Τουρισμός 360 #11

ΤΟ

σοι παρακολουθούν τα τελευταία

χρόνια τις ταχύτατες εξελίξεις που

συντελούνται στη διεθνή και εγ-

χώρια σκηνή του τουρισμού θα έχουν

διαπιστώσει ότι οι μεγάλοι παίκτες γίνονται όλο και ισχυρότεροι. Μεγάλες

ξενοδοχειακές αλυσίδες και ξένα funds

απορροφούν μικρές ξενοδοχειακές μονάδες και αναλαμβάνουν τη διοίκησή τους.

Ξένα κεφάλαια και διεθνείς ξενοδοχειακές αλυσίδες ενισχύουν την παρουσία

τους στην Ελλάδα, εξαγοράζοντας μεγάλα επιτυχημένα ονόματα. Μεγάλοι παραδοσιακοί TOs, όπως η TUI, εξαγοράζουν ή επενδύουν σε στρατηγικές συμμαχίες με Οnline Travel Agents

(OTAs), όχι μόνο για πουλήσουν online τα πακέτα τους αλλά και για να «αγοράσουν» δωμάτια κυρίως μικρομεσαίων

ξενοδοχείων από αυτούς, εστιάζοντας τις δικές τους δράσεις σε συμφωνίες με μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Η τάση αυτή αυξάνει την εξάρτηση των μικρών και μεσαίων ξενοδοχείων από τους OTAs, περιορίζοντας τις επιλογές στα διαθέσιμα κανάλια διανομής. Η Hotrec προτρέπει τα ξενοδοχεία να επενδύουν στις απευθείας κρατήσεις. Φυσικά κάτι

τέτοιο απαιτεί τεχνογνωσία στην οποία δεν έχει εύκολη πρόσβαση η μέση ξενοδοχειακή επιχείρηση. Οι μεγάλοι παίκτες είναι εδώ, τοποθετούνται ταχύτατα, και το μέλλον των μικρών φαίνεται να περνά

μόνο μέσα από τις συνεργασίες. Αν αυτό

δεν γίνει ορατό στις εποχές των παχιών αγελάδων, θα γίνει όταν για κάποιο λόγο αλλάξουν τα δεδομένα. Οι επιχειρήσεις καλούνται να το συνειδητοποιήσουν και οι φορείς από την πλευρά τους καλούνται να συνδράμουν.

Σπύρος Ζούγρης

ΑΥΣΤΡΊΑ:

TUI - DERTOUR - ITS ΈΠΙΒΈΒΑΙΏΝΟΥΝ ΠΡΏΤΙΑ ΤΗΣ ΈΛΛΑΔΑΣ

Η αδιάκοπη ανοδική πορεία της

Ελλάδας στην αυστριακή αγο -

ρά επιβεβαιώθηκε στην έκθεση

Ferien Messe 2023 στη Βιέννη,

όχι μόνο από την αθρόα προ -

σέλευση επισκεπτών στο ελλη -

νικό περίπτερο, αλλά και από

την πορεία των κρατήσεων που

πραγματοποιήθηκαν εντός του

Εκθεσιακού Κέντρου, με την αύ-

ξηση σε σχέση με την αντίστοιχη

περσινή ημερομηνία να ανέρ -

χεται σε +20% αλλά και +10% σε

σχέση με το 2019. Ενθαρρυντικά

και προς την ίδια κατεύθυνση

κινούνται και στοιχεία που προ-

έκυψαν από τις επαφές και συζη-

τήσεις που είχε η Υπηρεσία ΕΟΤ

Αυστρίας με τους σημαντικότε -

ρους διοργανωτές ταξιδίων και τις αεροπορικές εταιρείες της χώρας.

Σύμφωνα με την TUI «Η Ελλάδα παραμένει το αδιαμφισβήτητο φαβορί για το καλοκαίρι του ’23, ακολουθούμενη από Ισπανία και Τουρκία». Τα πρωτεία της χώρας μας επιβεβαιώνουν τόσο o όμιλος Dertour – ITS Billa Reisen, όσο και η Ruefa (η μεγαλύτερη αλυσίδα τουριστικών γραφείων της Αυστρίας).

Οι προορισμοί

Όλοι οι ελληνικοί προορισμοί βρίσκονται σε ανοδική τροχιά, με Κρήτη και Ρόδο να προηγούνται, ακολουθούμενες από Κω, Κέρκυρα, Κάρπαθο (σημαντική αύξηση για το ’23) και Ζάκυνθο. Η Ήπειρος κατοχυρώνει σταδιακά και σταθερά το δικό της κοινό στην αγορά (γεγονός που έγινε αισθητό και στην αγορά

MAKEDONIA PALACE:

ΜΈΛΟΣ ΤΗΣ WORLD HOTELS

στον επισκέπτη, οι καινοτόμες

πρακτικές που ακολουθεί το ξε-

νοδοχείο, καθώς και οι μοναδι-

κές εγκαταστάσεις συσκέψεων και αναψυχής. Το Makedonia Palace διαθέτει επίσης Αίθουσα Χορού 900 τ.μ. και πλήρες Εκθεσιακό Κέντρο 2000 τ.μ. Όπως

Επικαιρότητα

της Ουγγαρίας). Το 2023 περίπου 6.000 συνταξιούχοι θα επισκεφθούν το διάστημα Απριλίου –αρχές Μαΐου τη Χαλκιδική, συμμετέχοντας στην εαρινή εκδρομή του T.O. Senioren Reisen (το πρόγραμμα θα συνεχιστεί και το 2024).

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί

η θετική απήχηση νέων προορισμών, όπως της Σκύρου, της Λήμνου, της Σίφνου αλλά και της Θεσσαλίας, με εβδομαδιαία πτήση από Βιέννη προς Βόλο (Austrian Airlines).

Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ

HOSPITALITY CONCIERGE:

ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΓΙΑ ΜΠΟΥΤΙΚ ΞΈΝΟΔΟΧΈΙΑ

To Makedonia Palace Hotel απο-

τελεί το πρώτο ξενοδοχείο στην

Ελλάδα που συγκαταλέγεται

στην ανώτατη κατηγορία της

World Hotels Luxury Collection.

Με ξενοδοχεία σε περισσότε -

ρους από 200 εμβληματικούς

προορισμούς σε όλο τον κόσμο,

η World Hotels™ εγκαινιάζει

την παρουσία της στην Ελλά -

δα εντάσσοντας το Makedonia

Palace στην αλυσίδα. Βασικά

κριτήρια για την επιλογή του

Makedonia Palace ήταν το υψηλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών, η αριστεία της γαστρονομι-

κής εμπειρίας που προσφέρεται

δήλωσε ο γενικός διευθυντής

του ξενοδοχείου Αλκιβιάδης

Σωτηρίου «Η συμμετοχή μας

στη World Hotels τοποθετεί το Makedonia Palace σε εξαιρετικά

υψηλή θέση στον παγκόσμιο χάρ-

τη του πολυτελούς τουρισμού».

Η World Hotels™ Collection εί-

ναι αλυσίδα ανεξάρτητων πο -

λυτελών ξενοδοχείων και μέλος

του Ομίλου BWH Hotel Group®.

Ιδρύθηκε πριν από 52 χρόνια

και εντάσσει ανεξάρτητα ξενο-

δοχεία πόλης και θέρετρα σε

όλο τον κόσμο. Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ

Η πρώτη διαδικτυακή πλατφόρμα στον κόσμο που θα βοηθά τους ιδιοκτήτες των μπουτίκ ξενοδοχείων να λειτουργούν καλύτερα στον ανταγωνισμό με μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες, μέσα από ζωντανή και on-demand εκπαίδευση, εργαλεία και σύνδεση με την παγκόσμια κοινότητα, είναι γεγονός. Πρόκειται για τη Hospitality Concierge, η οποία θα προσφέρει πρόσβαση σε αποδεδειγμένα επιτυχημένες στρατηγικές μάρκετινγκ και θα βοηθά τους ξενοδόχους να αναβαθμίζουν τους πόρους που δεν απαιτούν πληρωμένο marketing. Η εφαρμογή, η οποία βασίζεται στην κοινότητα, συνδέει τους ιδιοκτήτες και τη διοίκηση των bed & breakfast από όλο τον κόσμο, όπου θα μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και ιδέες για αύξηση της κερδοφορίας. Έτσι, οι μεμονωμένοι ξενοδόχοι θα μπορούν να αξιοποιούν τα εργαλεία που χρησιμοποιούν ήδη οι μεγάλες αλυσίδες ξενοδοχείων για να μεγιστοποιούν τα έσοδα. Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ

Επικαιρότητα 4

RYANAIR :

Η Ryanair καλεί την Ursula Von Der Leyen να προστατεύσει τις πτήσεις των επιβατών και να διατηρήσει ανοιχτό τον εναέριο χώρο της ΕΕ κατά τη διάρκεια των απεργιών της υπηρεσίας Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας (ΕΕΚ).

«Υπογράψτε το αίτημά μας και καλέστε την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Von der Leyen, για να λάβετε μέτρα για την προστασία των πτήσεων από προβλήματα στην πτήση που μπορούν να αποφευχθούν αυτό το καλοκαίρι.

Πώς σας επηρεάζουν οι απεργίες της γαλλικής υπηρεσίας ΕΕΚ: Οι απεργίες της γαλλικής υπηρεσίας έχουν δημιουργήσει προβλήματα σε πάνω από 1 εκατ.

επιβάτες το 2023 έως σήμερα. Η Γαλλία προστατεύει τις πτήσεις εσωτερικού, χρησιμοποιώντας τον νόμο περί ελάχιστης εξυπηρέτησης, ενώ οι πτήσεις που δεν αφορούν τη Γαλλία ακυρώνονται.

Η ΕΕ δεν προστατεύει τις πτήσεις που περνούν πάνω από το γαλλικό εναέριο χώρο, οπότε εκατομμύρια μη Γάλλοι επιβάτες θα αντιμετωπίσουν ακυρώσεις πτήσεων κατά τη διάρκεια των επαναλαμβανόμενων απεργιών της γαλλικής υπηρεσίας ΕΕΚ αυτό το καλοκαίρι.

Τι πρέπει να κάνει η ΕΕ: ● Να προστατέψει τις πτήσεις της ΕΕ (με νόμους περί ελάχιστης εξυπηρέτησης) όπως ισχύουν σε Ελλάδα και Ιταλία.

ΣΤΗ ΓΕΠΟΕΤ

Με τη συμμετοχή Ενώσεων και μελών από όλη τη χώρα διενεργήθηκε στην Αθήνα στις 20/3/23 η Ετήσια Γενική Συνέλευση της Γενικής Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων Τουρισμού (ΓΕΠΟΕΤ), στο πλαίσιο της οποίας έλαβαν χώρα οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη του νέου Διοικητικού της Συμβουλίου.

Στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο εκπροσωπούνται οι ενώσεις τουριστικών γραφείων Κρήτης, Δωδεκανήσων, Κέρκυρας, και από την

υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα και βεβαίως και από την Αττική, καθώς και τα σωματεία τουριστικών λεωφορείων της χώρας. Επιπλέον εκπροσωπούνται όλες οι επιμέρους τουριστικές δραστηριότητες των τουριστικών γραφείων: εισερχόμενος τουρισμός, tour operator και DMC, περιηγητικός τουρισμός, επαγγελματικός τουρισμός και οι επιβατικές μεταφορές με τουριστικά λεωφορεία, παρακαταθήκη που επιβεβαιώνει τον πολυσχιδή χαρακτήρα της ΓΕΠΟΕΤ.

● Να επιτρέψει στις υπόλοιπες υπηρεσίες ΕΕΚ της Ευρώπης να διαχειρίζονται τις πτήσεις που περνούν από γαλλική υπηρεσία ΕΕΚ.

● Να υποχρεώσει τα σωματεία

της γαλλικής υπηρεσίας ΕΕΚ να συμμετέχουν σε δεσμευτική διαιτησία και όχι σε απεργίες».

Σε πρόσφατη συνάντηση γνωριμίας που πραγματοποίησαν ο Πρόεδρος της FedHATTA Λύσαν-

δρος Τσιλίδης, του ΗΑΤΤΑ Νικό-

λαος Κελαϊδίτης και ο καθ. Veli Aydin, Σύμβουλος του Γραφείου

Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Πρεσβείας στην Ελ -

λάδα, το οποίο αντιπροσωπεύει

τον Τουρκικό Οργανισμό Προώθησης και Ανάπτυξης Τουρισμού (TGA) , εξέτασαν την ενίσχυση της συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας στον τουρισμό.

Συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν στη δημιουργία κοινών τουριστικών

Πρόεδρος εξελέγη ο Μαρίνης Άρης, Α΄ Αντιπρόεδρος ο Βλατάκης Μιχάλης και Γεν. Γραμματέας ο Τσοπανάς Γιώργος.

Δείτε περισσότερα και όλο το ΔΣ ΕΔΩ

πακέτων, καθώς και στη συνδιοργάνωση μιας σειράς δράσεων για την προώθηση των τουριστικών προορισμών και την πραγματοποίηση ταξιδιών γνωριμίας για τουριστικούς πράκτορες. Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ

Ελληνοτουρκική συνεργασία στον Τουρισμό

FOOD EXPO 2023:

31.369 ΈΠΙΣΚΈΠΤΈΣ ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

31.369 επισκέπτες από όλο τον κόσμο, 900 Hosted Buyers, 1.300 εκθέτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, σπουδαία deals, όλες οι τάσεις και προκλήσεις του F&Β industry συνυπήρχαν στη

FOOD EXPO 2023, το κορυφαίο meeting point του κλάδου σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η παρουσία buyers από 83 χώρες, οι οποίοι πραγματοποίησαν

17.000 b2b meetings με τους εκθέτες, οι περισσότερες από 500

επιχειρήσεις από κάθε γωνιά της Ελλάδος που έδωσαν το «παρών» μέσα από τις οργανωμένες συμμετοχές 13 Περιφερειών, 11 Επιμελητηρίων και 4 Δήμων είναι ενδεικτικά της επιτυχίας της έκθεσης.

Όπως δηλώνουν οι διοργανωτές « τα ελληνικά και μεσογειακά τρόφιμα και ποτά αναδείχθηκαν στους απόλυτους πρωταγωνιστές και κλείστηκαν σημαντικές συμφωνίες εκατομμυρίων». Αξίζει να

HOTELBEDS: ΣΤΟ TOP 10 Η ΈΛΛΑΔΑ

Η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ

των 10 κορυφαίων προορισμών

στην πλατφόρμα της Hotelbeds – ισχυρό παίκτη στην αγορά

των «κλινοτραπεζών» διεθνώς. Η διαρκώς αυξανόμενη ζήτη -

ση για ελληνικούς προορισμούς καταγράφεται στην πλατφόρμα

ήδη από το πρώτο 3μηνο του

2023. Την περίοδο αυτή, οι κρα-

τήσεις με προορισμό «Ελλάδα»

έχουν αυξηθεί κατά 20% συγκρι-

τικά με την ίδια περίοδο του

2022 και 12% συγκριτικά με του

2019. Με αφορμή το γεγονός

αυτό, η ηγεσία της εταιρείας συ-

ναντήθηκε με τον Γεν. Γραμμα-

τέα του ΕΟΤ Δημήτρη Φραγκάκη

και στελέχη του Οργανισμού, με

στόχο την ενημέρωση σε θέμα-

τα προβολής της Ελλάδας.

Οι «κλινοτράπεζες» αποτε -

λούν εξειδικευμένες B2B και

B2C πλατφόρμες, οι οποίες συ-

νάπτουν συμβόλαια με τους προμηθευτές τους (ξενοδοχεία)

και διαθέτουν τα προϊόντα τους (δωμάτια, καταλύματα) είτε σε

άλλες εταιρείες διανομής που

συγκεντρώνουν τη ζήτηση από

διαφορές πηγές, είτε απευθεί -

ας σε πελάτες που επιθυμούν

να ταξιδέψουν. Ως επιχειρήσεις

διανομής τουριστικών καταλυ -

μάτων παρέχουν εξυπηρέτηση

πελατών για να υποστηρίξουν

τόσο τα ξενοδοχεία όσο και άλλους διανομείς με τα προβλήματα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της διαμονής των πελατών τους στον προορισμό όπου έχουν επιλέξει να περάσουν τις διακοπές. H «Hotelbeds» εξελίχθηκε σε εταιρεία που διανέμει όχι μόνο τουριστικά καταλύματα αλλά και τουριστικές μεταφορές, δραστηριότητες, εισιτήρια και ενοικιάσεις αυτοκινήτων, με μότο «beyond the bed portfolio» (χαρτοφυλάκιο πέρα από την απλή διάθεση κλινών).

Η «Hotelbeds» είναι πλέον ο ηγέτης στον τομέα των «κλινοτραπεζών», με ένα χαρτοφυλάκιο 71.000 συνεργατών (εταιρείες ταξιδιωτικού χονδρεμπορίου, τουριστικοί πράκτορες, αεροπορικές εταιρείες και άλλα) και 300.000 καταλυμάτων ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και καταλύματα από 41 ελληνικούς προορισμούς.

Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ

σημειωθεί η ισχυρή παρουσία δυνητικών πελατών από αγορές του εξωτερικού και ο μεγάλος αριθμός food traders από την Αμερική. Οι περισσότεροι εκθέτες δήλωσαν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν και στη διοργάνωση του 2024.

Χαρτοφυλάκιο 72 ξενοδοχειακών μονάδων και πάνω από 4000 δωματίων στην Ελλάδα πέρασε στην κοινοπραξία SMERemediumCap / Latonia Enterprises Company Limited –Athanasios Laskaridis family office / WHG Europe Limited – Brown Hotels. Η Intrum Hellas, ως συντονιστής της συναλλαγής, ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της πώλησης του χαρτοφυλακίου νομικής απαίτησης €254 εκατ. (Project Tethys). Το Tethys αποτελεί το πρώτο κλαδικό χαρτοφυλάκιο δανειακών απαιτήσεων που πωλείται στη δευτερογενή αγορά στην Ελλάδα, με κύριο στόχο την επιστροφή των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε χρηματοπιστωτική και επιχειρησιακή ευρωστία. Το 50% των ξενοδοχείων βρίσκεται σε νησιά του Αιγαίου (22 μονάδες), του Ιονίου (3) και στην Κρήτη (11), ενώ τα υπόλοιπα σε Μακεδονία και Θράκη (19 μονάδες), Κεντρική Ελλάδα (9) και Πελοπόννησο (8).

Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ

72 ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΑ – 4000 ΔΩΜΑΤΊΑ ΣΕ ΝΕΑ ΧΕΡΊΑ

Θέμα 6

ΤΟΥΡΊΣΜΟΣ

ΑΠΟΥΣΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ, ΠΡΟΒΟΛΗΣ, ΣΥΝΈΔΡΙΑΚΟΥ

Ο συνεδριακός τουρισμός έχει σημαντικότατη δυναμική και προ -

οπτικές, αλλά μέχρι και σήμερα

η προβολή του γίνεται αποκλει -

στικά από ιδιώτες, απουσιάζουν

βασικές υποδομές και ένα μητρώο

συνεδρίων, στοιχεία που δείχνουν

ότι δεν υπάρχει στρατηγική για

την ανάπτυξή του.

Στην ανάγκη ένταξης της Εθνι -

κής Βιομηχανίας Συνεδρίων & Εκδηλώσεων - MICE (Meetings Incentives Conferences & Events)

στην Εθνική Στρατηγική για τον

Τουρισμό, με συλλογική δράση

όλων των εμπλεκόμενων φορέων, αλλά και δημιουργίας στοχευμένου σχεδίου προβολής και ειδικής

καμπάνιας για τον κλάδο αναφέρ-

θηκαν πολλοί από τους ομιλητές στο 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο του HAPCO & DES (Σύνδεσμος Ελλήνων Επαγγελματιών Εκδηλώσε -

ων & Οργανωτών Συνεδρίων) με τίτλο: «Meetings in Greece: The Game Changer!»

Η Πρόεδρος του HAPCO & DES Σίσσυ Λυγνού υπογράμμισε τη σημασία ανάδειξης της Εθνικής Βιομηχανίας MICE, που αποτελεί το «αναξιοποίητο διαμάντι» του Ελληνικού Τουρισμού, ώστε να αποκτήσει τη θέση, την αναγνώριση, αλλά και την υποστήριξη που της αρμόζει: «Για να έρθει η Εθνική Βιομηχανία MICE σε πρώτο πλάνο, απαιτείται η άμεση και συλλογική δράση όλων των εμπλεκόμενων φορέων και η άμεση ένταξη του τομέα

στην εθνική στρατηγική για τον Τουρισμό, η στοχευμένη προβολή και καμπάνια, η ενίσχυση των εγχώριων

υποδομών, αλλά και η δημιουργία

ενός ψηφιακού μητρώου καταγραφής Συνεδρίων & Εκδηλώσεων, προκειμένου να έχουμε τη δυνατότητα σύγκρισης με τον υπάρχοντα ανταγωνισμό. Στη σκακιέρα ενίσχυσης της εθνικής οικονομίας και ανάπτυξης, ο Επαγγελματικός και Συνεδριακός Τουρισμός, δύναται να παίξει καθοριστικό ρόλο ως στρατηγικός “παίκτης”. Χρειαζόμαστε τη στήριξη της Πολιτείας, και συγκεκριμένα του ΕΟΤ, για την άμεση αναβάθμιση της πολύ χαμηλής εικόνας της χώρας

στις εκθέσεις του εξωτερικού, αλλά και του συνολικού προφίλ της Ελλάδας ως συνεδριακού προορισμού. Ακόμα και τώρα, η προώθηση της δυναμικής MICE της Ελλάδας γίνεται αποκλειστικά με την ιδιωτική πρωτοβουλία και λείπει παντελώς από την καμπάνια και τον κεντρικό σχεδιασμό προβολής του ΕΟΤ, παρά τις συνεχείς εισηγήσεις και προτάσεις μας. Ο ανταγωνισμός μάς έχει ξεπεράσει κατά πολύ και έχουμε χάσει σημαντικό έδαφος. H βιομηχανία MICE προσελκύει κοινό υψηλού επιπέδου και εισοδήματος, ευνοεί περισσότερα από 50 επαγγέλματα, δίνει τη λύση στην εποχικότητα και την απασχόληση, ενισχύοντας το 12μηνο τουρισμό. Οι ανταγωνιστές μας το έχουν αντιληφθεί και το εκμεταλλεύονται στο έπακρο. Εμείς;»

Το Συνέδριο χαιρέτισαν εκπρόσωποι κομμάτων και φορέων, αναγνωρίζοντας τη σημασία ανάδειξης της αξίας του Συνεδριακού Τουρισμού, και δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τις δράσεις για την προώθησή του.

Ο Υπουργός Τουρισμού Β. Κικίλιας σημείωσε μεταξύ άλλων ότι έχει ζητήσει να προχωρήσει το ψηφιακό μητρώο συνεδρίων και προέβλεψε ότι τα μικρά και μεσαία συνέδρια θα ανακάμψουν το 2023.

Η Τομεάρχης Τουρισμού ΣΥΡΙΖΑ Κ. Νοτοπούλου ανέφερε ότι χρειάζεται στήριξη των ΜΜΕ και των υποδομών, ενώ για το μητρώο συνεδρίων είπε ότι είχε προβλεφθεί και αδικαιολόγητα δεν έχει υλοποιηθεί.

Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γ. Ρέτσος

σημείωσε για τον συνεδριακό τουρισμό ότι είναι ένα από τα πέντε προϊόντα που μπορούν να αναπτυχθούν στην Ελλάδα, αλλά είναι ακόμα πολύ πίσω.

Για το συνεδριακό κέντρο της Αθήνας ανέφερε ότι το έχουν εξαγγείλει 3 πρωθυπουργοί από το 1999 μέχρι σήμερα, και οι ευθύνες της μη υλοποίησής του είναι διαχρονικές. Τέλος, για τις προοπτικές του συνεδριακού τουρισμού σημείωσε ότι εκτός από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη θα πρέπει να εξεταστούν οι προοπτικές ανάπτυξης σε περιοχές ή νησιά που έχουν ένα σχετικό «αφήγημα», όπως η Κως με τον Ιπποκράτη.

Ο Πρόεδρος της FedHATTA Λύσσανδρος Τσιλίδης ανέφερε ότι είμαστε σε πολύ χαμηλή θέση στη διεθνή κατάταξη και τόνισε ότι το θέμα της ελλιπούς προβολής του συνεδριακού τουρισμού αποτελεί αίτημα εδώ και 4 χρόνια, χωρίς να έχουμε δει κάποια συντονισμένη και μακροχρόνιας βάσης προβολή να υλοποιείται.

Επίσης, αναφέρθηκε στην ανάγκη προστασίας -με σχετικό νομοθετικό πλαίσιο- της διοργάνωσης συνεδρίων από «άσχετους» μη επαγγελματίες του κλάδου.

Ο Γεν. Γραμματέας ΕΞΑΑ και Εκπρόσωπος του ΠΟΞ Ευγένιος Βασιλικός τόνισε τη σημασία της δημιουργίας του συνεδριακού κέντρου στην Αθήνα, καθώς και το σημαντικό ρόλο του συνεδριακού τουρισμού στην ανάκαμψη του τουρισμού της πρωτεύουσας.

Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ

Οι δράσεις που μπορούν να δώ -

σουν περαιτέρω ώθηση στην του-

ριστική ανάπτυξη της Ηπείρου συ-

ζητήθηκαν κατά τη διάρκεια εκ -

δήλωσης που πραγματοποίησε o

ΣΕΤΕ στα Ιωάννινα.

Κατά την παρουσίαση, επιση -

μάνθηκε ότι η Περιφέρεια Ηπείρου

αποτελεί προορισμό με σημαντικές

αναπτυξιακές δυνατότητες.

Ειδικότερα, προτάθηκε η εστίαση

στα εναλλακτικά / θεματικά του -

ριστικά προϊόντα, τον Πολιτιστικό

και Θρησκευτικό Τουρισμό και το City Break στην ΠΕ Ιωαννίνων, ενώ

για τις ΠΕ Πρέβεζας και Θεσπρω-

τίας δίνεται έμφαση στο Sun & Beach, στο Υachting και στον Πολιτιστικό και Θρησκευτικό Τουρισμό.

Στόχοι για το 2030 βάσει των Σχεδίων Δράσης για την Ήπειρο είναι η περαιτέρω ανάπτυξη του τουριστικού ρεύματος με σημαντική παράλληλα άμβλυνση της εποχικότη-

τας, καθώς και η αύξηση της Μέσης Δαπάνης ανά Επίσκεψη (+30,2%), που θα προκύψει κατά κύριο λόγο από την αύξηση της Μέσης Δαπάνης ανά Διανυκτέρευση (+17,3%)

και δευτερευόντως από την αύξηση της Μέσης Διάρκειας Παραμονής (+11,0%).

Παράλληλα, έμφαση δόθηκε στην ανάγκη κεντρικού διευθυντηρίου, με την ενεργό συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών (κυβέρνη-

σης, τοπικής αυτοδιοίκησης, φορέων, επιχειρηματιών κ.λπ.), ώστε να μπορούν να υιοθετηθούν και τελικά να υλοποιηθούν οι προτεινόμενες πολιτικές και στρατηγικές κατευθύνσεις.

Από την πλευρά τους, ο Ηλίας Κικίλιας, Γεν. Διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ, υπογράμμισε ότι: «Σήμερα, ο τουρισμός κινείται πέρα από το απλό πακετάρισμα ταξιδιών, διαμονής και φαγητού, με τον πολιτισμό, τις τέχνες, τη θρησκεία, την ιστορία και τη φύση να αποτελούν κρίσιμες διαστάσεις της εμπειρίας του ταξιδιώτη».

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΓΟΡΈΣ-ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΈΡΙΦΈΡΈΙΑ ΗΠΈΙΡΟΥ

Για την Περιφέρεια Ηπείρου προτείνεται η εστίαση στα εναλλακτικά / θεματικά τουριστικά προϊόντα, στον Πολιτιστικό & Θρησκευτικό Τουρισμό και στο City Break στην ΠΕ Ιωαννίνων.

Ο

Πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Ρέτσος, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η Ήπειρος δε συγκαταλέγεται ακόμα στους κορυφαίους προορισμούς. Όμως, είναι μια περιοχή με μεγάλες προοπτικές. Έχει περιοχές-μεγάλους τουριστικούς προορισμούς, υπάρχει η δυναμική και τεράστιο περιθώριο περαιτέρω ανάπτυξης».

Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου, κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης, τόνισε ότι: «Η Ήπειρος είναι μια Περιφέρεια η οποία στηρίζεται οικονομικά και κοινωνικά σε πολύ μεγάλο βαθμό στον τουρισμό».

Από την άλλη πλευρά, η εστίαση των ΠΕ Πρέβεζας και Θεσπρωτίας προτείνεται να γίνει στο Sun & Beach, στο yachting και στον Πολιτιστικό & Θρησκευτικό Τουρισμό. Από πλευράς αγορών δίνεται έμφαση, εκτός από τον εσωτερικό τουρισμό, στις τουριστικές ροές από χώρες των Βαλκανίων, της Α. και Β. Ευρώπης, την Τουρκία, αλλά και από καθιερωμένες για τη χώρα αγορές, όπως της Γερμανίας, του Ην. Βασιλείου και της Ιταλίας. Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ

Κατεβάστε την παρουσίαση για την τουριστική ανάπτυξη της Ηπείρου ΕΔΩ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ

ΣΊΣΣΥ Λ Ί ΓΝΟΥ

H Πρόεδρος του HAPCO & DES

Σίσσυ Λιγνού μάς μίλησε εφ’

όλης της ύλης για τον συνεδρι -

ακό τουρισμό και τα επαγγελμα-

τικά ταξίδια, για τις τεράστιες

προοπτικές του αλλά και τη δι -

αχρονική απουσία στρατηγικής

προβολής και ανάπτυξής του, για

την αναγκαιότητα δημιουργίας

ενός μεγάλου συνεδριακού κέντρου στην Αθήνα αλλά και τις ευκαιρίες ανάπτυξης του συνεδριακού τουρισμού σε άλλους προορισμούς εκτός από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Εν τέλει, ένα είναι το ζητούμενο για να αναδειχθεί ο συνεδριακός τουρισμός ως το διαμάντι του ελληνικού τουρισμού: να υπάρξει συνειδητοποίηση της αξίας και των προοπτικών του και συγκεκριμένη στρατηγική.

Τουρισμός 360: Ο συνεδριακός τουρισμός δέχθηκε ισχυρότερο πλήγμα τα προηγούμενα χρόνια. Πώς εξελίσσεται η κίνηση στην αγορά των συνεδρίων; Σίσσυ Λιγνού: Το 2022 ήταν μια

καλή χρονιά για τον συνεδριακό τουρισμό στη χώρα μας, παρουσιάζοντας σημαντική ανάκαμψη από τα δύσκολα χρόνια της πανδημίας. Σημαντικά διεθνή, ευρωπαϊκά αλλά και εθνικά συνέδρια διαφόρων μεγεθών φιλοξενήθηκαν, καταγράφοντας ρεκόρ συμ-

μετοχών, πολλά εκ των οποίων προήλθαν από αναβολή των δύο προηγούμενων ετών. Η συνολική

ανοδική πορεία του Ελληνικού Τουρισμού σίγουρα συνέβαλε, στο μεγαλύτερο ποσοστό όμως αυτό οφείλεται στην ιδιωτική

πρωτοβουλία, καθώς δεν υπάρχει καμία καμπάνια σε εθνικό επίπεδο για τον κλάδο μας, παρά

τα συνεχή αιτήματά μας.

Να αναφέρουμε βεβαίως ότι

σε επίπεδο πόλεων, από το αντίστοιχο Athens & Thessaloniki Convention Bureau γίνεται αξιό-

λογη προσπάθεια με σημαντικά αποτελέσματα. Η Greek Meetings Alliance, η συνέργεια που δημιουργήθηκε πρόσφατα μεταξύ HAPCO DES, This is Athens Convention & Visitors Bureau και Thessaloniki Convention Bureau, έχει σκοπό να δημιουργήσει μια εθνική συνεδριακή κουλτούρα και να αποτελέσει την εθνική φωνή για την ελληνική βιομηχανία Συνεδρίων και Εκδηλώσεων.

Σε αυτή την προσπάθεια απαιτείται η αρωγή της Πολιτείας, που ακόμα δεν έχουμε δυστυχώς.

Οι διεθνείς διοργανώσεις που φιλοξενούνται στην Ελλάδα καταγράφουν ρεκόρ συμμετοχών και θετικών εντυπώσεων, γεγονός πολύ σημαντικό για τον προορισμό. Το υβριδικό στοιχείο επικρατεί ακόμα και συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των συμμετοχών, έχει όμως ένα αξιόλογο κόστος, το οποίο επιβαρύνει κυρίως τους διοργανωτές/PCO.

Η Ελλάδα έχει δυναμική ως «φρέσκος» συνεδριακός προορισμός και το ενδιαφέρον σε διεθνές επίπεδο για τη χώρα αυξάνεται, γεγονός που πρέπει ΤΩΡΑ να εκμεταλλευτούμε.

Αντίστοιχη αύξηση παρουσίασαν τα corporate events, και πάλι όμως αυτό οφείλεται σε ενέργειες προβολής και πωλήσεων του ιδιωτικού τομέα.

Τα incentives και τα εταιρικά ταξίδια είναι επίσης σε τροχιά ανάκαμψης. Tο 2022 πραγματοποιήθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους όσα είχαν πάρει αναβολή στα δύο χρόνια πανδημίας. Η ζήτηση για το 2023 και 2024 είναι πολύ μεγάλη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ελλάδα εξακολουθούμε να έχουμε μικρό μερίδιο. Παρά τη μεγάλη ζήτηση, οι τελικές επιβεβαιώσεις είναι λίγες. Οι βασικοί λόγοι είναι διαχρονικοί: η Ελλάδα εξακολου -

θεί να βρίσκεται ανάμεσα στους πιο ακριβούς προορισμούς ένα-

ντι του ανταγωνισμού. Ξενοδό -

χοι και προμηθευτές θα πρέπει να καταλάβουμε ότι τα νούμερα του 2022 συμπεριλάμβαναν τη ζήτηση 3 ετών (2020, 2021, 2022)

και ότι δεν ήταν αυτή η κανονική ροή ενός οικονομικού έτους.

T360: Ποιοι είναι οι βασικότεροι ανασταλτικοί παράγοντες στην ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού στην Ελλάδα; Σ.Λ.: Εξαιρετικές υποδομές και σύγχρονα συνεδριακά κέντρα αλλά και ξενοδοχεία διαθέτουμε στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε όλη την περιφέρεια, αλλά μας λείπει ένα διεθνές συνεδριακό κέντρο με δυναμική άνω των 5.000 συνέδρων, με αντίστοιχη δυναμική σε πολλαπλές παράλληλες αίθουσες (άνω των 20) και επαρκή χώρο για έκθεση. Πολλές διεθνείς ενώσεις μάς έχουν διαγράψει από τη λίστα επιλογών τους για αυτό το λόγο.

Εμπόδιο στην προσέλκυση διεθνών διοργανώσεων και συνεδρίων αποτελεί επίσης η ασταθής αύξηση των τιμών τόσο των ξενοδοχείων όσο και των γενικότερων υπηρεσιών που συνδέονται με μια διοργάνωση. Άλλο σημαντικό εμπόδιο αποτελούν οι δεσμευτικές ρυθμίσεις και περιορισμοί στη λειτουργία των αρχαιολογικών χώρων αλλά και η δυσκολία στη χρήση τους για διεθνή συνέδρια.

συνέδρια είναι υποχρεωτικό να

εγκριθούν από τον ΕΟΦ (Εθνι -

κό Οργανισμό Φαρμάκων) για να

μπορέσουν να πραγματοποιη -

θούν. Οι εγκύκλιοι που διέπουν

τα ιατρικά συνέδρια τόσο μέσω

ΕΟΦ όσο και μέσω ΣΦΕΕ δημι -

ουργούν σημαντικά εμπόδια

στην πραγματοποίηση επιστη -

μονικών συνεδρίων (εθνικών και διεθνών) στη χώρα μας.

Το ελληνικό MICE μπορεί να

ανακάμψει γρήγορα όταν πει -

στούν οι παραδοσιακά μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί όπως η Κρήτη και η Ρόδος ότι θα πρέπει να αρχίσουν να απαγκιστρώνονται από τους Tour Operators. Το MICE μπορεί να δώσει μεγάλα περιθώρια κέρδους και υψηλές πληρότητες

στις χαμηλές περιόδους ζήτησης. Μικρότεροι προορισμοί όπως

η Κως, τα Ιωάννινα, η Κέρκυρα πρέπει να ενισχυθούν με περισσότερες πτήσεις.

Ο σύνδεσμός μας έχει αιτηθεί την υποστήριξη του ΕΟΤ. Ο συνεδριακός και επαγγελματικός Τουρισμός πρέπει να είναι μέρος της εθνικής καμπάνιας για τον τουρισμό.

ΠΡΟΒΟΛΗ

Τ360: Τονίσατε την παντελή

απουσία του MICE από το διαφημιστικό πρόγραμμα του

ΕΟΤ. Γιατί πιστεύετε ότι συμ-

βαίνει αυτό; Έχετε δείγματα ότι κάτι πρόκειται να αλλάξει;

Σ.Λ.: Δεν αμφισβητούμε το έργο του ΕΟΤ στην αναβάθμιση της εικόνας της χώρας. Δεν μπορούμε όμως να μην επισημάνουμε και να μην αντιδράσουμε στην παντελή απουσία του ΕΟΤ από τον κλάδο μας, και στις ατυχείς προσπάθειες επικοινωνίας και συνεργασίας. Ο Υπουργός Τουρισμού κ. Κικίλιας και η Υφυπουρ-

γός κ. Ζαχαράκη μάς έχουν δε -

χτεί και αναγνωρίζουν την αξία του κλάδου μας. Δεν είναι αρκετό, απαιτούνται και δράσεις σε αυτό το πλαίσιο. Με την ηγεσία

του ΕΟΤ δεν έχουμε μπορέσει ακόμα να συναντηθούμε, ώστε να συζητηθούν οι προτάσεις μας.

ΣΥΝΈΔΡΙΑΚΟ ΚΈΝΤΡΟ Τ360: Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών μια υπόσχεση που παραμένει υπόσχεση εδώ και δεκαετίες. Τι χρειάζεται για να υλοποιηθεί; Σ.Λ.: Χρειάζεται συνεργασία με τον HAPCO & DES και την Greek Meetings Alliance ώστε να καταγραφούν οι πραγματικές ανάγκες για δημιουργία συνεδριακού κέντρου χωρητικότητας άνω των 4.000-5.000 ατόμων και ενέργειες σε εθνικό επίπεδο για σχέδιο κατασκευής συνεδριακού κέντρου ή προσέλκυσης επενδύσεων σε αυτόν τον τομέα. Πρώτα όμως χρειάζεται να πείσουμε εκείνους που αποφασίζουν.

Το Συνεδριακό Κέντρο δεν είναι οικονομικά βιώσιμο από μόνο του, αλλά τα οικονομικά οφέλη που επιφέρει στον προορισμό είναι τεράστια. Η Ελλάδα είναι ίσως η τελευταία πολιτισμένη

χώρα στον κόσμο όπου δεν έχει γίνει αυτό ακόμα αντιληπτό.

Με μεγάλη χαρά ακούσαμε τον Υπουργό Τουρισμού, κ. Κικίλια, να αναφέρεται σε αυτό το θέμα στο φετινό συνέδριό μας.

ΜΗΤΡΏΟ ΣΥΝΈΔΡΙΏΝ Τ360: Μητρώο συνεδρίων. Σε ποια φάση βρίσκεται;

Σ.Λ.: Μετά τις δεσμεύσεις που πήραμε στο συνέδριό μας, αλλά και στο προηγούμενο συνέδριό μας το 2020, από τον τέως Υπουργό κ. Θεοχάρη προ πανδημίας, ελπίζουμε ότι σύντομα θα πραγματοποιηθεί αν δεν αλλάξει η κυβέρνηση. Αν η κυβέρνηση

Πρόσωπα

αλλάξει στις επόμενες εκλογές, θα λέμε πάλι τα ίδια του χρόνου.

ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Τ360: Παράνομη δραστηριότητα διοργάνωσης συνεδρίων.

Είναι υπαρκτή; Σε ποιο βαθμό; Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί;

Σ.Λ.: Θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μέσω αυστηρού ελέγχου και κριτηρίων που θα τηρούνται από ΟΛΗ την αγορά. Φυσικά θα πρέπει να υπάρχουν αντίστοιχες κυρώσεις. Αυστηρές κυρώσεις τόσο για τους παράνομους οργανωτές όσο και για τα ξενοδοχεία και κέντρα όταν υπογράφουν συμβόλαια με Οργανωτές Συνεδρίων που δραστηριοποιούνται παράνομα στη χώρα.

ΘΈΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ – ΈΚΠΑΙΔΈΥΣΗ Τ360: Θεσμικό πλαίσιο και εκπαίδευση. Υπάρχουν αλλαγές που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού; Ποιες; Σ.Λ.: Το πιο σημαντικό από όλα είναι να ενταχθεί ο Συνεδριακός Τουρισμός σε εθνικό πλαίσιο, και όχι να είναι «εκτός κάδρου».

Τα γραφεία PCO / DMC θα πρέπει να διαφοροποιηθούν εντός θεσμικού πλαισίου από τα γραφεία Γενικού Τουρισμού. Διεθνώς το Meetings έχει διαχωριστεί από το Travel. Σε συνεργασία με τους κλαδικούς φορείς HAPCO & DES, HATTA, ΣΕΤΕ μπορεί αυτό να σχεδιαστεί.

Το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να συμβάλλει στην εισαγωγή του κλάδου στην ανώτατη πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αυτό θα δημιουργήσει αντίστοιχα και εξειδίκευση!

Μέσω του διαχωρισμού θα μπορέσουμε να επιτύχουμε και την επιστροφή ΦΠΑ που ζητάμε.

Επιπλέον, θα πρέπει να αλλάξει η αυστηρή πολιτική και έλεγχος στα ιατρικά συνέδρια από ΕΟΦ/ ΣΦΕΕ, που παρατηρείται μόνο στην Ελλάδα και δημιουργεί δυσκολίες και γραφειοκρατία.

Διαβάστε περισσότερα από τη

συνέντευξή της ΕΔΩ

ΈΙΔΙΚΟΤΗΤΈΣ ΑΝΤΙΜΈΤΏΠΙΖΟΥΝ

Ενόψει της επικείμενης έναρξης της

τουριστικής σαιζόν, και με το πρό-

βλημα της έλλειψης προσωπικού

τόσο στο χώρο των ξενοδοχείων

και της φιλοξενίας όσο και στης

εστίασης να αποτελεί ίσως το ση -

μαντικότερο που απασχολεί τους

επαγγελματίες του τουρισμού αυτή

την περίοδο, το ΙΝΣΕΤΕ το επαναφέρει στην επικαιρότητα με σχετική μελέτη που στηρίζεται σε έρευνα (ΙΤΕΠ - ΞΕΕ).

Θέμα: «Απασχόληση και ελλείψεις εργατικού δυναμικού στα ελληνικά ξενοδοχεία στην αιχμή της θερινής σαιζόν 2022»

Σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη για την αιχμή της θερινής σαιζόν του 2021, το 2022 καταγράφηκε αύξηση των θέσεων εργασίας, ενώ το ποσοστό των ελλείψεων παρέ -

μεινε ίδιο. Σε εθνικό επίπεδο, εκτιμάται ότι στην αιχμή της θερινής

σαιζόν του 2022 καταγράφηκαν

60.225 ελλείψεις θέσεων, από τις

262.981 θέσεις εργασίας που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος

στα ξενοδοχεία. Δηλαδή, το ποσοστό έλλειψης ανήλθε σε 23% – ή περισσότερες από 1 στις 5 θέσεις δεν καλύφθηκε. Το ποσοστό έλλειψης

ήταν παρόμοιο σε όλα σχεδόν τα

τμήματα και κυμαινόταν από 21%

έως 24%. Αξίζει να αναφερθεί, πέρα

από τα στοιχεία της έρευνας, ότι εκτιμήσεις της αγοράς αναφέρουν

ότι τα νούμερα αυτά θα είναι αυξη-

μένα φέτος, κάτι το οποίο φαντάζει

εύλογο εκ πρώτης όψεως, αν λάβει

κανείς υπόψη του την αναμενόμε -

νη μεγάλη αύξηση της τουριστικής

ζήτησης για τη χώρα μας, όπως αυ-

τή προκύπτει από τα μέχρι σήμερα

διαθέσιμα στοιχεία των κρατήσεων

αλλά και των αναφορών και εκτιμή-

σεων μεγάλων tour operators, τόσο

από τις δυνατές όσο και από τις μι-

κρότερες αγορές. Φυσικά αντίστοι-

χα προβλήματα αντιμετωπίζουν

και άλλα ευρωπαϊκά -και όχι μό -

νο- κράτη. Η δυνατότητα για να κα-

λυφθούν οι κενές θέσεις εργασίας

στον τουρισμό από «εισαγόμενο»

ανθρώπινο δυναμικό -αν και με την πρόσφατη ρύθμιση μετά από πιέ -

σεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος καλύφθηκε αρχικά σε επίπεδο δυνατότηταςδεν φαίνεται να μπορέσει να αξιοποιηθεί στην πράξη, αφού χρειάζονται μια σειρά αποφάσεων αρμόδιων φορέων για προχωρήσει στην εφαρμογή της. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι στην καλύτερη περίπτωση κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατόν ίσως την επόμενη χρονιά, δηλαδή το 2014. Ένα άλλο θέμα, σχετικό με τη δυνατότητα κάλυψης των κενών θέσεων εργασίας στα ξενοδοχεία από «εισαγόμενο» ανθρώπινο δυναμικό, αφορά το βαθμό εξειδίκευσης που μπορεί αυτό να έχει. Με άλλα λόγια, σε τι βαθμό και με τι ποιοτικά κριτήρια θα μπορούσε να καλύψει θέσεις εργασίας, εκτός από αυτές που απαιτούν χαμηλό βαθμό εξειδίκευσης; Πόσο γρήγορα θα μπορούσε να εκπαιδευτεί αυτό το προσωπικό; Είναι προφανές ότι θέσεις όπως βοηθός κηπουρού ή υπάλληλος καθαριότητας θα μπορούσαν πολύ ευκολότερα να καλυφθούν. Όμως τι γίνεται, για παράδειγμα, με τη θέση των Sommeliers που -με βάση τα στοιχεία της έρευνας- αποτελεί την ειδικότητα με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία έλλειψη σε σχέση με τις προβλεπόμενες θέσεις (57% ή 361 άτομα), ακολουθούμενη από τη θέ-

ση Στελέχους Guest Relations (41% ή 1.083); Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο προς προβληματισμό αποτελεί το κατά πόσο αυτές οι ελλείψεις επιδρούν στην εμπειρία του επισκέπτη, στο προσδοκώμενο επίπεδο ποιότητας των υπηρεσιών και εν τέλει στην εικόνα ικανοποίησης των τουριστών. Αν και δεν έχει πέσει στην αντίληψή μας κάποια εστιασμένη σε αυτό έρευνα, στοιχεία σχετικά με την ικανοποίηση των τουριστών, καθώς και με τα αρνητικά ή θετικά σχόλια που εκφράζουν μέσω των social media, δείχνουν ότι ακόμα δεν έχει καταγραφεί κάποιο ιδιαίτερο γενικευμένο πρόβλημα, αν και υπάρχουν σημεία που κρούουν το κώδωνα του κινδύνου.

Μια καλή βάση προβληματισμού επ’ αυτών είναι να ρίξουμε μια ματιά στα δεδομένα της προαναφερόμενης έρευνας του ΙΤΕΠ, στην οποία μεταξύ άλλων καταγράφονται οι ελλείψεις ανά ειδικότητα.

ΟΙ ΈΛΛΈΙΨΈΙΣ ΑΝΑ ΈΙΔΙΚΟΤΗΤΑ Οι ειδικότητες Καμαριέρα, Σερβιτόρος, Receptionist, Βοηθός σερβιτόρου, Λαντζέρης, Barista και Τεχνική Υποστήριξη αντιστοιχούν συνολικά στο 52% του συνόλου των θέσεων εργασίας, βάσει οργανογράμματος, στο 54% του συνόλου των θέσεων εργασίας που καλύφθηκαν

και στο 46% του συνόλου των θέσε-

ων εργασίας που δεν καλύφθηκαν.

Αριθμητικά, οι μεγαλύτερες ελλεί-

ψεις παρουσιάστηκαν σε Καμαριέ -

ρες (7.360 κενές θέσεις ή 12% του

συνόλου των ελλείψεων και 18%

επί του συνόλου των θέσεων που

προβλέπονται στα οργανογράμματα

για τη συγκεκριμένη ειδικότητα),

σε Σερβιτόρους (5.164 ή 9% των ελ-

λείψεων και 22% των αντίστοιχων

προβλεπόμενων θέσεων), σε Βοη -

θούς Σερβιτόρου (3.883 ή 6% των ελλείψεων και 21% των αντίστοιχων προβλεπόμενων θέσεων) και σε Receptionists (3.460 ή 6% των ελλείψεων και 17% των προβλεπόμενων θέσεων). Ακολούθησαν οι Barista / Barman-Barwoman (2.729 ή 5% και 24% αντίστοιχα), Λαντζέρης (2.866 ή 5% και 24% αντίστοιχα) και Τεχνική Υποστήριξη (2.054 ή 3% και 21% αντίστοιχα).

Η ειδικότητα με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία έλλειψη σε σχέση με τις προβλεπόμενες θέσεις ήταν Sommelier (57% ή 361 άτομα), ακολουθούμενη από Στέλεχος Guest Relations (41% ή 1.083), Βοηθός Κηπουρού (37% ή 489) και Βοηθός Receptionist (35% ή 1.393).

Από πλευράς τμημάτων, οι περισσότερες ελλείψεις καταγράφηκαν στο F&B (13.557 ή 23% του συνόλου των ελλείψεων και 23% των αντίστοιχων προβλεπομένων θέσεων)

και Housekeeping (13.324 ή 22% και 22% αντίστοιχα), και ακολούθησαν

Κουζίνα (10.150 ή 17% και 23% αντίστοιχα) και Front Office (9.320 ή 15% και 24% αντίστοιχα).

Το 45% των συνολικών ελλείψεων προσωπικού καταγράφηκε στα

τμήματα F&B και Housekeeping.

Από το σύνολο των 10.133 ξενοδοχείων που υπάρχουν στην Ελλάδα, το 40% (4.090 ξενοδοχεία) εμφάνισε έλλειψη σε τουλάχιστον μία θέση Καμαριέρας, το 26% (2.681) σε Receptionist, το 26% (2.609) σε Σερβιτόρο και το 21% σε Λαντζέρη (2.101) και Barista (2.111).

ΟΙ ΑΝΑΓΚΈΣ ΠΡΟΣΏΠΙΚΟΥ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΞΈΝΟΔΟΧΈΙΟΥ Οι κατηγορίες 4 και 5 αστέρων αντιπροσωπεύουν το 58% του συνόλου των θέσεων βάσει οργανογράμματος – 73.462 και 78.333 αντίστοιχα.

Σε απόλυτα μεγέθη, οι περισσότερες ελλείψεις προσωπικού παρατη-

ρήθηκαν στα ξενοδοχεία 4 αστέρων (16.381 ή 27% των συνολικών ελλείψεων) και στα ξενοδοχεία 3 αστέρων (15.361 ή 26%). Τα ξενοδοχεία

5 αστέρων είναι αυτά που είχαν τις ποσοστιαία λιγότερες ελλείψεις (15%) σε σχέση με τις ανάγκες τους, ενώ τα ξενοδοχεία 2 και 3 αστέρων είναι αυτά που είχαν τις ποσοστιαία περισσότερες ελλείψεις (31% και 28%) σε σχέση με τις ανάγκες τους.

ΟΙ ΈΛΛΈΙΨΈΙΣ ΑΝΑ ΓΈΏΓΡΑΦΙΚΗ

ΠΈΡΙΟΧΗ

Από το σύνολο των θέσεων εργασίας που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος, το 27% αντιστοιχεί σε θέσεις εργασίας σε ξενοδοχεία που βρίσκονται στην περιοχή του Νοτίου Αιγαίου, και ακολουθεί η Κρήτη με 20%, τα Ιόνια Νησιά με 12% και η Κεντρική Μακεδονία με 10%. Σε όλες τις υπόλοιπες περιοχές, αντιστοιχεί ποσοστό μικρότερο από 10% του συνόλου. Το 24% των συνολικών ελλείψεων (14.346 κενές θέσεις εργασίας) καταγράφηκε στο Νότιο Αιγαίο, το 18% (10.808 θέσεις) στην Κρήτη, το 10% (5.891 θέσεις) στην Κεντρική Μακεδονία και το 14% (8.378 θέσεις) στα Ιόνια Νησιά.

ΕΜΠ Ο Ρ Ί Ο & ΤΟΥΡ Ί ΣΜ ΟΣ: ΈΥΚΑΙΡΙΑ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΥΝΔΈΣΗ

Τη σημαντική θέση του εμπορίου

στο οικοσύστημα του τουρισμού

και τα σημαντικά περιθώρια για

την περαιτέρω ενεργοποίηση

των πολλαπλασιαστικών επιπτώ-

σεων του τουρισμού στις εμπορικές επιχειρήσεις αναδεικνύει

η έρευνα της Ελληνικής Συνομο-

σπονδίας Εμπορίου & Επιχειρη-

ματικότητας (ΕΣΕΕ) που παρουσιάστηκε παρόντος και του Υπ. Τουρισμού Β. Κικίλια. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο

του έργου «Πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις της τουριστικής δραστηριότητας στο εμπόριο».

ΤΑ ΠΙΟ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ

Τα ποιοτικά ευρήματα της έρευνας είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Τα πιο δυναμικά τουριστικά εμπορικά προϊόντα είναι τα souvenirs (24,3%) και τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα (19,2%), με τον κυριότερο λόγο των αγορών να είναι η τάση των ξένων επισκεπτών να προμηθεύονται αναμνηστικά από τον τό -

πο που επισκέπτονται (29,6%).

Οι περισσότεροι ξένοι τουρίστες

επιλέγουν για τις αγορές τους κυρίως τοπικά καταστήματα / τοπικές αγορές (62%), ενώ οι περισσότεροι από αυτούς (47,6%)

δηλώνουν πως είναι παρά πολύ / πολύ πιθανό να αγοράσουν

εξ αποστάσεως κάποιο ελληνικό προϊόν όταν επιστρέψουν στη χώρα τους.

Τα παραπάνω δεδομένα δείχνουν τη σημασία της προσέλκυσης επισκεπτών με υψηλότερο εισόδημα αλλά και την κρισιμότητα της αναβάθμισης τόσο της ψηφιοποίησης των τουριστικών εμπορικών επιχειρήσεων όσο και των καναλιών διανομής των ελληνικών προϊόντων για τη σταθερή εξυπηρέτηση της εξωτερικής ζήτησης σε ανταγωνιστικές τιμές. Επιπρόσθετα, η χαρτογράφηση

των πιο δυναμικών τουριστικών προϊόντων αναδεικνύει το πόσο σημαντική είναι μια νέα κλαδική

εξειδίκευση που θα επιταχύνει τη διασύνδεση του τουρισμού με το εμπόριο, τη δημιουργική οικονομία (creative economy) και την αγροδιατροφή.

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΈΡΈΣ ΈΘΝΙΚΟΤΗΤΈΣ ΤΟΥΡΙΣΤΏΝ

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι σημαντικότερες εθνικότητες τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα είναι οι Άγγλοι, οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί και οι Αμερικανοί οι οποίοι επιλέγουν για τη διαμονή τους κυρίως ξενοδοχείο all inclusive ή μη (62,5%) και κατάλυμα βραχυχρόνιας μίσθωσης (τύπου Airbnb) (19,9%). Οι περισσότεροι (52,8%) έχουν εισόδημα μεταξύ

15.000 – 50.000 ευρώ και δαπανούν λίγο περισσότερα από 200 ευρώ την ημέρα / άτομο. Από αυτά τα ποσά, το 9% πηγαίνει στην αγορά προϊόντων από εμπορικές επιχειρήσεις και το 6% στην αγορά τροφίμων. Η υψηλότερη δαπάνη σε αγορές καταγράφεται στην Κρήτη (26 ευρώ) με τους Αμερικανούς να σημειώνουν την ισχυρότερη ροπή κατανάλωσης από εμπορικές επιχειρήσεις (21 ευρώ).

ΟΙ ΈΜΜΈΣΈΣ ΈΠΙΔΡΑΣΈΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Στο πλαίσιο της έρευνας παρουσιάστηκαν οι σημαντικές επιδράσεις του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, καθώς η Ελλάδα καταγράφει το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό ταξιδιωτικών εισπράξεων ως ποσοστό του ΑΕΠ

μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επισημάνθηκε ότι ο τουρισμός βελτίωσε τις επιδόσεις του εντός του 2022, προσεγγίζοντας τα αποτελέσματα του 2019. Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν, οι έμμεσες επιδράσεις του τουρισμού είναι εντονότερες σε δραστηριότητες όπως το εμπόριο, η γεωργία και τα τρόφιμα / ποτά, με το 22% της συνολικής έμμεσης επίδρασης (σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας) να αφορά το εμπόριο. Επίσης, όπως προέκυψε από τα δεδομένα των πολλαπλασιαστών που παρουσιάστηκαν, ο τουρισμός δίνει σημαντική ώθηση στην απασχόληση σε άλλους κλάδους, με το λιανικό εμπόριο να είναι δεύτερος τη τάξει μεταξύ αυτών.

Τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις ενδυνάμωσης και διεύρυνσης των συνεργειών Τουρισμού και Εμπορίου σχολίασαν με αφορμή την Έρευνα σε μία ενδιαφέρουσα συζήτηση ο Υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας και ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ Γιώργος Καρανίκας.

Ο κ. Κικίλιας ανέφερε: «Ως Υπουργός Τουρισμού, θα ήθελα να προτείνω μια μεγαλύτερη σύνδεση με την ΕΣΕΕ, μέσα από 2 τρόπους. Πρώτον, να προχωρήσουμε σε ένα Μνημόνιο Συνεργασίας για να προωθήσουμε στοχευμένα το Shopping in Greece. Και δεύτερον, στη λογική που είχε κινηθεί η καμπάνια μας Greekend, η οποία είχε γίνει viral -επισκέπτες για ένα τριήμερο στις πόλεις μας, που διασκεδάζουν, ψω-

νίζουν, επισκέπτονται τα μουσεία

μας-, να δούμε με τον ΕΟΤ με ποιο τρόπο θα μπορούσε να γίνει μια καμπάνια στοχευμένη προς αυτήν την κατεύθυνση».

Ο κ. Καρανίκας τόνισε πως Τουρισμός χωρίς διακλαδικές διασυνδέσεις δεν υπάρχει. Η αναγγελία του Υπουργού Τουρισμού

για κοινή καμπάνια του ΕΟΤ με

την ΕΣΕΕ για την ενίσχυση της

προβολής του ελληνικού εμπο -

ρίου μέσω του τουρισμού ικανο-

ποιεί ένα διαχρονικό αίτημα του

εμπορικού κόσμου της χώρας.

Σημείωσε ότι το ζητούμενο είναι

να καταφέρουμε να μεταβούμε

σε ένα βιώσιμο μοντέλο σε όλο

το «οικοσύστημα» του τουρι -

σμού, το οποίο θα συμπεριλάβει

και όλους τους υπόλοιπους κλά-

δους που βρίσκονται γύρω του, όπως είναι το εμπόριο, η αγροδιατροφή η δημιουργική οικονομία

κ.λπ. Ειδικά για το εμπόριο, τόνι-

σε πως το στοίχημα είναι να δο-

θούν «εργαλεία» στις μικρές και

πολύ μικρές εμπορικές επιχειρή-

σεις, ώστε να πωλούν τα προϊόντα τους εξ αποστάσεως στους αλλοδαπούς τουρίστες, μετά την αναχώρησή τους από τη χώρα μας. Ο κ. Καρανίκας έθεσε επίσης το μείζον ζήτημα της χρηματοδότησης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και της θεσμοθέτησης της τουριστικής εμπορικής επιχείρησης, ώστε να δικαιούται συμμετοχή στα χρηματοδοτικά

Κατανομή ημερησίας ατομικής δαπάνης

προγράμματα που αφορούν τον τουρισμό.

Στα πολλαπλασιαστικά οφέλη που δημιουργούν οι κοινές δράσεις των δύο κλάδων εστίασε το επιστημονικό πάνελ της εκδήλωσης, στο οποίο συμμετείχαν ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ και Καθηγητής ΟΠΑ, η Βάλια Αρανίτου, Επιστημονική Διευθύντρια ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, Αν. Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και ο Ηλίας Κικίλιας, Διευθυντής ΙΝΣΕΤΕ.

Ο κ. Νίκος Βέττας υπογράμμισε ότι η χώρα μας είναι ένας παγκόσμιος τουριστικός προορισμός. Υπό αυτό το πρίσμα, θα πρέπει να ενδυναμωθεί η σχέση εμπορίου και τουρισμού, η οποία δεν έχει εδραιωθεί σε ικανοποιητικό

ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & POLICY PROPOSALS

4 Προσέλκυση μεγαλύτερου ποσοστού συνταξιούχων silver economy και επισκεπτών με υψηλότερο εισόδημα (μόνο 7 πάνω από 70 000 ευρώ).

4 Διεύρυνση της τουριστικής περιόδου.

4 Οι ξένοι επισκέπτες προτιμούν τις τοπικές αγορές / τοπικά καταστήματα (μετάβαση στη βιωσιμότητα, ψηφιοποίηση κ.λπ.).

4 Αναβάθμιση των καναλιών διανομής των ελληνικών προϊόντων για τη σταθερή εξυπηρέτηση της εξωτερικής ζήτησης και σε ανταγωνιστικές τιμές.

4 Αναβάθμιση των δυναμικών τουριστικών προϊόντων (π.χ. Souvenirs).

4 Διασύνδεση με κλάδους δημιουργικής οικονομίας ( creative economy) και αγροδιατροφής.

βαθμό. Τέλος, επισήμανε ότι ο πολιτισμός είναι σημαντικός πόρος που μπορεί να μετατραπεί σε ισχυρό κρίκο διασύνδεσης τουρισμού και εμπορίου.

Η κα Βάλια Αρανίτου επεσήμανε πως η βασική συνεισφορά της έρευνας είναι η χαρτογράφηση της τουριστικής δαπάνης, η οποία δείχνει μια σχετικά χαμηλή ποσοστιαία συμμετοχή των δαπανών στα εμπορικά καταστήματα. Για την κα Αρανίτου, η διασύνδεση του τουρισμού με το εμπόριο περνά μέσα από την αγροδιατροφή και τη δημιουργική οικονομία (creative economy).

Ο κ. Ηλίας Κικίλιας ανέφερε ότι υπάρχουν μύθοι και αλήθειες για τον ελληνικό τουρισμό, τις οποίες η έρευνα του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ επιχειρεί να αποσαφηνίσει. Σημείωσε πως το εμπόριο ωφελείται, σε όλες του τις διαστάσεις (λιανικό και χονδρικό), από τον τουρισμό. Επισήμανε ότι η Ελλάδα δεν ανταγωνίζεται την Τουρκία και την Αίγυπτο αλλά χώρες όπως η Κροατία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Κύπρος.

Σύμφωνα με τον κ. Κικίλια, τα δυνατά σημεία του ελληνικού τουριστικού προϊόντος είναι η φιλικότητα και η εξυπηρέτηση, ενώ στις αδυναμίες υπογράμμισε την υστέρηση στις υποδομές. Σε αυτό το πλαίσιο, οι τουριστικοί πόροι θα πρέπει να γίνουν ανταγωνιστικό και βιώσιμο προϊόν για τη μεγέθυνση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.

Στατιστικά

ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΑΝΑ ΠΕΡΊΦΕΡΕΊΑ - ΑΕΡΟΔΡΟΜΊΟ

2022/2019: Η Τουριστική ανάκαμψη δεν ήταν ίδια για όλους

Η επίδοση της Ελλάδας ήταν σημαντικά καλύτερη από τα αντίστοιχα διεθνή στοιχεία.

Η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση στην Ελλάδα μειώθηκε κατά -11,2% έναντι του 2019 και διαμορ-

φώθηκε σε 27,8 εκατ. ταξιδιώτες, έναντι 31,3 εκατ. ταξιδιωτών το 2019. Η αντίστοιχη μείωση διεθνώς ήταν -37%. Περαιτέρω, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις εμφάνισαν μείωση κατά μόλις -3,0% σε σύγκριση με το

2019 και διαμορφώθηκαν στα 17,6 δισ. € έναντι 18,2 δισ. € το 2019, λόγω της αύξησης της Μέσης Κατά Κεφαλήν Δαπάνης (ΜΚΔ) κατά +9,7% το 2022 έναντι του 2019 (από 564 € σε 619 €).

Η ανάκαμψη δεν ήταν ίδια σε όλες τις περιφέρειες και τα αεροδρόμια της χώρας. Αναφορικά με τους προορισμούς και σε σχέση με το 2019, παρατηρείται σημαντική αύξηση των αεροπορικών αφίξεων στους προορισμούς «Ήλιου και Θάλασσας» (Κρήτη +5,8%, Δωδεκάνησα +7%, Ιόνιο +12,7% και Κυκλάδες +33%), ενώ παρατηρείται σημαντική μείωση στους υπόλοιπους (Αθήνα -13,4%, Θεσσαλονίκη -15,6%, Πελοπόννησος -11,9%).

ή % 2022/ 2019 στα Κυριότερα Αεροδρόµια

Σημαντικές ανισότητες στην ανάκαμψη των διεθνών αεροπορικών αφίξεων παρουσιάζονται και στα στοιχεία ανά αεροδρόμιο, ενώ σε εθνικό επίπεδο έφθασαν τις αφίξεις του 2019 (-0,2%).

Σε σχέση με το 2019, παρατηρείται σημαντική μείωση στα αεροδρόμια του Αράξου (-41,4%), της Μυτιλήνης (-20,5%), της Καβάλας (-18,1%), της Καρπάθου (-11,1%),

καθώς και στα αεροδρόμια Αθηνών και

Θεσσαλονίκης (-13,4% και -15,6% αντίστοιχα). Αντιθέτως, τις μεγαλύτερες αυξήσεις παρουσιάζει το αεροδρόμιο Σαντορίνης (πρώτο με 43,3% αύξηση) και ακολουθούν

το Άκτιο (23,7%), η Μύκονος(21,6%) και η

Σκιάθος(21,2%), καθώς και η Κέρκυρα(15%)

και τα Χανιά (13,6%). Μικρότερες αλλά σημαντικές αυξήσεις παρουσιάζουν και τα

άλλα αεροδρόμια σε σημαντικούς τουριστι-

κούς προορισμούς, όπως η Ρόδος, η Κως, το Ηράκλειο, η Ζάκυνθος και η Κεφαλονιά.

Γεωγραφική Ενότητα

Aεροπορικές Αφίξεις στα Κυριότερα Αεροδρόμια

Social Media: Πού εστιάζουν

Σταθερά υψηλά παραμένει ο δεί-

κτης ικανοποίησης GRI της Ελλά -

δας το 2022 σε σχέση με το 2019.

Από τα στοιχεία που προκύπτουν

από τα σχόλια που δημοσιεύτηκαν

για την Ελλάδα σε όλα τα social media το 2022 θα εξετάσουμε ανα-

λυτικότερα τα αρνητικά, όχι γιατί

ήταν τα περισσότερα (αντιθέτως),

αλλά γιατί μας δείχνουν τα σημεία

στα οποία πρέπει να δοθεί μεγαλύ-

τερη προσοχή. Τα ποτά, η διασκέ-

δαση, το κρύο νερό και τα κλιματιστικά βρίσκονται στην κορυφή της

λίστας με αρνητικά σχόλια.

Γενικότερα, η Ελλάδα το 2022

είχε Γενικό Δείκτη Ικανοποίησης

(GRI) των ξενοδοχείων 87,0% ένα-

ντι 87,1% το 2019. Αξιοσημείωτο

είναι ότι η πλειονότητα των επι -

μέρους δεικτών των ξενοδοχείων παρουσίασαν βελτίωση κατά τη δι-

άρκεια του 2022 σε σύγκριση με το 2019, με εξαίρεση τις κατηγο -

ρίες: φαγητό-ποτό και διασκέδαση. Τρεις δείκτες κινήθηκαν υψη -

λότερα από το GRI: οι δείκτες της καθαριότητας (91,2%), της εξυπηρέτησης (89,7%) και της τοποθεσίας (87,3%). Ο δείκτης της σχέσης ποιότητας-τιμής διαμορφώθηκε σε 84,9% και ο δείκτης δωματίου σε 84,6%. Χαμηλότερα κυμάνθηκε ο δείκτης φαγητού-ποτού με 83,5%.

Ο μοναδικός δείκτης που έπεσε κάτω από 80% ήταν ο δείκτης της διασκέδασης με 76,7%.

ΑΡΝΗΤΙΚΈΣ ΑΝΑΦΟΡΈΣ

Στην πρώτη θέση με 55 χιλ. ανα-

φορές βρέθηκε η κατηγορία φαγη-

τού-ποτού, με τις περισσότερες αρ-

νητικές αναφορές να εμπεριέχουν

τη λέξη κλειδί ποτό.

Ακολούθησε η κατηγορία δωμα -

τίου, με 46 χιλ. αναφορές εκ των

οποίων οι περισσότερες περιείχαν

τη λέξη κλειδί κλιματισμός, και οι τεχνικές εγκαταστάσεις (facilities)

με 26 χιλ. και λέξη κλειδί το νερό.

Οι αρνητικές αναφορές που περι -

είχαν τη λέξη νερό ανέφεραν συγκεκριμένα παγωμένο νερό στις πι-

σίνες, ελλιπή καθαρισμό των πισί-

νων, καθώς και έλλειψη ζεστού νε-

ρού στο μπάνιο κατά τη διαμονή. 25 χιλ. αρνητικές αναφορές προέ-

των τουριστών

κυψαν για τη θεματική κατηγορία της εγκατάστασης (establishment)

με λέξη κλειδί το κτήριο. Η καθαριότητα με λέξη οδηγό τη βρομιά, η ατμόσφαιρα (ambience) - φασαρία, η αξία - πληρωμή, το μπάνιο, η εμπειρία με λέξη κλειδί επισκέπτης, το προσωπικό - επικοινωνία με κύριο άξονα τη δυσκολία επικοινωνίας με το προσωπικό λόγω της κακής χρήσης πρωτίστως των αγγλικών και δευτερευόντως των γερμανικών. Στις επόμενες θέσεις εμφανίζονται: Τοποθεσία - ταξί (έλλειψη σύνδεσης με λιμάνια και αε-

ροδρόμια), διασκέδαση - μουσική (είτε λόγω δυνατού ήχου είτε λόγω έλλειψης), κρεβάτι - στρώματα, εξυπηρέτηση - ουρά, διακόσμηση - έπιπλα (ως προς την παλαιότητα), συντήρηση - σπασμένο/α (broken), υποδοχή (επικοινωνία με την υποδοχή) και τέλος στη 18η θέση η θεματική ενότητα παραλία.

Διαβάστε περισσότερα για τα θετικά και αρνητικά σχόλια στα Social Media ΕΔΩ

Πηγή: ReviewPro - Επεξεργασία στοιχείων: INSETE Intelligence

Social Media 2022:

Πηγές: Οι κύριες πηγές προέλευσης σχολίων είναι οι Βοοking 54% και Google 26%. Άλλες πηγές είναι οι: Τripadvisor, Ηolidaycheck, Εxpedia, Hotels.com, Facebook, Check24, ΤUI και Αgoda.

To Τοp – 18 Αρνητικών Αναφορών

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜ Ε ΝΕΣ ΛΥ ΣΕ Ί Σ ΕΞΟΠΛ Ί ΣΜΟ Υ

ΤΟΥΡ Ί ΣΤ Ί Κ Ω Ν ΜΟΝΑ ΔΩΝ

Η ανάγκη για αξιοπιστία, ταχύτητα, ευελιξία, επικοινωνία, έλεγχο ποιό-

τητας και κυρίως αυστηρή τήρηση

του προϋπολογισμού οδηγεί όλο

και πιο συχνά στην επιλογή ενός

προμηθευτή για την παροχή ολο -

κληρωμένων λύσεων, προϊόντων

και υπηρεσιών για τον εξοπλισμό

μιας τουριστικής μονάδας.

Οι ανάγκες εξοπλισμού κάθε τουριστικής μονάδας έχουν να κάνουν

κατ’ αρχάς με το profile της επι -

χείρησης, την κατηγορία της ξενοδοχειακής μονάδας, το περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται, τη λειτουργικότητα των προϊόντων, το κόστος και βέβαια το κοινό στο οποίο απευθύνεται.

Τα οφέλη από την επιλογή πα -

κέτων ολοκληρωμένων λύσεων

για τον εξοπλισμό είναι πολλαπλά

τόσο σε θέματα όπως η εξοικονόμηση χρόνου, η ασφάλεια ενός

μεγάλου και αξιόπιστου προμη -

θευτή, η βοήθεια σε εξειδικευμένα

σημεία του εξοπλισμού ώστε να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις, και ο καλύτερος έλεγχος του συνολικού προϋπολογισμού, όσο και σε πρακτική εφαρμογή όπως η δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας συνήθως με ένα άτομο που έχει αναλάβει το project, η επιλογή σχεδιασμού και κατασκευής προϊόντων προσαρμοσμένων στις ανάγκες της επιχείρησης, η άμεση τεχνική υποστήριξη, η ενημέρωση ή και εκπαίδευση του προσωπικού εάν και όπου απαιτείται, η διαθεσιμότητα ανταλλακτικών και αναλωσίμων, η δημιουργία stock ασφαλείας κ.λπ.

Επιπροσθέτως, σε οικονομικό επίπεδο εξασφαλίζεται κατά το μέγιστο δυνατό το value for money, αφού η διαπραγμάτευση γίνεται με μία εταιρεία, οι εκπτώσεις είναι μεγαλύτερες, όπως επίσης και το ποσό επένδυσης, λόγω της συνολικής αγοράς.

Ακόμα, επιτυγχάνεται η παροχή επιπλέον υπηρεσιών χωρίς κόστος και εξασφαλίζεται η τήρηση του

προϋπολογισμού, όταν μάλιστα

αυτός έχει να κάνει με επενδυτι -

κά προγράμματα επιχορηγούμενα από αναπτυξιακά πακέτα. Τα πακέτα ολοκληρωμένων λύσεων για μονάδες φιλοξενίας θα μπορούσαν να ενταχθούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

● Πακέτα ολοκληρωμένων λύσεων που αφορούν σε κατηγορία προϊόντων, για παράδειγμα προϊόντα ύπνου (κρεβάτια, υποστρώματα, στρώματα, μαξιλάρια, καλύμματα στρωμάτων κ.λπ.).

● Πακέτα ολοκληρωμένων λύσεων που αφορούν σε εξοπλισμό χώρου, για παράδειγμα εστιατόριο, μπάνιο, χώρους άθλησης και ευεξίας κ.λπ.

● Πακέτα καθολικών ολοκληρωμένων λύσεων. Η γκάμα των επιχειρήσεων οι οποίες προτείνουν τέτοιες λύσεις περιλαμβάνει όλα όσα απαιτούνται για τις υποδομές μιας επιχείρησης, από το σχεδιασμό μέχρι τη λειτουργία της, από τα δομικά υλικά και τα εργαλεία, τις ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, τα έπιπλα και τα υφάσματα, τα αξεσουάρ και τα είδη διακόσμησης, τον τεχνολογικό εξοπλισμό και τα αναλώσιμα μέχρι τα είδη μπάνιου και κουζίνας. Ένα πακέτο ολοκληρωμένων λύσεων, ουσιαστικά, αποτελείται από διαφορετικά πακέτα υπηρεσιών

και προϊόντων, που προτείνονται ως λύση για τον εξοπλισμό μιας

τουριστικής μονάδας. Είναι ένα έργο υψηλών απαιτήσεων, για την ολοκλήρωση του οποίου απαραίτητη είναι και η εμπλοκή ενός εξειδικευμένου συμβούλου σε όλα τα στάδια της υλοποίησης.

Αυτός είναι ο contact person, ο οποίος επιβλέπει το έργο σε όλα τα στάδια και φροντίζει να βρίσκεται ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση αλλά και το κάθε προϊόν στο σωστό σημείο. Συχνά, σε πιο απαιτητικά έργα, είναι χρήσιμη η εμπλοκή περισσότερων του ενός ειδικών στη φάση του σχεδιασμού και της υλοποίησής τους – ενός που κύριο έργο του είναι η αισθητική και ενός που κύριο αντικείμενο και μέριμνα είναι η λειτουργικότητα και η τεχνική προσαρμογή στις συγκεκριμένες συνθήκες. Τμήμα μιας ολοκληρωμένης λύσης μπορεί να περιλαμβάνει και τον αρχικό σχεδιασμό, ο οποίος θα μπορούσε να είναι γενικής μορφής, που να προσαρμόζεται σε κάθε περίπτωση από ειδικευμένο τεχνικό, ή συνεργείο, ή από τον desiner, ή τον αρχιτέκτονα.

Συχνά μάλιστα οι ανωτέρω, έχοντας καλύτερη γνώση των εξειδικευμένων αναγκών κάθε έργου και έχοντας κάνει την αρχική μελέτη, καταφεύγουν σε προμηθευτές για ολοκληρωμένες λύσεις σε επίπεδο εξοπλισμού και υλικών.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΈΠΙΛΟΓΗΣ

Η

επιλογή εξοπλισμού σε μια ξε-

νοδοχειακή μονάδα θεωρείται ένα

από τα κρίσιμα σημεία της συνο -

λικής επένδυσης, καθώς δε μιλάμε

για τον εξοπλισμό μίας κατηγορίας

αλλά πολλών κατηγοριών σε μία

επιχείρηση, οι οποίες πρέπει να

συνεργάζονται και να λειτουργούν

αρμονικά μεταξύ τους, προσφέ -

ροντας στον επισκέπτη συνολική

εμπειρία διαμονής. Και αναφερό -

μαστε σε χώρους τόσο διαφορετι-

κούς, όπως το γυμναστήριο με το

δωμάτιο, ή η κουζίνα με το λόμπι,

ή το εστιατόριο με τη reception.

Σε αυτό το περιβάλλον, όσο κρί -

σιμο σημείο είναι η επιλογή του

εξοπλισμού, άλλο τόσο είναι και η

επιλογή του σωστού προμηθευτή.

Οι εταιρείες που προσφέρουν πακέτα ολοκληρωμένων λύσεων εί -

ναι συνήθως μεγάλες, κατά κύριο

λόγο καταξιωμένες στην αγορά και ικανές να προσφέρουν προϊόντα

και υπηρεσίες σε κάθε στάδιο του έργου. Ωστόσο, είναι σημαντική

η έρευνα αγοράς, κατά την οποία πρέπει να ελεγχθεί τόσο η αξιοπι-

στία της εταιρείας όσο και η ποιότητα των προϊόντων που προτείνει. Λεπτό σημείο για τη λειτουργία μιας ξενοδοχειακής μονάδας είναι ο εξοπλισμός της με προϊόντα που να ταιριάζουν ακριβώς στις ανάγκες της, και σε αυτή την περίπτω-

ση η συνεργασία με έναν προμηθευτή, που θα είναι ενήμερος για τις προδιαγραφές που θέτετε αλλά

και για τις προτιμήσεις σας, θα σας

δώσει τη δυνατότητα να έχετε προτάσεις ολοκληρωμένων πακέτων εξοπλισμού, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα. Προσοχή: πριν αποφασίσετε σε ποιον θα εμπιστευθείτε τον εξοπλισμό της μονάδας σας, φροντίστε να ενημερωθείτε για το «όνομα» που έχει στην αγορά. Με την ίδια επιμέλεια, ελέγξτε και την ποιότητα των προϊόντων που θα επιλέξετε. Δείξτε προτίμηση σε επώνυμα προϊόντα και επιμείνετε να προστατεύονται από εγγύηση

ποιότητας κατασκευής και λειτουρ-

γικότητας.

ΈΠΙΛΟΓΗ ΣΥΝΈΡΓΑΤΏΝ

Σχεδιάζοντας και υλοποιώντας

λύσεις με τους δικούς σας συνερ-

γάτες ή με του προμηθευτή σας; Στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις

αλλά και σε πολλές μικρότερες, καθώς και σε κάθε περίπτωση που το έργο έχει ένα υψηλότερο επίπεδο απαιτήσεων ή συγκεκριμένες ανάγκες, η εμπλοκή ενός εξειδικευμένου συμβούλου στο επίπεδο σχεδιασμού κρίνεται απαραίτητη.

Στην πραγματικότητα, αν και υπάρχει η τάση να προσφέρονται «ολοκληρωμένες λύσεις» από μεγάλα πολυκαταστήματα παρέχοντας την ευκαιρία σχεδιασμού της tailor made λύσης, σε κάθε περίπτωση η αξιοποίηση ενός συμβούλου που έχει τη γενικότερη εποπτεία του έργου είναι χρήσιμη.

Γενικά, τα μεγάλα καταστήματα, ακόμα και αν δεν το αναφέρουν, διαθέτουν ένα εξειδικευμένο στέλεχος για να συζητήσει με τον πελάτη αναλυτικά τις ανάγκες του και να σχεδιάσει την καλύτερη λύση.

Ωστόσο, επειδή αυτό είναι δουλειά των ειδικών, αποφεύγουν να το προβάλλουν ιδιαίτερα, και όταν το κάνουν, θεωρείται επιθετικό marketing.

Τελικά, η απόφαση να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που παρέχονται στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης λύσης, τόσο στο επίπεδο του σχεδιασμού όσο και στο τελικό επίπεδο της υλοποίησης του έργου από τεχνικούς, εναπόκειται στον επιχειρηματία.

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΣΈ ΑΣΤΈΡΙΑ ΚΑΙ ΚΛΈΙΔΙΑ

Η αναβάθμιση των ξενοδοχείων σε υψηλότερη κατηγορία «αστεριών» και των ενοικιαζόμενων καταλυμάτων, αντίστοιχα, στην κατηγορία «κλειδιών» περνά μέσα από τη συγκέντρωση των ελάχιστων απαιτούμενων μορίων ανά κατη -

Αφιέρωμα

γορία. Μια σειρά από προαιρετικές παροχές μπορούν να εξασφαλίσουν τα απαιτούμενα μόρια για την αναβάθμιση μιας επιχείρησης φιλοξενίας. Κάποιες από αυτές τις παροχές ορίζονται ως υποχρεωτικές για την ένταξη σε συγκεκριμένη κατηγορία (όπως οι τηλεοράσεις, ο βραστήρας και τα υλικά παρασκευής καφέ ή τσαγιού, ο στεγνωτήρας μαλλιών κ.ά.)

Η υποχρεωτικότητα καθώς και οι προδιαγραφές του εξοπλισμού διαφοροποιούνται στα ξενοδοχεία και στα ενοικιαζόμενα καταλύματα.

Ο σχεδιασμός του πακέτου υπηρεσιών και εξοπλισμού που απαιτείται για κάθε επιχείρηση αποτελεί μια σειρά από αποφάσεις επιλογής σε διαφορετικά αντικείμενα. Το πρόβλημα επιτείνεται από την ανάγκη προσαρμογής στις τεχνικές προδιαγραφές, οι οποίες περιλαμβάνουν καταλόγους προϊόντων. Ένας εξειδικευμένος σύμβουλος που να έχει γνώση του συνόλου των διαφορετικών προϊόντων είναι πολύτιμος σε αυτό το στάδιο. Οι περισσότεροι προμηθευτές που προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις έχουν την τεχνογνωσία και κατάλληλα ενημερωμένο προσωπικό, ώστε να απαντήσουν στα ερωτήματα μιας επιχείρησης και να τη βοηθήσουν να δημιουργήσει την καλύτερα προσαρμοσμένη στις συγκεκριμένες ανάγκες της λύση. Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι την εποχή της ανάγκης προσαρμογής σε νέα δεδομένα με ταχύτητα, ασφάλεια και ευελιξία, η επιλογή ολοκληρωμένων λύσεων καθίσταται μια πολύ ελκυστική πρόταση, που θα ήταν λάθος να παραλείψει να εξετάσει κανείς.

}MEDIA STROM

Η Media Strom, με περισσότερα από 55 χρόνια παρουσίας στην αγορά του ύπνου, προτείνει ολοκληρωμένες λύσεις για τις επιχειρήσεις φιλοξενίας, που αφορούν σε υπνοσύνολα, δηλαδή συνθέσεις που αποτελούνται από κρεβάτια (ειδικότερα βάσεις στρωμάτων), στρώματα, μαξιλάρια και προστατευτικά καλύμματα στρωμάτων.

Επίσης, διατίθενται περίπου 4 βασικά είδη υπνοσυνόλων (σε 28 παραλλαγές) που καλύπτουν τις ανάγκες των διαφορετικών ξενοδοχειακών μονάδων. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι ολοκληρωμένες λύσεις ύπνου της Media Strom κοστίζουν από 0,07 € έως 0,21 € ανά διανυκτέρευση ανά φιλοξενούμενο, υπολογισμένα με βάση τη διάρκεια ζωής των προϊόντων.

}ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ - K2B

Η εταιρεία Κωτσόβολος

δημιούργησε το Κ2ΒBusiness empowerment by Kotsovolos, με βασική

προτεραιότητα να προ -

σφέρει ολοκληρωμένες

λύσεις στις εξατομικευμέ-

νες ανάγκες του σύγχρο -

νου επιχειρηματία.

Η Hospitality Sales Manager Χαρά Νικηφό -

ρου, της Dixons South East Europe, τονίζει ότι ο

ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί μεγάλη πρό-

κληση αλλά και υψηλή προτεραιότητα των επιχει-

ρήσεων σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας τους. «Εστι-

άζουμε στο να προσφέρουμε πολλαπλές υπηρεσίες

και προϊόντα στους πελάτες μας, αποσκοπώντας στην

ευκολία και την αποτελεσματικότητα. Το γεγονός ότι

θεωρούμαστε ONE-STOP-SHOP θεωρώ ότι επιβεβαιώ-

νει τα παραπάνω και ενισχύει τη θέση μας στην αγορά.

Η ομάδα του Κ2Β έχει ως βασική προτεραιότητα να

φέρει την τεχνολογία κοντά σε όλες τις επιχειρήσεις

και μαζί να σχεδιάσουμε λύσεις πάνω στις εξατομικευ-

μένες ανάγκες των πελατών. Διαθέτουμε πληθώρα υπη-

Τα οφέλη από την επιλογή ολοκληρωμένων λύσεων της Media Strom επικεντρώνονται στη δυνατότητα παραγωγής εξατομικευμένων προϊόντων και στην ποικιλία λόγω της μεγάλης διαθεσιμότητας πολλών

ειδών και υλικών. Η επιλογή γίνεται πάντα κατόπιν διερεύνησης των αναγκών των ξενοδοχειακών μονάδων αναφορικά με το προφίλ των φιλοξενούμενων, την κατηγορία της ξενοδοχειακής μονάδας, τη λειτουργικότητα και το κόστος.

Η Media Strom προσφέρει προσιτές λύσεις, ειδικά προσαρμοσμένες για την ξενοδοχειακή αγορά.

Η επένδυση σε ολοκληρωμένες λύσεις ενός προμηθευτή δεν κρύβει επιπλέον δαπάνες, αποδίδει το μέγιστο οικονομικό όφελος λόγω συνολικής αγοράς και προσφέρει επιπλέον υπηρεσίες χωρίς κόστος, όπως:

● Δυνατότητα ανάπτυξης & κατασκευής exclusive συλλογής στρωμάτων για ξενοδοχειακούς Ομίλους

● Διατήρηση αποθέματος για κάλυψη αναγκών

● Σχεδιασμό ενεργειών Marketing

● Εκπαίδευση προσωπικού ξενοδοχειακών μονάδων σε θέματα ύπνου και λειτουργικότητας των προϊόντων της

● Check-up test – δωρεάν διαγνωστικό έλεγχο των προϊόντων ύπνου της εκάστοτε μονάδας.

Οι σύμβουλοι πωλήσεων της Media Strom διαθέτουν όλη την εξειδικευμένη γνώση γύρω από τον ύπνο και τα προϊόντα, ώστε να συνεργάζονται με τους designers και να προτείνουν τις καλύτερες λύσεις για κάθε περίπτωση.

https://www.mediastrom.com/xenodoxeio/

ρεσιών που ξεκινούν από τη μελέτη και τον σχεδιασμό της λύσης και συνεχίζουν με την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης και δημιουργίας περιεχομένου, μέσω της ομάδας Content Creation, την παροχή ασφαλούς και εγγυημένης παράδοσης και την άρτια εγκατάσταση και λειτουργική επίδειξη από την ομάδα Κ+ Experts. Επίσης, παρέχουμε υποστήριξη σε θέματα After Sales Support και σαφώς εξασφαλίζουμε ευέλικτους τρόπους χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις»

Σε ό,τι αφορά τα ξενοδοχεία, μερικές μόνο από τις λύσεις του K2B είναι:

● Σύστημα διαχείρισης ξενοδοχειακών τηλεοράσεων «HOTEL TV 2 SERVE», για προσωποποιημένο περιεχόμενο στις τηλεοράσεις των δωματίων του ξενοδοχείου.

● Ψηφιακή σήμανση «SIGNAGE 2 DISPLAY», για τη διαχείριση περιεχομένου και οθονών.

● Ηλεκτρονικές ετικέτες «E-LABELS 2 INFORM», ένα καινοτόμο σύστημα διαχείρισης και προβολής πληροφοριών για τα προϊόντα που προσφέρει η επιχείρηση.

● Σύστημα διασφάλισης ποιότητας αέρα «AIR 2 BREATHE», για καθαρή ατμόσφαιρα στους χώρους επίσκεψης των πελατών και εξοικονόμηση ενέργειας.

● Συστήματα τηλεδιάσκεψης «TELECONFERENCE 2 WORK», με σκοπό την υποστήριξη των συνέδρων-επισκεπτών του ξενοδοχείου.

● Λύσεις Smart Room που περιλαμβάνουν έξυπνες συσκευές και υποδομές για τα δωμάτια του ξενοδοχείου, οι οποίες είναι πλήρως διαχειριζόμενες από smartphone ή tablet.

www.kotsovolos.gr

Χαρά Νικηφόρου

}PRAKTIKER HELLAS

Η ανάπτυξη του τουριστικού τομέα είναι ένας από τους βασικούς τομείς εξειδίκευσης του Praktiker Business. Μέσα από την καθοδήγηση της έμπειρης ομάδας των συμβούλων της, η εταιρεία έχει δημιουργήσει places to be, ώστε οι επισκέπτες να ζουν μοναδικές εμπειρίες διαμονής.

Το Praktiker Business παρέχει προσωποποιημένη εξυπηρέτηση και μέσα από μια μεγάλη γκάμα με πάνω από 45.000 ετοιμοπαράδοτα προϊόντα, προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις για κάθε ανάγκη, αποτελώντας one stop shop προορισμό. Ακόμα, διαθέτει τις υπηρεσίες Interior Experts & Garden Experts, μέσω των οποίων δημιουργούνται custom-made λύσεις αρχιτεκτονικής, ανακαίνισης & διακόσμησης εσωτερικών & εξωτερικών χώρων.

Συγχρόνως, εξασφαλίζεται η παροχή after-sales υπηρεσιών και περιορίζεται η δυσκολία στο επίπεδο των μεταφορών (logistics). Η άρτια και εξατομικευμένη εξυπηρέτηση κάθε επαγγελματία αποτελεί προτεραιότητα για την ομάδα Praktiker Business η οποία αφοσιώνεται προσωπικά σε όλες τις απαιτήσεις και βρίσκεται δίπλα του κάθε στιγμή, ελαχιστοποιώντας έτσι το χρόνο των επικοινωνιών και απλουστεύοντας τις διαδικασίες, με αποτέλεσμα την επίσπευση της υλοποίησης του έργου.

https://www.praktiker.gr/Business-Services

σματικής και αξιόπιστης εξυπηρέτησης των επαγγελματιών -μεταξύ άλλων- το Πλαίσιο έχει δημιουργήσει μια πρωτοποριακή πλατφόρμα, αποκλειστικά για τους επαγγελματίες, μέσα από την οποία μπορούν να εξυπηρετηθούν οι επιχειρήσεις.

Στην πλατφόρμα αυτή (plaisiopro.gr) συγκεντρώνει ολοκληρωμένες λύσεις για τους επαγγελματίες, οι οποίοι χάρη στο προσωπικό τους κωδικό έχουν πρόσβαση σε:

● Αποκλειστικές business προσφορές

● Εξατομικευμένους όρους πληρωμής και πίστωσης

● Έτοιμες λίστες παραγγελιών

● Στατιστική ανάλυση αγορών

● Δυνατότητα ελέγχου και έγκρισης Αν σε αυτά προσθέσει κανείς την αξιοπιστία της επιχείρησης αλλά και τη δυνατότητα άμεσης και αξιόπιστης παράδοσης, και μάλιστα την επόμενη ημέρα

Το Πλαίσιο, διαθέτοντας μια πολύ μεγάλη γκάμα προϊόντων, μπορεί να προσφέρει ολοκληρωμένα πακέτα λύσεων για τουριστικές επιχειρήσεις, που καλύπτουν πολλούς τομείς του απαραίτητου εξοπλισμού για την αναβάθμιση των επιχειρήσεων ή τον εκσυγχρονισμό τους. Το Πλαίσιο έχει δώσει ιδιαίτερη σημασία στους επαγγελματίες, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο σύστημα εξυπηρέτησης B2B και προσφέροντας αμεσότητα και ταχύτητα στην επαφή και την εξυπηρέτηση, ασφάλεια, κορυφαία προϊόντα και εξατομικευμένες προτάσεις, προσαρμοσμένες στις

ανάγκες της κάθε επιχείρησης.

Για την υλοποίηση των στόχων γρήγορης, αποτελε-

από την παραγγελία για τις μεγάλες πόλεις όπως οι Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Ηράκλειο και Χανιά, τότε έχει όσα χρειάζεται ένας επαγγελματίας από έναν μεγάλο αξιόπιστο προμηθευτή.

Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα για συναντήσεις από κοντά με εξειδικευμένο προσωπικό που μπορεί να έρθει ακόμα και στο χώρο σας, με σκοπό να σχεδιάσετε μαζί την καλύτερη λύση για τον εκσυγχρονισμό της επιχείρησής σας, αλλά και για να σας βοηθήσει σε θέματα που αφορούν προγράμματα επιδοτήσεων. Με άλλα λόγια, μπορείτε να βρείτε όσα ζητάτε από μια λύση one stop.

https://www.plaisiopro.gr/

του Γεράσιμου Μαγδαληνού

Head of Public Funding

BSS Σύμβουλοι Επιχειρήσεων

Τον περασμένο Δεκέμβριο ολοκλη-

ρώθηκε η υποβολή αιτήσεων στην

1η προκήρυξη του Καθεστώτος

«Ενίσχυση Τουριστικών Επενδύ -

σεων» του Αναπτυξιακού Νόμου

4887/2022. Το καθεστώς αυτό προ-

έβλεπε ενίσχυση έως 75%, ανάλο-

γα με το μέγεθος της επιχείρησης

και την περιοχή εγκατάστασης, ενώ ως στόχο είχε την ενίσχυση επενδύσεων που αφορούσαν τη δημιουργία, την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής τουριστικών καταλυμάτων, για την αναβάθμιση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος. Το επόμενο χρονικό διάστημα, το πιθανότερο εντός του χρόνου, αναμένεται να ανακοινωθεί και η 2η προκήρυξη του συγκεκριμένου καθεστώτος. Συνεπώς, οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένες, ώστε να είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν τις επιθυμητές επενδύσεις τους μέσω αυτού. Παρακάτω παρουσιάζονται τα βασικά σημεία της δημόσιας πρόσκλησης της 1ης προκήρυξης.

ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ

● Εμπορική εταιρεία.

● Συνεταιρισμός.

● ΚΟΙΝΣΕΠ, ΑΣ, ΟΠ, ΑΕΣ.

● Κοινοπραξίες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα.

● Δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους υπό προϋποθέσεις.

ΥΠΑΓΟΜΈΝΑ ΈΠΈΝΔΥΤΙΚΑ ΣΧΈΔΙΑ Τα υπαγόμενα στο καθεστώς «Ενίσχυση Τουριστικών Επενδύσεων» επενδυτικά σχέδια αφορούσαν σε:

● ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχειακών μονάδων τεσσάρων (4) τουλάχιστον αστέρων, ● εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης

μορφής ξενοδοχειακών μονάδων

που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχι-

στον αστέρων, μετά πενταετίας από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας ή από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της προηγούμενης επένδυσης εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής της μονάδας, καθώς και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων, εφόσον αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων, ● επέκταση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτιρίου και ότι, μέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής, αναβαθμίζονται σε κατηγορία τεσσάρων (4) τουλάχιστον αστέρων, ● ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής τουριστικών οργανωμένων κατασκηνώσεων (camping), τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων, ● ίδρυση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων, τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία

τριών (3) τουλάχιστον αστέρων, ● ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, όπως ορίζονται στον ν. 4276/2014 (Α΄ 155), που κατατίθενται ως ενιαία σχέδια, μη περιλαμβανομένων των προς μεταβίβαση ή μακροχρόνια μίσθωση κτιρίων και εγκαταστάσεων, ● ίδρυση και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων, εφόσον,

n φέρουν διακριτικό τίτλο «ξενώνας φιλοξενίας»,

n υλοποιούνται εντός παραδοσιακών οικισμών σε μια από τις ακόλουθες περιοχές: i) ορεινές περιοχές, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση της ΕΛΣΤΑΤ, εκτός των δημοτικών ενοτήτων που συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας, ii) περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως τριάντα (30) χιλιομέτρων από τα σύνορα, iii) νησιά με πληθυσμό μικρότερο των τριών χιλιάδων εκατό (3.100) κατοίκων, n κατατάσσονται σε κατηγορία πέντε (5) κλειδιών, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 12868/2018 (Β΄ 3119)

απόφαση του Υπουργού Τουρισμού και

n διατηρούν ελάχιστο αριθμό εί -

κοσι (20) ενοικιαζόμενων δωματίων,

ΑΝΑΠΤΥΞΊΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ:

«ΕΝΊΣΧΥΣΗ ΤΟΥΡΊΣΤΊΚΩΝ ΕΠΊΧΕΊΡΗΣΕΩΝ»

n ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας (condo hotels), όπως ορίζονται στον ν. 4276/2014, υπό την προϋπόθεση ότι η μεταβίβαση

ή η μακροχρόνια μίσθωση ενισχυόμενων τμημάτων αυτών

λαμβάνει χώρα μετά τη λήξη της τήρησης των μακροχρόνιων υπο-

χρεώσεων του φορέα της επένδυσης, την επιφύλαξη της περ. (ζ) της παρ. 3 του άρθρου 25 του Ν.4887/2022.

ΈΛΑΧΙΣΤΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΈΠΈΝΔΥΤΙΚΏΝ ΣΧΈΔΙΏΝ Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος της

επένδυσης για την υπαγωγή επεν-

δυτικών σχεδίων στο καθεστώς Ενίσχυσης Τουριστικών Επενδύσε-

ων οριζόταν με βάση το μέγεθος

του φορέα:

● Μεγάλες – 1.000.000€

● Μεσαίες – 500.000€

● Μικρές – 250.000€

● Πολύ μικρές – 100.000€

● Συνεταιρισμοί, ΚΥΝΣΕΠ – 50.000€

ΈΙΔΗ ΈΝΙΣΧΥΣΈΏΝ

Φορολογική απαλλαγή.

Επιχορήγηση.

Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης.

Επιδότηση κόστους δημιουργού-

μενης απασχόλησης.

Ποσοστά Ενίσχυσης

Για τον αναλυτικό πίνακα των σχετικών ποσοστών ενίσχυσης

δείτε ΕΔΩ

ΈΙΔΙΚΈΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΈΣ ΈΝΙΣΧΥΣΈΏΝ

Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων χορηγούνται για τα επενδυτικά

σχέδια που υλοποιούνται σε οριμένες περιοχές (ορεινές, μικρά νησιά κ.ά.)

Δείτε περισσότερα ΕΔΩ

ΑΝΏΤΑΤΑ ΠΟΣΑ ΈΝΙΣΧΥΣΗΣ ΑΝΑ ΈΠΈΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΈΔΙΟ Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά επενδυτικό σχέδιο που υπο -

βάλλεται από πολύ μικρές και μι-

κρές επιχειρήσεις δεν μπορεί να

υπερβεί τα τρία εκατομμύρια ευρώ (3.000.000€) για όλα τα είδη ενι -

σχύσεων.

Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά επενδυτικό σχέδιο που υποβάλλε-

ται από μεσαίες και μεγάλες επι -

χειρήσεις δεν μπορεί να υπερβεί: ● τα τρία εκατομμύρια ευρώ (3.000.000€) για τις ενισχύσεις της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, καθώς και της επιχορήγησης στην περίπτωση της παρ. 4 του άρθρου 9 (ενισχύσεις για μεσαίες επιχειρήσεις στις Περιφερειακές Ενότητες της Θράκης) και ● τα πέντε εκατομμύρια ευρώ (5.000.000€) για την ενίσχυση της φορολογικής απαλλαγής.

Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά επενδυτικό σχέδιο που αφορά τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων του άρθρου 7 δεν μπορεί να υπερβεί τις εκατό χιλιάδες (100.000,00) ευρώ

Δείτε αναλυτικότερα ταπλήρη στοιχεία για τα ανώτατα ποσά ενίσχυσης ΕΔΩ ΈΠΙΛΈΞΙΜΈΣ ΔΑΠΑΝΈΣ Επενδυτικές δαπάνες σε Ενσώματα Στοιχεία Ενεργητικού: ● κατασκευή, επέκταση, εκσυγχρονισμός κτιριακών εγκαταστάσεων, ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτιρίων,

● αγορά του συνόλου ή και μέρους των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού, όπως κτίρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός επιχειρηματικής εγκατάστασης, ● αγορά και εγκατάσταση καινούριων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών εγκαταστάσεων και των μεταφορικών μέσων που κινούνται εντός του χώρου της εντασσόμενης μονάδας, ● μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) καινούριων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού, του οποίου αποκτάται η χρήση, υπό την προϋπόθεση ότι στη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) προβλέπεται ότι ο εξοπλισμός περιέρχεται στην κυριότητα του μισθωτή κατά τη λήξη της σύμβασης, ● εκσυγχρονισμός ειδικών εγκαταστάσεων (που δεν αφορούν σε κτίρια) και μηχανολογικών εγκαταστάσεων.

Επενδύσεις

ΈΠΈΝΔΥΤΙΚΈΣ ΔΑΠΑΝΈΣ ΣΈ ΑΫΛΑ ΣΤΟΙΧΈΙΑ ΈΝΈΡΓΗΤΙΚΟΥ:

● μεταφορά τεχνολογίας, μέσω της αγοράς δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και μη κατοχυρωμένων τεχνικών γνώσεων,

● συστήματα διασφάλισης και ελέγχου ποιότητας, πιστοποιήσεων, προμήθειας και εγκατάστασης λογισμικού και συστημάτων οργάνωσης της επιχείρησης.

ΔΑΠΑΝΈΣ ΈΚΤΟΣ ΠΈΡΙΦΈΡΈΙΑΚΏΝ ΈΝΙΣΧΥΣΈΏΝ

Αμοιβές συμβούλων για ΜΜΕ. Ενισχύονται μόνο για νέες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και για ποσό έως 50.000 ευρώ (έως 5% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους).

Νέα επιχείρηση θεωρείται η νεοσύστατη επιχείρηση που δεν έχει κλείσει κατά το χρόνο υποβολής

της αίτησης υπαγωγής στο καθεστώς διαχειριστική χρήση.

ΔΑΠΑΝΈΣ ΓΙΑ ΈΠΑΓΓΈΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

● Συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις.

● Χρηματοδοτικό σχήμα επενδυτι-

κών σχεδίων

Κάθε φορέας συμμετείχε στο κόστος του επενδυτικού σχεδίου είτε με ίδια κεφάλαια είτε με εξωτερική

χρηματοδότηση (είτε με συνδυασμό αυτών).

Στο είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του ενισχυόμενου κόστους

του επενδυτικού σχεδίου δεν έπρεπε να περιλαμβάνεται κρατική ενίσχυση, δημόσια στήριξη ή παροχή.

Διαβάστε περισσότερες και πληρέστερες πληροφορίες ΕΔΩ

Η BSS διαθέτει σημαντική τεχνογνωσία στην παρακολούθηση συγχρηματοδοτούμενων έργων, καθώς και στη χρηματοδότηση επενδύσεων.

Τα στελέχη του τμήματος συγχρηματοδοτούμενων έργων, σε συνεργασία με εξειδικευμένα τραπεζικά στελέχη του τμήματος χρηματοδοτήσεων, καλύπτουν με ολοκληρωμένο τρόπο τις ανάγκες κάθε τουριστικής επιχείρησης.

ΙΣΩΣ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ

ΥΠΟΣΧΈΣΈΙΣ

Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γ. Ρέ -

τσος στη σύντομη αλλά μεστή

τοποθέτησή του στο συνέδριο

του Hapco - DES αναφέρθηκε

στις «διαχρονικές ευθύνες» μη

δημιουργίας ενός μεγάλου συ-

νεδριακού κέντρου στην Αθή-

να, για το οποίο η συζήτηση

έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω

από είκοσι χρόνια. Αντίστοιχα, η προβολή του συνεδριακού τουρισμού, όπως αναφέρθη -

κε από πολλούς ομιλητές, παραπέμπεται στις καλένδες… με διαχρονική ευθύνη. Διευρύνοντας το πεδίο αναζήτησης διαχρονικών ευθυνών, θα μπορούσε να καταγράψει κανείς σοβαρότατα θέματα που παραμένουν άλυτα, όπως αυτό των συναρμοδιοτήτων

(βασική αιτία που σκοντάφτει

η υλοποίηση πολλών έργων και το οποίο ακυρώνει στην

πράξη τις δυνατότητες ουσιαστικής παρέμβασης του

Υπουργείου Τουρισμού, θέτοντας σε αμφισβήτηση ακόμα

και την ίδια την πρακτική και

ουσιαστική «αξία» της ύπαρξής του). Θέματα μικρά ή μεγαλύτερα για τα οποία δόθηκαν υποσχέσεις που ξεχάστηκαν, όπως από το «μικρό»

θέμα του χώρου στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων στην Αθήνα, μέχρι τα μεγαλύτερα, όπως υποδομές που αφορούν την αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, το θέμα των λιμενικών έργων στη Σαντορίνη αλλά και γενικότερα των λιμενικών υποδομών σε όλους τους παράκτιους προορισμούς, την επέκταση των θέσεων ελλιμενισμού και τη βελτίωση των βασικών υποδομών για τους επιβάτες στα νησιά του Αργοσαρωνικού... Και ο κατάλογος είναι μακρύς. Ίσως η καταγραφή των υποσχέσεων, η στενή παρακολούθηση και η δημοσιοποίηση σε τακτά χρονικά διαστήματα της πορείας υλοποίησής τους από τους ενδιαφερόμενους φορείς θα ήταν μια λύση…

ΓΡΆ

2ο χλμ.

Μαρκοπούλου, 19400 Κορωπί, τηλ.: 210 6513553, fax: 210 6513358, e-mail: info@digicon.gr

ΕΚΔΟΤΗΣ: Nίκος Μανούσος

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΆΞΗΣ: Ιωάννης Πατρίκος

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ MARKETING: Λουκία Ταλιαδώρου

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Σπύρος Ζούγρης

ΣΥΝΤΆΞΗ: Μαύρα Σαραντοπούλου, Σοφία Παπαδέα, Θύμιος Κάκος, Δημήτρης Σταθόπουλος

ΤΜΗΜΆ ΔΙΆΦΗΜΙΣΗΣ: Δέσποινα Προβιδάκη, Κέλλη Αντωνάκου

ΥΠΕΥθΥΝΟΣ DTP: Δημήτρης Μελένιος

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Ζαμπέτα Τούρλου

ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Iωάννης Τζίφας

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική, περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή/απόδοση του περιεχομένου

του TOYΡΙΣΜΟΣ 360, με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της Digital Content A.E., όπως ορίζει ο νόμος 2121/1993, η Διεθνής Σύμβαση της Βέρνης περί πνευματικής ιδιοκτησίας και οι κανόνες

3 Αφιέρωμα: Κλειδαριές ασφαλείας για τουριστικά καταλύματα.

3 Στατιστικά: Τάσεις και εξελίξεις στον τουρισμό μέσα από νούμερα.

3 Τουρισμός 360: Νέα από τις Περιφερειακές Ενώσεις Ξενοδόχων.

3 Επενδύσεις: Επιδότηση ηλεκτροκίνητων οχημάτων.

• ΒΑΣΙΛΉΣ ΚΙΚΙΛΙΑΣ: ΠΑΜΕ ΓΙΑ ΠΟΛΥ ΔΥΝΑΤΉ ΣΑΙΖΟΝ.

• ΧΑΛΚΙΔΙΚΉ: ΕΡΧΟΝΤΑΙ 5.500 ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΑΠΟ ΤΉΝ ΑΥΣΤΡΙΑ ΤΟ 2023 ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΤΟΣΟΙ ΤΟ 2024.

• ΖΑΧΑΡΑΚΉ: ΣΉΜΑΝΤΙΚΉ

Ή ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΉ ΓΙΑ ΤΉ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ.

• ΣΉΜΑΝΤΙΚΉ ΠΡΩΤΙΑ ΓΙΑ ΤΉΝ TÜV HELLAS (TÜV NORD).

• Ή ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉ ΤΉΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΉΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΣΤΉΝ ΕΛΛΑΔΑ 2021-2022.

• TAYGETOS CHALLENGE: ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΟΥ ΤΑΰΓΕΤΟΥ.

• ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ Ή ΜΕΓΑΛΉ ΕΠΕΝΔΥΣΉ ΜΉΤΣΉ ΣΤΑ ΚΑΜΕΝΑ ΒΟΥΡΛΑ.

• ΕΟΤ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΉΣ ΤΉΣ ΧΙΟΥ ΜΕ 500.000 ΕΥΡΩ.

• ΥΔΑΤΟΔΡΟΜΙΟ ΠΑΤΡΑΣ: ΕΤΟΙΜΟ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΉΣΕΙ.

• ΒΡΑΒΕΙΑ SKYTRAX: ΤΑ 20 ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΟ 2023.

• COSTA CRUISES: ROCK ’N’ ROLL ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ ΣΤΉ ΜΕΣΟΓΕΙΟ!

• Ή EMIRATES ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΉ ΝΕΑ ΕΜΦΑΝΙΣΉ

– ΥΠΟΧΡΈΏΣΈΙΣ

ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΈΣ ΈΥΘΥΝΈΣ