Pysgota YN SIR GAERFYRDDIN DE ORLLEWIN CYMRU
darganfodsirgar.com
Cyflwyniad Dyma sir sy’n llawn o draethau anghysbell a childraethau creigiog, milltiroedd o afonydd eog a brithyll môr o’r radd flaenaf, llynnoedd hardd a llety pwrpasol ar gyfer pysgotwyr, a fydd at ddant genweirwyr a’u teuluoedd oll. Mae Sir Gaerfyrddin yn berffaith ar gyfer holl ofynion genweirwyr – o ddiwrnod ar un o draethau tywod Baner Las Bae Caerfyrddin, wrth i’r teulu gasglu corgimychiaid yn y pyllau glan môr, i bysgota am frithyll yng Nghronfa Ddŵr anghysbell Wysg, a phrofiadau arbennig i enweirwyr ar Afon Tywi, mae cyfleoedd di-ri i bysgota yn y sir hardd a gwledig hon. Rob Yorke - “Rwy wedi bod yn pysgota yng Nghymru ers oeddwn i’n 10 mlwydd oed, ond rwy wedi fy nghynhyrfu’n lân ers symud yn agosach i Sir Gaerfyrddin gan fy mod i bellach yn ddigon agos i allu manteisio ar y cyfleoedd cyfoethog ac amrywiol sydd yma i bysgota”.
1
Afon Tywi
Game River
Afon Tywi yw un o’r afonydd gorau yn Ewrop i bysgota sewin, neu frithyll môr, ac nid oes angen ei chyflwyno. O fis Ebrill i fis Medi, gall y sewin a’r eog gael eu dal mwy neu lai ar hyd holl lannau’r afon, o’r rhannau sydd heb eu pysgota lawer ger Llanymddyfri, i’r rhan isaf ger Caerfyrddin. Mae’r afon yn enwog am bysgota sewin yn y nos:
ar bigau wrth daflu’r lein, a chewch
arhoswch i’r ystlum cyntaf
brofiad anhygoel wrth weld y sewin
ymddangos, llusgwch eich silver
cyntaf yn neidio o’r dŵr. Gwialen yn
stoat ar draws y pwll a’ch synhwyrau
gyffro i gyd.
2
Afon Teifi
Game River
Dyma ail afon fwyaf y sir. Mae’n tarddu o ardal Elenydd ym Mynyddoedd Cambria, ac yn llifo tua’r gorllewin ar hyd ffin ogleddol Sir Gaerfyrddin. Mae’n enwog am bysgota eog, ac mae’r sewin hefyd yn mwynhau adfywiad diweddar yn yr afon hardd a chyflym hon. Mae’r brithyll brown mawr i’w ganfod yn y rhannau uchaf gwyllt, ac mae gwahanol gymdeithasau
dir agored cyhoeddus a thafarndai yn
genweirio yn cynnig hyd at gyfanswm
agos at lan yr afon fel y gall teuluoedd
o 50 milltir o bysgota. Llifa Teifi drwy
wylio wrth i’r un sy’n darparu’r swper
amryw drefi a phentrefi, gyda digon o
fwrw lein i’r dŵr.
3
Afon Cothi
Game River
Mae llawer o barch i’r afon hon, un o brif isafonydd Tywi, ac meddai llawer ei bod cystal â Thywi ei hun gan fod hyd at 40% o’r sewin a’r eog yn y system yn bwrw i fyny’r afon hon. Gall y sewin cyntaf gael ei ddal ym mis Mai ar afon ar lifeiriant, ac mae’r mwydyn neu’r troellwr fel arfer yn llwyddiannus ar ddŵr llif lliw sy’n gostwng, wrth i’r afon ymlwybro drwy’r coed. Mae angen dŵr
wedi’u hamgylchynu â thir ffermio.
clirio er mwyn pysgota â phlu wedi
Mae digonedd o lety yn yr ardal, sy’n
iddi dywyllu, ac mae’r math hwn o
cynnig gwybodaeth am bysgota yn
bysgota yn haws yn y rhannau is sydd
ogystal â gwely a bwyd.
4 6
Afonydd Gwendraeth, Game Aman River
5
Llwchwr,
Yn nwyrain sir Gaerfyrddin mae nifer o afonydd wedi mynd yn angof, bron, yng nghysgod y rhai mwy adnabyddus. Un o’r rhain yw Afon Llwchwr, sydd wedi ei glanhau ers amser o achosion o lygredd a fu’n
dan gysgod y Graig Fawr. Ceir
rhwystro’r pysgod rhag dod i’r
cyfleoedd i bysgota’n rhatach nag
system, ac mae yma nifer o glybiau
arfer am frithyll môr ac eog ar hyd yr
yn cynnig cyfleoedd i bysgota am
afonydd hyn, a siawns am ddarn
frithyll a brithyll môr, gyda chyfle
rhydd o afon hefyd.
hefyd i ddal eog yng nghefn gwlad
7
Afon Gwili
Game River
Un arall o isafonydd Tywi, ond nid mor adnabyddus â Chothi, yw Gwili. Afon fer a dramatig ydyw, sy’n troelli tua’r gogledd o Gaerfyrddin drwy geunentydd coediog a dwfn, gan ddilyn rhannau o heol A484 tua Chastellnewydd Emlyn. Gallai troellwr Toby llai wedi’i fwrw ar draws rhan gyflym ddal brithyll brown bach neu sewin 4 pwys, yn
sewin yn y system. Dyma afon sy’n
dibynnu beth a ddaeth i mewn
hawdd i’w chyrraedd o’r heol, ac
gyda’r llanw diweddar. Mis
mae’n bosib dal pysgod mor fawr ag
Gorffennaf fel arfer yw’r gorau am
sydd i’w cael yr afonydd mwy.
8
Afon Taf
Game River
Afon araf ar y tir isel yw Taf, a arferai fod ag enw da am eogiaid yn y gwanwyn. Mae hi bellach yn profi adfywiad o ran pysgota eog, ac mae’r brithyll brych hefyd yn cael ei ail-stocio ym mlaen yr afon. Yn dilyn llif ffres o ddŵr, rhowch gynnig ar fwrw ychydig fwydod i rai o’r trolifau dyfnach, neu ddefnyddio llithiwr Flying C lliw ar draws y dŵr cyflymach ar ben y pwll. Mae glannau Taf yn fwy clir na rhai glannau rhai o’r afonydd eraill, felly mae pysgota â phlu
Ddu ac Oren Dyfi ar draws y cerrynt a
yn fwy dymunol, gan weithio Pluen
disgwyl am dyniad pysgodyn.
Afon Cowin, 10 Cynin, 11 Dewi Fawr 9
Ni thalwyd rhyw lawer o sylw i’r casgliad cudd hwn o isafonydd bach sy’n rhedeg tua’r gogledd o ardal Sanclêr i aber afon Taf. Syndod yw hynny, o ystyried yr hanes ymysg pysgotwyr lleol o ddal sewin 22 pwys yng Nghynin, ac eog 52 pwys yng Nghywyn. Mae coed ar hyd glannau’r afonydd gan fwyaf, ac fel yn achos holl afonydd Sir Gaerfyrddin, mae’r pysgota ar ei orau yn dilyn llifeiriant sy’n gostwng, ond rhaid ichi fwrw iddi ar frys cyn i’r dŵr ostwng ormod. A byddwch yn barod i ddal rhywbeth mwy na’r
Game River
disgwyl. Pysgota â mwydyn yw’r ffordd orau o ddal pysgod yn yr afonydd caeedig hyn, er i’r troellwr ddod yn fwy poblogaidd gan lawer. Wrth ddefnyddio gwialen 7 troedfedd a chan fwrw’r bluen yn fedrus, gall pysgota â phlu hefyd fod yn llwyddiannus, er yn heriol. Ceir llwybrau troed cyhoeddus ger afon Cynin, sy’n wych i’r teulu wrth i’r genweirwyr droi at eu camp, a cheir digon o sgyrsiau am bysgota wedyn yn nhafarndai Meidrim a Bancyfelin.
Pysgota bras Tra bod afonydd Sir Gaerfyrddin yn llawn o bysgod gêm, mae yma hefyd ddigonedd o ddyfroedd llonydd a glannau cysgodol, ynghyd â phyllau pwrpasol wedi’u cynnal
bras ac felly mae yma ddigonedd o
yn dda sy’n dal pysgod bras fel gwrachen,
gyfleoedd yn yr ardaloedd gwledig hyn.
gwrachen ddu, cerpyn, rhuddbysgodyn,
Felly p’un a ydych awydd dal cerpyn 20
penhwyad a draenog. Mae’r holl sylw sy’n
pwys ar sesiwn drwy’r nos, neu gael
cael ei roi i eog a sewin yn golygu nad yw
cyflwyniad i’r draenog hawdd ei ddal, mae
pysgotwyr yn manteisio’n llawn ar bysgota
yma gyfle i bawb.
12
Pysgota Môr
Mae gan Fae Caerfyrddin y cyfuniad perffaith o draethau tywodlyd a chilfachau creigiog ac mae pob un ohonynt wedi ennill Baner Las, sy'n dangos bod gennym arfordir iachus yma yn y Sir. Cafodd nifer ohonom ein profiad 'pysgota' cyntaf yn sblasho mewn pyllau glan môr ac mae gan draeth Pentywyn nifer o'r pyllau hyn islaw'r
Mae Cefn Sidan, traeth tywodlyd hiraf
clogwyni trawiadol. Ymhellach i'r dwyrain,
Cymru, yn wych ar gyfer cŵn gleision yn yr
mae casglwyr pysgod cregyn yn casglu
haf. Gellir pysgota â phlu neu droellblu am
cocos. Ar draeth Talacharn gellir dod o hyd i
forleisiaid a mecryll oddi ar y llecynnau
lecynnau cudd gwych ar gyfer pysgota
creigiog yn Nhrwyn Ragwen a Thelpyn pan
draenogod y môr pan fo'r llanw i mewn.
fydd y llanw'n uchel.
13
Cronfa Ddŵr Wysg,
I’r rhai sy’n dymuno pysgota mewn dyfroedd tawelach, mae yma ddau lyn llonydd o waith pobl sy’n cynnig profiadau genweirio
14
Garn-ffrwd
Game Still Water Course
cyferbyniol. Mae Cronfa Ddŵr Wysg yn 280 erw, yn 1000 o droedfeddi uwch y môr ac wedi’i hamgylchynu â choedwig gonifferaidd
glasurol llyn pysgota â phlu, wedi ei stocio yn
drwchus ond â digon o dir agored ar y
wythnosol. Rhoddir cyfarwyddiadau i
glannau. Mae’n cynnig cyfle i bysgota am
ddychwelyd y brown, cadw’r seithliw, a
frithyll seithliw a brithyll brown, a hynny ar
pheidio â defnyddio tywyswyr o dan 5 pwys.
fwydyn, troellwr neu lithiwr. Ar lefel is, llyn 5
Digon o gampau i bawb! Cofiwch fod Sir
erw sy’n cael ei gyflenwi â ffynnon yw
Gaerfyrddin yn cynnig amrywiaeth ragorol o
Pysgodfa Garn-ffrwd. Coetir sy’n amgylchynu’r
ddyfroedd llonydd i bysgotwyr brithyll.
bysgodfa, a chaiff ei chynnal yn arddull
I Aberystwyth, go
16
15
A475
14 4
Caast C asttell as e Newydd Newyd N Newy e ydd d dd d Castell Emlyn Em Eml m 2 Afon Teifi
13 3 12 2
Llandysul
A484
11 1
A485
B
7 Afon Gwili
A478
Cynwyl Elfed
10
3 Afon C
11 Dewi Fawr
9
Caerfyrddin 10 Afon Cynin Meidrim 10 Hendy-gwyn Heen end nd n d SanclĂŞr
8 7
4 Gwendraeth Fa
Lacharn
A477 A4 5
4 Gwendraet
A4066 Llansteffan
I Penfro, Hwlffordd
Pentywyn Saundersfoot
4
A48
9 Afon Cowin
8 Afon Taf
6
A40
Glanyferi Glanyfferi A484 Cydweli
12 Traeth Pentywyn
Pen-bre 3
Dinbych y Pysgod
2
12 Traeth Cefn Sidan
Porth Tywyn
15
Bae Caerfyrddin
1
0
IA
1 milltir
Tua.
A
B
C
D
E
F
L
G
H
I
J
K
L
ogledd Cymru
Llanbedr Pont Steffan A485
Sir Gaerfyrddin I Brecon, Llandrindod Wells
Llanybydder
Rhandirmwyn Pumsaint Cynghordy
A482
A483
Llanymddyfri Talyllychau Talley
Brechfa Llangadog
Cothi
ŵr W Wysg 13 Cronfa Ddŵr
A40
1 Afon Tywi
Llandeilo
A40
A4069
Dryslwyn
6 Afon Amann
ach
14 Garnffrwd A4068
Rhydaman
th Fawr
A474 A476
M4
Llanelli lanelli
5 Afon Lwchwr
M4
Casllwchwr
Abertawe, Caerdydd, Bristol
GOGLEDD GOGLE O M
N
O
P
Q
S
U
V
W
X
Tywyswyr pysgota Angling Worldwide First Nature Fly Fishing Wales Kim Tribes River to River Teifi River Guides
01559 364999 01239 851952 07868 782843 01639 639076 01437 731259 01239 614254 / 07770817602
Mae gan nifer o glybiau a chymdeithasau eu canllawiau pysgota eu hunain. Cysylltwch â'r clybiau'n uniongyrchol: darganfodsirgar.com/pysgota
Siopau offer pysgota LLANELLI Anglers Corner - 80 Station Road, Llanelli SA15 1AN. Rhif ffôn: 01554 773981. Fly shack - 38 Swansea Road Llanelli SA15 3YT. Rhif ffôn: 01554 776001. CAERFYRDDIN West Wales Tackle - 51 King St., Cerfyrddin, Sir Gaerfyrddin SA31 1BH. Rhif ffôn: 01267 243900. Ask for a fishery permit. The shops will have the latest news on what tactics to use and type of baits to use.
Bydd arnoch angen Trwydded Gwialen Bysgota Asiantaeth yr Amgylchedd i bysgota ar afonydd a llynnoedd, yn ogystal â thocynnau dydd sydd ar gael mewn pysgodfeydd neu siopau offer pysgota. Nodwch ein bod yn cymeradwyo dal a rhyddhau eog a sewin a'r holl bysgod bras. O fis Ebrill 2013, bydd corff amgylcheddol newydd o'r enw Cyfoeth Naturiol Cymru. Mae'r sefydliad hwn yn cynnwys yr hen Gomisiwn Coedwigaeth, Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru a Chyngor Cefn Gwlad Cymru.
Sir Gaerfyrddin
Al
ba
dd
er
L eg
r
co m
mru
dar
g a r e. r i s d o f n ga
Sir Gaerfyrddin
lo
Cy
P'un a ydych chi'n ymweld â Sir Gaerfyrddin ar gyfer gwyliau teuluol neu ar gyfer taith bysgota benodol neu os hoffech gael y profiad o bysgota yn ystod eich gwyliau, gallwch gael gwybodaeth ynghylch syniadau am lety, cynigion arbennig a llawer mwy ar ein gwefan: www.darganfodsirgar.com neu cysylltwch ag un o'n staff cymwynasgar yng Nghanolfan Groeso Caerfyrddin drwy ffonio 01267 231557.
n
on Iw
‘Mae Sir Gaerfyrddin awr yn unig o Bont Hafren ar hyd yr M4 ac yn ymestyn o Gronfa Ddŵr Wysg ym Mannau Brycheiniog hyd at afon Teifi sy'n llifo i Fae Ceredigion a hyd at yr arfordir sy'n edrych dros Benrhyn Gŵyr’.
Yr