DatacenterWorks 01/2019 by Magenta Communicatie

DATACENTERWORKS FEBRUARI

2019

ONDERZOEK

CEDACI RICHT ZICH OP CIRCULAIRE DATACENTERS

ENERGIE

OPSLAG VAN ENERGIE AMSTERDAM ARENA WIJST DATACENTERS DE WEG

STRATEGIE

DOOR DATA-ANALYSE GEOPTIMALISEERD BEHEER VAN DATACENTERS

Datacenter works IN SAMENWERKING MET

UPS Day

DCW FEBRUARI REDACTIONEEL

JAARGANG 12, FEBRUARI 2019, NR. 1 COLOFON DatacenterWorks is hét vakblad over de

ROBBERT HOEFFNAGEL HOOFDREDACTEUR DATACENTERWORKS

technische infrastructuur van datacenters. DatacenterWorks verschijnt achtmaal per jaar. Toezending geschiedt op abonnement basis en controlled circulation. UITGEVER Roeland Dobbelaer HOOFDREDACTEUR Robbert Hoeffnagel +31 (0)6 51 28 20 40 robbert@alibi.nl

71% IS NIET VOORBEREID

REDACTIE-COÖRDINATIE Ab Muilwijk Postbus 19949

U kunt van het fenomeen ‘marktonderzoek’

En dus zetten we in op een zeer ingrijpende

2500 CX Den Haag

vinden wat u wilt, maar het levert vaak toch

operatie om ons land te elektrificeren.

redactie@datacenterworks.nl

interessante eye-openers op. Ik weet dat

www.datacenterworks.nl

mensen nogal eens sceptisch staan tegenover

Diezelfde temperatuurstijging is nu al de

de resultaten van dit soort surveys, maar als

oorzaak van het afwijkende weer dat we de

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE

onderzoekers ergens goed in zijn, dan is het

laatste jaren al meemaken. Alles lijkt extre-

Jos Raaphorst

wel de grote trends identificeren en de vinger

mer te zijn: warmer, kouder, natter, meer

+31 (0)6 34 73 54 24

op de pijnlijke plek leggen. Wat te denken van

stormen. En dit is nog maar het begin - als we

j.raaphorst@archermedia.nl

dit resultaat:

de deskundigen mogen geloven. Kortom:

VORMGEVING

71% van de datacenters is niet goed voor

staan en rioolstelsels overstromen, moet het

Content Innovators, Den Haag

bereid op extreem weer.

ergste eigenlijk nog komen.

ABONNEMENTEN

Het is een conclusie uit een marktonderzoek

Desondanks zie ik bijna geen datacenters die

abonnementen@vakbladen.com

dat is gehouden door Uptime Institute. Tot nu

zich hierop voorbereiden. Kent u datacenters

+31 (0)88 22 666 80

toe wordt in ons land over datacenter &

die al eens onderzocht hebben wat er

extreem weer wat lacherig gedaan. Wie daar-

gebeurt als het een week lang extreem hard

DRUK

entegen even gaat googelen op ‘datacenter’

regent? Of als er door zware onweersbuien

Veldhuis Media B.V., Raalte

en ‘Sandy’ komt al snel verhalen tegen over

delen van het elektrische netwerk uitvallen?

dramatische gebeurtenissen in datacenters in

Wat zou de impact daarvan op de beschik-

en om New York. Variërend van verslagen van

baarheid van het datacenter kunnen zijn? In

medewerkers van datacenters die met jerry-

directe zin: staat er straks in sommige zalen

cans brandstof aan het slepen waren in een

een halve meter water? Of indirect: hoe lang

waar nu al regelmatig straten onder water

poging de gen-sets aan de gang te houden tot

houden we het vol als de netwerkbeheerder

Datacenterworks werkt samen met kennispartners als BICSI, DDA, Green IT Amsterdam en IT Room Infra.

medewerkers die op Twitter berichten plaats-

door een grote storing geen stroom meer kan

ten dat de situatie niet meer vol te houden was

leveren en we maar voor een korte periode

Kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. Geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. De redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. Fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: ‘overgenomen uit DatacenterWorks’, met vermelding van de jaargang en het nummer.

en dat zij om lijf en leden te redden het data-

diesel op voorraad hebben? Of hoe zit het

center gingen verlaten. Veel datacenters in die

eigenlijk als we wel extra diesel kunnen

regio waren tijdens die storm weliswaar

kopen, maar door verkeerschaos de tank

bemand, maar waren niet meer in staat om

wagens ons datacenter niet kunnen berei-

hun cloud- en hosting-taken naar behoren te

ken?

Abonnementen kunnen iedere maand ingaan en worden jaarlijks automatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen uiterlijk twee maanden voor het einde van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

vervullen. Chaos was het gevolg. Legitieme vragen, lijkt mij. We zien in Nederland dat er in relatief korte tijd - terecht - veel beweging is ontstaan als het

Als ik klant van een datacenter was, zou ik ze

om de energietransitie gaat. We willen minder

zeker stellen. n

CO2 uitstoten, minder of liefst geen gas meer verbruiken en de temperatuurstijging onder controle houden.

DCW FEBRUARI INHOUD

STRATEGIE

DOOR DATA-ANALYSE GEOPTIMALISEERD BEHEER VAN DATACENTERS INTERVIEW

JAAK VLASVELD: ‘VEEL BEREIKT, MAAR NOG VEEL MEER TE DOEN’

BRANCHE

KLIMAATAKKOORD

VISIE VAN DDA OP KLIMAATAKKOORD ONDERZOEK

TE WEINIG MIDDELEN OM DOELSTELLINGEN TE VERWEZENLIJKEN

EUROPESE DATACENTERS ZETTEN STAP NAAR NAUWE SAMENWERKING PRAKTIJK

COLOCENTER NEEMT HUAWEI 5000-E UPS IN GEBRUIK

DCW FEBRUARI INHOUD

ENERGIE

OPSLAG VAN ENERGIE AMSTERDAM ARENA WIJST DCâ&#x20AC;&#x2122;S DE WEG

RAPPORT

ONDERZOEK

GREEN IT GLOBAL PUBLICEERT BEST PRACTICES

CEDACI RICHT ZICH OP CIRCULAIRE DATACENTERS

DUTCH DATACENTER INDEX

COVERFOTO Nederland is het land van de datacenters waar organisaties zoals Micro-

BLOG MEES LODDER

soft, Google, Equinix, Interxion en veel anderen flink blijven uitbreiden. Veel wereldwijde IT-organisaties zijn aanwezig in de Nederlandse datacenters. In deze datacenters wordt een grote hoeveelheid data opgesla-

NIEUWS VAN DDA

gen die voor verschillende doeleinden wordt gebruikt. De data over deze datacenters zelf worden echter nagenoeg nooit geanalyseerd. Zouden we dat wel doen, dan ontstaan zeer interessante kansen om het opera-

BICSI-NIEUWS

tioneel beheer van datacenters drastisch te verbeteren.

AGENDA

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS

LEES VERDER OP PAGINA

DCW DECEMBER DUTCHDATACENTER DATACENTERINDEX INDEXFEBRUARI NOVEMBER 2017 DUTCH 2019

PETER VERMEULEN PETER VERMEULEN TEKST DIRECTEUR DIRECTEUR VAN PB7 RESEARCH TEKST VAN PB7 RESEARCH

DDI DDI SINGLE TENANT KLEINE AFKOELING 65/62 CONSOLIDATIE 65/67 IN HETVAART VOORUITZICHT KRIJGT We zijn in 2019 in een periode van economische afkoeling terecht gekomen. Multi-tenant datacenters en datacenters groeien grotendeels onverstoord Single tenant datacenters voelen Hethyperscale laatste kwartaal van 2017 ziet er zeer positief uit voor dedoor. Nederlandse datacenterwereld. De groeidezet druk en verwachten meer te gaan maken in het consoliderendatacenterknooppunt van serverruimten enop sterk steeds door enmeer bevestigt de sterke rol vanvaart de Amsterdam regio als toonaangevend het van activiteiten. het uitbesteden Europese vasteland. Voor de komende twaalf maanden lijkt de sterke groei wat af te gaan zwakken.

In februari blikken de datacenterbeslissers

maar dat de omvang van de operatie weer

voor de komende drie maanden. Er zit wel een

terug op de periode van november tot en met

wat verder krimpt. Een trend die we in de

seizoensdeuk in de cijfers, maar die moet bijna

januari. Zoals gebruikelijk is het vierde kwartaal

hele markt blijven zien, is dat het gebruikte

geheel worden toegeschreven aan de veran-

het drukste kwartaal met de meeste groei. De In november zien we de groeivan binnen single index staat voor dezedatperiode ook twee

vermogen sneller groeit dan de hoeveelheid tacenterbeslissers. vierkante meters.Multi-tenant datacenters daaren-

deringen binnen de single tenant markt. De VOORUITBLIK index daalt daardoor tot 62. De vermindering

tenant datacenters Overgroei de afgelopunten hoger dan is in stilgevallen. november. Die moepen drie zijn er net zoveel ten we maanden volledig toeschrijven aan datacenters de multi-

tegen laten ook nu weer een zeer sterke groei zien

Voor activiteiten de drie maanden november, december en van aan de single tenant kant, januari voor verwachten datacenters nogmulti-tenant een kleine zorgen extra omzet aan de

met groeiende datacenters metdat aftenant sector. activiteiten In de singlealstenant zien we nemende activiteiten, volgens de ondervraagde dade investeringen nog wel iets zijn gestegen,

over de afgelopen drie maanden. Over het geheel VOORUITBLIK zien we wel dat het investeringsniveau nog altijd Multi-tenant datacenters zijn bijna onverminwat achterblijft. derd optimistisch voor de activiteitengroei

versnelling ten opzichte vande deeconomie driemaandse terugkant, waarmee ze door veroorblik. Ook eventuele single tenanttegenvallende datacenters verwachten wat zaakte groei van groei, maar klanten multi-tenant datacenters gaan als een bestaande kunnen compenseren. speer. Het optimisme zet voort als datacenterbeslissers12-maandelijkse naar 2018 kijken. Ook de nodige tenant De vooruitblik is single ook verder datacentersWe verwachten weer groei. Maar men lijkt verzwakt. zien dat mult-tenant datacenters

Nov-Jan

Feb-Apr

+ 12 mnd

Vierkante meters in gebruik

Vermogen

Investeringen

Totaal

Multi-tenant

Single tenant

wel te verwachten dat devoorzichtiger groei wat wordt afgetopt. een heel klein beetje worden in hun optimisme. Maar we zien vooral dat single In 2018 datacenters zouden er wel veel vierkante meters tenant in eens de komende 12 maanbij kunnen op de Nederlandse den snellerkomen activiteiten verplaatsenmulti-tenant naar de datacentermarkt. Er zijn lokale spelers, ook nieuwe, cloud, outsourcers en colocatie-partijen. De locaties Ook marktleiders, score vanaan 43 het voorontwikkelen. de 12-maandelijkse vooruitbijvoorbeeld Digital Realty, investeren sterk uitblik voor single tenant datacenters is danopook breiding. Enindehele markt komttijd. in een de laagste lange n fase van volwassenheid dat grote internationale spelers vinden dat ze het zich niet meer kunnen veroorloven om in de Amsterdam regio aanwezig te zijn. Hoewel de vraag door de opkomst van colocatie en vooral hosting en clouddiensten sterk blijft groeien, is daarmee het

Dutch Dutch Datacenter DatacenterIndex Index, Februari 2019 Mei 2018

risico van overaanbod in 2018 zeer reĂŤel.

â&#x2013;

LANmark-6A Slimflex thin & flexible Save up to 50% space in your data centre Nexans’ new copper range consists of: • Patch panel 48 ports 1U • Slimflex Category 6A patch cords • Category 6A RJ45 connectors To know more about Nexans Slimflex visit: http://lansystems.nexans.com/slimflexinfo

DCW FEBRUARI STRATEGIE

TECHNISCHE PROCESSEN LOPEN BETER, AANZIENLIJK WINSTPOTENTIEEL

DOOR DATA-ANALYSE GEOPTIMALISEERD BEHEER VAN DATACENTERS

Nederland is het land van de datacenters waar organisaties zoals Microsoft, Google, Equinix, Interxion en veel anderen flink blijven uitbreiden. Veel wereldwijde IT-organisaties zijn aanwezig in de Nederlandse datacenters. In deze datacenters wordt een grote hoeveelheid data opgeslagen die voor verschillende doeleinden wordt gebruikt. De data over deze datacenters zelf worden echter nagenoeg nooit geanalyseerd. Zouden we dat wel doen, dan ontstaan zeer interessante kansen om het operationeel beheer van datacenters drastisch te verbeteren.

DCW FEBRUARI Strategie

ARJAN WESTERHOFF CONSULTANT MISSION CRITICAL FACILITIES BIJ ROYAL HASKONINGDHV TEKST

DCW FEBRUARI Strategie

‘HET OPERATIONELE TEAM LEERT AAN DE HAND VAN ANALYSES HOE DE VERSCHILLENDE COMPONENTEN WAARUIT DE INSTALLATIE IS OPGEBOUWD DAADWERKELIJK FUNCTIONEREN’

Data van technische installaties van datacenters worden alleen gebruikt

• Wat is de gemeten dagelijkse efficiëntie van het koelsysteem en de

om bijvoorbeeld het elektriciteitsverbruik of de beschikbare elektrische

noodstroom installatie? We spreken hier over de ‘Partial PUE’, gede-

en koel-capaciteit te bepalen en veranderingen van de temperatuur te

finieerd door The Green Grid (https://www.thegreengrid.org).

beoordelen. Terwijl deze data bij uitstek geschikt zijn om het technische proces beter te laten verlopen. Er valt daarmee veel winst te behalen in het operationeel beheer.

• Komt het gemeten elektriciteitsverbruik overeen met de geleverde koelvermogens? • De efficiëntie van een pomp: hoe verhoudt zich het elektriciteits verbruik tot de flow over een langere periode. Wanneer het elektrici-

WAAROM GEEN DATA-ANALYSE?

teitsverbruik stijgt en de flow vermindert, is er onderhoud nodig.

Operationele data zouden beschikbaar moeten zijn bij de engineers die

• Hoeveel uren van het jaar wordt er gebruikgemaakt van een type

verantwoordelijk zijn voor de 100% beschikbaarheid en hoge efficiëntie

koeling of verwarming opwekking? Hoeveel uren vrije koeling, com-

van hun datacenter. Voor capaciteitsmanagement wordt er bijvoorbeeld

pressortechnologie of WKO wordt er daadwerkelijk toegepast?

maandelijks beoordeeld wat het energieverbruik is en wat er nog ver-

• Wat is het aantal starts van een compressor van een koelmachine?

kocht kan worden. In een uitzonderlijke situatie heeft iemand van het

Wanneer deze te veel start en stopt, heeft dit een negatieve uitwer-

team de rol van - zeg maar - ‘energiemanager’ en is dan ook bewust van het verbruik en is hier actief mee bezig.

king op de levensduur van de compressor. • Hoeveel koelvermogen wordt er elke dag geladen of ontladen in het

Wanneer we de beschikbare data samen met het ontwerp en de regel-

WKO-systeem? Hoe verhoudt zich dit tot de lokale natteboltempera-

technische omschrijving analyseren, leren we beter hoe de infrastruc-

tuur en de gegenereerde koelvermogens door de koeltoren? De tem-

tuur integraal in het datacenter functioneert. Dit zou zo maar eens tot

peraturen in de bodem veranderen gedurende het jaar. Wat betekent

verrassende inzichten kunnen leiden.

dit voor de installatie? • Efficiëntie van de CRAH-units in de computerruimte: hoe verhouden

VOORBEELDEN

zich onderling de CRAH-units op basis van de sturing van de ventilator

Enkele voorbeelden van het praktisch toepassen van data voor opera

en de sturing van de waterklep? Met andere woorden, hoeveel elek-

tioneel beheer zijn: • Actuele, maximale en gecontracteerde elektrische vermogens op zowel systeem en geaggregeerd niveau.

trisch vermogen en hoeveel water wordt er door de unit gebruikt? • Waarom wordt er zoveel water verbruikt? Hoe efficiënt is het waterverbruik? Hoeveel water wordt er verbruikt voor het koelproces en

DCW FEBRUARI Strategie

Figuur 1

hoeveel water wordt er gebruikt voor het schoonmaakproces en

door middel van data-analyse over langere periode worden voorspeld

vervolgens afgevoerd in de riolering?

of een of meerdere componenten anders zullen gaan functioneren.

• Hoeveel koelvermogen is er nog beschikbaar? • Welke efficiëntie van de koelinstallatie is te verwachten bij de huidige weersomstandigheden?

Dit gaat helpen bij het voorspellend onderhoud (‘predictive mainte nance’). Tot op heden wordt onderhoud veelal uitgevoerd volgens een ‘vast’ opgesteld onderhoudsplan. Er is echter steeds meer vraag naar

• Wat is de reden van de lage retourwater temperatuur van het koelsysteem? • Wat is de hoeveelheid chemicaliën die wordt gebruikt door de waterbehandeling installatie? Waarschijnlijk is dit eenvoudig te herleiden

het uitvoeren van onderhoud op het juiste moment. Anders gezegd, wanneer die bewuste installatie bij de toepassing het onderhoud nodig heeft om te voorkomen dat de installatie uitvalt. Hiermee kan het optreden van incidenten door uitval van componenten worden voorkomen.

uit wat er is ingekocht. Echter, wanneer dit niet is opgenomen in bijvoorbeeld een dashboard, is er geen bewustwording hoe meer

FEITELIJKE GETALLEN

hierin te besparen.

Met het analyseren van data hebben we het over feitelijke getallen en niet over een verwachting hoe installaties functioneren. Dit zal vervol-

Met het analyseren van de datacenterinfrastructuur kunnen in het operationele beheer, de opbrengsten en de duurzaamheid van het datacenter verbeteringen worden behaald. ANALYSEREN IN DE PRAKTIJK In eerste instantie leert het operationele team aan de hand van analyses hoe de verschillende componenten waaruit de installatie is opgebouwd daadwerkelijk functioneren (zie figuur 1). Deze werkelijkheid kan namelijk afwijken van het ontwerp en de verwachting. Door niet alleen de controlerondes te lopen en daarbij goed te horen en te voelen hoe componenten zich houden in een bepaalde bedrijfssituatie, kan

TAKEN VAN EEN DATA ANALYTICS-TEAM • Systeemprestaties valideren en optimaliseren • Energie-optimalisatie en milieu-impact verbeteren • Realtime dashboards creëren en procesinzichten realiseren • Asset management en voorspellend onderhoud verbeteren • Foutanalyses maken • Jaarlijks rapporteren over prestaties en prestatieverbeteringen • Informatie beschikbaar maken via - bijvoorbeeld - mobiele gebruikersinterfaces (apps)

DCW FEBRUARI Strategie

‘VOOR HET ANALYSEREN VAN DE DATA IS HET VAN BELANG DAT DE JUISTE PRIORITEIT GESTELD WORDT: WELKE DATA ZIJN VAN BELANG EN WELKE NIET?’

gens leiden tot bewustwording van het wel of niet goed functioneren

Wanneer het vermoeden bestaat dat een systeem niet optimaal functi-

van een installatie. Wanneer een installatie niet goed functioneert, kun-

oneert, kan het analyseren van de data helpen bij het vinden van de

nen data helpen in het onderbouwen van de business case voor het

daadwerkelijke oorzaak om vervolgens een oplossing hiervoor te

starten van een optimalisatie-traject. Denk hierbij aan het implemente-

vinden.

ren van een vervangend onderdeel of aan het implementeren van een nieuwe techniek, waarbij de beschikbaarheid nog steeds gegarandeerd

HELDERE TOEKOMST

wordt, maar met een hogere mate van efficiëntie.

Tegenwoordig zijn er steeds meer data beschikbaar, wat helaas kan leiden tot een probleem. Namelijk: te veel data. Hierdoor wordt het

Uitval van componenten kan mogelijk voorspeld worden. Zo is er meer

lastig deze gegevens te beoordelen. Voor het analyseren van de data is

grip mogelijk op de kosten, wat uiteindelijk zal leiden tot lagere kosten

het dan ook van belang dat de juiste prioriteit gesteld wordt. Welke

in het beheer van het datacenter.

data zijn wél van belang? En misschien nog belangrijker, welke data niet? Daarnaast moet de frequentie voor het opslaan en de periode dat

NIEUWE INZICHTEN

deze informatie opgeslagen wordt logisch zijn.

De huidige dashboards geven in het algemeen informatie weer op het niveau van componenten op basis van geografische ligging. Tegen-

Het datacenter-team dat deze taken op zich neemt, dient te begrijpen

woordig is er echter meer behoefte aan geaggregeerde informatie. Het

hoe de verschillende componenten in de infrastructuur van het data-

verbinden van verschillende informatiebronnen en het leggen van rela-

center gezamenlijk functioneren voor een optimale beschikbaarheid

ties tussen verschillende systeemcomponenten levert immers in veel

en efficiency. Kennis van data analytics is hierbij cruciaal. Het is immers

gevallen nieuwe inzichten op.

juist deze expertise die het mogelijk maakt om samen met klanten en partners inzichten in data en algoritmes om te zetten in vooruitzich-

Met de combinatie van integrale kennis van de datacenter-infrastructuur en het analyseren van de data helpen wij datacenters met het verkrijgen van managementinformatie, zodat zij op tijd de juiste beslissingen voor hun business kunnen nemen.

ten. ■

DCW FEBRUARI RAPPORT

RAPPORT BUNDELT INTERNATIONALE SERIE GREEN IT-PROJECTEN

GREEN IT GLOBAL PUBLICEERT BEST PRACTICES Green IT Global heeft een overzicht gepubliceerd van best practices op het gebied van Green IT. Daarmee wil deze organisatie - een samenwerkingsverband van Alliance Green IT (Frankrijk), Green IT Amsterdam (Nederland), Green IT SIG (Zwitserland) en Sustainability for London (Verenigd Koninkrijk) - een impuls geven aan het verder verduurzamen van de ICT-industrie in het algemeen en datacenters in het bijzonder. De ICT-industrie speelt een belangrijke rol op

netten - zijn datacenters ook in staat om

verkend. Alle vier werken hard om duurzaam-

het gebied van duurzaamheid. Enerzijds ver-

netbeheerders te helpen het hoofd te bieden

heid te verbeteren - door Green IT te promo-

bruiken zij veel energie en creëren ze grote

aan de aanzienlijke toename van het gebruik

ten, door deel te nemen aan onderzoeks- en

hoeveelheden restwarmte, om nog maar te

van hernieuwbare energiebronnen zoals zon

innovatieprojecten en door zowel overheden

zwijgen van eWaste. Maar anderzijds kan deze

en wind.

als bedrijven te helpen toegang te krijgen tot

sector heel goed de sleutel in handen hebben

relevante Green IT-technologie. Men probeert

tot het oplossen van een aantal milieuproble-

De afgelopen 5 tot 7 jaar zijn er in heel Europa

daarmee een internationaal Green IT eco

men waarmee we op dit moment worstelen.

verschillende initiatieven ontplooid om de ken-

systeem op te zetten.

Omdat deze bedrijven het mogelijk maken om

nis en adoptie van Green IT te vergroten en te

het IT-gebruik te vergroenen en tegelijkertijd

stimuleren. Veel van de betrokken partijen die

In het nu gepubliceerde overzicht is een groot

innovatieve manieren te bieden aan andere

zowel regionaal als internationaal opereren,

aantal duurzaamheids- en Green IT-projecten

sectoren en industrieën door gebruik te maken

hebben elkaar in de loop der tijd meerdere

verzameld waaraan de organisaties tot nu toe

van slimme IT.

malen ontmoet en samengewerkt.

hebben gewerkt met partners in het bedrijfs

PRESTATIES VERBETEREN

BUNDELING VAN KENNIS

projecten waren zeer succesvol. Maar er is

Door het toepassen van innovatieve (IT)

Overtuigd van de voordelen van deze samen-

(veel) meer te doen, stelt men vast. Daarom

oplossingen zijn datacenters in staat om hun

werkingsverbanden hebben Green IT Amster-

hopen zij dat het gepubliceerde document

prestaties op het gebied van energieverbruik

dam (Nederland), Sustainability for London

inspiratie biedt om de inspanningen verder te

en milieu-impact te verbeteren. Door hun infra-

(Verenigd Koninkrijk), Green IT SIG (Zwitser-

vergroten. Het document is hier beschikbaar:

structuur te integreren in slimme energie

land) en Alliance Green IT (Frankrijk) de moge-

https://bit.ly/2S4ahhA n

netten - zowel elektriciteitsnetten als warmte-

lijkheid van een meer structurele aanpak

leven, overheid en academische wereld. Deze

DCW FEBRUARI INTERVIEW

JAAK VLASVELD BIJ AFSCHEID ALS DIRECTEUR GREEN IT AMSTERDAM:

‘VEEL BEREIKT, MAAR NOG VEEL MEER TE DOEN’ Op 31 januari 2019 nam Jaak Vlasveld na vijf jaar afscheid als directeur van Green IT Amsterdam. Deze stichting houdt zich al jaren bezig met ‘greening of IT’ en ‘greening by IT’. Als directeur heeft Jaak Vlasveld een grote bijdrage geleverd aan de bewustwording rond duurzaamheid en datacenters. Er is de afgelopen jaren veel bereikt, maar - zo stelt hij in dit artikel - we zijn er nog (lang) niet. Hij constateert echter wel dat we de komende jaren grote stappen vooruit kunnen zetten. Waarbij voluit gebruik kan worden gemaakt van de grote hoeveelheid kennis en technologie die onder andere via Green IT Amsterdam beschikbaar is gekomen.

In 2009 trok de Guardian stevig aan de bel, ver-

ting van de AMS-IX op het Science Park Amster-

kon leveren als zij niet alleen aangespoord wer-

telt Vlasveld: web providers moeten de ‘carbon

dam - was de CO2-impact van IT verwaarloosbaar.

den om te besparen, maar ook om nieuwe kan-

foot-print’ van het internet zien in te dammen,

Nu de smeltende ijskappen en opkomende

sen te creëren. Ook zakelijke kansen, als zij zich

want de ongeremde groei brengt de energie-

energiecrisis aan beleid- en keukentafel voor

niet alleen zouden gedragen als leverancier,

voorziening in gevaar. De boodschap, gebracht

verhitte discussies zorgden, was de vraag al

maar ook als meedenker. Ideologische en com-

door de pers en door de industrie zelf, was hel-

snel gesteld: past die nieuwe industrie wel in

merciële samenwerking ter ondersteuning van

der: de exponentiële vraag naar cloud-diensten

onze toekomstige, mooie en duurzame hoofd-

een lokaal duurzaamheidsdoel, door inzet van

gaat gepaard met een vergelijkbare groei in

stad?

duurzame ICT en door inzet van ICT voor duur-

energieconsumptie. En zonder buitengewone inspanning gaat dit problemen opleveren.

zaamheid. Dat was nog nergens gedaan - en Er werd een werkgroep gestart met gemeente,

dat was waarom de gemeente Amsterdam in

‘captains of industry’ uit de IT-sector en de

2009 de bedrijven en kennisinstellingen in de

WERKLANK

wetenschap. Ik schoof bij deze werkgroep aan

regio gevraagd had zelf een samenwerking

De boodschap vond flink weerklank in Amster-

om de kennis te verbinden en te bewaren. En

daartoe te starten.

dam. In 2007 had de gemeenteraad haar nieu-

om uit te zoeken of er beleid of samenwerkin-

we klimaatbeleid aangenomen, waarin de

gen elders in de wereld waren die ons aan een

Tien jaar later werkt deze organisatie - Green IT

doelstelling werd geformuleerd om in de stad

oplossing konden helpen.”

Amsterdam - nog steeds samen met Amster-

40% reductie in CO2-uitstoot te realiseren in

dam, de omliggende gemeenten en vele

2025 - ten opzichte van peiljaar 1990. Nu is

DUURZAAMHEIDSDOEL

andere regio’s in Europa om goede ideeën om

Amsterdam een internet-hub van wereldfor-

De werkgroep concludeerde dat de ICT-sector

te zetten in haalbare kansen voor bedrijven.

maat, maar in 1990 - vier jaar voor de oprich-

de grootste bijdrage aan de CO2-doelstellingen BEYOND PUE

‘HET OUDE DENKEN ZEGT DAT EEN DATACENTER EEN PERFECTE ‘FLATLINE’ ALS ELEKTRICITEITSPROFIEL HEEFT’

De sector en de overheid wilden graag samenwerken om op een meetbare manier de effi ciëntie te vergroten. Om zo te laten zien dat ICT - wanneer correct ingezet - ook besparingen in

DCW FEBRUARI Interview

VAN DE REDACTIE TEKST

DCW FEBRUARI Interview

andere sectoren kan realiseren. De bekendste energie-gerelateerde metriek was de PUE een metriek die bijzonder geschikt was voor

‘ALLE INNOVATIES DIE WE NOG GAAN TEGENKOMEN, WORDEN VERKEND IN ZOGENAAMDE VALUE ADDED PLANS’

intern gebruik, die af en toe misbruikt werd voor marketingdoeleinden, en waarvan enkele ambtenaren dachten dat hij geschikt zou zijn

meer energiebewuste bezoekers dankzij ICT-

RUIMTELIJKE ORDENING

voor handhaving van eventuele milieunormen.

innovatie.

Daarom zijn we trots op onze huidige samen-

In 2010 hebben wij een brede dialoog gevoerd

In de datacenter-sector voltrekt zich momen-

ning. Hier gaat het niet alleen om provincies of

onder de naam ‘Beyond PUE’, waarin we lan-

teel een serieuze omwenteling in het denken

om datacenterrijke gemeentes als Amsterdam

delijk publiek-privaat afgestemd hebben dat

rond energie en de relatie tussen datacenters

en Haarlemmermeer, maar ook met de Schip-

het gebruik van de PUE zich zou blijven beper-

en smart grids. Het oude denken zegt dat een

hol Area Development Company (SADC), die

ken tot interne beheersmaatregelen. Met als

datacenter een perfecte ‘flatline’ als elektrici-

haar business parks nu plant met de volledige

gevolg dat de datacenters in Nederland zich

teitsprofiel heeft: een perfect stabiele energie-

voorzieningen en infrastructuur voor duurzame

meer dan in omringende landen open opstel-

vraag. Dat paste goed bij de wens van energie-

datacenters in het achterhoofd. Al de duurza-

len in gesprekken over energiegebruik. Hier

leveranciers in dat tijdperk. Nu, met de komst

me ICT-voorzieningen die wij de afgelopen 10

werd besproken dat er behoefte was aan nieu-

van hernieuwbare energie, is het energieaan-

jaar gescout, getest en besproken hebben,

we business modellen, aan heldere voorbeel-

bod minder voorspelbaar en grilliger - maar het

hebben een plek in het door hen gehanteerde

den die kansen voor besparingen inzichtelijk

moet nog steeds gematcht worden met de

duurzaamheidsframework. En alle innovaties

maken, en aan het adopteren en zo nodig

energievraag. Netbeheerders en energieleve-

die we nog gaan tegenkomen, worden in een

introduceren van nieuwe metrieken om de

ranciers, die beide een rol spelen in het bewa-

dialoog met SADC en de datacenters op hun

business models te ondersteunen.

ken van deze balans, hebben dus baat bij ener-

business parks, verkend in zogenaamde Value

giegebruikers die hun vraag kunnen aanpassen.

Added Plans (VAPs). Hier laten datacenters zien

KOSTEN

Zoveel, dat in het energiesysteem financiële

welke duurzame bijdrage zij willen en kunnen

In 2011 is vervolgens in kaart gebracht hoe de

kansen zijn voor grote spelers die hier flexibel

leveren aan een duurzame maatschappij: van

positieve duurzaamheidsbijdrage van ICT zich

op kunnen inspelen.

energie tot materiaal.

wat is de energiebesparingshefboom van slim-

GEYSER-PROJECT

Het rijk heeft haar ambitie uitgesproken en

me inzet van ICT? Het rapport ‘Green Ocean’ zet

In het Geyser-project zijn drie jaar lang technie-

voorzichtig zien we hen het daad bij het woord

uiteen hoe nieuwe slimme ICT tussen 4 en 10

ken onderzocht en getest om dit mogelijk te

voegen wat betreft het zoeken naar alternatie-

keer zo veel energie kan besparen als de addi-

maken. Bijsturen van setpoint van koeling,

ven voor koolstof-onvriendelijke systemen. Na

tionele energiekosten van die ICT, waarvoor

aangepaste timing van regeneratie van koude

de oproep van Amsterdam 10 jaar geleden

gekeken werd naar smart grid-oplossingen,

in koeltorens en WKO-systemen, beschikbaar

heeft de sector zijn huiswerk goed gedaan. De

energie-displays in woningen en naar onder-

stellen van overcapaciteit in accu’s, verplaatsen

deelnemers van Green IT Amsterdam staan

steunen van elektrisch vervoer.

van rekenlast. Allemaal kleine bronnen van

dan ook klaar voor het meedenken over oplos-

Rond deze thema’s hebben we een Europees

flexibiliteit, die gecoördineerd gestapeld kun-

singen - en voor het implementeren daarvan.

kennisnetwerk voor green IT opgezet met

nen worden tot wel 50% van de totale ener-

negen metropoolregio’s: Amsterdam, Barcelo-

gievraag van een datacenter. En dat nog naast

na, Rome, Catania, Manchester, Lund, Riga,

de warmte uit een datacenter die hergebruikt

Czestochowa en Kranj. In dit kennisnetwerk

kan worden.

werkingen op het gebied van ruimtelijke orde-

kan verhouden tot de duurzaamheidskosten:

hebben we tientallen voorbeelden van green IT in de praktijk geanalyseerd.

Nu onderzoeken we in het CATALYST-project de business cases die hierbij horen: welke ver-

OMWENTELING

dienmodellen en governance-modellen zullen

Op het Lelystad Airport Business Park worden

werken, wat zijn de (nieuwe) rollen van ener-

deze - en andere - lessen nu in de praktijk

gieleveranciers, ESCO’s (energy service compa-

gebracht. We zien daar dat de combinatie van

nies), DSO’s (distribution system operators),

slimme ICT-systemen, solar charging en slim

maar ook storage en compute providers, en

laden inderdaad een positieve bijdrage kan

vooral: urban planners? Want datacenters zijn

hebben op duurzaamheid. Dit business-park

geen zaaltjes meer, maar mega-gebouwen -

Jaak Vlasveld was van 2014 tot 2019 directeur

heeft een stabieler net met meer duurzame en

en soms zelfs complete campussen.

van Green IT Amsterdam. ■

DCW FEBRUARI KLIMAATAKKOORD

DE STAND VAN ZAKEN EN DE NEXT STEPS

VISIE VAN DDA OP KLIMAATAKKOORD Er is iets gaande in de wereld en ook in Nederland. Klimaatverandering wordt steeds duidelijker en hiermee ook het besef dat we iets moeten doen, geholpen door internationale akkoorden. In Nederland wordt de druk verhoogd doordat we versneld van het gas af willen en moeten. Maar wat te doen? Hoe nu verder? De visie van de Dutch Data Center Association op de rol die datacenters hierbij kunnen spelen.

Zowel het wereldwijde Akkoord van Parijs in 2015 als ons nationale

een eerste Datacenter Restwarmte Rapport uitgebracht, en zowel

Voorstel voor een Klimaatakkoord van juli 2018 geeft steeds meer

oktober 2017 als oktober 2018 zijn er congressen georganiseerd rond

dwingende richting om klimaatverandering ten goede te keren. Recen-

dit thema, met tijdens het laatste congres zelfs een uitbundige belang-

telijk heeft ook het kabinet zich gebogen over het te voeren beleid en

stelling.

zijn de eerste voorzichtige maatregelen wereldkundig gemaakt. AAN TAFEL GROOT DOEL

Het afgelopen jaar zaten we als Dutch Data Center Association ook ‘aan

Het Klimaatakkoord heeft een groot doel: om klimaatverandering tegen

tafel’ bij een van de klimaattafels. We hebben berekend en ingebracht

te gaan willen we in Nederland in 2030 bijna de helft (49%) minder

dat er door het gebruik van datacenter-restwarmte zo’n 600 kiloton CO2

broeikasgassen uitstoten dan we in 1990 deden. Dat is 48,7 megaton

bespaard kan worden. Dat is 10 procent van de doelen voor bespa

(48,7 miljard kilogram) minder broeikasgassen dan met bestaand

ringen in de bebouwde omgeving.

beleid al zou moeten worden gerealiseerd. Daarom richten we ons in Nederland vooral op het verminderen van de CO2-uitstoot in de lucht.

De DDA wil de inspanningen echter nog meer in een stroomversnelling brengen door bestaande projecten te versterken en verdere initiatieven

Ook de datacenter-sector zal en wil zijn bijdrage hieraan leveren - en

te initiëren. Ook andere groene innovaties, zoals het gebruik van

heeft dit reeds intensief gedaan. Iedereen in de industrie beseft dat de

nieuwe volledig groene energiebronnen als waterstof, windmolens,

tijd dat datacenters simpelweg hun stroom uit het net verkregen en

zonneparken en dergelijke, worden in rap tempo ontwikkeld en dienen

hun warmte daarna volledig aan de buitenlucht afgaven voorbij is.

breed aangemoedigd te worden.

PROACTIEF

TRIAS ENERGETICA

De sector is proactief en zet zich al jaren in voor groene energie en is

Hier zetten we in op de toepassing van de trias energetica:

koploper in het gebruik hiervan. Daarnaast is stroom-efficiency inmid-

• besparing

dels de tweede natuur voor datacenters, zowel vanwege het duur-

• duurzame opwekking

zaamheidsaspect als het kostenaspect. Zo maakte de DDA begin 2017

• zo schoon mogelijke voorzien in de resterende behoefte; alles wat je

publiek dat de Nederlandse datacenter sector zijn restwarmte gratis wil

niet verbruikt, hoef je niet op te wekken of in te kopen

aanbieden aan de samenleving om zo al een stevige bijdrage te leveren aan de energietransitie.

Energetisch gezien loont zuinigere apparatuur altijd. De erkende lijst met maatregelen wordt elk jaar weer uitgebreid en de druk tot inves-

Sindsdien zijn er veel plannen omtrent datacenter-restwarmte gemaakt,

tering wordt meer opgevoerd. Echter, dit is reeds jaren verplichte kost

waarvan meerdere inmiddels in uitvoering. Ook is er in februari 2018

voor elk datacenter en hier blijven we mee doorgaan. Slimme oplossin-

DCW FEBRUARI Klimaatakkoord

STIJN GROVE DIRECTEUR VAN DE DUTCH DATA CENTER ASSOCIATION TEKST

gen als met restwarmte aggregaten opwarmen in plaats van met elek-

stabiliseren. Ook daar is energiewinst te halen in plaats van grote

triciteit scheelt weer.

energiecentrales door te laten draaien.

AANDACHTSPUNT

RESTWARMTE

Het verder verduurzamen van de stroom is een aandachtspunt. Het is er

Wat betreft het doorgeven van de restwarmte zetten we vol in om de

wel een die onder spanning staat in verband met schaarser wordende

vele projecten die er lopen concreet te maken. Als DDA proberen we

GVO’s door het steeds populairder worden van groene stroom en het te

hier partijen bij elkaar te brengen en het proces te helpen. Wat enorm

langzaam bijbouwen van extra opwek - helemaal in Nederland. Hele-

helpt, is dat we eind 2018 voor elkaar hebben gekregen dat datacen-

maal lastig zijn de distributieproblemen op de stroomnetten die vooral

ter-restwarmte als duurzaam wordt gezien in de BENG-normering

ook de zonne- en windparken in het buitengebied raken. Op dit moment

(Bijna Energie Neutrale Gebouwen). Dit is een enorme impuls om rest-

wordt actief gekeken naar PPA’s en meer directere samenwerkingen

warmte ook veel meer te gaan gebruiken. Marc Gauw van de DDA

met duurzame opwekkers van stroom.

heeft dit vorig jaar een boost gegeven en zijn opvolger Erik Barentsen is hier inmiddels vol mee door aan het gaan.

In de energietransitie geldt dat elke maatregel telt en dus ook de verduurzaming van back-up power. Noodstroomvoorziening kan bijvoor-

En dat is nodig. Want door de steeds verdergaande digitalisering blijven

beeld met waterstof (brandstofcellen) in plaats van dieselaggregaten.

we als datacenter sector hard groeien en zullen we als sector deze

Bijkomend voordeel: deze kunnen ook pieklasten voorkomen, en weer

proactieve en duurzame acties door moeten zetten. In de klimaattafel

opladen op momenten met lage stroomprijzen. Sowieso kunnen data-

vielen we als industrie op met de focus, daden en onze positieve hou-

centers ook een rol hebben bij het stroomnetwerk dat steeds instabie-

ding. Dit wordt van Den Haag tot de gemeentes meer gezien, laten we

ler wordt door de groei van decentrale opwek door de noodstroom te

zo doorgaan. ■

DCW FEBRUARI ONDERZOEK

EUROPESE IT-AFDELINGEN LUIDEN ALARMBEL

TE WEINIG MIDDELEN OM DOELSTELLINGEN TE VERWEZENLIJKEN

Steeds meer IT-professionals zeggen hun taken niet rond te krijgen. Bedrijven verwachten almaar meer van hun IT-afdeling, bijvoorbeeld ondersteuning bieden bij de dagelijkse IT-taken (support, beveiliging, GDPR-maatregelen, â&#x20AC;¦) en innovatieve projecten opzetten die de business vooruithelpen. Maar twee derde van de IT-professionals klaagt over onvoldoende middelen voor een adequate ondersteuning. Een derde verlangt dan weer goed gedefinieerde rollen en verantwoordelijkheden.

DCW FEBRUARI Onderzoek

VAN DE REDACTIE TEKST

De IT-professionals geven ook aan in welke domeinen ze meer willen investeren in de toekomst. Met stip bovenaan staat security. Maar liefst 55% noemt het als dé prioriteit voor een hoger IT-budget. De cloud, mobile en CRM volgen op de voet. Deze conclusies komen uit het Europees onder-

78% van de IT-managers zegt trouwens dat zijn

BIG DATA BLIJVEN ZORGENKINDJE

zoek ‘2018 Insight Intelligent Technology

bedrijf een bi-modaal model volgt bij het bena-

Ook over big data maken IT-professionals zich

Index’ van IT-advisor Insight. In dat rapport

deren van IT-talent. Dat is voor de ene groep

zorgen. 36% vindt het gebrek aan intern talent

beoordeelt het bedrijf de nieuwste trends en

gericht op voorspelbaarheid en voor de andere

gespecialiseerd in big data een belangrijk

uitdagingen in de sector. Het ondervroeg 1.012

op innovatie. Finance blijft natuurlijk heel erg

probleem. 34% ziet een hele uitdaging in het

IT-professionals in negen Europese landen. De

belangrijk, maar ook productontwikkeling heeft

aanwenden van inzichten uit die big data om

trend lijkt duidelijk: IT-afdelingen vinden dat ze

een enorme invloed op technologische beslis-

de business bij te sturen. Nog eens een derde

onvoldoende middelen krijgen om hun taken

singen. IT heeft ook het potentieel om intern

maakt zich zorgen om de explosieve groei van

uit te voeren.

activiteiten en innovatie te verbeteren.

data in producten die van sensoren gebruik

“Bedrijven zijn er zich zeer goed van bewust

IT-AFDELING ALS KOSTENPOST

dat technologie een cruciale rol speelt in hun

Het is wel degelijk een paradox. Organisaties

Gegevensbescherming en -beveiliging bete-

strategie om te evolueren naar een produc

verwachten almaar meer van hun IT-afdeling,

kent voor veel organisaties het verschil tussen

tieve werkplek. Doelstelling? De klantte

namelijk dat ze initiatieven ontwikkelt en onder-

slagen of falen. De nieuwe Europese regel

vredenheid verhogen en hun marktaandeel

steunt om de business te doen groeien. Maar

geving GDPR verhoogde de druk voor veel

vergroten. Maar uit het onderzoek blijkt dat er

tegelijk beschouwen ze IT als een kostenpost.

IT-managers. 57% van hen noemt het een top-

een spanningsveld bestaat tussen wat het

Dat vindt althans 44% van de ondervraagden.

prioriteit en een van de domeinen waar flink in

management allemaal wil en wat de IT-afde-

Daarnaast meent 12% dat zijn afdeling meer als

moet worden geïnvesteerd. Opvallend is ook

ling met de huidige middelen kan doen. Bedrij-

innovatie-hub wordt beschouwd. 42% tenslotte

dat de overgrote meerderheid zich optimistisch

ven missen een langetermijnvisie en trekken

spreekt over een mix van al die percepties.

toont over GDPR: 74% zegt dat zijn bedrijf

maken.

beantwoordt aan de nieuwe norm, waarschijn-

onvoldoende middelen uit voor hun IT-afdelinDe IT-budgetten groeien dus niet mee met de

lijk vooral dankzij korte termijninvesteringen

bedrijfsbehoefte. Dat blijkt ook uit de cijfers,

als e-mailbeveiliging en het dichten van data-

MANAGED SERVICES BIEDEN SOELAAS

want 48% meldt dat het IT-budget hetzelfde

lekken. 50% ervaart GDPR ook als een positie-

Gemiddeld 32% van het IT-budget gaat in Euro-

bleef in het afgelopen jaar. Om toekomstige

ve evolutie voor het bedrijf, omdat daardoor tal

pa naar managed services, een van de oplos-

ontwikkelingen het hoofd te bieden en het

van problemen aan de orde kwamen en kon-

singen om de workload te verminderen. Meer

concurrentievoordeel te behouden, zijn echter

den worden aangepakt.

dan de helft van de ondervraagden deed dat

meer middelen nodig. Dat kan door budgetten

om de dagelijkse IT-taken te stroomlijnen, een

slimmer aan te wenden, maar ook door inno-

PROACTIEVE HOUDING ESSENTIEEL

derde om IT-resources vrij te maken voor echte

vatie te financieren.

De impact van technologie zal in de toekomst

gen”, zegt Marie del Marmol van Insight.

business-gerelateerde zaken en nog eens een

blijven groeien maar de veranderingen volgen

derde om medewerkers (die almaar meer hun

SECURITY: FOCUS OP DE CLOUD

elkaar ook snel op. Meer budget is ook een ver-

eigen devices en tools gebruiken) beter te

Beschikbaarheid en beveiliging van data blijven

eiste om de vinger aan de pols te houden en

ondersteunen. 67% van de ondervraagden

twee hoofdpijndossiers voor veel IT-afdelingen.

snel in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.

blijft trouwens ook in de komende 12 tot 24

De cloud kan een oplossing bieden, zo vertellen

Een goede IT-manager verlegt dan ook op tijd

maanden investeren in managed services.

de cijfers. 63% van de ondervraagden inves-

de prioriteiten. Alleen zo kan hij de benodigde

teerde in het afgelopen jaar daarom in dien-

technologische investeringen definiëren. n

Die evolutie is niet vreemd, want de vraag naar

sten als Software as a Service, ruim de helft in

IT-expertise groeit. Een grote uitdaging ligt dan

Security as a Service. Kortom, bijna alle bedrij-

ook in het opsporen en aantrekken van gespe-

ven investeren in de cloud en tonen zich opti-

cialiseerd talent. Lukt dat niet, dan zoeken

mistisch naar de toekomst toe. 51% gelooft

bedrijven die extra processen, vaardigheden en

bijvoorbeeld dat data nu beter beschermd

hulpmiddelen elders door een beroep te doen

worden en dat investeringen in de cloud de

op externe aanbieders van managed services.

productie en concurrentiekracht bevorderen.

MEER WETEN? De resultaten van de Europese studie - 2018 Insight Intelligent Technology Index - vindt u hier: https://bit.ly/2R3wlV1

UPS Day

4 april 2019 Power is changing! VOORLOPIG PROGRAMMA Visie op continuĂŻteit in een enterprise datacenter: alles draait om risico-inschatting

The rising challenges of data centers in IOT ERA

Jos Bijvoet

Jack Chou

Voormalig hoofd Data Centers Facilities ING Bank

Datacenter Manager Delta Electronics

De invloed van energiebesparende functies in ICT-apparatuur op de E-infrastructuur van het datacenter

Opening, discussie en sluiting door moderator

Dirk Harryvan

Robbert Hoeffnagel

Partner en analist Certios

Hoofdredacteur DatacenterWorks

DCW FEBRUARI ENERGIE

NIEUWE DIENSTEN EN VERDIENMODELLEN DANKZIJ INTEGRATIE MET SMART GRIDS

OPSLAG VAN ENERGIE AMSTERDAM ARENA WIJST DATACENTERS DE WEG Binnen het Europese EV-Energy project wordt hard gewerkt aan het in kaart brengen en bevorderen van weten regelgeving van lokale en provinciale overheden die de - wat officieel heet - ‘decarbonisation of the energy and mobility sector’ kan versnellen. Daarmee raakt dit project ook aan de integratie van datacenters en smart grids. Hoe dit in de praktijk tot stand kan komen en welke voordelen hieraan verbonden zijn, laat een project rond batterijopslag bij de Johan Cruyff Arena in Amsterdam zien.

Afgelopen zomer nam de Johan Cruyff Arena in Amsterdam officieel

Zoals weergegeven in figuur 1 heeft een dochteronderneming van de

een batterijsysteem voor het opslaan van elektrische energie in gebruik.

Johan Cruyff Arena - Amsterdam Energy Arena BV - geïnvesteerd in een

Deze opening volgde op een eerder project van het stadion waarbij een

zaal gevuld met 61 racks vol met accu’s. Deze zijn afkomstig van Nis-

groot deel van het dak werd vol geplaatst met zonnepanelen. Het

san’s elektrische auto - de Leaf. De capaciteit van de accu’s van deze

opwekken van energie via zonnepanelen is interessant - zeker als deze

auto’s zakt na een aantal jaren van 100% naar 80%. Die teruggang

energie ook per direct kan worden benut. Voor de Arena geldt echter

betekent dat de batterijen niet langer geschikt zijn voor toepassing in

dat veel activiteiten die hier plaatsvinden juist in de avonduren staan

een elektrische auto en dus dienen ze vervangen te worden. Wat te

gepland. Opslag van de met zonnepanelen opgewekte energie in accu’s

doen met zoveel accu’s? Het blijkt echter dat deze accu’s nog prima te

was dan ook een belangrijke volgende stap.

gebruiken zijn voor het opslaan van elektrische energie in bijvoorbeeld een energie-opslagsysteem gekoppeld aan zonnepanelen. Inmiddels

61 RACKS

heeft de Arena 61 racks met 590 accupakketten opgesteld. Goed voor

Logisch dus dat het in gebruik nemen van de zaal met 61 racks vol

3 MW en 2,8 MWh.

accu’s vorig jaar reeds de nodige aandacht kreeg. Inmiddels zijn we ruim een half jaar verder en wordt steeds duidelijker hoe belangrijk dit pro-

OPWEKKEN EN GEBRUIKEN

ject is - juist ook voor de datacenterindustrie. Zoals uit figuur 1 blijkt

Waar gebruikt de Arena de opgeslagen energie precies voor? Dat is

staat bij dit project namelijk niet enkel en alleen het opslaan van ener-

allereerst (zie figuur 2) om de mismatch tussen moment van opwekken

gie in accu’s centraal. Juist om de relatief hoge kosten van batterijen te

en tijdstip van gebruik te compenseren. De 4.200 zonnepanelen op het

kunnen rechtvaardigen, dient er een zo breed mogelijk gedefinieerde

dak van het stadion wekken overdag elektrische energie op, terwijl veel

business case ontwikkeld te worden. Anders gezegd: de accu’s dienen

sportwedstrijden en bijvoorbeeld concerten juist in de avonduren om

op zo veel mogelijk manieren benut te worden, zodat de investeringen

energie vragen. Het gaat hier om serieuze hoeveelheden energie.

kunnen worden terugverdiend. En juist dat fenomeen maakt dit project

Draait de Arena ’s avonds op volle toeren, dan is de in de batterijen

zeer relevant voor datacenters, die inmiddels zelf ook discussiëren over

opgeslagen energie voldoende om gedurende 1 uur in de energie

de mogelijkheden die ontstaan door het integreren van accu’s en

behoefte te voorzien. Worden niet alle systemen daadwerkelijk inge-

UPS-systemen met de energienetwerken van grid operators.

schakeld, dan kan de Arena deze periode oprekken tot 3 uur. Daarbuiten

DCW FEBRUARI Energie

JULIE CHENADEC PROJECT MANAGER BIJ GREEN IT AMSTERDAM TEKST

BATTERIJOPSLAG IN CIJFERS • Juridische entiteit: • Energieopwekking: • Power-capaciteit: • Opslagcapaciteit: • Aantal racks voor batterijen: • Aantal accu-pakketten: • Aantal modules per accu-pakket: • Totaal aantal batterijen: • Aantal bi-directionele invertors: • Partners:

Amsterdam Energy Arena BV 4.200 zonnepanelen (1 MWp) 3 MW 2,8 MWh 61 590 12 250 gebruikte Nissan Leaf accu-modules + 340 nieuwe Nissan Leaf accu-modules 4 Johan Cruyff Arena, Eaton, Nissan, BAM, The Mobility House, gemeente Amsterdam, Amsterdam Klimaat & Energiefond

zal energie betrokken dienen te worden van het grid. Interessant hierbij

Ook een opmerkelijke toepassing: back-up power tijdens events. Veel

is dat natuurlijk niet iedere avond maximale afname van elektrische

grote artiesten die concerten verzorgen in locaties als de Arena vertrou-

energie uit de accu’s nodig is. Op dat soort momenten kan Amsterdam

wen in de regel niet op de energievoorziening in de venues waar zij

Energy Arena BV de opslagcapaciteit op andere manieren benutten. Dit

optreden. Op teveel plaatsen bestaan problemen met de kwaliteit en

is weergegeven in figuur 2. Denk hierbij aan energiediensten die aan

robuustheid van het netwerk, is hun ervaring. Zij brengen liever eigen

het grid worden geleverd. Zodat de lokale grid operator meer en betere

dieselgeneratoren mee, om zeker te zijn van een ononderbroken ener-

mogelijkheden tot zijn beschikking heeft om het grid in balans te hou-

gievoorziening tijdens hun events. Met alle kosten van dien natuurlijk.

den. Dit kan gebeuren door energie uit het grid tijdelijk in de accu’s van

In het geval van de Arena is dit nu niet langer nodig en kan men een

de Arena op te slaan of daar juist energie uit te betrekken.

beroep doen op de batterijopslag.

‘PEAK SHAVING’

TOEKOMST VOOR DATACENTERS

De Amsterdam Energy Arena levert echter ook nog andere diensten. Zo

Met deze energieopslag vormt de Johan Cruyff Arena in Amsterdam

kunnen elektrische of hybride auto’s via bi-directionele oplaadstations

een interessant voorbeeld van wat wel eens de toekomst van veel

in het stadion worden opgeladen. Maar omgekeerd kan ook: tijdelijke

datacenters zou kunnen zijn. In Europese projecten als EV Energy en

energieopslag in de accu’s van deze auto’s. Daarnaast is ‘peak shaving’

CATALYST wordt hard gewerkt aan het mogelijk maken van een integra-

mogelijk. Hierbij kunnen afhankelijk van vraag en aanbod pieken en

tie van datacenters en smart grids. Hierbij worden accu’s en UPS-syste-

dalen in de energieconsumptie worden opgevangen door energie uit de

men van het datacenter via slimme managementsoftware gekoppeld

batterijen te benutten.

aan het grid. Voor grid operators zijn de voordelen dan natuurlijk duide-

DCW FEBRUARI Energie

lijk. Net als bij de Amsterdam Arena kunnen zij dan gebruikmaken van

deze transacties zullen een relatief hoge marge kennen en kunnen

de opslagcapaciteit van een datacenter - de daar opgestelde batterijen

daarmee dus een interessante financiële bijdrage leveren aan de

- om te helpen het netwerk stabiel te houden. Doordat datacenters

exploitatie van datacenters.

wellicht meer gaan investeren in opwekking van renewable energie kunnen zij wellicht ook energie leveren aan het netwerk. Bovendien is

Het zal duidelijk zijn dat het project rond batterijopslag in de Johan

dan peak shaving en een beter georganiseerde vorm van back-up

Cruyff Arena wel eens een voorbeeldfunctie zou kunnen vervullen voor

power mogelijk.

de datacenterindustrie. Hoewel op dit moment de opslagcapaciteit in het stadion nog niet voldoende is om ook externe afnemers van ener-

Voor datacenters ontstaan hierdoor natuurlijk ook interessante moge-

gie te kunnen voorzien, laat dit project wel zien dat het ontwikkelen en

lijkheden. Zij functioneren tot nu toe op basis van een business model

leveren van energiediensten interessante kansen biedt aan datacenters.

dat slechts een financiële pijler kent: het verkopen van ruimte voor het

Daarmee zou de energietransitie waarvoor de datacenter- en ICT-sector

verwerken van data. Zeker bij veel commerciële datacenters zien we

zich gesteld ziet wel eens onverwacht grote kansen kunnen bieden -

dat de marges op dit soort projecten de neiging hebben om terug te

ook op financieel gebied. ■

lopen: de projecten worden groter maar de marges kleiner. Een integratie van datacenter en smart grid maakt het echter mogelijk om - wat we maar even zullen noemen - ‘grid services’ als tweede financiële poot onder het business model van een datacenter te plaatsen. Mits dit gebeurt op basis van goede afspraken, ontstaat hierbij nieuwe omzet. In eerste instantie uiteraard bescheiden van omvang, maar wel met een relatief hoge marge. FINANCIËLE MOGELIJKHEDEN Overigens geldt hetzelfde natuurlijk voor datacenters die in de toekomst restwarmte tegen een vergoeding aan afnemers leveren. Ook

MEER WETEN? Van 4 tot 6 juni 2019 organiseert EV Energy een conferentie in Flevoland over het integreren van renewable energy en e-mobility. Hier komen ook thema’s als het integreren van datacenters en smart grids ter sprake. Kijk hier voor meer info: https://bit. ly/2FKqgfh

Functie:

DATACENTER CONSULTANT DÉ ALLROUND DATACENTER SPECIALIST All IT Rooms is de specialist in het ontwerpen, bouwen en

persoonlijk kenmerken

beheren van datacenters en serverruimten. We ontwerpen en

• Zeer sterke communicatieve vaardigheden (mondeling en

bouwen energie-efficiënte, ‘state-of-the-art’ datacenters voor

schriftelijk)

organisaties als ProRail, FrieslandCampina, Coca Cola, Plieger,

• Brede technische interesse en vaardigheden

ABN Amro, ministeries en gemeenten. Vanwege de sterk groeiende

• No - nonse aanpak en geen 9 tot 5 mentaliteit

vraag naar onze diensten zijn wij op zoek naar versterking van

• Team speler

ons team.

• Positieve, pro-actieve houding en enthousiaste werkhouding • Zelfstandig

ben jij op zoek naar

• Creatief in het bedenken van technische oplossingen

• Werk in een technisch uitdagende, dynamische en groeiende markt • Een intensieve en plezierige samenwerking met klanten • Werken in een hecht team • Een zelfstandige functie met veel eigen verantwoordelijkheid en bevoegdheid • Een bedrijf met een sterke focus op lange termijn

functie vereisten • Opleiding minimaal afgerond HTS (voorkeur: Werktuigbouw of Elektrotechniek) • Aantoonbare werkervaring van ca. 5 jaar • Goede kennis van Nederlandse en Engelse taal • In bezit van rijbewijs • Je woont in Zuid-Holland

Kortom…. Een uitdaging contact werkzaamheden • Ontwerpen van serverruimten en datacenters

• Stuur een mail met CV en motivatie naar: ronald.kok@allitrooms.com

• Opstellen van offertes en calculaties

• Bel ons op: 070 319 89 99

• Uitvoeren van datacenter audits bij klanten

• Meer informatie over ons: www.allitrooms.com

• Opstellen Programma’s van Eisen voor klanten • Overleg met klanten over de wensen en eisen van zijn serverruimte/datacenter • Werkzaamheden zijn afwisselend op kantoor, bij de klant of thuis

WWW.ALLITROOMS.COM

DCW FEBRUARI BRANCHE

BRANCHEVERTEGENWOORDIGERS MAKEN IN AMSTERDAM AFSPRAKEN

EUROPESE DATACENTERS ZETTEN EERSTE STAP NAAR NAUWE SAMENWERKING Medio januari vond de eerste pan-Europese bijeenkomst van brancheorganisaties voor datacenters plaats in Amsterdam. De bijeenkomst was bedoeld om nader kennis te maken en gezamenlijke speerpunten te formuleren. Denk hierbij onder andere aan de omgang met nieuwe weten regelgeving vanuit de EU en capaciteitsproblemen op elektriciteitsnetwerken. Stijn Grove, directeur van de Dutch Data

zen om in aansluiting op de tweedaagse confe-

actie te kunnen ondernemen. De onstuimige

Center Association en initiatiefnemer van de

rentie KickStart Europe - waar ook dit jaar weer

groei van de behoefte aan de dienstverlening

bijeenkomst, is tevreden over het multilateraal

een heel groot deel van de Europese datacen-

die datacenters bieden is een Europees feno-

overleg tussen Europese datacenter sector ver-

ter-industrie aanwezig was - de sectororgani-

meen. Dat betekent dat we ook allemaal met

tegenwoordigers. â&#x20AC;&#x153;We hebben er voor geko-

saties uit te nodigen om gemeenschappelijk

dezelfde kwesties te maken hebben.â&#x20AC;?

DCW FEBRUARI Branche

VAN DE REDACTIE TEKST

‘DOOR ONZE KENNIS EN MIDDELEN TE BUNDELEN OP GEMEENSCHAPPELIJKE ONDERWERPEN KUNNEN WE ELKAAR VERSTERKEN’ SNELLE GROEI “De Deense datacentermarkt groeit snel en we moeten samenwerken om de wederzijdse uitdagingen aan te pakken en te profiteren van gezamenlijke kansen”, zegt Merima Dzanic van de Danish Data Center Industry. “We zijn bezig met het creëren van een ecosysteem waarin alle soorten datacenters tot bloei kunnen komen. Als Europese landen moeten we ervoor zorgen dat we concurrerend blijven met de VS en Azië. En om dat te kunnen doen, moeten we samenwerken. Daarom vinden wij het erg belangrijk dat de bijeenkomst van vandaag

“We moeten als datacenters meer samenwer-

zijn van nieuwe Europese regelgeving en hoe

heeft plaatsgevonden.”

ken in Europa om zaken zo efficiënt mogelijk te

daaraan voldaan moet worden, of zoekt men

laten verlopen. We moeten ons met een objec-

manieren om beleidsmakers en politici uit te

VOORBEELDFUNCTIE

tieve, eenduidige stem naar de buitenwereld

leggen wat het belang is van de datacenter

Nederland heeft als Digital Gateway to Europe

presenteren, want samen krijg je meer voor

sector voor de economische ontwikkeling van

een voorbeeldfunctie bij het behartigen van de

elkaar. Deze bijeenkomst is daarom heel

het land. Op al deze fronten en op andere

belangen van de datacenter-sector. Het is een

belangrijk om verdere stappen te zetten naar

gebieden gaan we samenwerken; door onze

van de eerste landen in Europa waar de sector

de toekomst”, aldus Friso Haringsma van

kennis en middelen te bundelen op gemeen-

stevig op de kaart is komen te staan, doordat

Agora, de Belgische brancheorganisatie van

schappelijke onderwerpen kunnen we elkaar

de branche zichzelf georganiseerd heeft. Dat

datacenters.

versterken.”

Europese landen nu ook sectororganisaties in

VACATURES VERVULLEN

De bijeenkomst werd door zo’n 15 organisaties

het leven geroepen zijn, niet in de laatste

Grove: “Ook in Duitsland, België of Ierland is

uit 12 landen bijgewoond. De ambitie is om in

plaats omdat in vrijwel heel Europa veel

het lastig voor datacenter operators om vaca-

2019 de basis die is gelegd voor verdere

gemeenschappelijke uitdagingen op de data-

tures te vervullen. En ook in Denemarken en

samenwerking verder te verstevigen en de

center-sector af komen.

Zweden vraagt men zich af wat het effect zal

eerste concrete projecten te lanceren. n

voorbeeld heeft ertoe geleid dat in veel andere

DCW FEBRUARI ONDERZOEK

NIEUW EUROPEES PROGRAMMA SLUIT AAN OP NEDERLANDS RESTRUCTURE-PROJECT

CEDACI RICHT ZICH OP CIRCULAIRE DATACENTERS Op dit moment wordt slechts 10 procent van de zogeheten ‘critical raw materials’ die in datacenters worden gebruikt herwonnen. Willen we de impact van datacenters op het milieu en onze leefomgeving verder verminderen, dan zal het percentage apparaten en materialen dat hergebruikt of gerecycled wordt drastisch omhoog moeten. Daarom start een groep bedrijven, universiteiten en andere partijen - waaronder Green IT Amsterdam - onder de naam ‘CEDaCI’ een onderzoeksprogramma naar circulaire modellen voor datacenters. Aan het project doen organisaties mee uit de vier belangrijkste datacenterlanden van Europa: Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

DCW FEBRUARI ONDERZOEK

ROBBERT HOEFFNAGEL HOOFDREDACTEUR VAN DATACENTERWORKS EN CLOUDWORKS TEKST

“Noord-West Europa - en dan met name de UK, Duitsland, Frankrijk en

recyclinginfrastructuur. Bovendien is duidelijk dat het hergebruik van

Nederland - is de datacenter-hotspot van de EU”, vertelt Julie Chenadec,

componenten, evenals de recycling en het hergebruik van materialen

project manager bij Green IT Amsterdam. “Servers en andere hardware

laag is.

in datacenters kennen veelal een vervangingstermijn van 1 tot 5 jaar. Dit draagt substantieel bij aan de productie van 11.8 megaton WEEE per

Chenadec: “Momenteel blijft de recycling van AEEA in Noord-West Euro-

jaar. Die vier letters staan voor ‘Waste Electrical & Electronic Equipment).

pa beperkt tot 26,9 procent in het Verenigd Koninkrijk, 26,3% in Frank-

Daarmee is WEEE een van de snelst groeiende afvalstromen in de Euro-

rijk, 36,9% in Duitsland en 38,1% in Nederland. Een groot deel van de

pese Unie.”

resterende apparatuur wordt geëxporteerd en opnieuw verwerkt of naar stortplaatsen gestuurd. Door deze export worden jaarlijks miljoe-

GEZONDE KETEN

nen tonnen aan waardevolle hulpbronnen uit deze sector verspild of zijn

Dit afval bevat zogenoemde kritische grondstoffen (KG’s). Deze KG’s

niet langer toegankelijk. Terwijl sommige van deze stoffen gevaarlijk

worden ook wel ‘critical raw materials’ genoemd. Dit zijn grondstoffen

zijn en schadelijke gevolgen hebben voor het milieu en de leefom

die van groot technologisch en economisch belang zijn en waarvan de

geving. Toch worden deze materialen vaak simpelweg beschouwd als

levering kwetsbaar is voor onderbreking. “Met het CEDaCI-project facili-

‘afval’. Het is belangrijk dat deze kritische grondstoffen beschikbaar

teren wij de totstandkoming van een circulaire economie voor datacen-

blijven of beschikbaar komen voor hergebruik, juist ook omdat de toe-

ters in Noord-West Europa. Deze circulaire economie vermindert de

gang tot deze stoffen op betrouwbare en ongehinderde wijze wordt

impact van datacenters op het milieu. Dit wordt mogelijk als we in staat

bedreigd en vervanging door andere materialen momenteel niet haal-

zijn meer grondstoffen te herwinnen, het gebruik van nieuwe grond-

baar is.”

stoffen terug te brengen en we een veilige en economisch gezonde keten voor kritische grondstoffen ontwikkelen.”

RESTRUCTURE Voor Green IT Amsterdam is CEDaCI min of meer de opvolger van het

Momenteel wordt slechts 10% van de kritische grondstoffen gerecy-

ReStructure-project. Dit laatste project was puur Nederlands en had tot

cled en herwonnen. CEDaCI wil dit verhogen tot 40% voor de baseline

doel de gehele keten die komt kijken bij het op een verantwoorde

(107 ton) aan het eind van het project in 2021. En verder tot 400%

manier in gebruik nemen en weer afvoeren van IT- en andere datacen-

ofwel 242 ton WEEE na 10 jaar.

ter-apparatuur in kaart te brengen.

IT-INSTALLATIES

“Ook is in ReStructure gekeken naar mogelijkheden om tot digitale

“Op dit moment is het grootste milieueffect van datacenters afkomstig

marktplaatsen te komen waar gebruikte maar afgevoerde apparatuur

van het forse gebruik van energie”, vertelt Chenadec. “Dit wordt aange-

kan worden verhandeld”, licht Chenadec toe. “Tijdens de participanten-

pakt door een verbeterde operationele efficiëntie en het gebruik van

meeting van Green IT Amsterdam in februari is het eindrapport van het

technologieën voor de opwekking van hernieuwbare elektriciteit.

ReStructure-project aan de deelnemers aan Green IT Amsterdam gepre-

Gezien de enorme groei mag echter niet worden voorbijgegaan aan de

senteerd. Daar is veel kennis opgenomen. Kennis die we zeker ook in

impact van datacenters op de beschikbaarheid van hulpbronnen zoals

CEDaCI zullen gebruiken.” ■

de genoemde kritische grondstoffen.” Tijdens de levensduur van een datacenter is naar schatting 15 procent van de milieu-impact afkomstig van het gebouw en de installaties, terwijl 85 procent afkomstig is van IT-apparatuur. De impact is hoog omdat apparatuur doorgaans om de 1 tot 5 jaar wordt vernieuwd. “Hoewel er geen nauwkeurige gegevens worden gepubliceerd, levert de datacenter-industrie een belangrijke bijdrage aan het wereldwijde totaal van 11,8 miljoen ton afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA)”, vertelt Chenadec. “Dit is een van de snelst groeiende afvalstromen in de EU. AEEA bevat kritische grondstoffen die van groot economisch belang zijn en die kwetsbaar zijn voor verstoring van de voorziening. Daarnaast is de productie energie-intensief en draagt zij dus ook op die manier bij aan de milieu-impact van de sector.” LAGE PERCENTAGES Zowel de snelheid als het volume van de groei van ‘digitaal afval’ is ongekend, maar dit gaat niet gepaard met de ontwikkeling van een

DEELNEMERS CEDaCI is een Europees onderzoeksproject gericht op het ontwikkelen van een circulaire economie voor datacenters. Het project is in januari 2019 van start gegaan en loopt tot 2021.Dit zijn de deelnemers aan het project: • London South Bank University (UK) • Dialasheep (FR) • Operational Intelligence (UK) • Wuppertal Institut für Klima, Umwelt, Energie GmbH (DUI) • Green IT Amsterdam (NL) • SIMS Recycling Solutions (NL) • Aliter Networks (NL) • TEAM2 (FR) • WeLOOP (FR) • Terra Nova Development (FR)

DCW FEBRUARI BLOG MEES LODDER WCooliT

DRUK ZIJN MET NIETS DOEN De vorige keer heb ik uitgelegd waarom ik zo geschrokken was van de

den’ van de CPU’s, dat tot data uitval kan leiden. Het idle % wordt kunst-

‘thermodynamische’ efficiëntie van IT-systemen. Ik kwam tot kleiner

matig en bewust hooggehouden om deze risico’s te voorkomen.

dan 0,1% en de net afgeschafte gloeilamp had 10%. Prima Harry, maar dan gaat het stroomverbruik toch wel naar beneden, Ook had ik ene Harry ontmoet, een IT-specialist, en die kon mij er veel

als de CPU’s meer dan 50% van de tijd niets te doen hebben? Nou blijk-

meer over vertellen. Dat heb ik inmiddels gedaan. Ik blijf hem voor mijn

baar niet. Of maar een heel klein beetje. Het stroomverbruik van de

gemak maar Harry noemen. Hij bleek mij al te ‘kennen’ van Kyoto

IT-hardware krijgt helemaal geen aandacht. Ja dat ‘wist’ ik ook. Ik heb

Cooling, want dat had hij voor een klant helemaal geanalyseerd. Het

zelf een keer een beheerder de Eco knoppen van een nieuwe machine

gesprek ging als vanzelf en in het kort: Ik denk mijn IT ‘soulmate’ te

zien ‘uitzetten’. Alles naar de ‘snelste’ stand.

hebben gevonden. De leveranciers van de hardware zijn door de Amerikaanse EPA al jaren Mijn verhaal naar u moet u dus ook zien als ons verhaal.

gewezen op hun verantwoordelijkheid en hebben allerlei slimme stroombesparende functies ingebouwd. Maar die worden nauwelijks of

Hij begon meteen met: die IT-efficiëntie is wellicht nog veel lager, want

helemaal niet gebruikt. Ja maar Harry, dat is toch bizar (1)??? Hij had nog

mijn output van 10W per fiber is te hoog ingeschat. Harry, ik laat het

veel meer te vertellen, maar we laten het voor nu.

maar zo, kleiner dan 0,1% is al ‘erg’ genoeg… ;-) Idle betekent eigenlijk niets te doen hebben, dus dat is iets van: de auto Ik was al geschokt, u wellicht ook, maar het wordt allemaal nog veel

staat geparkeerd. Deze ‘auto’ staat echter nog gewoon te draaien.

‘erger’.

Laten we het stationair noemen. Het verbruik is echter wel gelijk alsof je er mee aan het rijden bent… bizar (2) toch?

Mijn insteek was: Harry, waarom is de elektrische belasting van een DC toch zo constant, terwijl je variatie zou verwachten? Immers de vraag

Als het idle, het niks-te-doen-hebben, percentage gemiddeld boven de

naar IT is echt afhankelijk van de tijd van de dag of weekend. Toch?

50% is en het stroomverbruik constant hoog blijft en niet naar ‘statio-

Klopt helemaal Mees.

nair’ gaat, dan is dat dus meer dan 50% van al het IT-energieverbruik. Bizar (3) toch?

Laten we het verbruik en de belasting van netwerk en disks als constant beschouwen en alleen de CPU’s van de servers variabel. Variabel in de

Nee, nou wordt het ‘leuk’(4) … dit leidt tot de conclusie:

IT-belasting en dus ook variabel in het stroomverbruik. IT-HARDWARE VERBRUIKT MEER ENERGIE MET NIETS DOEN, Als je naar servers kijkt, zo sprak hij mij toe, wordt door allen het idle

DAN MET ACTIEF ZIJN!

percentage gelogd. Helemaal idle betekent zoiets van wachten op werk door de CPU. De CPU heeft niets te doen, behalve ‘warm’ blijven. Het

Dat kan toch gewoon niet? Nee, dat kan niet waar zijn. Ik vertrouw die

operating systeem draait immers altijd 24/7.

Harry helemaal niet. Ik denk dat we er helemaal naast zitten… Misschien wel zelfs met wel 50%.

De inschatting is dat het idle percentage van de gemiddelde server lager is dan 50%! Dat komt onder andere door variatie in het aanbod

Tot de volgende keer. Maar ik schrijf jullie pas als ik het echt begrijp,

van echt - CPU - werk. Daarnaast is er ook de angst voor het ‘overloa-

want dit kan toch niet waar zijn. n

DATA CENTER POWER SHOP ALLES ONDER ÉÉN DAK VOOR MODULAIR BOUWEN EN GEGARANDEERDE UPTIME. MET LAGE STARTUP-KOSTEN EN OOG VOOR VLOEROPPERVLAKTE-BESPARING.

Hot-swappable spannend? Met de hot-swappable EiPDU van Elektro Internationaal kunnen distributieracks onder spanning worden geplaatst naarmate de behoefte aan datacentercapaciteit groeit. Volledig modulair bouwen, met lage startup-kosten, vloeroppervlaktebesparing en zonder enige downtime. Hoe spannend wil je het hebben?

Elektro Internationaal levert hoogwaardige maatwerkoplossingen voor een betrouwbare en meetbare power distributie: • Schakel- en verdeelsystemen • Economical & Intelligent PDU (EiPDU) • Besturingstechniek • Railkokersystemen • Energy Management Solutions • Noodstroomsystemen Met doordachte engineering, specialistische Door integratie van techniek levert Elektro Internationaal vanuit haar one-stop-power-shop hoogwaardige warmteberekening, vakkundige montage en uitstekende 24/7een service bent u verzekerdpower van maatwerkoplossingen voor betrouwbare distributie: een continue elektriciteitsvoorziening.

Bezoek elektro-internationaal.com • Schakel- en verdeelsystemen • Economical & Intelligent PDU (EiPDU – hot swappable) • Besturingstechniek

• Railkokersystemen • Energy Management Solutions • Noodstroomsystemen

Bezoek elektrointernationaal.com of bel 0348 420 540

Hot-swappable spannend?

Elektro Internationaal Pompmolenlaan 17, Woerden The Netherlands t e

+31 (0)348 420 540 info@ei-woerden.nl

elektro-internationaal.com

DCW FEBRUARI PRAKTIJK

UPS-SYSTEEM IN STAPPEN VAN 50KW UIT TE BREIDEN

COLOCENTER NEEMT HUAWEI 5000-E UPS IN GEBRUIK De UPS-installatie van colocatiespecialist ColoCenter is volledig vernieuwd door Elinex. Het nieuwe 5000-E series UPS-systeem van Huawei is eenvoudig schaalbaar tot een vermogen van 120kW en biedt een energie-efficiëntie tot 97%. De UPS is voorzien van open software, waardoor ColoCenter zelf kan bepalen wie onderhoud aan het systeem uitvoert. De installatie werd begin november tijdens een feestelijke bijeenkomst officieel opgeleverd.

ColoCenter is een in Zoetermeer gevestigd duurzaam datacenter. Het bedrijf is gespecia liseerd in colocatie, maar levert ook satellietdiensten en hosting voor bitcoin miners. Via haar dochteronderneming Fiberwave biedt ColoCenter daarnaast straalverbindingen aan in grote delen van Zuid-Holland. Het bedrijf is sinds 2011 actief. BESTAANDE SYSTEEM WAS SLECHTS VIJF JAAR OUD “ColoCenter beschikte over een UPS-systeem van slechts vijf jaar oud, wat helaas niet meer werd ondersteund door de fabrikant. Het systeem kon hierdoor niet langer worden uitgebreid met nieuwe power modules om mee te groeien met de vraag vanuit klanten. Ondanks de beperkte leeftijd is daarom besloten het bestaande UPS-systeem geheel te vervangen met een modern en schaalbaar exemplaar”, zegt Alexander Lantink, directeur van ColoCen-

‘SCHAALBAARHEID IS VOOR ONS VAN GROOT BELANG OM DE GROEIENDE VRAAG VAN KLANTEN NAAR COLOCATIECAPACITEIT TE KUNNEN OPVANGEN’

ter. “Schaalbaarheid is voor ons van groot belang om de groeiende vraag van klanten naar colocatiecapaciteit te kunnen opvangen. Zo verwachten wij in de toekomst steeds meer edge apparatuur van klanten te gaan hosten, onder andere doordat wij kwart racks aanbie-

DCW FEBRUARI Praktijk

WOUTER HOEFFNAGEL JOURNALIST TEKST

“De software van de 5000-E series is vrij toe-

ben gedraaid. Het nieuwe systeem kon hier-

gankelijk, wat in de praktijk betekent dat

door zonder downtime worden geïnstalleerd.

onderhoud aan het systeem door iedere

Wel moesten er aanpassingen in de hoofd

onderhoudsspecialist met de juiste expertise

verdeler worden gedaan. De implementatie

kan worden uitgevoerd. Dit in tegenstelling tot

is probleemloos verlopen, zonder dat onze

sommige andere systemen, waaraan onder-

klanten hier iets van hebben gemerkt”, zegt

houd alleen kan worden uitgevoerd door de

Lantink.

fabrikant zelf of geselecteerde onderhouds partijen. Deze vrijheid was voor ons een

“We hebben een totaaloplossing geboden. Zo

belangrijk selectiecriteria; we willen zelf de

hebben we niet alleen het UPS-systeem en de

controle houden”, zegt Lantink.

benodigde accu’s geleverd, maar ook de implementatie verzorgd en een groeiplan opgesteld.

DEMONSTRATIE ONDER SPANNING

Daarnaast gaan we de systemen voor ColoCen-

“Huawei heeft ons in contact gebracht met

ter onderhouden”, aldus Bart van Raamsdonk,

Elinex, dat in Nederland de exclusieve distribu-

operationeel directeur van Elinex.

den en daarmee ook voor kleinere partijen

teur van UPS-systemen van Huawei is. Elinex

Van Rootselaar vult aan: “We proberen actief

interessant zijn.”

heeft in haar democenter het 5000-E series

mee te denken met de klant. Zo maken we

UPS-systeem

samen met de klant een inventarisatie van de

“Met het oog op deze verwachte groei hebben

onder

spanning

gedemon-

streerd”, aldus Lantink.

huidige situatie en analyseren waar ruimte is voor verbetering. We denken mee over de

we bewust gekozen voor een schaalbaar systeem dat eenvoudig kan worden uitgebreid

Van Rootselaar: “In een datacenter kan je niet

uitdagingen waar de klant tegenaan loopt en

naarmate we behoefte hebben aan meer

zo maar de schakelaar omzetten om te demon-

proberen hiervoor de beste oplossing aan te

capaciteit”, aldus Lantink. “Op de vakbeurs

streren hoe een UPS-systeem de stroomvoor-

dragen. Op basis van de keuze van de klant

Infosecurity.nl kwamen we in 2015 Huawei

ziening tijdelijk overneemt. Wij beschikken

stellen we een plan op om de nieuwe installa-

tegen, die het modulaire 5000-E series

daarom in Ridderkerk over een democenter

tie in het datacenter te integreren, zonder dat

UPS-systeem toonde. Dit systeem sloot goed

dat deze mogelijkheid wel biedt. Hier hebben

de werking van het datacenter wordt verstoord

aan op onze eisen, onder andere door de

wij een volledig functionerend UPS-systeem

of de uptime in gevaar wordt gebracht. We

schaalbaarheid van het systeem. Zo was ons

staan waarmee we zonder risico demonstra-

ontzorgen de klant dus van begin tot eind.”

vorige UPS-systeem schaalbaar in stappen van

ties kunnen geven.” ZEKERHEID

120kW. De 5000-E series kan in stappen van 50kW worden geschaald, waardoor de capaci-

“We hebben bewust gekozen voor een

Lantink is erg tevreden over het verloop van

teit veel nauwkeuriger kan worden afgestemd

UPS-systeem dat een hogere energie-efficiën-

het project. “De implementatie is erg soepel en

op onze behoefte. Ook kunnen nieuwe modu-

tie bood dan ons bestaande UPS-systeem, met

prettig verlopen. Elinex heeft de huidige situa-

les sneller, goedkoper en eenvoudiger worden

als doel onze impact op het milieu te minimali-

tie geïnventariseerd en ons de garantie gebo-

bijgeplaatst.”

seren”, zegt Lantink. Van Rootselaar vult aan:

den dat het project zonder risico op downtime

“De 5000-E series is leverbaar in twee varian-

kon worden uitgevoerd. Dat geeft zekerheid”,

PAY-AS-YOU-GROW

ten: het Efficiency model met 96% efficiëntie

aldus de directeur van ColoCenter. n

“De power modules van de 5000-E series kun-

en het High Efficiency model met 97% efficiën-

nen worden toegevoegd aan een bestaande

tie.”

UPS-installatie zonder dat de werking hiervan hoeft te worden onderbroken. Het modulaire

KORTE TIJD PARALLEL

karakter maakt een pay-as-you-grow model

“Onze elektrotechnische installatie was voor-

mogelijk, waarbij pas hoeft te worden geïnves-

bereid op vijf UPS-posities. Slechts twee van

teerd in extra power modules indien daadwer-

deze posities waren in gebruik door onze oude

kelijk behoefte bestaat aan meer capaciteit”,

UPS-installatie. Het nieuwe UPS-systeem is

legt Xander van Rootselaar, Teamleider Sales

ondergebracht in twee chassis, die zijn aange-

bij Elinex, uit. “De elektrotechnische installatie

sloten op UPS-posities die niet in gebruik

bij ColoCenter is al voorbereid op toekomstige

waren. Dit heeft de implementatie sterk ver-

groei, waardoor aanvullende modules eenvou-

eenvoudigd. Het nieuwe systeem is naast het

dig kunnen worden toegevoegd aan het

bestaande UPS-systeem opgebouwd, waarbij

systeem.”

beide UPS’en korte tijd parallel aan elkaar heb-

DCW FEBRUARI MARKT

SUPERCAPACITOR BIEDT OPLOSSING VOOR BACK-UP VERMOGEN Back-up stroomvoorzieningen voor korte looptijden maken vaak gebruik van accu’s die veel onderhoud vragen of bestaan uit minder efficiënte, mechanische vliegwielen met een zeer korte autonomie, stelt Eaton. Om deze problemen te verhelpen introduceert Eaton de nieuwe XML supercapacitor-modules. Deze zogeheten ‘supercaps’ zijn onderhouds-

houdsvrij. Dit betekent dat vervanging van en

vrij, stelt Eaton vast, en bovendien milieuvrien-

onderhoud aan de batterijen niet meer nodig

delijk. Ze hebben daarnaast een zeer lange

is, wat zorgt voor een aanzienlijke besparing

levensduur.

op de onderhoudskosten. Daarnaast hebben de supercaps een levensduur van 20 jaar.

KORTE PERIODE Bij plotselinge stroomuitval of piekbelasting wil

Een ander voordeel is dat de supercapacitor

je als bedrijf zonder problemen en schadevrij

betrouwbaar en rendabel blijft functioneren in

operationeel blijven. Om de belastingen op het

temperaturen van min 40 tot plus 65 graden.

systeem gedurende een korte periode te

Hierdoor zijn ze uitermate geschikt voor toe-

beschermen tegen de meest voorkomende

passingen waarbij traditionele, door accu’s

problemen op het gebied van stroomkwaliteit

ondersteunde oplossingen niet kunnen wor-

en -uitval heeft Eaton de supercapacitor ont-

den ingezet.

wikkeld.

Deze

hoogvermogen

energie

opslagapparaten met een zeer hoge capaciteit

3-FASE UPS-PRODUCTEN

maken gebruik van een elektrochemische,

De supercapacitor back-upstroom oplossing is

dubbellaagse condensator (EDLC)-constructie

verkrijgbaar voor alle, meest recente 3-fase

in combinatie met door Eaton zelf ontwikkelde

Eaton UPS-producten, van units van 8 kW tot

materialen en processen. Deze combinatie van

en met parallelle UPS-systemen van

geavanceerde technologieën stelt Eaton in

7.700 kW en die back-up

staat om een grote reeks condensatoroplossin-

tijden

gen aan te bieden die zijn aangepast voor toe-

enkele secon-

passingen op het gebied van back-upstroom.

den

leveren tot

meerdere ONDERHOUDSKOSTEN

minuten.

De supercapacitor heeft een aantal interessan-

te eigenschappen. In tegenstelling tot bestaande loodzuurbatterijen zijn de supercaps onder-

van

3i-event: Idea - Intellectual Property - Innovation

18 april 2019 Eindhoven Vakblad TW organiseert in samenwerking met C2W, EVMI magazine, Maritiem Nederland en haar overige technischeen ICT titels het 3i-event: Idea, Intellectual Property, Innovation.

Locatie Datum Tijd Kosten

Ontvang handvaten voor een succesvolle IP strategie en krijg antwoord op de vragen die u tegenkomt op weg naar het verzilveren van uw idee.

KORTING VOOR ABONNEES

Bestemd voor R&D professionals, startups en ondernemers uit het mkb.

Hightech Campus, Eindhoven 18 april 2019 11.00 â&#x20AC;&#x201C; 18.00 uur â&#x201A;Ź 175,-

Abonnees van Datacenter Works en Vision+Robotics ontvangen 50 euro korting op de toegangsprijs!

www.3i-event.com voor programma en aanmelden

DCW FEBRUARI DDA STIJN GROVE DIRECTEUR DUTCH DATA CENTER ASSOCIATION

OPTIMAAL VERDUURZAMEN Met onder andere het Klimaatakkoord en de

tie hard voor om te blijven investeren in nieu-

Het doet ons goed dat we, met ons steeds

Brexit op de politieke agenda heerst er een le-

we en lopende projecten en samenwerkingen.

grotere team, meer ontwikkelingen in onze

vendig klimaatdebat in Den Haag. Hoe kunnen

Zo helpen we datacenters met stroom uitda-

sector goed kunnen begeleiden.

we optimaal verduurzamen op een manier die

gingen, nodigen we studenten uit om mee te

voor iedereen betaalbaar is? Welke economi-

denken over het creatief inzetten van rest-

sche positie nemen we in op de dag dat de exit

warmte middels de Datacenter Restwarmte

van onze buren treurig genoeg toch echt defi-

Awards en staat er een carrièrebeurs op de

nitief wordt? Elke ontwikkeling biedt kansen.

planning speciaal voor de datacenter sector.

Met vriendelijke groeten,

Stijn Grove

Zo zien we dat datacenters, overheid, warmtenetten en afnemers steeds vaker met elkaar om tafel gaan om het hergebruik van datacenter restwarmte te bespreken. In de eerste twee maanden van dit jaar hebben we met de hoogst verantwoordelijke ambtenaren aan tafel gezeten van verschillende ministeries. Er wordt ook met ons op rijksniveau gewerkt aan een Nationale Datacenter Strategie om de snelle groei van de sector in ruimtelijke en economische zin in goede banen te leiden. We zijn verheugd te zien dat de overheid en de datacenter industrie steeds meer samenwerken en we maken ons er als brancheorganisa-

DATACENTER RESTWARMTE AWARDS 2019 Om studenten (wo, hbo en mbo) meer te betrekken bij de verduurzaming van datacenters heeft de DDA een prijsvraag uitgeschreven. Het vraagstuk richt zich op het creatief inzetten van restwarmte hergebruik en wordt beloond met twee awards: de ‘Best Practice Award’ voor het beste praktische idee en de ‘Best Innovation Award’ voor het beste out-of-the-box idee. De sluitingsdatum is 31 maart, daarna zullen de inzendingen worden beoordeeld door een vakjury. Geïnteresseerden kunnen voor meer informatie terecht op www.dutchdatacenters. nl/agenda. n

DCW FEBRUARI DDA

WERKGELEGENHEID DC’S IN KAART GEBRACHT

SUBSIDIEKANSEN VOOR DC’S IN 2019

De datacenter sector groeit gestaag door met

en hoe gaat die behoefte veranderen in de

18% per jaar en dat betekent dat er een snel-

toekomst? Welke vaardigheden hebben stu-

groeiende behoefte aan arbeidskrachten ont-

denten nodig om hierop voor te sorteren? Om

staat. Om ervoor te zorgen dat de datacenter

meer inzicht te krijgen in deze vragen hebben

sector kan blijven groeien, onderneemt de DDA

wij de werkgelegenheidssituatie van de data-

diverse acties om de aanwas van geschikte

center sector in kaart gebracht.

arbeidskrachten te vergroten. Maar welke

De publicatie is vanaf begin maart te down

Verduurzaming staat zeker in 2019 hoog

functies zijn nu eigenlijk de meest gevraagde?

loaden via www.dutchdatacenters.nl n

op de agenda. Voor datacenters die van

Welke vacatures zijn het moeilijkst te vervullen

plan zijn om te investeren op het gebied van innovatie of duurzaamheid zijn er

DDA PUBLICATIES

in 2019 weer volop subsidiemogelijk

• Subsidievisie 2019

samenwerking met de specialisten van

• Outlook rapport 2019

subsidieadviesbureau Hezelburcht.

heden! In de factsheet ‘Subsidievisie 2019’ wordt een overzicht gegeven van deze subsidiekansen, opgesteld in

• Datacenters & Werkgelegenheid • (vanaf begin maart)

De factsheet is vrij te downloaden via: www.dutchdatacenters.nl/publicaties n

Ga voor een volledig overzicht van onze publicaties naar: www.dutchdatacenters.nl/publicaties n

AGENDA 12 MAART 2019 FTTH Council 23 MAART 2019 Dutch Night & CloudFest 2019 9 MEI 2019 Techniek College & Carrièrebeurs 4 JUNI 2019 MORE-IP 2019 11 JUNI 2019 Nationale Datacenter Dag 2019 Een volledig overzicht van onze events vindt u op www.dutchdatacenters.nl/agenda

DCW FEBRUARI AGENDA

EVENEMENTENKALENDER DATACENTERWORKS Blijf op de hoogte van de evenementen op datacenter-gebied. Kijk ook op de website www.datacenterworks.nl onder ‘agenda’. Zelf een evenement aankondigen? Stuur een mailtje naar info@datacenterworks.nl

evenement

datum

plaats

land

Data Center World

19-22 maart 2019

Phoenix

Verenigde Staten

CloudFest

23-29 maart 2019

Rust

Duitsland

UPS Day

4 april 2019

Nootdorp

Nederland

Smart Data Summit

15-16 april 2019

Dubai

VAE

BICSI Middle East & Africa Conference & Exhibition

16-18 april 2019

Dubai

VAE

EuroHPC Summit

13-17 mei 2019

Poznan

Polen

Nationale Datacenter Dag

11 juni 2019

diverse locaties

Nederland

BICSI Fall Conference & Exhibition

29 september-3 oktober 2019

Las Vegas

Verenigde Staten

DCW FEBRUARI NIEUWS

COMPTIA ONTHULT PLANNEN VOOR NIEUWE BENELUX-COMMUNITY CompTIA, ‘s werelds grootste associatie van technologiebedrijven, heeft haar plannen onthuld voor een open, leveranciersonafhankelijke community die volledig gericht is op de behoeften in de Benelux. De community helpt bedrijven succes te boeken in een tijd waarin veranderingen sneller gaan dan ooit. Tijdens de communitymeeting die onlangs plaatsvond, namen opinieleiders in de industrie deel aan het gesprek en hebben geholpen de plannen voor 2019 vorm te geven.

De snelle groei van de sector wordt gevoed

George van Brugge, CEO van Portland: “Port-

mee een positieve impact hebben op de indus-

door

die

land is een value-added distributor met een

trie.

gebruikmaken van de nieuwste opkomende

sterke focus op MSP’s in de Benelux. We heb-

technologieën, zoals slimme steden/gebou-

ben ruim duizend traditionele IT-resellers

Nancy Hammervik, Executive Vice-President

wen, SaaS, blockchain, cybersecurity, nieuwe

geholpen managed service provider te wor-

Industry Relations van CompTIA: “Dit is een

bedrijfsmodellen en een sterke ondernemers-

den. Als CompTIA-ambassadeur is Portland nu

geweldige kans voor organisaties om deel

cultuur. CompTIA biedt deze bedrijven onder-

in staat om tientallen jaren ervaring en een

uit te maken van een boeiende, nieuwe

steuning en advies met deze nieuwe commu-

schat aan kennis van de IT-industrie in te bren-

technologiecommunity

nity.

gen en door te geven aan de MSP’s. We gelo-

Benelux.

ven oprecht dat alle partijen enorm profiteren

gerund wordt door leden, kij-

van een samenwerking met CompTIA.”

ken we uit naar het werken

innovatieve

bedrijfsoplossingen

Jeroen den Haan, Senior Sales Manager EMEA

Als

met technische professi-

bij SolarWinds MSP: “We kennen de waarde van CompTIA van onze zakelijke betrokkenheid

CompTIA’s missie – als wereldwijde handels

onals in de regio om

in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk

organisatie – is de IT-industrie te versterken en

de toekomst van

en Australië, en denken dat het een welkome

vooruit te helpen door bedrijven te laten groei-

onze industrie

aanvulling op de lokale markt is. CompTIA

en en bekwaam technisch personeel op te lei-

vorm

werkt samen met managed service providers

den. De leden variëren van Fortune 500-bedrij-

geven.”

en daarom geloven we dat het bedrijf ons vak-

ven, zoals Microsoft, Apple en Google, tot

gebied kent en echte service kan bieden aan

kleine technische dienstverleners die de imple-

de lokale industrie.”

mentatie en het beheer van technologie ondersteunen. De door leden gerunde commu-

Robert Rosier, CEO van TPEX International BV:

nity’s van CompTIA vormen de bouwstenen

“In een groeiende markt – zoals slimme gebou-

van hun op de industrie gerichte initiatie-

wen waar alles overgaat naar een building

ven, onderwijs, onderzoek en pro-

IP-backbone – kunnen we dankzij onze erva-

gramma’s. Deze nieuwe communi-

ring met geavanceerde videoconferencing ons

ty zal managers en thought

ook richten op smart-buildings, deep-learning

leaders

videocontentanalyse en videosurveillance. Dit

inschakelen om gemeen-

is nieuw terrein en we zijn verheugd samen te

schappelijke industrië-

werken met CompTIA om te ontdekken hoe IT

le problemen op te

deze nieuwe gebieden aanpakt.”

lossen en daar-

Benelux

voor

organisatie

die

DCW FEBRUARI BICSI

advancing information technology systems

BEKABELING OF DRAADLOOS? BICSI’s ICT Today januari/februari editie staat weer vol met diepgaande technische artikelen, met dit keer accenten over ontwikkelingen in draadloze netwerken en bekabeling voor 400 Gb-verbindingen. Gezien het snelgroeiend aantal IoT-devices binnen organisaties, wordt het steeds belangrijker met een vooruitziende blik en inzicht in de technische ontwikkelingen te kiezen voor investeringen in bekabeling en/of draadloze infrastructuur. BICSI is daarvoor al decennialang een onafhankelijke informatiebron. ‘NEED FOR SPEED’

gen ook bluetooth. Na een korte historische

400 GB LAAG 1 CONNECTIVITEIT

BICSI’s President Jeff Beavers, RCDD, OSP, CFHP

terugblik gaat het artikel uitgebreid in op de

Gezien het belang van glasvezelverbindingen

blikt in zijn voorwoord terug op de drukbezoch-

volgende grote stap in draadloze netwerken, te

voor de performance van bekabelde aansluitin-

te 2019 BICSI Winter Conference in Orlando.

weten WLAN’s op bais van 802.11ax, oftewel

gen en draadloze toegangspunten bevat BICSI’s

Daar voelde hij een ‘need for speed’. 2019

wifi 6. Ook het belang van glasvezels in de

ICT Today ook een artikel over 400 Gb laag 1

wordt namelijk een jaar waarin de technische

backbone van draadloze infrastructuren komt

connectiviteit. De focus daarvan is de ‘Total

ontwikkelingen alweer naar een tandje hogere

aan bod.

Cost of Ownership’ (TCO) voor single mode

snelheid worden gedraaid. Zowel door de bijna

glasvezelgebaseerde infrastructuren. De auteur

explosieve groei in het aantal met Internet ver-

AANDACHTSPUNTEN VOOR DRAADLOZE NETWERKEN

concludeert dat de keuze van optical fiber

bonden apparaten, machines en producten, als

In dezelfde ICT Today tevens een artikel met

transceivers een grote impact hebben op de

implementaties van 5G-communicatienetwer-

acht aandachtspunten voor het ontwerpen en

TCO van glasvezelverbindingen in datacenters

ken. Beavers gaat tevens in op de keuze tussen

installeren van de volgende generatie draad

en de computerruimtes van bedrijven.

(glasvezel)bekabeling en draadloze verbindingen

loze netwerken. Deze zijn respectievelijk:

Geïnteresseerden kunnen ook een abonne-

voor de huidige en toekomstige toepassingen.

5G-planning, LTE en LTE-U, de MulteFire Allian-

ment afsluiten op ICT Today zonder BICSI-lid te

ce, CBRS, Massive MIMO en 4x4 MIMO, C-RAN,

worden.

DRAADLOOS IN HET NIEUWE MILLENNIUM

Beamforming en Optical fiber. Voor iedereen

Hoewel we inmiddels al in het 20ste jaar van

die zich meer wil verdiepen in de toekomstige

Wie meer te weten wil komen over deze

de 21ste eeuw zijn beland, heeft het coverar

draadloze

een

---vereniging voor en door professionals op het

tikel van de nieuwste BICSI ICT Today de titel

aanrader. Het ontwerpen, plannen en installe-

gebied van communicatie-infrastructuren kan

‘Wireless in the new Millennium’. Mensen kun-

ren van draadloze netwerkinfrastructuren gaat

in Nederland contact opnemen met Robbert

nen vandaag de dag kiezen uit 4G/5G cellulaire

de komende jaren door de snelle technische

Hoeffnagel, onder andere de hoofdredacteur

verbindingen, wifi en voor bepaalde toepassin-

ontwikkelingen ingrijpend veranderen.

van DatacenterWorks. n

netwerken

dit

artikel

Ik heb weer tijd om te ondernemen Nanninga van BC Group heb ik nu minder

Net als Marco, onbezorgd ondernemen?

risico en meer flexibiliteit. Hij heeft de

Bel Bernhard persoonlijk op 038 4674203 of

volledige personeelsadministratie van ons over

kijk op www.bcgroup.nl/ondernemen voor

genomen. Zodat ik weer tijd overhoud om

meer informatie.

“Door te gaan payrollen bij Bernhard

echt te ondernemen.”

“Ik heb nu minder risico en meer flexibiliteit.” – Marco Wijma

Uw full service HR partner in payroll

BESCHERM UW DATA AAN DE EDGE. HEEL EENVOUDIG. Wij combineren alle aspecten van een complete bedrijfskritische infrastructuur onder één merk om uw edge-applicaties te ondersteunen. Vertiv leverde aan een wereldwijd vooroplopende leider in de autobranche energiezuinige en schaalbare IT-racks die betrouwbare machine-to-machine communicatie tussen hun dealers en leveranciers over de hele wereld veiligstelde. Uw business is onze business. Zo creëren wij waarde voor onze klanten.

IT Management Power Management Racks & Integrated Solutions

Chloride® Liebert® NetSure™ Trellis™

Services

Meer weten : VertivCo.com/Edge-NL

Software & Controls Thermal Management