Kloosterkrant najaar 2018

Najaar

2018

1 Algemeen 2 In het klooster 3 Projecten 4 Verhuur 5 Trainingsbureaus 6 Activiteiten 7 Duurzaam genieten 8 Agenda

Het grote geheel

I

www.kloosterhuissen.nl u kunt ons ook volgen op de social media

doo r hans van der vinne, m edewerker

k kan intens genieten van de seizoenen in ons Nederlandse klimaat. De eerste lentezon, een strakblauwe lucht op een mooie zomerdag, het vroege vallen van het donker in de nazomer,

de eerste echt koude ochtenden in de winter. En toch wordt ik er ook elk jaar weer door verrast, steeds ben ik weer vergeten hoe dat nou precies was in de voorgaande jaren.

De seizoenen geven ook ritme aan het jaar. Groei in de lente, oogsten in de zomer, afbraak in de herfst, en rust in de winter. Steeds meer komt het besef dat het mooi is om een dergelijk ritme ook in te passen in m’n dagelijkse leven. Een ritme waarin druk en rust elkaar afwisselen. Een ritme waarin je niet continu ‘aan’ hoeft te staan, maar met eens in de week een dag of dagdeel zonder invulling en eens per jaar een periode waarin er niets in de agenda staat.

Maar de seizoenen geven me vooral veel houvast. Wat ontzettend fijn dat je na een lange periode van droogte

Jaar van licht

weet dat er ook weer een periode met regen komt.

Wat heerlijk om te weten dat alles z’n tijd en plaats heeft in het universum. Wat geweldig dat je er 100% op kan rekenen dat na de zomer de herfst komt, wat er verder ook gebeurt!

In periodes van, grote of kleine, verandering geeft dat me rust. Natuurlijk denk ik ook wel eens ‘Wat nu…?’.

En tegelijkertijd weet ik me onderdeel van een groter geheel. Al weet ik niet altijd wat het leven voor mij in petto heeft, de seizoenen.

d oor joyce la kwi jk, coach en communi cati ea dvi s eur Joyce Lakwijk, is begeleidster van diverse programma’s

T

raditiegetrouw kijk ik in december terug op het jaar dat achter me ligt. Het helpt om innerlijk balans op te maken en mijn verlangens voor het jaar erop helder te krijgen. Diverse thema’s komen dan voorbij:

persoonlijk, relationeel, werk, kinderen, familie, vrije tijd, etc.. Allereerst vallen me de ‘grote’ bewegingen op zoals nieuwe opdrachten, veranderingen in mijn familie of een fijne vakantie.

in Dominicanenklooster Huissen. De programma’s zijn gericht op stil worden, de aandacht naar binnen keren en naar buiten brengen van wat je dan ervaart. Joyce merkt dat dat een goede manier is om geïnspireerd en opgeladen te blijven in leven en werk.

Het thema van deze Kloosterkrant “En nu dan?”

Ik heb dan echter nog niet in beeld, hoe het wérkelijk met me is geweest. Of ik momenten van liefde en vreugde heb ervaren, of ik met een moeilijke periode heb kunnen omgaan of welke hulp ik heb mogen ontvangen. Ik word stil, pak een schrift en ga schrijven over wat wezenlijk is in het leven. Enkele vragen helpen me daarbij: welke waarheid heb ik ontdekt? welke nieuwe gevoelens vol van schoonheid en harmonie heb ik ervaren?

Welke goede daden heb ik verricht die niet geworteld waren in egoïsme?

En dan breekt januari aan. Als praktisch en enthousiast mens wil ik aan de slag met mijn nieuwe doelen. Al snel merk ik dat zo’n tempoversnelling niet werkt. Zoals in januari het land open geploegd in voren ligt, zo gaat het er dan over om open en verwonderd te blijven zonder het zetten van nieuwe stappen. Dat geeft een spanning die, dat wil ik best toegeven, lastig uit te houden is. Maar vertrouwend op het autonome proces van ontvouwen, wil ik de natuur zijn werk laten doen. Ik keer dus meer naar binnen, blijf bij wat daar gebeurt en wacht… wacht tot de lente doorbreekt. Voor een nieuw jaar van Licht.

KATERN ONDERWEG Kwartaalthema belicht vanuit verschillende invalshoeken THEMA NAJAAR 2018

En nu dan?

die is veranderd en waar je je weg weer in moet vinden. Joyce beschrijft hoe zij omgaat met deze van-oud-naar-nieuw situatie.

ret rait edag j e innerl ij k advent Zaterdag 8 december 2018 van 10.00 - 16.30 uur www.kloosterhuissen.nl/p/1366

st ilt e in j e dag b rengen

Dan ontstaat er een ander beeld van het achterliggende jaar. Een beeld van mijn jaar van Licht. Ik zie hoe mijn leven zich aan mij ontvouwt en eigenlijk losstaat van wat ik doe of niet doe. Allerlei gedachten en gevoelens trekken voorbij en ik ben in staat een dieper weten te ervaren.

Een weten dat me brengt in mijn basis van rust, vrede, Zijn. Die staat van zijn, verwelkom ik iedere ochtend weer als vertrekpunt zodat ik de decemberdrukte aankan.

ONDERWEG

refereert aan een gevoel van onzekerheid. Een situatie

Zaterdag 6 oktober 2018 van 10.00 - 16.30 uur www.kloosterhuissen.nl/p/1348

ret rait edag j e innerl ij k nieuwj a ar Zaterdag 19 januari 2019 van 10.00 - 16.30 uur www.kloosterhuissen.nl/p/1367

Wat nu?

Henk Jongerius

Burn-out, en dan?

Henk van Reeven

1

5

Met Maria en mijn ziel op de fiets naar Rome Aalt Bakker

“Ik heb je gemist” Tineke

2

6

3

Na de droom Theo Menting

En dan… ontdek je opnieuw het gevoel dat je leeft Hanneke Muthert en Jannet Delver

7

Transformeren op de fiets met Dennis Timp Jesse Reith

Het gezang van de monniken Paul Loomans

k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

4

8

1

Een mijmering

A

d oor lucr é s ch oor lemmer, med ewer ker fond s enwerving

ctiviteiten kosten nu eenmaal geld. Denk aan het doen van boodschappen, sporten, op vakantie gaan… Noem maar op. Datzelfde geldt voor de projecten die wij orga-

niseren voor verschillende doelgroepen. Sinds een aantal jaren zet ik me vol enthousiasme in om via verschillende fondsen geld in te zamelen om de projecten die we vanuit Stichting Dominicanenklooster Huissen voor deze doelgroepen organiseren mogelijk te maken. Gelukkig zijn er nog steeds privéfondsen en religieuze fondsen die het werk dat we doen belangrijk vinden en dit financieel willen blijven ondersteunen.

In de afgelopen periode kostte het me weer veel zweet om dit voor elkaar te krijgen, vooral omdat het buiten zo warm was (we schrijven augustus 2018). Door de lange aanhoudende hitte was de warmte zelfs in de anders zo koele kloostergang waar ik m’n kantoor heb binnen gedrongen.

Gelukkig werd ik op hetzelfde moment regelmatig geconfronteerd met datgene waarvoor ik me zo inzet.

In de kloostergang en in de tuin klonk het gezellige geluid van spelende kinderen die met hun moeders een inspiratieweek bijwoonden. Vanaf een van de bovenverdiepingen hoorde ik het plezier dat de jongeren hadden tijdens hun

trainingsweek onder leiding van Instituut Menz. En tijdens de middagviering in de kapel werd ik geraakt door de bedes die de deelnemers van een week voor GGZ cliënten deden bij het ontsteken van een lichtje.

Een van de deelnemers van een week voor ouderen zei onlangs: ‘Het is zo fijn dat ik hier onder de mensen kom.

Mijn kringetje thuis is zo klein. Nu heb ik mensen leren kennen die ook alleen zijn en bij mij in de buurt wonen.

Dat is zo fijn!’

Dat is waar ik dit mooie werk voor doe!

‘Gelukkig zijn er nog steeds fondsen die het werk dat we doen belangrijk vinden en dit financieel willen blijven ondersteunen’

Kloosterblog Veel mensen weten de weg naar onze blog reeds te vinden. Via onze facebookpagina verwijzen wij regelmatig naar de blog, wanneer er weer een interessant nieuw artikel op is verschenen. Wat is daar dan te vinden? Op de eerste plaats staan er de artikelen uit Onderweg, de katern van deze Kloosterkrant en sommigen daarvan zelfs nog wat uitgebreider. Daarnaast staan er ook andere inspirerende of verdiepende stukken, geschreven door leden van de communiteit, medewerkers of begeleiders.

Neem eens een kijkje op blog.kloosterhuissen.nl Wij vinden het leuk als u een reactie achterlaat.

kloost e rga st e n Ons gastenverblijf staat open voor iedereen die verlangt om in een omgeving van stilte en afzondering tot zichzelf te komen. Verblijf enkele dagen in het Dominicanenklooster, ervaar de rust en stilte en beleef de louterende werking van het dagelijkse kloosterritme. Kijk voor verblijfskosten op onze site.

Aanmelding: Telefonisch via de gastenbroeder Henk Jongerius (026 - 326 44 41, weekdagen tussen 17.30 uur en 18.15 uur).

Bij geen gehoor kunt u een e-mail sturen naar secretariaat@kloosterhuissen.nl.

Kloosterritme en vieringen Kijk voor een actueel overzicht van de kapelvieringen op de site van de Dominicaanse

g ro e p sve r b l ijf Het is ook mogelijk om met grote en kleine groepen enige tijd in het klooster te verblijven.

U kunt dan zelf het programma invullen van uw verblijf. In overleg met u kunnen we activiteiten organiseren, zoals creatieve en muzikale workshops, meditaties en kloosterkoken.

Informeert u bij de receptie van het klooster. info@kloosterhuissen.nl.

communiteit, www.dominicanen.nl/ huissen.

Het kloosterritme bepaalt het dagelijkse leven in het Dominicanenklooster. Dagelijks is er om 08.00 uur een ochtenddienst (Lauden) en om 18.30 uur een avonddienst (Vespers). Op werkdagen is er een middagmeditatie om 12.10 uur. Op zondagmorgen viert de gemeenschap om 10.00 uur samen de eucharistie.

U bent van harte uitgenodigd!

Dagelijks ritme 08.00 uur Ochtendviering 08.30 uur Ontbijt 10.00 uur Viering van de eucharistie

m.m.v. de kloostercantorij (zondag) 12.10 uur Middagviering (werkdagen) 12.30 uur Warme middagmaaltijd 17.30 uur Avondbrood 18.30 uur Avondviering

Retraites Weekend in contact met je vrouwelijke kracht Voor vrouwen die in relaties hun hart willen volgen en verbinding willen maken met anderen vanuit vrouwelijke stevigheid. In de liefde, met familie of op het werk.

Denise van Geelen en Vivien Broekman, persoonlijk begeleiders Maandag 15 oktober t/m woensdag 17 oktober 2018

2

Retraite Stilte bevrijdt! Weekend Leven In deze dagen ga je ervaren zonder waarom dat er onder je onrust een bron van stilte en vrijheid is.

Gewoon in jou! Vier dagen in stilte zijn, iets voor jou?

Weekend rondom het gedachtegoed van de drie denkers: Meister Eckhart, Sören Kierkegaard en Dag Hammarskjöld.

Erna Bakker, therapeute en relatiecoach Zondag 28 oktober t/m donderdag 1 november 2018

Welmoed Vlieger, filosofe en spreker Vrijdag 2 november uur t/m zondag 4 november 2018

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Vijfdaagse Schrijfretraite Innerlijk pelgrimeren Een pelgrimstocht op papier maken en al schrijvend bezinnen. Een prachtige manier om aan de hand van concrete schrijfoefeningen jouw eigen thema’s te onderzoeken.

Hanny Kuijer, schrijfbegeleider Zondag 11 november t/m donderdag 15 november 2018

Yoga: De Kracht van de aandacht

Meditatieweekend het Compassie kompas

Yogasessies en oefeningen helpen ons om de aandacht naar binnen te richten en ons bewustzijn te vergroten.

Vanuit meditatie opmerkzaam gewaar leven: Herinneren waar het omgaat, terugkeren naar je thuisbasis, de moed vinden om met compassie door het leven te gaan.

Thirza van de Hoef, coach en yogadocente Zondag 18 november t/m donderdag 22 november 2018

Bert van Baar, antropoloog en schrijver Vrijdag 30 november t/m zondag 2 december 2018

Speciale en kwetsbare groepen

V

doo r j udit h m elchers, m edewerker

anuit de Dominicaanse traditie wordt speciale aandacht en zorg besteed aan kwetsbare groepen die zich in de huidige maatschappij maar moeilijk staande kunnen houden. We zetten ons direct

en indirect in voor deze groepen. Direct door het organiseren van programma’s en trainingen voor de doelgroep. Indirect door het trainen en inspireren van hen die zich, als vrijwilliger of professional, inzetten voor deze kwetsbare groepen. Zo werken we samen aan een menselijker samenleving.

Deze zomer zijn er 3 projecten voor jongeren georganiseerd. In mei was er gedurende 3 dagen een groep asielzoekers te gast. Begin juli was er een 3-daagse voor mantelzorgers (i.s.m. Manteling). Vanaf 9 augustus vond een midweek plaats voor mensen met een maatschappelijk kwetsbare positie (i.s.m. Het huis van Compassie).

13 augustus startte de Inspiratieweek voor moeders met kinderen die in een moeilijke situatie verkeren (i.s.m. het Oranje Huis Amsterdam). Een week later vond de 3-daagse plaats voor mensen met psychische klachten (i.s.m.

Yulius) Begin september was er een Zomerweek voor vluchtelingen vrouwen i.s.m. de Gemeente Lingewaard.

Wij vinden het heel fijn dat we deze mooie projecten kunnen organiseren voor de kwetsbare groepen. Telkens weer blijkt hoe het als inspirerend en zinvol wordt ervaren door de deelnemers. Ze komen op adem, vinden begrip en leggen contacten. Het geeft veel voldoening dit mogelijk te maken. Daarvoor is uiteraard geld nodig.

Op de volgende manieren komt de financiering tot stand: Subsidies van Dominicaanse Provincie Nederland Samenwerking met andere organisaties (zoals bijv. Manteling, Kruispunt) Zij verzorgen het programma en brengen de deelnemers bijeen en mogen dan tegen een voordelig tarief in het klooster verblijven Opbrengst uit verhuur van ruimtes Bijdragen van mensen via de vriendenstichting (zie: vrienden.kloosterhuissen.nl/) Giften van deelnemers aan onze programma’s Ook houden we ons actief bezig met fondsenwerving.

Congregaties en stichtingen worden aangeschreven en regelmatig reageren zij enthousiast en leveren ze hun onmisbare financiële bijdrage aan onze projecten.

Zo mochten we rekenen op de steun van onder andere de volgende organisaties: SPZ De Nederlandse Stichting tot bevordering van de sociaal-pedagogische zorg.

HandicapNL Solidariteitsbijdrage van de gezamenlijke religieuzen in Nederland via KNR - Projecten in Nederland (PIN) Kerk en Wereld Stichting RCOAK (Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor) Stichting RC Maagdenhuis Stichting Brentano

Wij zijn dankbaar voor al deze vormen van steun die ons in staat stellen onze belangrijke projecten te realiseren.

Heeft u zelf ook te maken met een kwetsbare groep en zou u daar ook graag iets voor organiseren in het klooster? U bent van harte uitgenodigd ook een project aan te dragen. Daarvoor kunt u contact opnemen met Aalt Bakker.

zie d e m e ns ! d oo r h an s ko k b e stu u r sl id s ti c h ti ng v r i e nd e n d om i ni c anenkloos ter h ui s s en

B

laderend door de Kloosterkrant zie ik een aantrekkelijk aanbod van allerlei activiteiten. Zingeving, bewustwording, verbondenheid en

creativiteit zijn sleutelwoorden. Hart en ziel komen samen. In samenwerking met Het Huis van Compassie in Nijmegen werd er in augustus een vakantieweek voor vluchtelingen georganiseerd in het klooster.

Er is een vol en gevarieerd programma en de gasten kijken met grote tevredenheid en voldoening terug op het verblijf op de bijzondere plek die het klooster is.

Medewerkers zetten hun beste beentje voor.

Wanneer ik zelf het klooster bezoek, heb ik ook steeds die bijzondere ervaring. Wat een fijne plaats is dit toch om te komen en te zijn. Ik word er rustig van en bescheiden. Ik begin langzamer te bewegen en bewuster te ademen. Het klooster daagt uit tot een ander levensritme, tot bezinning. Stilstaan bij jezelf, bij anderen en de wereld om je heen. Dat zou ik eenieder gunnen.

Toen ik werd gevraagd werd voor het bestuur van de Stichting Vrienden van het Klooster, besefte ik dat het voor bepaalde groepen niet vanzelfsprekend is te participeren in de activiteiten van het Klooster.

Financiën zijn dan een struikelblok, en anders wel de onbekendheid of onmogelijkheid om mee te doen.

De Stichting Vrienden is er voor kwetsbare groepen in onze samenleving. En natuurlijk voor de vrijwilligers en mantelzorgers die zich vaak dagelijks voor hen inzetten.

Het maakt me blij dat inspiratieweken voor o.a. dak- en thuislozen, minima, tienermoeders met hun kinderen, (ex-) gedetineerden, mensen uit de psychiatrie onder andere mogelijk gemaakt worden door bijdragen vanuit de Stichting. De inspiratieweken zijn er om tot rust te komen, te bezinnen, lotgenoten te ontmoeten en goed verzorgd worden. En dat geldt natuurlijk ook voor de mantelzorgers en mantelzorggezinnen. Het is goed hen te ontzorgen en op te laden, het dagelijkse patroon te doorbreken en ruimte te geven voor bezinning en rust.

Het zijn goede voorbeelden van sociale projecten die de Stichting Vrienden wil ondersteunen. Ik zet me daar graag voor in. Met hart en ziel.

d oor p i et ela nd s, b estuursl id st icht ing vrienden dom inicanenkloos ter h ui s s en en vrij will iger huis van com pa ssie nij m egen

T

oen ik in het jaar 2001 bij het Dominicanenklooster solliciteerde, gaf ik aan me in te willen zetten voor kwetsbare mensen in de

samenleving. Daar werd alle ruimte voor gegeven. Nu, jaren later, ben ik betrokken bij de Vriendenstichting van het klooster. Doel van de stichting is om kwetsbare mensen op adem te laten komen en te inspireren. In samenwerking met Het Huis van Compassie in Nijmegen werd er in augustus een vakantieweek voor vluchtelingen georganiseerd in het klooster.

Mannen, vrouwen en 6 kinderen uit 7 verschillende landen trokken met elkaar op. De dagen werden begeleid door 5 vrijwilligers van het Huis van Compassie en een vrijwilliger van het klooster. En het werden fantastische dagen: uitstapjes, lekker eten, Hollandse spelletjes, wandelingen, lachen om Mister Bean en Tom&Jerry, samen schilderen. En als klap op de vuurpijl de Bonte avond.

Dit alles heeft bijgedragen tot een goede onderlinge sfeer. Een van de begeleiders beschreef het als volgt: “Het was een zeer waardevol en prachtig groepsproces met zoveel verschillende culturen. Aan het einde van het programma werd dat prachtig verwoord: ‘Wij hebben laten zien dat we, ondanks de vele verschillen, het met elkaar goed kunnen hebben en dat dat is waar het om gaat in de wereld. Want als wij het niet redden met elkaar, hoe kunnen we dan verwachten dat dat in de rest van de wereld wel gebeurt.’

Dit werd door velen beaamd”.

Opkomen voor kwetsbare mensen, mensen verbinden, daar wil de Vriendenstichting zich voor inzetten. http://vrienden.kloosterhuissen.nl/

k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

3

Een unieke plek voor uw verblijf of bijeenkomst De Herberg Vanaf oktober 2018 biedt De Herberg, de nieuwe aanbouw, extra ruimte voor verhuurmogelijkheden. De Herberg beschikt over 3 zalen en 21 kamers met eigen sanitair. In de grootste zaal is ook een keuken aanwezig, zodat jongerengroepen hun eigen maaltijden kunnen bereiden.

Er is een mooie, lichte loungeruimte met uitzicht op en toegang tot de tuin. Gasten kunnen hier lekker ontspannen met een kopje koffie of thee.

Verhuurmogelijkheden voor organisaties en bedrijven Dominicanenklooster Huissen is een unieke plek voor uw verblijf of bijeenkomst. Een idyllisch rustpunt in de hectiek van alledag. De authentieke kloostersfeer, onze persoonlijke benadering en onze klassieke gastvrijheid maken het Dominicanenklooster tot een zeer prettige plek voor uw vergadering, meeting of training. Wij zijn, mede door onze flexibele instelling, in staat om een verblijf voor u op maat te verzorgen. Om de speciale sfeer van ons klooster en de diverse mogelijkheden zelf te ervaren, nodigen wij u graag uit voor een rondleiding en kennismaking.

Het Dominicanenklooster Huissen heeft de afgelopen jaren een gestage groei doorgemaakt. We zijn blij dat we steeds meer groepen mogen ontvangen die ervaren hoe inspirerend een verblijf in het klooster is, voor studenten, docenten, leidinggevenden en collega’s. We zijn met name trots op de groei in het aantal projecten dat we voor kwetsbaren, vrijwilligers organiseren. Door het faciliteren van sociale projecten dragen we bij aan onze missie; een liefdevolle samenleving.

Eén- of meerdaags verblijf Het klooster beschikt over 10 zalen met een capaciteit tot 75 personen. Voor lezingen, muziek en congressen beschikken we over de sfeervolle kapel welke geschikt is voor 300 personen. Daarnaast kunt u terecht in de binnenkamer, een bijzondere meditatieruimte of in de kloostertuin. In de 32 slaapkamers kunnen 58 personen overnachten. Onze kloosterkeuken zorgt voor heerlijke, vers bereide maaltijden. Het klooster biedt een inspirerende omgeving voor ééndaagse programma’s en evenementen voor 300 personen en voor meerdaagse programma’s tot en met 58 personen. We hanteren redelijke tarieven; bij reserveringen in voor ons rustige periodes kunnen we onze tarieven voor u nog wat aantrekkelijker maken. Het goede is: een deel van uw huursom besteden we aan sociale projecten.

We informeren u graag over de verhuurmogelijkheden en onze aantrekkelijke tarieven.

We kunnen niet wachten om u nog meer mogelijkheden te bieden.

Programma op maat Om uw verblijf in het klooster een extra dimensie te geven zijn er tal van mogelijkheden die als aanvulling op uw eigen training of bijeenkomst kunnen dienen.

Denkt u hierbij aan een rondleiding of meditatie, maar ook workshops met betrekking tot kloosterkoken, schilderen, zingen of klankschalen.

Bel gerust voor een afspraak om kennis te nemen van de mogelijkheden en de bijzondere kloostersfeer te ervaren.

Enkele voorbeelden van onze tarieven

Vergaderarrangementen 8-uurs arrangement

24-uurs arrangement

€ 41,50 per persoon Inclusief koffie, thee, fruit, warme vegetarische middagmaaltijd en zaalhuur

€ 107,00 per persoon Inclusief overnachting (op basis van tweepersoonskamer) ontbijt, warme vegetarische middagmaaltijd en avondbrood, koffie, thee, fruit en zaalhuur

Dit zijn slechts 2 voorbeelden van mogelijke arrangementen. In overleg zijn de arrangementen aan te passen aan uw wensen. We maken voor u graag een aanbod op maat.

Voor een volledig overzicht van onze tarieven: www.kloosterhuissen.nl/ruimte-huren/prijzen.php of neem contact op: accommodatie@kloosterhuissen.nl T: 026 326 44 22

4

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

THEMA

ONDERWEG

En nu dan?

Het katern van de Kloosterkrant van Dominicanenklooster Huissen. Verdiepende artikelen over vaste thema’s, vaste rubrieken en informatie over de diverse programma’s

teks t g i tta ni euwenburg

Hoe pak je de draad weer op na een ingrijpende gebeurtenis in je leven?

Als alles op zijn kop staat en niets meer vanzelfsprekend is. Ervaringen van verlies komen in ieders leven voor. Het verlies van een dierbare, je gezondheid, je werk, je relatie, je vrijheid, je vaderland... te veel om op te noemen.

Maar hoe ga je om met een verlieservaring? Het is een afscheid nemen van dat wat was, maar ook het behouden van het goede. Je neemt het verlies voor de rest van je leven mee, de pijn en het verdriet horen bij je. Wanneer je in staat bent om dat te aanvaarden, zul je ook weer nieuwe wegen ontdekken in jezelf, misschien wel onvermoede mogelijkheden die je sterker maken en uitzicht geven op een nieuwe horizon.

Henk Jongerius o.p. dominicaan, dichter en begeleider van Vrijdagretraite en leiderschapsretraite Noveen

Wat nu?

E

r is in de wereld van de spiritualiteit heel wat literatuur verschenen waarin mensen

uitgenodigd worden om te leven in het hier en nu.

Wij spreken dan over een manier van in het leven staan waarin wij aandachtig zijn en beseffen dat wij op de dag moeten leven. Ik zelf denk daarbij onwillekeurig aan de woorden uit het evangelie die ons vragen te letten op de vogels in de lucht en de bloemen op het veld die zich geen zorgen maken over de dag van morgen, maar er simpelweg zijn ‘in al hun pracht’.

Dat is mooi en goed, denk je dan, en je verkondigt het graag aan anderen die bijvoorbeeld een retraitedag meemaken. Je loopt echter het gevaar dat je er wel met liefde en enthousiasme over spreekt, maar nog niet tot het kale besef bent gekomen wat het eigenlijk voor een mens kan betekenen…

Heb je je leven op zandgrond gebouwd en stort het huis van je leven in? Op wie of wat moet je nog vertrouwen en wat heeft het voor nut om te denken aan de dag van morgen, laat staan de jaren die nog gaan komen?

Je valt dan ‘in een gat’, zoals het spreekwoord zegt, en je weet eigenlijk niet goed of en hoe je daaruit kunt klimmen. Goede raad van vrienden of bekenden klinkt hartelijk en is eerlijk bedoeld, maar op de een of andere manier word je toch helemaal op jezelf teruggeworpen. Dan blijft er niets anders over dan het hier en nu!

En wat dan?

De enige en werkelijk juiste manier om ermee om te gaan is je ervan bewust worden dat het nu eenmaal is zoals het is, en proberen dit als de waarheid van je leven te erkennen. De volksmond heeft daar ook wat op gevonden als ze zegt dat je ‘erdoorheen moet’, maar ik denk dat verblijven in dat gat en erkennen dat je erin zit het eerste van belang is - hoe kwetsbaar je in zo’n situatie ook bent. Dat is geen eenvoudige opgave maar ze is wel noodzakelijk, want pas wanneer we in echt contact zijn met onze ziel kan er iets met ons gebeuren. Ontkennen heeft geen zin, eerlijk aanvaarden wel!

Als ik ergens die aanvaarding van het hier en nu hoor klinken, dan is dat in de Psalmen. Daarin hoor je mensen aan het woord die in hun kwetsbaarheid, hun angsten, hun verlangens uitspreken en durven geloven dat zij ‘gehoord worden’, en op een onzegbare manier kracht vinden om de moed niet op te geven. En dan gebeurt er iets wonderlijks: je wordt wel gedwongen om je toe te

vertrouwen aan het hier en nu. Je ogen, de oren en je hart worden gericht op wat er op dit moment bij je binnenkomt en dat kan van alles zijn. Er kan de ervaring van de schepping zijn, de natuur om je heen, de lieve blik van een kind, de oprechte aandacht die je van mensen ontvangt. Zij proberen niet om je te helpen, maar zijn in staat om er simpelweg voor jou te zijn in het hier en nu.

Die momenten, die mensen, wijzen je een nieuwe weg waarin momenten tellen en je ondervindt dat die ogenblikken, die oogopslag van mensen, jou als muziek in de oren klinken en je terugvoeren naar je ziel, je eigenlijke kern.

Het is waar wat Herman van Veen ooit eens zei: “Liefde duurt een eeuwigheid, in een seconde.”

Ik geloof in die weg omdat het waar is: waar er weer liefde in ons wakker wordt, verdwijnen kwade dromen en klinkt onze naam weer als nieuw. Ik wens dat iedereen toe!

k at e r n k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

onderweg 1

Met Maria en mijn ziel op de fiets naar Rome

H

alf mei vertrok ik. Vol enthousiasme en nieuwsgierigheid en met volle fietstassen, ging ik vijf weken lang alleen op de fiets naar Assisi en Rome. Ik was goed voorbereid dacht ik, maar bij de eerste klim

bleek dat ik niet goed wist waar ik aan begonnen was. Dit was wat anders dan de Grebbeberg. Het was een geweldige reis met mijn fiets en met mezelf. Maria werd tot mijn verrassing dé vrouw van mijn reis.

Dat had ik, als van huis uit protestant, bepaald niet verwacht. De fietsreis is nu ten einde. De reis met mezelf heeft me veel gebracht en gaat gelukkig nog voort.

Weg zijn Mijn vrouw en kinderen zwaaiden me uit. Na een extra rondje op de rotonde was ik alleen. Al snel voelde ik me goed in het ritme van vroeg wakker worden door de vogels, tentje opbreken, tassen inpakken en fietsen naar het bakkertje van het dorp voor mijn ontbijt en dan de hele dag heerlijk fietsen. Toen ik de Rijn zag, kwamen de tranen voor de eerste keer. De machtige rivier ontroerde me. Ik was los en op weg.

Onderweg zijn Ik genoot erg van het fietsen. De natuur, de kleuren en de geuren troffen me en ik realiseerde me dat ik aan die pracht vaak voorbijga. De stevige lichamelijke inspanningen en de monotone bewegingen waren heerlijk en deden me mijn lijf voelen. Ik vond het heerlijk om af te zien. Het steeds weer arriveren op een onbekende plek was een mooi dagelijks avontuur.

De prachtige natuur en de dagelijkse inspanningen gaven me rust, een gelukzalig gevoel en openden me. Ik genoot van de ruimte, de rust en van de vrijheid. Ik voelde me zo dankbaar en het werd steeds stiller in me. Tussen de bergtoppen voelde ik me onderdeel van iets onmetelijk groots. Thuis en werk waren al heel snel ver weg. Ik voelde me eerst geen pelgrim, maar werd het steeds meer.

Alleen zijn Vooraf was ik benieuwd hoe ik het zou vinden om zo lang alleen te zijn. Het bleek verrassend en inspirerend en soms ook lastig. Ik miste soms het niet kunnen delen van mooie dingen en op lastige en angstige momenten was het ook niet fijn om alleen te zijn. Tijdens rustdagen

voelde ik me tussen de vakantievierende toeristen niet fijn. Maar over het algemeen had ik het prima met mezelf.

Er kwam steeds meer ruimte voor mezelf. Ik besefte dat ik mijn dagelijks leven weinig bezig ben met mezelf, met mijn passie en mijn grenzen. Vaak richt ik me op anderen en wil hen niet belasten maar juist helpen. Dan ga ik aan mezelf voorbij. Nu was er alle tijd en rust voor mij.

De mooie ontmoetingen, de steun van medereizigers, de toewijding van de kloosterlingen in Assisi en de engelen onderweg waren onmisbaar, maar het was goed dat ik alleen op reis was. Ik vond het fijn met mezelf.

Je komt van alles tegen op reis. Tijdens de eerste beklimming stond ik bij de eerste haarspeldbocht gesloopt langs de kant. Na een paar uur flink afzien haalde ik de top.

Ik had mezelf onderweg op de top een heerlijk biertje en taart beloofd en voelde me belazerd toen het hotel bovenop de berg gesloten was. Ik realiseerde me dat ik dat in mijn leven ook vaak, voor mezelf en voor mijn omgeving, te snel wil. Als het lastig wordt, geef ik nog wat meer gas, tot het echt niet meer gaat. Bij de volgende klimmetjes koos ik bewust een lichtere versnelling. Het klimmen ging toen een stuk beter en ik kon ervan genieten. Een van de wijze lessen in de bergen.

Mijn ziel mee op reis Ik merkte dat ik mezelf op de fiets niet kon ontlopen of afleiden en dingen niet kon onderdrukken. ‘s Morgens bedacht ik soms waar ik die dag over na wilde denken.

Maar zo werkt het niet. In de rust en de stilte kwamen dingen uit diepere lagen naar boven en ook dingen die tijdens de reis gebeurden. Het had niets met denken te maken. Ik wilde begrijpen waarom die dingen naar boven

“Ik voelde me zo dankbaar en het werd steeds stiller in me.

Tussen de bergtoppen voelde ik me onderdeel van iets onmetelijk groots.“

2 onderweg

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Aalt Bakker, Directeur Stichting Dominicanenklooster Huissen

kwamen, maar dat lukte niet. Het waren dingen waar ik normaal zomaar aan voorbij ga.

Mijn ziel liet zich horen, zo voelde het. Ik voelde geluk bij dingen die fijn waren in mijn leven. Ik voelde me weer zondagskind en was blij dat ik leef in liefde en vertrouwen.

Die gevoelens geef ik vaak erg weinig ruimte. Ik voelde ook pijn opkomen bij dingen die ik lastig heb gevonden in mijn werk en privé en die me veel hebben gekost. Ik stond me amper toe om hiermee moeite te hebben, omdat ik vond dat ik dat toch aan moest kunnen en omdat ik het relativeerde. Het toestaan van die gevoelens gaf ongelooflijk veel ruimte. Het maakte me gelukkig en van die lastige dingen voelde ik me bevrijd.

Hulp van Maria en mijn moeder Tijdens een verblijf in een klooster in Oostenrijk zongen de cisterciënzers steeds weer: “Maria hilfe uns.” Het ging me enorm tegenstaan. Op de laatste avond in het klooster las ik een tekst van Meister Eckhart: als je jezelf liefhebt, dan heb je alle mensen lief. Heb ik mezelf lief zoals ik ben? Het werd een onrustige nacht, omdat ik mezelf liefhebben steeds koppelde aan wat ik doe. Hiermee was ik een paar dagen volop in de weer. Het duurde een tijdje voordat ik tegen mezelf kon zeggen dat ik mezelf liefheb zoals ik ben. Het voelde dat ik de goddelijke kern van onvoorwaardelijke liefde weer in mezelf kon zien. Toen zat ik zingend en lachend op mijn fiets en kon naar mezelf en naar anderen in liefde kijken. Ik ging een kopje koffie drinken in de prachtige stad Trento, vlak naast de dom.

Ik ging (of moest) naar binnen en stak een kaarsje aan, nu niet voor iemand anders maar voor mezelf. In tranen keek ik omhoog en schrok van de levensgrote afbeelding van Maria. Ze had mij geholpen. Meteen moest ik aan mijn eigen moeder denken. Zij heeft me in mijn leven ook zo geholpen met haar onvoorwaardelijke liefde. Wat voelde ik me dankbaar en gelukkig.

En nu Ken jezelf. Dat gaat het denken en woorden te boven. Dat heb ik zo enorm sterk gevoeld. Het was een fantastische ervaring en de reis gaat gelukkig nog wel even door. Ik heb diepere inzichten gekregen in mijn patronen en mijn ziel liet zich horen. Ben enorm blij dat ik het liefhebben, van mezelf zoals ik ben en van anderen, zo heb kunnen ervaren. Sinds ik terug ben stel ik mezelf bij lastige situaties steeds de vraag hoe ik hier in liefde mee kan omgaan.

Dat lukt lang niet altijd, maar ik vertrouw erop dat de lieve Maria’s in mijn leven me zullen helpen.

Na de droom

Theo Menting, kerkmusicus, lekendominicaan en theoloog

interview door Holkje van der Veer O.P., dominicanes, agoge, theologe en auteur

Over Jakob en Dick zal het gaan

T

oen ik Dick leerde kennen was hij al ruim zeventig jaar. Een statige, slanke man met

mooi wit haar en een voornaam voorkomen.

Hij had iets aristocratisch over zich, maar was vriendelijk in de omgang en behept met een uitstekend gevoel voor humor.

Hij speelde toneel, ik ook. We stonden samen in een aantal producties op de planken van het Plankenierstheater in Huizen. Een fantastisch acteur met gevoel voor tekstbehandeling en timing. Ik speelde graag met hem, hij leerde mij zoveel. Hij was voor mij mijn toneelvader.

Ik wist dat hij psychotherapeut was en daarvoor jarenlang docent Duits. Verder wist ik eigenlijk niet zoveel van hem. Ja, hij had een dochter, Kathenka, actrice. En hij was een oom van acteur en theatermaker Helmert Woudenberg.

Odilon Redon. Jacob wrestling with the angel.1905 Maar onze wegen scheidden zich weer. Zo gaat dat. Ik verhuisde naar het oosten van het land. Het Plankenierstheater verdween en heel af en toe kreeg ik nog zijdelings iets mee over zijn leven. Vorig jaar overleed hij.

We verdwenen uit elkaars leven.

Maar vorige week veranderde dat in één klap. Hij kwam weer terug in mijn leven. Of liever: zijn verhaal kwam terug. Maar nu uitgebreider en vooral veel heftiger.

Ik las, per toeval, het boek De Nazi-leerling van Mischa Cohen. Hierin wordt het verhaal van Dick vertelt. Dick was de zoon van NSB-topman Hendrik Jan Woudenberg.

Vanaf zijn vroege jeugd kreeg Dick een eersteklas nazi-leerschool: hij zat bij de Nationale Jeugdstorm, was leerling van de Reichsschule en trok ten slotte als zestienjarige soldaat naar het front als lid van het beruchte SS-regiment Totenkopf. Vanaf zijn vroege jeugd werd Dick klaargestoomd om een eliterol te spelen in Hitlers Rijk. Na de Duitse capitulatie belandde Dick in een heropvoedingskamp en moest hij in het reine proberen te komen met zijn besmette verleden en dat van zijn familie.

“Dick had een droom. De droom van een Groot-Germaans Rijk, waarin de Arische übermensch in volle glorie zou leven op de fundamenten van het nationaalsocialisme. “ Dick had een droom. De droom van een Groot-Germaans Rijk, waarin de Arische übermensch in volle glorie zou leven op de fundamenten van het nationaalsocialisme.

En in dat Rijk zou Dick een voorname rol spelen.

Daartoe werd hij in zijn jeugd opgevoed en voorbereid.

Dick had zijn opleiding zelf weleens vergeleken met een infuus, waardoor het gif druppel voor druppel in zijn bloed terecht was gekomen. Hij leerde de wereld onder te verdelen in superieur en inferieur: Arisch en Joods, nationalistisch tegenover kosmopolitisch, gezond versus gedegenereerd.

Maar die droom brokkelde langzaam maar zeker af.

Naarmate de oorlog vorderde, Duitsland verliezen leed en

hij als jonge soldaat naar het front werd gestuurd, stortte zijn wereld steeds meer in. Het bericht dat Hitler, zíjn Führer, zich van het leven beroofd had, was de naald die de laatste ballon doorprikte.

De weg naar huis was lang en moeizaam. Thuis wachtte hem een wereld die alleen kon denken in goed of fout.

Daartussenin was niets. Hij wist maar al te goed dat hij aan de verkeerde kant van de lijn stond. Zijn verleden had hem verminkt. Voortaan liep Dick mank en moest hij opnieuw het leven leren. En dit gevecht leidde ertoe dat hij, na lange tijd, besloot zijn verhaal te vertellen.

Waarom? “Het kan weer gebeuren: laten we hopen dat we ons dan niet links of rechts laten meesleuren. En dat onze kinderen niet bij de daders horen”, aldus Dick.

Jakob had een droom. De droom van een beloofd land, waarin hij in volle glorie en vrede zou leven met zijn familie, met Laban en Esau, op de fundamenten van Gods belofte. En in dat land zou hij een voorname rol spelen.

Daartoe was hij op weg, daartoe was hij voorbereid.

Met Laban had hij een niet-aanvalsverdrag gesloten.

Van de broeder achter hem heeft hij dus geen gevaar meer te duchten. Maar hoe is het met Esau, zijn broeder voor hem?

Hij leefde al jaren in onmin met hem. Zou Esau ten strijde trekken? Zou er wel verzoening mogelijk zijn? Jakob heeft zijn zaakjes voor elkaar, maar wel met list en bedrog.

Nee, Jakob heeft niet op een chique manier zijn doel bereikt. Hij besefte diep van binnen dat hij aan de verkeerde kant van de lijn stond.

Jakob steekt de rivier over. Aan de overkant, ver van zijn familie en zijn bezit, is hij alleen.

Maar dan verschijnt de vreemdeling en het gevecht begint. Jakob is soldaat geworden aan het front. De strijd is begonnen. Een nacht lang vecht hij met de onbekende.

Een ijzingwekkend gevecht op leven en dood. Dromen, idealen, beloftes, schuld, gewetensnood, wroeging, haat, spijt... Het gevecht wordt heviger, maar Jakob lijkt het te winnen. De onbekende stoot hem nog eenmaal tegen de heup. Een genadeslag?

Dan breekt het licht door, de onbekende verdwijnt, maar niet voordat hij Jakob gezegend heeft en hem een nieuwe naam schenkt.

De weg naar huis was lang en moeizaam. Zijn leven is volledig op zijn kop gezet. Jakob moet het leven

opnieuw leren. Zijn gevecht heeft hem voorgoed verminkt.

Voortaan loopt hij mank.

Na de droom is alles anders geworden. Het verleden kan je leven verminken, voortaan loop je mank, maar je bent er niet aan onderdoor gegaan. Je kunt verder, maar wel als je bereid bent om je verhaal te vertellen. Omdat het weer kan gebeuren. Om te voorkomen dat je je laat meesleuren.

Jij bent van jou, onachterhaalbaar eigen.

Ik ben van mij, geen ander zal mij krijgen.

Wat ik jou vraag, wat jij mij vraagt is leeg en zonder zin gevraagd.

Een oogwenk ver in vreemd gebied, ooit verder komen doen wij niet.

Ik wou een leven meer, mocht ik jou vinden.

Ik bond mij aan je vast, kon ik mij binden.

Ik zou in jou vergaan, en jij ontstaan in mij, en wij in wij.

Eens lag ik neer, versteend van kou, ik droomde dat ik vocht met jou.

Die nacht werd mij een nieuwe naam gegeven.

Geschonken werd mij nog een tijd van leven.

En even, tot de morgen daagt, is wat ik vraag en wat jij vraagt vervuld en een. Toen ging jij heen en bleef ik met mijn droom alleen.

(Huub Oosterhuis)

Micha Cohen: De nazi-leerling, de schuldige jeugd van Dick Woudenberg, 2017, Atlas Contact, Amsterdam

k at e r n k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

onderweg 3

Transformeren op de fiets met Dennis Timp

V

erdwaald in de waan van het leven of opgejaagd door de prestatiemaatschappij:

de vraagstukken die mental coach Dennis Timp tegenkomt zijn divers. Hij begeleidt de transformatie van cliënten op een bijzondere manier: buiten - op de fiets of te voet.

Het is stil op de Ooijse Banddijk, een paar kilometer ten oosten van Nijmegen. Dit is het gebied van Nijmegenaar Dennis Timp. Sinds twee jaar fietst hij hier bijna iedere week met cliënten. Met zijn bedrijf Beter in het Zadel werkt hij met hen fietsend of lopend - afhankelijk van de wensen en mogelijkheden - aan bijvoorbeeld burn-out gerelateerde klachten, het verwerken van verlieservaringen of aan levens- en zingevingvraagstukken.

Het landschap stemt in ieder geval vrolijk: korenbloemen bloeien langs de randen van de dijk, een groepje vogels vliegt met Timp mee. “Dit is mijn kantoor”, vertelt hij.

“Meer heb je niet nodig. En kijk eens waar we zijn: een van de mooiste plekjes van Nederland.” Hij is duidelijk in zijn element als mental coach. Maar voordat Timp dit werk kon doen, onderging hij ook zelf een transformatie.

“Ik wilde niet langer een radertje in een groot geheel zijn. Ik gooide het roer om en sprong in het diepe.“ In 2016 voelde Timp, destijds behandelaar bij de GGZ (de geestelijke gezondheidszorg), dat het tijd was voor verandering. “Ik wilde niet langer een radertje in een groot geheel zijn. Ik gooide het roer om en sprong in het diepe.

Dat was spannend, maar het volgende cliché is helemaal waar: waar een deur dicht gaat, gaat altijd een nieuwe deur open.” Twee jaar geleden werd hij zelfstandig ondernemer. “Mijn wereld is groter geworden en de uitdagingen geven veel inspiratie. Ik ben ervan overtuigd dat als je zelf goed in je vel zit, je dat ook uitstraalt naar anderen.” Nu bepaalt Dennis Timp zelf hoe hij te werk gaat als mental coach. En dat is niet op de traditionele manier, in een kantoor op een stoel. Hij werkt voornamelijk buiten. “Samen fietsen en de verbinding met elkaar aangaan. Dat werkt goed.”

Timp heeft de tijdsgeest mee. Recente onderzoeken tonen aan dat bewegen een positieve bijdrage kan leveren aan de behandeling van burn-out gerelateerde klachten. Psychiater Bram Bakker en neuropsycholoog Erik Schrerder zijn fanatieke promotors van de boodschap dat meer bewegen niet alleen het lichaam, maar ook de geest ten goede komt.

Allerlei mensen kloppen bij Timp aan, ook studenten.

In de winter van 2016-2017 begeleidde hij een student geneeskunde die last had van slaapklachten en voortdurende onrust. Door allerlei omstandigheden - het lopen van stages, het bijwonen van alle denkbare sociale verplichtingen en het vervullen van bestuurlijke functies - had hij te veel hooi op de vork genomen. “Bij de student gold het begrip fear of missing out, de angst om iets te missen. De lat zo hoog leggen had effect op de slaap.

De student viel flauw en wist toen dat er dingen moesten worden teruggeschroefd.” Een extra dimensie was het geloof van de student. “Dat zorgde voor een hoog plichtsbesef en veel verantwoordelijkheidsgevoel.”

Tijdens koude dagen reden de student en Timp door het Gelderse winterlandschap. “Ik vroeg hem wanneer mensen meer aan hem zouden hebben: als hij overspannen en moe is, of als hij goed in zijn vel zat. Welke belemmerende gedachten zijn er, en zijn die reëel?”

Fotografie Rolf Hensel

4 onderweg

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Jesse Reith, Journalist dagblad De Gelderlander

Ook het stellen van grenzen kwam, al fietsend, aan bod.

“De student ontdekte dat hij mensen niet teleurstelt als hij ergens een keer niet bij is. Hij zag dat het niet zoveel uitmaakte”, verwoordt Timp de transformatie van de student. Zo’n omslag gebeurt als een vraag van buitenaf je laat nadenken en je diep van binnen raakt.

“Het kan moeilijk zijn om te weten wie je bent en waar je voor staat.

Soms heb je iemand anders nodig om dat te zien.“ “Het kan moeilijk zijn om te weten wie je bent en waar je voor staat. Soms heb je iemand anders nodig om dat te zien. Door vragen te stellen breng je mensen in contact met wie ze zelf zijn, in hun volle potentieel.”

Soms zijn de vraagstukken minder complex. “Iemand vroeg mij om samen te fietsen en te filosoferen over dingen. Psychische klachten had hij niet. Dat is totaal iets anders, maar ook leuk om te doen.”

Wat de toekomst brengt? In ieder geval nieuwe uitdagingen als het aan Timp ligt. “Ik ben betrokken bij een revalidatieproject van kankerpatiënten, waarbij beweging, coaching en voeding centraal staan. De Universiteit Wageningen begeleidt het project. En ik word leefkrachtcoach om mensen met diabetes type 2 te helpen. Ik leer ze autonoom en met minder medicatie te leven.”

“Als ik was blijven doorwerken bij de GGZ, was ik daar nooit aan toegekomen. Door het ondernemerschap kom ik met nieuwe mensen en ontwikkelingen in aanraking.”

Zo gaat de transformatie van Timp altijd door.

Henk van Reeven, begeleidt als coach mensen die op zoek zijn naar verdieping en zingeving

Burn-out, en dan…

N

ajaar 2003. Samen met een groepje gemeenteleden was ik een lang weekend te gast bij

de Priorij Emmaus in Maarssen. Een bezinnings-

weekend georganiseerd vanuit de kerk waar ik destijds lid van was. Voor mij was het de eerste keer dat ik zoiets deed.

Begin vijftig was ik. Ik had een drukke leidinggevende baan, met lange dagen die volgepropt waren met afspraken. Ik was vader van een gezin met drie opgroeiende kinderen en in mijn schaarse vrije tijd verbouwde ik een huis – ook dat nog. Het was me voor de wind gegaan.

Jarenlang kon ik alles aan wat op mijn weg kwam, de energie stroomde voluit en ik was blij met mijn leven.

Ik was gelukkig in mijn werk en met mijn gezin, trots op wat ik deed en wat ik allemaal al bereikt had.

Totdat er barstjes kwamen in de idylle: heel ongemerkt eerst, maar onmiskenbaar. Alweer een reorganisatie, de zoveelste. Opnieuw moesten er mensen uit, alweer moest ik de boodschapper zijn van het slechte nieuws.

Wilde ik dit nog wel, kon ik hier nog wel achter staan?

Geloofde ik er nog wel in de noodzaak van wat ik deed en kon ik mezelf daarbij nog recht in de ogen kijken?

En dat huis: waarom had ik me al dat werk op de hals gehaald, voor wie of wat verbouwde ik dat huis nu eigenlijk? Voor mijn gezin? Voor mezelf? Wat wilde ik ermee bereiken of bewijzen?

ging grotendeels langs me heen. Het boekje Een leefregel voor beginners van Wil Derkse werd behandeld, een boekje over benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven.

Toen kwam Psalm 1 in de vertaling van Martin Buber voorbij: ‘O Glück des Mannes.’

Totdat ik bij de kern kwam, mijn diepste zelf. Gaandeweg diende zich de vraag aan hoe serieus ik mezelf daarin moest nemen en wat dit dan voor mijn verdere leven zou betekenen. Was het niet slechts een bevlieging, een hallucinatie die vanzelf wel weer zou verdwijnen? Ik was immers ziek. Maar het bleek onomkeerbaar.

Met de voortgang van de seizoenen herstelde ik. De herfst, het begin van mijn ‘goede tijd’, werd een tijd van loslaten en overgave. Daarna kwam de winter, een tijd van verstilling en innerlijk herstel. Met de komst van het voorjaar begon bij mij de energie ook weer te stromen en in de zomer, na zeven maanden rust, ben ik langzaam weer aan het werk gegaan.

Zo begon mijn leven gaandeweg vast te lopen. Leven werd overleven. Ik bemoedigde mezelf met de gedachte dat het tij wel weer te goede zou keren, het leven kent nu eenmaal ups en downs. Ogenschijnlijk was er ook niets aan de hand, niemand merkte iets van mijn worsteling.

Voor de buitenwereld ging ik gewoon ‘vrolijk’ door, maar diep vanbinnen wist ik heel goed dat ik mezelf daarmee ernstig voor de gek hield. Dit, wat ik nu voelde, ging veel dieper dan eerdere ervaringen. Dit ging over de essentie van mijn bestaan. Mijn hart wist het al, maar mijn hoofd was daar nog lang niet aan toe.

Het tweede couplet:

De dag voor we naar Maarssen vertrokken had ik mijn werkzaamheden overgedragen aan een collega die tijdelijk mijn functie zou waarnemen. Voor maximaal drie maanden, dat moest lang genoeg zijn. De bedrijfsarts had er al langer op aangedrongen: “Je hebt een burn-out, je moet er echt een tijdje tussenuit.” Maar ik was nog niet aan die waarheid toe. “Aangebrand, maar nog lang niet uitgebrand”, was mijn standaardantwoord. Totdat de waarheid onontkoombaar werd.

Deze woorden raakten me intens, alsof er iets in mij ontwaakte. Dit ging helemaal over mij en de situatie waarin ik mij bevond!

“Het was alsof alles in een deken van mist gehuld was. Moe, moe, eindeloos moe, en vervreemd van mijn omgeving en van mezelf.“ Drie maanden eruit. Tijd helemaal voor mezelf. Hoe ik die tijd zou invullen wist ik nog niet, maar het moest een ‘goede tijd’ voor mij worden, dat wist ik wel, en dit weekend in Maarssen had ik uitgekozen om dat moment in mijn leven te markeren. Een breuklijn, zo voelde het althans, zonder dat ik dit verder kon verklaren of invullen.

Achteraf ik kan me weinig meer van Maarssen herinneren.

Het was alsof alles in een deken van mist gehuld was.

Moe, moe, eindeloos moe, en vervreemd van mijn omgeving en van mezelf. Wat we allemaal bespraken

essentie is van mijn bestaan. Spannend vond ik het, het voelde als het afpellen van een ui: laag voor laag loslaten wat er niet (meer) toe doet, niet wetende wat eronder zit en of er überhaupt iets van waarde overblijft.

Dir wird sein wie ein Baum, an Wassergräben gepflanzt, der zu seiner Zeit gibt seine Frucht, und sein Laub welkt nicht: was alles er tut, es gelingt.

der zu seiner Zeit gibt seine Frucht…

Die op zijn tijd zijn vrucht voortbrengt. Hoe anders was mijn werkelijkheid. Een leven bepaald door targets en deadlines, een werkelijkheid waarin anderen bepaalden welke vruchten ik op welk moment diende op te leveren! und sein Laub welkt nicht…

En mijn ‘loof’, hoe staat het daar mee?

Was dit niet precies waar het over ging? was alles er tut, es gelingt…

Hoe was ik niet vastgelopen in alles!

Eenmaal thuis gaf ik mijn ‘goede tijd’ vorm door mijn leven volgens een vast ‘benedictijns’ dagritme in te delen, met vaste tijden voor lezen en bezinning, wandelen, werken in de tuin en rust en ontspanning. Dit deed me zeer goed.

Stilletjes, ongemerkt bijna, werkte die vraag naar de vrucht in me door: waarin ligt mijn betekenis, mijn bestemming? En meer nog de vraag wat mijn bronnen zijn waar ik uit put, waarin ik nu eigenlijk wortel.

Dir wird sein wie ein Baum, an Wassergräben gepflanzt…

Die vraag naar de bron was het begin van een spirituele zoektocht. Een ontdekkingstocht in mezelf naar wat de

Tijd om weer vrucht te dragen! Het oude werk weer oppakken en re-integreren. “Zo snel mogelijk zorgen dat je de oude weer bent.” Maar dat ging niet meer. De ‘oude’ had ik achter me gelaten en de ‘nieuwe’ kon zich niet meer met dit werk verbinden. Uiteindelijk ben ik mijn eigen spoor gaan volgen en heel andere dingen gaan doen. was alles er tut, es gelingt…

De dichter van psalm 1 is hier wel heel optimistisch: alles wat hij doet gelukt! Het werkelijke leven bleek voor mij toch weerbarstiger, lang niet alles wat ik ondernomen heb ging goed. Soms verloor ik mij toch weer in zaken die er niet echt toe deden, focuste ik me op de verkeerde vruchten, waardoor de bron dreigde op te drogen. Het blijft tenslotte toch mensenwerk, een tastend zoeken en gaandeweg ontdekken. Maar de woorden van de psalm bleven steeds een baken om het goede spoor weer terug te vinden.

O Glück des Mannes…

Heeft het me gelukkig gemaakt? Geluk is een enigszins besmet woord geworden in onze maatschappij, waarin geluk het hoogste doel lijkt te zijn. Gezegend voel ik me wel, zeker als ik me probeer in te denken hoe mijn leven zou zijn gelopen zonder mijn burn-out en zonder die wake-up call in Maarssen.

Gezegend door wie of wat? Daar kan ik geen antwoord op geven, de woorden en beelden van vroeger volstaan niet meer. Maar daar valt goed mee te leven.

k at e r n k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

onderweg 5

Tineke, vrijwilliger bij het OKD (Ouders, Kinderen en Detentieprogramma) in Arnhem

“Ik heb je gemist”

V

andaag staat het bezoek van mama op het programma. De zusjes Saartje van 3 en Leentje van 5 jaar staan opgewonden te wachten voor

de deur van de detectiepoort. Als ze door mogen lopen rent Saartje naar haar moeder, omhelst haar en zegt: “Ik heb je gemist, ik heb je zo gemist.”

De moeder antwoordt: “Dag lieverd, maar dat kan helemaal niet. Je hebt me

De grootouders van zestigplus hebben de kinderen nu onder hun hoede. Een derde van haar jonge leventje heeft ze zich moeten verzoenen met de situatie zoals die nu is.

Saartje ken ik nu ook veertien maanden en zij komt op mij over als een begaafd meisje.

Ik zie haar door de maanden heen steeds meer ‘gewenst gedrag’ vertonen. Ik hoor haar constant volwassen zinnen zeggen die dan totaal niet passen in de context. Het meisje is voor haar leeftijd nogal bezorgd om alles om haar heen. Ze is erg lief tegen haar oudere zus, die nog wel eens moet huilen of zich niet lekker voelt.

vier dagen geleden nog bij papa gezien toen je daar op bezoek was.” Saartje blijft dit zinnetje herhalen, kijkt vol onbegrip naar haar moeder en huppelt toch vrolijk samen met haar zus naar de bezoekersruimte.

“Wat gaat er überhaupt om in het hoofd van kinderen als ze gescheiden worden van hun moeder?

Dit meisje is tweeënveertig maanden oud en haar moeder zit nu veertien maanden in voorarrest.”

In het sportzaaltje waar de kinderen anderhalf uur samen met mama mogen zijn, zit ik aan de kant en blijft dat zinnetje van Saartje door mijn hoofd spelen. Wat zou ze bedoeld hebben met “Ik heb je gemist”? Waarom bleef ze het maar herhalen en waarom was ze zo teleurgesteld over de reactie van haar moeder? Wat gaat er überhaupt om in het hoofd van kinderen als ze gescheiden worden van hun moeder? Dit meisje is tweeënveertig maanden oud en haar moeder zit nu veertien maanden in voorarrest. De arrestatie van haar papa en mama heeft ze (net zoals haar zus) helemaal mee moeten maken.

“Flink en sterk stapt ze de detectiepoort weer uit.

Drie jaar... Wat een moed, wat een aanvoelingsvermogen.”

Bij het afscheid zegt Saartje tegen haar verdrietige moeder: “Leuke dag heb ik vandaag.”

Ze geeft kusjes en knuffels en zegt: “Dag lieve mama”. Geen emotie. Flink en sterk stapt ze de detectiepoort weer uit. Drie jaar... Wat een moed, wat een aanvoelingsvermogen.

Ik moet steeds denken aan het boek van Alice Miller, Het drama van het begaafde kind.

Als ervaringsdeskundige herken ik hierin het gedrag van Saartje. De wereld redden en ouder spelen voor ouders.

De wereld moet het waarschijnlijk wel hebben van deze begaafde kinderen. Maar laat de wereld dan zorgen dat deze kinderen niet bezwijken onder hun last. (Louis Sommeling) Ik voel me dan ook verantwoordelijk om hier als OKD-vrijwilliger een steentje aan bij te dragen. Al is het maar een druppel op een gloeiende plaat.

Er wordt gelachen en gehuild op de terugweg. Gewoon zijn wie we zijn met wat we voelen. Zonder oordeel. Stampend door de plassen, zingend over de herfst en bladeren opgooiend lopen we gedrieën terug van de auto naar opa en oma. Saartje en Leentje maken me blij en ik bedank ze daarvoor.

Over Exodus Tineke werkt als vrijwilliger voor Exodus.

Exodus is de grootste landelijke organisatie die opvang, steun en begeleiding biedt aan gedetineerden, ex-gedetineerden en hun familieleden. Binnen en buiten de gevangenis.

Dat doet Exodus met professionals, maar ook met heel veel vrijwilligers. Vrijwilligers komen regelmatig in de gevangenissen op bezoek.

Voor een praatje of om kinderen naar hun vader te brengen. Ook geven zij training aan gedetineerde vaders die de band met hun kind(eren) willen versterken.

Buiten de gevangenis kunnen ex-gedetineerden ook terecht bij de vele vrijwilligers voor hulp, bijvoorbeeld voor het ordenen van hun administratie of het regelen van een uitkering.

Daarnaast kunnen ex-gedetineerden begeleid wonen in een van de tien Exodus-huizen of ambulante begeleiding krijgen.

Bekijk voor meer informatie de website van Exodus: www.exodus.nl. Of bel 071 516 1955.

6 onderweg

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

En dan… ontdek je opnieuw het gevoel dat je leeft

H

Hanneke Muthert en Jannet Delver

ij was mijn alles en ik de zijne. Dat dit bestond, dat je zo samen kunt zijn, dat wist

ik al die jaren niet. En toen ging hij dood. Met hem verdween mijn levenslust. Had ik eindelijk de liefde ontdekt, wat het is om daadwerkelijk geliefd te zijn… wordt het me weer ontnomen. Ik voel me leeg. Niet langer thuis in mijn huis. Ik kan nergens meer van genieten. Overleven, dat kan ik nog wel.

Maar… dat is niet genoeg. Nu ik eraan heb geproefd… Leven wil ik… leven!

Meerdere hulpverleners had Gerjanne bezocht. Allemaal hadden ze hun best gedaan en zij met hen. Maar de vraag bleef hoe ze te midden van die leegte toch weer meer zou kunnen ervaren dan dat. En nee, ze is niet depressief, hoewel het recept voor medicatie bij een check bij de psychiater wel wordt uitgeschreven. “Mijn dochter zegt het ook: nee mam, dat is het niet.” We besluiten tot een op maat gesneden versie van een methode om je levensverhaal woord en gestalte te geven. Op maat, omdat dit proces doorgaans in een groep gestalte krijgt. Nu doen we dat een op een. Op maat ook, omdat ze amper woorden op papier krijgt waar dat bij deze training wel gevraagd wordt.

Ze kiest uit vele kaarten een zwart-wit beeld dat past bij hoe ze zich nu voelt: een wandelaar in de mist. En ook een kaart die aansluit bij waar ze naar verlangt: een bruinrood herfstblad liggend in het groene gras. “Want mijn leven loopt al op zijn eind. Maar liggend in het gras kan ik me dicht bij hem voelen en ook naar de wolken kijken.”

Een leven met veel verdriet trekt aan ons voorbij als we spreken over het thema ontvankelijkheid. Pas recent heeft ze dat gevoel überhaupt leren kennen, samen met hem op wandeltocht door Schotland en Noorwegen.

De schoonheid en weidsheid van de natuur trof haar.

Ze voelde zich daar deel van, samen met hem. Een en al levenskracht. Haar krijtschets van dit thema laat zien dat ze in de jaren daarvoor maar bitter weinig ervaringen van ontvankelijkheid heeft gekend. Ongewenst en niet gezien, vat ze samen. Zie dan maar eens een zinnig woord op papier te krijgen. Het worden vier regels na twee weken zwoegen. En toch, door haar woorden te beluisteren en zorgvuldig te bevragen, gebeurt er wel wat. Te midden

van het vele donker waarover ze verhaalt, was deze ervaring er ook. Als bodem voor wat later kwam?

Dan autonomie. “Veel te vroeg moest ik het zelf maar rooien. Ik kon best veel. En ik werd ook altijd wel gewaardeerd in mijn werk. Ze wilden me niet kwijt. Of ik niet een jaartje langer wou. Maar als ik dan zie hoe anderen dat doen. Dat oogt zoveel rijker. Betekenisvol ook. Mijn patiënten waren tevreden, dat zeker. Maar al zorgend liep ik mezelf voorbij. Tenminste, dat denk ik nu.” Op haar plek aan de rijk gedekte tafel liggen kruimels, waar de buren lekkere broodjes in de hand hebben. Zo voelt dat.

En toch, de aangereikte gedachte dat het wel degelijk haar kruimels zijn, maakt iets wakker. En ze besluit die kruimels in kaart te brengen. Op papier en in een beeld. Twee weken later hangt er een A4 met meerdere gekleurde ballonnetjes, kleine en ook wat grotere.

Verbondenheid. Het is alsof er iets is beginnen te stromen. De band met haar overleden geliefde blijkt niet de enige. Gaandeweg ontdekt ze meerdere vriendschappen en activiteiten van betekenis. Door ernaar te kijken verschijnen ze als nieuw. Ze schrijft bijna een blad vol.

Dat doet haar goed. Hoe ze dat alles bij elkaar nu samenvat? De tekening toont haarzelf onderweg. De lucht is helder, haar haren wapperen in de wind. Er zit vaart in.

Het slotgesprek zoomt in en uit op dat beeld. Waar is ze heen op weg? Wat ziet ze als ze voor, achter en opzij kijkt?

Als je er als een helikopter boven zou hangen, wat ontdek je dan? Zijn er anderen nabij? Waar is God? Woorden genoeg ineens. “Het is voldoende zo”, meldt ze. “Ik kan mijn eigen weg weer gaan.”

De training spirituele autobiografie waar hierboven over gesproken wordt, is in Nederland ontwikkeld door Jannet Delver. Volgens die methode kijken mensen in kleine groepjes op gestructureerde wijze naar hun leven. In acht bijeenkomsten verbeelden en verwoorden ze de thema’s ontvankelijkheid, autonomie en verbinding aan de hand van diverse opdrachten. Voorlezen aan anderen wat je geschreven hebt en het delen van creatieve opdrachten doet iets met hoe mensen kijken en ervaren. Je behoudt zelf regie. Maar eigen ervaringen krijgen klank en vorm, anders dan je het alleen zou hebben bedacht. De begeleider is een ervaren levensbegeleider, doorgaans theoloog of geestelijk verzorger. Vanuit die achtergrond worden ook passende bronnen, ideeën of gedachten aangereikt.

Als mensen aan het einde vorm weten te geven aan hoe ze ervoor staan, weten ze beter wat hen te doen staat in de nabije toekomst. Dat bleek onder meer na trainingen voor kankerpatiënten, die hun leven herijken met kanker of ook na herstel. Voor meer mensen lijkt de methode waardevol. Er zijn nogal wat omstandigheden die noden tot een pas op de plaats. Iets dat te zeer raakt. Tijd nemen om te bezien wat (er nog) wezenlijk is, kan dan helpend zijn. Het is geen therapie, maar kan wel helend werken.

Het klooster in Huissen is de locatie van deze methode.

Het dagritme met meditaties en vaste maaltijden schept een vruchtbare structuur waarin de training versneld doorlopen kan worden. Zodat ook deze senior levensbegeleiders delen van hun verhaal weer anders kunnen gaan ervaren. Niet groots en meeslepend. Soms is het een zin, een kernachtige vraag, een aangedragen lied, verhaal, beeld of vorm. Het raakt aan een scheppende kracht, dat heilzame spel tussen ‘gemaakt’ en ‘gevonden’.

Voor informatie over de training: mail naar j.k.muthert@ rug.nl of zie https://www.rug.nl/ggw/education/pao/courses/18-19/pao-cursus-train-de-trainer

k at e r n k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

oonnddeerrwweegg 171

Het gezang van de monniken

M

ijn ouders waren allebei zeer gelovig. Als kleine jongen kan ik mij herinneren dat ik op mijn knietjes voor een stoel zat, met een rozenkrans in mijn hand, en dat het hele gezin het rozenhoedje

bad. Het moet vastentijd geweest zijn. De stoel was blijkbaar handig om op te leunen. Eens in het jaar kwam oma uit Zeeuws-Vlaanderen bij ons op bezoek. Ze bleef dan meteen een aantal weken. Wat kon

zij goed bidden! Het tempo waarmee zij de weesgegroetjes bad, was voor mij moeilijk bij te houden.

Ik vond het wel fijn, want zo duurde het niet zo lang. Met Palmpasen maakten we een palmpaasstok.

We kregen een wittebroodje in de vorm van een haan die zo lekker was dat je alleen daarvoor al de stok zou maken. Het haantje werd op de stok geprikt. Er waren ook nog andere versierselen. In optocht liepen we door de straten. ’s Avonds bad ik tot Onze Lieve Heer en dankte hem voor de fijne dag. Ik had een intieme band met hem en had het gevoel dat hij mij kon horen. Ik werd misdienaar en kon zo heel dicht bij hem zijn, hij was immers in het kastje achter het altaar, waar de hosties waren.

Toen ik twaalf jaar oud was, wilde ik naar het seminarie. Mijn ouders waren veel minder enthousiast dan ik gedacht had. Ze vonden dat ik eerst maar een gewone school moest doen en als die klaar was kon ik altijd nog naar het grootseminarie, vertelden ze mij. Met tegenzin volgde ik hun advies. Ik ging bij het jongerenkoor en zong uit volle borst: “U bent de glorie…”

Waar de twijfel begon weet ik niet meer. Was het tijdens de preek van de pastoor, die zo saai was dat mijn vader altijd in slaap viel? Was het omdat ik ouder werd en lange haren droeg? Was het omdat met het Latijn ook een stukje mysterie verdween? Op mijn zestiende kon ik het niet meer met mezelf verenigen. Ik wilde niet meer naar de kerk. En zo groot als eerst mijn devotie was geweest, zo diep werd nu mijn aversie. Jarenlang had ik er moeite mee om een kerkgebouw binnen te gaan. Aan het einde van de middelbare school stond ik voor mijn studiekeuze.

8 onderweg

Er was geen enkele studie die mij zo kon boeien dat ik er mijn leven aan wilde wijden. Of toch, ja, er was maar één onderwerp dat er echt toe deed. Ik koos voor theologie, ik wilde weten wat er echt gebeurd was. Wie was Jezus nu echt geweest? Wat was zijn achtergrond? Van waaruit kwam zijn geloof?

“De donkere nacht van de ziel, was dat niet een soortgelijke ervaring als die van de zenmonnik die al zijn begrip en overpeinzingen loslaat?“ De afdeling theologie bevond zich in een voormalig klooster. In de banken van de universiteit werd mijn kennis inderdaad vergroot. Maar tot mijn verbazing was ook hier het spirituele een grijze, saaie bedoening. Waar was het leven? Waar was de vreugde? Na een jaar switchte ik. Twee jaar later woonde ik in Parijs. Ik deed er een mimeopleiding waar een oude leermeester mij verstilde

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Paul Loomans, zenmonnik, auteur en oprichter van De StressOntknoping

gracieuze bewegingen leerde. Op mijn zolderkamertje rolde ik een deken op en ging er met gekruiste benen op zitten. Met een boek in mijn hand leerde ik mijzelf de meditatiehouding. Wat later ontdekte ik op een binnenplaats midden in de gonzende stad een heuse zentempel. Op zondag zaten er wel honderd mensen stilte te koesteren in de drukke stad en in zichzelf.

Het voelde voor mij als thuiskomen. Ik begon zelf ook intensief te beoefenen en liet mij tot zenmonnik wijden.

Ik begreep dat mystiek verstilling inhield. Maar hoe was het dan met de Christelijke mystiek? In een boekhandel kocht ik een boek van Johannes van het Kruis, met vele dunne bladzijden die knisperden bij het omslaan. De donkere nacht van de ziel, was dat niet een soortgelijke ervaring als die van de zenmonnik die al zijn begrip en overpeinzingen loslaat?

Ik besloot een periode in een klooster te verblijven en koos een van de meest traditionele kloosters van Frankrijk: Fontgombault. De benedictijner monniken verbleven ‘binnen de muren’ en de koorgebeden waren in het Latijn. Met kloppend hart belde ik aan. Een oudere monnik leidde mij rond. Hij lachte, maakte grapjes en was enthousiast. Achter de muren bleek een levendige communauteit te bestaan. Ik vroeg toestemming om te mogen helpen met het werk. Zo kwam ik zelf ook achter de muren en ging dagelijks met een groep monniken op pad om het bos te onderhouden. ’s Morgens stond ik in alle vroegte op voor de lauden. Tot mijn verbazing waren alle monniken al in de kerk verspreid, knielend op de grond, naar Maria gericht. De stilte en de intensiteit waren dezelfde als die ik kende van mijn zenbeoefening.

Toen ik na tien dagen het klooster weer verliet, koos ik een lange weg door de velden. Ik wilde nog niet terug naar ‘de wereld’. Ik wilde nog zo lang mogelijk het gezang van de monniken in mijn lichaam laten na echoën.

j annet de lve r ( v u / v u m c ) e n h a nne ke m u t h e rt (rug )

Trainer worden van de cursus ‘SchrijvenHelpt’

‘I

k merk dat ik anders ben gaan kijken en nu krachtbronnen ontdek binnen een

‘Het leidt tot meer zelfinzicht en verandering’

periode van mijn leven, die ik daarvoor alleen als moeilijk omschreef.’

In april waren we een week te gast in de Biliotheek van het Dominicanenklooster Huissen voor de postacademische opleiding “Train de trainer: Spirituele Autobiografie als methodische reflectie- en oefenpraktijk” van de Rijksuniversiteit Groningen. Naast zeven beoogde trainers, de deelnemende theologen en religiewetenschappers waarvan het merendeel werkte als geestelijk verzorger (psychiatrie, ziekenhuis, verpleeghuis en gevangenis) schoven ook een arts die werkt met ouderen met psychiatrische problematiek en een kinderpsycholoog vanuit de kinderoncologie aan. Dat opende de mogelijkheid voor interdisciplinaire uitwisseling rond de training. Omdat zelfreflectie ten aanzien van existentiële vragen in de training centraal staat, wat naast aandacht om een zorgvuldige afbakening vraagt, waren de gebedstijden geïntegreerd in

het programma. Onvoorzien werd een klankschaalsessie aangeboden. Beide aspecten van het Dominicanenklooster zullen we graag in de volgende trainingsweek integreren.

Uitgangspunt van de training is dat de wijze van omgaan met levensvragen nauw samenhangt met iemands persoonlijke groei, de rol daarbij van tradities, bronnen en instituties en de impact hiervan op de actuele levenshouding. Door te schrijven en te verbeelden aan de hand van thema’s en opstapvragen, voor te lezen en systematisch bevraagd te worden, komt een methodisch reflectieproces op gang dat tot meer zelfinzicht en verandering leidt.

Dit leerproces blijkt zinvol en effectief voor mensen, die een ingrijpende ervaring hebben meegemaakt en voor leidinggevenden die het menselijke aspect bij hun

professionaliteit willen ontdekken en integreren.

De Training Spirituele Autobiografie (TSA) is bekend als SchrijvenHelpt bij chronisch patiënten in verschillende ziekenhuizen en inloophuizen voor mensen met kanker. Daarnaast wordt deze training ingezet als ‘Existentiële Scholing’ en ‘Training Zingeving’ binnen het opleidingsaanbod voor leidinggevenden in de zorg. De methode is ontwikkeld door Jannet Delver (VU/ VUmc) en bij haar pensionering overgedragen aan de faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Vanuit daar wordt deze training verder geïmplementeerd ook binnen het eigen masteronderwijs, en verder onderzocht op toepassing bij andere zorgvragen, om te beginnen binnen de psychiatrie.

hans va n d e r v in ne , m e d e we r k e r

In gesprek met Bernd Jansen van Instituut Menz Kun je kort vertellen wat Instituut Menz doet en waar Menz voor staat?

Instituut Menz is gespecialiseerd in trainingen, opleidingen en maatwerktrajecten op het gebied van communicatieen persoonlijke & professionele ontwikkeling. Wij werken met NLP en mindfulness, vanuit (neuro)wetenschappelijke onderbouwing. We zijn gevestigd in de regio Arnhem en Nijmegen.

De mensen die bij ons opleidingen volgen, merken o.a. dat hun communicatie op een authentieke en natuurlijke manier effectiever wordt. Ze merken, dat ze anders met hun stemmingen omgaan in dagelijkse situaties en dat ze meer in contact komen wat ze echt willen en hoe ze dit direct vorm kunnen geven.

Jullie komen al een jaar of 10 in het Dominicanenklooster. Wat zijn voor jullie de redenen om voor het klooster te kiezen?

Onze naam “Menz” is afgeleid van het Latijnse ‘mens’, dat staat voor geest (denkend bewustzijn). De Z staat voor We kiezen o.a. voor het klooster als trainingslocatie omdat het zenuwstelsel en verwijst naar de neurologie omdat de het een unieke plek is wat vanouds een plaats is voor structuur en conditionering van onze hersenen essentieel scholing en ontwikkeling. Ook het sociale karakter van het voor ons handelen is. klooster spreekt ons erg aan. Het klooster faciliteert bijvoorbeeld werkplekken voor mensen met afstand tot de Het gaat om MENsZijn arbeidsmarkt en organiseert activiteiten voor doelgroepen Geheel in deze lijn is bewustzijnsontwikkeling onze drijfveer. die extra aandacht verdienen. We vinden het mooi dat wij door onze komst een bijdrage kunnen leveren voor deze We menen dat deze tijd behoefte heeft aan bewuste mensen die zich verbonden voelen en betekenis willen geven. sociale activiteiten.

Wat wij zeer waarderen is het persoonlijke contact met de medewerkers van het klooster. Ook als er een keer iets minder soepel verloopt, wordt het altijd op een directe en betrokken manier opgelost.

Ervaren deelnemers soms ook een drempel om een training in een klooster te doen?

Over het algemeen vinden deelnemers het juist prettig dat wij niet in een conferentieoord zitten. Het persoonlijke karakter en de authentieke sfeer van het klooster past

Bernd Jansen

goed bij het werk dat we doen. En de deelnemers komen er snel achter dat het klooster ook een gewone opleidingslocatie is, waar gewerkt wordt.

Ons werk gaat over communicatie en om persoonlijke en professionele ontwikkeling. Wij kunnen ons hier concentreren op datgene waarvoor de deelnemer komt.

Samen met het klooster organiseer je ook een speciale jongerentraining. Kun je daar iets over vertellen?

8 jaar geleden zijn we een jongerenstichting gestart vanuit Instituut Menz, om jongeren te ondersteunen om sterker in de maatschappij te staan, zowel persoonlijk als professioneel.

Wij doen dit in Nederland met onze jongerentrainingen en met substantiële financiële ondersteuning voor een kinder- en jongerenfonds van Thich Nhat Hanh in Vietnam. Wij zijn zeer dankbaar dat het klooster ons hierbij ondersteunt door een prachtige samenwerking. Jaarlijks verzorgen we de trainingen voor een groep van ongeveer 20 jongeren, die tegen een symbolisch bedrag een volledig verzorgde opleidingsweek kunnen volgen zodat iedere jongere aan zo’n week kan deelnemen, ongeacht de eigen financiële mogelijkheden. Wat fascinerend is om te zien, is hoe deze jongeren in één week tijd groeien en lekkerder in hun vel komen te zitten. Na een tijdje merken ze dat ze een betere, opbouwende communicatie kunnen voeren, relaties beter in stand kunnen houden of beter passende keuzes kunnen maken voor de toekomst. Soms kunnen ze zelfs afstand nemen van gedrag waar ze niet blij mee zijn.

Iets wat hen voor de training vaak niet lukte.

Workshops Weekend Onze persoonlijke betekenis ontdekken We gaan op zoek naar onze persoonlijke en unieke betekenis in het leven.

Inspiratie vinden we in het gedachtegoed van Victor Frankl, auteur van De Zin van het Bestaan.

Klaas-Jan Pos, psychiater en Koert Velders, psycholoog Vrijdag 12 oktober t/m zondag 14 oktober 2018

Weekend Mindful om- Workshop Ademend gaan met verlies door het leven Vind de balans tussen de aandacht voor (ingrijpend) verlies en voor herstel.

Mindfulness-oefeningen kunnen jouw draagkracht in het omgaan met verlies vergroten.

Mieke Ankersmid, rouwtherapeut en mindfulnesstrainer Vrijdag 19 oktober t/m zondag 21 oktober 2018

Ademen maakt vitaal, rustig, aanwezig en vrij.

Het lichaam wordt een veilig thuis, waarnaar je altijd weer kunt terugkeren na alle vermoeienissen van het leven.

Paul Triepels, ademleraar Vrijdag 26 oktober t/m zondag 28 oktober 2018

Driedaagse workshop stemexpressie Het verhaal van je stem Je stem opnieuw leren kennen is de uitdaging én de speelse zoektocht.

Ga op zoek naar de stem die verbonden is met je binnenkant, je bezieling.

Pete Pronk, docent stemexpressie Vrijdag 9 november t/m zondag 11 november 2018

Drie dagen Zelfbeeld & Emoties i.c.m.

Zenmeditatie Goed leren omgaan met emoties kun je het beste doen op de stabiele bodem van een positief zelfbeeld.

Je gaat oude patronen onderzoeken en transformeren.

Paul Loomans, zenmonnik Vrijdag 16 november t/m zondag 18 november 2018

Weekend Persoonlijk verlies in perspectief We staan stil bij persoonlijke verliezen die jouw levensverhaal (ingrijpend) veranderden. Je kunt hierbij onder meer denken aan overlijden, echtscheiding, ziekte en ontslag.

Jakob van Wielink, opleider en verlies- en relatiecounselor Vrijdag 23 november t/m zondag 25 november 2018

k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

5

doo r chris van b ruggen, m usicus to n jo r n a , l eve ns be s c h ou we r e n be g e lei d er bi j levensvrag en

Ongezongen liederen van Herman Verbeek

Diepe eenzaamheid als leermeester

A

H

ls je je diep eenzaam voelt, doet dat pijn en maakt dat je verdrietig. Het houdt aan en laat zich niet bestrijden. Het is onzichtbaar, maar in veel levens een zware realiteit. Wat doen we

eraan? Wat kunnen we eraan doen? Wat heeft het ons te zeggen?

Gebruikelijk is het te beschouwen als een sociaal probleem dat middels afleiding en sociale activiteiten verholpen kan worden. Aan deze visie liggen vier uitgangspunten ten grondslag: eenzaamheid is een sociaal probleem; het komt voor bij specifieke doelgroepen; het is louter negatief; het moet bestreden worden.

Deze visie wordt sociaal-wetenschappelijk onderbouwd en aangestuurd via meten is weten, en behandeld als een ziekte via het medische model van aan de medische wereld ontleende formule diagnose > behandeling > genezing, dat met betrekking tot eenzaamheid wordt vertaald als probleembeschrijving > programma > oplossing. Maar – en dat is mijn visie – eenzaamheid is geen ziekte: het is een leermeester bij de opgave tot zijnswording en zinvinding.

Wat in de mainstream benadering opvalt is dat men voorbijgaat aan de plek waar de eenzaamheid huist en huishoudt, namelijk in het binnenste van deze mens in deze situatie. Het is een hoogst persoonlijke aangelegenheid in de gang van iemands leven. En wat ook ten grondslag ligt aan een dergelijke innerlijke ervaring – iets in de persoonlijkheid, een ingrijpende gebeurtenis of wat dan ook – de betrokkene heeft er geen grip op: het gebeurt in en aan hem of haar. In mijn eigen leven en door anderen die hun verhaal met mij hebben gedeeld, ben ik tot het

inzicht gekomen dat door breukervaring(en) mensen de diepte van het leven leren kennen, en dat dit hen op het spoor zet van de mens te willen worden die hij of zij in potentie is.

Helaas wordt deze mogelijkheid van alle kanten tegengewerkt door hulpverleners die lineair in oplossingen menen te moeten denken, waardoor ze met hun hart niet aanwezig zijn in het innerlijk van deze ander. Wie zich wél blootstelt, zich wel móet blootstellen aan wat zich innerlijk roert, zou in alle eenzaamheid kunnen ervaren dat er een werkelijkheid in de werkelijkheid losbreekt en opspeelt, in de hoop dat het hem of haar verder brengt. Maar ja, die hunkering naar een volledig leven stuit dan vaak op de angst het vertrouwde leven te verliezen en de drang tot zelfbehoud (dat wil zeggen dat vertrouwde te willen behouden). Dat vraagt dan van de betrokkene de moed tot zichzelf, maar ook om een betekenisvolle ander die bemoedigt, zodat de betrokkene kan doormaken wat blijkbaar moet worden doorgemaakt.

Lees verder op onze blog: blog.kloosterhuissen.nl/ diepe-eenzaamheid-als-leermeester/ Workshop “Eenzaamheid en de potentie te leren leven in verbinding” Zaterdag 29 september 2018 van 10.00 - 16.30 uur www.kloosterhuissen.nl/p/1101

erman Verbeek (1936-2013) was Groninger, priester, politicus, dichter en zanger. Een

bewogen mens die velen wist te bewegen met zijn optreden, zijn woorden, maar vooral met zijn zangen.

Hij was een van de mensen die vanaf de jaren zestig de taal van het Nederlandstalige kerklied heeft vernieuwd, met Huub Oosterhuis en vele anderen. Binnen die vernieuwing neemt Herman Verbeek een heel eigen plaats in door de thematiek van zijn zangen en zijn eigen(wijze) idioom. In de meeste parochies en gemeenten zijn die zangen niet bekend. Ze zijn nauwelijks opgenomen in officiële liedbundels, met uitzondering van Zangen van zoeken en zien uit 2015 waarin er vijftig zijn opgenomen.

De onbekendheid van de zangen is wel te begrijpen, want ze gaan zelden over God of de Bijbel en het taalgebruik is niet altijd direct helder. Onbekend maakt onbemind – en in dit geval ongezongen. In enkele gemeenschappen worden zangen van Herman Verbeek wel graag en veel gezongen. Vooral in kleinere gemeenschappen, vaak aan de rand van de kerk of erbuiten: oecumenische groepen, basisgroepen. Wie ze zingt, herkent zichzelf erin: eigen vragen en twijfels, verwondering en ontroering, hoop en verlangen. Het zijn zangen die meegaan door de dag, door de tijd, door het leven.

In oktober 2018 verschijnt, ruim vijf jaar na het overlijden van Herman Verbeek, een boek met een keuze uit zijn nagelaten werk: zangen, preken, notities en tekstfragmenten. Er is een selectie gemaakt van teksten en liederen die nog steeds een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de vernieuwing van liturgie, waar hij zich een leven lang voor inzette en die nog steeds gaande is.

Voor de lieddag van 27 oktober maken we een keuze uit nagelaten en niet eerder gepubliceerde zangen, zowel eenstemmig als meerstemmig. Voor een toelichting op de zangen zal Michaël Steehouder zorgdragen en voor de muzikale begeleiding zijn Chris van Bruggen, Anneke van der Heide en Peter Rippen gevraagd. Deze musici hebben veel met Herman Verbeek samengewerkt en een aantal nagelaten zangen gecomponeerd.

Het lied Het lied begint

het lied zingt luid

de stemmen zijn als bloemen

onthult de hartsgeheimen

die in het licht geopend

de vreugde van de liefde

hun schoonheid openbaren

de eenvoud die gedeeld wordt

het lied verstilt

het lied valt stil

van droefheid die verzacht wordt

er zijn de laatste tonen

van troosten zonder woorden

herhaald en nageneuried

de tranen zijn de noten

een ingehouden amen

het lied het bidt

dat gij het zingt

waar niemand kan verhelpen

die zegt ik kan niet zingen

geen handen die voorkomen

maar ge kunt klagen roepen

daar rest alleen nog zegen

en snikken ooit nog juichen

Muziek / Studie / Creativiteit Workshop stembevrijding en avond mantra zingen

Weekend Autobiografisch schrijven gedichten of verhalen

Creatieve najaarsretraite ‘De schoonheid van imperfectie’

Jan Kortie verzorgt weer een middag rond stembevrijding, gevolgd door een avond mantra zingen.

Je kunt je hier ook afzonderlijk voor aanmelden.

Laat je ziel zingen!

In deze weekendcursus ga je schrijven vanuit je autobiografie. Naar keuze schrijf je gedichten en/of proza.

Met beeldende middelen gaan we op speelse manier de schoonheid van imperfectie verkennen. Geniet van de mens die je bent in al haar facetten.

Hugo Klapmuts, leraar Nederlands en cursusleider Vrijdag 9 november t/m zondag 11 november 2018

Conny Brouwer, kunstzinnig dynamisch coach en docent.

Zondag 18 november t/m woensdag 21 november 2018

Jan Kortie, stembevrijder Donderdag 1 november 2018 van 14.00 - 21.45 uur

6

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Midweek Iconen Schilderen Op een reeds voorbereid paneel leer je een icoon te schilderen op traditionele wijze: Grieks, Russisch of Bulgaars.

Nu i.c.m. Byzantijnse zang.

Martin Mandaliev, iconenschilder en Aleksan Chobanov, muzikant Maandag 19 november t/m vrijdag 23 november 2018

Weekend De onzin van geluk en de zin van het bestaan Psychiater en Auschwitz-overlevende Viktor Frankl zegt dat het leven zijn zin krijgt wanneer je met een goede manier om kan gaan met lijden. Ga mee op ontdekkingstocht.

Ignace de Haes, coach Vrijdag 30 november t/m zondag 2 december 2018

Lieddag We zingen liederen van Herman Verbeek.

Michaël Steehouder geeft toelichting op de zangen. Muzikale begeleiding: o.a. Chris van Bruggen en Peter Rippen.

Chris van Bruggen, componist Zaterdag 27 oktober 2018 van 10.30 - 16.30 uur

Duurzame koffie en thee van Peeze I

n het Dominicanenklooster Huissen werken we met de heerlijke en duurzame koffie en thee van Peeze uit Arnhem. Deze koffieleverancier is koploper binnen hun branche op

het gebied van duurzaamheid.

Op de plantage

Peeze koopt koffie van plantages die 100% duurzaam zijn gecertificeerd met het Fairtrade keurmerk van Max Havelaar of Rainforest Alliance. Daarnaast trainen ze samen met partners de boeren in landbouwmethoden en bedrijfsvoering en ondersteunen diverse maatschappelijke projecten in de landen van oorsprong via de Peeze Foundation.

Inkoop

Ook voor de overige inkoop wordt bewust gekozen voor langdurige duurzame relaties en eerlijke tarieven. Zo wordt de elektriciteit verkregen uit 100% windenergie, geleverd door een windmolen die in Ede langs de A12 staat, is al het papier FSC gecertificeerd en is de opslag van de koffieleverancier volledig CO2-neutraal dankzij 4600 zonnepanelen.

De branderij

De koffiebranderij van Peeze is een van de meest milieuvriendelijke branderijen ter wereld in deze omvang. Dankzij tal van duurzame keuzes, van het gebruik van restwarmte tot het gebruik van aluminiumvrije en gedeeltelijk biobased koffieverpakkingen, is het ze gelukt 100% klimaatneutraal te produceren.

CO2 footprint

Peeze compenseert de CO2 uitstoot die ontstaat tijdens het proces 100%. Voor de Fairtrade melanges gaat de brander nog verder en berekent de CO2 voor de hele koffieketen, tot aan de klant. Deze CO2 uitstoot wordt gecompenseerd middels de Gold Standard emissierechten bij de bron: de plantages in Ethiopië.

Donderdag 1 november 2018 10.00 tot 16.30 uur

Circulaire economie

De nieuwste ontwikkeling bij Peeze is het streven naar een circulaire economie.

In een circulaire economie bestaat geen afval en worden producten en materialen in een kringloop telkens gebruikt. Koffie van zichzelf is een circulair product met een restproduct dat terugvloeit in de natuur. Maar Peeze wil een stap verder gaan, daarom werkt Peeze met biobased verpakkingen en hebben ze een verpakking van composteerbare folie gelanceerd. Ook de machines die Peeze gebruikt en levert aan de afnemers worden geselecteerd op duurzaamheid en herbruikbaarheid van de onderdelen.

Communitea

De thee van Peeze wordt Communitea genoemd. Voor deze thee wordt gebruik gemaakt van alleen de beste kwaliteit theebladeren, welke handmatig worden geplukt op hooggelegen plantages.

Communitea is niet alleen thee van topkwaliteit, maar is ook verantwoord! Elke variant is Fairtrade / Max Havelaar gecertificeerd en 6 van de 12 smaken zijn daarnaast ook biologisch. Kortom, bewust genieten op ieder moment van de dag!

Net als de koffie draagt ook elk kopje thee bij aan een ontwikkelingsproject in het land van oorsprong via de Peeze Foundation.

Inspiratiedag Grenzeloos leven in samenwerking met KBO-PCOB

D

e seniorenorganisatie KBO-PCOB, KBO Gelderland,

het project Van betekenis tot het einde en het Dominicanenklooster Huissen organiseren een inspiratiedag in het denken en voelen over leven en eindigheid.

We worden ouder dan ooit en de medische wetenschap kan ons langer dan ooit in leven houden. Nooit eerder in de geschiedenis moe(s) ten zoveel mensen zelf nadenken over manieren van oud worden, de grens van het leven en hoe ze daarmee om willen gaan. Het leven en levenseinde roepen niet alleen medische of juridische vragen op, maar roepen vooral levensvragen op: vragen die we ons zelf stellen en waar we samen met anderen onze weg in willen zoeken. Op deze dag doen we dat met mensen die ons daarbij inspireren, informeren en stil laten worden, maar ons ook in gesprek brengen, laten schrijven of zingen.

Zoals Ivan Wolffers, die ondanks zijn ziekte, volop leeft en Claartje Kruijff, bekend als Theologe des Vaderlands. Zij zullen, naast anderen, het thema levensvragen verder met u verkennen en verdiepen.

Meer informatie: www.kloosterhuissen.nl/inspiratiedag

Retraites Weekend Tijdsurfen i.c.m. zenmeditatie

Woestijnretraite voor stadsmensen

Weekend Je pek innemen

Tijdsurfen brengt ons terug naar natuurlijke aandacht en een gevoel voor het juiste moment. De intuïtie komt tot leven en krijgt haar juiste plek.

Een mix van inhoudelijke bijdragen over de spiritualiteit van de woestijnvaders en tijd voor stilte en (bijbel) meditatie. Neem de stilte mee naar huis!

Verlang jij ook naar een eigen plek waar je helemaal tot je recht komt, in je leven, je gezin, of je werk? Ontdek het m.b.v. familieopstellingen.

Een retraite voor mensen met een dilemma of (levens) vraag. In deze krachtige vierdaagse, gebaseerd op de Regel van Benedictus, vind je helderheid en komt jouw eigen weg weer in beeld.

Erna Bakker, therapeut en relatiecoach Vrijdag 16 november t/m zondag 18 november 2018

Marcus Belle, psycholoog en Maria van Mierlo, geestelijk begeleider Donderdag 22 november t/m zondag 25 november 2018

Paul Loomans, zenmonnik Vrijdag 5 oktober t/m zondag 7 oktober 2018

Rick Timmermans, journalist en auteur Vrijdag 12 oktober t/m zondag 14 oktober 2018

Neem de afslag

Retraite geestelijk verzorgers Bezielen en verstillen Een 4-daagse retraite voor geestelijk verzorgers ter bezinning op wat hen bezielt en wat hun drijfveren zijn in leven en werk. Met meditaties en workshops.

Martina Heinrichs, theologe Zondag 25 november t/m woensdag 28 november 2018

Schrijf- en stilteweekend Dit geliefde schrijf- en stilteweekend werkt met drie krachten: stilte, beweging en schrijven. Doe mee en ervaar hoe een vruchtbare schrijfbodem wordt gecreëerd!

Geertje Couwenbergh, columnist en auteur en Jasmijn Koelink, yogadocent en sociaal psychologe Vrijdag 30 november t/m zondag 2 december 2018

k loos t e r k ra n t n a j a a r 2 0 1 8

7

PROGRAMMA KLOOSTERHUISSEN.NL Meerdaagse Inzichtmeditatie retraite

Vierdaagse Stilte bevrijdt!

28 t/m 30 november 2018

9 t/m 13 december 2018

We oefenen opmerkzaamheid en cultiveren we een vriendelijk

Deze dagen zijn als een vakantie voor je ziel. Je maakt geen

gewaarzijn. We leren zien hoe onrust ontstaat, zonder er in

uitstapjes naar buiten maar je gaat op een reis naar binnen. Je

meegesleurd te worden. We nemen afstand en laten gaan.

neemt de tijd om stil te staan bij wat er knelt, wat je energie kost,

Er ontstaat concentratie en bevrijdend inzicht. Begeleiding

waar je diep naar verlangt of een belangrijke keus die je wilt ma-

door Riët Aarsse, meditatiebegeleidster.

ken. Begeleiding door Erna Bakker, therapeute en relatiecoach.

NOVEMBER

.

DECEMBER

1 Stembevrijding en Mantra zingen Jan Kortie 1 Inspiratiedag Grenzeloos leven i.s.m. KBO-PCOB 2 Vrijdagretraite, Herademen Henk Jongerius 2-4 Weekend Leven zonder waarom Welmoed Vlieger 3 Retraitedag Innerlijk vrij Ton Roumen 6-7 Noveen Leiderschapsretraite Henk Jongerius 7 Kloosterwandeling 9-11 Weekend Autobiografisch schrijven Hugo Klapmuts 9-11 Inspiratieworkshop Passie en Talent Henriëtte de Graaf 9-11 Workshop Stemexpressie Het verhaal van je stem Pete Pronk 11-15 Vijfdaagse Schrijfretraite Innerlijk Pelgrimeren Hanny Kuijer 16-18 Weekend Je plek innemen Erna Bakker 16-18 Zelfbeeld & Emoties i.c.m. zenmeditatie Paul Loomans 18-21 Creatieve retraite De schoonheid van imperfectie Conny Brouwer 18-21 Op zoek naar…

Theo Menting 18-22 Yoga de Kracht van de aandacht Thirza van de Hoef 19-23 Midweek Iconen schilderen Martin Mandaliev &

Aleksan Chobanov 22-25 Neem de afslag Marcus Belle &

Maria van Mierlo 23-25 Weekend Persoonlijk verlies in perspectief Jakob Wielink 23-25 Weekend Opnieuw in balans Henk van Reeven &

Will vd Brand 25-28 Retraite geestelijk verzorgers Martina Heinrichs 28-30 Meerdaagse Inzichtmeditatie retraite Riët Aarsse &

Jan de Ridder 30-2 Winter Schrijf en stilteweekend Geertje Couwenbergh

& Jasmijn Koelink 30-2 Meditatieweekend Het Compassie kompas Bert van Baar 30 Benut je adem; ontspan en verfris Jasmijn Koelink Weekend “De onzin van geluk en de zin van het bestaan” Ignace de Haes 30-2

5-Daagse Schrijf en Stilteretraite 13 t/m 17 januari 2019 Zoek je tijd om eindelijk met schrijven te beginnen? Een bestaand project op te pakken? Of verlang je ernaar een week even helemaal tot rust te komen? Dan is deze verstilde én energieke schrijfretraite iets voor jou! Begeleiding door Geertje Couwenbergh, columnist en auteur.

JANUARI 2-5 6-10 11-13 11 13-17 14-18 14-18 19 21-25 26 27-30 29

Creatieve nieuwjaarsretraite Vierdaagse Stilte bevrijdt Meditatieweekend Compassiekompas Vrijdagretraite, Herademen Vijfdaagse schrijf en stilteretraite Vijfdaagse stemexpressie Human Voice Het beste moet nog komen Retraitedag Je innerlijk nieuwjaar Winterweek Mandala tekenen Retraitedag Op zoek naar…

Leerhuis

Conny Brouwer Erna Bakker Bert van Baar Henk Jongerius Geertje Couwenbergh Ulrik Balford & Pete Pronk Jakob van Wielink Joyce Lakwijk Danka Hüsken-Smit Ton Roumen Theo Menting Henk Jongerius

Uit ons gastenboek

5 Kloosterwandeling 7-9 Bezieling door klank Martina Heinrichs 7-9 Advents retraite Theo Menting 8 Retraitedag Je innerlijk advent Joyce Lakwijk 9-13 Vierdaagse Stilte bevrijdt!

Erna Bakker 14-16 Kloosterretraite weekend Ton Roumen 14 Vrijdagretraite, Herademen Henk Jongerius 14-16 Decemberweekend Mandalatekenen Danka Hüsken-Smit 15 Verhaal, lied en poëziedag Pete Pronk 16-19 Individuele retraite Theo Menting 18-19 Noveen Leiderschapsretraite Henk Jongerius 22-26 Kerstmis in het klooster Christien Müskens &

Hans Kok 27-1 Van Oud naar Nieuw Martina Heinrichs Retraitedag Je innerlijk advent

8 december 2018 Door donkerte en drukte verlang je naar licht. Deze workshop wil er zijn voor je innerlijk licht.

Het biedt een herberg waar je kunt uitrusten, bezinnen en opladen. Zo maak ruimte in je hart van binnenuit voor vertrouwen en liefde. Begeleiding door Joyce Lakwijk, coach en begeleidster.

Midweek Iconen schilderen 18 t/m 22 februari 2019 Op een reeds voorbereid paneel leert u een icoon te schilderen op traditionele wijze afhankelijk van de regio waaruit de icoon afkomstig is: Grieks, Russisch of Bulgaars. U maakt zelf uw verf met behulp van eigeel en pigment. Begeleiding door Martin Mandaliev.

FEBRUARI 1-3 Weekend Leven zonder waarom Welmoed Vlieger 5-6 Noveen Leiderschapsretraite Henk Jongerius 8-10 Weekend Zingen vanuit het hart, wereldliederen Martijn Nanninga 8-12 Winterse vrouwenkloosterdagen Martina Heinrichs 11-15 Retraitemidweek Ton Roumen 17-20 Individuele retraite Theo Menting 18-22 Midweek over Boeddhisme Bert van Baar 18-22 Midweek Iconen schilderen Martin Mandaliev 22-24 Weekend Engelse Choral Evensong 22-24 Persoonlijk verlies in perspectief Jakob van Wielink 23 Dagworkshop Je plek innemen Erna Bakker 28-3 Neem de afslag Marcus Belle &

Maria van Mierlo Neem de Afslag 28 februari t/m 3 maart 2019 Een retraite voor mensen met een dilemma of (levens)vraag.

In deze krachtige vierdaagse, gebaseerd op de Regel van Benedictus, vind je helderheid en komt jouw eigen weg weer in beeld. Luister naar je innerlijke wijsheid, zodat je weer voluit en vrij kunt gaan leven. Begeleiding door Marcus Belle, psycholoog en trainer en Maria van Mierlo, geestelijk begeleider en vertrouwenspersoon.

Uitgave

Hier zijn voelt als een warm bad Wilma v/d Grift

Dominicanenklooster Huissen, Stadsdam 1 6851 AH Huissen

Het was voor mij heel verrijkend om hier te mogen zijn.

Met een prachtige groep, geweldige mensen.

Irene Vermeer Bedankt voor de inspiratie!

Zoek niet te hard en vind me in alles Hier ben je nu Erik 8

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Bedankt voor een geweldige ervaring in deze inspirerende, liefdevolle omgeving Lenie

T 026 326 44 22 www.kloosterhuissen.nl Ontwerp en realisatie

Hartelijk dank voor de rijke ervaringen die ik hier als gast van de communiteit heb ontvangen.

Ook de verzorging was weldadig.

Johan van Dalen

Avancé Communicatie, Zutphen © Dominicanenklooster Huissen 2018