήστε μας για τη σημασία αυτής της στρατηγικής. Έχει ξεκινήσει η καμπάνια;  Η νέα στρατηγική του ΕΟΤ, την οποία έχουμε ξεκινήσει να υλοποιούμε από το 2019 που ανέλαβα την ηγεσία του, είναι η Ελλάδα να προβάλλεται διαρκώς στο εξωτερικό. Να βρισκόμαστε

“

λίγες εβδομάδες ξεκινάμε στο εξωτερικό την

προβολή των προορισμών city breaks, μία πολύ έξυπνη καμπάνια η οποία θα προκαλέσει αίσθηση και τον Μάρτιο ξεκινάμε σταδιακά τη μεγάλη καλοκαιρινή καμπάνια που θα είναι ουσιαστικά και η «ναυαρχίδα» της προβολής μας για φέτος το

καλοκαίρι.

Το «All You Want is Greece» παραμένει το κεντρικό μας moto, αλλά εμπλουτίζεται και ενισχύεται με νέες εμπειρίες που μπορεί κάποιος να ζήσει στην Ελλάδα όλες τις εποχές.

Ο ΕΟΤ κατάφερε να συνεισφέρει κι αυτός τις δυνάμεις του ώστε τα τελευταία δύο χρόνια να κρατηθεί ψηλά η φήμη της χώρας μας στο εξωτερικό, όσον αφορά τον τουρισμό. Και φέτος, λοιπόν, θα τα δώσουμε όλα ώστε να έχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα και να συμβάλλουμε να ενισχυθεί όσο γίνεται περισσότερο ο τουρισμός μας και φυσικά το εισόδημα των ανθρώπων που ασχολούνται με τον κλάδο σε όλη τη χώρα.

Πολλοί μεγάλοι tour operators παρατηρούν σημαντική μείωση των προκρατήσεων έναντι των κρατήσεων της τελευταίας στιγμής, λόγω της ρευστότητας και αλλαγής των συνθηκών / μέτρων που επηρεάζουν τα ταξίδια. Σας προβληματίζει το θέμα των ταχύτατων –και συχνά απρόβλεπτων– αλλαγών στις κρατήσεις/πτήσεις/τουριστική κίνηση; Πώς το αντιμετωπίζετε; Έχει εξασφαλιστεί ευελιξία στην καμπάνια; Και αν ναι, με ποιο τρόπο; Δεν έχουμε αυταπάτες όσον αφορά τη φετινή σεζόν. Γνωρίζουμε τις δυσκολίες και τις αβεβαιότητες που θα αντιμετωπίσουμε οι οποίες οφείλονται στο γεγονός ότι θα είναι και το 2022 άλλη μία covid χρονιά. Έχουμε, όμως, συνηθίσει στα δύσκολα και, αν θέλετε, μέσα από αυτή την πρωτοφανή περιπέτεια έχουμε γίνει καλύτεροι. Έχουμε μάθει να είμαστε πιο ευέλικτοι και πιο προσαρμόσιμοι. Με αυτή την ευελιξία θα πορευτούμε και το 2022, καθώς πράγματι η πανδημία μας έχει επιφυλάξει πολλές δυσάρεστες εκπλήξεις μέχρι σήμερα και όπως σας είπα και πριν, υπήρξε πράγματι μία κάμψη στις κρατήσεις, λόγω της Όμικρον.

Όμως η ζήτηση για τη χώρα μας παραμένει εξαιρετικά υψηλή, ενώ έχουμε επιτύχει και πολύ σημαντικές επιδόσεις στην ασφάλεια και στην παροχή πολύ καλών υπηρεσιών που μας καθιστά εξαιρετικά ανταγωνιστικούς και φέτος. Οι καμπάνιες μας είναι και αυτές προσαρμοσμένες στα νέα δεδομένα και στις μεταβολές που τυχόν υπάρξουν στην πορεία. Το μείγμα των μέσων που απευθυνόμαστε, των κοινών και των αγορών που στοχεύουμε είναι πολύ συγκεκριμένο αλλά μεταβάλλεται ανάλογα με τις υγειονομικές συνθήκες και την συγκυρία. Τα 17 γραφεία μας στο εξωτερικό αποτελούν τους σημαντικότερους βραχίονες άσκησης αυτής της πολιτικής, αλλά και πολύ ευαίσθητες κεραίες που μας μεταφέρουν το κλίμα κάθε φορά. Για εμάς έχει, άλλωστε, πολύ μεγάλη σημασία όχι απλώς να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα προβολής, αλλά να είμαστε αποτελεσματικοί και να πιάνουν τόπο τα χρήματα των φορολογουμένων.

Συνδιαφήμιση Vs Διαφήμιση Παραδοσιακά Vs Ψηφιακά Μέσα Από το 2021 είχαμε αποφασίσει, μετά από μελέτη, να επιμερίσουμε τη δαπάνη προβολής σε διαφήμιση αλλά και σε συνδιαφήμιση. Έτσι υλοποιήσαμε ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα προβολής των τελευταίων ετών με συνεργασίες συνδιαφήμισης με 20 μεγάλες αεροπορικές εταιρείες και πάνω από 80 tour operators, με απευθείας διαφήμιση σε δεκάδες τουριστικές πλατφόρμες και σε Mέσα Eνημέρωσης του εξωτερικού αλλά και με μία νέα δημιουργική καμπάνια με καινούργιο αφήγημα και συγκεκριμένη στόχευση. Πάνω από 25 εκατομμύρια ευρώ ήταν ο προϋπολογισμός προβολής του Οργανισμού το 2021 για όλα τα παραπάνω. Αντίστοιχο πλάνο υπάρχει και για το 2022. Η επένδυσή μας είναι σε ποσοστό 80% σε ψηφιακά Μέσα με μια δυναμική καμπάνια που έχει χρονική διάρκεια 4-6 μήνες και στοχεύει στις αγορές της Ευρώπης, των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Ρωσίας αλλά και Αραβικών Χωρών, ενώ δεν αφήνουμε εκτός και τον εσωτερικό τουρισμό. Από την άλλη πλευρά, δεκάδες δημοσιογράφοι, διαμορφωτές κοινής γνώμης και τουριστικοί παράγοντες από το εξωτερικό έρχονται σε απευθείας επαφή με ελληνικούς προορισμούς, μέσω των συνολικά 28 προγραμμάτων press και fam trips που διοργανώθηκαν ή προγραμματίζονται από τον ΕΟΤ το επόμενο διάστημα. Ανάλογα με τις εξελίξεις προσαρμόζουμε το μείγμα προβολής τόσο σε μεμονωμένες χώρες όσο και σε εναλλακτικά Μέσα, ώστε να είμαστε όσο πιο ευέλικτοι μπορούμε λόγω εξελίξεων της πανδημίας. Τι περιμένετε από τη συνεργασία σας με τους φορείς και τους επαγγελματίες του κλάδου; Τα χρόνια της πανδημίας, μέσα από αυτή τη μεγάλη περιπέτεια, κερδίσαμε και κάτι πολύ σημαντικό. Πετύχαμε μία κουλτούρα συνεργασίας, μία νέα συλλογικότητα η οποία έδειξε ότι όταν ο κλάδος είναι ενωμένος μπορεί να επιτύχει θαύματα. Και το 2020 και το 2021 υπήρξε ένας καλός κεντρικός σχεδιασμός με συντονιστή της προσπάθειας τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Θέσαμε σε εφαρμογή και μία δυναμική διαδικασία εφαρμογής του σχεδίου για τον τουρισμό μεταξύ των αρμόδιων φορέων της κυβέρνησης με την τοπική αυτοδιοίκηση, τους θεσμικούς φορείς του τουρισμού, τις επιχειρήσεις και των εργαζόμενους αλλά και των ίδιων των τοπικών κοινωνιών. Με αυτό τον τρόπο φέραμε τα καλά αποτελέσματα, τηρουμένων προφανώς των αναλογιών της υγειονομικής κρίσης. Το ίδιο αναμένω και φέτος από τη συνεργασία μας με τους επαγγελματίες του κλάδου και είμαι αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρουμε και πάλι όλοι μαζί.

“

Παρακαλώ σχολιάστε τον τουριστικό νόμο Το νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού, που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή, έχει πολύ σημαντικές καινοτομίες. Η βασικότερη, κατά τη γνώμη μου, είναι η δυνατότητα ίδρυσης των Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμών (DMO). Πρόκειται για ένα εξαιρετικό εργαλείο το οποίο εφόσον αξιοποιηθεί από τους επιμέρους προορισμούς της Ελλάδας μπορεί να κάνει τη διαφορά και στη διαχείριση του τουριστικού τους προϊόντος, αλλά και στην προβολή των περιοχών της χώρας μας. Θα πρέπει και σε τοπικό επίπεδο να καλλιεργηθεί κουλτούρα συνεργασίας για να έρθουν ακόμα καλύτερα αποτελέσματα, ειδικά στη μετά covid εποχή. Εξίσου καινοτόμες είναι και οι παρεμβάσεις του νομοσχεδίου για τα προγράμματα προβολής των Περιφερειών, για τη σηματοδότηση επισκέψιμων ζυθοποιείων, τυροκομείων, οινοποιείων κ.λπ. αλλά και οι ρυθμίσεις για τις ιαματικές πηγές της χώρας μας. Προφανώς υπάρχουν και άλλα ζητήματα που είναι ακόμα ανοικτά και χρειάζονται νομοθετικές παρεμβάσεις που εκτιμώ ότι θα έρθουν στη συνέχεια. •

Ανάλογα με τις εξελίξεις προσαρμόζουμε το μείγμα προβολής τόσο σε μεμονωμένες χώρες όσο και σε εναλλακτικά μέσα, ώστε να είμαστε όσο πιο ευέλικτοι μπορούμε λόγω εξελίξεων της πανδημίας. ” Η Διαφημιστική καμπάνια του ΕΟΤ για το 2022 με μια ματιά 3 Προϋπολογισμός: Πάνω από 25 εκατομμύρια το 2021. Αντίστοιχο πλάνο υπάρχει και για το 2022. 3 Μέσα Προβολής: 80% σε ψηφιακά Μέσα. 3 Χρονική διάρκεια: 4-6 μήνες.

3 Αγορές: Ευρώπη, ΗΠΑ, Ισραήλ, Ρωσία, Αραβικές χώρες και εσωτερικός τουρισμός.

3 Άλλες δράσεις: 28 προγραμμάτα press και fam trips για δημοσιογράφους

3 Στρατηγική: Ευελιξία προβολής σε αγορές και χρήση εναλλακτικών μέσων, ανάλογα με τις εξελίξεις της πανδημίας.

3 Κεντρικό moto: «All You Want is Greece». Eμπλουτίζεται με νέες εμπειρίες

3 Ειδικές καμπάνιες: Προβολή των προορισμών city breaks. Χειμερινός Τουρισμός («Greece Does Have a Winter» τρέχει σε 10 χώρες).

Για την επανεκκίνηση του ελληνικού Τουρισμού, τις τιμές των ξενοδοχείων, τους περισσότερο και λιγότερο κερδισμένους, τα σχέδια του Ξενοδοχειακού Επιμελητήριου της Ελλάδας και τον υπό ψήφιση Αναπτυξιακό Νόμο μιλάει στην Τουριστική Αγορά ο πρόεδρος του ΞΕΕ. Πώς έκλεισε η χρονιά που πέρασε; Ποιοι είναι οι «χαμένοι» και ποιοι οι «κερδισμένοι»; Πόσο και πώς διαφοροποιούνται τα αποτελέσματα της φετινής χρονιάς ανάμεσα στους προορισμούς, το μέγεθος, την κατηγορία και στις μορφές καταλυμάτων; Στη φετινή σεζόν κάναμε το καλύτερο που μπορούσαμε, δεδομένων των συνθηκών και κινηθήκαμε ψηλότερα απ’ ό,τι αναμενόταν. Κέρδος είναι ότι καταφέραμε να ανοίξουμε με ασφάλεια και να πάρουμε τα εύσημα διεθνώς, για τη συμβολή μας στην επανεκκίνηση του παγκόσμιου τουρισμού. Το ’21 λειτούργησε το 96% των ξενοδοχείων, όταν το ’20, το αντίστοιχο ποσοστό, ήταν στο 60%. Αυτή είναι η πιο σημαντική επιτυχία που αποδεικνύει πως τα ξενοδοχεία είναι στην πρώτη γραμμή της μάχης για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, συνεχίζοντας την προσφορά τους στην απασχόληση, τις επενδύσεις, την περιφερειακή ανάπτυξη και στα δημόσια έσοδα. Ασφαλώς η επανεκκίνηση δεν ήταν ομοιόμορφη και υπάρχουν σημαντικές

διαφοροποιήσεις και ανάμεσα στους προορισμούς και ανάμεσα στις κατηγορίες των ξενοδοχείων.

Ποια είναι τα συμπεράσματά σας από τη μέχρι σήμερα διαχείριση της κρίσης; Ποια μέτρα και πρωτοβουλίες από πλευράς: α) επιχειρήσεων, β) κράτους «δούλεψαν» αποτελεσματικά και ποια όχι; Τι πρέπει/μπορεί να βελτιωθεί; Αυτό που δουλεύει πάντα είναι η συνεργασία. Ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων και όλοι μπορούν και πρέπει να συμβάλλουν στην επιτυχία του, γιατί και τα οφέλη του έχουν αντίκτυπο στο σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας. Γι’ αυτό ακριβώς και το μεγάλο μάθημα από την πανδημία  είναι ένα και είναι αυτό που μας βοήθησε να φτάσουμε ώς εδώ. Είναι η απόλυτη προτεραιοποίηση της ασφάλειας και της υγείας και η σχολαστική εφαρμογή των πρωτοκόλλων. Αυτή τη σοβαρότητα με την οποία έγινε η υγειονομική διαχείριση στον τουρισμό, πρέπει να τη διατηρήσουμε ακέραια και το ’22, καθώς τουλάχιστον

μέχρι αυτή τη στιγμή που μιλάμε η πανδημία είναι ακόμη εδώ.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία ποια είναι η εικόνα και οι προβλέψεις για το 2022; Θεωρείτε ικανοποιητική την εξέλιξη των προκρατήσεων: α) από πλευράς ποσότητας, β) από πλευράς τιμών; Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΤΕΠ, το 36% των ξενοδόχων έχει υπογράψει συμβόλαια για το 2022.  Εξ αυτών,  το 70% με τιμές ίδιες με αυτές του 2021, το 25% με τιμές αυξημένες κατά μέσο όρο 7,1% και το 6% με τιμές μειωμένες κατά μέσο όρο 17,8%. Ωστόσο, είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως  μόλις το 9,2% (924 επιχειρήσεις) των ξενοδοχείων έχει υπογράψει συμβόλαια τύπου Commitment για το 2022 κι αυτό ακριβώς δείχνει την αστάθεια που παρατηρείται στις τάσεις  των κρατήσεων μέσα σε συνεχιζόμενες συνθήκες αβεβαιότητας.

Πώς εξελίχθηκε και εξελίσσεται ο χειμερινός τουρισμός και ο τουρισμός πόλεων που είχαν τα μεγαλύτερα προβλήματα στο τέλος της τουριστικής σεζόν; Πράγματι, για τα συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχεία των πόλεων όπως και αυτά των ορεινών προορισμών είναι ένας εξαιρετικά δύσκολος χειμώνας. Αυτή τη δύσκολη

του Χειμερινού Ξενοδοχειακού Παρατηρητηρίου του ΙΤΕΠ για τις Επιδόσεις των Ξενοδοχείων, για τις μονάδες Συνεχούς Λειτουργίας, κατά την περίοδο 29/11/21-09/01/22. Στην έρευνα καταγράφεται πως τα ορεινά ξενοδοχεία άνοιξαν σε ποσοστό 97% την περίοδο των εορτών, ενώ κατά την ίδια περίοδο τα  αστικά ξενοδοχεία ήταν ανοιχτά σε ποσοστό 77% (1 στα 4 ήταν κλειστά). Επιπλέον, τις εβδομάδες των εορτών, τα ορεινά ξενοδοχεία κατέγραψαν πληρότητες που άγγιξαν το 60%. Αντίστοιχα, τα ξενοδοχεία πόλης λειτούργησαν  με εξαιρετικά χαμηλές πληρότητες, –μόλις  στο 33% τον Νοέμβριο και συνεχή  πτώση– φτάνοντας στο 20% τον Ιανουάριο του 2022.  Σημειώνεται πως τα ξενοδοχεία αυτά (ορεινά-αστικά) είναι και αυτά τα οποία καλούνται να λειτουργήσουν εν μέσω του τρέχοντος πανδημικού κύματος, αντιμετωπίζοντας παράλληλα  αυξημένα κόστη λειτουργίας,  με το κόστος ενέργειας και πρώτων υλών να έχουν πολλαπλασιαστεί, σε συνδυασμό με πολύ χαμηλές τιμές πώλησης δωματίων, με 62 ευρώ κατά μέσο όρο τις εβδομάδες των εορτών. Ποιες είναι οι προτεραιότητες στην ατζέντα του ΞΕΕ για το 2022; Πρώτα απ’ όλα συνεχίζουμε με επιστημονική εγκυρότητα να αποτυπώνουμε την πραγματική κατάσταση του κλάδου. Οι εποχές δεν προσφέρονται για υποθέσεις και προβλέψεις, αλλά για αξιόπιστα και έγκυρα ερευνητικά δεδομένα που θα υπαγορεύουν και τις αναγκαίες προτάσεις δημόσιων πολιτικών για το 2022. Επίσης, ενισχύουμε το κοινωνικό αποτύπωμα  των Ελλήνων ξενοδόχων με την ολοκλήρωση των διαδικασιών για τη λειτουργία του «HOTELS FOR» ως φορέα συλλογικής κοινωνικής προσφοράς και συντονισμού των δράσεων κοινωνικής ευθύνης των μελών του ΞΕΕ,  με έμφαση σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης του ελληνικού τουριστικού τομέα. Προωθούμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό τόσο σε επίπεδο περαιτέρω ενίσχυσης  των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και μιας σταθερής ηλεκτρονικής επικοινωνίας με τα μέλη μας, όσο και με τη διασύνδεση του κλάδου με τις  start ups  του τουρισμού, αξιοποιώντας τις καλές πρακτικές που έχουν αναδειχθεί μέσα από τον CapsuleT, τον πρώτο επιταχυντή στην Ελλάδα με επίκεντρο τον

“Ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων και όλοι μπορούν και πρέπει να συμβάλλουν στην επιτυχία

του, γιατί και τα οφέλη του έχουν αντίκτυπο στο σύνολο

της οικονομίας και της κοινωνίας. ”

τουρισμό που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του ΞΕΕ. Επιπλέον, ενισχύουμε την καλλιέργεια της συνείδησης φιλοξενίας στην κοινωνία με την προετοιμασία ειδικών δράσεων, σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς θεσμούς. Τέλος, συνεισφέρουμε με πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μεσομακροπρόθεσμου σχεδίου για την επανατοποθέτηση του προϊόντος της ελληνικής Φιλοξενίας, με όρους βιωσιμότητας, ποιότητας και θεματικού εμπλουτισμού. Δράσεις του ΞΕΕ όπως το «Ελληνικό Πρωινό», η προτυποποίηση του σήματος «Boutique Hotel» και το ειδικό πρόγραμμα για τη βιωσιμότητα των ξενοδοχείων, δείχνουν τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική ελληνική Φιλοξενία μέσα στην παγκόσμια αγορά.   Παρακαλώ, σχολιάστε τον νέο Τουριστικό Νόμο Ν.4875/2021 και τον Αναπτυξιακό που κατατέθηκε στη Βουλή προς ψήφιση. Οι διατάξεις του νέου νόμου για τον τουρισμό αποσκοπούν στην

των προορισμών, στις υποδομές και στην αναβάθμιση της καθημερινότητας των προορισμών, μέσω της συνεργασίας οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κεντρικής κυβέρνησης. Το στοίχημα είναι ο έγκαιρος σχεδιασμός και η γρήγορη υλοποίηση σημαντικών έργων και αλληλοσυνδεόμενων δράσεων. Σε ό,τι αφορά τον Αναπτυξιακό Νόμο,  έχει αποδειχθεί διαχρονικά ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για τις επενδύσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο και κατ’ επέκταση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Γι’  αυτό και είναι πάγιο αίτημα του ΞΕΕ η υπαγωγή όλων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως κατηγορίας, στον Αναπτυξιακό Νόμο.

Είναι και ο λόγος που εκδηλώθηκε άμεσα η παρέμβασή μας, όταν από τον νέο νόμο αρχικά εξαιρούνταν τα ξενοδοχεία 3 αστέρων που εντάσσονταν τα 15 τελευταία χρόνια στους αναπτυξιακούς νόμους που προηγήθηκαν. Είναι θετικό το γεγονός πως, τελικά, αναθεωρήθηκε αυτή η εξαίρεση και εντάσσονται πλέον κανονικά, καθώς αντιπροσωπεύουν το 28,11% του συνόλου των ξενοδοχείων της χώρας και συμβάλλουν ενεργά  στην απασχόληση με περίπου 30.000 θέσεις εργασίας,  κατά κύριο λόγο στην ελληνική περιφέρεια.

ανοιχτά ζητήματα

Ποιες πιστεύετε πως είναι οι προοπτικές της φετινής τουριστικής σεζόν; Πώς διαμορφώνονται κρατήσεις, προγραμματισμένες πτήσεις αλλά και οι τιμές για τις προκρατήσεις από τους tour operators; Είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που η σεζόν εξαρτάται από την εξέλιξη της πανδημίας. Εάν η εξέλιξη είναι καλή, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, τότε από τον Απρίλιο και μετά μπορεί να ξεκινήσει η σεζόν, κατά κύριο λόγο, στη Νότια Ελλάδα με τις αγορές της Αγγλίας και τις υπόλοιπες παραδοσιακές ευρωπαϊκές αγορές. Υπάρχουν, όμως, ακόμη μεγάλα ερωτηματικά σε σχέση με το τι θα γίνει με τις αγορές από άλλες ηπείρους· ΗΠΑ, Κίνα και Μέση Ανατολή. Υπάρχει, λοιπόν, αναμονή για το πώς θα εκφραστεί η ζήτηση για την Ελλάδα που παραμένει υψηλή, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις που έχουμε μέχρι σήμερα. Σε ό,τι αφορά τις προκρατήσεις, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του ΙΤΕΠ, μόλις ένα 36% των ξενοδόχων δήλωσε πως έχει υπογράψει συμβόλαια, στη συντριπτική πλειοψηφία τους (70%) σε τιμές ίδιες με αυτές του 2021. Τιμές - Περιθώρια κέρδους - Πληρότητες: Ποιος είναι ο ρόλος των tour operators, των online t.o. και των μεμονωμένων ταξιδιωτών; Με τους tour operators υπάρχουν πολλά ανοιχτά ζητήματα και σε ό,τι αφορά τις πληρωμές και τις αυξήσεις που πρέπει να πάρουμε το επόμενο διάστημα. Mάλιστα, σε ένα ποσοστό τουλάχιστον

“

Οι Έλληνες ξενοδόχοι έβαλαν τα δυνατά τους κι έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους, με σοβαρότητα

και ευθύνη, στη σχολαστική τήρηση των πρωτοκόλλων και χωρίς δεύτερες σκέψεις για το επιπλέον λειτουργικό κόστος που σήμαιναν για τις επιχειρήσεις τους. ”

10% καθώς βρισκόμαστε σε πληθωριστική πίεση που, απ’ ό,τι φαίνεται, θα συνεχιστεί και το 2023, μαζί βεβαίως με το αυξημένο ενεργειακό κόστος. Το άλλο μεγάλο ζήτημα είναι η αντιμετώπιση των αθέμιτων πρακτικών από online t.o.

είναι πως το κύμα της μετάλλαξης «Ο» και η ανασφάλεια που κυριάρχησε, εμπόδισε τους χειμερινούς προορισμούς να φτάσουν εκεί που πραγματικά θα μπορούσαν. Σύμφωνα με το Χειμερινό Ξενοδοχειακό Παρατηρητήριο του ΙΤΕΠ τις εβδομάδες των εορτών η μέση πληρότητα, πανελλαδικά,

για τα ορεινά ξενοδοχεία διαμορφώθηκε στο 60%. Προφανώς υπάρχουν διαφοροποιήσεις και σε κάποιους δημοφιλείς ορεινούς προορισμούς τα ποσοστά ήταν μεγαλύτερα από αυτά της μέσης πληρότητας. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, είναι προφανές πως με δυο σαββατοκύριακα, ακόμη κι αν η πληρότητα είναι στο 100% δεν μπορείς να αντισταθμίσεις τις απώλειες δύο ετών και όταν αυτά τα ξενοδοχεία καλούνται να ανταπεξέλθουν στην πολύ μεγάλη αύξηση του κόστους της ενέργειας και των πρώτων υλών που καταγράφεται αυτό το διάστημα. Σχετικά με τα υγειονομικά πρωτόκολλα στα ξενοδοχεία, από τη μέχρι σήμερα εμπειρία που έχετε, ποιες είναι οι παρατηρήσεις σας; Οι Έλληνες ξενοδόχοι έβαλαν τα δυνατά τους κι έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους, με σοβαρότητα και ευθύνη, στη σχολαστική τήρηση των πρωτοκόλλων και χωρίς δεύτερες σκέψεις για το επιπλέον λειτουργικό κόστος που σήμαιναν για τις επιχειρήσεις τους. Σημειώστε, επίσης, πως το ποσοστό του εμβολιασμού των εργαζομένων στα ξενοδοχεία έφτασε στο 90%. Αυτές οι καλές πρακτικές αντανακλώνται στο γεγονός πως ανοίξαμε και ολοκληρώσαμε με ασφάλεια τη θερινή σεζόν και η χώρα μας αναδείχθηκε σε πρότυπο υγειονομικής διαχείρισης στον τουρισμό. Τα εύσημα που αποσπάσαμε από διεθνείς οργανισμούς είναι ένα πολύτιμο κεφάλαιο εμπιστοσύνης και συνιστά «ατού» για τη σεζόν που έχουμε μπροστά μας. Από κει

Με τους tour operators υπάρχουν πολλά

και πέρα, στις βραχυχρόνιες μισθώσεις επικρατεί μια χαώδης κατάσταση αφού κανένας δεν ελέγχει κανέναν. Έχουμε επισημάνει το συνολικό πρόβλημα που υφίσταται από τη διατήρηση αυτής της κατάστασης και γι’ αυτό χρειάζονται πρωτοβουλίες, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την Αυτοδιοίκηση έτσι ώστε να μπει τάξη στο χάος που προκαλείται στη φέρουσα ικανότητα των προορισμών, στρεβλώνοντας τον υγιή ανταγωνισμό αλλά και απειλώντας τη διεθνή εικόνα της χώρα που με τόσο κόπο χτίζουμε. Ρευστότητα και Οικονομικές υποχρεώσεις/ τραπεζικά δάνεια ξενοδοχείων: Υπάρχει πρόβλημα σ’ αυτόν τον τομέα; Οι συσσωρευμένες εκκρεμότητες υποχρεώσεων γίνονται θηλιά στο λαιμό του ξενοδόχου και εξανεμίζουν ό,τι μπήκε στο ταμείο του το 2021, καθώς πλέον δεν υπάρχουν

ων που θα μπορούσαν

ρευστότητα κάθε επιχείρησης. Η επιμήκυνση στην αποπληρωμή των υποχρεώσεων τόσο προς το Δημόσιο και το κράτος όσο και προς τις τράπεζες, είναι μονόδρομος. Η χρονική μετάθεση των «πανδημικών» υποχρεώσεων, όπως είναι η ένταξη στη ρύθμιση των 36-72 δόσεων είναι θετική και θα πρέπει να εξεταστούν και τα περιθώρια μεγαλύτερου «κουρέματος» στην επιστρεπτέα

ενισχύσουν

προκαταβολή. Συνολικά, η επιμήκυνση στην εξόφληση υποχρεώσεων είναι η μόνη ορθολογική λύση, ώστε το ελληνικό ξενοδοχείο να πάρει μια ανάσα, καθώς ο δρόμος είναι μακρύς για να φτάσει στην ανάκαμψη.

Από κει και πέρα υπάρχουν πάντα διεθνείς παίκτες που αναζητούν επιχειρήσεις σε δυσκολία για να αποσπάσουν μεγάλες υπεραξίες και δεν είναι τυχαίο ότι η στόχευση αφορά επιχειρήσεις άνω των 150 δωματίων. Όσο αργεί η επιστροφή στην ανάκαμψη, είναι σίγουρο πως γίνεται και πιο πιθανό να «αλλάξουν χέρια» επιχειρήσεις που έχουν «τραυματιστεί» και από την περίοδο της δημοσιονομικής κρίσης και από την πανδημία. Σε ό,τι αφορά τα μέτρα κρατικής στήριξης ήταν σημαντικά για το 2020 και πιο στοχευμένα για το 2021 και κάλυψαν, σύμφωνα με το ΙΤΕΠ, κατά μέσο όρο το 40% των χρηματοδοτικών αναγκών. Η Ε.Ε παίζει καθοριστικό ρόλο αναφορικά με το πλαίσιο των ενισχύσεων και χρειάζονται πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της σημασίας της φιλοξενίας συνολικά στην ευρωπαϊκή οικονομία, ώστε να διευρυνθούν οι χρηματοδοτικές δυνατότητες με δεδομένο πως η πανδημία είναι ακόμη εδώ. •

Oι

όροι υπογραφής συμβολαίων ξενοδοχείων-tour operators, σε συμπιεσμένες τιμές και χωρίς προκαταβολές, περιορίζει αισιοδοξία για άνοδο της ζήτησης. Η αντιπρόεδρος του ΞΕΕ ξεδιπλώνει και άλλες, λιγότερο γνωστές και συζητημένες παραμέτρους της κατάστασης που διαμορφώνεται στην αγορά. Ποια είναι τα βασικότερα στοιχεία που διαμορφώνουν τις προβλέψεις και τις τάσεις για το 2022; Η τουριστική ζήτηση είναι αυξημένη. Έχουν υπογραφεί συμβόλαια για το καλοκαίρι του 2022 με tour operators και τα μέχρι σήμερα μηνύματα είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά, σε ό,τι αφορά τη γενικότερη επιθυμία του κόσμου να ταξιδέψει εκτός της χώρας του. Η Ελλάδα, ειδικότερα, έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των τουριστών και αυτή την στιγμή η εικόνα της ως τουριστικός προορισμός, είναι ιδιαίτερα ελκυστική, κάτι που αποτυπώνεται σε όλα τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία. Οι προβλέψεις των μεγάλων tour operators είναι πολύ θετικές σε ό,τι αφορά την πορεία της τουριστικής ζήτησης, για το καλοκαίρι του 2022. Η αισιοδοξία τους αυτή εκφράζεται και μέσω της αύξησης των συμβολαίων με ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Αυτό που δεν διευκρινίζουν οι tour operators (αλλά προκύπτει με σαφήνεια από την έρευνα του ΙΤΕΠ) είναι σε τι τιμές κλείστηκαν αυτά τα συμβόλαια και με ποιους όρους. Είναι γεγονός ότι παρα-

που αποτυπώνεται σε όλα τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία. ”

τηρείται αυξημένη ζήτηση και ό,τι έχουν «βάλει» στο διαδίκτυο προς πώληση δείχνει την τάση να εξαντληθεί. Έτσι ακούμε να προβλέπουν ότι η τουριστική ζήτηση για το καλοκαίρι φτάνει στα επίπεδα του 2019. Αυτό που θα πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι τα διαθέσιμα πακέτα και οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία που βρίσκονται προς πώληση έχουν κλειστεί σε τιμές «προσφορών». Οι tour operators βλέποντας να εξαντλείται η διαθεσιμότητα που έχουν εξασφαλίσει, επανέρχονται ζητώντας επιπλέον δωμάτια αλλά προτείνοντας οι τιμές να παραμείνουν στα ίδια επίπεδα, των early booking προσφορών. Τα στοιχεία της έρευνας του ΙΤΕΠ σκιαγραφούν την κατάσταση και είναι αποκαλυπτικά:

l Tο 2021, τα ξενοδοχεία εισέπραξαν

κατά μέσο όρο 79% λιγότερες προκαταβολές σε σχέση με το 2019.

l Μόνο το 36% των ξενοδόχων έχει υπογράψει συμβόλαια για το 2022. Εξ αυτών, το 70% με τιμές ίδιες με αυτές του 2021, μόνο το 25% με τιμές αυξημένες

κατά μέσο όρο 7,1% και το 6% με τιμές μειωμένες κατά μέσο όρο 17,8%.

l Αξίζει να τονιστεί ότι μόλις το 9,2% (924 επιχειρήσεις) των ξενοδοχείων έχει υπογράψει συμβόλαια τύπου

Commitment για το 2022, απόδειξη της αστάθειας που παρατηρείται στις τάσεις των κρατήσεων.

l Επιπρόσθετα: Από αυτό το 9,2%, το ποσοστό των δεσμευμένων δωματίων για το 2022 είναι 44,1%. Ας σημειωθεί ότι το αντίστοιχο ποσοστό για μια τυπική χρονιά (2019) ήταν 52,6% Αυτά που αναφέρετε δημιουργούν προβλήματα ρευστότητας στα ξενοδοχεία; Το early booking (πάντα σε τιμές προσφορών) που παρουσιάζεται (αυξημένο για το καλοκαίρι) έχει αξία κυρίως για δύο λόγους: Α) Γιατί, παραδοσιακά, συνεπάγεται προκαταβολές, με τις οποίες οι ξενοδόχοι προέβαιναν στις απαραίτητες ανακαινίσεις και κάλυπταν μέρος των υποχρεώσεων οι οποίες είχαν μείνει ακάλυπτες. Δυστυχώς, στην υφιστάμενη κατάσταση, πολλές οι συμφωνίες για συμβόλαια δεν περιλαμβάνουν προκαταβολές. Οι όροι έχουν μεταβληθεί. Η πίεση των tour operators προς τα ξενοδοχεία είναι μεγάλη για να αποδεχτούν τους προαναφερόμενους όρους. Η άρνηση των «προτεινόμενων ή μάλλον επιβαλλόμενων» όρων μπορεί να επιφέρει

πρόβλημα ρευστότητας για τα ξενοδοχεία που αναγκάζονται να «στερηθούν» το πολύτιμο ποσό των προκαταβολών. Οι προκαταβολές αποτελούν το «λάδι» για την εκκίνηση της μηχανής των ξενοδοχείων. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ο ρόλος των τραπεζών που ενώ θα έπρεπε να διευκολύνουν σε επίπεδο ρευστότητας τα ξενοδοχεία να ξεκινήσουν την σεζόν, μη χορηγώντας τους τα απαραίτητα ποσά κεφάλαια κίνησης δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες ώστε οι tour operators να αυξήσουν τη διαπραγματευτική τους θέση, πιέζοντας για εκπτώσεις. Εμπλουτισμός και αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος με «εμπειρίες» πολιτισμού, τοπικής παράδοσης. Πόσο είμαστε κοντά σε αυτή την «απαίτηση» των καιρών; Είναι γεγονός ότι η αναζήτηση από τους ταξιδιώτες «εμπειριών» πολιτισμού, τοπικής παράδοσης αλλά και πολλών άλλων μορφών εμπειριών, είναι μια ισχυρά ανερχόμενη τάση που δεν μπορεί να αγνοηθεί. όμως, το να μιλάμε απλά για αυτή δεν αρκεί. Θα πρέπει να δούμε και τις δυσκολίες και τα προβλήματα του εγχειρήματος. Από την πλευρά μας, την πλευρά των ξενοδοχείων, τόσο ως επιχειρηματίες όσο και ως σημαντικό τμήμα του συνολικού τοπικού τουριστικού προϊόντος, καλούμαστε να προσθέσουμε στις προσφερόμενες υπηρεσίες μας τοπικά δρώμενα, εκδρομές, περιηγήσεις κ.ά. Η προσφορά εμπειριών από το ξενοδοχείο στον τουρίστα ταξιδιώτη και ο εμπλουτισμός του τουριστικού πακέτου ή του πακέτου υπηρεσιών που διαθέτει το ξενοδοχείο στον επισκέπτη, θα πρέπει να δημιουργηθεί ή να προκύψει μέσα από σχετικές συνεργασίες με τοπικούς επαγγελματίες, υπό μορφή εκδρομής, δραστηριότητας, συμμετοχής σε τοπικά δρώμενα κ.λπ. και στη συνέχεια να προσφερθεί στους πελάτες του ξενοδοχείου που το επιθυμούν. Πόσο εύκολο είναι να γίνει αυτό; Πρώτον, θα πρέπει να υπάρχουν αυτά τα προϊόντα/ υπηρεσίες «εμπειριών» προς διάθεση, γεγονός που δεν είναι καθόλου δεδομένο. Συχνά δεν αρκεί η ιδιωτική πρωτοβουλία να καλύψει αυτό το κενό. Χρειάζεται η συμβολή της πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού να δημιουργήσει τις

Πώς θα μπορούσαν τα ξενοδοχεία να μειώσουν το βαθμό εξάρτησης από τους tour operators; Καταρχάς θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ρόλος των tour operators ήταν και είναι πολύ σημαντικός για την ανάπτυξη ενός τουριστικού προορισμού και πολύτιμος για να πετύχει ένα ξενοδοχείο ικανοποιητικές πληρότητες, ιδιαίτερα αν διαθέτει ένα σχετικά μεγάλο αριθμό κλινών. Σε καμία περίπτωση δεν αναφερόμαστε στο να σταματήσει ένα ξενοδοχείο τη συνεργασία μαζί τους.

“

Η πολιτική συνδιαφήμισης με τους tour operators μας φέρνει τουρίστες και αυτό είναι αναμφισβήτητα χρήσιμο και συχνά απαραίτητο.”

κατάλληλες υποδομές. Για παράδειγμα, χρειαζόμαστε μονοπάτια περιηγητικού ή άλλων μορφών τουρισμού για να δημιουργήσουμε σχετικά «πακέτα» εμπειριών και να τα διαθέσουμε στους τουρίστες. Χρειαζόμαστε προβλήτες για να αναπτύξουμε την κρουαζιέρα και κατάλληλα αθλητικά κέντρα για να αναπτύξουμε τον αθλητικό τουρισμό. Δεύτερον. Ένα θέμα, επίσης, που αντιμετωπίζουν συχνά τα ξενοδοχεία που συνεργάζονται κατά βάση με tour operators (και άρα ο βαθμός εξάρτησής τους από αυτούς είναι μεγαλύτερος) είναι το ότι σε κάποιες περιπτώσεις δεν επιτρέπουν στο ξενοδόχο να πουλήσει εκδρομές ή δραστηριότητες στους πελάτες τους, θεωρώντας ότι το ξενοδοχείο δρα ανταγωνιστικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι t.o. υποστηρίζουν ότι: Δεν «μπορεί» να πουλήσει το ξενοδοχείο –στους δικούς μου πελάτες– προϊόντα ή υπηρεσίες (εκδρομές, δραστηριότητες κ.ά.) που διαθέτω και εγώ. Ακόμα και στις περιπτώσεις που ο tour operator δεν διαθέτει επαρκή αριθμό σχετικών προϊόντων/υπηρεσιών μπορεί η αντιμετώπιση να είναι παρόμοια. Αυτό συχνά είναι αιτία εντάσεων. Σε κάθε περίπτωση, δεν συμβάλλει στην κατεύθυνση δημιουργίας, προώθησης συμπληρωματικών «προϊόντων εμπειριών» που θα εμπλουτίσουν και θα αναβαθμίσουν το τοπικό τουριστικό προϊόν.

Αυτό που είναι καλό να κάνει ένα ξενοδοχείο –όπως και κάθε επιχείρηση–είναι το να «μη βάζει όλα τα αυγά σε ένα καλάθι».

Η διασπορά των πωλήσεων/πελατών τόσο σε επίπεδο αγορών (π.χ. διαφορετικών χωρών) όσο και σε επίπεδο καναλιών διανομής, με τον τρόπο που προαναφέραμε, είναι η σωστή επιχειρηματική στρατηγική. Μια στρατηγική, όμως, που για να αποφέρει αποτελέσματα χρειάζεται να υπάρχουν μια σειρά από στοιχεία όπως επαρκής μεταφορική και αεροπορική σύνδεση. Πώς θα προσελκύσει ένα ξενοδοχείο μεμονωμένους τουρίστες, αν οι όποιες κρατήσεις δεν υποστηρίζονται από διαθέσιμες θέσεις σε αεροπορικές συνδέσεις; Η πολιτική συνδιαφήμισης με τους tour operators μας φέρνει τουρίστες και αυτό είναι αναμφισβήτητα χρήσιμο και συχνά απαραίτητο. Πιστεύω όμως ότι, παράλληλα, θα έπρεπε να υποστηριχθούν αντίστοιχα και ανεξάρτητες εταιρείες χαμηλού κόστους που θα εξασφαλίζουν πτήσεις προς συγκεκριμένους προορισμούς.

Για παράδειγμα, σε αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να βοηθήσουν εταιρείες όπως η Fraport ή αεροπορικές εταιρείες όπως η Aegean που έχει τη δυνατότητα να προσθέσει πτήσεις από δημοφιλείς ή και ανερχόμενους προορισμούς π.χ. Αγγλία, Πολωνία, αν είχε κάποια υποστήριξη σε επίπεδο συνδιαφήμισης. Μέχρι σήμερα το θέμα της συνδιαφήμισης το χειρίζεται σχεδόν αποκλειστικά το κράτος σε κεντρικό επίπεδο (ΕΟΤ). Όμως, προς αυτή την κατεύθυνση θα έπρεπε να στραφεί και η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμοι και Περιφέρειες) καθώς μέσω και των DMΜO, τη δημιουργία των οποίων προβλέπει και προωθεί ο νέος τουριστικός νόμος.

Οπρόεδρος του Σύνδεσμου των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων μιλάει στην Τουριστική Αγορά για τα προβλήματα του κλάδου, την απουσία των τουριστικών γραφείων από τον Αναπτυξιακό, την ανάγκη για συνδιαφήμιση και τις προοπτικές που διαφαίνονται. Ποιος θα είναι ο ρόλος των τουριστικών και ταξιδιωτικών γραφείων στη νέα μετά covid εποχή; Ισχυρότερος ή λιγότερο σημαντικός; Κινδυνεύουν οι επιχειρήσεις του κλάδου σας; Ο ρόλος των τουριστικών γραφείων είναι αυτός που ήταν πάντα. Το τουριστικό γραφείο λειτουργεί ως σύμβουλος ταξιδιού, ως διαμορφωτής του τουριστικού πακέτου, ως συνθέτης επιθυμιών του ταξιδιώτη και παροχών ως προς τον προορισμό. Εκτιμώ ότι με τη σωστή εκπαίδευση, με τις νέες προτάσεις εναλλακτικών μορφών τουρισμού και ευέλικτης διαχείρισης του τουριστικού πακέτου, ο ρόλος του τουριστικού και ταξιδιωτικού γραφείου θα ισχυροποιηθεί και θα εδραιωθεί περαιτέρω, αρκεί οι τουριστικοί πράκτορες να ενεργοποιήσουν τη δημιουργική σκέψη για τη χάραξη νέων δρόμων στα τουριστικά πακέτα και στην προσφορά τουριστικών υπηρεσιών. Οι επιχειρήσεις του κλάδου κινδυνεύουν από πιθανή στασιμότητά τους

σε παρωχημένες τακτικές, ως προς την προσφορά μονοδιάστατων τουριστικών προϊόντων, χωρίς να προσφέρουν επιπρόσθετες εμπειρίες που δεν γνωρίζει ο ταξιδιώτης για τον προορισμό. Αυτές οι επιχειρήσεις κινδυνεύουν γιατί πλέον είναι πολύ εύκολο στους καταναλωτές να εντοπίζουν ταξιδιωτικές υπηρεσίες στο διαδίκτυο. Το ταξιδιωτικό γραφείο προσφέρει εξατομικευμένα ταξίδια και θα πρέπει να περάσουμε σε μια εποχή όπου ο ταξιδιωτικός πράκτορας θα μετατραπεί σε έναν σύμβουλο διαχείρισης των επιθυμιών του ταξιδιώτη, για έναν συγκεκριμένο προορισμό. Online tour operators: Βαδίζουμε προς την πλήρη κυριαρχία τους; Με τα υπάρχοντα δεδομένα δεν μπορούμε να μιλήσουμε για πλήρη κυριαρχία των online tour operators. Εξάλλου, πολλοί εξ αυτών είναι μόνο τουριστικά γραφεία. Δεν διαβλέπω τέτοια εξέλιξη, γιατί η τεχνολογία μέχρι στιγμής επιτρέπει σύνθεση συγκεκριμένων προϊόντων

από συγκεκριμένα κανάλια προσφορών. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει προχωρήσει τόσο ώστε να μπορεί να αφουγκράζεται τον παλμό της διάθεσης του ταξιδιώτη ή να αντικαθιστά τη διαπροσωπική σχέση με τον ταξιδιωτικό σύμβουλο. Πέρα από τις βασικές ανάγκες μεταφοράς και διαμονής οι σύγχρονοι ταξιδιώτες αναζητούν την εμπειρία και τη συναισθηματική προσέγγιση στη διαμόρφωση ενός τουριστικού πακέτου. Είστε ικανοποιημένος από τη στήριξη και τη συνεργασία με το κράτος κατά την περίοδο της κρίσης; Τι έγινε καλά αλλά θα μπορούσε να γίνει καλύτερα; Τι προτείνετε, τι διεκδικείτε και από ποιον;

Το κράτος έκανε πολύ σημαντικά βήματα για τη στήριξη όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως κλάδου. Αυτή η στήριξη ήταν οριζόντιου χαρακτήρα και δεν έγινε βάσει πιο εξειδικευμένων κριτηρίων.

Χωρίς να εκφράζω δυσαρέσκεια για τη στήριξη της πολιτείας, η οποία στις προηγούμενες φάσεις της πανδημίας βοήθησε ώστε πολλές επιχειρήσεις να σταθούν στα πόδια τους, υπήρξαν και πολλές άλλες οι οποίες, είτε επειδή ήταν νεοσύστατες, είτε επειδή είχαν ολιγάριθμο προσωπικό, είτε αποτελούνταν κυρίως από αυτοαπασχολούμενους –που αποτελούν σημαντικό

βοήθεια και πλέον κινδυνεύει η επιβίωσή τους. Όπως και μεγάλη μερίδα μικρών επιχειρήσεων που διαθέτουν τουριστικά λεωφορεία: Η στήριξη του τουριστικού λεωφορείου με ένα κόστος κτήσης από 150.000 έως 250.000 ευρώ, ήταν 1.500 ευρώ ως 2.500 ευρώ για μια επένδυση που θα έπρεπε να υπήρχαν έσοδα τουλάχιστον 25-30.000 ευρώ ανά λεωφορείο για να μπορέσει να αποσβεστεί. Ωστόσο, το μεταφορικό τους έργο ήταν πάρα πολύ περιορισμένο το 2021 και μηδενικό το 2020. Είδαμε μέτρα που λαμβάνονται από τη μια στιγμή στην άλλη (λόγω της έκτακτης κατάστασης της πανδημίας) να αλλάζουν τα δεδομένα στα ταξίδια. Πώς αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου σας τις νέες αυτές συνθήκες; Τι θα συμβουλεύατε τους συναδέλφους σας; Λόγω της πανδημίας και των μέτρων που λαμβάνουν οι χώρες, γίνονται απότομες και πολλές φορές βίαιες αλλαγές στις μετακινήσεις των ταξιδιωτών και στα πρωτόκολλα Υγείας που εφαρμόζονται. Ο τουριστικός πράκτορας για να παραμείνει ανταγωνιστικός αλλά και να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των σύγχρονων ταξιδιωτών χρειάζεται να είναι ευέλικτος. Για να είναι ευέλικτος υπό αυτές τις συνθήκες, όλα τα συστατικά που συνθέτουν μια ταξιδιωτική εμπειρία, θα πρέπει αντίστοιχα να παρουσιάζουν την ίδια ευελιξία. Για παράδειγμα, οι αεροπορικές εταιρίες θα πρέπει και αυτές να είναι ευέλικτες και να προχωρούν σε επιστροφή χρημάτων στον ταξιδιωτικό πράκτορα. Ομοίως, τα ξενοδοχεία που έχουν λάβει προκαταβολές για να κλείσουν δωμάτια για ένα ταξιδιωτικό πρόγραμμα θα πρέπει να είναι ευέλικτα στην επιστροφή χρημάτων. Όταν βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας που έχει ενσωματωθεί στο Προεδρικό Διάταγμα 7 του 2018, ο διοργανωτής οφείλει να επιστρέψει τα χρήματα στον ταξιδιώτη, αν για σοβαρούς λόγους ακυρωθεί το ταξίδι, η ίδια υποχρέωση βάσει αυτής της ταξιδιωτικής οδηγίας θα πρέπει να μετακυλίεται και σε όλους τους παράγοντες που συνθέτουν το τουριστικό πακέτο. Εξάλλου, το μεγαλύτερο κόστος στη

“ Η επικινδυνότητα των ταξιδιωτών δεν

θα πρέπει να εκτιμάται βάσει της χώρας προέλευσης, αλλά να κρίνεται σε ατομικό επίπεδο.”

σύνθεση ενός ταξιδιωτικού πακέτου, συνίσταται σε όλους αυτούς τους παράγοντες-συνεργάτες και ένα πάρα πολύ μικρό μερίδιο της τάξης του 10-15% αφορά τον ίδιο το διοργανωτή. Η συμβουλή μου, όσο δύσκολη και να φαντάζει, είναι να προσπαθήσουν –είτε αυτόνομα, είτε συσπειρωμένα– διάφορες τουριστικές επιχειρήσεις, να εξασφαλίσουν ότι σε πιθανή αναγκαστική επιστροφή χρημάτων στον πελάτη, θα υπάρχει ανάλογη αντιμετώπιση από την αλυσίδα των προμηθευτών. Η διαχείριση του πρώτου κύματος της πανδημίας ήταν καλή και το δεύτερο καλοκαίρι. Ως προς τις τουριστικές αφίξεις, πήγαμε σχετικά καλύτερα από ό,τι προβλέπαμε.

Όμως, αυτό που θα μπορούσε να γίνει, καλύτερα, είναι η έγκαιρη ενημέρωση όλων των αγορών για τις προϋποθέσεις εισόδου στη χώρα μας αλλά και σε άλλες χώρες. Αυτό είναι απαραίτητο για να μπορέσουν οι tour operators του εξωτερικού και τα ελληνικά τουριστικά γραφεία που συνεργάζονται μαζί τους να κάνουν καλύτερο προγραμματισμό για τις αφίξεις. Έχει εκφραστεί η άποψη από φορείς και επιχειρηματίες του τουρισμού ότι οι όποιοι περιορισμοί και μέτρα επιβάλλονται, θα πρέπει να επιβάλλονται σε επίπεδο ατόμων και όχι κρατών. Ποια είναι η άποψή σας (προσωπική και του HATTA). Η προσωπική μου άποψη, όπως και του συνόλου του Δ.Σ του ΗΑΤΤΑ αλλά και των μελών του, είναι ότι η επικινδυνότητα των ταξιδιωτών δεν θα πρέπει να εκτιμάται βάσει της χώρας προέλευσης αλλά να κρίνεται σε ατομικό επίπεδο. Όπως έχουμε επισημάνει και στους αρμόδιους κρατικούς φορείς στο παρελθόν, οι αποκλεισμοί δεν θα πρέπει να αφορούν κράτη αλλά τον καθορισμό προϋποθέσεων που θα πρέπει να πληρούν οι ταξιδιώτες μεμονωμένα, ώστε να ταξιδέψουν σε έναν προορισμό (π.χ.

πλήρης εμβολιασμός, τεστ ή οποιοδήποτε άλλο μέτρο σε ατομικό επίπεδο).

Συνδιαφήμιση - Αναπτυξιακός Νόμος, σχολιάστε παρακαλώ… Στο πρότυπο της συμφωνίας συνδιαφήμισης της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου με την TUI, θα μπορούσαν να υπάρξουν αντίστοιχες συμφωνίες και για τα ελληνικά τουριστικά γραφεία, τα οποία προσελκύουν και εισερχόμενο τουρισμό, αν και σε μικρότερη κλίμακα σε σύγκριση με τους μεγάλους tour operators. Ωστόσο, αθροιστικά, τα τουριστικά γραφεία θα είχαν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα όχι απλώς στην εισροή Ευρωπαίων ταξιδιωτών αλλά και σε επίπεδο άλλων, καθιερωμένων ή αναπτυσσόμενων αγορών για την Ελλάδα όπως η Λ. Αμερική, η Ν.Α. Ασία, η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία. Ο Αναπτυξιακός Νόμος δεν περιλαμβάνει τα τουριστικά γραφεία. Τα τουριστικά γραφεία θα πρέπει να επιδοτηθούν ώστε να έχουν ανταγωνιστική παρουσία και να προβάλλουν τον ελληνικό τουρισμό στις ξένες αγορές. Ο κλάδος μας έμεινε έξω από το κάδρο των επενδύσεων κατά την περασμένη διετία της πανδημίας. Επιπλέον, αρκετά τουριστικά γραφεία δεν πληρούσαν τα κριτήρια της κρατικής επιδότησης, με αποτέλεσμα να πλήττεται η ανταγωνιστικότητα αλλά και η ίδια η επιβίωσή τους.

Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ενώ στο πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» δίνεται έμφαση στην πράσινη μετάβαση και στον εναλλακτικό τουρισμό, από τη στιγμή που τα τουριστικά γραφεία δεν λαμβάνουν επιδοτήσεις, δεν θα καταφέρουν να μπουν στην νέα εποχή των πράσινων «επιταγών» (λόγω της αδυναμίας ανανέωσης του στόλου των τουριστικών λεωφορείων, του σημαντικότερου μέσου μεταφοράς στον τουρισμό). Επιπλέον, τα τουριστικά γραφεία δεν θα μπορούν να διαμορφώνουν νέα τουριστικά πακέτα εναλλακτικού τουρισμού, γιατί δεν θα έχουν στα χέρια τους τα κατάλληλα αναπτυξιακά εργαλεία, όπως οχήματα ειδικού σκοπού μεταφοράς (τζιπ, μίνι βαν κ.λπ.). Τέλος, δεν τους δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουν και να προωθήσουν περιοχές πέραν των καθαρά τουριστικών, γιατί τους λείπουν τα κατάλληλα κεφάλαια.

τα δεδομένα είναι εύλογο η χρονιά να κλείσει καλύπτοντας πάνω από το 60% του χαμένου εδάφους στις εισπράξεις, σε σχέση με το 2019 (χρονιά πριν από την κρίση). Σε ό,τι αφορά τις αφίξεις, το 11μηνο του 2021 αυξήθηκαν κατά 96,8%, αντιπροσωπεύοντας το 47% των αφίξεων

του 2019. Ιδιαίτερα θετικά ήταν τα αποτελέσματα του Νοέμβριου του 2021. Οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 219,3% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 308,2% (286 εκατ. ευρώ) σε σχέση με το 2020. Σε σχέση με τον αντίστοιχο Νοέμβριο του 2019 οι αφίξεις διαμορφώθηκαν στο 60% και οι εισπράξεις στο 91%. Σε ό,τι αφορά την κίνηση των επιβατών σε όλα τα αεροδρόμια της χώρας, βάσει των προσωρινών στατιστικών στοιχείων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) το 2021 (12μηνο) παρουσιάζει άνοδο 80,9%, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή χρονιά, ενώ σε σχέση με το αντίστοιχο 12μηνο Ιανουαρίου/ Δεκεμβρίου του 2019, η μείωση φτάνει

Φιλοξενίας και η επαναφορά του κλάδου σε καλύτερα από τα αναμενόμενα επίπεδα, αποτυπώνονται μεταξύ άλλων στα αποτελέσματα της Έρευνας: Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας «Εβδομαδιαία Εξέλιξη Τιμής και Πληρότητας Περιόδου Ιουνίου-Οκτωβρίου 2021», που διενήργησε το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών

λάδος (ΞΕΕ) η ανάκαμψη του τουρισμού δεν ήταν οριζόντια και η διάρκεια της φετινής τουριστικής σεζόν στην Ελλάδα ήταν μικρότερη της αναμενόμενης. Ειδικότερα, στη μελέτη του Ινστιτούτου κατεγράφη ότι η μέση πληρότητα στα ανοιχτά ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας έφτασε στο peak, σε ποσοστό 83,7% την εβδομάδα από τις 9 έως 15 Αυγούστου, με τις συνεχούς λειτουργίας μονάδες το ίδιο διάστημα να σημειώνουν πληρότητα 70,8%. Παράλληλα, η μέση πληρότητα των ξενοδοχείων (με αναγωγή στο σύνολο του ξενοδοχειακού δυναμικού, δηλαδή λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τα κλειστά ξενοδοχεία) άγγιξε τον Αύγουστο το 74,8%, όταν την αντίστοιχη περίοδο του 2020 η πληρότητα στα ξενοδοχεία της χώρας διαμορφώθηκε στο 29,8%, αποτέλεσμα που δικαιώνει την απόφαση της πολιτείας για άνοιγμα του τουρισμού στα μέσα του περασμένου Μαΐου. Ειδικότερα, για τον μήνα Σεπτέμβριο η πληρότητα διαμορφώθηκε μεσοσταθμικά στο 58,4%. Σημειώνεται ότι η πληρότητα του Σεπτεμβρίου ξεκίνησε από σχετικά υψηλά επίπεδα, για να κατέλθει τελικά στο 58%, λόγω του σταδιακού κλεισίματος των ξενοδοχείων της περιφέρειας, αλλά και της χαμηλής πληρότητας των μονάδων της Αττικής. Οι συγκεκριμένες μονάδες παρέμειναν πολύ μακριά από τις κανονικές επιδόσεις τους τους μήνες Σεπτέμβριο-Οκτώβριο καθώς οι αγορές επιχειρηματικών ταξιδιών, συνεδρίων και εκθέσεων δεν έχουν ανακάμψει ακόμη. Μεσοσταθμικά, επίσης, τον Οκτώβριο σε Κρήτη και Νησιά Νοτίου Αιγαίου η πληρότητα ανήλθε στο 58,9% και 55,7% αντίστοιχα, ποσοστό που καταδεικνύει ότι στις περιοχές αυτές καταγράφηκε μετατόπιση της τουριστικής περιόδου, δεδομένου ότι η σεζόν ξεκίνησε ουσιαστικά στις αρχές Ιουλίου. Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, τα 4 και 5 αστέρων ξενοδοχεία παρουσίασαν τις υψηλότερες πληρότητες, καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν. Επισημαίνεται, βέβαια, ότι το 76% των ελληνικών ξενοδοχείων ανήκει στις κατηγορίες 3, 2 και 1 αστεριών. Ταυτόχρονα, διαπιστώθηκε ότι οι υψηλότερες επιδόσεις καταγράφηκαν στις περιφέρειες Κρήτης και Νοτίου Αιγαίου. Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, Αλέξαν-

“ Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, τα 4 και 5 αστέρων ξενοδοχεία παρουσίασαν τις υψηλότερες πληρότητες, καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν. Επισημαίνεται, βέβαια, ότι το 76% των ελληνικών ξενοδοχείων ανήκει στις κατηγορίες 3, 2 και 1 αστεριών. ”

δρος Βασιλικός, ανέφερε: «Πήραμε ένα “rebound” καλύτερο του αναμενόμενου. Κι αυτό δεν αφορά μόνον τον Αύγουστο. Η αξία αυτού του “rebound” φαίνεται ήδη στα τουριστικά έσοδα και θα φανεί έτι περαιτέρω στα δημόσια έσοδα του κράτους και στις τσέπες των πολιτών, ενόψει ενός δύσκολου χειμώνα. Ενός χειμώνα με τις προκλήσεις να διαδέχονται η μια την άλλη, όπως συνέβη με την ραγδαία αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων και τη συνακόλουθη έξαρση της πανδημίας, με τη διεθνή κρίση του ενεργειακού κόστους και τις έντονα ανατιμητικές τάσεις στα προϊόντα».

ίδιο μήκος κύματος τον Σεπτέμβρη

και ΣΕΤΕ. «Ο ελληνικός Τουρισμός κατά τη φετινή χρονιά επέδειξε αξιοσημείωτη αντοχή, προσφέροντας μια βαθιά ανάσα στην οικονομία και συμβάλλοντας στην προς τα πάνω αναθεώρηση του ΑΕΠ», δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Ρέτσος. Ο κ Ρέτσος απέδωσε τα θετικά αυτά

αποτελέσματα στον τουριστικό τομέα, επιχειρηματίες και εργαζόμενους που έδειξαν αξιοθαύμαστη ωριμότητα και επαγγελματισμό, στοιχεία απαραίτητα για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε κρίσης, στις άμεσες παρεμβάσεις της πολιτείας και τρίτο και ιδιαίτερα σημαντικό, στο ισχυρό brand της χώρας.

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Γρηγόρης Τάσιος, ανέφερε ότι «…το ελληνικό ξενοδοχείο αποδείχθηκε η ήρεμη δύναμη μιας μεγάλης εθνικής επιτυχίας. Καταφέραμε να ανοίξει ο τουρισμός με ασφάλεια για όλους και πετύχαμε να έχουμε μια σεζόν που ξεπέρασε τις προβλέψεις, καθιστώντας απόλυτα ρεαλιστικό τον στόχο για τουριστικά έσοδα στο 50% των αντίστοιχων του 2019. Ο τουρισμός και το ξενοδοχείο απέδειξαν για μια ακόμη φορά τη μεγάλη θετική συνεισφορά τους στην οικονομία και στην κοινωνία, ακόμη και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες».

Κρουαζιέρες: Χρονιά ανάκαμψης το 2021 μετά την «βύθιση» του 2020 Επανέρχεται σταδιακά η αγορά της κρουαζιέρας στην Ελλάδα μετά τη «βύθισή» της το 2020, όπου οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων έφθασαν στις 210 έναντι 3.979 το προηγούμενο χρόνο. Τα αντίστοιχα νούμερα για τους επιβάτες είναι 67.528 επιβάτες το 2020, ενώ το 2019 οι επιβάτες ήταν 5.552.384. Το 2021, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδας (ΕΛΙΜΕ), ο συνολικός αριθμός αφίξεων κρουαζιερόπλοιων στα ελληνικά λιμάνια ανήλθε στα 1.957 και ο αριθμός επιβατών έφτασε στους

1.316.662. Η αύξηση στις αφίξεις των κρουαζιερόπλοιων το 2021 σε σχέση με το 2020 ανέρχεται σε ποσοστό 732% και στους επιβάτες σε 1.750%.

Όμως με έτος αναφοράς το 2019, χρονιά-ρεκόρ για τον ελληνικό Τουρισμό, η κίνηση στα κρουαζιερόπλοια κινήθηκε στο 49,2% ενώ στους επιβάτες στο 23,7%.

Η σημαντική διαφορά μεταξύ αριθμού πλοίων και επιβατών οφείλεται στα μέτρα για την πανδημία και στην επιβολή περιορισμών στο ποσοστό πληρότητας των πλοίων. Στον αριθμό κρουαζιερόπλοιων, στις πρώτες θέσεις βρίσκονται

ο Πειραιάς, η Μύκονος, η Κέρκυρα, η Ρόδος, η Σαντορίνη, το Κατάκολο και το Ηράκλειο. Στον αριθμό επιβατών, προηγούνται η Κέρκυρα, ο Πειραιάς, η Μύκονος, η Ρόδος, το Κατάκολο, το Ηράκλειο και η Σαντορίνη. Συγκεκριμένα το 2021 στο Λιμάνι του Πειραιά –για το οποίο τα στοιχεία είναι μέχρι τις 30/09/2021– αφίχθησαν 272 κρουαζιερόπλοια με 202.012 επιβάτες. Επίσης, στην Κέρκυρα έως 31/12/2022, 200 κρουαζιερόπλοια με 234.699 επιβάτες, στη Μύκονο 252 κρουαζιερόπλοια με 201.821 επιβάτες, στη Ρόδο 195 κρουαζιερόπλοια με 130.516 επιβάτες, στο Κατάκολο 126 κρουαζιερόπλοια με 123.509 επιβάτες, στο Ηράκλειο 118 κρουαζιερόπλοια με 119.930 επιβάτες και στη Σαντορίνη 191 κρουαζιερόπλοια με 104.074 επιβάτες. Χειμερινός, τουρισμός πόλης, επαγγελματικός και συνεδριακός τουρισμός δεν είδαν ικανοποιητικά αποτελέσματα το 2021 Τα αποτελέσματα του τουρισμού σε χειμερινούς προορισμούς και στα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας στις πόλεις έγιναν αιτία «κόντρας» μεταξύ των ξενοδόχων (μέσω των φορέων εκπροσώπησής τους) που μιλούν για μια πολύ δύσκολη χρονιά και των αισιόδοξων δηλώσεων του υπουργού Τουρισμού. Αναλυτικότερα στοιχεία μπορείτε να δείτε σε σχετικό θέμα σε αυτό το τεύχος. Ο επαγγελματικός τουρισμός δεν έχει καταφέρει να ανακάμψει. Τα περισσότερα συνέδρια έχουν ακυρωθεί, ενώ δεν παρατηρούμε ενδιαφέρον για κρατήσεις. Το ίδιο «αρνείται» να ανακάμψει και ο επαγγελματικός τουρισμός, βάσει σχετικών δηλώσεων φορέων.

αγορά

που

μέχρι

επιτρέπουν αισιοδοξία αλλά η κρίση

έχει διδάξει

είμαστε έτοιμοι για ανατροπή των προβλέψεων, από τη μια στιγμή στην άλλη. Εκτός απροόπτου, λοιπόν, έχουμε κάθε λόγο να είμαστε αισιόδοξοι, όπως θα διαπιστώσετε και από τις συνεντεύξεις επαγγελματιών και φορέων που δημοσιεύουμε σε αυτό το τεύχος. Δεν έχουμε παρά να αναμένουμε τις εξελίξεις.

ο πρόεδρος του ΞΕΕ, Αλέξανδρος Βασιλικός, τόνισε ότι «τα ελληνικά ξενοδοχεία, παρά το βαρύ αποτύπωμα της πανδημίας, συνεχίζουν την προσφορά τους στην απασχόληση, τις επενδύσεις, τα δημόσια έσοδα και στην περιφερειακή ανάπτυξη.» H έρευνα διενεργήθηκε για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, κατά το διάστημα 22 Νοεμβρίου- 31 Δεκεμβρίου 2021 και είχε ως δείγμα 1.122 ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.  Μερικές από τις βασικότερες διαπιστώσεις της έρευνας είναι: • Το 2021 λειτούργησε το 96% των ελληνικών ξενοδοχείων, με μέση πληρότητα 68% τον Αύγουστο και μέση τιμή του δίκλινου δωματίου τα 120 ευρώ τον ίδιο μήνα. • Τρία στα τέσσερα ξενοδοχεία άνοιξαν μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου, ενώ ο συνολικός τζίρος τους ανήλθε σε 5,48 δις ευρώ, δηλαδή 35% χαμηλότερος από τον αντίστοιχο τζίρο του 2019.  • Τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας παρουσιάζουν μεσοσταθμική μείωση του τζίρου κατά 57% σε σχέση με το ίδιο έτος αναφοράς, σκιαγραφώντας το έντονο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Απασχόληση Όπως τόνισε ο πρόεδρος του ΞΕΕ, Α. Βασιλικός, τα ξενοδοχεία κατάφεραν να συγκρατήσουν τη μείωση στην απασχόληση μόλις στο 6%, παρά τη σημαντική μείωση των βασικών μεγεθών τους. Φυσικά και με τη βοήθεια των κρατικών εργαλείων.

σεων, βάσει των στοιχείων της έρευνας, τα ξενοδοχεία κάλυψαν, κατά μέσο όρο, το 40% περίπου των χρηματοδοτικών τους αναγκών με τα μέτρα στήριξης του 2021. Η ισχυρή επενδυτική στρατηγική του κλάδου, όπως αυτή προκύπτει από τα προαναφερόμενα, αποφέρει στην ελληνική οικονομία πολλαπλασιαστικά οφέλη του τζίρου των ξενοδοχείων.  ΙΤΕΠ-ΞΕΕ ΟΙκΟνΟμΙκΕς ΠληγΕς άφηςΕ η ΠάνδημΙά ςΤά ξΕνΟδΟχΕΙά νά ςυνΕχΙςΤΕΙ η ΟΙκΟνΟμΙκη ςΤηρΙξη ζηΤά ΤΟ ξΕΕ

Επενδύσεις

Οι επενδύσεις σε ανακαινίσεις υφισταμένων μονάδων ανήλθαν στα 830 εκατ.

Ταμειακά διαθέσιμα

βολές σε σχέση με το 2019, γεγονός που αντιστοιχεί σε έλλειμμα 590 εκατ. ευρώ. Το έλλειμμα στα ταμειακά διαθέσιμα των ξενοδοχείων διαμορφώνεται στα 640 εκατ. ευρώ, εαν προσθέσει σε αυτό 50 εκατ. ευρώ τα οποία υπολείπονται προς επιστροφή από τα voucher. To έλλειμα αυτό αφορά σε μεγάλο ποσοστό τα ξενοδοχεία τύπου resort.

Συμβόλαια και τιμές για το 2022

• Το 36% των ξενοδόχων έχει υπογράψει συμβόλαια για το 2022.

• Σε ό,τι αφορά τις τιμές που έχουν υπογραφεί αυτά τα συμβόλαια, η έρευνα αναφέρει ότι:

• Το 70% με τιμές ίδιες με αυτές του 2021.

• Το 25% με τιμές αυξημένες κατά μέσο όρο 7,1%.

• Το 6% με τιμές μειωμένες κατά μέσο όρο 17,8%.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα αφορά στον τύπο των συμβολαίων που έχουν υπογραφεί. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι μόλις το 9,2% (924 επιχειρήσεις) των ξενοδοχείων έχει υπογράψει συμβόλαια τύπου Commitment για το 2022. Η αλλαγή αυτή είναι αποτέλεσμα της γενικότερης ανασφάλειας που επικρατεί στην αγορά και υπογραμμίζει την αστάθεια που παρατηρείται στις τάσεις των κρατήσεων.  Χειμερινό Ξενοδοχειακό Παρατηρητήριο

Τα ορεινά ξενοδοχεία άνοιξαν σε ποσοστό 97% την περίοδο των εορτών, ενώ κατά την ίδια περίοδο τα αστικά ξενοδοχεία ήταν ανοιχτά σε ποσοστό 77% (1 στα 4 ήταν κλειστά). Τις εβδομάδες των εορτών, τα ορεινά ξενοδοχεία εμφάνισαν πληρότητα που άγγιξε το 60%. Αντίστοιχα τα ξενοδοχεία πόλης λειτούργησαν με εξαιρετικά χαμηλή πληρότητα, μόλις στο 33% τον Νοέμβριο και συνεχή πτώση, φτάνοντας στο 20% τον Ιανουάριο του 2022. Σημειώνεται πως τα ξενοδοχεία αυτά (ορεινά-αστικά) είναι και αυτά τα οποία καλούνται να λειτουργήσουν εν μέσω του τρέχοντος πανδημικού κύματος, αντιμετωπίζοντας παράλληλα αυξημένα κόστη λειτουργίας, με το κόστος ενέργειας και πρώτων υλών να έχουν πολλαπλασιαστεί σε συνδυασμό με πολύ χαμηλές τιμές πώλησης δωματίων. •

νησης

του

δηλώσεις του

λη

τική

Συγκεκριμένα,

ο

φέτος

ενθαρρυντικά

Ταμείο Ανάκαμψης: «Οι πληττόμενες τουριστικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι σε αυτές στηρίζονται άμεσα, στην πράξη, με εφαρμοσμένες πολιτικές. Ο Αναπτυξιακός Νόμος είναι στρατηγικό εργαλείο για την ανάπτυξη της χώρας. Θα αναβαθμιστούν και τα ξενοδοχεία τριών αστέρων». «Οι προκρατήσεις του Οκτωβρίου 2021 που αφορούν τουριστικά καταλύματα για το καλοκαίρι του 2022 είναι 30% μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες του Οκτωβρίου του 2019», ανέφερε ο υπουργός. Ξεχωριστή 12μηνη καμπάνια θα τρέξει στο εξωτερικό για τα ξενοδοχεία πόλης, σε πρώτη φάση για Αθήνα και Θεσσαλονίκη, τόνισε επίσης ο υπουργός Τουρισμού.

Πυροτέχνημα

με την προοπτική για τους

μήνες να είναι δυσοίωνη. Ως απάντηση στις δηλώσεις του υπουργού, ενώσεις ξενοδόχων που δραστηριοποιούνται σε περιοχές σχετικές με τον χειμερινό τουρισμό, σχεδόν ταυτόχρονα εξέδωσαν σχετικές ανακοινώσεις. Την ανακοίνωση υπογράφουν η Ένωση Ξενοδόχων Δράμας, ο Τουριστικός Οργανισμός Πελοποννήσου, η Ένωση ξενοδόχων Ν. Ευρυτανίας, η Ένωση Ξενοδόχων Ημαθίας, η Ένωση Ξενοδόχων και Τουριστικών καταλυμάτων Καλαβρύτων, οι Ένωσεις Ξενοδόχων Μαγνησίας, Νομού Κορινθίας, Πηλίου, ο Σύνδεσμος Ξενοδόχων Δυτικής Μακεδονίας κ.ά. Με παρόμοιο τρόπο τοποθετήθηκε και η ΠΟΞ με επιστολή προς τους υπουργούς, υφυπουργούς και αναπληρωτές υπουργούς Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εργασίας και τον γ.γ. Δημοσιονομικής Πολιτικής. Στην επιστολή της η ΠΟΞ (την οποία έστειλε αμέσως μετά τις γιορτές) αναφέρει μεταξύ άλλων: «Από την επόμενη εβδομάδα οι πληρότητες των συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχειακών επιχειρήσεων πέφτουν σε μονοψήφια νούμερα. Κρατήσεις δεν υπάρχουν, παρά μόνον ακυρώσεις. Προγραμματισμένες εκθέσεις αναβάλλονται επ’ αόριστον, όσα λίγα συνέδρια και events επρόκειτο να πραγματοποιηθούν, ματαιώνονται. Και η κατάσταση, με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, δεν αναμένεται να βελτιωθεί πριν από τις αρχές Απριλίου… Οι άμεσοι και έμμεσοι περιορισμοί που επιβάλλει η νέα μετάλλαξη πλήττουν με ιδιαίτερη σφοδρότητα τις επιχειρήσεις εκείνες που προ δύο μηνών, επί της ουσίας, ξεκίνησαν εκ νέου τη λειτουργία τους μετά τον Μάρτιο του 2020.

Οι επιχειρήσεις αυτές, παράλληλα με την πανδημία, πρέπει να αντιμετωπίσουν και την εξωπραγματική αύξηση του ενεργειακού κόστους, που εκτοξεύει στα ύψη τις αναγκαίες για τη λειτουργία τους δαπάνες.

Οι δέκα ημέρες των εορτών δεν είναι ικανές να καλύψουν ούτε μικρό μέρος των υποχρεώσεων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Και αυτές οι 10 ημέρες, όμως, αφορούσαν επί της ουσίας μόνο τα ξενοδοχεία στους δημοφιλείς ορεινούς προορισμούς, καθώς οι επιχειρήσεις μας στα αστικά κέντρα και την επαρχία παρέμειναν άδειες». Οι ανακοινώσεις-δελτία Τύπου που έστειλαν οι προαναφερόμενες ενώσεις ξενοδόχων και τουριστικών επιχειρήσεων είναι σε κοινή γραμμή και αναφέρουν

ότι η προβλεπόμενη μέση πληρότητα των καταλυμάτων, στο σύνολο της χειμερινής περιόδου, αναμένεται να φθάσει στο 12% καθώς και ότι απαιτείται άμεση κρατική παρέμβαση για την επιβίωσή τους. «Ένα και μόνο δεκαήμερο τουριστικής κανονικότητας στο σύνολο της χειμερινής περιόδου η οποία διαρκεί 120 μέρες, δηλαδή τέσσερις μήνες, αντιστοιχεί σε μόλις 12% μέση πληρότητα. Αλήθεια, για αυτή την επιτυχία πανηγυρίζουμε όλες αυτές τις μέρες; Δυστυχώς, σήμερα, το “success story” του χειμερινού τουρισμού περιορίζεται σε τρεις ή τέσσερις περιοχές στην Ελλάδα οι οποίες είχαν, πράγματι, 100% πληρότητα μέσα στις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αλλά μόνο για λίγες μέρες. Και, δυστυχώς, από τις 10 Ιανουαρίου 2022, κανείς δεν θα ασχολείται μαζί τους. Αυτή είναι η πραγματικότητα…». «Ειδικότερα, στην περιοχή μας», αναφέρεται σε μία από τις ανακοινώσεις «οι πληρότητες κατά το 15νθημερο της εορταστικής περιόδου του 2019 ήταν 95% ενώ το αντίστοιχο 15νθήμερο φέτος έκλεισε με 50%. Θυμίζουμε ότι τα ξενοδοχεία μας έκλεισαν τον Μάρτιο του 2020 και άντεξαν σχεδόν δύο χρόνια χωρίς δουλειά, παραμένοντας τυπικά ανοικτά - ουσιαστικά κλειστά. Η υγειονομική εξέλιξη της πανδημίας όμως και τα νέα μέτρα που ανακοινώνονται για την αναχαίτιση της διασποράς της μετάλλαξης “Όμικρον“, αποτελούν την “ταφόπλακα” του χειμερινού τουρισμού όχι μόνο για τον προορισμό μας, αλλά για το σύνολο των επιχειρήσεων της ηπειρω-

τικής-ορεινής Ελλάδας. Δεν θα υπάρχει ουσιαστικά από σήμερα για εμάς αντικείμενο δραστηριότητας, αφού οι επισκέπτες μειώνονται ή εξαφανίζονται – σε αντίθεση με την αγωνία μας που αυξάνεται μέσα σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας». Πέρα από τους χειμερινούς προορισμούς που βρίσκονται σε ορεινές περιοχές προβλήματα δηλώνουν και αστικά ξενοδοχεία. «Τα αστικού τύπου ξενοδοχεία δίνουν σκληρή μάχη επιβίωσης, αφού κρατήσεις δεν υπάρχουν, παρά μόνον ακυρώσεις. Κλαδικές εκθέσεις αναβάλλονται επ’ αόριστον, όσα ελάχιστα συνέδρια και εκδηλώσεις επρόκειτο να πραγματοποιηθούν ματαιώνονται και η κατάσταση, με τα σημερινά δεδομένα, δεν αναμένεται να βελτιωθεί πριν τις αρχές Απριλίου». Χαρακτηριστικές ήταν αναφορές όπως: «Τα ξενοδοχεία δεν κατεβάζουν τον… γενικό κάθε Δευτέρα. Είναι ζωντανοί οργανισμοί που έχουν καθημερινές ανάγκες, οι οποίες και δεν καλύπτονται μόνο με τους (όποιους σε αριθμό) επισκέπτες του σαββατοκύριακου. Η πλειοψηφία είναι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις που αδυνατούν να καλύψουν ζημίες δύο ετών. Πώς θα ανταποκριθούμε στα έξοδά μας, στο μισθολογικό και το υπέρογκο ενεργειακό κόστος, στην ίδια την καθημερινότητά μας, όταν από την άλλη πλευρά το κόστος μετακίνησης (καύσιμα, διόδια) έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, με αποτέλεσμα οι προορισμοί μας να «απομονώνονται» ακόμα περισσότερο; Με δουλειά μόλις 10 ημερών; Τα ξενοδοχεία δεν είναι –και μη μας συγκρίνετε– καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου airbnb που «ανοίγουν» Χριστούγεννα, Πάσχα και τα οποία δεν έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις: Ούτε ΦΠΑ, ούτε φόρο διαμονής, ούτε τέλος παρεπιδημούντων,

ούτε αυξημένα τέλη καθαριότητας και φωτισμού πληρώνουν, ούτε προσωπικό απασχολούν, ούτε υγειονομικά πρωτόκολλα εφαρμόζουν, ούτε χίλια πιστοποιητικά και αδειοδοτήσεις χρειάζονται για τη λειτουργία τους». Σε όλες τις ανακοινώσεις οι ξενοδόχοι τονίζουν ότι η υγειονομική κρίση δεν έχει τελειώσει, αλλά υπάρχει και θα συνεχιστεί ολόκληρο τον χειμώνα. Η φιλοξενία χρειάζεται, τώρα, ουσιαστική και στοχευμένη στήριξη για να διασφαλίσει τη συνέχεια της ύπαρξής της, τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και τις θέσεις εργασίας. Τι ζητούν οι ξενοδόχοι Για την αντιμετώπιση της κατάστασης και με το θέμα της ρευστότητας να παραμένει το νούμερο ένα πρόβλημα των επιχειρήσεων, όλοι οι προαναφερόμενοι φορείς ξενοδόχων ζητούν: • Να εκταμιευθούν άμεσα τα ποσά που εκκρεμούν προς πληρωμή στις επιχειρήσεις από τη δράση της «Επιδότησης κεφαλαίου κίνησης πληττόμενων από την πανδημία τουριστικών επιχειρήσεων φιλοξενίας» – θυμίζουμε πως τα ποσά αυτά έπρεπε να έχουν πληρωθεί εδώ και μήνες. • Να ολοκληρωθεί άμεσα η αποπληρωμή των οφειλόμενων στις επιχειρήσεις ποσών από το πρόγραμμα «Τουρισμός για όλους» και από το πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού του ΟΑΕΔ (χωρίς παρακρατήσεις για εξόφληση φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων). Πέραν, όμως, των ανωτέρω θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και ειδικότερα: • Μείωση του ελάχιστου χρόνου απα-

σχόλησης των εργαζομένων που είναι ενταγμένοι στο ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ κάτω του 50% ή αν αυτό δεν είναι εφικτό εφαρμογή του μέτρου των αναστολών των συμβάσεων εργασίας. Οι επιχειρήσεις μας τους προσεχείς τρεις (3) μήνες δεν θα έχουν, επί της ουσίας, αντικείμενο δραστηριότητας.

• Παράταση του προγράμματος ΓΕΦΥΡΑ ΙΙ έως την 30/6/2022 και

• Αναστολή φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων (περιλαμβανομένων και των δόσεων ρυθμίσεων) έως την 31/3/2022.

Τέλος, τονίζουν ότι είναι ζωτικής σημασίας για τις επιχειρήσεις να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα για τον περιορισμό της τεράστιας επιβάρυνσης που προκαλείται από την αύξηση του ενεργειακού κόστους. Επιπλέον, ενώσεις ξενοδόχων ζητούν την ενεργειακή επιδότηση σε πετρέλαιο θέρμανσης. Νοτοπούλου: Ο χειμερινός τουρισμός εκπέμπει SOS, αλλά η κυβέρνηση πανηγυρίζει!

Για το μείζον αυτό ζήτημα του τουρισμού, σε σχετική τοποθέτηση προχώρησε και η τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ, Κατερίνα Νοτοπούλου. «Αποκαρδιωτικά αλλά και ενδεικτικά της κατάστασης που βιώνουν οι τουριστικές επιχειρήσεις από την Πελοπόννησο έως τη Δράμα, είναι τα στοιχεία των ενώσεων ξενοδόχων και φορέων σχετικά με την μέση πληρότητα κατά την εορταστική περίοδο αλλά και πριν και μετά από αυτήν.

Μετά από δυο χρόνια πανδημίας, την αβεβαιότητα εξαιτίας της επέλασης της μετάλλαξη “Ο”, τα άσχημα επιδημιολογικά δεδομένα, τα μέτρα για την αναχαίτιση της πανδημίας, την έλλειψη ρευστότητας και του δυσβάσταχτου ενεργειακού κόστους, εξαιτίας όλης αυτής της συγκυρίας, οι επαγγελματίες του κλάδου εκπέμπουν SOS. Η εκταμίευση των ποσών από τη δράση “Επιδότηση κεφαλαίου κίνησης πληττόμενων από την πανδημία τουριστικών επιχειρήσεων φιλοξενίας” και η ολοκλήρωση αποπληρωμής των οφειλόμενων στις επιχειρήσεις ποσών από το πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού του ΟΑΕΔ αποπληρωμή ακόμα δεν πραγματοποιήθηκαν. Η κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει να αρνείται την πραγματικότητα και να στηρίξει με ουσιαστικά μέτρα τον κλάδο, αντί να εμπαίζει τον κόσμο του τουρισμού».

του χειμερινού τουρισμού, επειδή τα ξενοδοχεία ήταν γεμάτα τρία τριήμερα τις γιορτές. Το να δουλεύεις τις 30 ημέρες τον χρόνο δεν είναι επιτυχία. Θα πρέπει να προσεγγίσουμε ολιστικά τους χειμερινούς και ορεινούς προορισμούς, με στόχο να υπάρχει τουριστική κίνηση όλο το χρόνο. Ο Άγγελος Καλλίας έχει πρωτοστατήσει στη δημιουργία άτυπης ομάδας ορεινών-χειμερινών προορισμών στη ΠΟΞ με στόχο να αναδείξει τα ιδιαίτερα προβλήματα των ξενοδοχείων σε αυτούς τους προορισμούς και να προωθήσει λύσεις και προτάσεις ανάπτυξης. Στη συνέντευξή του στην Τουριστική Αγορά σκιαγραφεί τη σημερινή κατάσταση των ξενοδοχείων, αλλά και τις προοπτικές των προορισμών. Ποια είναι η σημερινή κατάσταση στα ξενοδοχεία ορεινών προορισμών; Στους ορεινούς, ημιορεινούς προορισμούς δραστηριοποιούνται περίπου 1.200 ξενοδοχεία και περίπου το 20% δεν άνοιξε φέτος. Προερχόμαστε από μία δεκαετή οικονομική κρίση, η οποία κάνει τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στον ορεινό όγκο να έχουν σοβαρό θέμα ρευστότητας. Τα γενικά μέτρα στήριξης του κλάδου, σε πολλές των περιπτώσεων, δεν είναι καθόλου χρήσιμα, καθώς εδώ μιλάμε για πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις όπου πολλές από αυτές έχουν τη μορφή ατομικής επιχείρησης, κάτι που τα αποκλείει από μία σειρά μέτρων. Και τα θέματα δυστυχώς είναι πολλά, πολλαπλασιάζονται και αναζητούνται λύσεις. Τα ξενοδοχεία στον ορεινό όγκο της χώρας, στους χειμερινούς προορισμούς έχουν να δουλέψουν δύο ολόκληρα χρόνια. Σήμερα καλούμαστε, μετά από δύο χρόνια με μηδενικούς τζίρους, να καλύψουμε συσσωρευμένες οφειλές προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις τράπεζες κ.λπ. Μας περιμένει στη «γωνία» το κράτος για να ξεκινήσουμε να καταβάλουμε τις επιστρεπτέες προκαταβολές. Και όλα αυτά θα πρέπει ο ξενοδόχος της ορεινής Ελλάδας να τα καλύψει με τη δουλειά 15 ημερών αυτές τις γιορτές. Είναι ποτέ δυνατόν να συμβεί αυτό; Είναι δυνατόν να καλυφθούν οφειλές δύο ετών. Ωστόσο, υπάρχει η αίσθηση ότι οι χειμερινοί προορισμοί ήταν γεμάτοι φέτος και ότι ο χειμερινός τουρισμός ανακάμπτει. Αυτό

μερα τις γιορτές τα ξενοδοχεία ήταν γεμάτα; Όχι, βέβαια. Αυτό είναι το «success story» που παρουσιάζεται και εμείς καλούμαστε να αναστρέψουμε την εικόνα που περνάει στη κοινωνία, λέγοντας τα αυτονόητα. Σε μία περίοδο λειτουργίας που διαρκεί από 120 έως 140 ημέρες, το να δουλεύεις τις 30 ημέρες δεν είναι επιτυχία. Οπότε, ας μην κρίνουμε από δύο ή τρεις προορισμούς που πηγαίνουν καλύτερα από άλλους για να βγάλουμε συμπεράσματα. Μπορώ να σας αναφέρω άλλους 15 προορισμούς που τώρα καταρρέουν. Επίσης, ας μη μας συγκρίνουν με ένα διαμέρισμα τύπου airbnb που ανοίγει για 10 μέρες τις γιορτές, κάνει την «αρπαχτή» και μετά ξανανοίγει το Πάσχα για άλλη μία και δεν πληρώνει τίποτα από όσα πληρώνει ένα ξενοδοχείο. Ανακοινώθηκαν πριν από λίγες μέρες μέτρα στήριξης για τη ενέργεια, το ρεύμα και το αέριο. Πόσο βοηθούν τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις; Αυτές οι αποφάσεις, αν και σωστές, σκοπό έχουν τη στήριξη των επιχειρήσεων και καλώς γίνονται, αυτόματα όμως απομονώνουν και αδικούν μια σειρά από άλλες επιχειρήσεις, καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά τα μέτρα. Αναρωτιέμαι, πόσο δύσκολο είναι να καταλάβει κάποιος ότι στα βουνά της χώρας δεν έχει πάει το αέριο και δεν είναι δόκιμη η λειτουργία θέρμανσης με το ρεύμα. Το κόστος θέρμανσης είναι τεράστιο για τα ξενοδοχεία του ορεινού όγκου. Σε πολλές περιπτώσεις αγγίζει και το 40% των λειτουργικών εξόδων της επιχείρησης, καθώς λειτουργεί όλη την εβδομάδα για επισκέπτες σαββατοκύριακου, ενώ τα συστήματα θέρμανσης ξεκινούν τη λειτουργία Σεπτέμβριο και κλείνουν Μάιο. Ποια είναι τα βασικότερα θέματα που απασχολούν τα ξενοδοχεία ορεινών και χειμερινών προορισμών; Στην ΠΟΞ, με τη βοήθεια της ομάδα ορεινών προορισμών, έχουμε μία πλήρη ατζέντα όλων όσα απασχολούν τους ορεινούς-ημιορεινούς προορισμούς, καθώς και τις λουτροπόλεις. Τα πιο σημαντικά: • Το υψηλό κόστος λειτουργίας θέρμανσης, όπου θα πρέπει άμεσα να υπάρξουν μέτρα στήριξης, με τη μορφή επιδότησης. • Άμεση μείωση του ΕΝΦΙΑ. • Ενεργειακή αναβάθμιση των ξενοδοχείων, ώστε να περιοριστεί το υψηλό κόστος λειτουργίας.

• Την ένταξη των ορεινών περιοχών σε ευνοϊκό

καθεστώς μειωμένου ΦΠΑ.

• Απαλλαγή δημοτικών τελών από χώρους μη κύριας χρήσης.

• Κατάργηση του φόρου διαμονής για την περίοδο Νοέμβριο-Μάρτιο. • Επιδότηση κόστους μετακίνησης, κάτι που μπο-

ρεί να εφαρμοστεί άμεσα και χωρίς να επιβαρύνει τον Κρατικό Προϋπολογισμό, ξεκινώντας από τους δικαιούχους του Κοινωνικού Τουρισμού. • Πνευματικά δικαιώματα. Δίκαιο είναι να πληρώνεις το δικαίωμα του καλλιτέχνη για το έργο που αναμεταδίδεται. Σε ένα δωμάτιο, όμως, που είναι άδειο και δεν παρακολουθεί κανείς τηλεόραση γιατί πρέπει να το πληρώνεις αφού κανένας δεν κάνει χρήση. Θα πρέπει η χρέωση να είναι βάσει πληρότητας. Ποια μέτρα και στρατηγικές θα βοηθήσουν στην ανάδειξη και αξιοποίηση των ορεινώνχειμερινών προορισμών; Κατ’ αρχάς θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι όταν μιλάμε για χειμερινούς προορισμούς, δεν εννοούμε μόνο τα χιονοδρομικά κέντρα. Δεν μπορεί όλα να αρχίζουν και να τελειώνουν με επίκεντρο ένα χιονοδρομικό. Θα πρέπει να προσεγγίσουμε ολιστικά τους προορισμούς μας και τις δυνατότητές τους, ώστε πλέον να μην έχουμε μόνο επισκέπτες σαββατοκύριακου αλλά καθ’ όλη την εβδομάδα και καθ’ όλο το χρόνο. Θα πρέπει να ληφθούν μία σειρά από μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση, αρχίζοντας από τα σχολεία, την παιδεία. Να έχουν τα παιδιά τη δυνατότητα μέσα από δομημένα εκπαιδευτικά προγράμματα να γνωρίσουν τη φύση και τις δυνατότητές της, με αντίστοιχες εκπαιδευτικές εκδρομές να υλοποιούνται στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Έχουμε την ευτυχή συγκυρία να έχουμε μία υφυπουργό με χαρτοφυλάκιο τις ειδικές μορφές τουρισμού. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνομιλούμε με την ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού και κυρίως με την κ. Ζαχαράκη, η οποία είναι αρωγός της προσπάθειας για την ανάδειξη των ειδικών μορφών στη χώρα μας. Σε ό,τι αφορά τον ΕΟΤ, υπάρχει άψογη συνεργασία με το γ.γ. Δ. Φραγκάκη, καθώς εδώ και ένα χρόνο συζητάμε τους τρόπους προβολής της ηπειρωτικής χώρας και είναι πραγματικά πολύ θετικό όταν βλέπεις ότι οι κουβέντες που κάνουμε για την προβολή της mainland έχουν ξεκινήσει. Το επόμενο βήμα είναι να δοθεί η δυνατότητα στους χειμερινούς προορισμούς να έχουν μία αυτόνομη διαφορετική παρουσία σε όλες τις διεθνείς εκθέσεις, ώστε να είναι ευδιάκριτο το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε για τις δυνατότητες της χώ-

των ξενοδοχείων; Υπάρχουν ακυρώσεις κρατήσεων όπως ακούμε; Η πορεία των κρατήσεων, δυστυχώς, έχει εξελιχθεί πολύ αρνητικά. Από τον Δεκέμβριο 2021 παρατηρήθηκε μεγάλη πτώση στις κρατήσεις και

πολλές ακυρώσεις. Τον Ιανουάριο η πληρότητα των ξενοδοχείων έχει φτάσει σε πολύ χαμηλά ποσοστά λόγω των ακυρώσεων. Υπολογίζουμε ότι κυμαίνονται στο 20-30% και δεν υπάρχει ούτε «last minute» τουρισμός, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση. Με αυτά τα ποσοστά πληρότητας η λειτουργία ενός ξενοδοχείου σαφώς είναι προβληματική. Αν λάβουμε, δε, υπ’ όψιν μας ότι η αύξηση του ρεύματος επιβαρύνει και το κόστος λειτουργίας των ξενοδοχείων, κατανοούμε γιατί πολλά ξενοδοχεία επιλέγουν να «κλείσουν» για μερικές μέρες και να ανοίξουν ξανά σε λίγο καιρό. Το φαινόμενο αυτό αναμένεται να οξυνθεί με το δικαίωμα της «αναστολής» εργασίας – έστω και του 25% των εργαζομένων. Πορεία Συνεδριακής Αγοράς, εταιρικές συναντήσεις MICE, City brake. Πώς εξελίσσονται; Τα περισσότερα συνέδρια εννοείται πως έχουν ακυρωθεί. Το ίδιο ισχύει και για τις εταιρικές συναντήσεις, οι οποίες ενώ είχαν προγραμματιστεί ακυρώνονται επειδή υπάρχει ένα ή περισσότερα κρούσματα στην ομάδα. Η κίνηση του business travelling, είτε αφορά στους Έλληνες είτε στους διεθνείς ταξιδιώτες έχει δεχτεί σοβαρότατο πλήγμα. Ακόμα και ο τουρισμός του Σαββατοκύριακου έχει παρουσιάσει σοβαρότατη πτώση μετά την ανακοίνωση των μέτρων για τα καταστήματα διασκέδασης. Ζήτηση παρατηρούμε μόνο σε όσους έρχονται από την επαρχία για να επισκεφθούν πρόσωπα που νοσηλεύονται για λόγους υγείας. Τουρισμός στην Αθήνα: Πώς εξελίχθηκε η χρονιά που έφυγε και ποιες είναι οι προβλέψεις και οι προοπτικές για τη χρονιά που έρχεται; Η χρονιά που έφυγε ήταν μια χρονιά ελαφρώς καλύτερη από την προηγούμενή της, με την έννοια ότι μετά από ένα καταστροφικό 2020, το 2021 έδωσε –από τον μήνα Ιούνιο έως και τον Οκτώβριο–Νοέμβριο θετικές πληρότητες που όμως στο σύνολο έτους δεν ξεπέρασαν το 53%. Αυτά, σε συνέχεια μιας κακής δεκαετίας 20082018 και ενός καλού «διαλείμματος» το 2019. Ο δε Νοέμβριος, αν και μήνας Μαραθωνίου, δεν έφερε ξένους επισκέπτες, ούτε τα αναμενόμενα. Με βάση και όσα ήδη σας ανέφερα για τα τεκταινόμενα από τον Δεκέμβριο 2021 και μετά, για την κίνηση, για τα συνέδρια κ.λπ. σε συνδυασμό με την αναζωπύρωση της πανδημίας μέσω της μετάλλαξης «Όμικρον», καταλαβαίνετε ότι θα έχουμε έναν πολύ δύσκολο χειμώνα. Θέλουμε να πιστεύουμε όπως όλοι, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο, πως από την Άνοιξη τα δεδομένα θα είναι διαφορετικά, πιο θετικά και δεν θα χάσουμε όπως πέρυσι τον –παραδοσιακά καλόΑπρίλιο και Μάιο, κυρίως, για την Αθήνα.

γίνει ωστόσο αυτό, πρέπει να κινηθούμε εγκαίρως και να προετοιμάσουμε το έδαφος προκειμένου να προσελκύσουμε τους επισκέπτες, αξιοποιώντας κάθε θετικό χαρτί της Αθήνας και κάθε πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού. Το τελευταίο καιρό παρατηρούμε ιδιαίτερα αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον για την δημιουργία / ανακαίνιση κ.λπ. καταλυμάτων. Πού οφείλεται αυτό; Η προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος για την Αθήνα οφείλεται, πιστεύω, κυρίως στις μελλοντική της δυναμική σε επίπεδο real estate. Οι τιμές στα ακίνητα είναι ακόμα χαμηλές σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ενώ τα επόμενα χρόνια μεγάλα έργα θα αλλάξουν τη φυσιογνωμία της πόλης προς το καλύτερο. Φυσικά, υπάρχουν και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του προορισμού που οι επενδυτές λαμβάνουν υπ’ όψην. Θα χρειαστεί, ωστόσο, να ενταθούν οι προσπάθειες ενίσχυσης της ζήτησης. Οι προσπάθειες προσέλκυσης τουριστικής κίνησης / ζήτησης είναι επαρκείς ποσοτικά και ποιοτικά, ώστε να καλύψουν την αυξανόμενη προσφορά σε κλίνες που παρατηρούμε στην Αθήνα; Χρειαζόμαστε ειδικές υποδομές για την ανάπτυξη του αθηναϊκού τουρισμού. Ως προορισμός έχουμε πραγματικά μοναδικά πλεονεκτήματα πολλά από τα οποία είναι ανεκμετάλλευτα. Αυτά πρέπει να αξιοποιηθούν. Είναι εντυπωσιακό αλλά και χαρακτηριστικό το εύρημα της μελέτης για την Ικανοποίηση των Επισκεπτών που πραγματοποιούμε κάθε χρόνο. Σε αυτήν καταγράψαμε ότι το 50% των τουριστών στην Αθήνα δεν γνώριζε καν ότι υπάρχει θάλασσα και μάλιστα κατάλληλη για κολύμβηση ή νησιά σε τόσο κοντινή απόσταση -για ημερήσιες αποδράσεις. Υποδομές είναι κατά την άποψή μου όλα όσα μας αφορούν: από καλύτερους δρόμους μέχρι την αντιμετώπιση της ουράς για εισιτήριο στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία ή τη δημιουργία ενός μεγάλου συνεδριακού κέντρου. Επίσης, το Τατόϊ, η Πάρνηθα, το Λαύριο, ο Μαραθώνας και άλλα σημεία της Αττικής,τα νησιά του Αργοσαρωνικού, ακόμα και θεματικές προτάσεις και επιλογές όπως π.χ. ο γαστρονομικός τουρισμός και τα εστιατόρια της πόλης, ο Οινοτουρισμός και οι Αμπελώνες της Αττικής, είναι άγνωστα σε μεγάλο βαθμό. Όλα αυτά χρειάζονται υποδομές, προβολή και προώθηση. Υπάρχει σχέδιο προβολής και προώθησης για το 2022 αλλά χρειάζεται χρόνος για να αποδώσει. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι να υπάρξει συντονισμένη προσπάθεια του ΕΟΤ, του Δήμων Αθηναίων και Περιφέρειας Αττικής αλλά και άλλων περιοχών προς μια κοινή κατεύθυνση με αυτό το σκοπό.

Παραξενοδοχία: Υπάρχει στην Αθήνα; Ποιο υπολογίζεται ότι είναι το μέγεθος της; Ποιες είναι οι προτάσεις αντιμετώπισής της; Φυσικά και υπάρχει. Υπάρχουν κτίρια που έχουν δημιουργηθεί για βραχυχρόνιες μισθώσεις, υπάρχουν πολυκατοικίες με ενοικιαζόμενα διαμερίσματα αλλά με ταμπέλα «hotel» χωρίς να είναι ξενοδοχεία και χωρίς φυσικά να έχουν τις υποχρεώσεις των ξενοδοχείων. Όλα αυτά είναι πλέον γνωστά φαινόμενα σε όλους. Δεν παρατηρούμε, ωστόσο, να γίνονται συστηματικοί έλεγχοι για θέματα «ασφάλειας», υγιεινής, προσωπικού κ.ά. στα καταλύματα αυτά... Καταλύματα κάθε τύπου, εκτιμούμε πως λειτουργούν «ελεύθερα», δημιουργώντας εκτός των άλλων και συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού – σε βάρος φυσικά των νόμιμα λειτουργούντων ξενοδοχείων. Θεωρείτε ότι η Αθήνα έχει σήμερα ή κινδυνεύει να αντιμετωπίσει πρόβλημα υπερπροσφοράς κλινών; Εννοείται πως σε μια ελεύθερη αγορά οι επενδύσεις και ιδιαίτερα στον τουρισμό, που είναι ο κλάδος μας, είναι καλοδεχούμενες. Προσδίδουν κύρος και φήμη στον προορισμό, πλήθος επιλογών και προτάσεων για τον επισκέπτη και τα οφέλη είναι πολλαπλά -και σε πολλαπλά επίπεδατόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τις τοπικές κοινωνίες. Αυτό, ωστόσο, δεν καταργεί την ανάγκη διαμόρφωσης –εγκαίρως– μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής, ενός γενικότερου σχεδίου με βάση το τι έχουμε ήδη αλλά και το τι δεν έχουμε σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας, το τι χρειαζόμαστε, το τι επιθυμούμε ή το τι είναι προτιμότερο να δημιουργήσουμε, πού και πώς, με ποιο χρονικό ορίζοντα κ.λπ. •

Info

Ο Ε. Βασιλικός είναι Γενικός Γραμματέας Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών - Αττικής & Αργοσαρωνικού (ΕΞΑ-ΑΑ)

Ξενοδόχων (ΠΟΞ). Σπούδασε Hotel Management στο Παρίσι, και ασχολείται -μεταξύ άλλων - με την οικογενειακή επιχείρηση Airotel Group of Hotels και vw Co-CEO στην Capital H Hospitality.

η ίδρυση και ο εκσυγχρονισµός µη κύριων τουριστικών καταλυμάτων, εφόσον η επένδυση πληροί μια σειρά από προϋποθέσεις (5 κλειδιά, ελάχιστος αριθμός δωματίων 20 κ.ά.). • Φυσικά, η προσθήκη των 3άστερων ξενοδοχείων αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη από τις βασικές βελτιώσεις που έγιναν σ το νομοσχέδιο πριν ψηφιστεί από τη

την προαναφερόμενη αύξηση αναμένεται σχετική έγκριση της Κομισιόν για περιοχές του Νοτίου και Βορείου Αιγαίου, Κρήτης, Πελοποννήσου και Δυτικής Μακεδονίας.

• Δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους υπό προϋποθέσεις • Ατομικές επιχειρήσεις

Είδη ενισχύσεων Στα επενδυτικά σχέδια, τα οποία υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του νέου αναπτυξιακού νόμου, παρέχονται τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων: α. Φορολογική απαλλαγή, η οποία συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήµατος επί των πραγµατοποιούµενων προ φόρου κερδών. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας των ενισχυόµενων δαπανών. β. Επιχορήγηση, για την κάλυψη τµήµατος των ενισχυόµενων δαπανών. γ. Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), με κάλυψη από το Δημόσιο τµήµατος των καταβαλλόµενων δόσεων. Η επιδότηση δεν µπορεί να υπερβαίνει τα επτά (7) έτη, από την ολοκλήρωση της επένδυσης. δ. Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, με κάλυψη µέρους του µισθολογικού κόστους των νέων θέσεων εργασίας που δηµιουργούνται και συνδέονται µε το επενδυτικό σχέδιο και για τις οποίες δεν λαµβάνεται καµία άλλη κρατική ενίσχυση.

ε. Χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου που αφορά το καθεστώς «Νέο Επιχειρείν». Συνίσταται στην επιδότηση επιτοκίου δανείων µειωµένης εξασφάλισης ή των εξόδων ασφάλισης των δανείων υψηλού κινδύνου που καταβάλλονται στα πιστωτικά ιδρύµατα που τα χορηγούν. Ελάχιστος Προϋπολογισμός Επενδυτικών Σχεδίων Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος της επένδυσης για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στο καθεστώς ενίσχυσης ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, ως ακολούθως:

Αγροτικούς Συνεταιρισµούς (Α.Σ.) τους Αστικούς Συνεταιρισµούς, τις Οµάδες Παραγωγών (Οµ.Π.), Οργανώσεις Παραγωγών (Ο.Π.), και τις Αγροτικές Εταιρικές Συµπράξεις (ΑΕΣ).

«Ενίσχυση Τουριστικών Επενδύσεων» Αναλυτικά τα Υπαγόμενα Επενδυτικά Σχέδια στην κατηγορία (άρθρο 85) Ειδικότερα, ενισχύσεις χορηγούνται στις ακόλουθες επενδύσεις σε ξενοδοχειακά και λοιπά καταλύματα, καθώς και σε ειδικές τουριστικές εγκαταστάσεις:

1. Τα υπαγόµενα επενδυτικά σχέδια που αφορούν:

α. Ποσό του ενός εκατοµµυρίου (1.000.000) ευρώ για µεγάλες επιχειρήσεις.

β. Ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ για µεσαίες επιχειρήσεις.

γ. Ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ για µικρές επιχειρήσεις.

δ. Ποσό των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ για πολύ µικρές επιχειρήσεις.

Ο Χάρτης Περιφερειακών ενισχύσεων Το συνολικό κείμενο του νόμου μπορείτε να το βρείτε σκανάροντας το ακόλουθο QR code:

ε. Ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) καθώς και τους

α) Την ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχειακών µονάδων τεσσάρων(4) τουλάχιστον αστέρων.

β) Τον εκσυγχρονισµό ολοκληρωµένης µορφής ξενοδοχειακών µονάδων που ανήκουν ή αναβαθµίζονται σε κα“ Προσθήκη

επιχειρήσεις

Αιγαίο 70% 60% 50% Ανατολική Μακεδονία-Θράκη 70% 60% 50% Κεντρική Μακεδονία 70% 60% 50% Ήπειρος 70% 60% 50% Δυτική Ελλάδα 70% 60% 50% Θεσσαλία 70% 60% 50% Ιόνια Νησιά 60% 50% 40% Δυτική Μακεδονία 60% 50% 40% Πελοπόννησος 60% 50% 40% Κρήτη 60% 50% 40% Στερεά Ελλάδα 60% 50% 40% Νότιο Αιγαίο 50% 40% 30% Αττική

15% (Δυτικός Τομέας, Αθηνών) 25% (Ανατολική Αττική, Δυτική Αττική & Πειραιά/ Νήσων Το σύνολο των σχετικών πληροφοριών από το Τμήμα Νομοθετικού Έργου, μπορείτε να το βρείτε στο επίσημο site της Βουλής σκανάροντας το ακόλουθο QR code:

25% (Δυτικός Τομέας Αθηνών) 35% (Ανατολική Αττική, Δυτική Αττική & Πειραιά/ Νήσων (Χ.Π.Ε), καταγράφει αναλυτικά τα ποσοστά για κάθε Περιφερειακή Ενότητα: Η ενίσχυση ανά δικαιούχο εκφράζεται ως ποσοστό κρατικής επιδότησης των επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών.

τηγορία τριών(3) τουλάχιστον αστέρων, µετά πενταετία από την έναρξη λειτουργίας της µονάδας ή από την ηµεροµηνία ολοκλήρωσης της προηγούµενης επένδυσης εκσυγχρονισµού ολοκληρωµένης µορφής της µονάδας, καθώς και εκσυγχρονισµό µη κύριων τουριστικών καταλυµάτων, εφόσον αναβαθµίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων.

γ) Την επέκταση και τον εκσυγχρονισµό ολοκληρωµένης µορφής ξενοδοχειακών µονάδων που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, µε την προϋπόθεση ότι στο διάστηµα διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτιρίου και ότι µέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισµού ολοκληρωµένης µορφής αναβαθµίζονται σε κατηγορία τεσσάρων (4) τουλάχιστον αστέρων.

δ) Την ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισµό ολοκληρωµένης µορφής τουριστικών οργανωµένων κατασκηνώσεων (camping) τα οποία ανήκουν ή αναβαθµίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων. ε) Την ίδρυση και εκσυγχρονισµό ολοκληρωµένης µορφής ξενοδοχειακών µονάδων εντός χαρακτηρισµένων παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων, τα οποία ανήκουν ή αναβαθµίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων. στ) Την ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισµό σύνθετων τουριστικών καταλυµάτων (όπως ορίζονται στον ν. 4276/2014 (Α΄ 155) που κατατίθενται ως ενιαία σχέδια, µη περιλαµβανοµένων των προς µεταβίβαση ή µακροχρόνια µίσθωση κτιρίων και εγκαταστάσεων. ζ) Την ίδρυση και εκσυγχρονισµό µη κύριων τουριστικών καταλυµάτων, εφόσον: ζα) Φέρουν διακριτικό τίτλο «Ξενώνας φιλοξενίας». ζβ) Υλοποιούνται εντός παραδοσιακών οικισµών σε µια από τις ακόλουθες περιοχές: i) Ορεινές περιοχές, σύµφωνα

στικών επιχειρήσεων (επιχειρήσεις ενοικιαζομένων επιπλωμένων δωματίων-διαμερισμάτων, επιχειρήσεις ταξιδιωτικών γραφείων, επιχειρήσεις τουριστικών λεωφορείων, επιχειρήσεις επίγειας εξυπηρέτησης αεροσκαφών, επαγγελματικά σκάφη αναψυχής κ.λπ.) καθώς και των ειδικών τουριστικών εγκαταστάσεων . Η πρότασή μας δεν έγινε δεκτή. Αντίθετα, αποκλείονται οι ξενοδοχειακές μονάδες κατηγορίας τριών (3) αστέρων που μέχρι σήμερα (και για πολλά χρόνια) είχαν δικαίωμα ένταξης. Δίνοντας δικαίωμα ένταξης στον αναπτυξιακό νόμο μόνο στα ξενοδοχεία που ανήκουν ή αναβαθμίζονται στη κατηγορία των τεσσάρων (4)

της διαβούλευσης του νέου αναπτυξιακού νόμου είχαμε ζητήσει τη διεύρυνση των κατηγοριών των επιλέξιμων προς χρηματοδότηση επιχειρήσεων με τη συμπερίληψη και των υπολοίπων τουρι-

µε την κατηγοριοποίηση της ΕΛ.ΣΤΑΤ., εκτός των δηµοτικών ενοτήτων που συνιστούν µέρος του πολεοδοµικού συγκροτήµατος της Αθήνας, ii) περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα(30) χιλιοµέτρων από τα σύνορα, iii) νησιά µε πληθυσµό µικρότερο των τριών χιλιάδων εκατό(3.100) κατοίκων. ζγ) Κατατάσσονται σε κατηγορία πέντε(5) κλειδιών. ζδ) Διατηρούν ελάχιστο αριθµό είκοσι(20) ενοικιαζόµενων δωµατίων. η) Ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισµό ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας (condo hotels) (όπως ορίζονται στον ν. 4276/2014), υπό την προϋπόθεση ότι η µεταβίβαση ή η µακροχρόνια µίσθωση των ενισχυόµενων τµηµάτων αυτών λαµβάνει χώρα µετά από τη λήξη της τήρησης των µακροχρόνιων υποχρεώσεων του φορέα της επένδυσης, µε την επιφύλαξη της περ. (ζ) της παρ. 3 του άρθρου 25. Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται πρέπει να έχουν ολοκληρωµένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης (κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 16) και

δύναται να περιλαµβάνουν επιπρόσθετες επιλέξιµες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 86.

Επενδυτικά σχέδια που αφορούν εγκαταστάσεις: α. Ειδικής τουριστικής υποδοµής, όπως συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικούς λιµένες, χιονοδροµικά

κέντρα, θεµατικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαµατικού τουρισµού (µονάδες ιαµατικής θεραπείας, κέντρα ιαµατικού τουρισµού θερµαλισµού, κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης-spa), κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισµού, ορειβατικά καταφύγια, αυτοκινητοδρόµια (όπως αυτές ορίζονται στον ν. 4276/2014 - Α΄155).

Τα ξενοδοχεία 3 αστέρων αντιπροσωπεύουν το 28,11% του συνόλου των ξενοδοχείων της χώρας, αριθμώντας τις 2.838 μονάδες. Η κατηγορία αυτή εμφανίζει δυναμική αύξηση τα τελευταία 10 χρόνια της τάξης του 29%, σε αντίθεση με τα ξενοδοχεία 2 και 1 αστέρων που παρουσιάζουν φθίνουσα πορεία. Τα στοιχεία αυτά καταγράφονται στην επιστολή του προέδρου του ΞΕΕ, Αλέξανδρου Βασιλικού, προς τους υπουργούς Ανάπτυξης, Άδωνι Γεωργιάδη, Τουρισμού, Βασίλη Κικίλια και τον αναπληρωτή υπουργό Ανάπτυξης, Νίκο Παπαθανάση, με την οποία ζητά

B. Κικίλιας, υπουργός Τουρισμού: «Εισάγονται τα 3άστερα στον ΑναπτυξιακόΗ κυβέρνηση ακούει την αγορά» Στον Αναπτυξιακό Νόμο εισάγονται και τα 3άστερα ξενοδοχεία σε ό,τι έχει να κάνει με τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμισή τους, εκτός από όλα τα άλλα τα εργαλεία τα οποία υπήρχαν, δήλωσε ο υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας μιλώντας στην εκπομπή «Συνδέσεις» της ΕΡΤ. Αναλυτικά η δήλωση Κικίλια: «Ο Αναπτυξιακός Νόμος είναι στρατηγικό εργαλείο για τις επενδύσεις στη χώρα. Έκανα σήμερα μια διευρυμένη συζήτηση με τον αναπληρωτή υπουργό Ανάπτυξης, τον κ. Παπαθανάση και εξήγησα ότι και τα τριάστερα ξενοδοχεία, που είναι το 23% του κλάδου,

πρόβλεψη για τις μικρές επιχειρήσεις, που είναι το 80% των τουριστικών καταλυμάτων ειδικά στα νησιά του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου.

μας αυτή είναι πάρα πολύ σημαντική στη στόχευση που έχει βάλει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, η κυβέρνηση και το υπουργείο Τουρισμού, για την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος, έτσι ώστε να έχουμε περισσότερα έσοδα ανά ταξιδιώτη και αυτό να έρθει να μετακυλιστεί και να φτάσει σε έσοδα για τη μέση ελληνική οικογένεια. Η κυβέρνηση ακούει την αγορά».

β. Αγροτουρισµού ή οινοτουρισµού ή γεωτουρισµού ή πολυλειτουργικών αγροκτηµάτων.

γ. Τουριστικών καταλυµάτων στην ύπαιθρο, τύπου Glamping.

δ. Καταδυτικού τουρισµού (ν. 4688/2020 - Α΄ 101).

Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται πρέπει να έχουν ολοκληρωµένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης και δύναται να περιλαµβάνουν επιπρόσθετες επιλέξιµες δαπάνες.

Επιλέξιµες δαπάνες «Ενίσχυσης Τουριστικών Επενδύσεων»

1. Τα υπαγόµενα επενδυτικά σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόμενων επιλέξιμων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων του άρθρου 6.

2. Επιπλέον και συµπληρωµατικά προς τις περιφερειακές ενισχύσεις της παρ. 1, τα υπαγόµενα στο παρόν καθεστώς επιχειρηµατικά σχέδια δύναται να ενισχυθούν, σύµφωνα µε το άρθρο 7 και για τις ακόλουθες κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών, εκτός περιφερειακών ενισχύσεων του Παραρτήµατος Β΄: α. Τις δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ΜµΕ ( παρ. 1).

β. Τις δαπάνες για µέτρα ενεργειακής απόδοσης (παρ. 7).

γ). Τις δαπάνες για τη συµπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ (παρ. 8).

δ) Τις δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές ( παρ. 9).

ε) Τις δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστηµάτων τηλεθέρµανσης και τηλεψύξης (παρ. 10).

“ Τα μέγιστα προβλεπόμενα

ποσοστά ενίσχυσης για

τις επιχειρήσεις από τον Αναπτυξιακό φτάνουν έως και το 75%.”

στ) Τις δαπάνες για αποκατάσταση µολυσµένων χώρων ( παρ. 11).

ζ) Τις δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιµοποίηση αποβλήτων (παρ. 12)

η) τις δαπάνες για επαγγελµατική κατάρτιση ( παρ. 13).

θ) Τις δαπάνες για συµµετοχή ΜµΕ σε εµπορικές εκθέσεις ( παρ. 14).

ι) Τις δαπάνες για πρόσληψη εργαζοµένων σε µειονεκτική θέση και εργαζοµένων µε αναπηρία (παρ. 15 του Παραρτήµατος Β΄).

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Αναλυτικά τα Υπαγόμενα Επενδυτικά Σχέδια σε αυτή την κατηγορία (άρθρο 92) Ειδικότερα, ενισχύσεις χορηγούνται σε επενδυτικά σχέδια που αφορούν εγκαταστάσεις: α. Ειδικής τουριστικής υποδοµής, όπως συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικούς λιµένες, χιονοδροµικά κέντρα, θεµατικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαµατικού τουρισµού (µονάδες ιαµατικής θεραπείας, κέντρα ιαµατικού τουρισµού θερµαλισµού, κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης-spa), κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισµού,

ορειβατικά καταφύγια, αυτοκινητοδρόµια, όπως αυτές ορίζονται στον ν. 4276/2014 (Α΄155), β. αγροτουρισµού ή οινοτουρισµού ή γεωτουρισµού ή πολυλειτουργικών αγροκτηµάτων. γ. Τουριστικών καταλυµάτων στην ύπαιθρο τύπου Glamping. δ. Καταδυτικού τουρισµού, σύµφωνα µε τον ν. 4688/2020 (Α΄ 101).

2. Τα επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται πρέπει να έχουν ολοκληρωµένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, (κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 16) και δύναται να περιλαµβάνουν επιπρόσθετες επιλέξιµες δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 93. Επιλέξιµες δαπάνες στην κατηγορία «Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού» (Άρθρο 93)

1. Τα υπαγόµενα στο παρόν καθεστώς επενδυτικά σχέδια ενισχύονται για το σύνολο των προβλεπόµενων επιλέξιµων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων (του άρθρου 6. 2. Επιπλέον και συµπληρωµατικά προς τις περιφερειακές ενισχύσεις (της παρ. 1), τα υπαγόµενα στο παρόν καθεστώς επιχειρηµατικά σχέδια µπορούν να ενισχυθούν, σύµφωνα µε το άρθρο 7, και για τις ακόλουθες κατηγορίες επιλέξιµων δαπανών εκτός περιφερειακών ενισχύσεων του Παραρτήµατος Β΄: α. Τις δαπάνες συµβουλευτικών υπηρεσιών προς ΜμΕ της παρ. 1. β. Τις δαπάνες µέτρων ενεργειακής απόδοσης της παρ. 7. γ. Τις δαπάνες συµπαραγωγής ενέργειας υψηλής απόδοσης από Α.Π.Ε. της παρ. 8. δ. Τις δαπάνες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές της παρ. 9. ε. Τις δαπάνες εγκατάστασης αποδοτικών συστηµάτων τηλεθέρµανσης και τηλεψύξης της παρ. 10. στ. Τις δαπάνες αποκατάστασης µολυσµένων χώρων της παρ. 11. ζ. Τις δαπάνες ανακύκλωσης και επαναχρησιµοποίησης αποβλήτων της παρ. 12. η. Τις δαπάνες επαγγελµατικής κατάρτισης της παρ. 13. θ. Τις δαπάνες συµµετοχής ΜμΕ σε εµπορικές εκθέσεις της παρ. 14 και ι. Τις δαπάνες πρόσληψης εργαζοµένων σε µειονεκτική θέση και εργαζοµένων µε αναπηρία της παρ. 15 του Παραρτήµατος Β΄.

ο 2021 η Ελλάδα βρέθηκε στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις. Στο πλήρες τουριστικό come back της χώρας έρχεται πλέον ενισχυτικά και ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος «Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη 2.0» στον τομέα Ενίσχυση Τουριστικών Επενδύσεων και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού. Με στόχο την ενίσχυση των υποδομών στους τουριστικούς προορισμούς, θα δοθεί έμφαση στις δημόσιες οδικές, λιμενικές και άλλες υποδομές αλλά και στις ιδιωτικές επενδύσεις, ειδικά στους τομείς της φιλοξενίας και των μεταφορών. Βασικός στόχος παραμένει η ενεργειακή αναβάθμιση καταλυμάτων και η ενίσχυση του πράσινου στόλου μεταφορών. Για να προσεγγίσουμε το μέγεθος της ευκαιρίας αρκεί να σκεφτούμε ότι ένας επιχειρηματίας σήμερα έχει δυνατότητα για μια επένδυση, π.χ. 1 εκατομμ. ευρώ, να λάβει επιχορήγηση

μόσια στήριξη ή παροχή. Η μεταβατική οδός για τον Τουρισμό τα επόμενα 10 χρόνια, το γνωστό σε όλους Transition Pathway for Tourism, είναι ένα σχέδιο για την επίτευξη των πράσινων και ψηφιακών μεταβάσεων και της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας του κλάδου.

Τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση του τουρισμού, ανοίγοντας τον δρόμο προς ένα φιλικό στο περιβάλλον τουριστικό οικοσύστημα, από 2030 και μετά.

Η BSS, ως business partner του επιχειρηματικού κόσμου, συμβάλλει στην πραγμάτωση των επιχειρηματικών οραμάτων.

μπορεί να προέρχεται από συνδυασμό με άλλα δανειακά εργαλεία.

Στο 25% του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου δεν πρέπει να περιλαμβάνεται κρατική ενίσχυση, δη-

Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος έρχεται για να λειτουργήσει ως μοχλός εκτίναξης. Η ζήτηση για επενδυτικά σχέδια είναι πλέον πολύ μεγάλη και η δυνατότητα κάλυψης αυτών από σοβαρές συμβουλευτικές υπηρεσίες δεν είναι ανεξάντλητη. Η επιχείρησή μας παρέχει στους πελάτες της ολοκληρωμένες υπηρεσίες. Έχοντας απόλυτη επιτυχία στις υποβολές μας όλα αυτά τα έτη και άριστη συνεργασία με τα τραπεζικά ιδρύματα, διαχειριζόμενη χρηματοδοτήσεις ύψους €1,5 δις ετησίως, διαθέτοντας υποστήριξη σε φορολογιστικό επίπεδο μέσω

σε επίπεδο ορκωτών, η υπηρεσία που παρέχουμε είναι ολοκληρωμένη και ασφαλής. Στόχος μας δεν είναι απλώς η υποβολή μιας επενδυτικής πρότασης, αλλά και να διασφαλίσουμε στον πελάτη ότι η επένδυση πρέπει να πραγματοποιηθεί και θα αποδειχθεί επικερδής και ωφέλιμη για εκείνον. Στη συνέχεια σχεδιάζουμε το καλύτερο επενδυτικό σχήμα, κάνουμε την υποβολή και ακόμα περισσότερο διασφαλίζουμε την ορθή διαχείριση του έργου, ώστε η επιχείρηση να λάβει απρόσκοπτα τις ενισχύσεις οι οποίες έχουν εγκριθεί. Η συνεχής επιμόρφωση της ομάδας στους νέους πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίχθηκε ο νέος νόμος, όπως το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία (Έκθεση Επιτροπής Πισσαρίδη) το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0), ο Νέος Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων 2022- 2027, οι στόχοι του ΕΣΠΑ 2021-2027, η στρατηγική για τη βιομηχανία (Industry 4.0), καθώς και η προσαρμογή στις ανάγκες της σημερινής ελληνικής και διεθνούς πραγματικότητας, καθιστούν την BSS μία ελληνική εταιρεία-ισχυρότατο συνεργάτη για την υπαγωγή των ελληνικών επιχειρήσεων στις μεγάλες (και όχι μόνο) επενδύσεις που θα αναδείξουν την ελληνική οικονομία και τη χώρα, οικοδομώντας

marketing POST COVID Νέες τάσεις και προτιμήσεις στη ζήτηση, νέα δεδομένα, δυνατότητες και απαιτήσεις που δημιουργούνται με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, προβλέψεις για το αύριο και εκτιμήσεις για την κρίση και το νέο τοπίο που διαμορφώνεται για τον τουρισμό, ήταν τα βασικά θέματα που αναλύθηκαν στα 2 βασικά event που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Χenia, τo 5o Διεθνές Φόρουμ Φιλοξενίας που διοργανώθηκε από το ΞΕΕ και το Digi Hotel.

και sales των ξενοδοχείων και Ανακάμπτει η κίνηση. Νέα δεδομένα και τάσεις στον τουρισμό. Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΕΤΆ COVID ΕΠΟΧΗ

ταυτόχρονα η ανάδειξη της βιωσιμότητας ως μοχλός ανάπτυξης του τουρισμού μετά την πανδημία, ήταν κάποια από τα βασικά σημεία της ατζέντας της φετινής διοργάνωσης, της οποίας χορηγός ήταν η Xenia. H εκδήλωση άνοιξε με τους χαιρετισμούς του προέδρου του ΞΕΕ και οικοδεσπότη, Αλέξανδρου Βασιλικού ο οποίος υπογράμμισε ότι η αποκωδικοποίηση της νέας πραγματικότητας

-

τους επίσημους φορείς και τις επιχειρήσεις. Ο υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας, ανέφερε πως οι προκρατήσεις του Οκτωβρίου για τη θερινή σεζόν του 2022 είναι αυξημένες κατά 30%, σε σχέση με τις αντίστοιχες για το 2019 και υπογράμμισε ότι οι συμφωνίες με αεροπορικές εταιρείες και tour operators ενισχύουν τις θετικές εκτιμήσεις. Επίσης, ανέφερε ως στόχους την προσέλκυση τουριστών και κατά την εκτός αιχμής σεζόν σε ηπειρωτικούς προορισμούς, αλλά και στο εσωτερικό όλων των περιφερειών. Σημείωσε, επίσης, ότι θα υπάρξει καμπάνια για τον τουρισμό τον χειμώνα, για city break στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις. Τέλος, υπογράμμισε ότι θα υπάρξουν μελέτες και αποφάσεις για τη φέρουσα ικανότητα τουριστικών προορισμών. Σημαντικά ευρήματα για το μέλλον και τις προοπτικές του ελληνικού τουρισμού στη μετά πανδημία εποχή προκύπτουν από την έρευνα για τους οδηγούς ικανοποίησης πελατών, σε μια ανανεωμένη ταξιδιωτική αγορά που παρουσίασε ο Peter O’ Connor, Senior Market Analyst της Phocuswright. Ακολούθησε η πρώτη θεματική συζήτηση με θέμα: Hotel Recovery: Revolutionizing hotel marketing, distribution and operations, με συντονίστρια την Christina Polo | Market Analyst, EMEA. Στο πάνελ συμμετείχαν επίσης οι Leon Avidag, ιδρυτής Brown Hotels, Darren Blanchard, Business Development Manager –PKF, Alan Mantin, Managing Director Development Southern Europe–Hilton και Andrew Sangster, Financial Journalist and Hotel Analyst. Κοινό συμπέρασμα όλων είναι πως η αειφορία, με την τοπική παραγωγή στο επίκεντρο, οι τεχνολογικές δυνατότητες για contactless check in αλλά και η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου θα παίξουν βασικό ρόλο στην ανάπτυξη του τουριστικού τομέα στη χώρα μας. Η δεύτερη θεματική συζήτηση

Forum επικεντρώθηκε στο «Hotel reinvented: Making sustainability top of the agenda» με τη συμμετοχή

Anne Daviaud-Grandjean. Founder of Blue Pineapple Tourism-Green Globe Label Auditor, Philip Halanen,\ Head of Sourcing & Sustainability – Wyndham Hotels & Resorts EMEA, Aνδρέα Μεταξά, CEO Metaxa Hospitality Group, Peter Reelfs, Founder & Owner of Northflash

Τα συμπεράσματα της έρευνας «Drivers of

Η διάθεση για ταξίδια παραμένει ισχυρή κι αναμένεται να ενισχυθεί. Εδραιώνεται η αισιοδοξία για επαναφορά του κλάδου στα επίπεδα του 2019, στο εγγύς μέλλον. Ο φόβος για μόλυνση και η ταλαιπωρία λόγω ελέγχων, ενδεχόμενης καραντίνας κ.λπ. έχει μειωθεί αλλά δεν έχει εξαφανισθεί. Η ασφάλεια κι η υγιεινή αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την επιλογή του προορισμού. Σημαντικά ενοχλημένοι δηλώνουν οι τουρίστες από την υποχρέωση να υποβάλλουν τα προσωπικά τους δεδομένα στο πλαίσιο των διαφόρων ελέγχων κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους, καθώς εκφράζουν φόβο για παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους από διάφορες υπηρεσίες και φορείς. Η βιωσιμότητα (sustainability) εξακολουθεί να αποτελεί την πλέον κυρίαρχη τάση στην τουριστική βιομηχανία. Η πανδημία αύξησε την ευαισθησία και τον σεβασμό των ταξιδιωτών για την προστασία του περιβάλλοντος, την κατανάλωση τοπικών και οργανικών τροφίμων και γενικότερα τη βέλτιστη διαχείριση των φυσικών πόρων. Διαφαίνεται μια τάση για μικρότερης διάρκειας διακοπές, με έμφαση στη χαλάρωση, την ξεκούραση, την οικογένεια. Η ευελιξία στην ακυρωτική πολιτική (cancelation policy), η δυνατότητα επιστροφής χρημάτων (refunds) και συνολικά το value for money αποτελούν σημαντικούς καθοριστικούς παράγοντες, με δεδομένο ότι η πανδημία έχει πλήξει σημαντικά τα εισοδήματα πολλών καταναλωτών. Η πανδημία έχει ενισχύσει ακόμη περισσότερο την τάση για διακοπές σε μεμονωμένα καταλύματα αντί σε ξενοδοχεία και κρατήσεις αλά καρτ μέσω του διαδικτύου. Το λεγόμενο «δυναμικό πακέτο» κερδίζει έδαφος. Για το 2021 το 80% των ταξιδιωτών ζητά ξεχωριστές κρατήσεις για τo ξενοδοχείo, το αυτοκίνητο, τη μεταφορά και άλλες παραμέτρους του ταξιδιού.

και συντονίστρια την Linda Fox | Senior Europe Reporter, Phocuswright. Το Forum ολοκληρώθηκε με μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Sébastien Bazin, προέδρου και CEO της Accor στον πρόεδρο του ΞΕΕ, Αλέξανδρο

Βασιλικό, η οποία ανέδειξε για άλλη μια φορά τη σημασία της φυσικής επικοινωνίας στον κλάδο Φιλοξενίας, αλλά και την ανάγκη εκπαίδευσης για την αναβάθμιση του εγχώριου τουριστικού προϊόντος.

customer satisfaction in a renewed travel market»

5ο Διεθνές Φόρουμ Φιλοξενίας - Διοργάνωση Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος Δείτε τα video από τις ομιλίες σαρώνοντας το αντίστοιχο QR code.

Εναρκτήρια ομιλία του προέδρου του ΞΕΕ Ξενοδοχειακού Επιμελητήριου

Ελλάδος και οικοδεσπότη της εκδήλωσης, Αλέξανδρου Βασιλικού.

Ομιλία του Peter O’ Conor, Senior Market Analyst, Phocuswright.

Παρακολουθήστε

www.ihf.gr/el/videos-5ou-forum/

Ομι λία του υπουργού Τουρισμού, Βασίλη Κικίλια

Hotel Recovery: Revolutionizing hotel marketing, distribution and operations

Digi Hotel

Digital εργαλεία και trends. Η επόμενη μέρα του ελληνικού Τουρισμού Η επόμενη ημέρα του ελληνικού Τουρισμού και ο κυρίαρχος, πλέον, ρόλος του digital, αποτέλεσαν τον κορμό της θεματολογίας του 3ήμερου event για το digital marketing της ξενοδοχειακής βιομηχανίας που πραγματοποιήθηκε στη Xenia 2021. Στελέχη και ειδικοί του digital marketing αλλά και στελέχη της αγοράς παρουσίασαν τις εξελίξεις, τάσεις και προκλήσεις στον παγκόσμιο τουρισμό στην post covid εποχή και χαρτογράφησαν το νέο κυρίαρχο ρόλο του digital στη βιομηχανία της Φιλοξενίας καθώς και τα αμέτρητα, πανίσχυρα εργαλεία που προσφέρει. Οι ομιλητές εξήγησαν πως οι τεχνολογίες αιχμής που κάνουν έξυπνο ένα ξενοδοχείο και επιτρέπουν στους πελάτες του να χρησιμοποιεί ανέπαφα πολλές από τις υπηρεσίες, είναι κάτι που επιταχύνθηκε κατά την περίοδο της πανδημίας και προφανώς θα μείνει όχι μόνο ως συνήθεια αλλά και ως έξτρα υπηρεσία. O ψηφιακός κόσμος της διαφήμισης και του μάρκετινγκ για τον κλάδο των ξενοδοχείων, τα ψηφιακά δεδομένα, αλλά και τα νέα digital κανάλια που εμπλουτίζουν το ξενοδοχειακό προϊόν και φέρνουν έσοδα στο ξενοδοχείο, ήταν τα θέματα που κυριάρχησαν στις εργασίες της δεύτερης ημέρας του Digi Hotel. Ανάμεσα στα θέματα που ανέλυσαν οι ομιλητές ήταν: ■ Στο panel με θέμα «Hotel Digital Marketing: Η επόμενη μέρα», παρουσιάστηκαν όλες οι τελευταίες εξελίξεις στο ψηφιακό μάρκετινγκ. Ακολούθησε το workshop «Χτίζοντας μια 360 digital στρατηγική από το μηδέν» όπου αναλύθηκε κάθε βήμα που

Θέματα στα οποία αναφέρθηκαν ομιλητές την πρώτη ημέρα Η νέα εποχή στα Apps και το πώς μειώνουν τα κόστη και οργανώνουν τη λειτουργία του ξενοδοχείου. Η λειτουργία και οι υπηρεσίες των Chatbots και το πώς μπορούν να φέρουν απευθείας κρατήσεις στο ξενοδοχείο. Το εξαιρετικό παράδειγμα smart hotel, το ολοκαίνουργιο όνομα Ηotel Thessaloniki. Στο panel με θέμα «Χτίζοντας digital σχέσεις με τους πελάτες σας: Και μετά τα cookies τι;», από τη συζήτηση προέκυψε ότι η κατάργηση των cookies αλλάζει άρδην τα δεδομένα στις σχέσεις με τους πελάτες, αλλά και στη διαφήμιση και θα πρέπει να αναζητηθούν νέοι τρόποι για να μπορούν τα ξενοδοχεία να συντηρήσουν τις σχέσεις με τους πελάτες τους ή να βρίσκουν νέους.

Οι δυνατότητες των ψηφιακών κοινοτήτων στα Social Media, στις πλατφόρμες του Facebook, Instagram και TikTok. H σπουδαιότητα και η ουσιαστική επιστροφή των newsletters ως Μέσα επικοινωνίας.

Το «Reviews & Reputation Management» και οι τελευταίες τάσεις και εξελίξεις στο CRM και το Loyalty.

Το Digi Hotel του 2021 έκλεισε πανηγυρικά με μια συζήτηση που διοργάνωσε η Marketing Greece, με θέμα «#Destination Experience Makers: δημιουργώντας τους προορισμούς του αύριo».

απαιτείται για μια σωστή στρατηγική διαφήμισης ενός ξενοδοχείου.

■ Το Search Marketing και το Check list για το 2022 για τα θέματα SEO and Google ads, οι βασικές πλατφόρμες της Digital Διαφήμισης και τα υπέρ

και τα κατά της κάθε μίας.

■ Οι διαφημίσεις αιχμής μέσω βίντεο και οι δυνατότητές τους παρουσιάστηκαν σε ομιλία της με τίτλο «The Rise of Video Ads».

■ Η Check list α ξιολόγησης των bloggers και των influencers, που τα ξενοδοχεία χρησιμοποιούν για την προβολή τους.

■ «Δ εδομένα και Τουρισμός: Πώς θα διαμορφώσετε το μέλλον της εταιρείας σας μέσα από τη σωστή χρήση δεδομένων και στρατηγικών μάρκετινγκ», παρουσιάστηκε σε σχετικό workshop.

■ Τα νέα digital κανάλια εσόδων στα ξενοδοχεία.

Απολογισμός από μια περίοδο κρίσης Η συζήτηση ξεκίνησε με τον απολογισμό των κρατήσεων στα ελληνικά ξενοδοχεία στα χρόνια της πανδημίας και αποτύπωσε όλα όσα έγιναν τους προηγούμενους μήνες στον ξενοδοχειακό κλάδο. Το εξαιρετικά δύσκολο τουριστικό έτος διαδέχθηκε μια ανέλπιστα καλή χρονιά από τον Ιούλιο και μετά, όμως οι προκλήσεις για τα ξενοδοχεία συνεχίζονται, τόνισαν οι ομιλητές Εντυπωσιακά ήταν τα αποτελέσματα της φετινής χρονιάς στις απευθείας online κρατήσεις των ελληνικών ξενοδοχείων. Καθώς όλοι οι προορισμοί θα είναι πλέον ανοικτοί, το επόμενο καλοκαίρι οι Έλληνες ξενοδόχοι θα πρέπει να

Digi Hotel.

Στο πάνελ με θέμα «Hotel Recovery: Revolutionizing hotel marketing, distribution and operations» συμμετείχαν: συντονίστρια η Christina Polo, Market Analyst, EMEA, Leon Avidag, Ιδρυτής Brown Hotels, Darren Blanchard, Business Development Manager – PKF, Alan Mantin, Managing Director Development Southern Europe – Hilton και Andrew Sangster, Financial Journalist and Hotel Analyst.

“ Hotel Recovery: αειφορία, τεχνολογία και επιμήκυνση περιόδου, τα βασικά στοιχεία ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού.”

προετοιμαστούν κατάλληλα. Οι τελευταίες τάσεις στα ταξίδια σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως αποτυπώνονται από τις έρευνες της online εταιρείας Expedia, καταγράφουν ότι ο ταξιδιώτης του σήμερα θέλει να ζήσει κάτι μοναδικό. Το case study των ξενοδοχείων του Ομίλου Airotel παρουσίασε ο Ευγ. Βασιλικός και έδωσε καίριες συμβουλές για το πώς μπορεί ένα ξενοδοχείο να μην εξαρτάται από ένα μόνο κανάλι πωλήσεων. Άλλα ενδιαφέροντα θέματα που αναφέρθηκαν οι ομιλητές αφορούσαν στο Contracting, την επικράτηση των Δυναμικών Συμβολαίων και τη νέα εποχή στην τιμολόγηση των ξενοδοχειακών δωματίων. Τέλος, υπήρξε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση σχετικά με το Sustainability ως ένα κύριο εργαλείο marketing για τα ξενοδοχεία. Πορεία και τάσεις της τουριστικής ζήτησης. Προβλήματα και τάσεις στα ξενοδοχεία. O Aύγουστος του 2021 ήταν, για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού Τουρισμού, ένας από τους καλύτερους μήνες των ξενοδοχείων πόλης, ως αποτέλεσμα των τάσεων στα ταξίδια όπως διαμορφώ-

θηκαν από τους περιορισμούς που έθεσε η πανδημία. Παράλληλα, τα επίπεδα ικανοποίησης των τουριστών στην Ελλάδα παρουσιάζονται αυξημένα έναντι της περιόδου προ πανδημίας (2019) καθώς οι συνθήκες εξυπηρέτησής τους προσαρμόστηκαν στις απαιτήσεις για κοινωνική αποστασιοποίηση σε ξενοδοχεία και άλλες τουριστικές υπηρεσίες, οδηγώντας σε πιο προσωπική εξυπηρέτηση. Επιπλέον, η ποιότητα των τουριστικών υπηρεσιών αλλά και η σημασία του ανθρώπινου δυναμικού αναδείχθηκαν ως δύο από τα σημαντικότερα συστατικά που θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τις τουριστικές επιχειρήσεις, ώστε να μπορούν να επιβιώνουν σε εποχές κρίσεων. Αυτές ήταν μερικές από τις βασικές τάσεις που αναδείχθηκαν, σε συζήτηση πάνελ ειδικών του τουρισμού, με τίτλο «Τα ελληνικά ξενοδοχεία στα χρόνια της πανδημίας». Στον απολογισμό του συνεδρίου τονίστηκε από τους ομιλητές ότι ο τουρισμός το 2021 χαρακτηρίστηκε από μεμονωμένους κυρίως τουρίστες και κρατήσεις τελευταίας στιγμής, με αποτέλεσμα να ευνοηθούν τα ξενοδοχεία που ήταν προετοιμασμένα για αυτό, καθώς μικρά και

boutique ξενοδοχεία. Ωστόσο, η ποιότητα των καταλυμάτων ήταν εκείνη που κέρδισε τελικά. Επιπλέον, ο Αύγουστος του 2021 ήταν κοντά στον καλύτερο μήνα της χρονιάς για τα ξενοδοχεία, πρωτοφανές για ξενοδοχεία πόλης. Για πρώτη φορά ο Αύγουστος ήταν πολύ κοντά στον καλύτερό μας μήνα, δηλαδή τον Σεπτέμβριο, χάρη στην επιστροφή των Ευρωπαίων και των Αμερικανών μεμονωμένων τουριστών αλλά και των Ελλήνων. Μέχρι τον Ιούνιο δεν υπήρχαν πτήσεις και μεγάλες αγορές για την Αθήνα όπως η Αμερική και η Ασία ήταν κλειστές και ο συνεδριακός τουρισμός ήταν ανενεργός. Μάλιστα, στην περίπτωση των ξενοδοχείων της Θεσσαλονίκης, η αναλογία διεθνών τουριστών-Ελλήνων άλλαξε σε σχέση με την εποχή προ πανδημίας, κλίνοντας προς τους Έλληνες, έναντι των διεθνών ταξιδιωτών. Όσον αφορά τις αεροπορικές κρατήσεις, ενώ ο Σεπτέμβριος είχε περισσότερες κρατήσεις έναντι του 2019, ο Οκτώβριος είχε όχι απλώς λιγότερες έναντι του 2019 αλλά και πολλές ακυρώσεις. Ωστόσο, χαρακτηρίστηκε πολύ θετική η ανάκαμψη που παρατηρήθηκε στην κρουαζιέρα, η οποία ανακάμπτει ακόμα και με μικρότερο αριθμό ταξιδιωτών. Το επίπεδο ικανοποίησης πελατών στα ξενοδοχεία της Ελλάδας το 2021 ήταν υψηλότερο έναντι του 2019, ενώ και η μέση δαπάνη ανά ταξιδιώτη παρουσίασε αύξηση στο 25% των γενικών εσόδων της χώρας και είναι περίπου το ποσοστό αύξησης εσόδων που σημείωσαν πολλά ξενοδοχεία αυτή τη χρονιά.

Μέρος της αυξητικής πορείας των εσόδων οφείλεται στις απευθείας κρατήσεις στα ξενοδοχεία που αποτέλεσαν τάση το 2021, αλλά και στο γεγονός ότι στην Αθήνα άλλαξε το μείγμα των αγορών, καθώς ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε τόσο μεγάλος αριθμός πτήσεων από την Αμερική. Η κρίση μας έμαθε ότι όλοι έπρεπε να μπορούμε να κάνουμε περισσότερα μέσα στο ξενοδοχείο, ότι η προσαρμοστικότητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων στις αλλαγές είναι αναγκαία στην εποχή μετά την πανδημία, ότι η εκπαίδευση, το κίνητρο και τα soft skills είναι βασικά ζητούμενα για το ανθρώπινο δυναμικό, κατέληξαν οι ειδικοί. Τέλος, σε πάνελ συζήτησης όλοι συμφώνησαν ότι ο ελληνικός Τουρισμός αποδείχθηκε ανθεκτικός στις κρίσεις, καθώς μπήκε σε πορεία ανάκαμψης νωρίτερα από άλλες χώρες, ενώ η ανθεκτικότητα αυτή προέρχεται από την προσαρμοστικότητά τους στις συνθήκες, από την ομαδικότητα και από την κρατική υποστήριξη. Επιπλέον, το ανθρώπινο δυναμικό είναι το κύριο πλεονέκτημα του ελληνικού Τουρισμού και γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρξει σωστή διαχείρισή του. Στο πάνελ συζητήθηκε επίσης το ενεργειακό κόστος των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, το οποίο συνδέεται με το περιβάλλον και την αειφορία. Αναφέρθηκε ότι στα ξενοδοχεία μεγάλης κατηγορίας το κόστος αυτό μπορεί να φτάνει το 3-5% και σε χαμηλότερης κατηγορίας το 3%, όμως τα επόμενα χρόνια μπορεί να ανέβει στο 10%, επιβαρύνοντας ση-

Στο πάνελ με θέμα «Hotel reinvented: Making sustainability top of the agenda» συμμετείχαν οι Anne Daviaud-Grandjean (Founder of Blue Pineapple Tourism – Green Globe Label Auditor), Philip Halanen (Head of Sourcing & Sustainability – Wyndham Hotels & Resorts EMEA), Aνδρέας Μεταξάς (CEO Metaxa Hospitality Group), Peter Reelfs (Founder & Owner of Northflash) και η συντονίστρια Linda Fox (Senior Europe Reporter, Phocuswright).

“ Οι ταξιδιώτες είναι πιο συνειδητοποιημένοι για περιβαλλοντικά ζητήματα. Όμως εμείς προσφέρουμε βιωσιμότητα, επειδή είναι το πάθος μας και όχι θέμα οικονομικής ανάλυσης.”

μαντικά τα έξοδα λειτουργίας. Τα ξενοδοχεία, πλέον, ακόμα και με μικρότερες πληρότητες έχουν διπλάσιο κόστος ενέργειας έναντι του 2019. Πλέον, στα μεγάλα ξενοδοχεία, το δεύτερο μεγαλύτερο κόστος μετά τις μισθοδοσίες είναι η ενέργεια. Γι’ αυτό τον λόγο, τα παλαιότερα ξενοδοχεία πρέπει να στραφούν σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, όπως η ηλιακή, αλλά και ενεργειακές επενδύσεις όπως θερμομονώσεις.

κατάλληλη τιμολόγηση δωματίων, είναι οι ακόλουθες:

• Αύξηση του αριθμού πολιτικών ευέλικτης ακύρωσης για να προσφέρουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους ταξιδιώτες ώστε να προβούν σε κράτηση. • Περιορισμοί διάρκειας διαμονής για να αντισταθμιστούν οι περίοδοι κρατήσεων μικρότερης διάρκειας λόγω των αλλαγών στους ταξιδιωτικούς περιορισμούς.

• Οι μικρότερες ομάδες αποτελούν πλέον τον κανόνα, αναγκάζοντας τις επιχειρήσεις να είναι πιο αποτελεσματικές, περιορίζοντας τους χρόνους βαθιάς ανάλυσης.

• Οι κρατήσεις μέσω κινητού γίνονται μεγάλη τάση.

που δεν είναι καλύτερες από εμάς αλλά έχουν καλύτερη τεχνολογία, τονίστηκε από ομιλητές. Οι τάσεις που θα πρέπει να παρακολουθούν τα ξενοδοχεία, μετά τις αλλαγές που προκάλεσε στον τουρισμό η πανδημία, ώστε να διαμορφώσουν την

• Η διατήρηση της ανταγωνιστικής τοποθέτησης με το δεδομένο των ραγδαίων αλλαγών στην αγορά, γίνεται όλο και δυσκολότερη. Οι επιχειρηματίες θα πρέπει να θεωρήσουν την τοποθέτησή τους στην αγορά ως σημείο εκκίνησης, εξετάζοντας τον αντίκτυπο της στρατηγικής τους στον ανταγωνισμό και της μέσης τιμής των ανταγωνιστών ανά ημέρα της εβδομάδας.

σύμβουλος της περιφερειακής ενότητας EMEA (περιλαμβάνει Ελλάδα, Βαλκανικές χώρες, Ιταλία, Ισραήλ, Ρωσία και Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων

Κρατών (CIS)) στην Wyndham, μιλάει στην Τουριστική Αγορά και αποκαλύπτει τάσεις και προβλήματα που αφορούν όλους τους... παροικούντες την τουριστική Ιερουσαλήμ.

Δώστε μας κάποια εικόνα για το μέγεθος του Ομίλου Wyndham και τις αλλαγές στις υπηρεσίες που προσφέρει. Ο Wyndham είναι ο μεγαλύτερος όμιλος franchising ξενοδοχείων στον κόσμο, με 22 παγκόσμια brands και γύρω στα 9.000 μονάδες σε 98 χώρες. Τα τελευταία χρόνια έχουμε αποχωρήσει από τις υπηρεσίες του management διαχείρισης των ξενοδοχείων και πλέον κατά 95% προσφέρουμε υπηρεσίες franchising. Στην περιοχή ευθύνης μου από τα 500 ξενοδοχεία τα 460 είναι franchise και τα υπόλοιπα management. Στο franchise οι υπηρεσίες εστιάζουν στην παροχή του brand και ό,τι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή revenue management, sales and marketing, promotions, distribution, network, loyalty club. Το loyalty club μας, μάλιστα, είναι από τα μεγαλύτερα στο κόσμο με 98.000.000 μέλη. Τα μέλη μας, μαζί με το σύστημα κρατήσεων, είναι ίσως και ένας από τους σημαντικότερους λόγους για ένα ξενοδοχείο που θέλει να δημιουργήσει εναλλακτικά κανάλια πώλησης (εκτός των tour operators) να συνεργαστεί μαζί μας. Ποιες νέες τάσεις βλέπετε να διαμορφώνονται στον χώρο των διεθνών ξενοδοχειακών αλυσίδων; Μια τάση που παρατηρούμε στο χώρο των διεθνών αλυσίδων είναι ότι αποχωρούν από την ιδιοκτησία και τη διαχείριση των

οι ίδιοι

διαχείριση

White Label

μια δραστηριότητα που αποτελεί μία, επίσης, ισχυρή και ανερχόμενη τάση στην αγορά. Τέτοιες εταιρείες είναι διεθνώς η Aimbridge με 1.200 ξενοδοχεία και μια απίστευτη πορεία ανάπτυξης, η Interstate κ.ά. ενώ στην Ελλάδα ήδη έχουν τοποθετηθεί αντίστοιχα Zeus, Ηotel Βrain κ.ά. Πρόκειται για μια αγορά με τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης.

άλλες χώρες, την επιλογή της ομπρέλας μιας αλυσίδας. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; Αυτό συμβαίνει γιατί, παραδοσιακά, η ελληνική ξενοδοχία ήταν μια «οικογενειακή υπόθεση». Η δεύτερη γενιά αντιλαμβάνεται καλύτερα τα οφέλη που προκύπτουν από μια συνεργασία με μια αλυσίδα. Ταυτόχρονα, οι tour oparators δεν έχουν σήμερα τη δύναμη που είχαν κάποτε, όπως φάνηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης. Έτσι βλέπουμε ξενοδοχεία σε ολόκληρη την Ελλάδα, σημαντικές μονάδες στην Κρήτη και αλλού να μπαίνουν σε αλυσίδες γιατί θέλουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τους tour operators και να διευρύνουν τους πελατειακούς τους ορίζοντες. Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον οι αλυσίδες δεν υιοθετούνται κυρίως από ξενοδοχεία πόλης αλλά και σε αμιγώς τουριστικούς προορισμούς, όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Μύκονος. Τα brands στην Wyndham καλύπτουν από luxury μέχρι budget hotels. Το νομοσχέδιο του Αναπτυξιακού και η επιδότηση των ξενοδοχείων 3 αστέρων θέτει τον προβληματισμό: είναι χρήσιμα, βιώσιμα, ανταγωνιστικά αυτά τα σημαντικά σε αριθμό ξενοδοχεία οικονομικών κατηγοριών (budget); Τι λέει η δική σας και η διεθνής εμπειρία; Ως Wyndham θεωρούμε ότι σήμερα δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποκλείσουμε συγκεκριμένες κατηγορίες πελατών. Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η κατηγοριοποίηση των πελατών με βάση την κατηγορία ξενοδοχείου που επιλέγουν, δεν υφίσταται στην πραγματικότητα. Το ίδιο άτομο χρησιμοποιεί όλων των κατηγοριών τα ξενοδοχεία. Τα στεγανά που έχουμε στο μυαλό μας βλέπουμε ότι δεν ισχύουν. Πιστεύω ότι υπάρχει μια τεράστια ευκαιρία στην Ελλάδα γι’ αυτής της κατηγορίας τα ξενοδοχεία (όπως τα 3ων αστέρων) είτε βρίσκονται σε πόλη είτε σε τουριστικό προορισμό διακοπών. Ο εκσυγχρονισμός αυτών των ξενοδοχείων σε επίπεδο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή/και πράσινων και βιώσιμων πολιτικών θα τους εξασφάλιζε ένα λαμπρό μέλλον. Κατά τη διάρκεια της κρίσης τα budgeteconomy ξενοδοχεία μας έφεραν τα περισσότερα έσοδα και θα έλεγε κανείς ότι αυτά «μας κράτησαν ζωντανούς». Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει στην Ελλάδα ξενοδοχείο Wyndham στα brand κατηγορίας economy-budget. Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον, σας ενδιαφέρει; Φυσικά, μας ενδιαφέρει και μάλιστα πολύ. Στη γειτονική Τουρκία (είμαστε η νούμερο ένα ξενοδοχειακή αλυσίδα με 90 ξενοδοχεία) δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη ξενοδοχείων life style, economy- budget. Πιστεύω ότι θα είναι η κυρίαρχη τάση τα επόμενα χρόνια. Στόχος μας είναι να φέρουμε το ίδιο μοντέλο και στην Ελλάδα.

“

Υπάρχει μια τεράστια ευκαιρία στην Ελλάδα για τα τριάστερα ξενοδοχεία, είτε βρίσκονται σε πόλη είτε σε τουριστικό προορισμό διακοπών. ”

Ποιες κατηγορίες ξενοδοχείων κρίνετε ότι είναι περισσότερο ενδιαφέρουσες σήμερα στην Ελλάδα; Σήμερα η Ελλάδα είναι ελκυστική για όλες τις κατηγορίες ξενοδοχείων. Από luxury μέχρι economy μέχρι και το νέο μας brand, το Alltra, που αφορά ξενοδοχεία all inclusive. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι είμαστε η μόνη αλυσίδα που έχει brand στον χώρο του all inclusive. Από το εύρος των κατηγοριών που καλύπτουμε με διαφορετικά brands, μπορεί να καταλάβει κανείς τη σημασία που δίνουμε στο να αναπτυχθούν όλες οι κατηγορίες. Τη φιλοσοφία μας αυτή εκφράζουμε και μέσα από το βασικό slogan μας «Make Hotel Travel Possible for All». Οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους άλλαξαν τα δεδομένα στην αγορά. Ο ίδιος άνθρωπος που ταξιδεύει επαγγελματικά με business class, μπορεί να ταξιδέψει με τις προσφορές της Ryanair λίγες μέρες μετά ως ιδιώτης και να επιλέξει ένα οικονομικό ξενοδοχείο για κατάλυμα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι πλέον η αγορά δεν έχει στεγανά target groups και αυτό είναι σημαντικό για το marketing. Το οικονομικό ξενοδοχείο έρχεται να συμπληρώσει τα οικονομικά αεροπορικά εισιτήρια, προσφέροντας τις απαραίτητες υπηρεσίες που χρειάζεται κάποιος για να επιλέξει

“

Μεγάλης σημασίας είναι το sustainability, είτε

αφορά τη σπατάλη τροφίμων

(μείωση σκουπιδιών από τρόφιμα) είτε την εξοικονόμηση

νερού και ενέργειας. Δεν υπάρχει τουριστικό συνέδριο

όπου αυτό το θέμα να μην απασχολεί ομιλητές και συνέδρους.”

να προσφέρουν έργο, αφού «εγγυώνται» ότι κάθε κατάλυμα, ανεξαρτήτως τιμής και άλλων υπηρεσιών, θα έχει αυτές τις αδιαπραγμάτευτες προδιαγραφές. Και αυτό είναι

που ισχύει σε oλόκληρο τον κόσμο. Άλλαξε, πόσο και πώς, η πανδημία τις απαιτήσεις του ταξιδιώτη αλλά και τις υπηρεσίες που καλούνται να προσφέρουν τα ξενοδοχεία; Η πανδημία μάς έδειξε ότι τα βασικά και αδιαπραγμάτευτα στοιχεία που ζητάει σήμερα ο ταξιδιώτης δεν αφορούν ούτε τα spa και τα τεράστια lobbies ούτε τις εντυπωσιακές πισίνες. Τι θέλει σήμερα ο ταξιδιώτης; Ένα καθαρό δωμάτιο, ένα κα-

λό κρεβάτι, ένα καλό ντους, δυνατό WiFi Internet και πρίζες να φορτίζει τις πολλές συσκευές του με τις οποίες ταξιδεύει. Η υγειονομική κρίση έφερε μια νέα εποχή στα ξενοδοχεία και έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα που ήρθαν για να μείνουν. Άλλαξε άρδην η λογική και το design στα ξενοδοχεία. Τα τεράστια lobbies, οι μεγάλοι ενιαίοι χώροι, οι συνεδριακές αίθουσες όπως τα ξέραμε, δεν θα συνεχίσουν να υπάρχουν τουλάχιστον με την ίδια μορφή και τρόπο λειτουργίας. Θα αναζητηθούν λύσεις για την πολλαπλή χρήση των μεγάλων χώρων, όπως π.χ. μεγάλων συνεδριακών αιθουσών που δεν μπορούν πλέον να γεμίσουν. Τα νέα ξενοδοχεία και ιδιαίτερα αυτά που θα κτιστούν από σήμερα και στο εξής, θα προσφέρουν άλλους χώρους, διαφορετικά διαμορφωμένους. Μεγάλης σημασίας είναι το sustainability, είτε αφορά την σπατάλη τροφίμων (μείωση σκουπιδιών από τρόφιμα) είτε την εξοικονόμηση νερού και ενέργειας. Δεν υπάρχει τουριστικό συνέδριο όπου αυτό το θέμα να μην απασχολεί ομιλητές και συνέδρους. Και παλιότερα το συζητούσαμε, όμως τώρα και το συζητάμε και το εννοούμε. Τρίτο στοιχείο της νέας εποχής είναι ότι τα ξενοδοχεία δεν μπορούν, πλέον, να αγνοήσουν άλλα τμήματα της αγοράς που υπάρχουν και αναπτύσσονται δυναμικά, όπως τα co-leaving ή η μακράς διάρκειας διαμονή και οι digital nomads κ.ά. Τέλος, μεγάλης σημασίας αλλαγή αποτελεί το γεγονός ότι τα ξενοδοχεία γίνονται κομμάτι της ενεργής ζωής της πόλης και των κατοίκων τους και παύουν να λειτουργούν ως απομονωμένοι χώροι φιλοξενίας τουριστών. Πολλοί σεφ Michelin επιστρέφουν για να ανοίξουν εστιατόρια στα ξενοδοχεία, γιατί αυτά αποτελούν κομμάτι της ζωής της πόλης. Η τοπική κοινότητα θα πάει στο ξενοδοχείο για να εργαστεί μερικές ώρες σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, να φάει ή να πιει το ποτό της. Αυτά όλα αποτελούν ισχυρές ανερχόμενες τάσεις που σκιαγραφούν μια νέα εποχή για τα ξενοδοχεία. Εμείς έχουμε προσεγγίσει τη νέα αυτή τάση με το πρόγραμμα Work from Wyndham. Τα ξενοδοχεία δεν είναι πια αυτά που ξέραμε· είναι κομμάτι της ενεργής ζωής του τόπου και της τοπικής κοινωνίας. Οι digital nomads που αποτελούν ένα ισχυρό ρεύμα παγκοσμίως, γίνονται δέλεαρ τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για το κράτος (με ποικίλα κίνητρα φορολογικά και όχι μόνο), προσπαθώντας να τους προσελκύσουν. Αλλά ακόμα και αυτοί που εργάζονται από το σπίτι τους και αναζητούν μια αλλαγή στο χώρο εργασίας τους (που μπορεί να είναι η κουζίνα του σπιτιού τους) είναι πιθανόν ενδιαφερόμενοι για αυτές τις υπηρεσίες. Πρόκειται για μεγάλη αλλαγή και ισχυρότατη τάση.

Πώς θα χαρακτηρίζατε την Ελλάδα ως τουριστικό επενδυτικό προορισμό; Η Ελλάδα είναι ένας από τους καλύτερους τόπους για τουριστικές επενδύσεις, αν και έχει αρχίσει να ακριβαίνει. Όμως ακόμα υπάρχουν ευκαιρίες. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα μεγάλα ονόματα επενδυτών έχουν τοποθετηθεί στη Ελλάδα. Επίσης, τα μεγάλα διεθνή brands αλυσίδων έχουν πλέον μπει στην ελληνική αγορά. Acor, Marriott, Radison, Melia, Wyndham, Best Western και άλλοι έχουν όλοι ένα ρόλο να παίξουν και, μάλιστα, κατά την άποψή μου, χωρίς να έχουν ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, οι μεγάλοι tour operators παρά τις δυσκολίες που πέρασαν συνεχίζουν να επενδύουν στην Ελλάδα π.χ. η TUI στη Ρόδο με το»The Rhodes Co-Lab Sustainable Destination». Πιστεύουμε ακράδαντα στις προοπτικές και το μέλλον του ελληνικού Tουρισμού για αυτό και η Wyndham επενδύει στη χώρα μας ανοίγοντας σε λίγες ημέρες εταιρεία και γραφεία εδώ, με αρμοδιότητα περιφερειακή. Δηλαδή, δεν κτίζουμε γραφεία μόνο για την Ελλάδα αλλά κτίζουμε περιφερειακή διοίκηση με έδρα την Αθήνα, το οποίο είναι σημαντικότατο. Εκπαίδευση – απασχόληση – επάρκεια στελεχών στον τουρισμό. Υπάρχει πρόβλημα και σε ποιο βαθμό; Το θέμα της εκπαίδευσης και της έλλειψης στελεχών στον τουρισμό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Η τουριστική βιομηχανία πρέπει να γίνει πάλι ελκυστική για τα νέα παιδιά, για τους επιστήμονες, για τα στελέχη και για τους εκπαιδευμένους επαγγελματίες. Πρέπει να φέρουμε νέους ανθρώπους στην αγορά, όχι απαραίτητα εισαγόμενους, αν και αυτοί βοηθούν πολύ στην κάλυψη των αναγκών. Πρέπει να δημιουργήσουμε την νέα γενιά Ελλήνων εκπαιδευμένων στελεχών που θα αναλάβουν να τρέξουν τον ελληνικό Τουρισμό. Το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό - αν όχι διεθνές. Τι θα μπορούσαν οι αλυσίδες να προσφέρουν σ’ αυτό το θέμα; Αυτό είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα. Για παράδειγμα, έχει αρχίσει να δημιουργείται ένα νέο ρεύμα, σύμφωνα με το οποίο ισχυρά ξενοδοχειακά ονόματα ή αλυσίδες συμβάλλουν στο κομμάτι της εκπαίδευσης στελεχών, μέσω των λεγόμενων brand academies. Δυο λόγια για τα brands της Wyndham Κάτω από την ομπρέλα Wyndham υπάρχουν 21 brands χωρισμένα σε 6 κατηγορίες. Οι κατηγορίες αυτές καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα είδους υπηρεσιών και τιμών. Συγκεκριμένα τα brands κατηγοριοποιούνται ως εξής: από 2 στις κατηγορίες Distincive και Upscale από 5 brand στις κατηγορίες Lifestyle και Value, 7 στην κατηγορία Midscale και ένα brand στην κατηγορία Extended stay. •

Hελληνική κουζίνα συγκαταλέγονταν, ανέκαθεν, ανάμεσα σε αυτά που έκαναν εντύπωση στους επισκέπτες μας από το εξωτερικό. Τα γεμιστά, ο μουσακάς και η ρετσίνα, έκλεψαν καρδιές κι έγιναν δημοφιλείς πρεσβευτές του τουριστικού μας προϊόντος, ήδη από τα μέσα του περασμένου αιώνα, όταν τα περιβόλια αφθονούσαν γεννώντας εξαιρετικά (αργότερα τα είπανε οργανικά) προϊόντα και μετατρέπονταν σε εύγευστα φαγητά από ταβερνιάρισσές που τα σέρβιραν με «πανάκριβο» χαμόγελό, χωρίς να ξέρουν λέξη αγγλικά. Από τότε έως σήμερα κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι, τα δύο εκατομμύρια τουρίστες γίνανε τριανταπέντε εκατομμύρια (προ πανδημίας) χωρίς, ωστόσο, να έχουμε αναπτύξει στοιχειωδώς μια σειρά από «εργαλεία», προκειμένου να εκμεταλλευτούμε την παγκόσμια τάση των ταξιδιωτών για αναζήτηση αυθεντικών γαστρονομικών προορισμών, σε κάθε χώρα. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι η προσφορά καλού και ποιοτικού φαγητού με έμφαση στην εντοπιότητα, τα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως ΠΟΠ (Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης) οι διάφορες πιστοποιήσεις όπως το Ειδικό Σήμα Ποιότητας της Ελληνικής Κουζίνας,

το Σήμα για το Ελληνικό Πρωινό, τα επισκέψιμα Οινοποιεία και μία σειρά από άλλα «εργαλεία», συντείνουν έτσι ώστε η γαστρονομία να ενισχύει τον τουρισμό κάθε τόπου με δύο τρόπους: α) Αναβαθμίζοντας την ταξιδιωτική εμπειρία για όλους τους επισκέπτες. β) Ελκύοντας ειδικού ενδιαφέροντος επισκέπτες που σχεδιάζουν το ταξίδι τους, με βάση τη γαστρονομία.

Ας σταθούμε για λίγο στους ανθρώπους που πραγματοποιούν τα ταξίδια τους έχοντας στο επίκεντρο τη γαστρονομία. Από ποιες χώρες προέρχονται κυρίως και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους;

Τα βασικά χαρακτηριστικά των γαστροτουριστών συνοψίζονται στα εξής:

• Ηλικίες: (κυρίως) 30-50 ετών & (δευτερευόντως) 51-64 ετών.

• Επαγγελματικά καταξιωμένοι.

• Υψηλότερο διαθέσιμο εισόδημα από τον μέσο τουρίστα.

• Υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από τον μέσο τουρίστα.

• Περιπετειώδεις και έμπειροι ταξιδιώτες.

• Ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό του προορισμού.

• Δαπανούν μεγάλο ποσοστό του ταξιδιωτικού προϋπολογισμού σε δραστηριότητες γαστρονομικού ενδιαφέροντος.

Πηγή: Comprehensive Culinary Travel Survey Provides Insights on Food and Wine Travelers. Washington: Travel Industry Association

Όπως πολύ σωστά έχει επισημανθεί από τον ΣΕΤΕ στη μελέτη που δημοσίευσε το 2009 με τίτλο «Η γαστρονομία στο μάρκετινγκ του ελληνικού Tουρισμού», οι γαστροτουρίστες προέρχονται από τις κυριότερες αγορές του ελληνικού Tουρισμού. Εντάσσοντας, λοιπόν, τη γαστρονομία στο χαρτοφυλάκιο του ελληνικού Tουρισμού ως νέο ή εμπλουτισμένο προϊόν, θα μπορούσαμε πιο εύκολα να διεισδύσουμε στις καθιερωμένες αυτές αγορές αντί σε νέες. Ποιες είναι, λοιπόν, οι απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιήσει η Ελλάδα, εάν θέλει να ανταγωνιστεί σε βάθος χρόνου τους κορυφαίους γαστρονομικούς προορισμούς της Ευρώπης που δεν είναι άλλοι από τις Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία; Καταρχήν το γεγονός πως και οι τρεις βρέχονται από τη Μεσόγειο, μόνο τυχαίο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, καθώς το κλίμα ευνοεί την παραγωγή των προϊόντων. Από εκεί και πέρα, όμως, ξεκινούν μία σειρά από προϋποθέσεις που αφορούν τη νομοθεσία, τα κίνητρα, το μάρκετινγκ, την εκπαίδευση κ.ο.κ για να συνθέσουν, τελικά, ένα ελκυστικό τουριστικό προϊόν. Στις προαναφερθείσες χώρες αλλά και σε αρκετές άλλες που επενδύουν σοβαρά στον γαστρονομικό τουρισμό, επιδιώκουν να αναδείξουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής μέσα από τα τοπικά προϊόντα και τα παραδοσιακά φαγητά. Γύρω από αυτόν τον πυρήνα, δημιουργούνται σταδιακά μία σειρά από κίνητρα και προϋποθέσεις έτσι ώστε να μεγαλώσει η δυναμική. Πιστοποιούνται εστιατόρια και ξενοδοχεία που υπηρετούν την ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας, δημιουργούνται περισσότερες φάρμες οργανικής καλλιέργειας για να καλύψουν τη ζήτηση, ανοίγουν καταστήματα που πουλάνε τα τοπικά προϊόντα, γίνονται επενδύσεις προκειμένου οι μονάδες παραγωγής (οινοποιεία, ζυθοποιεία, τυροκομεία) να είναι επισκέψιμα, οργανώνονται φεστι-

“ Οι γαστροτουρίστες προέρχονται από τις κυριότερες αγορές του ελληνικού Tουρισμού. ”

βάλ, δημιουργούνται περιηγητικές διαδρομές γαστρονομικού ενδιαφέροντος, πραγματοποιούνται μαθήματα μαγειρικής και σεμινάρια, εμπλουτίζεται η εμπειρία μέσα από την ιστορία και μία σειρά από οικοδραστηριότητες και, τελικά, σχεδιάζονται διάφορες δράσεις μάρκετινγκ και προβολής στο εσωτερικό και το εξωτερικό, εντάσσοντας τον εκάστοτε προορισμό στον τουριστικό χάρτη της χώρας. Τα παραδείγματα που ακολουθούν είναι χαρακτηριστικά: n Γαλλία Θεωρούμε πολύ αξιόλογη την προσπάθεια που γίνεται από το δίκτυο Logis de France έτσι ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση σε μία αξιόλογη γαστρονομική εμπειρία, όσοι δεν διαθέτουν υψηλά βαλάντια. Στο δίκτυο της Logis de France ανήκουν κυρίως μικρά ξενοδοχεία με δυναμικότητα περίπου 20 δωμάτιων. Μεταξύ των προδιαγραφών που πρέπει να πληρούν είναι η προσφορά τοπικής κουζίνας και προϊόντων της περιοχής. Πηγή: www.logis-de-france.fr/fr/index.html n Ιταλία Στην επαρχία του Τορίνο είχαν όντως μία ρηξικέλευθη ιδέα, αποφασίζοντας να πιστοποιήσουν τα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, δημιουργώντας γύρω τους μία τεράστια υπεραξία. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Paniere dei Prodotti Tipici della Provincia di Torino» (καλάθι

“ Επιτακτική

με χαρακτηριστικά προϊόντα του Τορίνο) εισήχθη ένα εμπορικό σήμα που χορηγείται σε επιλεγμένα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα. Η γκάμα των προϊόντων που φέρουν το σήμα περιλαμβάνει 32 κατηγορίες τροφίμων –από φρέσκια μέντα και κουνουπίδι μέχρι τυριά και αλλαντικά– καθώς και κρασιά της περιοχής. Με το πρόγραμμα είναι συμβεβλημένοι περίπου 900 παραγωγοί, 60 εστιατόρια και τα προϊόντα διατίθενται σε 30 σημεία πώλησης. Με αυτόν τον τρόπο η επαρχία του Τορίνο (315 συνεργαζόμενοι δήμοι) δίνει κίνητρα οργανικής καλλιέργειας στους παραγωγούς και τονώνει την τουριστική οικονομία, προσελκύοντας επισκέπτες που τους μυεί στην μεγάλη αγροδιατροφική κληρονομιά και τη γευστική αριστεία. Πηγή: https://www.prodottidelpaniere.it/ n Ισπανία Δεν ήταν μόνον οι Ολυμπιακοί Αγώνες που έδωσαν ώθηση στη Βαρκελώνη για να καθιερωθεί ως ένας από τους κορυφαίους προορισμούς στην Ευρώπη. Η φημισμένη καταλανική κουζίνα στηρίχθηκε ποικιλοτρόπως. Εμείς θα αναφερθούμε σε μία μόνο προωθητική δράση. Στο ημερολόγιο γαστρονομίας που εκδίδει κάθε χρόνο ο περιφερειακός οργανισμός τουρισμού της Καταλονίας και περιλαμβάνει εκατοντάδες εκδηλώσεις, διασκορπισμένες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ελλάδα: Μία ακόμα χαμένη ευκαιρία; Η αυξανόμενη τάση αναζήτησης αυθεντικών εμπειριών από τους ταξιδιώτες σε ολόκληρο τον κόσμο έχει ως συνέπεια την άνοδο της επισκεψιμότητας σε προορισμούς που έχουν να προσφέρουν το αντίστοιχο τουριστικό προϊόν. Όσοι αναζητούν τις καλομαγειρεμένες γεύσεις κάθε τόπου, θα επισκεφθούν τους παραδοσιακούς οικισμούς με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, θα περπατήσουν σε σηματοδοτημένα μονοπάτια στην αγκαλιά της φύσης, θα συμμετέχουν σε οικοδραστηριότητες, θα ενδιαφερθούν για την ιστορία του τόπου και την πολιτιστική του κληρονομιά κ.ο.κ. υπενθυμίζοντας ότι πρόκειται για ταξιδιώτες με ανώτερο μορφωτικό επίπεδο και οικονομική δυνατότητα. Στην Ελλάδα όχι μόνο διαθέτουμε το συγκεκριμένο τουριστικό προϊόν αλλά ποικίλει από τόπο σε τόπο. Η εγγύτητα, δε, των αποστάσεων μεταξύ τους, αποτελεί ένα πολύ σπουδαίο συγκριτικό πλεονέκτημα, ιδίως για τους ταξιδιώτες από το εξωτερικό. Σε μία εποχή που ο τουρισμός αποτελεί την αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη της πληγείσας οικονομίας της χώρας, κρίνεται επιτακτική ανάγκη η ώθηση της διασύνδεσης του πρωτογενούς τομέα με τη γαστρονομία και τον τουρισμό. Γιατί; Μα, κυρίως, επειδή δεν χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στην εκπαίδευση–επιμόρφωση, στο μάρκετινγκ–προβολή και οπωσδήποτε σε ένα πιο φιλικό νομοθετικό πλαίσιο για τον αγροτουρισμό. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η πιστοποίηση Αγροτουρισμού για μία επιχείρηση εκδίδεται από το υπουργείο Τουρισμού και για τα Πολυλειτουργικά Αγροκτήματα από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το οποίο, παρεμπιπτόντως, δεν έχει εκδώσει ακόμα το σήμα από την ψήφιση του νομοσχεδίου (2019). Η πολιτεία οφείλει να εκμεταλλευτεί την παγκόσμια ζήτηση των ταξιδιωτών για προορισμούς που προσφέρουν αυθεντικότητα και η διατροφή συγκαταλέγεται στην κορυφή της λίστας. Η γαστρονομία είναι μόδα. Η ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη. Είναι ίσως η πλέον αποδοτική επένδυση με το λιγότερο κόστος, στην οποία πρέπει να ενσκήψει με ζέση η κυβέρνηση. Να μεταλαμπαδεύσει το έμπρακτο ενδιαφέρον σε περιφερειακές και δημοτικές ενότητες, επιχειρηματίες, άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενους φορείς. Οι συνέργειες αποτελούν το κλειδί, κάτι που τόνισε ιδιαίτερα η υφυπουργός Τουρισμού, Σοφία Ζαχαράκη, στα Συνέδρια για τον Οινοτουρισμό. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο κονδύλι ύψους 17 εκ. ευρώ με επιχορήγηση από Ε.Ε., για την περίοδο 2022-2025 που θα «τρέξει» το υπουργείο Τουρισμού για την προώθηση του αγροτουρισμού και του γαστρονομικού τουρισμού. Ευελπιστούμε να μην πάει χαμένη κι αυτή η ευκαιρία. •

στημα 202-2025 για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού και της γαστρονομίας. Τον Απρίλιο του 2020 συστάθηκε στο υπουργείο Τουρισμού

Εργασίας Γαστρονομικού Τουρισμού, με σκοπό την ενδυνάμωση του συγκεκριμένου

επιδότηση

έναρξη

συνεδρίων

ανά την Ελλάδα, η ένταξη της Θεσσαλονίκης στο δίκτυο Creative Cities of Gastronomy της UNESCO, ο τίτλος που πήρε το Σουφλί ως «best tourism village» στον θεσμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, είναι μερικά από τα δείγματα γραφής. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το μεγάλο διακύβευμα του υπουργείου Τουρισμού είναι πώς θα διαχειριστεί το κονδύλι ύψους 17 εκατ. ευρώ στο χρονικό διά-

από τον εθνικό σχεδιασμό του τουριστικού μάρκετινγκ. Σχεδόν δύο χρόνια μετά, σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι προτάσεις της Ομάδας; Το έργο της Ομάδας Εργασίας ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2021. Τα βασικά σημεία του πορίσματός της μπορούν να συνοψισθούν στη δημιουργία θεματικού οργανισμού, ενός γαστρονομικού DMMO (Οργανισμός Διαχείρισης, Μάρκετινγκ και Ανάπτυξης) που θα επιδιώξει να χαρτογραφήσει και να προωθεί την ελληνική γαστρονομία, τη βελ-

τίωση του Ειδικού Σήματος Ποιότητας Ελληνικής Κουζίνας (ΕΣΠΕΚ) και την αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης. Το πόρισμα αυτό τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στο site του υπουργείου Τουρισμού και αρκετές από τις προτάσεις του πορίσματος υιοθετήθηκαν και θα εφαρμοστούν στις δράσεις γαστρονομικού τουρισμού του RRF (Recovery and Resilience Facility - Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ε.Ε.). Να σημειώσουμε πως το υπουργείο Τουρισμού προχώρησε σε δική του έρευνα γύρω από το ΕΣΠΕΚ. Στο πλαίσιο της έρευνας αυτής αποστείλαμε ερωτηματολόγια σε επιχειρήσεις του Μητρώου Σήματος Ποιότητας για την Ελληνική Κουζίνα που απονέμει το υπουργείο και καταγράψαμε τις προτάσεις και τις ανάγκες της αγοράς. Μεταξύ των αναγκών αυτών μεγάλη έμφαση δόθηκε σε θέματα τουριστικής εκπαίδευσης. Έτσι, στο δεύτερο έργο του Ταμείου Ανάκαμψης που σχεδιάσαμε, αυτό της επιμόρφωσης εργαζομένων/ανέργων του τουριστικού κλάδου, θα έχουμε ειδικότητες reskilling-upskilling πάνω στη γαστρονομία. Το έργο αυτό θα απαρτίζεται από

4 κύκλους σεμιναρίων για διάφορες ειδικότητες, 5.000 εκπαιδευόμενων ανά κύκλο, άρα συνολικά θα αφορά 10.000 εκπαιδευόμενους, οι οποίοι μάλιστα θα επιδοτούνται για την παρακολούθησή τους με αποζημίωση 2.000 ευρώ. Επίσης, στο πλαίσιο της υλοποίησης των προ-

τάσεων του πορίσματος της ομάδας εργασίας, προχωρήσαμε στο Υπουργείο Τουρισμού στη σύνταξη έργου του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τη δημιουργία θεματικού DMMO γαστρονομίας και αγροτουρισμού, συνολικού προϋπολογισμού 17 εκ. ευρώ με επιχορήγηση από Ε.Ε. Το έργο αυτό θα τρέξει από το 2022 έως το 2025 και θα δημιουργηθεί ένας εθνικός φορέας διαχείρισης, χαρτογράφησης και προώθησης αγροτουρισμού και γαστρονομικού τουρισμού. Παράλληλα, προχωρήσαμε σε σύνταξη αιτήματος προς την Ε.Ε. και λάβαμε τεχνική βοήθεια για τη δημιουργία Τουριστικής Ακαδημίας που θα συμπεριλάβει το σύνολο των σχολών εποπτείας του υπουργείου Τουρισμού για την κατάρτιση, μεταξύ άλλων, και του ανθρώπινου δυναμικού που εργάζεται στους τουριστικούς κλάδους, σε ειδικότητες γαστρονομίας (μαγειρική τέχνη, ζαχαροπλαστική κ.ά.).

Μετά τη Σαντορίνη πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο στη Φλώρινα το 2ο Συνέδριο Οινοτουρισμού. Κατά την ομιλία σας εκεί αναφερθήκατε, μεταξύ άλλων, στο Σήμα Επισκέψιμων Οινοποιείων, τη δημιουργία portal για τα πιστοποιημένα οινοποιεία και τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Οινοτουρισμού. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η πραγμάτωσή τους; Μπορείτε να μας αναφέρετε μερικά χαρακτηριστικά για το καθένα; Ο οινοτουρισμός αποτελεί ένα δυναμικό πεδίο ανάπτυξης, καθώς στην πατρίδα μας παράγονται εξαιρετικά κρασιά και οι επιχειρηματίες του κλάδου δείχνουν ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην ανάπτυξη αυτού του πεδίου. Ενισχύουμε με τις δράσεις μας τον οινοτουρισμό εμπράκτως, μέσα από την ανάδειξη των γεωγραφικών περιοχών, αρχικά της Σαντορίνης και στη συνέχεια της Δυτικής Μακεδονίας. Στην ίδια φιλοσοφία θα συνεχιστούν αυτού του είδους οι δράσεις και σε άλλες περιοχές. Η διασύνδεση που ρωτάτε με άλλες θεματικές μορφές προκύπτει από το πρόγραμμα που ακολουθήθηκε στη Δυτική Μακεδονία, ενώ παράλληλα μπορούμε να πούμε πως το εξετάζουμε και στη διαμόρφωση των προγραμμάτων στα οινοτουριστικά δρώμενα που πρόκειται να ακολουθήσουν. Το portal Οινοτουρισμού βρίσκεται στη φάση εμπλουτισμού του, ώστε να αποκτήσει μορφή χρήσιμη για τον επισκέπτη. Αν και πρόκειται για ένα δυναμικό portal που διαρκώς θα εμπλουτίζεται, επιθυμούμε να έχει τέτοια μορφή που θα είναι αξιοποιήσιμη από τον κάθε ενδιαφερόμενο. Όσον αφορά το Εθνικό Συμβούλιο Οινοτουρισμού, βρισκόμαστε σε συνεννόηση με σχετικούς

Υπάρχει κάποιος σχεδιασμός του υπουργείου όσον αφορά την πιστοποίηση και την προώθηση της ολοένα αυξανόμενης διεθνούς τάσης «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» (From farm to table);  Το υπουργείο μας πραγματοποιεί αυτήν την περίοδο έρευνα σχετικά με το Ειδικό Σήμα Αγροτουρισμού, το οποίο αφορά αγροτουριστικές επιχειρήσεις. Αναμένουμε τα πορίσματα της εν λόγω έρευνας, ώστε να προχωρήσουμε σε δράσεις που θα ενισχύσουν τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Στο μεταξύ μπορούμε να αναφέρουμε το ΕΣΠΕΚ, το οποίο ήδη υπάρχει και υποχρεώνει την ενδιαφερόμενη επιχείρηση να χρησιμοποιεί ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ στην παρασκευή των πιάτων της. Θέλω να τονίσω ότι η διασύνδεση της γαστρονομίας με τον αγροτουρισμό αποτελεί τον άξονα πάνω στον οποίο θα δομηθεί ο θεματικός DMMO Γαστρονομίας-Αγροτουρισμού του έργου του Ταμείου Ανάκαμψης και για το οποίο έχουν εγκριθεί αρκετά έργα που θα τρέξουν από το 2022 έως το 2025 με χρηματοδότηση από την Ε.Ε. Συγκεκριμένα, ο νέος εθνικός φορέας για γαστρονομία και αγροτουρισμό που θα συσταθεί, θα διεξάγει μελέτες αποτύπωσης της αγοράς (industry study και consumer study). Παράλληλα, ο νέος αυτός φορέας θα αναλάβει να εκπονήσει και να εκτελέσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Γαστρονομία και τον Αγροτουρισμό, καθώς και να δημιουργήσει την πρώτη δημόσια ψηφιακή πλατφόρμα χαρτογράφησης Δικτύου Αγροτουρισμού και Γαστρονομικού Τουρισμού (AGTIS) στην Ελλάδα, με διαδραστικούς ψηφιακούς χάρτες. . Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι σημαντικότερες ενέργειες που έχει πραγματοποιήσει το υπουργείο Τουρισμού κατά τη θητεία σας, για τη διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό; Όπως γνωρίζετε, το 2021 ο πρωθυπουργός μου έκανε την τιμή να ηγηθώ του υφυπουργείου Τουριστικής Εκπαίδευσης και Ειδικών Μορφών Τουρισμού που συστάθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μέσα στον προηγούμενο χρόνο δουλέψαμε συστηματικά με τις υπηρεσίες του υπουργείου για την προώθηση των θεμάτων ειδικών μορφών τουρισμού. Όσον αφορά τη διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό, συμμετείχαμε στο διαγωνισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού «Best Tourism Villages» και με επιμέλεια του υπουργείου μας και όσων δήμων προσκαλέσαμε και κατέθεσαν φακέλους, καταφέραμε να κερδίσει το Σουφλί τον τίτλο του «Best Tourism Village», ενώ η Δυτική Σάμος εντάχθηκε στο Upgrade Program. Επιπλέον, μια εξαιρετικά σημαντική επιτυχία είναι η ένταξη της Θεσσαλονίκης στο δίκτυο Creative Cities of Gastronomy της UNESCO. Παράλληλα, προχωρήσαμε στη σύνταξη και υποβολή αιτήματος προς την Ε.Ε. για την παροχή

“

Μεγάλη έμφαση δόθηκε σε θέματα τουριστικής εκπαίδευσης ”

τεχνικής βοήθειας στη διαδικασία διαμόρφωσης της στρατηγικής και της ανάπτυξης δράσεων για τον αγροτουρισμό, της ολιστικής αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου που αφορούν τις αγροτουριστικές επιχειρήσεις και της θέσπισης νέας οnestop διαδικασίας αδειοδότησης των επιπρόσθετα παρεχόμενων υπηρεσιών (διαμονής, εστίασης, ξενάγησης, gift shop κ.ά. ) ύψους 500.000 ευρώ. Συγχρόνως, δουλεύουμε για την ενίσχυση και προβολή και άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τα τρία νέα σήματα που θεσμοθετήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2021. Το Σήμα Επισκέψιμου Ζυθοποιείου, το Σήμα Επισκέψιμου Τυροκομείου και το Σήμα Επισκέψιμου Ελαιοτριβείου. Όλα εξίσου σημαντικά, καθώς η ζυθοποιεία αποτελεί έναν δυναμικά ανερχόμενο κλάδο, ενώ τα τυροκομικά προϊόντα της πατρίδας μας είναι εξαιρετικής ποιότητας, όπως και η δουλειά των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτά. Τέλος, για το ελληνικό ελαιόλαδο τι θα μπορούσαμε να πούμε όταν αποτελεί από μόνο του brand name. Εμείς απλώς ερχόμαστε να το αναδείξουμε και ως τουριστικό προϊόν μέσα από το σήμα, αξιοποιώντας τις υπέροχες προσπάθειες που έχουν ήδη γίνει από ιδιώτες για την προώθηση της επισκεψιμότητας σε μονάδες πρωτογενούς παραγωγής. Στόχος μας είναι ο εμπλουτισμός της εμπειρίας των επισκεπτών από Ελλάδα και εξωτερικό και η γνωριμία με τα ποιοτικά και αυθεντικά προϊόντα της χώρας μας που αξίζουν και διεθνή καριέρα! •

Hτουριστική αγορά και η εστίαση χαρακτηρίζεται σήμερα από τη μεγάλη ποικιλία κάθε είδους προϊόντων και υπηρεσιών, με στόχο να καλύψει πλήρως τις σχετικές ανάγκες των καταναλωτών. Σήμερα οι καταναλωτές, χάρη στην ελεύθερη πρόσβαση στη σφαιρική ενημέρωση και στις μεγάλου εύρους διαθέσιμες πληροφορίες, έχουν βελτιώσει τις γνώσεις τους, έχουν αυξήσει τις δυνατότητες σύγκρισης και τις απαιτήσεις τους. Χαρακτηριστικά της ζήτησης, όπως αυτή διαμορφώνεται σήμερα, είναι το να επικεντρώνονται οι καταναλωτές περισσότερο στην ποιότητα των προϊόντων-υπηρεσιών που αγοράζουν, σε σχέση με τα παλαιότερα χρόνια. Έτσι, οι επιχειρήσεις που έχουν θέσει ως στρατηγικό στόχο την ποιότητα των προϊόντων τους, πλεονεκτούν ως προς την ικανοποίηση αυτής της νέας στάσης και συμπεριφοράς. Η πιστοποίηση της ποιότητας αποτελεί στις νέες συνθήκες της αγοράς ένα ισχυρό πλεονέκτημα, σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Το επιπλέον κόστος, λόγω της επένδυσης στον τομέα της ποιότητας έχει πάψει να αποτελεί «μειονέκτημα και εμπόδιο». Τα στοιχεία σχετικών ερευνών μας δείχνουν ότι οι πελάτες προτιμούν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλότερης ποιότητας ακόμα και με υψηλότερες τιμές. Η έννοια της ποιότητας και η αναγκαιότητα της πιστοποίησής της είναι φανερό ότι χρήζει διαρκούς εξέλιξης όσο εμφανίζονται κίνδυνοι που πρέπει να καλυφθούν, όπως για παράδειγμα η πανδημία του κορωνοϊού. Η εκπαίδευση του προσωπικού, η ταχύτητα των ενεργειών, αλλά και η τήρηση των διαδικασιών που συνεχώς μεταβάλλονται, σε συνδυασμό με την τεχνολογική υποστήριξη, θα αποτελέσουν βασικούς πυλώνες ώστε να επιτευχθεί η ασφάλεια, το πρωταρχικό ζητούμενο για τον πελάτη και το ζητούμενο για τον επιχειρηματία του χώρου του τουρισμού και της εστίασης στην μετά Covid19 εποχή. Τι είναι «Ποιότητα»; Τι είναι, όμως, αυτή η πολυσυζητημένη «ποιότητα»; Η έννοια της ποιότητας έχει οριστεί τόσο από ανθρώπους της βιομηχανίας όσο και από «ειδικούς» του χώρου με αρκετούς επίσημους ορι-

“

Oι επιχειρήσεις που έχουν θέσει ως στρατηγικό στόχο την ποιότητα των προϊόντων τους, πλεονεκτούν ως προς την ικανοποίηση αυτής της νέας στάσης και συμπεριφοράς.”

σμούς. Καταγράφουμε μερικούς από αυτούς. Ποιότητα είναι: • Η ικανοποίηση των αναγκών των πελατών, τόσο των υφιστάμενων όσο και των μελλοντικών. • Τα χαρακτηριστικά που ένα προϊόν πρέπει να κατέχει και να διατηρεί, εάν αυτό πρόκειται να χρησιμοποιηθεί κατά ένα προσδοκώμενο τρόπο.

• Το σύνολο των στοιχείων και των ιδιοτήτων του marketing, της κατασκευής, της παραγωγής και της συντήρησης, μέσω των οποίων ένα προϊόν ή υπηρεσία ικανοποιεί τις προσδοκίες των πελατών. • Το σύνολο των φυσικών ή μη φυσικών χαρακτηριστικών ενός προϊόντος που συνθέτουν το ίδιο το προϊόν.

• Το χαρακτηριστικό ή το σύνολο των χαρακτηριστικών ενός αντικειμένου

τα οποία και το διακρίνουν από άλλα αντικείμενα ή των προϊόντων ενός κατασκευαστή που τα διακρίνουν από τα προϊόντα των ανταγωνιστών του. Θα πρέπει, ωστόσο, να λάβουμε υπ’

όψιν μας ότι ο όρος «ποιότητα» σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Αποτελεί μια μη-ποσοτική μεταβλητή, της οποίας η έννοια αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου, αλλά και από επιχείρηση σε επιχείρηση. • Πώς, όμως, μια επιχείρηση καταφέρνει να αποκτήσει φήμη σχετικά με τις επιδόσεις της στην ποιότητα; • Πώς η ποιότητα μπορεί να μετρηθεί και να ποσοτικοποιηθεί; Η απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα βρίσκεται στα διάφορα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας σε όλη την αλυσίδα παραγωγής καθώς και στα σήματα λειτουργίας τα οποία υπόκεινται σε ποιοτικό έλεγχο, προκειμένου να χορηγηθούν σε μια μονάδα. Τα πρότυπα ποιότητας συστήνουν τα απαραίτητα στοιχεία ενός συστήματος διασφάλισης ποιότητας, χωρίς να προτείνουν ένα συγκεκριμένο τρόπο εφαρμογής τους. Κάθε επιχείρηση θα πρέπει να σχεδιάσει το δικό της σύστημα το οποίο θα ταιριάζει απόλυτα στις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της και ανάγκες της, με βάση βέβαια τις απαιτήσεις του προτύπου. Σήμερα οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται κάπου ανάμεσα στον «ποιοτικό έλεγχο» και στη «διασφάλιση της ποιότητας». Πολλές από αυτές έχουν επενδύσει στο να αποκτήσουν ένα αξιόλογο «όνομα», εξαιτίας της ευαισθησίας τους και της δέσμευσής τους προς την ποιότητα. Η ανάγκη αλλαγών γι’ αυτές τις επιχειρήσεις είναι πολύ μικρή, καθώς τα διεθνή πρότυπα ISO 9000 δεν έχουν

τίποτα καινούργιο ή πολύ διαφορετικό να τους προσφέρουν. Μόνο μια μικρή προσαρμογή του συστήματος ποιότητάς τους, θα είναι αρκετή για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του εκσυγχρονισμένου προτύπου. Το HACCP είναι ένα –από τα ευρύτερα διαδεδομένα και αποδεκτά (συχνά απαιτητά)– προληπτικό σύστημα για την ασφάλεια των τροφίμων το οποίο επικεντρώνεται στον έλεγχο των διεργασιών εκείνων που αφορούν και είναι κρίσιμοι για την ασφάλειά τους. Σκοπός του είναι η εξασφάλιση της ασφάλειας των παρεχόμενων τροφίμων μέσω του προσδιορισμού και της ανάλυσης των πιθανών κινδύνων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, από το χωράφι στο ράφι ή στο πιάτο, τον προσδιορισμό των σημείων εκείνων όπου είναι κρίσιμα για τον έλεγχο των κινδύνων και την συνεχή παρακολούθησή τους, με σκοπό την λήψη προληπτικών ή διορθωτικών ενεργειών σε περιπτώσεις όπου υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης του κινδύνου. Ο πολύπλευρος κόσμος… των συστημάτων ποιότητας

Με βάση τα παραπάνω έχουν αναπτυχθεί πρότυπα πιστοποίησης ποιότητας που εφαρμόζονται στις τουριστικές μονάδες, καθώς και σήματα λειτουργίας με βάση πιστοποιημένες διαδικασίες. Πρότυπα πιστοποίησης και σήματα ποιότητας προωθούνται και υποστηρίζονται από εταιρείες που τα έχουν αναπτύξει, από φορείς της τουριστικής βιομηχανίας (όπως το Ελληνικό Πρωινό και τα Boutique Hotels από το Ξενοδο-

χειακό Επιμελητήριο της Ελλάδας). Στις περισσότερες περιπτώσεις οι φορείς αυτοί συνεργάζονται με μια σειρά από εταιρείες ελέγχου και πιστοποίησης για την εφαρμογή, έλεγχο και πιστοποίηση των συστημάτων. Εκτός από τα «μεγάλα, διεθνή, ευρέως γνωστά και χρησιμοποιούμενα» πιστοποιητικά ποιότητας (όπως το Hacpp, τα διάφορα ISO κ.ά.) υπάρχουν άλλα, συνήθως εξειδικευμένα, πιστοποιητικά που έχουν δημιουργηθεί για να καλύψουν εξειδικευμένες ανάγκες ή τάσεις της αγοράς. Η βιωσιμότητα, η περιβαλλοντική ευαισθησία, η διατήρηση της παραδοσιακής ή τοπικής ταυτότητας στις προσφερόμενες επιλογές γευμάτων από ένα εστιατόριο ή ένα ξενοδοχείο, το design και το στιλ είναι μερικά από τα «θέματα» που καλούνται τα διάφορα σήματα να πιστοποιήσουν. Το ποια από αυτά «δουλεύουν» αποτελεσματικά για τον επιχειρηματία είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, αφού η απάντηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Παράγοντες που –μεταξύ άλλων–αφορούν στην προβολή και προώθηση του πιστοποιητικού ώστε αυτό να γίνει ευρύτερα γνωστό στο καταναλωτικό κοινό, από την αποδοχή που θα βρει από την αγορά ώστε να δημιουργηθεί μια κρίσιμη μάζα επιχειρήσεων που θα το υιοθετήσει (εφόσον η χρήση του παραμένει στην διακριτική ευχέρεια του επιχειρηματία και δεν επιβάλλεται νομοθετικά) καθώς και το κατά πόσο θα το υιοθετήσουν οι ίδιοι οι καταναλωτές. Αλλά ας δούμε μερικά από τα χαρακτηριστικότερα με τις βασικές απαιτή-

σεις τους που θα μας δώσουν μια καλύτερη εικόνα των δυνατοτήτων και των υπόλοιπων επιλογών.

Green Key

Το Green Key είναι ένα οικολογικό σήμα ποιότητας για τουριστικές μονάδες. Οι επιχειρήσεις που εντάσσουν αυτό το πρότυπα στη λειτουργία τους οφείλουν να τηρούν ορισμένες απαιτήσεις οικολογικού προσανατολισμού. Σε αντάλλαγμα αποκτούν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν το σήμα (eco-label) για το marketing της επιχείρησής τους. Καθώς το Βραβείο Green Key είναι

ένα οικολογικό σήμα για τον τουρισμό, καλύπτει έναν αριθμό διαφορετικών κατηγοριών αυτού του τομέα. Στο δίκτυο σήμερα συμμετέχουν όλες οι μορφές ξενοδοχειακών μονάδων, εστιατορίων και εγκαταστάσεων αναψυχής, αλλά αργότερα αναμένεται να συμπεριληφθούν και άλλοι τομείς τουριστικού ενδιαφέροντος. Σήμα ποιότητας για τον Τουρισμό Q Το 1997 οι δώδεκα σημαντικότεροι ελβετικοί τουριστικοί φορείς, με συντονιστή την Ελβετική Ομοσπονδία Τουρισμού, οργάνωσαν την «Πιστοποίηση της Ποιότητας για τον τουρισμό» με απονομή του Σήματος Ποιότητας Q. Η Ποιότητα στον Τουρισμό αναγνωρίζεται σήμερα ως η βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξή του. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα «Σήμα Ποιότητας για τον Τουρισμό» είναι ανοικτό και επεκτεινόμενο. Περιλαμβάνει τρία στάδια, αλλά κάθε επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει μέχρι ποιο σημείο θα επιδιώξει να προχωρήσει στον δρόμο της ανάπτυξης της ποιότητας που θέλει.

Επίπεδο I: Μεταδώστε έναν «ιό» ποιότητας στην επιχείρηση.

Το επίπεδο I επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της ποιότητας και στοχεύει ιδιαίτερα στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών (ποιότητα εξυπηρέτησης).

Επίπεδο II: Ελέγξτε την ποιότητα διαχείρισης της επιχείρησης.

Μετά την κατάκτηση του επιπέδου I, η επιχείρηση μπορεί να προχωρήσει στο επίπεδο II, που εστιάζεται στην ποιότητα διαχείρισης της επιχείρησης. Επίπεδο III: Εισάγετε την ολική ποιότητα διαχείρισης. Το επίπεδο III προσφέρει ένα σύστημα ολικής διαχείρισης της ποιότητας, για τη συνεχή ανάπτυξη της ποιότητας στην επιχείρηση. Η σημασία της απόκτησης του Σήματος Ποιότητας Q είναι διπλή: Από το ένα μέρος είναι η ουσιαστική αναβάθμιση της ποιότητας της επιχείρησης και, από το άλλο, είναι η απόδειξη για το ενδιαφέρον που έχει η τουριστική επιχείρηση για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών της, αφού το Σήμα αυτό αναγνωρίζεται από τους Tour Operators. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόκτηση του Σήματος Ποιότητας Q από διάφορες τουριστικές επιχειρήσεις όπως (ξενοδοχεία, τουριστικά πρακτορεία, εστιατόρια κλπ.).

Ελληνικό

των ξενοδοχείων. Σκοπός του είναι να προωθήσει τη γαστρονομική κληρονομιά του κάθε τόπου μέσα από ένα πρόγραμμα σχεδιασμένο να ξεχωρίσει προϊόντα και σπεσιαλιτέ από την κάθε περιοχή. Με τη σφραγίδα πιστοποίησης του Ελληνικού Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, το «Ελληνικό Πρωινό» αποτελεί μία καινοτομία. Ένα δομημένο πρόγραμμα, το οποίο απαιτεί αυστηρή τήρηση συγκεκριμένων παραμέτρων από τα ξενοδοχεία-μέλη, ώστε να εξασφαλιστεί η ποιότητα και η αυθεντικότητα των προσφερόμενων προϊόντων και συνταγών. Για τον επισκέπτη είναι μία εξαιρετική ευκαιρία να ανακαλύψει τη γαστρονομική και πολιτιστική κληρονομιά του προορισμού που έχει επιλέξει. Επιλέγοντας το πιάτο της προτίμησής του, από μία ποικιλία αγαθών και παραδοσιακών συνταγών, κερδίζει την εμπειρία της τοπικής κουζίνας και των εθίμων του κάθε τόπου. Όλα τα προϊόντα που διατίθενται στο «Ελληνικό Πρωινό», είτε μεμονωμένα είτε ως συστατικά των συνταγών του, βρίσκονται στην καρδιά της μεσογειακής διατροφής. Ψωμί, παξιμάδια, ελαιόλαδο και ελιές, γιαούρτι, μέλι και φρέσκα φρούτα αποτελούν ορισμένα από αυτά.

Ειδικό Σήμα Ποιότητας για την Ελληνική Κουζίνα Το Ειδικό Σήμα Ποιότητας για την Ελληνική Κουζίνα πιστοποιεί μια επιχείρηση εστίασης που θα επιλέξει να το εφαρμόσει και διασφαλίζει ότι τα προσφερόμενα εδέσματα βασίζονται στην ελληνική γαστρονομική παράδοση. Η επιχείρηση χρησιμοποιεί ελληνικά προϊόντα, τοπικά προϊόντα και προϊόντα ΠΟΠ. Η επιχείρηση προωθεί συνολικά την ελληνική γαστρονομική και οινική παράδοση και παραγωγή.

Η επιχείρηση προσφέρει ένα ικανοποιητικό επίπεδο συνολικής παροχής υπηρεσιών.

Τα κριτήρια για τη χορήγηση του Ειδικού Σήματος Ποιότητας για την Ελληνική Κουζίνα είναι δύο κατηγοριών τα υποχρεωτικά, όπως η προσφορά εδεσμά-

των Ελληνικής Κουζίνας και ελληνικών προϊόντων, η παρουσίαση, προβολή, προώθηση της ελληνικής γαστρονομικής και οινικής παράδοσης το συνολικό επίπεδο λειτουργίας της μονάδας και η εικόνα της παρουσίασης των προϊόντων και εδεσμάτων. Και τα βαθμολογούμενα κριτήρια όπως η Ποικιλία εδεσμάτων Ελληνικής Κουζίνας, η Ποικιλία οίνου και αποσταγμάτων, η Προσφορά τοπικών προϊόντων, η Προσφορά καλού ψωμιού, η Συντήρηση κρασιού, η Ποιότητα και παρουσίαση εδεσμάτων, η Ποιότητα δομικών υλικών, υλικών διακόσμησης και επίπλωσης, η Ποιότητα χώρου εστίασης και η Συνολική ποιότητα. Το Σήμα Ποιότητας είναι προαιρετικό και χορηγείται στα εστιατόρια που το αιτούνται και πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης, ανεξαρτήτως επιδότησης από ευρωπαϊκό ή άλλο πρόγραμμα.

Τα «Αστέρια» στα Ξενοδοχεία και τα Camping και τα «κλειδιά» στα Ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Τα «Αστέρια« κατάταξης σε κατηγορίες είναι το πλέον γνωστό και διαδεδομένο σύστημα, αφού όλες οι σχετικές επιχειρήσεις έχουν την υποχρέωση (από το νόμο) να ενταχθούν σε αυτό. Το ΞΕΕ είναι, σύμφωνα με το Ν.4276/2014 (ΦΕΚ Α 155) όπως ισχύει, ο αρμόδιος φορέας για την κατάταξη των κύριων καταλυμάτων.

Η κατάταξη των ξενοδοχείων σε κατηγορίες αστέρων πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις των υπ’ αριθμ. 216/2015 (ΦΕΚ Β 10), 19102/2016 (ΦΕΚ Β 3387) , 21654/2017 (ΦΕΚ Β 4242) , 17352/2018 (ΦΕΚ Β 4822) και 1142/2021 (ΦΕΚ Β 365) αποφάσεων υπουργού Τουρισμού.

Η κατάταξη των οργανωμένων τουριστικών κατασκηνώσεων-camping σε κατηγορίες αστέρων, πραγματοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις των υπ’ αριθμ. 14129/2015 (ΦΕΚ Β 1476), 7254/2017 (ΦΕΚ Β 1596), 21662/2017 (ΦΕΚ Β 4242) και 11810/2020 (ΦΕΚ Β 3451) αποφάσεων υπουργού Τουρισμού. Τέλος, για τα Ενοικιαζόμενα Δωμάτια ισχύει η κατάταξη βάση «κλειδιών». Τα ενοικιαζόμενα Επιπλωμένα Δωμάτια-Διαμερίσματα (ΕΕΔΔ) κατατάσσονται σε πέντε (5) κατηγορίες κλειδιών, με ανώτατη την κατηγορία των πέντε (5) κλειδιών και κατώτατη την κατηγορία του ενός (1) κλειδιού. Η κατάταξη γίνεται βάσει υποχρεωτικών τεχνικών και λειτουργικών

προδιαγραφών καθώς και άλλων βαθμολογούμενων κριτηρίων. Ανάλογα με τον αριθμό μορίων που συγκεντρώνει μια επιχείρηση κατατάσσεται στην αντίστοιχη κατηγορία. Ο επιχειρηματίας μπορεί να επιλέξει την κατηγορία που θα αιτηθεί να καταταγεί. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και οι επιχειρήσεις που επιλέγουν να μην κατατάσσονται σε σύστημα κλειδιών, υποχρεούνται να πληρούν τα προβλεπόμενα της ΥΑ 12868 και τις υποχρεωτικές προδιαγραφές των καταλυμάτων του ενός κλειδιού. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ανωτέρω συστήματα αστεριών και κλειδιών υποστηρίζονται από 15 εταιρείες πιστοποίησης. Σήμα «Boutique Hotel» Το σήμα έχει δημιουργηθεί από το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος και έχει υπάρξει

από καταλύματα, καθώς και για τις προδιαγραφές του. Στόχος του ΞΕΕ είναι η ανάπτυξη και την προβολή των μικρών ξενοδοχείων της χώρας μας που έχουν επενδύσει στην προσφορά μιας μοναδικής εμπειρίας διαμονής. Το Πρόγραμμα «Boutique Ηotel» επιδιώκει να αναδείξει τις προσπάθειες πρωτοποριακού σχεδιασμού και ανάπτυξης καινοτόμων υπηρεσιών φιλοξενίας στη χώρα μας. Όπως αναφέρει στη σχετική σελίδα του το ΞΕΕ: «Αρχιτέκτονες, Designers, Managers, Ιδιοκτήτες ξενοδοχείων με όραμα, είναι οι κινητήριες δυνάμεις μας, είναι εκείνοι που μεταβάλλουν τον κλάδο της φιλοξενίας, επηρεάζουν τον τρόπο που

ο ταξιδιώτης του 21ου αιώνα επιλέγει κατάλυμα, δημιουργούν νέες τάσεις στο τουριστικό γίγνεσθαι. Πρότυπά μας είναι τα μικρά ξενοδοχεία με έντονη προσωπικότητα και ξεκάθαρη διαφοροποίηση ως προς την αισθητική, τις παροχές και τις υπηρεσίες τους. Κάθε ενταγμένο ξενοδοχείο στο σήμα «Boutique Ηotel» είναι εξ ορισμού διαφοροποιημένο. Παράλληλα όμως όλα αυτά τα ξενοδοχεία μοιράζονται κοινούς παρανομαστές, όπως: • Το μικρό μέγεθος • Την ιδιαίτερη αισθητική • Τις μοναδικές παροχές και τις υπηρεσίες τους. Το ΞΕΕ συνεργάζεται με 16 φορείς πιστοποίησης για την απονομή του σήματος. •

για την ποικιλία και τις δυνατότητες τους. Η Τουριστική Αγορά εξετάζει την περίπτωση του να δημιουργήσει μια ειδική έκδοση για τη μεγάλη, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αλλά και ασαφή –σε κάποιο βαθμό– αυτή αγορά, σε επόμενη φάση. Χαρακτηριστικό της ασάφειας που υπάρχει είναι ότι με βάση την έρευνα που κάναμε μέχρι στιγμής δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε κάποιο φορέα ή άλλο «σημείο» που να υπάρχουν καταχωρισμένα όλα τα σχετικά σήματα.

HΜαρία Λιοντάκη, υπεύθυνη για τους τομείς Tουρισμού και Εστίασης στην TÜV Hellas (TÜV Nord) μας μιλάει για την αναγκαιότητα της πιστοποίησης της ποιότητας και σκιαγραφεί το χάρτη της πιστοποίησης ποιότητας. Ποιος είναι ο ρόλος της πιστοποίησης πέρα από το θεσμικά επιβεβλημένο; Εφαρμόζοντας αναγνωρισμένα πρότυπα και ιδιωτικά πρωτόκολλα δεν διασφαλίζεται μόνο η συμμόρφωση με το εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές θεσμικό πλαίσιο, αλλά και με τις απαιτήσεις στρατηγικών συνεργατών. Επιπλέον, επιτυγχάνεται βελτίωση παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών αλλά και του επιπέδου υγιεινής και ασφάλειας, προσφέροντας ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και ικανοποίηση. Οι επιχειρήσεις λειτουργούν με τρόπο ώστε να ελέγχονται οι κίνδυνοι και να διατηρείται σε υψηλό επίπεδο η ασφάλεια των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Σε ποιους πυλώνες στηρίζεται η διαδικασία πιστοποίησης ποιότητας στον χώρο του τουρισμού και της εστίασης; Η διαδικασία πιστοποίησης, όταν δεν αφορά υποχρεωτική συμμόρφωση σε εθνική ή ευρωπαϊκή νομοθεσία, αποτελεί στρατηγική επιλογή και συντελεί στη βιωσιμότητα της επιχείρησης. Ο ρόλος των Φορέων Πιστοποίησης, σε αυτόν τον Τομέα, είναι κρίσιμος, όχι

μόνο υπό την έννοια του Ελέγχου Συμμόρφωσης των εταιρειών, στο πλαίσιο των Διαχειριστικών Συστημάτων, αλλά κυρίως ως αγγελιαφόρος του νέου πλαισίου λειτουργίας που διαμορφώνεται, για όσους παράγουν, εμπορεύονται και χρησιμοποιούν πλαστικά μιας χρήσης. Βασικοί πυλώνες που στηρίζουν τη διαδικασία της πιστοποίησης είναι ο άνθρωπος, το περιβάλλον εργασίας και η συνεχής βελτίωση. Πώς προσαρμόζονται τα πρότυπα ποιότητας στην Covid εποχή; Μ.Λ.: Η υγειονομική κρίση αποτελεί μια πολύ δυνατή υπενθύμιση των τρωτών μας σημείων ως άνθρωποι, κοινωνία και οικονομία. Μια κρίση με σοβαρότατες συνέπειες, καθώς μέχρι τώρα έχει στοιχίσει τη ζωή εκατομμυρίων συναν-

θρώπων μας παγκοσμίως, την οποία και βιώνουμε μέσα από πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Όλα τα παραπάνω έχουν επηρεάσει την παγκόσμια οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα.

Ταυτόχρονα, οι προκλήσεις παραμένουν. Η υγεία των επισκεπτών και του προσωπικού θα πρέπει να διασφαλιστεί, οι υποδομές να ενισχυθούν και οι συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να εδραιωθούν ακόμα περισσότερο. Έτσι, προέκυψαν ευκαιρίες δημιουργίας νέων συστημάτων και ιδιωτικών πρωτοκόλλων, στο πλαίσιο των υγειονομικών απαιτήσεων για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Παράλληλα, τα συστήματα και οι μέθοδοι επιθεώρησης προσαρμόστηκαν στις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς αλλά και στους περιορισμούς των μετακινήσεων και επαφών που τέθηκαν. Ποιες είναι οι νέες τάσεις στα συστήματα πιστοποίησης; Μπορεί η πανδημία να μετατόπισε τις άμεσες προτεραιότητες της επιχειρηματικής δραστηριότητας, όμως μακροπρόθεσμα οι στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη παραμένουν. Η εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης βιωσιμότητας, ο έλεγχος εφαρμογής ιδιωτικών πρωτοκόλλων, η συστηματική εκπαίδευση και η κανονιστική συμμόρφωση αποτελούν συστηματικά και αειφόρα

ξάρτητα από το είδος, το μέγεθος και το παρεχόμενο προϊόν ή υπηρεσία. n Ασφάλεια τροφίμων. To HACCP Codex Alimentarius είναι μία διεθνής προδιαγραφή που βασίζεται στην προληπτική διαχείριση των θεμάτων ασφάλειας των τροφίμων. Εκδόθηκε από την επιτρο-

και ενσωματώνει τις: n Απαιτήσεις του HACCP: Απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας, γενικές αρχές των συστημάτων διαχείρισης, δημιουργώντας έτσι ένα ολοκληρωμένο, παγκοσμίως αναγνωρισμένο, πρότυπο ασφάλειας τροφίμων. n Περιβαλλοντική διαχείριση: Με την εφαρμογή του διεθνώς αναγνωρισμένου προτύπου ISO 14001, οι επιχειρήσεις

επιδιώκουν την εγκαθίδρυση ενός λειτουργικού & διοικητικού μοντέλου που στηρίζεται στις ακόλουθες τρεις δεσμεύσεις: Πρόληψη της ρύπανσης, διαρκή βελτίωση της περιβαλλοντικής τους επίδοσης, συμμόρφωση με την ισχύουσα νομοθεσία. n Ασφάλεια και υγεία στην εργασία: Το ISO 45001 είναι το πρώτο παγκόσμιο διεθνές πρότυπο για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια. Παρέχει ένα πλαίσιο που επιτρέπει σε όλους τους οργανισμούς –ανεξάρτητα από το μέγεθος ή τον τομέα– να μειώνουν με ενεργό τρόπο

φανώς την υγεία και την ευημερία στην εργασία. n Ασφάλεια πληροφοριών: Το διεθνές πρότυπο ISO/IEC 27001:2013 καθορίζει τις απαιτήσεις για την εφαρμογή και συνεχή βελτίωση ενός Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών, σε οργανισμούς και επιχειρήσεις ανεξαρτήτου μεγέθους και τομέα δραστηριοτήτων, που θέλουν να διασφαλίσουν τα δεδομένα τους. n Προστασία προσωπικών δεδομένων: Το ISO 27701 ορίζει τις απαιτήσεις διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων και παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για τους υπευθύνους επεξεργασίας και τους εκτελούντες την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Εφαρμόζεται σε όλους τους οργανισμούς που επιθυμούν να διασφαλίσουν, παράλληλα με την ασφάλεια πληροφοριών, την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων, των πελατών και των συνεργατών τους. Ήδη στη χώρα μας έχει τεθεί σχετικό θεσμικό πλαίσιο για την υποχρεωτική εφαρμογή του στον κλάδο εκπαίδευσης, το οποίο αναμένεται να επεκταθεί και σε υπόλοιπους κλάδους δραστηριοτήτων. n Κοινωνική ευθύνη και αειφορία: Υπάρχουν επίσης και αντίστοιχα συστήματα πιστοποίησης προϊόντων με πιο γνωστά από αυτά στον κλάδο του F&B τα πρότυπα που αφορούν, για παράδειγμα, πιστοποίηση βιολογικών προϊόντων. Σε αυτό το σημείο μπορεί να γίνει αναφορά και σε θέματα πιστοποίησης προσώπων που σχετίζονται ιδιαίτερα με τον κλάδο του F&B. Η πιστοποίηση επαγγελματιών αποτελεί μια σύγχρονη και διεθνώς αναγνωρισμένη διεργασία με την οποία οι εργαζόμενοι μπορούν να αποδείξουν, μέσω εξετάσεων, την επάρκειά τους με τρόπο δίκαιο, αντικειμενικό και αξιόπιστο.

n Ενδεικτικά τέτοια σχήματα μπορεί να είναι: Στέλεχος εστίασης, στέλεχος ζαχαροπλαστικής και αρτοποιίας, σερβιτόρος, τεχνικός παραγωγής επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών, στέλεχος διαχείρισης Ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων (γενικό και με εξειδίκευση στον αγροδιατροφικό τομέα ή τροφίμων, στον τομέα κρέατος). Ιδιωτικά Πρωτόκολλα - Σήματα Λειτουργίας Ιδιωτικά πρωτόκολλα ή σήματα λειτουργίας μπορούν να αναπτυχθούν από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς σε συνεργασία με θεσμικά όργανα και φορείς πιστοποίησης για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με ειδικές απαιτήσεις ή τάσεις της αγοράς, αλλά και η ενημέρωση του καταναλωτή για συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων αυτών, μας λέει η κ. Λιοντάκη. Ενδεικτικά μπορεί να αναφερθούν σήματα που αφορούν την τοπική κου-

αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού πολιτισμού, αλλά και βασικό στοιχείο του τουριστικού μείγματος. Η πρωτοβουλία Aegean Cuisine, ένα σύστημα μελών-επιχειρήσεων των νησιών του Νοτίου Αιγαίου που επιθυμούν και υπόσχονται να προσφέρουν στους επισκέπτες αιγαιοπελαγίτικο συναίσθημα και εμπειρία. Από την άλλη, η Αγροδιατροφική Σύμπραξη της Περιφέρειας Κρήτης είναι μια Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία με σκοπό την ανάδειξη, προβολή και προώθηση των ποιοτικών προϊόντων, τα οποία παράγονται εντός της Περιφέρειάς της και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ευρύτερου Επιχειρησιακού Σχεδίου «Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων». Ανταποκρινόμενοι στις τάσεις της αγοράς με τις συνεχώς αυξανόμενες ομάδες καταναλωτών με ειδικές απαιτήσεις διατίθενται πλέον σήματα πιστοποίησης χορτοφαγικών ή και gluten free προϊόντων. Για παράδειγμα, το V-Label είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο σύμβολο του χορτοφαγικού τρόπου ζωής. Από το 2008 έως και σήμερα τα δικαιώματα του εμπορικού σήματος διαχειρίζεται η ελβετική V-Label GmbH, ενώ συνεργάζεται με τοπικούς εταίρους σε κάθε μια από τις 30 χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται, οι οποίοι και με τη σειρά τους πραγματοποιούν την πλειονότητα των vegan και vegetarian πιστοποιήσεων προϊόντων και υπηρεσιών. Άλλες κατηγορίες ιδιωτικών πρωτοκόλλων μπορεί να αφορούν τη βιωσιμότητα, τη

υποδέχτηκε 51.000

από τα ξενο-

τη μαζική εστίαση

κάθε γωνιά της Ελλάδας

επιβεβαίωσε ότι μπορεί, αποδεδειγμένα, να εγγυηθεί την υλοποίηση των στόχων και την εμπορική επιτυχία των εκθετών της ακόμα στην post-covid εποχή. Η τεράστια δυναμική και επίδραση που έχει η έκθεση στους δύο αυτούς καίριους κλάδους της ελληνικής οικονομίας αλλά και η συμβολή της στην ανάπτυξή τους, επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι από τον συνολικό αριθμό των επισκεπτών, 13.134 ήταν στελέχη ξενοδοχείων και 21.683 ήταν στελέχη από επιχειρήσεις της Μαζικής Εστίασης και της Καφεστίασης. Στοιχεία που από μόνα τους δείχνουν πόσο ανάγκη είχε η αγορά την επιστροφή της έκθεσης.

Επίσκεψη του πρωθυπουργού στην έκθεση Το «παρών» στην έκθεση HORECA 2022 έδωσε ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, δείχνοντας και με έμπρακτο τρόπο τη στήριξή του στον δυναμικό κλάδο των εμπορικών εκθέσεων. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του περιηγήθηκε και στα τέσσερα halls της έκθεσης, συνομίλησε με τους εκθέτες, είδε από κοντά τον παλμό της αγοράς του Τουρισμού και της Μαζικής Εστίασης και δήλωσε ιδιαίτερα χαρούμενος που ο εκθεσιακός κλάδος κάνει τη δική του επανεκκίνηση και πως εισέπραξε θετική ενέργεια, ενώ εξέφρασε την πεποίθηση ότι «είμαστε μπροστά σε μια πολύ καλή τουριστική περίοδο, καθώς υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις και δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης».

Η εντυπωσιακή προσέλευση επαγγελματιών από την πρώτη ημέρα διεξαγωγής της HORECA ξεπέρασε όλες τις εμπορικές προσδοκίες των εκθετών, οι οποίοι φυσικά είχαν εμπιστοσύνη στη δυναμική και στην εμπορική αποτελεσματικότητα της έκθεσης, αλλά ήταν συγκρατημένοι λόγω των συνθηκών που επικρατούν την τελευταία χρονικά περίοδο.

Όμως, η συρροή των χιλιάδων decision maker του κλάδου της φιλοξενίας για τέσσερις συνεχόμενες ημέρες, τους γέμισε με χαμόγελα και αισιοδοξία καθώς η HORECA 2022 αποτέλεσε ένα ολοζώντανο εμπορικό φόρουμ, όπου οι 500 αυτοί εκθέτες είχαν την ευκαιρία να κάνουν παρά πολλές επαφές, τέτοιας ποιότητας και ποσότητας που ξεπερνούν κάθε

Παράλληλα, στις δηλώσεις τους εξήραν την άψογη διεξαγωγή της έκθεσης σε covid free συνθήκες που τους έδωσε τη δυνατότητα να συναντηθούν και να πραγματοποιήσουν ραντεβού σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Ενθουσιασμένοι και οι επισκέπτες Από την πλευρά τους οι χιλιάδες επαγγελματίες –ιδιοκτήτες και στελέχη από ξενοδοχειακές μονάδες, εστιατόρια, bars, cafes, αρτοζαχαροπλαστεία, εταιρείες catering, αρχιτεκτονικά γραφεία–που επισκέφτηκαν τη φετινή διοργάνωση, εντυπωσιάστηκαν από το εύρος των επιλογών που τους προσφέρθηκαν για κάθε ανάγκη της επιχείρησής τους, αλλά και για πολλά διαφορετικά budgets. Εξέφρασαν την απόλυτη ικανοποίησή τους από τον όγκο, την ποικιλία, την ποι-

ότητα και την καινοτομία των εκθεμάτων που βρήκαν στα περίπτερα των 500 εκθετών και που θα τους βοηθήσουν στην αναβάθμιση και ανάπτυξη της επιχείρησής τους. Παράλληλα, έμειναν ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι από τις πρωτότυπες ιδέες και ενδιαφέρουσες προτάσεις που παρουσιάστηκαν στα special events. Moνοπώλησαν το ενδιαφέρον των επισκεπτών και τα special events Αναπόσπαστο κομμάτι και εξίσου σημαντικό με το εκθεσιακό σκέλος αποτελούν οι παράλληλες εκδηλώσεις της HORECA. Στο Business Lab μέσα από workshops, case studies και συζητήσεις σε πάνελ, τόσο οι επισκέπτες όσο και οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ανοίξουν τους επιχειρηματικούς τους

ορίζοντες και να ενημερωθούν για τις εξελίξεις και για τις τάσεις στο digital marketing και το management.

Οι πανελλήνιοι διαγωνισμοί καφέ στο Coffee Events stage και cocktail στο Beer and Spirits show για την ανάδειξη των κορυφαίων baristas και bartenders αντίστοιχα, συγκέντρωσαν ένα δυναμικό πλήθος που τους παρακολούθησαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Παράλληλα, τα θέματα της αειφόρου γαστρονομίας και της βιωσιμότητας των πιάτων, καθώς και οι νέες τάσεις και καινοτομίες στην εστίαση αναλύθηκαν στο Gastronomy Forum .

Οι επιχειρηματίες των Ξενοδοχείων, της Μαζικής Εστίασης και της Καφεστίασης δίνουν ξανά ραντεβού 10-13 Φεβρουαρίου στην HORECA 2023! •

μα μία χρονιά, ως μία από τις σημαντικότερες γαστρονομικές εκδηλώσεις του κλάδου, με τη σφραγίδα της Λέσχης Αρχιμαγείρων Ελλάδος. Η βιωσιμότητα των πιάτων, η εποχικότητα και η εντοπιότητα των πρώτων υλών αλλά και οι νέες τάσεις και καινοτομίες στην εστίαση αναδείχθηκαν μέσα από μία σειρά παρουσιάσεων, εισηγήσεων αλλά και εντυπωσιακών

νέος αναπτυξιακός νόμος που έχει κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή, με τα στοιχεία που έχουμε μέχρι σήμερα διαθέσιμα, φαίνεται να περιλαμβάνει τα έπιπλα, όταν αυτά αποτελούν μέρος του ξενοδοχειακού εξοπλισμού ή είναι βασικό τμήμα του παραγωγικού εξοπλισμού της επένδυσης ή περιλαμβάνονται στις δαπάνες εκκίνησης του καθεστώτος «Νέο Επιχειρείν». Ο Αναπτυξιακός Νόμος αντιμετωπίζει τα έπιπλα ως εργαλείο δουλειάς και δεν έχει άδικο. Τα έπιπλα είναι ένα πραγματικό εργαλείο δουλειάς σε έναν ξενοδοχείο. Η επίπλωση των ξενοδοχειακών μονάδων αποτελεί ένα βασικό στοιχείο του συνολικού αισθητικού σχεδιασμού. Μοντέρνα ή κλασικά καθορίζουν το ύφος του χώρου στο οποίο θα τοποθετηθούν. Αυτό ισχύει, σε διαφορετικό

ίσως βαθμό αλλά πάντα σημαντικό, σε κάθε χώρο του ξενοδοχείου. Στους εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους που είναι η βιτρίνα των ξενοδοχείων, στους χώρους εστίασης, στους συνεδριακούς χώρους (όπου αυτοί υπάρχουν) και στους χώρους εργασίας (κοινόχρηστους ή στα δωμάτια) φυσικά στα ίδια τα δωμάτια αλλά και τους εξωτερικούς χώρους του ξενοδοχείου είτε αυτοί αφορούν σε μπαρ, εστιατόρια ή το χώρο στην παραλία όπου το «έπιπλο» είναι η ξαπλώστρα και το τραπεζάκι που παρέχονται / συνοδεύονται συνήθως και από την ομπρέλα. Δεν θα επιχειρήσουμε μια αναλυτικότερη καταγραφή των χώρων ενός ξενοδοχείου όπου μπορούν να βρουν θέση τα έπιπλα. Κάτι τέτοιο δεν

θα είχε κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εξάλλου οι περισσότεροι χώροι σε ένα ξενοδοχείο, μικρό ή μεγάλο, πολυτελές

ή οικονομικής κατηγορίας, ενοικιαζόμενο δωμάτιο ή airbnb έχουν ανάγκη από κάποιου είδους έπιπλα. Έπιπλα που καλούνται να καλύψουν διαφορετικές ανάγκες αλλά όλα έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά.

Μπορεί η επίπλωση να σχετιστεί με την απόδοση του καταλύματός σας; Ίσως ακουστεί παράξενο, αλλά ναι. Μπορεί. Πώς; Με πολλούς τρόπους. Μέσω του design θα καθορίσετε το ύφος του χώρου σε «ακριβό» ή «οικονομικό» μαγαζί, με αντίστοιχες τιμές και άρα έσοδα. Αυτό είναι το αυτονόητο. Αυτό που δεν είναι αυτονόητο και πολλές φορές περνάει απαρατήρητο είναι ότι τα έπιπλα μπορούν να καθορίσουν τον χρόνο παραμονής του πελάτη στο χώρο. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Θα σας εξηγήσουμε.

Μέσω της λειτουργικότητας ενός καθίσματος, μιας καρέκλας, ενός καναπέ, ενός τραπεζιού θα δημιουργήσετε τη διάθεση στους πελάτες να μείνουν για μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό διάστημα. Τι είναι καλό και τι όχι θα το κρίνει σε κάθε περίπτωση ο επιχειρηματίας, ανάλογα με το γενικότερο σχεδιασμό και το marketing της επιχείρησης. Σε άλλες περιπτώσεις θέλουμε ο πελάτης να μην παραμείνει επί μακρόν αλλά να αλλάζει συχνά και σε άλλες θέλουμε να αισθανθεί χαλαρά και να παραμείνει στο χώρο μας. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση η επιλογή των κατάλληλων επίπλων μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό –αν και όχι πάντα τόσο ορατό με την πρώτη ματιά– ρόλο. Ο διακοσμητής ή ο αρχιτέκτονας με τον οποίο συνεργάζεστε θα μπορέσει να σας πει πολλά πάνω σε αυτό το θέμα. Συμβουλευτείτε τον! Αν ανήκετε στην κατηγορία εκείνη που θέλει να έχει άμεση άποψη και να επιλέξει τα έπιπλα –και όχι μόνο– της επιχείρησής του ο ίδιος, οι παρακάτω συμβουλές ίσως σας φανούν χρήσιμες. Μερικές χρήσιμες συμβουλές για να επιλέξετε έπιπλα Καταρχάς συγκεκριμενοποιήστε τι ψάχνετε. Εξετάστε τη μελέτη και τον σχεδιασμό του χώρου που θέλετε να επιπλώσετε. Η μελέτη και ο σχεδιασμός του έργου είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να δημιουργήσετε ένα ποιοτικό τελικό αποτέλεσμα. Με βάση το χώρο σας, τις διαστάσεις και τα χρώματά του, το ύφος του (π.χ. μοντέρνο ή κλασικό) τη λειτουργικότητά του, τη χρήση του, καταγράψτε τις ανάγκες σας. Τώρα είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε το ψάξιμο αναζητώντας λύσεις στο πρόβλημα που έχετε συγκεκριμενοποιήσει στο μυαλό σας. • Ξεκινήστε την έρευνα αγοράς. Αποκτήσετε μία καλή εικόνα της αγοράς και των διαθέσιμων επιλογών σας σε προμηθευτές, σε διαθέσιμα έπιπλα και σχέδια, σε υλικά, σε ενδεικτικά κόστη και σε χρόνους παράδοσης. Το κάθε ένα από αυτά έχει τη σημασία του. • Ολοκληρώστε την διακόσμηση του χώρου με την επιλογή των επίπλων. • Αντιμετωπίστε τα έπιπλα ως μέρος της συνολικής εικόνας και διακόσμησης. Λάβετε υπ’ όψιν σας τα χρώματα και τις υφές των υλικών. Είναι σκόπιμο και ιδιαίτερα χρήσιμο να έχετε όσο γίνεται πιο ξεκάθαρα στο μυαλό σας το τι ζητάτε.

“

Υπάρχουν πλέον έπιπλα που είναι κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα υλικά και ταυτόχρονα είναι πλήρως ανακυκλώσιμα. Για ένα ξενοδοχείο που επιδιώκει να λειτουργεί με βάση τους κανόνες της αειφορίας, αυτή η επιλογή δίνει επιπλέον «πόντους»!”

Αυτό ίσως περιορίσει σε κάποιο βαθμό τις επιλογές σας, αλλά είναι σίγουρο ότι θα σας βοηθήσει να δράσετε στοχευμένα στην αναζήτησή σας. • Τα χρώματα των επίπλων είναι εφικτό να αλλάξουν ή να υπάρχει διαθέσιμη γκάμα επιλογών. Αλλά μπορεί και αυτό να μην είναι δυνατόν χωρίς ασύμφορο κόστος ή και καθόλου εφικτό σε κάποιες περιπτώσεις. • Εξετάστε την υποστήριξη μετά την πώληση. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου τα έπιπλα που θα επιλέξετε είναι σημαντικού κόστους εξετάστε το θέμα και λάβετε υπ’ όψιν σας το τι προσφέρει ο κάθε προμηθευτής. Παράλληλα, λάβετε υπ’ όψιν σας εάν ο, προς επιλογή, προμηθευτής σας είναι κατασκευαστής ή εισαγωγέας. Η κάθε μια από αυτές τις περιπτώσεις έχει τα δικά της πλεονεκτήματα.

• Εξετάστε το πότε θα μπορέσουν να σας τα παραδώσουν.

• Μία ανακαίνιση επαγγελματικού

χώρου είναι εξαιρετικά σημαντικό να πραγματοποιείται μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες της επιχείρησης. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που τα έπιπλα δεν είναι ετοιμοπαράδοτα, ζητήστε να γίνει απόλυτα συγκεκριμένο το πότε θα παραδοθούν. Σε περιπτώσεις μεγάλων παραγγελιών είναι ακόμα πιο σημαντικό να έχετε μια σαφή εικόνα.

• Τέλος, εξετάστε την αξιοπιστία του προμηθευτή σας όπως και τη διείσδυσή του στην αγορά του ξενοδοχειακού εξοπλισμού.

Έπιπλα φιλικά στο περιβάλλον Το θέμα της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας ενός ξενοδοχείου αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία στην τουριστική βιομηχανία τα τελευταία χρόνια. Επιχειρήσεις το λαμβάνουν υπ’ όψιν τους και οι πελάτες το εκτιμούν όλο και περισσότερο. Αν ήδη έχετε κάποια πολιτική σχετική με την περιβαλλοντική υπευθυνότητα, εντάξτε και τα έπιπλα σε αυτήν. Όταν λέμε «εντάξτε και τα έπιπλα σε αυτήν» εννοούμε εκτός από τα κριτήρια επιλογής να προβάλλετε αυτή την επιλογή σας στους πελάτες σας. Αν όχι, ίσως είναι μια καλή περίπτωση να εξετάστε το θέμα. Υπάρχουν πλέον έπιπλα που είναι κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα υλικά και ταυτόχρονα είναι πλήρως ανακυκλώσιμα. Για ένα ξενοδοχείο που επιδιώκει να λειτουργεί με βάση τους κανόνες της αειφορίας, αυτή η επιλογή δίνει επιπλέον «πόντους»! Οι σχεδιαστές επίπλων λαμβάνουν πια σοβαρά υπ’ όψιν τους την προστασία του περιβάλλοντος και

φροντίζουν να διαφημίζουν τα προϊόντα που είναι κατασκευασμένα από υλικά ανακυκλώσιμα, ανακυκλωμένα ή φιλικά προς το περιβάλλον. Το ίδιο μπορεί να κάνει και ο ξενοδόχος με τη σειρά του. Τα έπιπλα ως φορέας τοπικής ταυτότητας και πολιτισμού Ίσως ακούγεται βαρύγδουπο αλλά είναι απλό και ταυτόχρονα σημαντικό. Η ενσωμάτωση τοπικών στοιχείων αποτελεί ένα συνεχώς αυξανόμενου ενδιαφέροντος στοιχείο τόσο στα ξενοδοχεία όσο και στο σύνολο της εμπειρίας του ταξιδιώτη. Τα έπιπλα μέσω του σχεδιασμού και των υλικών τους αποτελούν φορέα πολιτιστικών αξιών. Σκεφτείτε μια κλασική καρέκλα παραδοσιακού καφενείου. Έχει χαρακτήρα αναντικατάστατο, κανένα πλαστικό ή ακόμα και ξύλινο κάθισμα δεν θα μπορέσει να προσφέρει την ίδια εμπειρία στο πελάτη. Έπιπλα φτιαγμένα από τοπικά υλικά, με παραδοσιακό σχεδιασμό, από τοπικούς τεχνίτες μεταφέρουν στον επισκέπτη την κουλτούρα της περιοχής και δημιουργούν μοναδική ατμόσφαιρα. Εξετάστε τη συγκεκριμένη περίπτωση. Επίσης, στην αγορά θα βρείτε έπιπλα που αν και δεν θα μπορούσε να τα ονομάσει κανείς παραδοσιακά, προσεγγίζουν αυτό το στυλ. Δείτε τα και αποφασίστε. Πολυμορφικά έπιπλα Τα πολυμορφικά έπιπλα μπορούν να αλλάξουν σχήμα και να καλύψουν κάποιες ανάγκες, όπως την ανάγκη μετατροπής ενός καναπέ σε κρεβάτι. Τα έπιπλα αυτά δεν χρησιμοποιούνται,

“

Μία ανακαίνιση επαγγελματικού χώρου είναι εξαιρετικά σημαντικό να πραγματοποιείται μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες της επιχείρησης.”

συνήθως, σε ξενοδοχεία και μάλιστα υψηλών κατηγοριών, αλλά συχνά τα συναντάει κανείς σε ενοικιαζόμενα δωμάτια ή ξενοδοχεία που θέλουν να επιτύχουν μια ευελιξία στη δυνατότητα μεταβολής των αριθμού ατόμων που μπορούν να φιλοξενηθούν. Αυτή η δυνατότητα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν αφορά οικογένειες με παιδιά. Η αυξανόμενη σημασία του γραφείου Ανάμεσα στα πράγματα που έχουν μεταβληθεί με την υγειονομική κρίση, είναι το ζήτημα της απομακρυσμένης εργασίας. Πολλοί έχουν προσαρμόσει την εργασία τους σε νέα δεδομένα. Οι υπολογιστές έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, όχι μόνο στο επίπεδο διασκέδασης αλλά και εργασίας. Δουλεύει κανείς στο ξενοδοχείο που πάει διακοπές; Φυσικά όχι, μόνον όσοι βρίσκονται στο ξενοδοχείο είτε για δουλειά (όπως συχνά συμβαίνει στα ξενοδοχεία πόλης) αλλά ακόμα και σε αυτούς που βρίσκονται σε διακοπές, ένα γραφείο

θα τους φανεί πολλαπλά χρήσιμο. Ο σύγχρονος ταξιδιώτης χρειάζεται ένα γραφείο ακόμα και στα ταξίδια αναψυχής. Το γραφείο έχει πολλαπλές χρήσεις για τον πελάτη, όπως το να ακουμπάει κάποια προσωπικά του αντικείμενα ή συσκευές, να στηρίζει το laptop ή το tablet του όσο ψάχνει κάτι στο Internet, ακόμα και να κάνει έρευνα μέσα από το room directory του ξενοδοχείου, σχετικά με το τι μπορεί να κάνει στην περιοχή. Η απομακρυσμένη εργασία έχει δημιουργήσει σαφώς την ανάγκη για ένα χώρο εργασίας στα δωμάτια των ξενοδοχείων περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Τα ξενοδοχεία οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή η ανάγκη δεν αφορά μόνο σε μικρό μέρος αλλά σε ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος των πελατών τους. Να είστε σίγουροι ότι όποιος επιθυμεί ή είναι απαραίτητο να εργαστεί έστω και για λίγη ώρα, θα εκτιμήσει ένα άνετο και λειτουργικό γραφείο. Επίσης, με τόσες ηλεκτρονικές συσκευές και φωτογραφικό εξοπλισμό (μια και ζούμε στην εποχή της εικόνας και του Instagram) πολλοί πελάτες χρειάζονται να κάνουν τις απαραίτητες φορτίσεις και backup των φωτογραφικών μηχανών τους, αλλά και των υπόλοιπων συσκευών που έχουν μαζί τους. Θα μπορούσε να γράψει και να αναφερθεί επί μακρόν σε μια σειρά από άλλα χαρακτηριστικά των επίπλων τα οποία θα πρέπει να έχει υπ’ όψιν του ο ξενοδόχος που βρίσκεται στη φάση επιλογής επίπλων. Όπως τα υλικά κατασκευής, η ποιότητα κατασκευής και η αντοχή στο χρόνο και στη σκληρή επαγγελματική χρήση των επίπλων. Όλα αυτά τα «τεχνικά χαρακτηριστικά» των επίπλων έχουν το βάρος τους στην τελική επιλογή. Δεν θα επεκταθούμε να τα αναλύσουμε σε αυτό το άρθρο, αφού βασικός μας στόχος είναι να δώσουμε μια γενική εικόνα και για τις νέες τάσεις στα έπιπλα. Ωστόσο, ζητήστε να ενημερωθείτε –αν ήδη δεν γνωρίζετε– από το προμηθευτή των επίπλων σας τις διαφορές των υλικών, την ανθεκτικότητα της κατασκευής τους και άλλα πρακτικά στοιχεία τα οποία θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα. Εδώ, όπως σε σε πολλά άλλα σημεία, η επιλογή ενός αξιόπιστου προμηθευτή, με εμπειρία και γνώση του χώρου του αλλά και των ιδιαιτεροτήτων που μπορεί να έχει ένα ξενοδοχείο, θα σας φανεί πολύτιμη. Καλή έρευνα και καλές επιλογές!

Praktiker B2B

ΕΤαιρΕιΕς; Η ανάπτυξη του τουριστικού τομέα ήταν ένας από τους βασικούς πυλώνες δημιουργίας της ομάδας Praktiker B2B, γι’ αυτό και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία και ανακαίνιση ξενοδοχειακών μονάδων. Πιο πρόσφατα παραδείγματα είναι πέντε ξενοδοχειακές μονάδες στην Αθήνα, τη Σάμο, την Κω, τη Ρόδο και στη

Ζάκυνθο που μεταμορφώθηκαν υπό την καθοδήγηση της έμπειρης ομάδας Praktiker B2B και κατάφεραν να είναι από τους top προορισμούς διαμονής. Οι ανακαινίσεις περιλαμβάνουν έπιπλα εσωτερικών και

https://www.praktiker.gr/Business-Services-Projects.

}

ΙΚΕΑ

Εξοπλισμός ξενοδοχείων και χώρων εστίασης

Σ τη γνωστή ευρύτατη γκάμα προϊόντων του ΙΚΕΑ περιλαμβάνονται έπιπλα που απευθύνονται και για επαγγελματική χρήση σε ξενοδοχεία και χώρους εστίασης. Στο site μπορείτε να βρείτε το σύνολο των σχετικών επίπλων για ξενοδοχεία, κατανεμημένα σε χρηστικές ενότητες. Συγκεκριμένα αυτές που αφορούν σε έπιπλα είναι: Εξοπλισμός δωματίων ξενοδοχείου, Χώρος αναμονής, Αίθουσα υποδοχής και χώρος εστίασης & καφέ. Αναζητήστε στο site, το τμήμα IKEA for Business και εκεί το ειδικό τμήμα για ξενοδοχεία.

www.ikea.gr

}Hotel Deco

Λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες σας

Η Ηome & Hotel Deco δραστηριοποιείται στο χώρο του επίπλου για περισσότερα από 35 χρόνια, στην ανάπτυξη νέων προτάσεων, επίπλων που καλύπτουν μοναδικά τις ανάγκες κάθε πελάτη αρχιτέκτονα ή διακοσμητή. Η εταιρεία δημιουργεί εξειδικευμένες προτάσεις εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, προσαρμοσμένες στις ανάγκες του κάθε πελάτη αξιοποιώντας την ευρεία γκάμα επίπλων τα οποία κατασκευάζει, εμπορεύεται ή εισάγει. Η ξενοδοχειακή αγορά και ο χώρος της εστίασης είναι δύο πεδία δραστηριότητας που εστίασε τις υπηρεσίες της τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας νέες διακοσμητικές τάσεις. Στο site της μπορείτε να δείτε αρκετά παραδείγματα από τις δουλειές της. Χαρακτηριστικά στοιχεία είναι η απλότητα των σχεδίων τα ποιοτικά υλικά και η επιλογή υλικών φιλικών στο περιβάλλον. www.home-deco.gr

μπορούν να απαντήσουν σε εξειδικευμένα ερωτήματα και ανάγκες, συνδυάζοντας ποιότητα, ανθεκτικότητα, αισθητική και λειτουργικότητα. Μια περιήγηση στο site της εταιρείας θα σας δώσει ιδέες και χρήσιμες γνώσεις. www.biotza.gr

του-

Η μεσογειακή διατροφή και η ελληνική κουζίνα

ένα από τα πιο δυνατά σημεία της τουριστικής μας ταυτότητας. Παρά το γεγονός πως εδώ και χρόνια έχει γίνει σειρά κινήσεων με συμμετοχή διακεκριμένων σεφ σε εκθέσεις, με την πρωτοβουλία του ΞΕΕ για το περιβόητο «Ελληνικό Πρωινό» και δεκάδες ίσως και εκατοντάδες άλλες τοπικής και εθνικής εμβέλειας πρωτοβουλίες, οι δυνατότητες ανάπτυξης και διεύρυνσης αυτής της σχέσης είναι ακόμα πολλές. Το υπουργείο έχει αντιληφθεί τη σημασία του θέματος και έχει δημιουργήσει, από τον Απρίλιο του 2020, Ομάδα Εργασίας Γαστρονομικού Τουρισμού, τα αποτελέσματα της οποίας έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά. Αξίζει να διαβάσετε το σχετικό άρθρο και την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη της δραστήριας και αποτελεσματικής υφυπουργού Τουρισμού, Σοφίας Ζαχαράκη, στον συντάκτη μας, Θύμιο Κάκο - δημιουργό μια σειράς τηλεοπτικών εκπομπών εξειδικευμένων στο συγκεκριμένο θέμα. «Άρχισαν να έρχονται προσκλήσεις για ιατρικά συνέδρια που είχαν σταματήσει», μου είπε ο γιατρός μου. Τα μέτρα που ελήφθησαν με πρωτοβουλία του υπουργού και την πίεση της αγοράς άρχισαν να αποδίδουν. Ωστόσο, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο. Ποιος διοργανώνει συνέδριο με την εμπειρία των πρωτοκόλλων να αλλάζουν κάθε εβδομάδα; Ιδιαίτερα ένα μεγάλο συνέδριο. Όσο για τα μεγάλα διεθνή συνέδρια αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι χρειάζονται περίπου 2 χρόνια προετοιμασίας, καταλαβαίνουμε γιατί η πρόεδρος του HAPCO, κυρία Τόλη, δεν βλέπει να έρχονται πριν από το 20242025.

Τέτοια ομαδική αντίδραση, όπως αυτή των ξενοδοχειακών ενώσεων για τα «θετικά αποτελέσματα» του χειμερινού τουρισμού που ανακοίνωσε ο υπουργός, είχαμε χρόνια να δούμε. Δεν λέμε πως δεν έγινε προσπάθεια. Αλλά άλλο η προσπάθεια και άλλο το αποτέλεσμα. Άλλο αν σε κάποιους προορισμούς δεν έβρισκες καρέκλα να καθίσεις και άλλο αν όλοι οι χειμερινοί προορισμοί γέμισαν. Άρχισαν να ρωτάνε από τα γερμανικά Μέσα Ενημέρωσης «τι γίνεται με την ακρίβεια» στην Ελλάδα.

Βροχή τα βραβεία και οι εντυπωσιακές θέσεις κατάταξης για τη χώρα, αλλά και μεμονωμένους προορισμούς σε ποικίλους καταλόγους καταγραφής και αξιολόγησης τουριστικών προορισμών. Η εικόνα της Ελλάδας φαίνεται ότι βρίσκεται σε μια από τις καλύτερες περιόδους φήμης και ελκυστικότητας. Tour operators και αεροπορικές εταιρείες έχουν λάβει το μήνυμα και πράττουν αναλόγως. Αν δεν έχουμε δυσάρεστες εκπλήξεις υγειονομικής ή γεωπολιτικής φύσης, το πιθανό πρόβλημα θα είναι πως θα κληθούμε να διαχειριστούμε

θούμε να διαχειριστούμε – και ως γνωστόν, φήμη που καταστρέφεται δύσκολα επανέρχεται.

και χαμηλότερων

καταλυμάτων; Δεν παίρνουν επιδοτήσεις από τον Αναπτυξιακό Νόμο. Δεν έχουν ιδιαίτερη διαπραγματευτική ικανότητα εκτός από το να κατεβάζουν τις τιμές σε «καταστροφικά», μερικές φορές, επίπεδα. Δεν έχουν οικονομίες κλίμακας. Δεν έχουν τα μεγέθη, τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία ώστε να αξιοποιήσουν τα εργαλεία της σύγχρονης τεχνολογίας τα οποία, σήμερα, έχουν γίνει ιδιαίτερα σοφιστικέ. Τι μας νοιάζει; Σε ελεύθερη αγορά ζούμε. Όποιος μπορεί ας επιβιώσει. Είναι και αυτή μια λογική. Αλλά πριν την υποστηρίξει κανείς, καλό θα ήταν να καταλάβει σε τι αναφέρεται. Σε πόσες επιχειρήσεις; Σε πόσες οικογένειες. Οι μισές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και πάνω από ένα στα τέσσερα δωμάτια ανήκουν στις κατηγορίες ενός και δύο αστέρων. Σε κάποιες περιοχές, ιδιαίτερα ευαίσθητες (για εθνικούς ή αναπτυξιακούς λόγους) τα ποσοστά είναι ακόμα μεγαλύτερα. Αλλά και με λιγότερο «κοινωνικού ενδιαφέροντος» όρους, καλό θα ήταν να εξετάσουμε τη ζημιά που μπορούν να κάνουν στην τουριστική εικόνα της χώρας αν καταρρεύσουν και μέχρι να εξαφανιστούν. …Και για να μην ξεχνιόμαστε… η έννοια της «ποιότητας» δεν έχει σχέση με την κατηγορία του καταλύματος, αλλά με την ικανοποίηση του πελάτη και το «value for money». Επίσης, διευκρινιστικά αναφέρουμε ότι δεν υποστηρίζουμε πως αυτές οι κατηγορίες καταλυμάτων προσφέρουν ντε και καλά ποιοτικές υπηρεσίες, αλλά ότι, εν δυνάμει, θα μπορούσαν να το κάνουν, αν υπήρχε ποτέ σχετική στρατηγική. Προς το παρόν το μόνο που υπάρχει είναι μια σχετική ανοχή στην ύπαρξή τους… αν υπάρχει κι αυτή.