ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་དཔར་འགེམས་ཞུས། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིིཀ ཕ་ཡུལ་ཕྱོོགས་བསྒྲིིགས་དེབ་ཕྲེེང་། ༧༤ ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིིས་བསྒྱུར།
Copyright © 2022 Department of Education
All rights reserved First Edition 2022
Acknowledgement
Financial support from ARTIC (Association For Rengein Tanjouji International Cooperation), Japan has made this publication possible.
Published by:
Publication Cell/Education Council
Department of Education
Central Tibetan Administration
Gangchen Kyishong, Dharamshala -176215
Distt. Kangra (H.P.) INDIA
Printed by: Sherig Parkhang Trust
E-mail: shepardelhi@gmail.com
སྤྱིི་ཁྱབ་འགནི་འཛིིནི། བསྟནི་འཛིིནི་པདྨ། རྩོོམ་སྒྲིིག་པ། ཆོོས་ཉིིད་སྒྲིོལ་མ། བོད་བསྒྱུར་བ། ཀུནི་དགའ་རྒྱལ་མཚནི། རི་མོ་བ། མགནི་པོ་དནི་གྲུབ། ཇུས་འགོད་པ། ཆོོས་ཉིིད་སྒྲིོལ་མ།
1 ཕྱོི་ལོ་ ༡༩༡༢ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༠ ཉིིན་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ (Titanic) ཞེེས་པའི་གྲུ་གཟིིངས་ཆེེན་པོ་དེ་ དབྱིིན་ཡུལ་ནས་འགྲུལ་བཞུད་ཐོོག་མ་བྱིེད་འགོ་ཚུགས། དེ་བལྟ་བར་མི་ཚོགས་མང་པོ་འཛོོམས། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་གྲུ་གཟིིངས་ནི། ད་བར་དུ་བཟིོས་པའི་གྲུ་གཟིིངས་ཁྲོོད་ནས་ཆེེ་ཤོས་དང་། སྙིིང་རྗེེ་ ཤོས་དེ་ཡེིན། དའི་རིང་ཚད་ལ་རྐང་རྩེེད་པོ་ལའི་ ཐོང་ཆེེན་གསུམ་ཙམ་དང་མཉིམ་པ་ཕལ་ཆེེར་ ཕིཊ་ ༩༠༠ ཙམ་ཡེོད།
2 དའི་ནང་དུ་རྐྱལ་རྫིིང་དང་། ལུས་སྦྱོོང་ཁང་། ཡེིད་དབང་འཕྲེོག་པའི་གསོལ་ཚིགས་ཁང་། དཔེ་ མཛོོད་གསུམ། པི་ཡེ་ནོ་ཞེེས་པའི་རོལ་ཆེ་ཆེེན་པོ་ལྔ། སི་ཀོཤ་རྩེེད་མའི་ ཐོང་གཅིིག་དང་། ད་དུང་ གཤག་བཅིོས་ཁང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཡེོད་པའི་སྨན་ཁང་ཡེང་ཡེོད། དེ་བཞེིན་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ལ་འོག་ ཏུ་ཆུ་འགོག་ཁང་མིག་དམིགས་བསལ་བ་མང་པོ་ཡེོད།
3 གལ་ཏེེ་གྲུ་གཟིིངས་ལ་བརྡབ་སྐྱོོན་བྱུང་སྟེེ་ཕྱོི་སྒྲིོམ་ལ་ཨིི་ཁུང་རྡོལ་ན། དེ་མ་ཐོག་ཏུ་དེད་དཔོན་ གྱིིས་མཐོེབ་གནོན་ཞེིག་མནན་ན། དེ་འཕྲེལ་སྒོོ་ཚང་མ་ཐོེབས་ཏེེ་ཨིི་ཁུང་འགོག་ཐུབ་པ་མ་ ཟིད། གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་ཆེ་ཤས་གཙོ་བོ་དང་ཆུ་གཉིིས་ལོགས་སུ་གྱུར་ཏེེ་གྲུ་གཟིིངས་དིམ་མི་ཐུབ། དེར་བརྟེེན་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ཞེེས་པ་ནི། ད་ཕན་བཟིོས་པའི་གྲུ་གཟིིངས་ཁྲོོད་ནས་ཉིེན་ཁ་མེད་པ་ དང་། བརྟེན་ཤོས་ཡེིན་པ་མ་ཟིད། དིམ་རྒྱུ་མེད་པར་བརྗེོད་ཀྱིི་ཡེོད།
4 དེ་ཉིིན་གྱིི་ཉིིན་གུང་འབུད་དུང་གི་སྒྲི་དང་བཅིས་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ནེའུ་ཡེོག (New York) ལ་འཐོོན་ རྒྱུའི་འགྲུལ་བཞུད་ཐོོག་མ་དེ་འགོ་བཙུགས། ཉིིན་ཤས་རིང་དེད་དཔོན་ཨིི་ཇེེ་སི་མཐོ་ (E.J. Smith) དང་གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་ལས་བྱིེད་རྣམས་གྲུ་གཟིིངས་གཏེོང་བར་བྲེེལ་བ་ཆེེ་བའི་ངང་གནས། དེ་བཞེིན་ འགྲུལ་པ་རྣམས་ཀྱིང་ཕན་ཚུན་གོགས་སྒྲིིག་རྒྱུ་དང་། རྩེེད་མོ་བརྩེེ་རྒྱུ། རོལ་དབྱིངས་ཉིན་རྒྱུ། ཁ་ ཟིས་ཞེིམ་པོ་སྣ་ཚོགས་ཟི་རྒྱུ་སོགས་ལ་བྲེེལ་རྟེབ་ཆེེ།
5 ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༤ དགོང་མོར་རིམ་པ་དང་པའི་འགྲུལ་པ་རྣམས་ལ་ ཉི་ཕྱོིས་དང་། ངང་ཤ་བསྲེེགས་ པ། ལུ་གུའི་ཤ་བཅིས་དྲངས་པ་དང་། ཞེལ་ལག་རྗེེས་ལ་ཅིོཀ་ལེཊ་མངར་ཟིས་ཀྱིང་དྲངས། གལ་ ཏེེ་ཁྱེེད་རང་རིམ་པ་གཉིིས་པའི་ནང་དུ་ཡེོད་ན། དའི་ཚབ་ལ་པ་ལམ་མངར་ཟིས་སམ། འཁྱེགས་ པ་བྱིི་རིལ་གང་རུང་ངམ་གཉིིས་ཀ་དྲངས་ཀྱིི་ཡེོད།
6 འགྲུལ་པ་རྣམས་འཁྱེགས་རོམ་དང་གདོང་ཐུག་གམ། རྒྱ་མཚོའི་ཉིེན་ཁ་གཞེན་གང་ལའང་སེམས་ ཁྲོལ་མེད་པར་སྐྱོིད་པོའི་ངང་གནས་ ཡེོད། ཁོ་ཚོས་གྲུ་གཟིིངས་གཞེན་གྱིིས་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ལ་ འཁྱེགས་རོམ་གྱིི་ཉིེན་ཁ་ཡེོད་པའི་བརྡ་བཏེང་བ་ཤེས་ཀྱིི་མེད་པ་མ་ཟིད། ཉིེན་བརྡ་དེར་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ ནིཀ་ཀྱིི་ལས་བྱིེད་རྣམས་ཀྱིིས་སྣང་མེད་བཏེང་བའང་ཤེས་ཀྱིི་མེད།
7 དགོང་མའི་ ཚོུད་ ༩:༢༠ ཐོོག་དེད་དཔོན་སི་མིཐོ་གཉིིད་ཉིལ་བར་ཕྱོིན། འགོ་ཁར་ཁོ་པས་ལས་ བྱིེད་རྣམས་ལ། གལ་ཏེེ་དཀའ་ངལ་རིགས་བྱུང་ན། གཉིིད་དཀྲོོག་དགོས་པར་མངགས་ཀྱིང་ མདུན་ལ་འཁྱེགས་རོམ་ཡེོད་པས་དལ་དུ་གཏེང་དགོས་པའི་བཀོད་མངགས་མ་གནང་། ལར་ ནས་ཁོས་ཨིེཊ་ལེན་ཊིཀ་རྒྱ་མཚའི་ (Atlantic Ocean) སྟེེང་གྲུ་གཟིིངས་གཞེན་ལས་མགྱིོགས་ པ་གཏེོང་རྒྱུའི་འབད་བརྩེོན་བྱིེད་པ་ལྟར་དོན་དངོས་ཐོོག་མགྱིོགས་པོ་ཞེེ་དྲགས་སྐྱོོད་བཞེིན་ཡེོད།
8 གྲུ་གཟིིངས་སྟེེང་གི་རྒྱང་སོ་ཁང་ནས་ཁོ་ཚོས་སོ་སོ་དྲོ་པོར་བཏུམས་ཏེེ། འཁྱེགས་རོམ་ཡེོད་མེད་ གང་ཐུབ་ཅིི་ཐུབ་ཀྱིིས་བལྟས། ཁོ་ཚོར་ཐོག་རིང་གི་ཉིེན་ཁ་ཤེས་ཆེེད་དུ་རྒྱང་ཤེལ་གང་འཚམ་ དགོས་ངེས་ཡེིན་ཡེང་། གྲུ་ཐོོག་ཏུ་རྒྱང་ཤེལ་དེ་ཙམ་མང་པོ་མེད། དེར་བརྟེེན་སོ་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱིིས་ ནག་ཁུང་ནང་ལ་མདུན་ཕྱོོགས་སུ་ཅིེ་རེར་བལྟས།
9 མཚན་གུང་མ་ཤར་ཙམ་ལ་སོ་ལྟ་བས་ནག་དབྱིིབས་ཆེེན་པོ་ཞེིག་མཐོོང་། ཁོས་དེ་ཉིིད་འཕྱོོ་བཞེིན་ པའི་འཁྱེགས་པའི་རི་བོ་སྟེེ། འཁྱེགས་གོང་ཞེིག་ཡེིན་པ་ཤེས་པ་མ་ཟིད། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ཀྱིང་དེའི་ མདུན་ལ་ཤར་བསྐྱོོད་བྱིེད་བཞེིན་པ་ཤེས་རྟེོགས་བྱུང་བ་དང་། དྲིལ་བུ་ཚར་གསུམ་དཀྲོོལ་ཏེེ། འཁྱེགས་གོང་མདུན་ལ་འདུག ཅིེས་ཁ་ལོ་བའི་ཕྱོོགས་ལ་མར་སྐད་བརྒྱབས།
10 དེ་འཕྲེལ་དེད་དཔོན་གྱིིས་འཕྲུལ་འཁོར་འཇེོག་ཁང་ལ་གཡེོན་ཕྱོོགས་སུ་ཁ་བསྒྱུར་དགོས་པའི་ བཀོད་མངགས་བྱིས། དེ་བཞེིན་གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་ལས་བྱིེད་རྣམས་ཀྱིིས་དབུགས་བསྡམས་ནས་ འབད་བརྩེོན་བྱིས་ཀྱིང་མགྱིོགས་པོ་ཁ་བསྒྱུར་མ་ཐུབ་སྟེབས། མཐོའ་མ་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་འཁྱེགས་ གོང་ལ་བརྡབས།
11 དེད་དཔོན་སི་མིཐོ་དང་། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ཇུས་འགོད་པ་ཐོོ་མས་ཨིེན་ཌིི་རིའུ་སི་ (Thomas Andrews) གཉིིས་ཆེག་སྐྱོོན་ཤོར་སར་བལྟ་རུ་ཕྱོིན། ཆུ་འགོག་ཁང་མིག་གིས་གྲུ་གཟིིངས་བསྐྱོབས་ ཐུབ་སོང་ངམ་ཞེེས་དྲིས་པར། ཨིེན་ཌིི་རིའུ་སི་ཡེིས་ཐུབ་མ་སོང་། ཆུ་འགོག་ཁང་མིག་བཅུ་དྲུག་ ནས་དྲུག་ཆུས་ཁེངས་བཞེིན་པ་མ་ཟིད། ད་དུང་ཡེང་གྲུ་གཟིིངས་ནང་ཆུ་འཕྱུར་ཡེོང་གི་འདུག་ པས། དིམ་རྒྱུ་ངེས་འདུག ཅིེས་བཤད།
12 དེ་ལྟར་ད་ཕན་ལ་བཟིོས་པའི་འཛོམ་གླིིང་གི་གྲུ་གཟིིངས་ཆེེ་ཤོས་དང་བརྟེན་ཤོས་སུ་བརྩེིས་པའི་ ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་དེ་ཉིིད་འགྲུལ་བཞུད་ཐོོག་མ་ཁོ་ནར་དིམ་འགོ་བཙུགས།
13 གྲུ་གཟིིངས་ནང་ཆུ་འཛུལ་བ་ནས་བཟུང་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ཕྱོོགས་ནས། “ང་ཚའི་སྲེོག་སྐྱོོབས་ དང་། (SOS) ཁྱེེད་ཅིག་སུ་རུང་ནས་རོགས་བྱིེད་ཐུབ་བམ།” ཞེེས་པའི་འཕྲེིན་ཐུང་ཡེང་ནས་ ཡེང་དུ་བཏེང་། དེ་བཞེིན་དེད་དཔོན་དང་ལས་བྱིེད་རྣམས་ཀྱིིས་གཡེས་གཡེོན་གྲུ་གཟིིངས་ ཕྱོོགས་ནས་ལན་འདེབས་ཡེོང་རྒྱུར་བསྒུགས།
14 ནེའུ་ཡེོག་ནས་མེ་ཌིི་ཊེར་རེ་ནེན་ (Mediterranean) ཕྱོོགས་ལ་འགོ་མཁན་ཀར་པ་ཐོའེ་ (Carpathia) ཞེེས་པའི་འགྲུལ་སྐྱོེལ་གྲུ་གཟིིངས་ཕྱོོགས་ནས་དེར་ཆུ་ཚོད་བཞེི་ཙམ་ནས་འབྱིོར་ཐུབ་ པའི་འཕྲེིན་ལན་ཞེིག་འབྱིོར། འོན་ཀྱིང་དེད་དཔོན་སི་མཐོ་ཡེིས་དེ་ཕྱོིས་དྲགས་པ་དང་། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ ནིཀ་ཚོུད་གཉིིས་ཙམ་ནང་དིམ་རྒྱུ་ཡེིན་པ་ཤེས་ཀྱིི་ཡེོད།
15 དེད་དཔོན་དང་ལས་བྱིེད་པ་རྣམས་ཀྱིིས་ཅུང་ཉིེ་བའི་ཕྱོོགས་སུ་གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་གླིོག་འོད་ཅིིག་ མཐོོང་། འོན་ཀྱིང་ཁོ་ཚོས་“ང་ཚོའི་སྲེོག་སྐྱོོབས་དང་།” ཞེེས་པའི་འབོད་སྐུལ་ལ་ཡེ་ལན་མ་ སྤྲད། དེར་བརྟེེན་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་གཏེོང་རྒྱུ་ནི། “རོགས་རམ་” དགོས་པའི་བརྡ་གཏེོང་ ཆེེད་ཅིིག་པུ་ཡེིན་པ་ལྟར། ཁོ་ཚོས་གནམ་ལ་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་བཏེང་ཡེང་ཡེ་ལན་མ་སྤྲད།
16 དེ་བཞེིན་ས་བཞུ་སྤར་ཏེེ་བརྡ་བཏེང་བ་རེད། འོན་ཀྱིང་ད་དུང་ཚུར་ལན་མ་སྤྲད། དེར་བརྟེེན་ཉིི་མ་ དེ་རིང་བར་དུ་མི་སུས་ཀྱིང་ཀ་ལི་ཕོར་ནི་ཡེ་ (California) ཡེི་གྲུ་གཟིིངས་དེས་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ སྐྱོོབ་ཏུ་མ་སླེེབས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཤེས་ཀྱིི་མེད། དེ་ལྟར་དེད་དཔོན་གྱིིས་གྲུ་གཟིིངས་དིམ་གྱིི་ཡེོད་ པ་དང་མི་སུ་ཞེིག་གིས་ཀྱིང་སྐྱོོབ་མི་ཐུབ་པར་ཤེས་ཏེེ། སྲེོག་སྐྱོོབ་གྲུ་ཕོབ། ཅིེས་བཀའ་བཏེང་།
17 འོན་ཀྱིང་དེར་དཀའ་ངལ་ཆེེན་པོ་ཞེིག་ཡེོད་པ་ནི། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ནང་མི་ ༡༡༠༠ ཙམ་འཁྱེེར་ཐུབ་ པའི་སྲེོག་སྐྱོོབ་གྲུ་ཡེོད་ཀྱིང་། གྲུ་གཟིིངས་ནང་ལ་མི་དེ་ལས་ལྡབ་གཅིིག་གིས་མང་བ་ཡེོད། དེད་ དཔོན་ངོས་ནས་མི་གང་མང་སྐྱོོབ་འདོད་ཡེོད་པ་བཞེིན། དང་པོ་བུད་མེད་དང་ཕྲུ་གུ་རྣམས་ཡེིན། ཞེེས་སྐད་བརྒྱབ།
18 བུད་མེད་དང་། ཕྲུ་གུ་འགའ་ཤས་སྲེོག་སྐྱོོབ་གྲུར་ཞུགས་ཏེེ། སོ་སའི་བ ཟིའ་ཟླ་དང་། པ་ཕ་རྣམས་ ལ་ལག་པ་གཡུགས་ཤིང་། ནེའུ་ཡེོག་ཏུ་ཐུག་ཆེོག ཅིེས་བཤད་པ་བཞེིན། ཁོ་ཚོས་རེ་བ་ཞེེ་དྲགས་ མེད་པ་ཤེས་ཀྱིང་དེ་མཚུངས་ལན་བཏེབ།
19 འོན་ཀྱིང་མི་མང་པོས་དེའི་འོག་གི་གྲུ་ཆུང་དེ་དག་མུན་ནག་ཁྲོོད་ཀྱིི་འཁྱེགས་ཐོེབས་ཆུའི་ཕྱོོགས་སུ་ ཐོག་རིང་ཙམ་ལ་ཡེོད་པ་མཐོོང་སྟེེ། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་དིམ་ས་མ་རེད། དེ་ལས་འདིར་བསྡད་ན་ཉིེན་ཁ་ ཆུང་བ་འདུག་བསམས་པའང་བྱུང་ཡེོད། དེར་བརྟེེན་སྲེོག་སྐྱོོབ་གྲུ་མང་པོ་ཕྱོེད་ཙམ་ལས་མ་ཁེངས།
20 མཚན་གྱིི་ཚོུད་ ༡:༠༠ ཙམ་ལ། གལ་ཏེེ་ཁྱེེད་རང་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ཡེི་གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་ཁྱེམས་རྭར་ བསྡད་ཡེོད་ན། གྲུ་གཟིིངས་དེ་དངོས་གནས་དིམ་གྱིི་ཡེོད་པ་ཤེས་ཐུབ། གང་ཡེིན་ཞེེ་ན། གྲུ་ གཟིིངས་ཀྱིི་མདུན་ཕྱོོགས་འཁྱེོག་བཞེིན་ཆུ་འཛུལ་འགོ་བཙུགས་ཏེེ། མི་རྣམས་ཀ་བ་དང་། གཅིིག་ གིས་གཅིིག་ལ་འཐོམས་པ་མ་ཟིད། མི་འགའ་ཤས་ཀྱིིས་གདུང་གྲུའི་ཚབ་ཏུ་བེད་སྤྱོོད་ཡེོང་རྒྱུའི་ རེ་བ་བཅིངས་ཏེེ། གྲུ་གཟིིངས་ཁྱེམས་རྭའི་རྐུབ་བཀྱིག་རྣམས་ལྷན་དུ་བསྡམས།
21 མཐོར་དེད་དཔོན་སི་མིཐོ་ཡེིས་གྲུའི་ལས་བྱིེད་རྣམས་ལ། ད་སོ་སོ་སོ་སའི་མ གོ་བཏེགས་འབུད་ རོགས། ཞེེས་བཀའ་མཐོའ་མ་དེ་གནང་། དེ་མཚུངས་ལས་བྱིེད་འགའ་ཤས་གྲུ་གཟིིངས་ནང་མུ་ མཐུད་ནས་བསྡད་ཅིིང་། འགའ་ཤས་གང་ངར་ཅིན་གྱིི་རྒྱ་མཚའི་ནང་མཆེོངས།
22 མི་སུ་ཞེིག་གིས་ཀྱིང་ད་བར་དེད་དཔོན་སི་མཐོ་ལ་ག་རེ་བྱུང་མིན་ཤེས་ཀྱིི་མེད། ལ་ལས་གྲུ་གཟིིངས་ དང་ལྷན་དུ་དིམ་པར་བཤད་ཅིིང་། ལ་ལས་ཕྲུ་གུ་ཞེིག་སྐྱོོབ་པར་རྒྱ་མཚོར་མཆེོངས་ཚུལ་ཡེང་ བཤད། འོན་ཀྱིང་ང་ཚོ་ཚང་མས་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི། ཁོ་པ་གསོན་པོར་གནས་ཐུབ་མེད་པ་དེ་རེད།
23 སྲེོག་སྐྱོོབ་གྲུ་རྣམས་གྲུ་གཟིིངས་དང་བར་ཐོག་ཆེད་དེ་ཐོོན་འགོ་བཙུགས། གྲུ་དེ་དག་ནང་ཡེོད་ པའི་མི་འགའ་ཤས་ཀྱིིས་རང་གི་མིག་མདུན་དུ་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་གྲུ་གཟིིངས་དིམ་པར་བལྟ་མ་ བཟིོད་ནས་སོ་སོའི་ལག་པས་ མིག་བཀག གང་ཡེིན་ཞེེ་ན། གྲུ་གཟིིངས་དའི་ནང་ཁོ་ཚའི་ནང་མི་ དང་། གོགས་པོ་དེ་འདྲའང་ཡེོད་པ་རེད། གཞེན་ཚོས་གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་གླིོག་འབར་ཡེོད་པ་དང་། རོལ་དབྱིངས་ཀྱིང་མུ་མཐུད་དཀྲོོལ་བཞེིན་ཡེོད་པར་བརྟེེན། མཐོའ་མ་དིམ་གྱིི་མ་རེད་བསམས་ ནས་བལྟས་བསྡད།
24 ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་འཁྱེགས་གོང་ལ་བརྡབས་ནས་ཚོུད་གཉིིས་དང་ཕྱོེད་ཀའི་རྗེེས་ཏེེ། ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༥ ཚོུད་ ༢:༢༠ ཐོོག་ལ་སྒྲི་ཆེེན་པོ་ཞེིག་གགས། དའི་རྗེེས་ལ་གྲུ་གཟིིངས་དུམ་བུ་གཉིིས་ལ་གས་ཏེེ། རྒྱ་མཚོའི་གཏེིང་ལ་མེ་ལེ་གཉིིས་དང་ཕྱོེད་ཀའི་བར་དུ་དིམ་འགོ་བཙུགས། སྲེོག་སྐྱོོབ་གྲུའི་ནང་དུ་ ཡེོད་པའི་མི་རྣམས་མཚན་ལ་འཁྱེགས་ནས་འདར་སིག་བརྒྱབ། ཁོ་ཚའི་སེམས་ནང་ཉིེན་སྐྱོོབ་ མ་སླེེབས་བར་དེ་ལྟར་ཇེི་ཙམ་རིང་ལྷག་ཡེོང་ངམ་སྙིམ།
25 མུན་ནག་གི་རྒྱ་མཚོར་ཚོུད་གཅིིག་ལྷག་ཙམ་ཕྱོིན་པའི་རྗེེས་ཐོག་རིང་ནས་གླིོག་འོད་ཅིིག་མཐོོང་། གྲུ་དེ་ཁོ་ཚོ་བསྐྱོབ་ཏུ་སླེེབ་ཀྱིི་ཡེོད་དམ། མི་རྣམས་ཀྱིིས་ཙག་སྒྲི་སྤར་ཏེེ། ཁ་དཀྲོིས་དང་། ཤོག་ བུ་ལ་སོགས་པ་གང་བྱུང་ལ་མེ་སྦར་ནས། “ང་ཚོ་སྐྱོོབ་རོགས། ང་ཚོ་འདིར་ཡེོད།” ཅིེས་བརྡ་ སྟེོན་ཆེེད་དུ་གནམ་ལ་གླིོག་བཞུ་ལྟར་འཕྱོར།
26 མཐོར་ཁོ་ཚོས་ཀར་པ་ཐོའེ་གྲུ་གཟིིངས་མཐོོང་བ་དང་དེས་སྐྱོོབ་ཀྱིི་རེད་བསམས། དེ་དུས་སྐྱོ་ རེངས་ཤར་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ཡེིན། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ཡེི་གོད་ཆེག་ལས་ཐོར་པའི་འགྲུལ་པ་ རྣམས་ཀར་པ་ཐོའེ་ཡེི་ནང་དུ་བླུགས། ཁོ་ཚོ་བརླན་ཅིིང་འཁྱེགས་པ་མ་ཟིད། དཀའ་ལས་ཁག་ཀྱིང་ ད་དུང་འཚོ་ཐུབ་པ་བྱུང་། ཁོ་ཚོར་མྱངས་རབས་མང་དག་ཤོད་རྒྱུ་ཡེོད་ངེས་རེད། ཡེིན་ནའང་ ཁོ་ཚོར་གྱིོན་གོས་དྲོ་པོ་དང་། ཁ་ལག་ཚ་པོ། ངལ་གསོ་རྒྱག་རྒྱུ་བཅིས་བྱུང་བ་རེད།
27 ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་དིམ་པ་དེ་ནི་ཡེ་ང་བའི་རྐྱེན་ངན་གོད་ཆེག་ཅིིག་རེད། གྲུ་གཟིིངས་དའི་ནང་དུ་ཁྱེོན་ མི་གངས་ ༢༢༢༤ ཡེོད་པ་ལས་མི་ ༧༠༥ ཙམ་འཚོ་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ལ་ཆེག་ སྒོོ་བྱུང་བར་བརྟེེན་རྒྱ་མཚོའི་སྒྲིིག་གཞེིར་འགྱུར་བ་བཏེང་བ་རེད། དེང་སང་གྲུ་ཐོོག་གི་མི་ཚང་ མ་ཤོང་ཐུབ་པའི་སྲེོག་སྐྱོོབ་གྲུ་ལྡང་ངེས་ཤིག་དགོས་པ་མ་ཟིད། གྲུ་གཟིིངས་ལས་བྱིེད་རྣམས་ ལའང་རྒྱང་ཤེལ་ལྡང་ངེས་བཞེིན་དགོས་ཀྱིི་ཡེོད། དེ་བཞེིན་གྲུ་གཟིིངས་གཞེན་གྱིིས་“ང་ཚའི་སྲེོག་ སྐྱོོབས་དང་།” ཞེེས་པའི་རོགས་སྐྱོོར་དགོས་པའི་བརྡ་འཕྲེིན་འབྱིོར་རིགས་ལ་ལན་སྤྲོད་ཆེེད་ དུ། གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་བརྡ་འཕྲེིན་ཁང་མིག་ནང་དུ་ག་དུས་ཡེིན་ནའང་ལས་ཀ་བྱིེད་དགོས་པ་ཡེིན།
28 དེ་བཞེིན་དེང་སང་འཁྱེགས་གོང་ཉིེན་བརྡ་གཏེོང་མཁན་འཁྱེགས་རོམ་མྱུལ་ཞེིབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ ཡེང་ཡེོད། གང་ལྟར་ལོ་ངོ་བདུན་ཅུ་དོན་གསུམ་རིང་ལ། ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ག་པར་ཡེོད་མེད་སུས་ ཀྱིང་ཤེས་ཀྱིི་མེད། མཐོར་ཕྱོི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལོར་ཚན་རིག་པའི་རུ་ཁག་ཅིིག་ལ་དའི་ཞེིག་རོ་རྙེེད་ སོན་བྱུང་བ་རེད། ཁོ་ཚོས་དེའི་འཚོལ་ཞེིབ་དང་པར་རྒྱག་ཆེེད་དུ། ཨིལ་ཝིིན་ (Alvin) ཞེེས་ པའི་རྒྱ་མཚོའི་གཏེིང་གི་འཕྲུལ་མི་ (robot) ཞེིག་བེད་སྤྱོོད་བྱིས་པ་རེད།
༡༩༩༦ ལོར་ཚན་རིག་པའི་རུ་ཁག་གཞེན་ཞེིག་གིས་འདམ་གྱིི་རིམ་པ་མང་པོས་
29 དེ་ནས་ཕྱོི་ལོ་
བཏུམས་པའི་གྲུ་གཟིིངས་བལྟ་རྒྱུའི་ཡེོ་ཆེས་དམིགས་བསལ་ཞེིག་བེད་སྤྱོོད་བྱིས་པ་རེད། ཁོ་ ཚོས་འཁྱེགས་གོང་གིས་ཨིི་ཁུང་ཆུང་ངུ་དྲུག་ལས་ཕུག་མེད་ཀྱིང་། ཨིི་ཁུང་དེ་དག་གནད་འགག་ ཆེེ་སར་ཁེལ་སྟེབས། གྲུ་གཟིིངས་མགྱིོགས་པོ་ཞེེ་དྲགས་དིམ་པ་ཤེས་རྟེོགས་བྱུང་བ་རེད། ཊ་ཡེེ་ ཊེ་ནིཀ་ད་ལྟའང་རྒྱ་མཚོ་དེའི་གཏེིང་ལ་ལྷག་ཡེོད།
30 མི་འགའ་ཤས་ཀྱིིས་དའི་ནང་གི་རྒྱན་ཆེའི་རིགས་དང་། གསེར་ཊམ། ད་དུང་ཨི་རག་ཤེལ་དམ་ རྙེིང་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་རྫིས་དེ་དག་ལེན་འདོད་ཡེོད་པ་མ་ཟིད། ཧྥ་རན་སའི་ཚན་རིག་པ་ ཚོས་གྲུ་གཟིིངས་ཀྱིི་ཞེིག་རོ་དེར་དཔུང་འཇུག་བྱིས་ཟིིན་ཡེང་། ཚན་རིག་པ་མང་ཆེེ་བས་རོ་ཁང་ དུ་གྱུར་པའི་ཞེིག་རོ་དེ་ལ་ལག་པ་མ་འཆེང་བར་འཇེོག་འདོད་ཡེོད་ཅིིང་། དེས་འདས་གོངས་སུ་ ཕྱོིན་པའི་མི་རྣམས་ལ་གུས་བཀུར་བྱིས་པར་མཚོན་གྱིི་ཡེོད། འོན་ཀྱིང་ཁོ་ཚོས་གྲུ་གཟིིངས་ཆེེ་ ཤོས་ཊ་ཡེེ་ཊེ་ནིཀ་ཡེི་ཞེིག་རོ་དེར་མུ་མཐུད་ནས་འཚོལ་ཞེིབ་དང་། དེ་ཉིིད་དིམ་པའི་གསང་བ་ རྟེོལ་འདོད་ཡེོད་པ་རེད།