R A A J L E K A SCH N E K A L R CHA S N , E 013 3 E 2 g a l s r 201 e Jaarv
* beluister hier het liedje http://youtu.be/CGtp_fQtalQ
*
Het belangrijkste in het leven is niet waar we ons bevinden, maar in welke richting we gaan. (auteur onbekend)
Inhoudstafel p.1 p.2 p.3 p.4 p.6 p.7 p.8 p.9 p.11 p.12
Woordje van de directie Leve Gloob! Duurzame kunst via Art Eco De Scharlaken Pompelmoes De Kast van SIWA Wereldlesidee Procesbegeleiding Trantz Gemeentelijke samenwerking Lerarenopleiding: studenten en docenten Nog enkele algemene cijfers Contactgegevens
The future belongs to those who believe in the beauty of their dreams. Eleanor Roosevelt
2013 was een uitdagend jaar voor Djapo. Medewerkers en bestuurders hebben er samen voor gezorgd dat de resultaten op het terrein gegarandeerd bleven en dat er tegelijkertijd vorm werd gegeven aan een gedurfd programma voor de komende 3 jaren. Met fierheid kunnen we zeggen dat Djapo opnieuw meer dan 10 000 leerkrachten ondersteund heeft om in hun klas en school op een kwaliteitsvolle manier rond het Zuiden en duurzame ontwikkeling te werken. Via aantrekkelijke producten spreken we de onderwijsmensen aan om het Noord-Zuid verhaal in hun klas aan bod te laten komen.
Die keuzes kregen al wat vorm in 2013, maar de effectieve uitvoering ervan is voor 2014. Een voorbeeld daarvan is de organisatiestructuur van Djapo: waar we in 2012 vaststelden dat de bestaande structuur van de organisatie onvoldoende voldeed aan de noden ‘op het veld’, hebben we in 2013 eerste stappen gezet om hierop de juiste antwoorden te formuleren.
De Scharlaken Pompelmoes en de Werelddagen op school zijn enkele realisaties van 2013 die in het oog springen. Dankzij De Scharlaken Pompelmoes (luisterboek + educatief pakket) konden de scholen diepgaand aan de slag rond de campagne van 11.11.11 over voedselveiligheid. Voor het derde jaar op rij maakten gemeenten en scholen enthousiast gebruik van dit verrassende aanbod in het kader van de 11.11.11 campagne. Met het project ‘werelddagen op school’ lanceerden we een nieuwe aanpak om het Zuiden in de klas te brengen. Na een spannende start horen we nu vooral enthousiaste reacties bij de deelnemende leerkrachten.
Ook de vernieuwing van ons aanbod naar de scholen schakelde een versnelling hoger. De eerste concrete resultaten daarvan verwachten we in de loop van 2014.
2013 was ook op een ander vlak een bijzonder jaar voor Djapo. Het strategische proces dat werd opgestart in 2012, werd afgerond en mondde uit in een gedurfd, ambitieus programma voor de komende 3 jaren. Het was een intensief proces dat ons uitnodigde om onze eigen werking kritisch te bekijken en om keuzes te maken. Keuzes die ons de komende jaren zullen helpen om Djapo nog meer op de kaart van het onderwijs te zetten.
De start van een nieuw programma met nieuwe accenten brengt de werking van Djapo verder in beweging, maar steeds gefundeerd op de keuze voor een kwalitatieve en vernieuwende benadering van educatie voor duurzame ontwikkeling in het onderwijs. Daar wil Djapo blijvend voor gaan. In dit jaarverslag laten we je kennismaken met onze realisaties van 2013. Veel leesplezier!
Leen
1
Leve Gloob!
19 Doe de Gloob! pakketten waarmee 66 leerkrachten werden bereikt
4 nascholingen voor 24 leerkrachten
Doe de Gloob! is een boeiend mondiaal en duurzaam avontuur op maat van kleuters. Aan de hand van de thema’s (seizoens)groenten/fruit, vissen en hout leggen we voor de kleuters een basis om zorg te dragen voor de aarde en haar bewoners. Het avontuur kan op twee manieren starten: met het ‘Doe de Gloob!’ pakket voor in de klas of aan de hand van een prikkelende theatervoorstelling met Gloob. Voor het lager onderwijs is er de Gloobfanfare, een kant-en-klaar lespakket rond duurzame ontwikkeling dat kinderen uitdaagt om de link te leggen tussen onze levenswijze en de levensomstandigheden van mensen in de hele wereld. Via de thema’s afval, water, natuur, energie, vervoer en handel ontdekken kinderen beetje bij beetje de betekenis van onze ecologische voetafdruk en de verbanden tussen mens, milieu en economie. Djapo verzorgt eveneens nascholingen voor leerkrachten rond Doe de Gloob! en Gloobfanfare.
11 Gloobfanfare
pakketten met een bereik van 110 leerkrachten 2
33 poppentheatervoorstellingen 124 leerkrachten bereikt
Art Eco
Art Eco is een project voor lagere scholen waarbij een creatief proces wordt aangewend als interculturele dialoog. Gedurende twee schooljaren krijgen leerlingen en leerkrachten de kans zich te verdiepen in een andere cultuur, stil te staan bij duurzaamheid en ecologie en zichzelf te ontdekken als creatieveling en ondernemer. Voor de begeleiding van dit project werkt Djapo samen met De Veerman. Dit project startte in 2012-2013 en werd voortgezet in 2013-2014. De begeleiding binnen het project Art Eco bouwde dit jaar verder op de driehoek creativiteit, scholen in Noord en Zuid en duurzame ontwikkeling. De partners in dit project daagden elkaar uit om steeds diepgaander te werken en om vernieuwing te brengen in de eigen werkwijze. In de Vlaamse scholen leidde dit tot toffe, doordachte en soms ontroerende realisaties.
10 scholen 118 leerkrachten
Art Eco is een project met steun van VAIS/Vlaanderen Internationaal
3
De Scharlaken Pompelmoes
41
demolessen
62
leerkrachten
28 1ste graadspakketten
77
leerkrachten
In het voorjaar van 2013 zette Djapo haar eerste stapjes in het filosoferen met kinderen. We lieten ons hiervoor intensief begeleiden door Richard Anthone, een toonaangevende figuur in de wereld van de filosofie. Het resultaat mag gezien zijn: naast de nascholing ‘Initiatie filosoferen met kinderen’ kwam er een lespakket ‘De Scharlaken Pompelmoes’ waarin filosoferen met kinderen een duidelijke toepassing kreeg. Als kers op de taart boden we de demonstratieles ‘Initiatie filosoferen met kinderen’ aan, waarbij een medewerker van Djapo de leerkracht in de klas kwam ondersteunen om filosofische gesprekken met kinderen te begeleiden. De nascholing en de demonstratieles zijn niet noodzakelijk om het pakket in de klas te kunnen brengen, maar bieden wel een meerwaarde. De tips en tricks die een leerkracht op die manier krijgt aangereikt, kan hij/zij niet alleen inzetten voor het begeleiden van dit pakket maar ook in andere lessen. We zijn hier heel trots op en willen in de toekomst verder werken aan onze kennis over deze vaardigheid.
71 2de graadspakketten
202 leerkrachten
67 3de graadspakketten
178 leerkrachten
144
schoolpakketten
1479
leerkrachten
37 nascholingen
364 leerkrachten
Een reactie van een leerkracht na het volgen van de nascholing:
Na een demonstratieles kregen we volgende reactie van een leerkracht:
“Soms denk je: ik wil wel over wereldproblemen praten in de klas, je wordt er tenslotte dagelijks mee geconfronteerd. Ik vind het mijn taak als leerkracht om daar samen met de kinderen bij stil te staan. Maar hoe pak ik het aan? Toen ik hoorde over De Scharlaken Pompelmoes en dat filosoferen was ik meteen enthousiast, ik wou dat al langer doen. Maar ik dacht ook: dat is zo moeilijk. In de nascholing zie je hoe het werkt, je kan het de volgende dag al toepassen in je klas.”
“Tijdens het filosoferen gingen we dieper in op het onderwerp dan bijvoorbeeld tijdens een gewoon kringgesprek. Tijdens deze les heb ik gemerkt dat er soms dingen naar boven komen bij de kinderen die ik echt niet had verwacht!” (Juf Marjolein, 4de leerjaar, basisschool De Ark, Leuven)
(Juf Els, 2de leerjaar, basisschool De Rank, Wezemaal)
De Scharlaken Pompelmoes kwam tot stand in samenwerking met
4
5
3 werkateliers
wereldwaterdag
27
leerkrachten
De Kast van SIWA
6
1
werkatelier dag van de aarde
12
wereldlesidee
1493 lessen gedownload
leerkrachten
Wereldwaterdag, dag van de aarde, kinderrechtendag,… Elke dag is bijzonder, maar er zijn dagen in het jaar die extra aandacht verdienen. Voor leerkrachten die in hun klas aan de slag willen met een internationale werelddag, ontwikkelde Djapo ‘De Kast van SIWA’, een project voor leerkrachten kleuter- en lager onderwijs. SIWA staat voor Samen Inspirerende Werelddagactiviteiten Aanmaken. Onder professionele begeleiding ontdekken leerkrachten op een actieve manier allerlei werkvormen en achtergrondinformatie rond een werelddag en wisselen hierover ervaringen onder elkaar uit. Op het einde van het atelier beschikken de leerkrachten dan over een kast vol ideeën, werkvormen en materialen voor een les over de werelddag.
Reactie van een leerkracht over werkatelier rond wereldwaterdag:
Reactie van een leerkracht n.a.v. het werkatelier dag van de aarde:
“Anders blijf ik heel vaak bij dezelfde ideeën. Door te horen wat anderen al gedaan hebben, krijg ik ook nieuwe ideeën. Ik heb ook info gekregen over de waterproblematiek waar ik totaal niet van op de hoogte was.”
“Fijne en creatieve methodieken. Je ogen voor de natuur en de wereld gaan open.”
Van op onze website wereldlesidee.be werden in 2013 1493 lessen gedownload. Djapo biedt via deze website gratis lessuggesties aan rond wereldse thema’s, uitgewerkt voor elke graad van het lager onderwijs(*). Deze lessuggesties zijn kant-en-klaar, maar laten nog wel ruimte voor eigen inbreng. Een aantal keer per jaar plaatsen we een nieuwe les naar aanleiding van een actueel thema in de media. (*): vanaf 2014 zijn die gratis lessen rechtstreeks via onze website djapo.be te downloaden.
41 proces-
begeleidingen waarbij
642
proces- leerkrachten begelei- betrokken waren dingen Het duurzaam verankeren van aspecten van solidair wereldburgerschap binnen de schoolcontext via procesbegeleidingen hangt erg samen met een goede analyse van de context waarin de school opereert en de draagkracht van het schoolteam. Uit de evaluatierapporten van 2013 leiden we af dat het vooral volgende items zijn waarop vooruitgang werd geboekt in onze processcholen: werken aan jaarplanning/schoolplanning/ klasplanning, opzetten van een geïntegreerd mondiaal schoolproject, werken aan solidair en duurzaam gedrag, en hanteren van geschikte leermiddelen. Bijna de helft van de procesbegeleidingen staat in verband met onze leermiddelen ‘Gloob’ of ‘Gloobfanfare’.
7
6 secundaire
scholen stapten mee in een
Trantz
Trantz proces
14
coachingdagen
94
leerkrachten
Lerarenopleiding: studenten en docenten
51 nascholingen voor 1102
Link naar filmpje over praktijkvoorbeeld van Trantz vanuit het Technisch Instituut Sint-Lodewijk in Genk: https://www.facebook. com/trantz2djapo?fref=ts
studenten van de lerarenopleiding basisonderwijs
Trantz is een project met steun van VAIS/Vlaanderen Internationaal
Gemeentelijke samenwerking samenwerking met 44 gemeenten 8
In 2013 werkte Djapo samen met 44 gemeenten rond duurzame ontwikkeling onder de vorm van diverse projecten: het 11.11.11 project De Scharlaken Pompelmoes, Fiesta Latina, FĂŞte Afrique en projecten op maat.
In 2013 gaven we nascholingen rond verschillende thema’s aan studenten lerarenopleiding basisonderwijs en dit op de verschillende campussen van de volgende hogescholen: Artevelde Hogeschool, HUB-KAHO, Karel de Grote Hogeschool, Katholieke Hogeschool Leuven, Katholieke Hogeschool Limburg, Katholieke Hogeschool Vives Zuid, Thomas More Mechelen-Antwerpen. Daarnaast werden 22 docenten van verschillende hogescholen individueel begeleid door een Djapo medewerker.
22 docenten
van de lerarenopleiding werden begeleid door Djapo 9
Nog enkele algemene cijfers
Procentuele verdeling bereikt aantal leerkrachten per provincie en Brussel
bereikt aantal leerkrachten
procentueel aandeel
provincie / Brussel
bereikt aantal leerkrachten
procentueel aandeel
lager onderwijs basisonderwijs kleuteronderwijs lkr BO in opleiding secundair onderwijs
4793 2488 1289 1121 550
47% 24% 13% 11% 5%
totaal
10241
100%
Antwerpen Oost-Vlaanderen Limburg Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Brussel
3812 2532 1858 1323 504 361
37% 24% 18% 13% 5% 3%
10390
100%
doelgroep
10
Procentuele verdeling bereikt aantal leerkrachten per doelgroep
Voetnoot: we bereikten ook 149 leerkrachten uit het BLO en BSO
totaal
11
33
medewerkers
www.djapo.be
Djapo vzw
Ortolanenstraat 6 3010 Kessel-Lo 016 29 21 27 info@djapo.be
Djapo ondersteunende diensten Vital Decosterstraat 2 3000 Leuven 016 62 30 46
Volg ons op Facebook:
www.facebook.com/djapowereldonderwijs
Youtube:
www.youtube.com/user/djapovzw
LinkedIN:
www.linkedin.com/company/djapo-vzw
Pinterest:
www.pinterest.com/djapovzw/
Twitter:
https://twitter.com/DjapoVzw
Schrijf je in op onze nieuwsbrief!
www.djapo.be