Kloosterkrant winter 2019/2020 by Dominicanenklooster Huissen

Winter

2019

1 Algemeen 2 Mijmering 3 Sociale projecten 4 Een unieke locatie 5 Mogelijkheden en ervaringen 6 Partners 7 Programma’s uitgelicht 8 Agenda

www.kloosterhuissen.nl u kunt ons ook volgen op de social media

Ruimte geven aan donker geeft me licht

e artikelen in de kloosterkrant gaan deze keer over Licht. Wat een prachtige

en zeer persoonlijke verhalen zijn het geworden. Wat maken mensen toch enorm veel mee in hun leven! En wat prachtig hoe ze dan toch weer volop in het leven kunnen staan en zelfs anderen kunnen helpen. Wonderlijk vind ik dat. Het raakt me denk ik omdat ik me een zelf zondagskind voel. Laatst was ik met een paar mensen op retraite in Frankrijk en een van de mensen uit de groep zei tegen me dat hij niet begreep dat ik mezelf een zondagskind noemde, nadat ik hem verteld had dat het leven van onze eerste dochter maar 3 weken geduurd heeft. Het overlijden van onze dochter gaf veel verdriet, maar heeft ons ook veel gebracht. Ik voel me gezegend en ik heb het goed. Tegelijkertijd zijn er ook dingen die ik lastig

Lichtjes

a alt bakker, direct eur

vind in mijn leven. Ik ben meer dan 27 jaar getrouwd met Erna en daar ben ik heel blij mee, ook al is gelukkig getrouwd blijven voor ons soms hard werken. Ik ben zielsgelukkig met mijn werk in het klooster, maar ook dat is echt niet elke dag de hemel op aarde. En ik heb een paar eigenschappen waar ik van tijd tot tijd vrolijk mee word geconfronteerd. Heeft u even? Mijn pelgrimstocht van vorig jaar eindigde gelukkig niet in Rome, maar die gaat nog steeds door. Tijdens de tocht genoot ik zó van het alleen zijn, dat ik er van schrok. Ik besefte me op een diepere laag dat ik van mezelf houden toch niet zo makkelijk vind en dat ik de dingen die ik doe sterk relativeer, zeker ook de dingen die ik lastig vind en die pijn doen. Sinds mijn reis lukt het me om mezelf meer serieus te nemen en grenzen aan te geven. Dat geldt zeker ook voor de dingen die ik lastig vind. Het is wonderlijk om steeds meer te voelen dat het ruimte geven aan donker mij licht geeft en dat ik meer van mezelf kan houden. Ik besef me ook meer dat ik geliefd ben, onvoorwaardelijk geliefd. Wonderlijk dat licht.

d oo r j oyc e la kw i j k, be g e le i d s t e r va n retra i tes

Lichtjes Ik zie in je ogen een lichtje dat fonkelt en straalt nou en hoe ik schrijf nu voor jou dit gedichtje en doe dan je oogjes maar toe

ik heb in het donker gelopen maar steeds door jouw lichies geleid want of ze nou dicht zijn of open die lichies die zie ik altijd Toon Hermans

“Zou ik het nog kunnen?” vraagt mijn 92-jarige vader die herstelt van een beenbreuk en nu grieperig is. Nadat ik een paar gedichtjes aan hem heb voorgelezen, neemt hij de gedichtenbundel van Toon van me over. Hij bladert wat door het boek en kiest het gedicht ‘Lichtjes’. En ja, hij kan het nog. De expressie die ik zo goed van hem ken, vooral bij het voorlezen van gedichten, die is er nog steeds. Zijn lichaamstaal is subtiel en zijn stem heeft minder volume. Maar ik zit dichtbij, dus dat maakt allemaal niet uit. Aan het einde kijken we elkaar aan en grinniken over de dichtkunst van deze woordkunstenaar. Wat hou ik ervan als deze liefde ontstaat tussen ons. Het is een moment van goud. “Ik wil wel weer naar bed”, zegt mijn vader, “ik ben moe”. Hij is nog niet de oude, maar gelukkig heb ik zijn lichtje even kunnen voelen. We waren allebei zo echt. Zo ín wat wezenlijk is, met kinderlijk plezier. En alles om ons heen viel even weg. Deelnemers aan mijn retraites en bezinningsdagen kennen die gouden momenten ook.

ONDERWEG KATERN ONDERWEG Kwartaalthema belicht vanuit verschillende invalshoeken THEMA WINTER 2019

Herinner mij Sanneke Kop

Hoe drie leerlingen van de rabbi het Licht zagen Hein Stufkens

Waar alles samenvalt en je in vrede bent. Om dàt te kunnen ervaren ‘je licht, je ziel, God, de Ene, Liefde of grenzeloos bewustzijn’, is het nodig dat je persoonlijkheid even wijkt. Dus even geen willen, moeten en streven. Zo’n verlicht moment is echter niet te fixen. Wèl kan je eraan meewerken dat het spontaan ontstaat. Bijvoorbeeld: 1 Zet muziek op (bv Bodyjazz van Gabrielle Roth): maak contact met je voeten op de grond, luister naar wat er in je in beweging wil komen en volg dat; 2 Ga naar buiten: maak contact met je voeten op de aarde, adem een paar keer diep in en uit. Loop bewust stap voor stap. Stop steeds even en vraag je af: wat ruik ik, wat zie ik, wat hoor ik, wat proef ik, wat voel ik. Laat je verrassen als een kind dat net buiten is. 3 Leg je hand midden op je buik: ervaar de beweging van je buikwand bij elke in- en uitademing. Als je afgeleid raakt, keer terug naar wat de ervaring. 4 Gewoon even stil worden kan ook ...

Ik mocht er zijn Aalt Bakker

Het glas is altijd half leeg Henk Jongerius

Licht en donkerte Deborah van der Mars

Brengster van licht Marco de Wilde

Aandacht als licht Geertje Couwenbergh

Pas in het samenspel van donker en licht … Klaartje van Gasteren

Verhalen van licht k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

Mijmering

h a ns va n d er vi nne, med ewer ker d omi ni ca nenkloos ter h ui s sen

De zoektocht naar geluk is een vergissing

n de afgelopen periode liep ik, onderweg naar mijn ernstig zieke vader, vaak langs een huis in mijn geboorteplaats in de provincie Groningen. Om de reizigers die onderweg waren van het station naar

het dichtbij gelegen verpleeghuis een hart onder de riem te steken schilderde zo’n zestig jaar geleden de toenmalige bewoner een afbeelding op zijn huis met de spreuk ‘Dag is nooit zo nat of zun schient altied wat!’ Deze spreuk deed me ook denken aan een lied van de Groningse zanger Ede Staal. ‘t Het nog nooit, nog nooit zo donker west, of ‘t wer altied wel weer licht zong hij. Honderden keren moet ik in mijn leven langs dit huis gelopen zijn, en evenzovele keren moet ik de muurschilderingen hebben gezien en gelezen. Hoewel een prachtig gebaar en ongetwijfeld zeer goed bedoeld merk ik dat ik hier ook een beetje kriebelig van wordt. Waarom zijn we zo bang voor het donker? En waarom willen we dat dat donker zo snel mogelijk weer licht wordt? Mag het ook even donker zijn wanneer we

moeilijke dingen mee maken? Zoals de ziekte en het overlijden van mijn vader? Moeten we niet juist leren te durven verblijven in het donker? Of sterker gezegd: moeten we niet leren ongelukkig durven te zijn in plaats van obsessief op zoek te zijn naar geluk? Onlangs luisterde ik naar een podcast met de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter. Hij noemt de zoektocht naar geluk een vergissing. ‘We moeten in dit aardse leven aanvaarden

dat het af en toe lastig kan zijn. Een klein beetje, liefst niet te veel. We lijken niet te kunnen accepteren dat het dagelijkse leven af en toe verdrietig is.’ De Wachter gaat verder: ‘Hoe kunnen we de lastigheid van het leven een plaats geven? Ik denk dat de lastigheden van het leven aanleiding geven tot de liefde. De liefde verschijnt niet in de fantastische kant van het leven. Juist als het leven een beetje moeilijk wordt, hebben we nood aan de ander.’

Te gast in Dominicanenklooster Huissen

bezinning bezieling

Het doet ons deugd dat vele mensen met regelmaat te gast zijn in het Dominicanenklooster en aangeven hier een gevoel van “thuis komen” te ervaren. Ook vinden wij het heel leuk nieuwe gasten te ontvangen, die zich voor het eerst onderdompelen in de bijzondere sfeer. Het is vaak ook wat spannend voor hen, want wat kunnen zij verwachten?

beweging

Om een indruk te krijgen van je verblijf in het klooster, is er een korte video gemaakt door Misha Beliën. Het filmpje is te bekijken via: youtu.be/-LAXHK1Z4Yw (Ook leuk om te zien voor hen die al wél bekend zijn met het klooster!)

kloost e rga st e n Ons gastenverblijf staat open voor iedereen die verlangt om in een omgeving van stilte en afzondering tot zichzelf te komen. Verblijf enkele dagen in het Dominicanenklooster, ervaar de rust en stilte en beleef de louterende werking van het dagelijkse kloosterritme. Kijk voor verblijfskosten op onze site. Aanmelding: Telefonisch via de gastenbroeder Henk Jongerius (026 - 326 44 41, weekdagen tussen 17.30 uur en 18.15 uur). Bij geen gehoor kunt u een e-mail sturen naar secretariaat@kloosterhuissen.nl.

Kloosterritme en vieringen Kijk voor een actueel overzicht van de kapelvieringen op de site van de Dominicaanse

g ro e p sve r b l ijf Het is ook mogelijk om met grote en kleine groepen enige tijd in het klooster te verblijven. U kunt dan zelf het programma invullen van uw verblijf. In overleg met u kunnen we activiteiten organiseren, zoals creatieve en muzikale workshops en meditaties. Informeert u bij de receptie van het klooster. info@kloosterhuissen.nl.

communiteit, www.dominicanen.nl/ huissen.

Het kloosterritme bepaalt het dagelijkse leven in het Dominicanenklooster. Dagelijks is er om 08.00 uur een ochtenddienst (Lauden) en om 18.30 uur een avonddienst (Vespers). Op werkdagen is er een middagmeditatie om 12.10 uur. Op zondagmorgen viert de gemeenschap om 10.00 uur samen de eucharistie. U bent van harte uitgenodigd! Dagelijks ritme 08.00 uur Ochtendviering 08.30 uur Ontbijt 10.00 uur Viering van de eucharistie m.m.v. de kloostercantorij (zondag) 12.10 uur Middagviering (werkdagen) 12.30 uur Warme middagmaaltijd 17.30 uur Avondbrood 18.30 uur Avondviering

Retraites Kerstmis in het klooster

Van Oud naar Nieuw - Verbinding

Retraite Stilte bevrijdt!

Meditatieweekend Het Op zoek naar… Compassie-kompas Soms heb je teveel aan je

Een unieke kans om kennis te maken met de belangrijkste aspecten van het klooster: aandacht hebben, aandachtig aanwezig zijn, stilte en verstilling, leven vanuit je hart en je bron.

Kom meegenieten van de gezelligheid en inspiratie met elkaar, de vieringen, mooie programmaonderdelen, ‘ons eigen kerstverhaal’ en de gastvrijheid van het Dominicanenklooster.

In deze dagen van het oude naar het nieuwe jaar, nemen we de tijd om ons te bezinnen op verbinding, verbondenheid en eigen ruimte.

In deze dagen ga je ervaren dat er onder je onrust een bron van stilte en vrijheid is. Gewoon in jou! Vier dagen in stilte zijn, iets voor jou?

Ton Roumen, spiritueel auteur en coach Vrijdag 20 t/m zondag 22 december 2019

Christien Müskens, Hans Kok en Laurence Mol, begeleiders Zondag 22 t/m donderdag 26 december 2019

Martina Heinrichs, theologe (en anderen) Zaterdag 28 december 2019 t/m woensdag 1 januari 2020

Erna Bakker, therapeute en relatiecoach Zondag 5 t/m donderdag 9 januari 2020 en zondag 15 t/m donderdag 19 maart 2020

Herinner je waar het omgaat, keer terug naar je thuisbasis, vind de moed om met compassie door het leven te gaan en je gewoonten zo nodig te veranderen, zodat je vol vertrouwen je vleugels kan uitslaan.

Retraiteweekend Kloosterspiritualiteit ervaren

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Bert van Baar, coach Vrijdag 10 t/m zondag 12 januari 2020

hoofd. Misschien is het tijd geworden om even wat afstand te nemen en weer op zoek te gaan naar de bron in je leven, maar ook jezelf rust, ruimte en stilte te gunnen. Martina Heinrichs, theologe Zondag 12 t/m woensdag 15 januari 2020 en zondag 29 maart t/m woensdag 1 april 2020

Projecten in Dominicanenklooster Huissen

anuit het Dominicaanse gedachtegoed is er altijd al aandacht geweest voor de mensen in onze maatschappij die het moeilijker hebben.

Daarom worden er in Dominicanenklooster Huissen talrijke projecten georganiseerd die inspelen op de behoeften van specifieke doelgroepen. Zo is er bijvoorbeeld een week voor eenzame ouderen waar de nadruk ligt op gezelligheid en contacten leggen; dagen voor mensen met een psychiatrische achtergrond, waar ze zich veilig en geaccepteerd mogen voelen; een vakantieweek voor ernstig zieke kinderen en hun gezin, tijdens welke de ziekte even naar de achtergrond verdwijnt en er ruimte is voor leuke activiteiten. Daarnaast zijn er diverse projecten voor mantelzorgers en vrijwilligers werkzaam in Hospices, met als doel hen inspiratie en rust te geven. Om u een idee te geven hoe deelnemers het hebben beleefd, volgen hieronder enkele reacties:

Pro Persona Van 9 tot en met 11 oktober 2019 verbleven wij met 15 mensen van Pro Persona GGZ, locatie Wolfheze, in het Dominicanenklooster. Het thema dat wij dit jaar hadden gekozen was ‘Geloven… in wie of wat eigenlijk?’ Met bibliodrama, gesprek en creativiteit zijn we met het thema bezig geweest. ‘Hier kom ik helemaal tot rust’, zie iemand. ‘Mijn geloof wordt hier verdiept’, zei iemand anders. Verschillende deelnemers vonden de zangworkshop met Frohmut Knie een hoogtepunt. Het verhaal van Mozes en de brandende braamstruik gaf inspiratie voor een collage en tekeningen. Het welkom door Pater Henk Jongerius, de rondleiding door Paul en Els Roelofs, het heerlijke vegetarische eten,

Foto: Mozes en de brandende braamstruik

en het afscheidsgeschenkje, werden zeer gewaardeerd. Gezegend met nieuwe moed, kracht en verbondenheid zijn we vrijdagmiddag weer naar Wolfheze vertrokken. Heel veel dank voor jullie aandachtige gastvrijheid! Namens de groep van Pro Persona, Taco Bos

Hospice Het Veerhuis In maart waren wij met 32 personen (grotendeels zorgvrijwilligers) voor een trainingsweekend in Huissen. Onze eerste contacten met het klooster verliepen al heerlijk soepel. Er is veel mogelijk, er wordt goed meegedacht en de prijs is meer dan schappelijk. Los van ons eigen programma hebben we ook gebruikt gemaakt van de mogelijkheden die het klooster ons bood. Een rondleiding, vesper, lauden en ook de meditatieruimte is gebruikt. De zangworkshop kwam goed tot zijn recht in de prachtige kapel.

De kamers waren eenvoudig, maar hebben goede bedden en zijn heel schoon. Dat geldt overigens ook voor de douches en toiletten. Kortom: wij hebben met z’n allen een heel fijn en goed weekend gehad in Huissen. Het meedenken, de souplesse, het eten, de prijs en de gastvrijheid hebben we als uitstekend ervaren. Namens hospice het Veerhuis, Marius Gort (coördinator)

Wellicht vindt u het ook leuk om een project voor uw doelgroep te organiseren in het klooster? Er zijn veel mogelijkheden om hier invulling aan te geven. Neem contact op via sannekekop@kloosterhuissen.nl.

A Festival of Nine Lessons and Carols

et vocaal ensemble Capella Phos Hilaron (‘Vriendelijk Licht, een Byzantijnse

Lichthymne) dat verbonden is aan het Dominicanenklooster Huissen zingt ook dit jaar weer “A Festival of Lessons and Carols”, een liturgie naar Engelse traditie die zijn oorsprong vindt in 1880. Edward Benson, bisschop van Truro (Cornwall), later aartsbisschop van Canterbury, stelde deze kerkdienst samen nadat hij had gezien dat veel Engelsen vooral met kerst naar de kerk gingen en niet zoveel affiniteit hadden met de liturgie. Hij zocht naar een andersoortige liturgievorm die beter aansloot bij het kerkbezoek. Zo ontstond deze feestelijke viering waarin we negen korte verhalen – de Lessons – uit het Oude en Nieuwe Testament horen, afgewisseld

met het zingen van Carols, hymnen en koormuziek. Het werd al snel overgenomen door andere kerken en tegenwoordig vinden overal ter wereld dit soort vieringen plaats in de dagen voor Kerstmis. Traditiegetrouw is het eerste lied “Once in royal David’s city” en wordt de viering afgesloten met “Hark! The herald angels sing”. Op 22 december zullen naast de bekende meegezongen Carols en hymnen ook koorwerken van Hassler, Praetorius, Tallis en Tavener klinken. Dit is de eerste keer dat Capella Phos Hilaron zal optreden onder leiding van hun nieuwe dirigente: Susanne Paulsen. Marcus Bergink bespeelt het orgel en voorganger is Holkje van der Veer. Zondag 22 december 2019 19.30 uur Aanmelden via: www.kloosterhuissen.nl/p/1521

Workshops Weekend Persoonlijk verlies in perspectief

Weekend Leer je eigen Dagworkshop dromen te verstaan Je plek innemen

Workshop Ademend door het leven

In dit weekeinde staan we stil bij persoonlijke verliezen die jouw levensverhaal (ingrijpend) veranderden. Je kunt hierbij onder meer denken aan overlijden, echtscheiding, ziekte en ontslag.

Dromen en nachtmerries blijken een grote hulp te zijn voor je leven. Je ervaart in dit weekend hoe dromen, komend vanuit je onderbewustzijn, betekenis krijgen.

Verlang jij ook naar een eigen plek? In je gezin, je werk en het grote geheel, waar jij helemaal tot je recht komt? Ontdek met hulp van familieopstellingen hoe je jouw plek kunt innemen in je LEVEN!

Voor iedereen die wordt opgeslokt door de hectiek van het dagelijks leven. Het lichaam wordt een veilig thuis, waarnaar je altijd weer kunt terugkeren na alle vermoeienissen van het leven. Ademen maakt vitaal, rustig, aanwezig en vrij.

Maarten van Rootselaar, coach Vrijdag 17 t/m zondag 19 januari 2020

Erna Bakker, relatiecoach en therapeute Vrijdag 21 februari 2020 van 10.00 - 17.00 uur

Jakob van Wielink, coach Vrijdag 20 t/m zondag 22 december 2019

Paul Triepels, ademleraar Vrijdag 28 februari t/m zondag 1 maart 2020

Weekend Fotograferen Jouw Passie en Talent; vanuit je hart, contem- Inspirerende platieve fotografie weekendworkshop Dit weekend leer je ‘wakker’ talentontwikkeling en in het hier en nu te zijn en beelden die je (ont)roeren vast te leggen in een foto, die precies jouw waarneming weergeeft. Niets teveel en niets te weinig. Foto’s die je blijven raken! Betty van Engelen, fotografe en coach Vrijdag 20 t/m zondag 22 maart 2020

De kracht ervaren van jouw drijfveren en talenten. Om daarna vanuit je passie hernieuwde keuzes te kunnen maken. De inspirerende werkvormen zullen je verrassen. Henriëtte de Graaf, coach Vrijdag 20 t/m zondag 22 maart 2020

k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

Dominicanenklooster Huissen Een unieke locatie voor uw verblijf of bijeenkomst

e sfeer van bezinning, bezieling en beweging maakt het klooster, samen met de kloosterlijke gastvrijheid, tot een bijzondere en inspirerende plek

voor één- of meerdaagse vergaderingen, meetings of trainingen. Daarnaast zijn wij meer dan een fysieke locatie vanwege onze duidelijke visie op werken met zin en ziel, persoonlijke ontwikkeling en groeien in professionaliteit en groeien als mens.

Verdieping en inspiratie Om uw verblijf in het klooster een extra dimensie te geven, zijn er tal van mogelijkheden die als aanvulling van uw eigen training of bijeenkomst kunnen dienen. Zowel met de dagelijkse toepassing van de traditionele dominicaanse leer, als hedendaagse werkvormen op het gebied van zingeving, spiritualiteit en persoonlijke ontwikkeling, biedt het klooster hiervoor een unieke gelegenheid. Wij kunnen in samenspraak met u een programma opstellen die aansluit bij uw actuele vraagstukken binnen de context van leven en mens en missie & visie. Inhoudelijk kunt u dan denken aan thema’s als:

persoonlijk en spiritueel leiderschap; contemplatie en zingeving; gemeenschappelijkheid; goede samenwerking op basis van gezamenlijke idealen; open dialoog voor wensen en mogelijkheden binnen uw organisatie.

Wij bieden dit aan in de vorm van filosofische lezingen, diverse meditatievormen, de vieringen in de Kapel en workshops zoals schilderen, zingen of een klankschalensessie. Wij denken graag met u mee wat passend is voor uw organisatie en uw programma.

Welkom bij het Dominicanenklooster

Meer dan een conferentieoord Het klooster is vanouds een open huis voor mensen en organisaties om zich te bezinnen en hen tot hun recht te laten komen en hen zo bij te laten dragen aan een menselijker samenleving, zowel privé als in werk. Dit dragen wij dagelijks uit door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een werkervaringsplek te bieden in ons klooster en door voor mensen in het kader van dagbesteding een warme participatieplek te zijn. Daarnaast organiseren we inspiratieprojecten voor kwetsbaren in de samenleving en voor vrijwilligers die zich voor deze groep inzetten. Voor u als organisatie kan het klooster ook van toegevoegde waarde zijn, als het gaat om verdieping en inspiratie als aanvulling op uw programma of training. Wij kunnen bijvoorbeeld een lezing , een workshop of meditatie verzorgen, maar ook het bijwonen van de vieringen in onze kloosterkapel behoort tot de mogelijkheden.

Inspiratiebijeenkomst Wilt u met uw bestuur of directie eerst komen proeven wat het Dominicanenklooster voor uw organisatie kan betekenen? Dan nodigen wij u graag uit voor het bijwonen van een inspiratiebijeenkomst die wij een aantal keer per jaar organiseren. Verschillende organisaties uit de sector Zorg & Onderwijs kunnen hier bij aansluiten. U maakt dan kennis met onze missie en visie, ons aanbod en praktijkvoorbeelden van de mogelijkheden voor trainingen.

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Kijk op onze website voor een visuele rondleiding ‘Welkom bij het Dominicanenklooster‘. Uiteraard bent u ook van harte welkom voor een persoonlijke kennismaking en rondleiding.

https://youtu.be/N36PajHWBXs

ONDERWEG ONDERWEG: het katern van de Kloosterkrant van Dominicanenklooster Huissen. Verdiepende artikelen over vaste thema’s, vaste rubrieken en informatie over de diverse programma’s.

Sanneke Kop, medewerkster van Stichting Dominicanenklooster Huissen

Herinner mij

nderstaande brief schreef ik aan mezelf na een heftige periode in mijn leven. In de

periodes daarna, wanneer ik mezelf weer terug voelde glijden in het donker, heb ik de brief meerdere malen terug gelezen. En mij elke keer met verwondering afgevraagd hoe het toch kan dat ik woorden van zoveel wijsheid, licht en liefde in mij blijk te hebben terwijl ik ook de ervaring heb van het tegenovergestelde: namelijk het hebben van gedachten en woorden die donker, destructief en zonder hoop zijn.

Inmiddels heb ik de ervaring en de geruststelling dat die wijze en liefdevolle woorden er altijd zijn. Ze zijn er altijd al geweest en zullen er altijd zijn. Want ze komen voort uit een bron die onsterfelijk is en in ieder mens te vinden is. Ik ben dat in mijn leven zo vaak vergeten en er zullen ongetwijfeld momenten komen dat ik het opnieuw vergeet. En dan staat mij maar één ding te doen: herinneren dat ik niet op zoek hoef naar de bron, want ik ben hem nooit verloren! Ik ben slechts de herinnering aan de eeuwige aanwezigheid van die bron in mij verloren. De manier om de weg terug te vinden naar deze bron is echter zeer persoonlijk en kan alleen door vallen en opstaan en eigen ervaring worden gevonden. En mijn weg is misschien niet jouw weg, maar de woorden van

Lieve Jij, Ga even zitten en wees stil… Wees stil en wees gewaar van al het tumult vanbinnen. En laat alles nu maar voor wat het is. Het is oké om even niet meer te weten wat je te doen staat. Het is niet erg als het leven leeg, kil, somber en eenzaam lijkt, en warmte, licht en vreugde slechts een illusie. En schrik niet van de gedachte dat je niet verder wilt, of niet weet hoe verder te gaan in dit leven. Wees niet bang voor de ervaring van opgeslokt worden door de mistige duisternis en van je gekwelde geest die je wakker houdt in de nacht. Wees slechts aanwezig in het moment wanneer je niets anders kan voelen dan machteloosheid, angst, frustratie en wanhoop. Weet dat niets blijvend is en dat alles komt en gaat. De vervelende en fijne dingen. De frustratie en het plezier van alledag. Slechts dat wat zich niet in gedachten en vormen laat vangen is blijvend. Dat, waar je geen controle over hebt, geen zeggenschap, is er altijd. Het is de creatie en expressie van het leven, de teloorgang en tegelijkertijd de wederopstanding. De Bron, de Stilte, God, het Al. Niet altijd iets dat troost geeft, dat weet ik. Want het geeft geen houvast zoals je dat graag zou willen. Het geeft niet

Foto: Betty van Engelen hoop en licht zijn universeel en kunnen in mijn ogen niet vaak genoeg uitgesproken en nageleefd worden. Het is dan ook mijn wens om mijn licht en liefde te tonen, en, al is het maar een klein beetje, jouw hart hiermee te beroeren zodat het mag oplichten en warmte mag uitstralen naar iedereen om je heen! Namasté (‘Het licht in mij groet het licht in jou’)

“De echte waarheid, mooi mens, is namelijk vol liefde, licht, vreugde en energie. En weet je wat, dat wéét je diep van binnen echt wel!“

de zekerheid zoals je die graag wilt in de vorm van liefde van je dierbaren, aandacht, comfort, gezondheid, financiële zekerheid en erkenning van anderen. En dat is ook het doel. Het doel is om te begrijpen dat leven met deze dualiteit van licht en donker, vreugde en verdriet, het spel van het leven is. Soms lijkt het alsof je alleen maar weet hoe je het spel op serieuze wijze kunt spelen. Dan speel je het alsof je leven er van af hangt: gedreven, fanatiek, obsessief, bang om te verliezen, te falen en op jezelf gericht. Je lijkt vergeten te zijn hoe het spel ook vol geluk, plezier en liefde gespeeld kan worden. En dit vergeten maakt je hard en voor je het weet zink je weg in somberheid of zelfs depressie. Of raak je in paniek omdat je denkt dat het nooit meer beter zal zijn. En dat is het moment dat je teveel energie verliest, je lichaam en geest verkrampt raakt en alles in een negatieve spiraal belandt. Misschien denk je, als dat gebeurt, dat je weer helemaal terug bij af bent en je het spel van het leven nooit zult begrijpen en kunt spelen op de manier zoals het bedoeld is. Wees gerust, dit is simpelweg niet waar.

het alleen vergeten, je weet niet meer hoe deze waarheid voelt en daarom geloof je het niet meer. Ik zou je zo graag willen zeggen, dat alles wat je hoeft te doen, slechts het herinneren van één moment van pure vreugde is. Zoals de warme glimlach van je geliefde, de schaterlach van een kind, de geur van pas gemaaid gras, de zonsopgang of dansen alsof niemand kijkt…

Dus ga even zitten en wees gewaar van je adem...

Liefde en de levenslust zullen weer stromen, ook al is het maar voor even. En schrik niet als er toch weer een wolk overdrijft, want jouw lichte en stralende aard is namelijk net als de zon: zij is er altijd!

En herinner je dan wat ook alweer de bedoeling was, wat de waarheid van jouw leven is. De echte waarheid, mooi mens, is namelijk vol liefde, licht, vreugde en energie. En weet je wat, dat wéét je diep van binnen echt wel! Je bent

En weet dan dat het altijd zin heeft om te doen alsof je het weet, ook al voelt het nog niet zo. Ga het gewoon weer proberen, al gaat het aarzelend en met vallen en opstaan. Als vanzelf komt het moment dat je het leven weer echt gaat voelen, gaat ervaren en tot uitdrukking kan brengen. Dan ga je weer genieten van het levensspel, ga je experimenteren met alle mogelijkheden en dartel je speels van het ene naar het andere moment. Je zult anderen bij de hand nemen, lachen om alle gekke acties van jezelf en van anderen en jezelf verwonderen over de schoonheid van dit leven.

Je bron van levensvreugde

k at e r n k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

onderweg 1

Aalt Bakker, directeur van Stichting Dominicanenklooster Huissen

Ik mocht er zijn

e begeleiders van de herstelweken, Margreet Roos en Pete Pronk, lopen bij me langs. Een van de gasten in het klooster wil graag een gesprek.

Ik voel meteen dat dit verzoek belangrijk en bijzonder is. Even later komt Frans mijn kamer binnen. We geven elkaar een knuffel en hij vertelt zijn levensverhaal. Een verhaal waar ik stil van word. Een tijd later spreek ik hem weer, nu met zijn vrouw Esther. Een bijzonder verhaal van donker en licht. Frans zegt meteen dat hij niet positief is over de GGZ en dat deelname aan de herstelweken hem enorm geholpen heeft. Hij is vanaf zijn achttiende in behandeling bij vele psychologen en psychiaters en dat heeft hem niet echt geholpen, zegt hij. Hij voelde zich heel vaak niet gehoord door de hulpverleners. “Als ik over mijn doodswens sprak reageerden ze vaak met stiltes, of vroegen ze wat zij hiermee moesten. Als ik weer een onervaren hulpverlener had, raakte die soms zelf in paniek. Als ik een keer een goede hulpverlener had, dan stopte deze behandeling weer door allerlei regels. Elke keer als ze niet naar me konden luisteren, kwam ik dichter bij de dood. Maar ik wilde niet dood. Ik wilde niet meer op deze manier verder leven. Het was een roep om hulp.”

“Als ik een keer een goede hulpverlener had, dan stopte deze behandeling weer door allerlei regels. Elke keer als ze niet naar me konden luisteren, kwam ik dichter bij de dood.“ Frans heeft een heftige jeugd gehad, met misbruik en mishandeling gedurende vele jaren. Dat heeft hem beschadigd. Zijn vertrouwen in mensen verdween en iemand aanraken of aangeraakt worden werd enorm lastig. Hij schaamde zich voor wat hem was overkomen en hield het voor zich en raakte steeds meer geïsoleerd. De drempel om zijn jeugdervaringen te delen is te hoog. Dit eist zijn tol. “Ik zat gevangen in mijn levensnet”, zegt Frans, “en daar kom je niet meer uit.” Hij is vaak somber en depressief en van tijd tot tijd ook suïcidaal. Pas als hij 32 jaar oud is durft hij te praten. Als Frans de veroorzaker van dit leed durft te confronteren, is het heftig, maar het vormt het begin om erover te praten. Frans kon veel dingen, en ook zijn doodswens, met zijn moeder delen. Die band was zeer liefdevol. Als zij in 2008 overlijdt en er in die tijd meerdere dierbaren overlijden, volgt een heftige tijd. Frans neemt ten einde raad contact op met de levenseindekliniek. Na een aantal behandelingen verwijst een behandelaar Frans door naar de geestelijke verzorger Regine Folbert. Met haar heeft hij meteen een klik. Frans had fijne gesprekken met Regine en hij kon haar vertellen over zijn doodswens. Het vertellen van zijn levensverhaal aan haar schept een band van vertrouwen. “Bij Regine deed ik ertoe. De mensen uit de GGZ konden me niet helpen. Ze konden niet naar me luisteren, terwijl dat voor mij het medicijn is.”

Herstelweken Regine stelt Frans voor om deel te nemen aan de herstelweken in Huissen: een week in het klooster voor mensen uit de GGZ, onder leiding van Margreet Roos en Pete Pronk. Frans was eerst sceptisch. Zijn verhaal vertellen aan vreemde mensen en een hele week in een klooster, dat is nogal wat. Frans besluit toch deel te nemen. “Toen ik aankwam zeiden Margreet en Pete tegen me dat het fijn was dat ik er was. Ik wist niet of ik dat kon geloven. Het begin van de week was ongemakkelijk. Ik trok me eerst terug, maar na een paar dagen veranderde er wat. De verhalen van anderen hielpen me. Ik was niet de enige. Ik maakte een lange wandeling met begeleider Pete. Hij vroeg me niet veel maar vertelde zijn levensverhaal en liet zijn kwetsbare kant aan me zien. We hebben samen gehuild en gelachen. Toen kon ik mijn verhaal ook vertellen. Ik vertrouwde hem en mocht er zijn. Ik deed mijn verhaal en dat deed me goed. Toen ik aan het eind van de week hoorde dat andere deelnemers die ook depressief of suïcidaal waren, veel aan mijn verhaal hadden gehad, gaf me dat een boost. Het was voor mij een fantastische week en dat hielp me meer dan vijf jaar therapie. Aan het eind van de week ging ik zeer voldaan naar huis.” “Een jaar later mocht ik voor de tweede keer meedoen aan de herstelweek. Ik voelde me vanaf het begin prettig in de groep en kon me snel kwetsbaar opstellen. Deze weken deden me erg goed. De aandacht hielp me, en ook het contact met mensen in de groep die allemaal veel hebben meegemaakt in hun leven. Deze weken hielpen me meer dan alle therapie tot nu toe.”

Samen Een paar jaar geleden ontmoette Frans Esther, waarmee hij inmiddels is getrouwd. “Bij onze ontmoeting pakten we elkaars hand en dat voelde erg fijn.” Al snel stond

2 onderweg

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Foto: Betty van Engelen Esther met een Mariabeeld voor Frans zijn deur en trok bij hem in. Esther heeft ook het nodige meegemaakt in haar leven. Sinds hun ontmoeting hebben ze heel veel gepraat, over zichzelf en over hun geloof en ze doen dat nog steeds. Frans kan zijn kwetsbare kant aan Esther laten zien. Esther heeft geleerd om om te gaan met de somberheid van Frans. “Als Frans heel somber is schrik ik soms, maar ik voel ook vertrouwen en onvoorwaardelijke liefde”, zegt Esther. “We beseffen dat we gezegend zijn.” “Voor mij is het essentieel dat ik alles kan delen met Esther. Ik hoor van heel veel lotgenoten dat ze niemand hebben om te delen hoe het echt met hen gaat. Ze leven met een partner of familie die de somberheid en de doodswens niet begrijpen en niet kunnen luisteren. Dan raken ze geïsoleerd. Ik raad hen aan om toch te praten en je verhaal te delen. Wees eerlijk naar jezelf en stel je kwetsbaar op. Ik raad hen ook aan om contact te zoeken met bijvoorbeeld een geestelijk verzorger. Ook als je niet gelooft kan hij of zij je helpen, zoals ook bij mij is gebeurd. En ik raad iedereen aan om mee te doen aan de herstelweken in Huissen.”

Dankbaar en gezegend “Ik voel me nog steeds dagelijks somber, maar ik kan leven met mijn chronische depressiviteit. Sinds ik dat ongeveer zes jaar geleden heb geaccepteerd, is er licht en ruimte ontstaan. Ik schaam me er niet meer voor. Mijn doodswens is op de achtergrond geraakt en mijn depressie is onder controle.” Hij is trots op hoe hij nu in het leven staat. Inmiddels vertelt Frans zijn levensverhaal graag en wil hij als ervaringsdeskundige anderen helpen. “Veel mensen kunnen worden geholpen met de juiste aandacht en hulp. Mensen die kunnen luisteren zijn essentieel. Dan mag je er zijn en dan doe je ertoe.”

“Mensen die kunnen luisteren zijn essentieel. Dan mag je er zijn en dan doe je ertoe.“ In de herfst is Frans in de kapel van het klooster gedoopt en is het huwelijk van Esther en Frans gezegend door Henk Jongerius. Het was een ontroerend samenzijn. Het was heel bijzonder om samen met Pete achter Frans te staan als doopgetuigen. De Geest waait waarheen ze wil. “We zijn blij en dankbaar dat we ze ons nieuwe leven en ons geloof, waaruit we veel kracht hebben gehaald, mogen vieren. Ik ben dankbaar en trots hoe het nu met me gaat. Ik ben nu 54 jaar en sinds twee jaar gelukkig.”

Deborah van der Mars - du Mez, levensreiziger, (wandel)coach, systeemopsteller en blogger op de Facebookpagina RouwdoetLeven. In aanraking gekomen met het Dominicanenklooster via een schrijfworkshop van Geertje Couwenbergh.

Licht en donkerte

inds zes jaar bestaat mijn wereld uit licht en donkerte. Uit liefde en angst. Uit oneindige

mogelijkheden en diepe teleurstellingen. In het jaar 2013 maakte ik zowel de mooiste als de verdrietigste dag uit mijn leven mee.

In dat jaar werd ik voor de eerste keer moeder, een onvoorstelbaar mooi geschenk. In dat jaar zagen mijn twee meisjes het levenslicht en tegelijkertijd keek ik in dat jaar voor de eerste keer in mijn leven de dood recht in de ogen. Veel te vroeg tijdens mijn tweelingzwangerschap kwam ik onverwacht in het ziekenhuis terecht. Na een helse week ben ik bevallen van mijn twee kanjers Noa en Eline, pas 24 weken en 4 dagen jong. Vanaf dat moment hebben zij gevochten voor hun leven. Wij konden als ouders niks anders doen dan hen onze onvoorwaardelijke liefde geven en zelf vertrouwen en hoop houden op een goede afloop.

er gebeurt, als je maar altijd dicht bij jezelf en bij je hartsverlangen kunt blijven. Trouw blijven aan je eigen gevoel is zo ontzettend waardevol gebleken.

“Ik heb geleerd dat het leven bestaat uit mooie en minder mooie cadeautjes.“ Cadeautjes Ik heb geleerd dat de omgeving je niet altijd begrijpt. Gelukkig maar, want daardoor kunnen er (naast verwarring en soms irritatie) ook momenten ontstaan van volledige openheid en eerlijkheid, iets waar in mijn ogen steeds meer behoefte aan is. Ik heb geleerd dat het leven bestaat uit mooie en minder mooie cadeautjes. Natuurlijk zijn het verlies, de rouw en het verdriet

ontzettend lastige cadeautjes die ik soms ook niet durfde uit te pakken. Maar toen ik dat wél deed, kwam ik erachter dat er ook altijd een boodschap of een kracht in verborgen zit. En het uitpakken van de mooie cadeautjes maken nu nog meer indruk en kan ik met intense dankbaarheid ontvangen. Mijn emotionele achtbaan rijdt nog steeds. Nog of misschien wel juist na zes jaar. Ik besef me wat een enorm geluk ik heb gehad dat ik deze twee meisjes (en sinds 2017 nog een derde wonder) in mijn leven heb, want het is er alleen maar door verrijkt. Alleen niet zoals je graag wilt geloven dat het leven in elkaar steekt, namelijk dat het alleen maar mooier en beter wordt. Het leven is wel echter geworden met meer ruimte voor de wisselende emoties en met oprechte aandacht voor elkaar en voor wat echt belangrijk is in het leven. Met een innerlijk weten in ons hart dat de liefde vele malen sterker is dan de dood.

Angst, twijfel, onzekerheid maar zeker ook vreugde, dankbaarheid en genieten hebben die eerste weken centraal gestaan. We waren vol positieve verwachtingen en gingen elke dag meerdere keren naar de Neonatologie (Nicu) in het ziekenhuis in Leiden om bij onze kinderen te zijn. Tot we na drie weken dat ene onheilspellende gesprek kregen met onze vaste kinderarts. Vanaf dat moment ging onze emotionele achtbaan nóg sneller, het maakte rare bochten, gekke loopings en dook meerdere malen regelrecht omlaag. We hebben onze oudste dochter Noa moeten laten gaan. Het was het moeilijkste maar ook het enige wat wij nog voor haar konden doen. Haar in liefde te laten sterven in onze armen. En geborgen in die liefde keerde zij terug naar Huis. Als het onvoorstelbare gebeurt, vallen al je zekerheden weg. Ik wist niet meer wie ik was, waar ik op kon vertrouwen en hoe ik om moest gaan met zoveel verschillende en intense emoties. Tegelijkertijd maakte het een oerkracht in me los waarvan ik niet wist dat ik die in me had. Mijn mantra werd ‘what doesn’t kill you makes you stronger’.

Perspectief Nadat ze vier maanden in het ziekenhuis heeft gelegen hebben wij onze dochter Eline eindelijk thuis mogen verwelkomen. Dankbaarheid overheerst sinds dat moment mijn leven, elke keer als ik naar haar kijk. Het is een wonder dat zij, ondanks alle medische complicaties en uitdagingen, het er zo goed vanaf heeft gebracht. Het geeft nieuwe dimensies aan hoop en vrees en het maakt dat je alles aankunt. En zelfs op momenten dat je het zelf even niet meer ziet zitten, schijnt zij haar licht in ons leven en zet daarmee alles in perspectief.

“De donkerte van de rouw heeft mij de afgelopen jaren afgebroken. Het licht van de liefde heeft mij daarna tot een ander mens gemaakt.“ De donkerte van de rouw heeft mij de afgelopen jaren afgebroken. Het licht van de liefde heeft mij daarna tot een ander mens gemaakt. Ik ben kwetsbaarder geworden, maar ik sta door deze ervaring ook volledig open voor de mooie en de minder mooie kanten van het leven. Ik heb geleerd dat je veel meer aan kunt dan je denkt. Zelfs meer dan anderen van je denken. Ik heb geleerd dat het niet zozeer uitmaakt wát

Foto: Betty van Engelen

k at e r n k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

onderweg 3

Geertje Couwenbergh, columnist en auteur van vijf boeken, waaronder het populaire schrijfboek Zin. Ze publiceert in diverse bladen en daarnaast begeleidt ze al jaren schrijvers in haar stilteprogramma’s in het klooster in Huissen.

Aandacht als licht

recies één jaar nadat haar man - mijn Opa overleed, loopt een bloedpropje vast in de

hersens van Oma en zakt ze voor de ogen van mijn ouders in elkaar. Drie weken lang zitten we om beurten in een Tilburgs ziekenhuis naast haar bed en twijfelen we over wat Oma nog wel en niet kan (niet: praten, slikken, de linkerkant van lichaam bewegen en wel: ‘ja’ en ‘nee’ knikken, in je hand knijpen, blij zijn je te zien). Wij twijfelen vooral ook over wat ze wel en niet begrijpt. Dit was veel lastiger.

Op een zaterdagmiddag knijpt mijn Oma, waar ik ontelbaar veel dagen tot in mijn late tienertijd doorbracht en tot voor kort haast dagelijks mee belde, in mijn hand en zegt iets wat als ‘bluhvuuh’ klinkt. Ze lijkt met haar rechterhand te wijzen naar iets op het nachtkastje op wieltjes. Ik pak één voor één de items van het kastje. Lippenbalsem? Nee, knikt Oma. Zakdoekjes? Het flesje Guerlain parfum, dat heel toepasselijk ‘Samsara’ heet? Nee. Ik geef op. ‘Oma, ik begrijp niet wat je bedoelt’ geef ik toe terwijl ik haar hand stevig vastpak en vol in beeld voor haar enige nog werkende oog kom hangen. Oma is moe en sluit haar ogen. Ik plof met een zucht neer op de stoel naast haar bed en houd haar hand vast. Mijn hart kraakt. Ik breng de laatste avond van Oma’s leven met haar en mijn moeder door. De verpleging heeft een ijzeren karretje in de kamer neergezet met permanent verse koffie en thee, iets wat volgens mijn moeder geen goed teken is. We hangen op de speciaal aangerukte ligstoel, en met onze kousen-voeten op de rand van Oma’s bed. We kletsen over de zussen van Oma, mijn afwezige kinderwens, de ziekte van mijn vader en hoe mijn Oma altijd los ging voor ons met Sinterklaas. Ik doe mijn moeder de yogahouding ‘downward facing dog’ voor tegen de stalen rand van het ziekenhuisbed. We breken gedroogde lavendel uit de tuin van mijn ouders op een zakdoekje dat bij het gezicht van Oma ligt, die inmiddels dormicum en morfine krijgt in plaats van sondevoeding. Om half twaalf geef ik Oma een kus en verlaat ik het ziekenhuis via de nachtuitgang. Anderhalf uur later overlijdt ze in aanwezigheid van mijn moeder.

Marina Abramovic

Foto: Betty van Engelen

“Je kunt alleen maar hopen dat er op jouw moment van sterven iemand is die jouw lijden in haar aandacht houdt en het niet buitensluit. Ik heb het geprobeerd voor, en bij, mijn Oma.“ te midden van je levenswerk in een van de meest toonaangevende musea ter wereld. Met honderden mensen om je heen die je bekijken.

het puntje van mijn stoel als iemand het waxinelichtje niet aan lijkt te krijgen, of ook weer trilt van emoties. Ook daar herinner ik mezelf eraan dat het beste dat ik kan bieden vaak geen ‘doen’ is maar een ‘zijn’.

Een paar dagen later, weer thuis, val ik ‘s avonds laat in de documentaire ‘The Artist is Present’ over Marina Abramovic. We volgen de bekende - en niet onomstreden - beroemde performance artist voor, tijdens en na een overzichtstentoonstelling in het New Yorkse Museum of Modern Arts. Hier voeren jonge kunstenaars haar eerdere werk uit en maakt Abramovic zelf een nieuw en ongekend extreem - werk.

De mensen die Abramovic onder ogen kwamen veranderden. Braken. Lieten zichtbaar verdriet en spanning los. Trilden. Op een briljant simpele manier liet Abramovic het grootste kunstwerk van alles zien: aandacht. De meest basale en aardverschuivende vorm van liefde. Alles verandert, opent zich onder invloed van aandacht. Zelfs de wetenschap kan er niet meer omheen, het geobserveerde verandert onder invloed van de observatie.

Abramovic neemt zich voor om gedurende de drie maanden dat de tentoonstelling loopt aanwezig te zijn en zes dagen per week, acht uur per dag op een stoel in een museumzaal te zitten. Voor haar staat een tafel en daarachter een stoel. Zodra daar iemand plaatsneemt richt Abramovic langzaam haar blik op en kijkt ze deze persoon in de ogen. Zolang ze willen. Dit doet ze totdat het té populair wordt en mensen buiten het MoMa slapen om de volgende dag verzekerd te zijn van toegang.

In een tijd die op alle niveaus ingewikkelder lijkt te worden, liet Abramovic zien dat we eigenlijk maar één ding verlangen. Dat maar één ding ons - en alle voelende wezens met ons - kan helen. Aandacht.

Dat was ook het enige dat ik mijn Oma kon bieden tijdens haar laatste weken. Door kompresjes nat te maken waar ze een beetje op kon zuigen. Door een kussen onder haar elleboog te leggen in de hoop het haar wat comfortabeler te maken. Toen dat soort dingen uiteindelijk niet meer konden bleef alleen aandacht over in de vorm van aanwezigheid. Aandacht in de vorm van bereidwilligheid om aanwezig te zijn bij haar lijden en bij mijn eigen ongemak en soms zelfs misselijkheid die haar lijden opriep. Je kunt alleen maar hopen dat er op jouw moment van sterven iemand is die jouw lijden in haar aandacht houdt en het niet buitensluit. Ik heb het geprobeerd voor, en bij, mijn Oma.

Licht Ik ervaar aandacht inmiddels steeds meer als een soort licht. Niet zozeer licht als tegenhanger van een kwaadaardig duister, maar simpelweg als iets waardoor je meer ziet. Vergelijkbaar met het aansteken van de kaarsjes bij de middagvieringen tijdens mijn schrijfprogramma’s in het klooster. Het zijn momenten om de namen te noemen van de mensen waarvan we houden. Zelfs het aansteken zelf is een offerande van aandacht: regelmatig zit ik op

Hoeveel ik ook kan zeuren over de letterlijke en culturele donkerte in december kan ik niet ontkennen dat het juist deze duisternis is die me stimuleert om dat licht van aandacht in mezelf aan te steken. Om verder te kijken. Rustiger te blijven zitten. Er te zijn voor iemand anders. Abramovic heeft gelijk: aandacht ís een schone zaak. Binnenkort steek ik zelf weer een lichtje aan voor mijn lieve Oma, als dank dat ze me dat heeft geleerd bij leven en sterven.

Stel je het fysieke en mentale uithoudingsvermogen eens voor dat je nodig hebt om drie maanden lang acht uur per dag muisstil te zitten op een stoel en continu wisselende personen je volledige aandacht te geven,

4 onderweg

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Hoe drie leerlingen van de rabbi het Licht zagen

Hein Stufkens, filosoof, dichter, schrijver en zenleraar en geeft workshops, trainingen en retraites.

p een stralende morgen besloot de rabbi een berg op te gaan om te bidden. Het leek wel alsof je daar dichter bij God was dan in het dal. Al zei de rabbi vaak dat de vruchtbaarheid in het dal is,

en dat daar de graankorrel moet sterven om nieuw leven voort te brengen.

Deze keer nam hij drie van zijn leerlingen mee: Simon, die hij ook wel ‘rots’ noemde, en de twee broers Jacobus en Johannes. Die twee noemde hij graag ‘zonen van de donder’. Misschien noemde hij hen zo vanwege hun onverschrokkenheid. De twee jongens waren in werkelijkheid zonen van de oude Zebedeüs. Die hadden ze een paar jaar geleden met zijn vissersboot bij het meer in de steek gelaten om de rabbi te volgen. Ook Simon was trouwens in zijn vorige leven visser bij dat meer geweest. De rabbi had tegen hen gezegd dat hij mensenvissers van ze zou maken. En toen waren ze met hem meegegaan.

Stilte Eenmaal boven gekomen ging de rabbi op een grote platte steen zitten. Die lag dichtbij de top van de berg en bood een adembenemend uitzicht. Toen hij het weidse landschap in zich opnam welde in het hart van de rabbi een loflied op. Het was alsof hij met heel de schepping mee jubelde en juichte voor de Heer. Het leek zelfs alsof hij dat alles niet alleen zág (de heuvels en de dalen, de olijfbomen en de ceders, de zwaluwen in de lucht, de geiten ginds tegen de bergwand, de wind en het zonlicht), maar alsof hij er helemaal mee samenviel. Alsof hij alles wás. Daarna sloot hij zijn ogen, ging de stilte binnen en luisterde. De drie mannen die hij mee had genomen waren intussen een stukje verderop in slaap gevallen. Maar op een gegeven moment schoof er een wolk voor de zon en werden de drie wakker door een kille bries die opstak. Toen ze hun ogen openden wisten ze niet wat ze zagen! De rabbi was gehuld in het helderste licht dat ze ooit gezien hadden. Zijn gezicht straalde als de zon in de morgen boven het meer. Zijn kleren waren witter dan het witste wollen kleed dat ooit door een mensenhand vervaardigd was. Wat het hele tafereel nog wonderbaarlijker maakte was dat ze naast de rabbi nog twee figuren zagen.

duidelijk een stem te horen die zei: “Luister naar deze man. Hij is de zeer beminde zoon van God.” Maar nadat de mist net zo snel was opgetrokken als hij gekomen was, zagen de leerlingen niemand van wie die stem geweest zou kunnen zijn. Intussen was wel de zon weer doorgebroken.

Johannes zei tegen zijn broer: “Die ene lijkt Mozes wel. Volgens mij heeft hij de stenen tafelen met de wet in zijn handen. En hij straalt alsof hij zojuist God zelf heeft gesproken.” Jacobus, die als laatste wakker was geworden, wreef nog eens in zijn ogen en zei: “Zo te zien is die ander de profeet Elia. Zou best kunnen, want ze zeggen dat die nooit echt gestorven is. En in de synagoge vertelden ze ons als kind al dat hij ooit terug zou komen. Vader zette altijd een extra stoel neer bij de maaltijd. Die moest leeg blijven. ‘Voor Elia’, zei hij dan.”

De rabbi stond op. Hij zag er heel normaal uit. En alsof er niets gebeurd was, zei hij: “Wat jullie gezien hebben is dit: ik ben het Licht. Wat er ook gebeurt, jullie zullen mij altijd kunnen vinden. Het Licht is in alles. Zelfs in een stuk hout dat je klieft en onder een steen die je optilt. Ik ben overal.” “Maar we zullen u niet moeten zoeken”, zei Simon, “want wij gaan overal met u mee.” “Dat zullen we dan nog wel eens zien”, zei de rabbi. “Kom op mannen, we kunnen hier niet blijven. Beneden wachten mensen op ons die naar troost en genezing snakken. Er is werk te doen.”

Mist

Graankorrel

Simon ‘de rots’ was er zoals gewoonlijk als eerste bij om tot actie over te gaan: “Volgens mij dromen wij nog een beetje. Maar laten we wat dichterbij gaan kijken of het écht is wat we zien, of dat die Mozes en Elia daar alleen maar staan in ons verbeelding.” Toen ze dichterbij kwamen werd het visioen alleen maar duidelijker. En toen riep Simon: “Rabbi, laten we hier drie tenten bouwen. Een voor u en een voor Mozes en een voor Elia!” De rabbi reageerde nergens op. Die had al lang gezien dat zijn drie leerlingen zó waren getroffen door het licht dat van hem uitging, dat ze niet meer wisten wat ze zagen of wat ze zeiden.

“Spijtig”, zei Johannes. “Ik vond het fantastisch met u hier op deze berg. Kunnen we niet nog wat langer blijven, ook zonder die drie tenten van Simon?” “We gaan nu naar het dal”, antwoordde de rabbi ongeduldig. “Maar binnenkort beklim je misschien met mij een andere berg. De berg waarop de graankorrel sterft om te leven.” “Dat van die graankorrel…daarvoor moeten we toch in het dal zijn, als ik het goed begrepen heb.” “Mijn beste Johannes, probeer het verder maar niet te begrijpen en praat met niemand over wat er hier gebeurd is.”

“De rabbi was gehuld in het helderste licht dat ze ooit gezien hadden. Zijn gezicht straalde als de zon in de morgen boven het meer.“ Op dat moment leek het alsof de wolk die voor de zon geschoven was naar beneden kwam. Ineens was heel de top van de berg in mist gehuld. En de leerlingen dachten

“En als de mensen dan straks vragen waar we vandaan komen”, zei Jacobus, “wat moeten we dan antwoorden?” “Dan zeg je maar: wij zijn gekomen uit het Licht.” “Jullie horen het, jongens”, zei Johannes tegen de andere twee leerlingen, terwijl hij zijn armen om hun schouders legde en het pad naar beneden insloeg. “We moeten onze mond houden en als ze iets vragen moeten we doen alsof we gek zijn. Niet zo moeilijk voor donderstenen zoals Jacobus en mij. Benieuwd of jij, Simon, ook kan zwijgen als een rotsblok, of dat je toch snel een leugentje verzint om je te redden.” (Uit: Hein Stufkens, ‘Verhalen van de rabbi’, uitg. Berne Media 2018)

Foto: Betty van Engelen

k at e r n k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

onderweg 5

Het glas is altijd half leeg

k heb een medebroeder gekend die de bijzondere eigenschap bezat om op het eerste gezicht alles vanuit een negatieve hoek te bekijken. Op hem was de karakteristieke uitspraak van toepassing dat

‘het glas altijd half leeg was’ in zijn ogen.

Ik heb hem wel eens gevraagd hoe dat nu eigenlijk kwam, en naar zijn eigen zeggen was het de oorlog en de hongerwinter die hij had meegemaakt waardoor hij een sombere blik op wat er gebeurde had gekregen. Er zijn meer mensen zoals hij en wij noemen ze wel eens zwartkijkers: mensen voor wie de donkere kant van gebeurtenissen, andere mensen en het leven zelf bijna als vanzelf het eerst op hun netvlies verschijnt en het kost dan heel wat moeite om de lichte kant van de dingen naar voren te brengen. Dat valt niet altijd mee en misschien is het ook wel een onmogelijke opgave om daar verandering in te brengen, maar het kan je soms wat moedeloos maken, want ten diepste verlangen mensen naar licht! Humor Mensen die begaafd zijn met humor, waardoor zij op een onverwachte manier tegen dingen aankijken of met woorden opeens een ander licht laten schijnen op een bepaalde situatie, kunnen een aanwezige spanning doen verdwijnen of oplossen. Ik denk dat dit het geheim van een clown is. Die laat je op een gegeven ogenblik lachen om je eigen belangrijkheid en relativeert zo de ernst van een situatie. In de koningsdrama’s van Shakespeare treedt aan het hof altijd een zogenaamde hofnar op die een spiegeltje bij zich draagt. Wanneer een situatie al te ernstig wordt of mensen zich op een onredelijke manier belangrijk of machtig wanen, houdt hij hen het spiegeltje voor waarin zij geconfronteerd worden met hun gezicht met de bedoeling dat zij zich ervan bewust worden wie zij eigenlijk zijn. Soms komt ook die ontlading tussen mensen tot stand doordat een kind die functie van clown of hofnar vervult door een opmerking te maken waardoor mensen weer teruggebracht worden tot hun ware gestalte. Mensen die altijd donker tegen gebeurtenissen aankijken, zouden eens naar een circusvoorstelling moeten gaan. Dan kunnen ze tot de ontdekking komen dat wij door onszelf

zo belangrijk te vinden en vast te houden aan eenmaal ingenomen standpunten van ons omgaan met elkaar een circusvoorstelling maken, waarin alleen grote prestaties gelden en wij met gefronste wenkbrauwen vooral de ernst van het leven benadrukken. Ik denk dat zulke mensen heel vaak op een eiland leven en de kans lopen geïsoleerd te raken van anderen en zich in hun eigen dromen groot wanen. Met hen zou ik graag dit prachtige gedicht van Vasalis willen lezen:

Hij huilt... Hij huilt, en uit zijn slaap-versteende ogen springen de tranen: water uit de rots. De wimpers zijn ermee behangen zij fonklen op zijn witte wangen zijn klein gelaat is vast en trots, hij huilt – en schijnt toch onbewogen. Hij is alleen, recht zittend in mijn armen, alleen en in zijn kleine droom verstrikt in zijn klein land. Ik kan hem niet verwarmen, hem niet vertroosten als zijn lichaam snikt. Tot hij ontwaakt en luistert naar mijn zingen en mijn gezicht bekijkt en plots herkent en glimlacht, lichtend door de tranen, die er hingen en met zijn hele ziel mij open toegewend.

Henk Jongerius o.p. Dominicaan, schrijver, retraiteleider

In dromen verward Wij horen van een kind dat nog half slapend, bijna versteend in zijn dromenland verkeerd en er wellicht iets verdrietigs heeft meegemaakt. Hij huilt en schijnt toch onbewogen, het is alsof de droom het kind nog steeds in zijn greep heeft en opgesloten houdt, want zijn gezicht is vast en trots. Dat kind staat, in mijn beleving, voor mensen die ik hierboven heb geschetst: mensen die zich afgesloten hebben van anderen en geheel en al in hun eigen wereld opgaan. Daarom wordt er terecht gezegd dat het kind alleen is, verstrikt in zijn kleine land. Waarom huilt het eigenlijk? Omdat het gestoord wordt in zijn dromen, omdat het die niet los wil laten en er door verstrikt is? Is zijn huilen de pijn van het verloren en alleen zijn? Of is het huilen een begin van het afscheid nemen van dat dromenland, dat niemandsland, dat donkere land? Wakker worden Als het kind ontwaakt omdat er gezongen wordt en hij opkijkt, wordt het isolement doorbroken. Hij herkent de moeder en dat tovert een glimlach op zijn gezicht alsof er een licht opgaat dat hem in een nieuwe verbinding brengt, de oorspronkelijke verbinding waardoor mensen weer weten dat er geen echt leven mogelijk is dan dat met anderen. Dat wordt bedoeld met de slotregel van het gedicht ‘met zijn hele ziel mij open toegewend’. Licht Wij worden alleen maar teruggeroepen uit het land van het glas dat half leeg is doordat er een ander licht opgaat in ons leven. Of dat nu door een clown gebeurt of door waarachtige humor, het effect ervan is dat je weer bij je ziel terechtkomt, bij je diepste kern. Die roept in elk van ons om ‘toe-wending’, om verbinding met andere mensen die het duister en de geslotenheid van ons leven doen verdwijnen en oplossen in een warme verbinding. In het licht van die verbondenheid met anderen komen wij weer tot het besef waar het in leven echt om gaat. Niet om het grote gelijk, niet om daarvan te dromen in je ivoren toren, maar om de warmte toe te laten die naar je toe wil komen, een mens die je aan het lachen maakt en je eigen belangrijkheid voor een ogenblik doet vergeten. Het is of er dan een licht opgaat in je leven, onverwacht en als een geschenk, waardoor jijzelf en de mensen om je heen nieuw aan de dag treden! In het donkere getij van het jaar kan dat een verademing zijn, omdat je dan ook kunt lachen om je eigen belangrijkheid en opnieuw weet hebt waar het echt om gaat. In een gedicht van Huub Oosterhuis klinkt het zo:

Boom, je stam was koud en bloot en in de winter leek je dood. Komt de zomer vuur en vlam bloeien rozen aan je stam. Mens, wat ben je dood en koud als je niet van mensen houdt. Zonder liefde vlam en vuur is je leven kort van duur. Zonder lachen licht en lied zonder liefde gaat het niet. Mensen, leef toch en God weet vind je liefde bij de vleet. Foto: Betty van Engelen

6 onderweg

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Marco de Wilde, directeur-bestuurder van woningcorporatie Veluwonen en bestuurslid van het Dominicanenklooster Huissen.

Brengster van licht

recies negen maanden na de onheilstijding was haar moeder overleden. De onbevlekt

ontvangen indringer was ontdekt op de langste dag van het jaar. In de grauwe maartmaand daarna was hij voldragen. Het sterven was kalm gegaan. Zoals zo vaak gebeurt was haar moeder in het holst van de nacht vertrokken.

Nog altijd kon Marjon zich verwonderen over het feit dat ze precies had geweten dat het moment aanstaande was. Zittend naast het sterfbed had ze gemerkt dat haar ademhaling veranderde. Ze was opgestaan en had iedereen in huis wakker gemaakt. ‘Het is tijd’ had ze gezegd. Toen ze rond het bed stonden had haar moeder de laatste adem uitgeblazen. Het had gevoeld als haar eigen adem. Droom Die lijdenstijd lag al ver achter hen. Bijna ongemerkt was de periode van rouw weggeëbd en verzonken in de tijd. Weliswaar hield ze de herinnering aan haar moeder nog altijd levend, maar daarbij gingen haar gedachten vrijwel altijd terug naar hun leven voor de ziekte. Gelukkig maar. Vreemd genoeg was het een andere gebeurtenis op de sterfdag van haar moeder die veel dieper in haar geheugen was gebrand. Ze had namelijk diezelfde nacht gedroomd. En hoewel die droom alle kenmerken van een nachtmerrie had, moest ze altijd weer glimlachen als ze er aan terug dacht. In die droom wandelde ze met haar dochtertje door een drukke winkelstraat. Ze was zich half bewust van witte gedaanten die hen leken te volgen. Voor hen liep een vrouw die zich in een griezelig vertraagde beweging naar hen omdraaide. Ze keken plotseling recht in de ogen van haar eigen moeder. Ze trok een grimas, die hen terug deed deinzen. Toen zag ze tot haar verbijstering hoe haar moeder en dochter niet alleen op elkaar leken, maar dezelfde persoon schenen te zijn. Alsof ze elke seconde van plaats en tijd verwisselden: oma, kleindochter, oma, kleindochter. Verschrikt sloeg ze haar handen voor de ogen van het kleine meisje, als om te vermijden dat de blikken van oma en kleindochter zich aan elkaar zouden vastzuigen. De witte gedaanten raakten ondertussen in paniek en gebaarden hen snel door te lopen. Maar dat lukte niet. “Mama”, fluisterde Marjon, “je bent toch dood?” Ze wist het toch echt zeker, haar moeder was dood. Sinds vandaag. Net zo zeker als dat ze wist dat ze zelf helemaal geen dochter had. “Ik ben de enige die echt bestaat”, dacht ze dromend. Op hetzelfde moment grepen oma en kleindochter elkaar vast en zoenden ze elkaar op de wang. Terwijl de witte gedaanten riepen dat dit niet de bedoeling was, zag ze tot haar ontzetting hoe oma en kleindochter via elkaars wang in elkaar vervloeiden. Ze wilde haar dochtertje nog grijpen, om haar te redden uit de handen van haar dode moeder, maar ze was te laat.

“Terwijl de witte gedaanten riepen dat dit niet de bedoeling was, zag ze tot haar ontzetting hoe oma en kleindochter via elkaars wang in elkaar vervloeiden.“

Foto: Betty van Engelen Schreeuw Machteloos moest ze toezien hoe haar vervloeide dierbaren werden meegevoerd door de witte gedaanten. “Het is volbracht” zongen ze nog, alsof ze blij waren met de afloop die ze juist hadden willen voorkomen. Marjon schreeuwde, en van haar eigen steeds luider klinkende kreten was ze wakker geschrokken. Haar man was inmiddels natuurlijk ook klaarwakker. In zijn halfslaap had hij haar getroost. De schrik van de schreeuw en het overlijden van haar moeder had hen beide verward. Marjon herinnerde het zich nog precies. Het troosten was overgegaan in vrijen. Ze had er bij gehuild. Haar man had de tranen in een mix van tederheid en opwinding van haar wangen gezoend. Ze proefde nog altijd het zout op haar lippen. Alsof niet het zaad, maar het zout haar had bevrucht, had ze later gedacht. Lucy De volgende ochtend had hij gevraagd of ze zich herinnerde dat ze een naam had geroepen. Verbaasd had ze hem aangekeken: “Een naam? Toen ik zo lag te dromen?” “Ja, je riep Lucy. Eerst heel onduidelijk. Je klonk hol. Een soort oerkreet. Ik moest natuurlijk zelf ook nog wakker worden… Maar de derde keer verstond ik het pas.” Toen had ze het zich weer herinnerd: “Ik droomde dat we een dochtertje hadden. Blijkbaar was dat haar naam.” Maar dit alles was inmiddels lang geleden. Vijftien jaar en negen maanden om precies te zijn. Vandaag was Lucy namelijk jarig en ook gingen de dagen weer lengen. Ze hadden de traditie deze dag met z’n drieën te beginnen op het grote bed. Haar man en dochter maakten altijd het ontbijt klaar en droegen het plechtig naar binnen terwijl Marjon rozig wakker mocht worden. En al die jaren was ze blijven dromen. Vaak vertelde ze die aan haar man. Soms konden ze er wat mee. Meestal niet. Dat maakte niet uit. De verhalen waren de moeite van het vertellen waard. Met of zonder duidelijke betekenis. Zoals alle verhalen dat zijn: gewoon verhalen die het leven kleur geven. En het slapen. Want al dromend leefde ze ’s nachts haar tweede leven.

Fietsen Ook vannacht, de nacht van zonnewende, droomde ze weer. Samen met haar moeder fietste ze door een weids en heuvelachtig landschap. In de afdaling keek ze om. Waar was haar moeder gebleven? Die fietste toch vlak achter haar? Dan realiseert ze zich dat haar moeder al heel lang dood is. Niet haar moeder, maar Lucy fietst achter haar. Op hetzelfde moment ontdekt ze dat ze niet meer daalt, maar juist tegen een heuvel op fietst. Ondanks dat ze nu stijgt gaat ze niet langzamer. Integendeel. Ze gaat veel te hard. Voor haar ziet ze de top opdoemen. Tot haar schrik ziet ze dat het geen gewone top is, maar een afgrond. “Ik word gelanceerd”, denkt ze, “Ik ga te pletter vallen.” Het volgende moment hangt ze in de lucht en tot haar verbazing merkt ze dat ze niet valt. Ze zweeft. Zonder iets te doen hangt ze vrij in de lucht. Een gevoel van euforie maakt zich van haar meester. Ze tuurt in de diepte onder haar. Waar is Lucy? Als ze weer opkijkt ziet ze dat haar moeder weer naast haar fietst. Of is het toch Lucy? Ze weet het niet meer. De lucht is opeens aardedonker, als een verduisterd heelal. “Het is Kerst”, realiseert ze zich, “ik moet kaarsen aansteken.” De kaarsen zweven om haar heen, terwijl ze samen nog altijd in het luchtledige fietsen, de heuvels ver onder ze. Ze kijkt weer naar haar moeder. Om haar heen zijn de dansende kaarsen veranderd in schitterende diamanten. Ze weerkaatsen al het spaarzame licht dat in de donkere nacht doordringt. Als ze begint te zingen wordt ze wakker van haar eigen stem. Naast haar bed staat Lucy. Ze draagt een dienblad met het ontbijt. Er staan brandende kaarsen op. “Je lag te zingen” zegt ze. “Echt waar?” “Ja. Lucy in the sky with diamonds.” “Klonk ‘t mooi?” Haar dochter glimlacht. “Nee. Ontzettend vals... maar wel heel lief.”

k at e r n k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

oonnddeerrwweegg 171

Pas in het samenspel van donker en licht …

Klaartje van Gasteren, partner in De School voor Transitie. Ze is trainer en begeleider in (persoonlijk) leiderschap, en begeleidt directies, hun teams en individuen in het worden van een secure base voor zichzelf en de mensen waarmee zij werken en leven.

… ontstaat de ruimte voor de schoonheid van het leven ‘Elke boom groeit tegelijkertijd in twee richtingen: naar het donker en naar het licht’ - John O’Donohue

‘I

k ben 19 jaar oud als ik de dood ontmoet. Een longembolie in beide longen brengt me

even aan de andere kant van het leven. Het beeld van het mooie licht dat ik daar zag, staat voor altijd op mijn netvlies geschreven.’ Als ik deze zin uitspreek, dan voelt het in eerste instantie als een zin uit een ander leven, niet mijn leven. De gebeurtenis bracht mij veel verwarring, die ik pas veel later in mijn leven herkende en erkende. Ze dwong me nieuwe betekenis aan licht in mijn leven te geven. Daar waar het licht altijd stond voor het leven, ontdekte ik dat het ook staat voor de dood. En als ik naar het licht verlang, naar welk licht verlang ik dan? Het licht van leven of het licht van de dood? Verlangen naar het licht Wij worden allemaal geconfronteerd met momenten van donker en licht. Deze dualiteit hoort bij ons leven. Wij kunnen geen licht onderscheiden als we het donker niet kennen. Licht en donker gaan hand in hand. Als we het één ontkennen, ontkennen we ook het bestaan van het ander. Als we beide omarmen, kunnen we vanuit de donkerte bij het licht komen.

“Een burn-out maakte dat ik in de war was. Mijn verlangen naar het licht werd groter, maar het lukte me niet ernaartoe te gaan.“ Wat ik me twintig jaar geleden niet realiseerde, is hoe deze gebeurtenis van grote invloed zou zijn op mijn leven. Ik was jong, aan het begin van mijn studie. De longembolie was een te fixen hindernis. De bijna-doodervaring verstopte zich al spoedig in mijn lijf als een vage herinnering. Het duurde nog ongeveer vijftien jaar voordat ik op onderzoek ging. Ik moest wel. Een burn-out maakte dat ik in de war was. Mijn verlangen naar het licht werd groter, maar het lukte me niet ernaartoe te gaan. Ik was niet meer in staat de schoonheid van het leven vol vast te pakken en die verlammende angst deed me uiteindelijk vastlopen. Tijdens een sessie vraagt de begeleider me mijn ogen te sluiten. Stap voor stap gaan we terug naar het moment. Detail voor detail, gevoel voor gevoel. Ik ervaar het als het ware opnieuw. Ik ben opnieuw in tranen. Ik voel de eenzaamheid van toen. Maar in tegenstelling tot toen, ben ik nu niet alleen. Mijn begeleider is bij me, en ook een groep van mensen die me dierbaar zijn. Er wordt een nieuwe nieuwsgierigheid geboren. Levensenergie In de maanden en jaren na deze sessie ontdek ik hoe ik sinds mijn longembolie in de schaduw van mijn eigen leven leefde. Het is de start van een nieuwe zoektocht. Ik ontdek hoe ik door terug te gaan naar dit moment, waarop de dood zich vol aan me liet zien, uitgenodigd word om voorbij de angst het donker te omarmen en zo bij het licht kom. Hoe in het samenspel van donker en licht de schoonheid van het leven ontstaat. Een ontdekking die mijn levensenergie weer vol doet stromen. Mijn nieuwe ontmoeting met het licht wordt de basis van waaruit ik werk.

8 onderweg

Foto: Betty van Engelen Het is een bron van kracht, inspiratie en rust, die de bedding vormt waarin het verhaal van de ander kan landen. Zij komt als eerst op mijn pad. Ze is midden veertig en afdelingshoofd bij een grote gemeente. Haar breekbare houding en donkere kleding verraden iets van het thema waarmee ze komt. Na een korte kennismaking neemt ze me mee in haar verhaal. Eindigheid Het is nog maar kortgeleden dat ze de diagnose kanker heeft gekregen. Ze is hoopvol, in behandeling en in paniek. Ze is niet bang voor de dood, maar de eindigheid van het leven waar ze onherroepelijk mee wordt geconfronteerd nodigt haar uit om de donkere kant van het leven te verkennen. Haar optimisme, energieke levenshouding en tomeloze kracht om te focussen op het positieve hebben haar veel gebracht. De keerzijde is dat dit haar er ook van heeft weerhouden om te gaan met schaduwkanten van het leven. Deze nieuwe werkelijkheid, die haar uitnodigt om precies die kanten van het leven te verkennen, heeft haar uit balans gebracht. In het niet weten heeft ze naar mij uitgereikt. Hoe ga ik om met deze eindigheid? Hoe ga ik om met mijn angst? Met de pijn en verdriet van mijn dierbaren? En de fundamentele vragen: wat vind ik belangrijk in mijn leven? Hoe geef ik daar nu en in de toekomst vorm aan? In liefdevolle nabijheid verken ik met mijn cliënten, deelnemers en anderen die op mijn pad komen het licht. Zij hebben weet van hún licht, definiëren en herdefiniëren het. Soms is het een verlangen, een droom, een wens. En vaak is het een angst, verlies, een nog niet eerder zo in detail aangekeken of naderende dood. De Herberg van het Dominicanenklooster Huissen vormt sinds oktober 2019 het thuis van De School voor Transitie. De plek waar we ruimte bieden aan mensen, teams en organisaties om te onderzoeken hoe zij hun weg naar het licht kunnen maken, en laten schijnen. Het vervult me met trots en dankbaarheid dat we dit kunnen doen in de Herberg. Een plek waar mensen tijdelijk verblijven, hun licht onderzoeken, om vervolgens weer het pad te vervolgen.

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

DRAAI! Ik ren Ik lach Ik speel Het is licht Ik leef Het wordt donker Er is licht Het licht van leven Het licht van dood In het donker Sterft het licht Wat rest is schaduw De schaduw van wat was Ik ben Ik denk Ik voel In de schaduw van mijn leven Leef ik voort Ik vecht Ik verlang Verlang om in het licht te staan Maar koester de schaduw Leven vraagt bewegen Vastpakken vraagt loslaten Van schaduw naar licht Slechts een beweging Om de schaduw achter te laten En in het licht te staan DRAAI, DRAAI, DRAAI Stap in het licht Geniet en maak plezier! KvG.

Sociale projecten 10% van uw huursom gaat naar onze sociale projecten Vanuit de Dominicaanse traditie wordt er veel aandacht besteed aan projecten voor kwetsbare groepen die zich in de huidige maatschappij maar moeilijk staande kunnen houden. We zetten ons direct en indirect in voor deze groepen. Direct door het organiseren van programma’s en trainingen voor de doelgroep. Indirect door het trainen en inspireren van hen die zich, als vrijwilliger of professional, inzetten voor deze kwetsbare groepen. Zo werken we samen aan een menselijker samenleving. Wij brengen dit graag onder uw aandacht, omdat een deel van uw huursom naar deze sociale projecten gaat.

Enkele voorbeelden van onze tarieven

Vergaderarrangementen 8-uurs arrangement

24-uurs arrangement

€ 41,50 per persoon Inclusief koffie, thee, fruit, (fris)drank en kannen water, warme vegetarische middagmaaltijd en zaalhuur

€ 107,00 per persoon Inclusief overnachting (o.b.v. tweepersoonskamer) ontbijt, warme vegetarische middagmaaltijd en avondbrood, koffie, thee, (fris)drank, kannen water, fruit en zaalhuur

Dit zijn slechts 2 voorbeelden van mogelijke arrangementen. In overleg zijn de arrangementen aan te passen aan uw wensen. We maken voor u graag een aanbod op maat. Voor een volledig overzicht van onze tarieven: www.kloosterhuissen.nl/ruimte-huren/prijzen.php of neem contact op: accommodatie@kloosterhuissen.nl T: 026 326 44 22

Eén- of meerdaags verblijf Het klooster biedt 12 verschillende zalen aan waar, afhankelijk van de opstelling, 10 tot 110 personen kunnen plaatsnemen. Daarnaast beschikt het klooster over een meditatieruimte voor 20 personen en diverse spreekkamers waar in subgroepjes gewerkt kan worden. Voor grotere evenementen, zoals congressen, lezingen en muziek kunt u terecht in de Kapel, die een capaciteit van 300 personen heeft. Met de ruim 50 slaapkamers biedt het klooster overnachtingsmogelijkheden voor ongeveer 80 personen. Het klooster beschikt over 2 mindervalidekamers met aangepast toilet. Onze kloosterkeuken verzorgt heerlijke vegetarische maaltijden zoals ontbijt, het warme middagmaal en avondbrood, die dagelijkse vers voor u en voor de bewoners van het klooster worden bereid. We streven naar een duurzame keuken, daarom zijn de maaltijden vegetarisch en gebruiken we zoveel mogelijk verse ingrediënten. De koks hebben veel ervaring met maaltijden voor grote groepen en met voedselallergieën en diëten. Alle maaltijden zijn in buffetvorm.

We informeren u graag over de mogelijkheden en onze aantrekkelijke tarieven.

‘Zie de mens’ Wij willen u graag wijzen op de mogelijkheid om ons financieel te ondersteunen met een gift aan onze Stichting Vrienden van het Dominicanenklooster. Deze stichting heeft een ANBI status zodat uw gift aftrekbaar is. Voor meer informatie verwijzen we u graag naar de website van Stichting Vrienden van het Dominicanenklooster.

vrienden.kloosterhuissen.nl

Ervaringen van relaties ‘Al 15 jaar kom ik met groepen studenten en volwassenen naar het Dominicanenklooster in Huissen. Naast dat het een plaats is waar je tot bezinning, beweging en inspiratie komt, is het ook een plek waar men probeert je thuis te laten zijn. De zorg die het personeel heeft en de warme aandacht straalt van een ieder af en de verzorgde en mooie zalen zijn inspirerende plekken waar je tot rust en creativiteit komt.’ Dhr. L.H.Smit, Hogeschool docent in Psychotrauma en verlies/ Academie voor Zorg en Welzijn/Hulpverlener bij het Zeeuws collectief voor Haptonomie

‘Het klooster verrast - en is tegelijkertijd vertrouwd voor de deelnemers aan onze schrijfprogramma’s. Het klooster biedt ze een niet-opdringerig en uniek inkijkje in deze de culturele en religieuze ervaring van de Dominicaanse traditie. Het Dominicanenklooster Huissen is zoveel meer dan een evenementenlocatie; het is een plek met een levende traditie, waar ik en de deelnemers aan mijn schrijfprogramma’s altijd vol zorg worden ontvangen.’

‘We kiezen al een jaar of 10 voor het Dominicanenklooster als trainingslocatie omdat het een unieke plek is die vanouds een plaats is voor scholing en ontwikkeling. Het persoonlijke karakter en de authentieke sfeer past goed bij het werk dat we doen. Daarnaast vinden wij het mooi dat wij door onze komst een bijdrage kunnen leveren aan de sociale projecten die hier worden georganiseerd voor doelgroepen die extra aandacht verdienen.’

Geertje Couwenbergh, schrijver/leraar/columnist

Bernd Jansen, oprichter instituut Menz (Instituut voor communicatie en ontwikkeling)

‘Het is bewonderenswaardig hoe zorgvuldig Dominicanenklooster Huissen hedendaagse ontwikkelingen in de samenleving verbindt en integreert in de vieringen en diensten. Bijzonder hoe thematiek en gedichten vaak aansluiten bij onze programma’s. Onze deelnemers zijn dankbaar hiervoor uitgenodigd te zijn.‘

Als mens dragen we een “Akasha” van innerlijke stilte. Wanneer we die innerlijke stilte betreden kan zich onthullen wat zich ten diepste in ons bevindt: wie wij werkelijk zijn. Wij dienen onszelf en de wereld wanneer het ons lukt om te leven en te werken vanuit wie wij zelf zijn. Het Dominicanenklooster helpt je met haar ritme, vieringen, de sfeer van rust en verstilling en haar begeleiders te komen bij jouw “Akasha” van innerlijke stilte.

Jasmijn Koelink, yogaleraar en oprichter Jasmijn Yoga

Dick Lieftink, ex-bestuurder Bisschop Möller Stichting

k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

De School voor Transitie neemt intrek in de Herberg

e tuinverdieping van de Herberg van het Dominicanenklooster Huissen vormt sinds oktober 2019 het thuis van De School voor

Transitie. Klaartje van Gasteren, Jakob van Wielink en Marnix Reijmerink begeleiden met De School voor Transitie organisaties, leiders en medewerkers in het worden van een secure base: een plek waar het plezierig is om te werken en te leren en waar je wordt uitgedaagd het beste in jezelf en anderen naar boven te halen. Klaartje zegt hierover: ‘De Herberg is voor mij een plek die een gevoel van rust, inspiratie en vertraging biedt, die de bedding vormt voor een diepgaande ontmoeting met klanten, cliënten en deelnemers.’ De Herberg geeft De School voor Transitie een plek vanuit waar zij mensen welkom kunnen heten, uit kunnen nodigen te onderzoeken wat hun pad is en hoe deze te vervolgen. Sinds lange tijd is De School voor Transitie aan het klooster verbonden vanwege de opleidingen, workshops en retraites die zij er geven. Dit is voor Marnix één van de redenen om samen met Klaartje en Jakob zijn intrek in het klooster te nemen. ‘Het is een omgeving die uitnodigt stil te staan bij wie je bent en bij de volgende stap die je wilt maken in jouw leiderschap, zowel persoonlijk als professioneel. Het lag voor de hand dat dit te plek is waar we wortel willen schieten. Dat voortborduurt op wat we in het klooster aan het doen waren.’ Jakob voegt er met een grote glimlach aan toe: ‘In een eerder leven trad ik in een klooster in. Ik kan nu tegen mijn vrouw zeggen dat opnieuw ben ingetreden. Dominicanenklooster Huissen is voor mij een plek van beweging, verbinding en bezieling. Dat is waar ik met Klaartje en Marnix leiders en hun organisaties met heel veel plezier in begeleid op weg naar duurzamere prestaties. Dat is onze roeping en het is een groot voorrecht dat nu vanuit de Herberg te mogen doen!’

Hemel en aarde

d oor ja nneke weeli nk, coach bi j bureau g rondwer k

inds deze zomer mag ik het Wulffarium in het klooster gebruiken voor mijn coachwerk vanuit mijn bureau Grondwerk. Een van de collega’s in het klooster wees mij scherpzinnig op de paradox:

Grondwerk op de derde verdieping van het klooster. Is dat niet wat vreemd? Vraagt zo’n naam niet eerder om een werkplek op de begane grond? Hoewel haar opmerking natuurlijk terecht is, wist ik ook meteen: dit klopt juist!

kunnen inzetten. Het van binnen weten dat we onderdeel uitmaken van een Groter Geheel.

In mijn eigen leven en in het leven van de mensen met wie ik mag werken zie ik het vaak gebeuren: er ontstaat een crisis. Het ‘oude materiaal’ waar we het altijd mee hebben weten te redden voldoet niet meer. Er wordt hulp en zekerheid gezocht op een minder aards niveau. Spiritualiteit, yoga, meditatie, zelfhulpboeken per dozijn. Alles om weg te komen uit dit donkere, dit zware, dit aardse. Op naar het licht.

Tegelijkertijd valt het mij ook op hoe ‘ijl’ het kan worden als we ons heil maar blijven zoeken op die niet-aardse plek. Als we liever in het licht zijn dan in het donker, liever in de hemel dan hier op aarde, dan wordt het zweverig. Dan gaat er iets wezenlijks verloren. Hierbij moet ik denken aan de tekst van Theresia van Avila:

Uit eigen ervaring weet ik welke verlichting dit kan brengen. Het besef, de herinnering dat we meer zijn dan dit aardse bestaan. Dat we niet onze persoonlijkheid zijn, maar dat we hem hebben en ten dienste van de ziel

Christus heeft nu geen ander lichaam op aarde dan het jouwe, Geen handen dan de jouwe, Geen voeten dan de jouwe, Van jou zijn de ogen waardoor Christus met mededogen naar de wereld kijkt;

Van jou zijn de voeten waarmee Hij rond gaat goede daden verrichtend; Van jou zijn de handen waarmee Hij de mensen nu zegent. Mijn leraar waarschuwt mij altijd voor het te graag naar het licht willen. Het hoger achten van het licht ten opzichte van het donker. En steeds meer kan ik dat voelen. Het donker is er en is even welkom als het licht. De rat is even veel waard als de zwaan. Als op deze manier hemel en aarde samen mogen komen dan kan er werkelijk wat plaatsvinden. Dan kunnen wij Zijn manifestatie, zijn handen en voeten op deze aarde zijn. Met dit in gedachten hoop ik nog lang met Grondwerk op de derde verdieping in het klooster te mogen werken!

Retraites Weekendretraite Licht leven De dagen worden weer merkbaar langer. Het terugkerende licht is aanknopingspunt om in ons leven duisternis los te laten, licht toe te laten en te oefenen in een lichtvoetig leven.

Ton Roumen, coach en auteur Vrijdag 24 t/m zondag 26 januari 2020

Winterretraite Tweedaagse midweek “Leef je vrij!” Vertrouwen in Met familieopstellingen leven en werk en stilte. In deze retraite ga je spelen met jouw vrijheid, de ruimte die er altijd is. Je gaat ervaren dat je al goed bent! Precies zoals je NU bent, met alles erop en eraan. Erna Bakker, relatiecoach en therapeute Maandag 27 t/m vrijdag 31 januari 2020

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Onze aandacht drijft in deze snelle wereld gemakkelijk weg. Stabilitas, een eeuwenoude kloosterwaarde, kan jou helpen te blijven bij waar je bent. Geduldig voortgaan in plaats van ingaan op de volgende impuls. Joyce Lakwijk, trainer en coach Donderdag 13 t/m vrijdag 14 februari 2020

Weekend Leven zonder waarom

Vierdaagse Neem de afslag

Tijdens dit weekend verdiepen we ons in drie denkers die allen in een traditie staan waarin innerlijkheid de centrale houding en drijfveer vormt: Meister Eckhart, Sören Kierkegaard en Dag Hammarskjöld.

Er moet een beslissing genomen worden, of je moet iets met dat onbestemde gevoel. Je voelt dat het tijd is. Neem de Afslag is specifiek bedoeld voor mensen met een (levens) vraag of dilemma. Marcus Belle, psycholoog en Maria van Mierlo, geestelijk begeleider Donderdag 20 t/m zondag 23 februari 2020

Welmoed Vlieger, filosofe Vrijdag 14 t/m zondag 16 februari 2020

Inzichtmeditatie retraite Ontspannen in het huidige moment We hoeven niet te analyseren maar leren patronen zien die ons rust of onrust brengen. Deze wijze inzichten helpen ons om met mildheid en compassie te leven met onszelf en de mensen om ons heen. Riët Aarsse, begeleidster Vrijdag 28 februari t/m zondag 1 maart 2020

Meer lucht in je leven

d oor ja s mi jn koeli nk - yo gadocent e en gespecial iseerd in vinya sa, yin, s low flow en yi n flow, wa arb ij ze veel a andacht heef t voo r de adem hal ing.

ls je regelmatig piekert of last hebt van

Oefening

stress, verdiep dan je ademhaling. Bewust

Zoek een plek waar je rustig kunt zitten (of liggen).

en dieper ademhalen is namelijk één van de meest krachtige – én bewezen – manieren om stress te verminderen. Yogadocente Jasmijn Koelink ademt

zit rechtop

stap 2

plaats je voeten op heupbreedte plat op de grond of kom in kleermakerszit.

stap 3

laat je armen langs je lichaam rusten en handen op je dijbenen zodat je schouders zijn ontspannen.

stap 4

adem twee keer diep in en zucht of adem uit door je mond.

stap 5

adem 4 tellen diep in, houd je adem 7 tellen vast en adem vervolgens in 8 tellen uit.

stap 6

herhaal vier keer.

stap 7

voel even na.

je er stap voor stap doorheen. Drie jaar geleden kreeg mijn schoonvader een chemokuur als voorbereiding op een stamceltransplantatie. Een enerverend, aangrijpend proces om van dichtbij mee te maken. Naast dat zijn lichaam veel te verduren kreeg door stress en pijn was het emotioneel en mentaal ook slopend. Eigenlijk zag ik – weliswaar onder deskundige begeleiding – zijn lichaam verzwakken. Om ternauwernood te overleven, en weer te herleven. Terwijl mijn schoonvader in het ziekenhuis lag, leerde ik hem een specifieke ademhalingsoefening. Hij had vrijwel geen immuunsysteem meer, een (long)infectie kon fataal zijn. Bovendien had de stress van in het ziekenhuis liggen direct invloed op zijn ademhaling – die werd sneller en oppervlakkiger. De oefening die ik hem gaf hielp hem zijn ademhaling te vertragen, wat niet alleen stress vermindert, maar ook de longfunctie en -kwaliteit optimaal houdt of zelfs kan verbeteren. Nadat hij mijn instructies wat argwanend opvolgde gaf hij het na poging drie alsnog op. Misselijkheid overwon.

stap 1

Toen we op een zeldzaam moment buiten een luchtje mochten scheppen op een bankje in de ziekenhuistuin, hoorde ik in mijn linkeroor een lange zucht. ‘Hé, zit je nu stiekem je ademhalingsoefening te doen?’ Zijn antwoord was een diepe inademing en stilte. Zo ging het nog even door. Meerdere malen heeft mijn schoonvader mij verteld dat deze oefening erg goed voelde. En hij is trouwens niet de enige die er baat bij heeft. Het is geschikt voor iedereen. In de oefening houd je je adem even vast – dat helpt de bloeddruk en hartslag te normaliseren, je adem te controleren en zorgt voor een reiniging van het onderste gedeelte van je longen – waar vaak infecties ontstaan. Daarnaast adem je twee keer zo lang uit dan je inademing, dat kalmeert je zenuwstelsel. Ook ideaal voor het slapen gaan.

Interesse in meer? Jasmijn biedt verschillende ademprogramma’s aan in het klooster. Je kunt de uitleg van de oefening hier (https://youtu.be/mo-LMbP6XsA) bekijken en de ademhaling hier doen (https://youtu.be/pe-WdMCBtqY)

door mo n ic a b os c h m a n

Taal voor dingen die eerst geen taal hadden ‘A

ls ik praat, dan houd ik nog iets bij me, dan ben ik iets afstandelijker. Als ik schrijf, durf ik de kern te benoemen. Schrijvend zoek ik woorden

voor mijn gevoel. Als ik over dingen schrijf, verwerk ik ze. Dan geef ik taal aan dingen die eerst geen taal hadden.’ Deze woorden zijn van Jo Ghijsen, een vrouw die op hoge leeftijd met schrijven begon en cursussen levensverhalen schrijven bij me volgde. In 2010 maakten we samen een boek over ouder worden en rouw. Jo gebruikte haar pen om te kijken, om de blik naar binnen te richten. Dat is ook mijn uitnodiging aan mensen die meedoen aan schrijfdagen die ik verzorg in het klooster. Pijltjes naar de binnenwereld Een goede schrijfoefening bevat pijltjes die in de binnenwereld doel treffen en woorden naar buiten laten stromen. De verhalen zijn er al, ze hebben alleen nog geen woorden en vorm gevonden. Ik werk niet met vragen waarover je lang en diep moet nadenken. Mijn oefeningen drukken knopjes in, via poëzie, schilderijen, voorwerpen, foto’s en andere bronnen. Zo kom je bij jouw unieke verhaal en schrijf je teksten die voor jou van waarde zijn, met woorden die voor jou kloppen. Daarnaast laat ik mensen graag experimenteren met nieuwe vormen. Juist schrijven over grote thema´s vraagt om creativiteit, vaak ook om humor of een twist.

Stem geven aan wat geschreven is Teksten die ontstaan tijdens schrijfdagen dragen veel schoonheid in zich. Dat komt omdat ze puur zijn en waarachtig. De tekst ontstaat in de ontmoeting tussen jou en het papier. Het papier vindt helemaal niets van wat je schrijft, neemt gewoon elke letter in zich op. Voor het voorlezen van teksten, moeten mensen soms een drempel over. Toch blijkt het keer op keer een waardevol onderdeel van het schrijfproces. Het is stem geven aan wat geschreven is. Het is letterlijk adem en lucht geven aan dat verhaal. Als een slang uit zijn huid Wanneer je schrijft, kies je, verschuif je, verander je. Max Frisch verwoordde dat heel mooi in zijn roman Stiller: ‘Soms heb ik het gevoel dat je uit het geschrevene tevoorschijn komt als een slang uit zijn huid. (…) Je kunt jezelf niet opschrijven, je kunt alleen een huid afstoten.’

Monica Boschman (www.mbcommunicatie.nl) is dichter, schrijfdocent en tekstschrijver. Van 3 t/m 5 januari verzorgt zij het weekend Open vensters. Wil je de kern van je eigen levensverhaal zichtbaar en voelbaar maken? Dan ben je van harte welkom.

Creativiteit Creatieve Nieuwjaarsretraite Start vanuit je hart Op adem komen en af dalen van het hoofd naar het hart. We maken innerlijk ruimte om te luisteren en te voelen naar dat wat het hart ons te vertellen heeft.

Conny Brouwer, kunstzinnig dynamisch coach en docent Donderdag 2 t/m zondag 5 januari 2020

Studie Creatief weekend Alles op zijn tijd

Midweek Iconen schilderen

Retraiteweekend Zen Zien Tekenen

We bezinnen ons dit weekend op dit gegeven aan de hand van de woorden van Prediker: Alles op z’n tijd. Zijn woorden zijn inspiratie voor eigen onderzoek en een serie kleine collages op paneel. Marlieke Overmeer, coach en beeldend kunstenares Vrijdag 31 januari t/m zondag 2 februari 2020

Op een reeds voorbereid paneel leer je een icoon te schilderen op traditionele wijze afhankelijk van de regio waaruit de icoon afkomstig is. Je maakt zelf je verf met behulp van eigeel en pigment.

In dit weekend oefenen we ons in onbevangen waarnemen van de dingen om ons heen en verwonderen we ons opnieuw over dat wat er is. Tekenen met potlood - is daarbij ons hulpmiddel. Nelleke Metselaar en Leo van Veghel, Zen Zien, Teken-coaches Donderdag 26 t/m zondag 29 maart 2020

Martin Mandaliev, iconen schilder Maandag 17 t/m vrijdag 21 februari 2020

Meerdaagse Kennismaken met Meester Eckhart De middeleeuwse mysticus Meester Eckhart staat de laatste jaren volop in de belangstelling. Mensen ervaren ruimte in zijn woorden. Ruimte in het geloof, de omgang met God, het denken over jezelf. Ga mee op ontdekkingsreis door zijn werk.

Marga Haas, theologe Woensdag 29 t/m vrijdag 31 januari 2020

k loos t e r k ra n t w i n t e r 2 0 1 9

PROGRAMMA KLOOSTERHUISSEN.NL Winterse inkeerdagen voor jongeren en jongvolwassenen

Vijfdaagse workshop Stemexpressie “The human voice”

20 t/m 22 december 2019

17 t/m 21 januari 2020

Trek je, samen met andere jongeren, terug in de rust en

Een unieke kans om kennis te maken met en je te laten

het ritme van het klooster, even weg uit de drukte van

inspireren door een van de vaste leden van het Centre

alledag, van de schreeuwerige commercie vlak voor kerst.

Artistique International Roy Hart.

Begeleiding door theologe Martina Heinrichs en anderen.

Begeleiding door stemdocent Ulrik Barfod

DECEMBER

JANUARI

4 Kloosterwandeling 5-8 Op zoek naar… Martina Heinrichs 6-7 Verdiepingsetmaal Leven zonder waarom Welmoed Vlieger 6-8 Weekend Liefde begint met mij Klaas Jan Pos & Koert Velders 7 Retraitedag Je innerlijk advent Joyce Lakwijk 7 Middag en avond Omarm jezelf Ton Roumen 8-12 Retraite: Stilte bevrijdt! Erna Bakker 13-15 Decemberweekend Zin in Zingen Frohmut Knie 13 Vrijdagretraite Herademen Henk Jongerius 13-15 Weekend Stressvrij werken Paul Loomans 13-15 Weekend Leven zonder waarom Welmoed Vlieger 13 Workshop Stemexpressie Pete Pronk 15-18 Onderweg zijn: een individuele retraite Laurence Mol 17-18 Noveen Leiderschapsretraite Henk Jongerius 20-22 Winterse inkeerdagen voor jongvolwassenen Martina Heinrichs 20-22 Weekend Persoonlijk verlies in perspectief Jakob van Wielink 20-22 Retraiteweekend Kloosterspiritualiteit ervaren Ton Roumen 22 A Festival of Lessons and Carols 22-26 Kerstmis in het klooster Christien Müskens & Hans Kok 28-1 Van Oud naar Nieuw - Verbinding Martina Heinrichs

2-5 3-5 5-10 5-9 7 8 10-12 11 12-15 17-21 17-19 18 21-22 24-26 24-26 27-31 29-31 31 31-2 31-2

Nieuwjaarsretraite Start vanuit je hart Weekend Open vensters, schrijven over je leven Het beste moet nog komen Retraite: Stilte bevrijdt! Leerhuis – Met Abraham op weg Kloosterwandeling Meditatieweekend Compassiekompas Retraitedag Innerlijk focus Op zoek naar… Vijfdaagse Stemexpressie Human Voice Weekend Leer je eigen dromen te verstaan De wonderlijke wereld van de stem Noveen Leiderschapsretraite Weekendretraite Licht Leven Verdiepingsweekend Leven zonder waarom Winterretraite midweek Leef je vrij Meerdaagse Kennismaken met Meester Eckhart Workshop Dit ben ik, dit is mijn verhaal Creatief weekend ‘Alles op z’n tijd’ Weekend Heldere communicatie en assertiviteit

Bert van Baar Joyce Lakwijk Martina Heinrichs Ulrik Barfod Maarten van Rootselaar Ulrik Barfod Henk Jongerius Ton Roumen Welmoed Vlieger Erna Bakker Marga Haas Pete Pronk Marlieke Overmeer Paul Loomans

Weekend Mindfulness met een rode neus

Workshop Stembevrijding - Jij bent muziek!

Vrijdag 7 t/m 9 februari 2020

19 maart 2020 van 14:00 t/m 17:00 uur

Ervaar de clown als zenmeester, die ons leert om aandachtig

Zingen is misschien wel de meest directe manier waarop we

aanwezig te zijn in het moment, met alles dat zich daarin

de schoonheid van onze ziel, van onszelf in de wereld kunnen

aandient, in ons en om ons heen, en daar vervolgens

brengen. En iedereen kan dat. Bevrijd jezelf uit het keurslijf

“ja” tegen te zeggen.

van ‘hoe het hoort’.

Begeleiding door clown en trainer José Sueters

Begeleiding door stembevrijder Jan Kortie

FEBRUARI

MAART

3-7 Midweek Mandala vanuit de bron van liefde en licht 5 Kloosterwandeling 7 Vrijdagretraite Herademen 7-9 Weekend Mindfulness met een rode neus 7-9 3-Daagse Ontspannen door bewegen 9-12 Individuele retraite Onderweg zijn 13-14 Tweedaagse Vertrouwen in Leven en werk 14-16 Weekend Leven zonder waarom 14-16 Weekend Persoonlijk verlies in perspectief 17-21 Vijfdaagse Iconen schilderen 17-21 Verdiepingsretraite Het Compassie-Kompas 20-23 Vierdaagse Neem de afslag 21 Dagworkshop Je plek innemen 28-1 Weekend Engelse Choral Evensong 28-1 Workshop Ademend door het leven 28-1 Inzichtmeditatie Ontspannen in het huidige moment 29 Retraitedag Geaard leven

Danka Hüsken-Smit Henk Jongerius José Sueters Wilco Kruijswijk Laurence Mol Joyce Lakwijk Welmoed Vlieger Jakob van Wielink Martin Mandaliev Bert van Baar Marcus Belle & Maria van Mierlo Erna Bakker

1 Avonddienst Choral Evensong 2-6 Herstelverhalen Jouw verhaal doet er toe 4 Kloosterwandeling 13 Vrijdagretraite Herademen 13-15 Weekend Ouder en wijzer 15-19 Retraite: Stilte bevrijdt! 19 Stembevrijding en Mantra zingen 20-22 weekendworkshop talentontwikkeling 20-22 Verdiepingsweekend Leven zonder waarom 20-22 Weekend Talentontwikkeling: Jouw passie en talent 24-25 Noveen Leiderschapsretraite 26-29 Schrijffout bij 1 begeleider 29-1 Op zoek naar…

Schaduwzijden in het leven, zullen niemand overslaan. Maar de schaduw die bestaat niet, als het licht niet zou bestaan. Want de schaduw maakt het licht niet, echter licht de schaduw wel. Daarom is het licht het sterkste, in het licht en schaduwspel. Met de Kerst branden we kaarsjes, zijn we op het licht gericht. Dan brengt schaduw niet het duister,

Pete Pronk & Margreet Roos Henk Jongerius Martina Heinrichs Erna Bakker Jan Kortie Henriëtte de Graaf Welmoed Vlieger Henriëtte de Graaf Henk Jongerius Leo van Veghel Martina Heinrichs

Paul Triepels Riët Aarsse Ton Roumen

Licht en schaduw

Conny Brouwer Monica Boschman Jakob van Wielink Erna Bakker Henk Jongerius

Uitgave Dominicanenklooster

maar schijnt schaduw door in licht. Licht, symbool van hoop en liefde, op weg naar het nieuwe jaar, bouwend aan herinneringen, zijn we lichtjes voor elkaar En als lichtjes langzaam doven, als de tijd niet meer beklijft. Als de lontjes om gaan vallen en het stompje over blijft. Dan is daar ineens die schaduw, die kan schijnen in het licht,

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

in herinnering verankerd, waar de duisternis voor zwicht. Schaduwzijden in het leven, zullen niemand overslaan. Maar de schaduw die bestaat niet, als het licht niet zou bestaan. Licht en schaduw zijn verweven, schaduw, noch het licht verdwijnt. Ze zitten in herinneringen, waar altijd een lichtje schijnt.

Huissen, Stadsdam 1 6851 AH Huissen T 026 326 44 22 www.kloosterhuissen.nl Ontwerp en realisatie Avancé Communicatie, Zutphen © Dominicanenklooster

www.hanscieremans.nl

Huissen 2019