ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 1
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗμΙΟ ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡμΟΣμΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛυμΕΣΑ
θεματική ενότήτα Γραφιστική 2η γραπτή εργασία ΓΤΠ51
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
«Διάρκεια και εκπαίδευση» Εξέλιξη και μάθηση | Γνώση και Καλλιέργεια Διεύρυνση γνώσης | Πρόσβαση στη γνώση
Δημήτρης Ντάνος
std090258@ac.eap.gr
Καθηγητές Σύμβουλοι Δημήτρης Χαρίτος | Ηρώ Λάσκαρη | Γιάννης Κολαξίδης Δεκέμβριος 2014
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 2
Περιεχόμενα Πρόλογος.................................................................................................................................3 εισαγωγή ........................................................................................................................3
Σκέλος Α
«Διάρκεια και εκπαίδευση» ...........................................................................................4
Σκέλος Β
εξέλιξη και μάθηση | Γνώση και καλλιέργεια..............................................................10
Σκέλος Γ
Διεύρυνση γνώσης | Πρόσβαση στη γνώση ................................................................14
Παράρτημα ...........................................................................................................................16
Βιβλιογραφία, Iστοσελίδες...................................................................................................21
Συντομογραφίες
μτφρ. - μετάφραση σελ. - σελίδα εκδ. - έκδοση φωτ. - φωτογραφίες βλ. - βλέπε κτλ. - και τα λοιπά κ.α. - και άλλα
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 3
Πρόλογος
ή παρούσα εργασία χωρίζεται σε τρία σκέλη. Στο σκέλος α καλούμαστε να αναζητήσουμε εικονογραφικά στοιχεία σε διάφορα έντυπα ή και στο διαδίκτυο τα οποία να αποδίδουν τις έννοιες «διάρκεια και εκπαίδευση». θα επιλέξουμε τουλάχιστον 5 εικόνες για την κάθε έννοια και θα τις παρουσιάσουμε σε δύο ομάδες, μία για κάθε έννοια. Στη συνέχεια σε δύο πίνακες θα παρουσιάσουμε τα εικονογραφικά στοιχεία τα οποία αποδίδουν την κάθε έννοια αντίστοιχα και θα εξηγήσουμε πως αυτά συνδέονται μεταξύ τους. τέλος θα αναφέρουμε τα ρητορικά σχήματα που επικαιροποιούνται σε κάθε εικόνα. Στο σκέλος Β θα παρουσιάσουμε 3 δικές μας φωτογραφίες (μία μη αναπαραστατική, ένα πορτραίτο και μια νεκρή φύση) με θέμα «εξέλιξη και μάθηση» ή «γνώση και καλλιέργεια», συνοψίζοντας την περιγραφή των στόχων και την αξιολόγηση του αποτελέσματος με σημειολογική προσέγγιση. Στο σκέλος Γ θα δημιουργήσουμε 2 θεματικά και οπτικά αλληλένδετες ψηφιακές εικόνες με θέμα «διεύρυνση γνώσης» ή «πρόσβαση στη γνώση» με στόχο να κοσμήσουν την πρόσοψη της βιβλιοθήκης του εαΠ στην Πάτρα με διαστάσεις 26 x 2,5 m και 9,6 x 2,5 m. Για τη δημιουργία θα επιλέξουμε 1 ή 2 από τις φωτογραφιες του σκέλους Β, έχοντας ελευθερία στη σύνθεση και με άλλα στοιχεία, φωτογραφίες, γράμματα, σχέδια κτλ.
Εισαγωγή
ή φωτογραφία έχει καθιερωθεί πλέον ως μια από τις πιο αναγνωρισμένες τέχνες, αλλά και μέσα επικοινωνίας και καταγραφής της ανθρώπινης εξέλιξης. Δεν υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα που να μην τη χρησιμοποιεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Έχει γίνει απαραίτητη στην επιστήμη και τη βιομηχανία. είναι η πηγή των μέσων μαζικής ενημέρωσης, φιγουράρει καθημερινά σε εκατομμύρια περιοδικά και εφημερίδες. το διαδίκτυο έιναι γεμάτο από αυτές. Έχει ενσωματωθεί πλήρως στην κοινωνική ζωή, ώστε τη βρίσκουμε παντού. ή εικόνα ανταποκρίνεται στην ολοένα και περισσότερο άμεση ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει την ατομικότητά του. ή δημιουργία μιας φωτογραφίας αποτελεί εξωτερίκευση των αισθημάτων του, ένα είδος δημιουργίας.
Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 3
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 4
Σκέλος Α
«Διάρκεια και εκπαίδευση» Στις επόμενες σελίδες 5 και 7 υπάρχει ένα δείγμα εικόνων που θεώρησα ότι εκφράζουν τις έννοιες «Διάρκεια και εκπαίδευση» μετά από εκτενή αναζήτηση στο διαδίκτυο. Διάρκεια είναι η χρονική συνέχεια κατά την οποία συντελείται κάτι, η έκταση ενός συνεχούς χρονικού διαστήματος. ή διάρκεια έχει σχέση με το χρόνο που μπορούμε να τον αποτυπώσουμε εικονογραφικά με το ρολόι, την κλεψύδρα, το χρονόμετρο κτλ. είναι τα μέσα που μετράνε το χρόνο, την ώρα, τα λεπτά. Ένα ταξίδι έχει διάρκεια, μια ταινία αλλά και μια συναυλία επίσης. Στον πίνακα 1 (σελ. 8) βλέπουμε αυτά τα συμαινόμενα της έννοιας διάρκεια και το πλήθος που αυτά εμφανίζονται στις εικόνες. ή εκπαίδευση με την ευρεία έννοια περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που έχουν σκοπό την επίδραση με συγκεκριμένο τρόπο στη σκέψη, στο χαρακτήρα. ή μετάδοση αυτή γίνεται συνήθως από εκπαιδευτικούς, δασκάλους προς μαθητές με μια τάξη-αίθουσα με μέσα μετάδοσης της γνώσης τα βιβλία, τον πίνακα, τους υπολογιστές κτλ. το βιβλίο, η τάξη-αίθουσα, ο πίνακας, ο δάσκαλος, το θρανίο, οι μαθητές, οι υπολογιστές, η μελέτη, η γνώση, το διάβασμα, η κιμωλία, η ικανότητες, η διδασκαλία, το σχολείο, το πανεπιστήμιο και πολλά άλλα είναι αυτά που μας έρχονται στο μυαλό στο άκουσμα της λεξης εκπαίδευση. αυτά τα συμαινόμενα καταγράφονται στον πίνακα 2 (σελ. 8) για την έννοια εκπαίδευση.
A2 Στην εικόνα 1 έχουμε μια εικόνα από μία διαφήμηση του καναλιού ESPN Classic που με ένα πολύπλοκο φανταστικό ρολόι που δουλεύει με μπάλες του ράγκμπι, θέλει να μας ταξιδέψει στο χρόνο και να μας κάνει να ξαναζήσουμε τις μεγαλύτερες στιγμές από τους τελικούς του κυπέλου Γαλλίας ράγκμπι διάρκειας 1975-19921. (όι εικόνες παρατίθενται υψηλή ανάλυση και σε ψηφιακή μορφή στο συνοδευτικό cd της εργασίας.) Στην εικόνα 2 η Eλβετική εταιρία κατασκευής ρολογιών RADOM ξεκίνησε ένα ρολόι για όλη τη διάρκεια της ζωή μας, ως μέρος μιας διαφημιστικής καμπάνιας. κάθε μέρα είμαστε συνεχώς απασχολημένοι, σχεδόν ποτέ δεν κάνουμε σκέψεις για μια ζωή. αυτό είναι το ρολόι εφ 'όρου ζωής. αν 84 χρόνια της ζωής ήταν 24 ώρες, 3,5 χρόνια, θα μεταφραζόταν σε μία ώρα. το ρολόι θα υπολογίσει τι ώρα θα είναι με βάση την ηλικία και τις αναμνήσεις, και θα το καταστήσει ένα όμορφο φιλμ και ένα όμορφο ρολόι2. Βλέπουμε μια εικόνα μιας εταιρίας παραγωγής ρολογιών χεριού, χωρίς να υπάρχει σε αυτή το ρολόι. Στην εικόνα 3 βλέπουμε κάτω ένα πρωινό τοπίο με τον ήλιο να ανατέλει, στη μέση ένα πρόσωπο που αντί για κόρες ματιών έχει ρολόγια και πάνω ένα νυκτερινό τοπίο με μισοφέγγαρο. αναπόφευκτα αναφέρεται στη διάρκεια της ημέρας από το πρωί έως το βράδυ. Στην εικόνα 4 βλέπουμε ένα παράδοξο ρολόι που με μορφή σπείρας χάνεται μέσα στο 4 χώμα , υπονοώντας ίσως το χρόνο που χάνεται. ή εικόνα 5 είναι εντελώς αναπαραστατική, όπου έχουμε 2 χρονόμετρα, ένα παλιό και ένα νέο, σύγχρονο5. Στην εικόνα 6 βλέπουμε μία από τις μεγαλύτερες κλεψύδρες του κόσμου, που βρίσκεται στη Βουδαπέστη και μετρά τη διάρκεια ενός χρόνου ακριβώς (timewheel).
1 http://adsoftheworld.com/media/print/espn_classic_the_time_traveling_channel 2 https://www.youtube.com/watch?v=w5kW13Drmwg, http://adsoftheworld.com/media/online/rado_lifetime_clock 3 https://www.flickr.com/photos/57379402@N02/8414046722 4 https://www.flickr.com/photos/31611680@N08/14511201257/ 5 https://www.flickr.com/photos/nick_esders/6343315651/ 6 https://www.flickr.com/photos/arekev/13926117174/in/faves-k88hakka/
Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 4
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 5
Διάρκεια
εικ. 1
εικ. 2
εικ. 3
εικ. 4
εικ. 5
εικ. 6
εικ. 7
εικ. 8 Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 5
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 6
Στην εικόνα 7 έχουμε πάλι μια αναπαραστατική εικόνα ενός χρονόμετρου σε πρώτο πλανο. Σε δεύτερο πλάνο 3 αγόρια που δείχνουν να βάζουν αγώνα, θέλοντας να μετρήσουν την διάρκεια και το χρόνο που θα τρέξει ο καθένας τους7. Στην εικόνα 8 βλέπουμε δύο τρένα να περνούν γρήγορα. ή γωνία λήψης είναι τέτοια που ενώ το τρένο μας θυμίζει ταξίδι, το σχήμα που εμφανίζεται θυμίζει κλεψύδρα με τους κόκκους να έχουν πέσει και να χρειάζεται γύρισμα8. Στην εικόνα 9 έχουμε μια εικόνα από μία καμπάνια διαφημίσεων προιόν επεξεργασίας όπου παιδιά των δρόμων καλύπτονται από βιβλία. ή εκπαίδευση είναι το μόνο καταφύγιο για ένα παιδί του δρόμου9. Δωρίστε βιβλία, μας προτρέπει το κείμενο κάτω δεξιά. Στην εικόνα 10 βλέπουμε μια σκηνή από ένα σχολείο σε μια μουσουλμανική χώρα, στο μπαγκλαντές συγκεκριμένα. Σε μια σχολική τάξη ισλαμικής πίστης, μικροί μαθητές μελετούν το κοράνι με έντονο το στοιχείο της επανάληψης (το λευκό καπέλο στα κεφάλια τους)10. Στην εικόνα 11 μια διαφήμιση της Unicef μας προτρέπει για περισσότερη εκπαίδευση για τις γυναίκες σε ισλαμικές χώρες. το πρόσωπο μιας γυναίκας καλύπτεται από ένα βιβλίο αφηνοντας μόνο τα μάτια ακάλυπτα όπως μια μπούργκα11. Στην 12 βλέπουμε μια σκηνή από μια αίθουσα διδασκαλίας, όπου σε πρώτο πλάνο, μαθητές σηκώνουν το χέρι για να απαντήσουν σε μια ερώτηση, προφανώς της δασκάλας που βρίσκεται σε δεύτερο πλάνο12. Στην 13 βλέπουμε βιβλία το ένα πάνω στο άλλο, ένα μήλο (το μήλο της γνώσης) με φόντο ένα σχολικό πίνακα13, ενώ στην 14 έχουμε μια εικόνα προϊόν επεξεργασίας εικόνας. τέσσερις νέοι διαβάζουν βιβλία με μια σκάλα από τεράστια βιβλία να συνυπάρχει μαζί τους14. Στην εικόνα 15 έχουμε μια εικόνα από μία καμπάνια διαφημίσεων από το Πολυτεχνείο συνεχιζόμενης εκπαίδευσης SAIT στον καναδά. ή ζωή δεν είναι θεωρητική. μάθετε πώς να κάνετε πραγματικά πράγματα με τη συνεχή εκπαίδευση στο SAIT, μας προτρέπει το κείμενο κάτω δεξιά. Στην 16 έχουμε μία τάξη με μικρούς μαθητές όπου η εκπαίδευση γίνεται με ηλεκτρονικούς υπολογιστές16. όι εικόνες μπορεί να έχουν πολλές γνωστικές ή υποδηλωτικές σημασίες που πηγάζουν από μια συγκεκριμένη κουλτούρα. Πολύ συχνά στη γραφιστική χρησιμοποιούνται συμβολικές αναπαραστάσεις εννοιών, ώστε το περιεχόμενο να γίνεται αντιληπτό με τρόπο που δεν είναι πάντα εμφανής. Γενικά οι εικόνες έχουν πολύ λίγο χρόνο για να μεταφέρουν κάποιο μήνυμα στο θεατή και γι’ αυτό χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές για να επισπευθεί αυτή η διαδικασία. όι εικόνες επιλέγονται προσεκτικά και παρουσιάζονται έτσι ώστε να μεταφέρουν ένα συγκεκριμένο μήνυμα σε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. αυτό μπορεί να γίνει με τη χρήση συμβολισμών, μεταφορών, αλλά και με άλλες μεθόδους17.
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
http://blog.heavybit.com/blog/2014/11/4/timing https://www.flickr.com/photos/lo_straniero/4298775328/in/photostream/ http://adsoftheworld.com/media/print/little_stars_pavement_school_refuge https://www.flickr.com/photos/arifur_rahman/7361766010/ http://www.cm-communication.com/unicef-education/ http://edi.santillanausa.com/fotos/school2.html http://thyroid4kids.org/?page_id=53 http://www.campustreehouse.com/ http://adsoftheworld.com/media/print/sait_polytechnic_continuing_education_hammer http://www.lopstechnology.com/en/gallery.html Ambbrose/Harris, Βασική Γραφιστική 4, εικόνα, σελ. 67 Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 6
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 7
Εκπαίδευση
εικ. 9
εικ. 10
εικ. 11
εικ. 12
εικ. 13
εικ. 14
εικ. 15
εικ. 16 Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 7
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 8
Α1 όι δύο πίνακες με τα εικονογραφικά στοιχεία τα οποία αποδίδουν την κάθε έννοια αντίστοιχα
ΣΗμΑΙΝΟμΕΝΟ «Διάρκεια» ρολόι
κλεψύδρα
1 √
2 √
3 √
ΕΙΚΟΝΕΣ 4 √
5 √
χρόνος
√
√
√
√
√
ώρα/λεπτά/δευτερόλεπτα
√
√
√
√
√
ταξίδι
√
χρονόμετρο
χρόνια/μήνες/ημέρες
πίνακας 1
κ.λπ.
ΣΗμΑΙΝΟμΕΝΟ «Εκπαίδευση» βιβλίο
τάξη/αίθουσα πίνακας
δάσκαλος-α θρανίο
μαθητές
υπολογιστής μελέτη μήλο
πίνακας 2
κ.λπ.
√
9 √
√ √
√
√
10 √ √
√ √ √
11 √
ΕΙΚΟΝΕΣ 12 √ √ √ √
13 √
6 √ √
√
14 √
√
√ √
√
√
√
7
√
8 √
√ √ √
15 √
16 √
√ √ √
Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 8
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 9
Α3 τα ρητορικά σχήματα18 που επικαιροποιούνται σε κάθε εικόνα.
«Διάρκεια» εικ.
ρητορικά σχήματα
εικ.
ρητορικά σχήματα
1
Παράδοξο / Συνάθροιση
9
Παράδοξο / Υπερβολή
2
Έλλειψη
10
επανάληψη
3
Παράδοξο
11
αντίθεση / Υπαινιγμός
4
επανάληψη
12
επανάληψη
5
αντίθεση / ταυτολογία
13
6
Υπερβολή
14
7
ταυτολογία / Ζεύξη
15
8
αντίθεση
16
πίνακας 3
18
«Εκπαίδευση»
επανάληψη / μεταφορά / Παράδοξο Παράδοξο / Υπερβολή
Παρομοίωση / Παράδοξο / Υπαινιγμός επανάληψη
πίνακας 4
«Γραφιστική, ΓτΠ51/Β, Φωτογραφία», κ.αντωνιάδης, ε.α.Π. 2002, ενότητα 3.7, σελ. 96-102 Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 9
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 10
Σκέλος Β
«Εξέλιξη και μάθηση» Για να μπορέσει μια εικόνα να μεταδώσει γρήγορα και αποτελεσματικά το μήνυμα που φέρει, ο σχεδιαστής θα πρέπει να εξετάσει προσεκτικά το ενδεχόμενο εφαρμογής κάποιον μεθόδων, αφού πάντα υπάρχει η πιθανότητα κάποιας εσφαλμένης ή ανεπιθύμητης παρερμηνείας. Υποσυνείδητα όλοι προσδίδουμε κάποιο νόημα στις εικόνες που βλέπουμε. μια εικόνα μπορεί να μεταδώσει πληροφορίες με πολλούς τρόπους και σε πολλά επίπεδα. το θέμα, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται, το γενικότερο πλαίσιο στο οποίο τοποθετείται και τα αντικείμενα που το περιστοιχίζουν, όλα παίζουν ρόλο στο πώς θα γίνει αποδεκτό και κατανοητό το μήνυμα μιας εικόνας. όι εικόνες γίνονται κατανοητές μέσα από γνωστικές και υποδηλωτικές έννοιες. ό τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε μια εικόνα μπορεί να αλλάξει δραματικά ανάλογα με τον τρόπο παρουσίασής της. ή επικοινωνία δια μέσου της φωτογραφικής αποτύπωσης (μορφή + περιεχόμενο) δεν μπορεί παρά να βασίζεται σε μια γενικευμένη θεώρηση της αισθητικής, ειδομένης όμως σαν επικοινωνιακό μέσο, μέσα από τους συνειρμούς και τις αναλύσεις της σημειολογίας της φωτογραφικής εικόνας. ή πλήρης κατανόηση μιας φωτογραφίας εμπεριέχει στοιχεία ανάγνωσης της γλώσσας της. όργανώνουμε δηλαδή την ανάγνωσή μας κάτω από ορισμένους κανόνες που μας ωθούν να έχουμε γρήγορα και αποτελεσματικά συγκινησιακές επιθυμίες και φορτίσεις. ή φωτογραφική γλώσσα αποδίδει γνώσεις και συγκινησιακές φορτίσεις ταυτόχρονα. μπορούμε λοιπόν να έχουμε παραγωγή συγκινησιακού έργου (στιγμή λήψης) ή αντίληψη του δημιουργημένου έργου (στιγμή απόλαυσης). ή φωτογραφική εικόνα εξελίσσεται ταυτόχρονα με το ποιοτικό και θεωρητικό της υπόβαθρο. ή λέξη εξέλιξη ορίζεται από το λεξικό ως η αλλαγή, η βελτίωση, η πρόοδος και στη βιολογία η μεταβολή από παλαιότερη σε σημερινή μορφή. το σύνολο των διαδοχικών φάσεων ενός γεγονότος, φαινομένου κτλ. το σύνολο των διαδοχικών αλλαγών που συμβαίνουν σε κάτι. και συνήθως προκαλούν το μετασχηματισμό του. ή βαθμιαία μεταβολή προς το καλύτερο, εξέλιξη που οδηγεί σε βελτίωση· (πρόοδος). με τον όρο μάθηση εννούμε την απόκτηση γνώσεων. Προσπαθώντας να συνδυάσω τις δύο λέξεις «εξέλιξη και μάθηση» σκέφτηκα την τεχνολογική εξέλιξη στην απόκτηση της γνώσης. ή γνώση αποκτάται μέσα από το διάβασμα των βιβλίων. ή τεχνολογία στις μέρες μας έχει προχωρήσει τόσο ώστε στις μέρες μας οι υπολογιστές και το διαδίκτυο έχουν εξελίξει το βιβλίο στο ηλεκτρονικό βιβλίο. Έτσι προσπάθησα να τραβήξω φωτογραφίες που να περιέχουν βιβλία και ηλεκτρονικά βιβλία, τα οποία διαβάζονται μέσα από συσκευές ψηφιακής ανάγνωσης (smartphones & tablets). τοποθέτησα έτσι στο κάδρο μου βιβλία και ipad για να δείξω την εξέλιξη της μάθησης. αν το θέμα που φωτογραφίζουμε δεν είναι απλώς ένα αντικείμενο αλλά μια κατάσταση πραγμάτων ή ένα γεγονός, οι παράμετροι του κάδρου και του χρόνου θα προσθέσουν νέες διαστάσεις στη διαμόρφωση του φωτογραφικού αποτυπώματος. μ΄ αυτή την έννοια η ορατή πραγματικότητα που μας παρουσιάζει η φωτογραφία δεν αποτελεί παρά μια «φωτογραφική εκδοχή της». μέσα από αρκετές φωτογραφίες κατέληξα στις 3 παρακάτω οι οποίες εντάσσονται στις κατηγορίες μη αναπαραστατική, πορτραίτο και νεκρή φύση.
Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 10
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 11
Mη Aναπαραστατική
Πώς εκλαμβάνουμε τη μη αναπαραστατική εικόνα, τη μουσική που δεν είναι μελωδική, τα μυθιστορήματα που δεν είναι άμεσα δελεαστικά; αξίζει να θυμηθούμε ότι οι ιμπρεσιονιστές, σήμερα τόσο αγαπητοί, αρχικά έγιναν δεκτοί με αποτροπιασμό19. ΄ είναι κατανοητό ότι μια μη-αναπαραστατική εικόνα μπορεί να είναι δύσκολο να σχολιαστεί. ό θεατής μπορεί να «μεταφέρεται» από το γραφικό, αλλά μπορεί πραγματικά να μην ξέρουν γιατί20. είναι η αφηρημένη τέχνη. ό όρος, όπως και οι συνώνυμοι ανεικονική, μη αντικειμενική ή μη αναπαραστατική τέχνη, δηλώνει τη σύγχρονη τάση στις εικαστικές τέχνες που αποκλείει από το καλλιτεχνικό έργο κάθε αναφορά στη φυσική πραγματικότητα και ειδικότερα κάθε υπόμνηση της εξωτερικής μορφής των αντικειμένων. ή αφηρημένη τέχνη απαρνείται τα φυσικά δεδομένα, για να μπορεί να χρησιμοποιεί ελεύθερα τα καθαρά πλαστικά μέσα, να οικοδομεί δηλαδή τα έργα με κριτήρια την αρμονία και την αντίθεση γραμμών, σχημάτων και χρωμάτων, ανεξάρτητα προς οποιαδήποτε εξωτερική αναφορά σε συμβατικά πρότυπα21. αυτό προσπάθησα να κάνω στην παραπάνω φωτογραφία όπου σε πρώτο πλάνο είναι ένα ipad και σε δεύτερο βιβλία χωρίς όμως αυτά να διακρίνονται καθαρά επειδή η λήψη έχει γίνει από πολύ κοντινή απόσταση και έτσι τα αντικείμενα δεν έχουν καθαρές αναγνωρίσιμες γραμμές. Δήλωσα έτσι την εξέλιξη της μάθησης από τα βιβλία πίσω στο ipad μπροστά.
19 20 21
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=268046 http://www.articlesphere.com/el/Article/Mystical-Abstract-Art/15860 http://paideiaonline.gr/index.php/e-encyclopedia/item/1865-afhrhmenh_texnh Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 11
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 12
Πορτρέτο
αν ανοίξουμε ένα λεξικό θα δούμε ότι η λέξη προσωπογραφία (πορτρέτο) σημαίνει τη ζωγραφική απεικόνιση των σωματικών χαρακτηριστικών του προσώπου22. κατά τη διαδικασία λήψης ενός πορτρέτου εμπλέκονται δύο έμψυχοι παράγοντες: το φωτογραφιζόμενο πρόσωπο (μοντέλο) και ο φωτογράφος. ή διαλεκτική σχέση αυτών των συνιστωσών δίνουν τη συνισταμένη της προσωπογραφίας. τρεις είναι οι εκδοχές, οι στάσεις που μπορεί να υπάρξουν από πλευράς μοντέλου κατά τη φωτογράφηση. να μην έχει επίγνωση της διαδικασίας φωτογράφησης του, να έχει επίγνωση της φωτογράφησής του και να μη συμμετέχει, να αδιαφορεί σαν να μη συμβαίνει τίποτα και τέλος να συμμετέχει πλήρως, να συναινεί23. Σπουδαία σημασία έχει το τι επιδιώκει από μια φωτογραφία πορτρέτου, ο φωτογράφος. Φωτορεπόρτερ, φωτογράφος ντοκιμαντέρ/ βιογραφίας ή εικαστικός φωτογράφος; θέλοντας να τονίσω την εξέλιξη της μάθησης από το βιβλίο στο ipad χρησιμοποίησα σαν μοντέλα δύο γυναικείες φιγούρες να μελετούν ένα βιβλίο και ένα ipad αντίστοιχα συμμετέχοντας πλήρως στη φωτογράφιση. ή λήψη έγινε από πάνω με το εφέ της μινιατούρας για να τονιστεί περισσότερο στο κέντρο τις φωτογραφίας το βιβλίο και το ipad. Δεν επιδίωξα ρεαλισμό αλλά ήθελα να αναδείξω περισσότερο τη μορφή, τα χέρια που κρατούν τα αντικείμενα με την ελαφρά αύξηση του κορεσμού που δίνει το εφέ.
22 23
http://www.fotoart.gr/arthra/portrait/index.html https://learnmephotography.wordpress.com/2010/12/08/πορτρέτο-έννοια-προσέγγιση/ Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 12
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 13
Νεκρή Φύση
ή νεκρή Φύση στη Φωτογραφία είναι η φωτογράφιση αντικειμένων που έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους, όπως κουζινικά, λουλούδια, φρούτα, αντικείμενα κ.ά. ό φωτογράφος τα τοποθετεί με τέτοιον τρόπο ώστε να παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Έτσι, επεμβαίνει σε όλη τη διαδικασία φωτογράφισης στήνοντας και ξαναστήνοντας το θέμα του, ελέγχοντας όλες τις συνθήκες και τις παραμέτρους της λήψης, δοκιμάζει και ξαναδοκιμάζει μέχρι να πετύχει το αποτέλεσμα που επιθυμεί τακτοποιώντας, τελειοποιώντας, ρυθμίζοντας24. Στη συγκεκριμένη φωτογραφία το βιβλίο βρίσκεται αριστερά και στηρίζεται πάνω σε ένα παραδοσιακό ξύλινο αναλόγιο. το ipad δεξιά έχει για στήριγμα την ίδια του τη θήκη ενώ ένα κόκκινο μήλο που συμβολίζει τη γνώση είναι τοποθετημένο στο κάτω μέρος της φωτογραφίας. Βλέπουμε έτσι την εξέλιξη και την μάθηση μέσα από μία φωτογραφία. ή σημειολογία της φωτογραφικής αποτύπωσης γεννήθηκε από την ανάγκη που έχει ο δημιουργός φωτογράφος αλλά και ο θεατής στο να καταλάβει, να εισχωρήσει στην αντικειμενική και υποκειμενική αλήθεια της ανάγνωσης των σημείων των εικόνων και να τοποθετηθεί απέναντι στον κόσμο προσανατολίζοντας ο ίδιος τη σχέση του μαζί του.ή σημειολογία της φωτογραφικής εικόνας ενδιαφέρεται να δημιουργήσει στο θεατή δημιουργική συνείδηση (αξία) κάνοντάς τον ταυτόχρονα ικανό να μπορεί να πεισθεί πάνω σε συγκεκριμένα γεγονότα ή σε συγκεκριμένες πράξεις. με το διάβασμα των εικόνων γίνονται δεσμεύσεις για το φιλολογικό στοχασμό25.
24 25
http://lyk-nestor.kas.sch.gr/index.php/nekri-fysh http://fotoart.gr/arthra/arthroblassas/index.html Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 13
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 14
Σκέλος Γ
«Διεύρυνση γνώσης» Για τις ψηφιακές εικόνες που θα κοσμήσουν την πρόσοψη της Βιβλιοθήκης του εαΠ στην Πάτρα σκέφτηκα να κάνω ένα κολάζ με όλες τις φωτογραφίες που τράβηξα για το δεύτερο μέρος. Στο πρώτο χρησιμοποίησα την εικόνα της νεκρής φύσης δεξιά και στη δεύτερη του πορτραίτου αριστερά έτσι ώστε να ενώνονται στη γωνία της πρόσοψης. το κολάζ είναι μια δημιουργική τεχνική που επιτρέπει την ενσωμάτωση διαφορετικών αντικειμένων σε ένα design και έγινε δημοφιλές από τους Georges Braque και Pablo Picasso. Στο κολάζ που δημιούργησα, πρόσθεσα τις φωτογραφίες σε διάφορα μεγέθη, παράλληλα, ανά δύο ή τρεις, προσπαθώντας να κρατήσω μια «λογική» πορεία. Στη συνέχεια στη σύνθεση πρόσθεσα λέξεις που έχουν σχέση με τη βιβλιοθήκη και την γνώση γενικότερα. Έγινε έτσι μια συναρμολόγηση φωτογραφιών σε μία μόνο εικόνα πολλών φωτογραφιών ή τμημάτων φωτογραφιών. ή διεύρυνση της γνώσης είναι η αύξηση του εύρους και η επέκταση της μάθησης. μια διεργασία που μπορεί να γίνει μέσα από μια βιβλιοθήκη. όι βιβλιοθήκες είναι οι κατεξοχήν χώροι μάθησης και γνώσης. Σκόρπιες λέξεις πάνω στις κοντινές εικόνες των βιβλίων, του Ipad, των χεριών και των ανθρώπινων μορφών που διαβάζουν έδωσαν ένα επιπλέον νόημα σ’ αυτό. Λέξεις όπως διαβάζω, ανακαλύπτω, μελετώ, φαντάζομαι, ερμηνεύω, κατανοώ, αναλύω αλλά και φιλοσοφία, τεχνολογία, ιστορία, ποίηση, e-books, λογοτεχνία, παραμύθια κ.α. είναι έννοιες που βοηθούν στη διεύρυνση της γνώσης. ή σύνθεση της τελικής εικόνας έγινε στο σχεδιαστικό πρόγραμμα Corel Draw σε πραγματικές διαστάσεις στα 72 dpi ένω στο παράρτημα υπαρχουν και φωτογραφικές τοποθετήσεις πάνω στους υαλοπίνακες στο photoshop. Έγινε επίσης μια προσπάθεια για ασπρόμαυρη σύνθεση η οποία όμως δεν μου άρεσε τελικά όταν την τοποθέτησα και την φαντάστηκα στους υαλοπίνακες της βιβλιοθήκης. εαν θέλουμε να αντιληφθούμε και να αναλύσουμε τα σημεία της φωτογραφικής γλώσσας, θα πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε επιπόλαια και φευγαλέα μια φωτογραφία, αλλά να αφιερώσουμε αρκετό χρόνο στην ανάγνωσή της. τα σημεία που έχει πιθανόν η φωτογραφία, θα διαφοροποιήσουν την ανάγνωσή της, γιατί θα ερμηνευτούν διαφορετικά από τα άτομα, που θα επιδιώξουν την αποκωδικοποίησή της. ή φωτογραφική εικόνα εξελίσσεται ταυτόχρονα με το ποιοτικό και θεωρητικό της υπόβαθρο. ή σημειολογία της φωτογραφικής αποτύπωσης γεννήθηκε από την ανάγκη που έχει ο δημιουργός φωτογράφος αλλά και ο θεατής στο να καταλάβει, να εισχωρήσει στην αντικειμενική αλήθεια της ανάγνωσης των σημείων των εικόνων και να τοποθετηθεί απέναντι στον κόσμο προσανατολίζοντας ο ίδιος τη σχέση του μαζί του26.
26 Γρ. Βλασσά. «Σπουδή στην καλλιτεχνική Φωτογραφία και τις όπτικοακουστικές τέχνες», Photo Imaging Group, Aθήνα 2002, Σημειολογία και Δεοντολογία, σελ. 33-36 Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 14
2η βιβτρίνα 9,6 x 2,5 m
Οι τελικές συνθέσεις για τις εικόνες-βιτρίνες της πρόσοψης. Στο Συνοδευτικό cd υπάρχουν σε μεγαλύετο μέγεθος
1η βιβτρίνα 26 x 2,5 m
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 15
Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 15
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 16
ΠΑΡΑΡΤΗμΑ
Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 16
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 17
Φωτογραφίες που απορρίφθηκαν για την μη αναπαραστατική φωτογραφία Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 17
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 18
Φωτογραφίες που απορρίφθηκαν για τη νεκρή φύση Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 18
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 19
Φωτογραφίες που απορρίφθηκαν για τη νεκρή φύση Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 19
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 20
Τοποθέτηση των συνθέσεων στους υαλοπίνακες Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 20
ΝΤΑΝΟΣ_ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΓΕ2_gtp51b 18/12/2014 9:10 πμ Page 21
Βιβλιογραφία
Ambrose G., Harris P., «Βασική Γραφιστική: Εικόνα», Dart Books 2006 Αντωνιάδης Κ., «Γραφιστική, ΓΤΠ51/Β, Φωτογραφία», ε.α.Π. 2002 Αντωνιάδης Κ., «Λανθάνουσα εικόνα», εκδ. μωρεσόπουλος/φωτογραφία, αθήνα, Φεβ. 1995 Sontag S., «Περί Φωτογραφίας», εκδ. του περιοδικού Φωτογράφος, αθήνα 1993 Βλασσάς Γρ., «Σπουδή στην Καλλιτεχνική Φωτογραφία και τις Οπτικοακουστικές Τέχνες», Photo Imaging Group, Aθήνα 2002 Ξανθάκης Ά., «ιστορία της Φωτογραφικής αισθητικής 1839-1975», εκδ. αιγόκερως/φωτογραφία, αθήνα 1993 Ξανθάκης Ά., «Ιστορία της Ελληνικής Φωτογραφίας 1839-1960», εκδ. καστανιώτη, πέμπτη έκδοση, αθήνα 1995 Freund Gisele, «Φωτογραφία και Κοινωνία», εκδ. θεωρία, αθήνα 1989
Iστοσελίδες
www.flickr.com www.adsoftheworld.com www.artmag.gr www.fotoart.gr www.greek-language.gr
Δημήτρης ντάνος | ΓΤΠ51-ΓΕ2 | 21