Kloosterkrant voorjaar 2020

2020

Voorjaar

1 Algemeen 2 Mijmering 3 Sociale projecten 4 Programma’s uitgelicht 5 Op weg naar het betere werk 6 Een unieke locatie 7 Mogelijkheden en ervaringen 8 Agenda

Vergeef uit liefde

D

www.kloosterhuissen.nl u kunt ons ook volgen op de social media

d oor a a lt ba kker, d i recteur

e deadline voor deze bijdrage kwam naderbij. Bij mij werkt het dan zo dat het thema steeds meer in mijn hoofd en hart komt. Wonderlijk

hoe vaak je dan iets hoort, ziet of ervaart over het thema, in dit geval vergeving of loslaten. Ik las een ontroerend verhaal in dagblad Trouw over een dochter van een man die in de strijd tegen apartheid vermoord was.

De vrouw zocht de moordenaar van haar vader op in de gevangenis en vergaf hem. Wat een bijzondere daad van haar en wat mooi om te lezen wat het ook met de man deed.

Ik realiseerde dat het in een van mijn favoriete teksten, ook over vergeving gaat.

Bemin en doe wat je wilt: wil je zwijgen, zwijg uit liefde, wil je schreeuwen, schreeuw uit liefde, wil je corrigeren, doe het uit liefde, wil je vergeven, vergeef uit liefde.

Draag de bron van liefde in je hart, want uit liefde kan alleen het goede voortkomen.

Augustinus vaak bij me boven. Een prachtige en ook pittige tekst. Leef ik wel vanuit liefde? Is die liefde waarachtig en onvoorwaardelijk of gaat het me toch alleen om mij, en om dat ik meer gezien wil worden?

Sinds ik mezelf meer ben gaan zien in plaats dat van anderen te verwachten is er veel veranderd in me. Dat heeft heling gebracht en daardoor heb ik dingen meer kunnen loslaten. Hoe meer ik er van mezelf mag zijn, hoe meer ik kan voelen dat ik onvoorwaardelijk geliefd ben en hoe gelukkiger ik ben. Draag de bron van liefde in je hart. Wat een zegen om dat steeds meer te ervaren. De wind lijkt gedraaid. Ik voel de wind in mijn rug.

Als ik op mijn fiets zit en een lange tocht maak, komt die tekst van kerkvader

fra n k k aze n b root , g e e s t e li j k ve rzorg e r e n s ch r i jver

De waarheid van Leonard Cohen

I

n een couplet van het beroemde lied ‘Hallelujah’ zingt Leonard Cohen: “I’ve told the truth, I didn’t

come to fool you.” Tijdens de wereldtournees tussen 2008 en 2013 voegde hij steeds de plaatsnaam toe waar hij optrad. Zo klonk het toen hij in Ahoy optrad: “I’ve told the truth, I did not come here to Rotterdam to fool you.” Het publiek juichte en applaudisseerde luid. Ik kan het weten want ik was er zelf bij. En zo ging dat in elke plaats waar hij optrad. De aanwezigen gingen ontroerd uit hun dak als de inmiddels oude zanger verkondigde dat hij niet naar hen toegekomen was om leugens te brengen maar om de waarheid uit te zingen.

De waarheid. Dat is precies het devies van de Dominicaanse beweging. Maar wat voor een waarheid kwam Cohen

ONDERWEG KATERN ONDERWEG Kwartaalthema belicht vanuit verschillende invalshoeken

nu eigenlijk brengen en waarom reageerde het publiek steeds zo enthousiast op deze zin? Cohen was een dichter en er zijn wel meer zinnen uit zijn gedichten en liedteksten die uitnodigen om te citeren en te koesteren. Een zo’n zin is bijvoorbeeld: “There is a crack in everything, that’s how the light gets in.” Ook al had Cohen veel waarheid te bieden, hij paste ervoor om als een soort geestelijk leraar, rabbijn of guru te functioneren, laat staan als profeet of priester met een universele boodschap.

In interviews vertelde hij steeds weer dat hij schreef vanuit zijn eigen levenservaring. Hij verbleef, zo zei hij, in een kleine ruimte. Vanuit een donkere hoek kwamen zijn woorden. Hij vertolkte zijn eigen waarheid. Zijn waarheid in ‘Hallelujah’ was dat hij in zijn leven niet veel van de liefde gebakken had. Ondanks deze teleurstelling bleef hij zijn ‘Hallelujah’ zingen. Het was een eenzaam, koud en gebroken Hallelujah. In het lied plaatste hij zich in de lijn van Bijbelse figuren als David en Samson.

Ook zij hadden gefaald door lief te hebben.

door de traditie, kwam over bij de aanwezige luisteraars.

Misschien waren zij eerder voor de gek gehouden door mooipraters en vleiers die er belang bij hadden om mensen voor hen in te nemen. Maar Leonard Cohen hield hen niet voor de gek. Hij zong zoals het was en zij herkenden dit; onderuitgegaan in de liefde, maar niet verslagen. Hij bleef zijn lied zingen, en het publiek zong met hem mee. Want iedereen voelde aan; het is waar!

Frank Kazenbroot begeleidt tweemaal een weekend ‘Venster op Leonard Cohen’ Vrijdag 15 t/m zondag 17 mei 2020 en vrijdag 18 t/m zondag 20 september 2020 Meer info en aanmelden via: www.kloosterhuissen.nl/p/1444

Deze persoonlijke en eerlijke ontboezeming, gesteund

Over vergeving en wat de liefde doet Welmoed Vlieger

Exoneratie en Verzeihen Annette Melzer

1

5

Vergeven om je te verlossen van je eigen pijn Henk Jongerius

Vergeef en je bent vrij Erna Bakker

2

6

Vergeving en liefde die verraadt Denise van Geelen

Een knoop in je maag Paul Loomans

3

7

Empty your boat!

Janneke Weelink

Zeventig maal zeven Jesse Reith

4

8

THEMA VOORJAAR 2020

Vergeving k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

1

Mijmering

s a nneke kop, med ewer ks ter d omi ni ca nenkloos ter h ui s s en

Het is in het vergeven dat we vergeven

O

f ik iets wilde schrijven over het thema ‘Vergeving’ werd mij gevraagd. “Ja hoor”, antwoorde ik en in gedachten was ik al aan het schrijven over een aflevering van de Netflix serie ‘ The Crown’, over het

Britse Koningshuis, waarin Koningin Elizabeth worstelt met de vraag of zij haar oom, die met de Nazi’s sympathiseerde ten tijde van de 2e wereldoorlog, hiervoor wel of niet moest vergeven.

En daar stokte mijn gedachten. Want zeker, ongeacht zijn of haar daden zou iedereen recht op vergeving moeten hebben. Toch kan Elizabeth haar oom die vergeving niet bieden omdat de schuld simpelweg te groot is en zij niet alleen uit eigen naam, maar ook uit naam van haar volk vergiffenis moet schenken. En vervolgens kan ze dat zichzelf niet vergeven, want hiermee is ze niet de goede christen die ze dacht te zijn.

Misschien voelt vergeven als iets wat alleen heiligen kunnen of denken we dat we van het ene op het ander moment ‘klaar’ moeten zijn. Maar wat als je klein begint en de deur naar vergeving eerst op een kier zet? Wat als we inzien dat het een proces is en dat je wel aanvoelt wanneer je er echt klaar voor bent?

Franciscus van Assisi zei ooit “het is in het vergeven dat we vergeven.” We kunnen niet bepalen wanneer we vergeven of vergeven worden, maar gaandeweg komt vergeving als een natuurlijke reactie op acceptatie van het leven zoals het is. En als je bedenkt dat het Griekse woord voor ‘vergeven’ letterlijk ‘loslaten’ betekent dan zou je vergeven ook kunnen omschrijven als een manier van loslaten. En met loslaten komt er plaats voor acceptatie: de geschiedenis kan niet worden veranderd.

Er is geen gemakkelijk antwoord op dit dilemma in mijn ogen, want christen of niet, menselijk zijn we allemaal. En is het niet meer dan menselijk om te blijven hangen in wrok als iemand je iets heeft aangedaan? Of om jezelf van alles kwalijk te nemen?

Zo ook kan de geschiedenis van Koningin Elizabeth en haar oom niet worden veranderd, maar laten we hopen dat de tijd vergeving heeft gebracht of nog zal brengen. Voor hen en voor iedereen.

Zij voelde het als haar christelijke plicht om dit te doen, maar door haar oom te vergeven zou dat verraad betekenen richting het Koningshuis en het Britse volk. Ze vraagt ten einde raad advies aan een dominee die antwoordt dat God geen enkel persoon te min vindt om te vergeven en dat dus ook haar oom die vergeving verdient.

Nieuwe dirigente Capella Phos Hilaron

V

ocaal ensemble Capella Phos Hilaron, verbonden aan het Dominicanenklooster Huissen, heeft een nieuwe dirigente: Susanne Paulsen. Zij is de opvolgster van Theo Menting, de oprichter van het koor.

Theo heeft vol enthousiasme het koor elf jaar lang geleid en op een hoog niveau weten te brengen.

Vanwege het aanvaarden van een andere functie heeft hij het dirigentschap van Phos Hilaron moeten opgeven.

Susanne Paulsen studeerde kerkmuziek in Hamburg en orgel, koordirectie en muziekpedagogiek in Oslo.

Tevens studeerde ze klavecimbel. Ze was als cantor-organiste verbonden aan de evangelischlutherse gemeente Arnhem, alwaar ze ook de leiding

had van het Bachensemble Arnhem. Later was Susanne kerkmusicus van de Evangelische Kirche in Goch en Kreiskantorin van de Kirchenkreis Kleve.

Tegenwoordig werkt ze als freelancemusicus. Ze geeft regelmatig leiding aan kamerkoren en werkt als klaveciniste en continuospeelster met verschillende ensembles. Bij het vocaal ensemble Capella Phos Hilaron spreekt met name het liturgische repertoire

haar zeer aan. Het feit dat ze met gevorderde zangers aan de slag kan gaan, maakt het natuurlijk bijzonder dankbaar. Als koordirigente houdt ze ervan om alles uit een koor te halen wat er in zit. Stemvorming is daarvoor van groot belang. Gelijktijdig wil ze ook vrijheid geven waar dat gewenst wordt en eigen ideeën overbrengen.

Op dit moment wordt er gewerkt aan een programma met Slavische kerkmuziek uit de passietijd.

Dit is te beluisteren in het passieconcert op 22 maart a.s. in de kloosterkapel, zie www.kloosterhuissen.nl/p/1545

kloost e rga st e n Ons gastenverblijf staat open voor iedereen die verlangt om in een omgeving van stilte en afzondering tot zichzelf te komen. Verblijf enkele dagen in het Dominicanenklooster, ervaar de rust en stilte en beleef de louterende werking van het dagelijkse kloosterritme. Kijk voor verblijfskosten op onze site.

Aanmelding: Telefonisch via de gastenbroeder Henk Jongerius (026 - 326 44 41, weekdagen tussen 17.30 uur en 18.15 uur).

Bij geen gehoor kunt u een e-mail sturen naar secretariaat@kloosterhuissen.nl.

Kloosterritme en vieringen Kijk voor een actueel overzicht van de kapelvieringen op de site van de Dominicaanse

g ro e p sve r b l ijf Het is ook mogelijk om met grote en kleine groepen enige tijd in het klooster te verblijven.

U kunt dan zelf het programma invullen van uw verblijf. In overleg met u kunnen we activiteiten organiseren, zoals creatieve en muzikale workshops en meditaties.

Informeert u bij de receptie van het klooster. info@kloosterhuissen.nl.

communiteit, www.dominicanen.nl/ huissen.

Het kloosterritme bepaalt het dagelijkse leven in het Dominicanenklooster. Dagelijks is er om 08.00 uur een ochtenddienst (Lauden) en om 18.30 uur een avonddienst (Vespers). Op werkdagen is er een middagmeditatie om 12.10 uur. Op zondagmorgen viert de gemeenschap om 10.00 uur samen de eucharistie.

U bent van harte uitgenodigd!

Dagelijks ritme 08.00 uur Ochtendviering 08.30 uur Ontbijt 10.00 uur Viering van de eucharistie

m.m.v. de kloostercantorij (zondag) 12.10 uur Middagviering (werkdagen) 12.30 uur Warme middagmaaltijd 17.30 uur Avondbrood 18.30 uur Avondviering

Retraites Weekend Leven zonder Vijfdaagse Schrijf waarom - De kracht & Stilteretraite Zoek je tijd om eindelijk van de ontmoeting

Weekend In contact met je vrouwelijke kracht

Via verschillende denkers - waaronder Martin Buber, Sören Kierkegaard en Etty Hillesum – verdiepen we ons in de betekenis en waarde van innerlijkheid voor de ontmoeting met de ander of het andere.

Welmoed Vlieger, filosofe Vrijdag 20 t/m zondag 22 maart, Vrijdag 5 t/m zondag 7 juni 2020

Voor vrouwen die contact willen maken met hun innerlijke kracht. Die in relaties hun eigen hart willen volgen en verbinding willen maken met anderen vanuit vrouwelijke stevigheid. In de liefde, met familie of op het werk.

Denise van Geelen, psychologe Vrijdag 27 t/m zondag 29 maart 2020

2

met schrijven te beginnen?

Een bestaand project op te pakken? Of verlang je ernaar een week even helemaal tot rust te komen? Dan is deze verstilde én energieke schrijfretraite iets voor jou!

Geertje Couwenbergh, schrijfleraar Woensdag 25 t/m zondag 29 maart 2020

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Retraiteweekend Uit je hoofd naar je hart

Meditatieweekend Het Weekend Heelheid in gebrokenheid Compassie-kompas

Een weekend om jezelf even te ontlasten. Er hoeft niets begrepen, gedaan of opgelost te worden.

Je herstelt de verbinding met je gevoel zodat je kan beluisteren wat jouw diepe hart je ingeeft.

Herinner je waar het omgaat, keer terug naar je thuisbasis, vind de moed om met compassie door het leven te gaan, zodat je vol vertrouwen je vleugels kan uitslaan.

Joyce Lakwijk, trainer Vrijdag 3 t/m maandag 6 april 2020

Bert van Baar, coach Vrijdag 10 t/m zondag 12 april, Vrijdag 29 t/m zondag 31 mei 2020

In dit weekend gaan we op zoek naar de heelheid, de volheid in ons - ondanks of dankzij alle gebrokenheid waarin we leven.

Martina Heinrichs, theologe Vrijdag 24 t/m zondag 26 april 2020

Projecten in Dominicanenklooster Huissen

V

anuit het Dominicaanse gedachtegoed is er altijd al aandacht geweest voor de mensen

in onze maatschappij die het moeilijker hebben.

Daarom worden er in Dominicanenklooster Huissen talrijke projecten georganiseerd die inspelen op de behoeften van specifieke doelgroepen.

Passieconcert

Zo is er bijvoorbeeld een week voor eenzame ouderen waar de nadruk ligt op gezelligheid en contacten leggen; dagen voor mensen met een psychiatrische achtergrond, waar ze zich veilig en geaccepteerd mogen voelen; een vakantieweek voor ernstig zieke kinderen en hun gezin, tijdens welke de ziekte even naar de achtergrond verdwijnt en er ruimte is voor leuke activiteiten. Daarnaast zijn er diverse projecten voor mantelzorgers en vrijwilligers werkzaam in Hospices, met als doel hen inspiratie en rust te geven. Hieronder leest u over de ervaringen van een groep dak- en thuislozen die recent bij ons in het Klooster zijn geweest:

In de aanloop naar Pasen geeft vocaal ensemble Capella Phos Hilaron een passieconcert met gezangen uit de Slavisch-Byzantijnse ritus. Er is liturgische koormuziek te horen zoals die nog steeds wordt gezongen in de Oosters-Orthodoxe kerken.

Wellicht vindt u het ook leuk om een project voor uw doelgroep te organiseren in het klooster? Er zijn veel mogelijkheden om hier invulling aan te geven. Neem contact op via sannekekop@kloosterhuissen.nl.

zondag 22 maart 2020 15.30 uur Meer info: www.kloosterhuissen.nl/p/1545

NLP Jongerentraining

E

lk jaar organiseert Instituut Menz in samenwerking met het Dominicanenklooster Huissen een NLP Jongerentraining. In deze

training gaan leeftijdsgenoten tussen de 16 en 22 jaar met elkaar aan de slag rondom thema’s als communicatie, afstemmen, keuzes maken, grenzen, zelfvertrouwen en rust. De hele training is omlijst met humor en samen plezier maken. Ze worden begeleid door een groep jonge trainers die barsten van enthousiasme en energie. Door middel van veel ervaringsgerichte oefeningen ontvangen,- en maken de jongeren zich allerlei handvatten en inzichten eigen, die ze kunnen inzetten in hun dagelijks leven.

Elke avond wordt er een ontspannende en leuke activiteit georganiseerd. Daarnaast is er in de avond ruimte voor spelletjes en persoonlijke gesprekken.

De rustige en natuurrijke omgeving van het Dominicanenklooster van Huissen vormt het decor van de training. De jongeren voelen zich al gauw thuis in de Herberg en in de Kloostertuin.

Afgelopen zomer vormden de jongeren een hechte groep waarin veel aandacht en begrip voor elkaar was.

Door oefeningen en gesprekken hebben zij inzicht gekregen hoe ze in de toekomst met bepaalde situaties om kunnen gaan. Een jongere die de training volgde zei: ‘’Het is een hele bijzondere ervaring, het heeft me veel rust maar ook extra energie gegeven’’. Een andere

jongere benoemde: ‘’Ik kan nu leiding nemen in gesprekken en in mijn leven’’. De kracht van de Jongerentraining is dat veel jongeren veel beter duidelijk hebben wie ze zijn, wat ze willen en welke mogelijkheden ze hebben om hun doelen te bereiken.

Voor de jongeren die in de zomer de Jongerentraining hebben gevolgd, wordt van 13 t/m 15 maart 2020 een vervolgweekend georganiseerd. In het vervolgweekend wordt er dieper op onderwerpen ingegaan die in de zomertraining behandeld zijn. Daarnaast worden er nieuwe onderwerpen aangeboden en wordt er geoefend met mindfulness wat helpt met concentratie, omgaan met emoties, iets een plek geven, effectiever zijn en beter weten wat je wil en hoe je dit kunt doen.

Stel je voor dat je met leeftijdsgenoten (tussen de 16 en 22 jaar) erachter kunt komen hoe je dingen ook anders en veel effectiever kunt doen. Hiervoor is de Jongerentraining ontwikkeld. Als je zin hebt om deel te nemen, dan ben je van harte welkom bij de Jongerentraining. De volgende NLP Jongerentraining vindt plaats van 17 t/m 21 augustus 2020.

Ben je benieuwd naar meer informatie of wil jij je aanmelden? Dat kan via deze link: https://www.instituutmenz.nl/jongerentraining/

Workshops Weekend Liefdesgeboden - Gevoel in het klooster van je leven Wie liefde wil leven heeft een spirituele basis nodig, in welke levensvorm dan ook. Ga mee op verkenningstocht om de goddelijke oorsprong van je eigen gevoel verkennen.

Thomas Quartier, monnik en docent Vrijdag 13 t/m zondag 15 maart 2020

Weekend Fotograferen Weekend Leer je eigen 3-Daagse workshop vanuit je hart, dromen te verstaan Verlaat Verdriet Je ervaart hoe dromen, Voor mensen die in hun contemplatieve komend vanuit een jeugd een ingrijpend verlies fotografie Leer vreugdevolle momenten zelf op te roepen en vast te leggen in een foto, die precies jouw waarneming weergeeft. Niets teveel en niets te weinig. Foto’s die je blijven raken!

Betty van Engelen, fotografe en coach Vrijdag 20 t/m zondag 22 maart 2020

diepere laag in je, voor jou betekenis krijgen.

We werken veel met dromen van de deelnemers en je krijgt handvaten om naderhand ook zelf je dromen te onderzoeken.

Maarten van Rootselaar, coach Vrijdag 10 t/m zondag 12 april 2020

hebben meegemaakt, dat later in hun leven alsnog om aandacht vraagt.

Ervaar herkenning, verbondenheid en inzicht.

Mieke Ankersmid, rouwtherapeut Woensdag 15 t/m vrijdag 17 april 2020

Storytelling weekend; vertellen met flair Maak kennis met storytelling!

Leer te ‘durven’ en je publiek mee te nemen in de verbeelding. Je gaat aan de slag met improvisatie, lichaamstaal en theatertechnieken om je verhaal krachtig en authentiek neer te zetten.

Henriëtte de Graaf, coach Vrijdag 12 t/m zondag 14 juni 2020

Een Levenskaart: de verbeelding van jouw leven(sthema) Landkaarten worden van oudsher gebruikt om twee vragen te beantwoorden: waar ben ik? Hoe kom ik waar ik wezen wil? Maak dit weekend kennis met een creatieve manier om deze vragen te verbeelden: door zelf een landkaart te maken.

Wilco Kruijswijk, begeleider Vrijdag 26 t/m zondag 28 juni 2020

k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

3

door ma rga h a a s , th e o log e e n be g e le i d s te r

Meester Eckhart en de menigte H

et zingt rond in de stad: ene Jezus van Nazaret heeft iemand die aan huidvraat leed, genezen.

Een wonder! Iedereen die aan iets lijdt, dromt samen rond Jezus. Op zoek naar genezing, op zoek

naar heelwording. En als er niets is om te laten genezen, is er wel nieuwsgierigheid die bevredigd wil

worden. Kortom: het is druk in en rond het huis waar Jezus is. Er zijn zoveel mensen, dat er zelfs voor de deur geen plaats meer is.

Nu is er ook een man die verlamd is. Ook hij wil kijken of Jezus iets voor hem kan betekenen. Hij wordt door vier vrienden op een draagbed vervoerd. Maar ze komen het huis niet in. Er staat een menigte tussen de verlamde op het draagbed en Jezus in.

Een menigte, die je in de weg staat als je op zoek bent naar heelwording. Het is een veelzeggend beeld als je de preken van de middeleeuwse mysticus Meester Eckhart in het achterhoofd hebt. De menigte is bij hem altijd de veelheid van dit aardse, tijdruimtelijke bestaan. En die brengt je niet dichter bij God. Sterker, de veelheid leidt je af, trekt je naar buiten en versplintert je.

Wat herkenbaar, ook in de 21ste eeuw. De veelheid van dingen die moeten, die aan ons trekken en die op ons afkomen is groot. Veel vraagt om onze aandacht, onze

mening, onze reactie. Als we niet uitkijken, raken we verstrooid en versnipperd.

Een oproep, ook aan mensen van nu, om duidelijke keuzes te maken en de weg naar binnen te gaan.

De menigte staat altijd tegenover de eenheid die God is.

In God is alles een, is alles heel. God is de Ene, uit wie alles voortkomt en in wie alles terugkeert. De bron en het doel van alle leven. Als je dat scherp voor ogen houdt, ga je zien hoezeer alles wat niet-God is, je afhoudt van God. Hoezeer die veelheid tussen jou en God in staat en jou het zicht op God belemmert, jou de weg naar God verspert. Eén weg is er: je onthecht opstellen tegenover alles wat niet-God is.

Kennismaken met meester Eckhart Woensdag 24 juni t/m vrijdag 26 juni 2020 www.kloosterhuissen.nl/p/1513 Leven van binnenuit Woensdag 9 september t/m vrijdag 11 september 2020 www.kloosterhuissen.nl/p/1487

Eckhart zegt het zo: ‘Laat alles wat menigte is achter je en keer terug naar de oorsprong en de grond waaruit je gekomen bent.’ Waaraan geef ik mijn tijd en aandacht?

En waarop ben ik innerlijk gericht als ik mijn taken doe?

Op weg naar het betere werk ‘D it is waar het in de ontwikkeling van de mens om gaat: om onze

normale, alledaagse waarneming, onze geconditioneerde manier van

denken, ervaren en begrijpen, los te weken en soms radicaal af te breken.

Zodat we ontvankelijk worden voor het ondoorgrondelijke mysterie van het leven. Het mysterie dat aan al onze intenties, verlangens, beelden en onderscheid vooraf gaat en nu ongehinderd in ons kan doorbreken.’

Met dit citaat van de Dominicaanse mysticus meester Eckhart (1260-1328) openden we de ochtend van het kloosteretmaal van 27 op 28 november jl. met een groep van bestuurders uit het Primair Onderwijs. De laatste maanden staat het Primair Onderwijs breed in de maatschappelijke belangstelling. Onvrede over de salariëring en werkdruk en grote zorgen over het toenemende tekort aan leerkrachten zet deze sector onder steeds zwaardere druk.

Daarom zijn de landelijke vereniging Verus voor katholiek en protestants onderwijs in de persoon van adviseur en theoloog Theo van der Zee en het Dominicanenklooster Huissen in de persoon van voormalig onderwijs bestuurder Dick Lieftink een verkenning gestart naar de vraag wat de verstilling en de reflectie in het Dominicanenklooster Huissen kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe mogelijkheden.

Theo van der Zee schreef een boek dat leidend is bij het ontwikkelen van een programma voor bestuurders en directies in het primair en voortgezet onderwijs: “Leidinggeven aan wat komt. Een contemplatieve benadering van leiderschap” (Soest: Uitgeverij Boekscout).

Uitgangspunt van het boek is dat het helpend is voor het onderwijs het paradigma van “de maakbaarheid” om te zetten in het paradigma waarover meester Eckhart reeds in de 13e eeuw schreef: het paradigma van “de ontvankelijkheid”.

Leidend principe voor de praktijk van het dagelijks leiderschap in scholen is niet het

Theologe Marga Haas verdiept zich in spiritualiteit en mystiek en schrijft elke twee weken een korte overweging bij een bijbeltekst.

Zie www.margahaas.nl

d i ck l ief t ink, beg el eider

geloof in louter onze kennis en in ons intellect. Leidend principe is het geloof in de kracht van onze intuïtie en onze wijsheid.

Kennis en intellect worden aangestuurd vanuit onze ratio.

Intuïtie en wijsheid komen vanuit ons hart en onze ziel.

In het kloosteretmaal stond een eerste kennismaking met de zelfreflectie vanuit verinnerlijking centraal. Het is een basis voor een meer contemplatieve benadering van leiderschap.

De reactie van de deelnemers was dermate positief dat we aan dit etmaal graag een vervolg geven.

Daarbij zullen vooral ook de inzichten van het recentelijke rapport ‘Het betere werk’ van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) worden meegenomen.

In dit rapport komt tot uitdrukking hoe vooral de kwalitatieve intensivering van het werk, zijnde de emotionele belasting, de werkers in sectoren als het onderwijs, de zorg en de politie parten speelt. Investeren in trajecten van zelfreflectie vanuit verstilling en verinnerlijking kunnen een positieve rol spelen in het creëren van een meer evenwichtige werksituatie. Zulke trajecten krijgen in Huissen meer en meer vorm.

Dick Lieftink begeleidt vanuit het Dominicanenklooster teams en medewerkers van organisaties en instellingen op het gebied van Persoonlijk Leiderschap en Zingeving.

Hiervoor was hij werkzaam in verschillende functies in en ten behoeve van het onderwijs.

Zo was hij leerkracht en leerlingbegeleider, vervulde hij het adviseurschap van verschillende landelijke onderwijsorganisaties en was hij directievoorzitter en bestuursvoorzitter van enkele grote onderwijs instellingen.

Reeds vele jaren is hij betrokken bij de activiteiten en de gemeenschap van het Dominicanen klooster.

Muziek / Creatief Middag Stembevrijding en/of avond mantrazingen Laat je ziel zingen en ontdek jouw oprechte klank o.l.v.

Jan Kortie. De middag stembevrijding, gevolgd door de avond mantrazingen zijn zowel gecombineerd als afzonderlijk te bezoeken.

Jan Kortie, stembevrijder Donderdag 19 maart 2020 van 14.00 - 21.45 uur

4

Weekend Zingen vanuit het hart

Creatief weekend Over Kiezen en Zijn

We onderzoeken wat de stroom en energie van de muziek bij ons opwekt en geven daar expressie aan.

En wat vertellen teksten ons, en hoe zetten we dat om in klank.

We bezinnen ons op speelse wijze op het thema Kiezen en Zijn en kijken op een frisse manier naar eigen vragen via woord en beeld.

Een levend onderzoek met schilderen en schrijven, uitwisseling en momenten van StilZijn.

Martijn Nanninga, coach en muzikant Vrijdag 3 t/m maandag 6 april 2020

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Marlieke Overmeer, docente Vrijdag 24 t/m zondag 26 april 2020

Creatieve Voorjaarsretraite In verwondering ZIJN Stilstaan in het moment en de tijd nemen om te kijken, te luisteren en te creëren met je handen.

Laat je verwonderen en verrassen over dat wat ontstaat tijdens het werken met verschillende werkvormen.

Conny Brouwer, kunstzinnig coach Donderdag 30 april t/m zondag 3 mei 2020

Weekend Fresco schilderen

Natuurtekenen en de kunst van het zien

U leert zelf een fresco te maken op een voorbereid paneel op een structuur van kalk en zand. De wereldberoemde fresco’s van Michelangelo en de Sixtijnse Kapel wijzen u de weg (…en de docent ook).

Weekend omtrent ‘vertragen’ en ‘aandacht’.

Je komt in alle rust dicht bij de natuur en wordt opmerkzaam; je leert bewust kijken. Dat is dé voorwaarde om te kunnen tekenen naar de waarneming.

Eveline de Kock,docente natuurtekenen Vrijdag 19 t/m zondag 21 juni 2020

Martin Mandaliev, iconenschilder Vrijdag 22 t/m zondag 24 mei 2020

ONDERWEG ONDERWEG: het katern van de Kloosterkrant van Dominicanenklooster Huissen. Verdiepende artikelen over vaste thema’s, vaste rubrieken en informatie over de diverse programma’s.

Over vergeving en wat de liefde doet

S

Welmoed Vlieger, filosoof, spreker en publicist

chrijver en psychiater Hans Keilson, wiens ouders stierven in Auschwitz, heeft ooit gezegd: ‘leer leven zonder vijanden, al het andere is

gevangenschap.’ Leren leven zonder vijanden, hoe is dat anders mogelijk dan door de kracht van de vergeving? Dat klinkt toch mooi en aansprekend, de kracht van de vergeving, maar mensen zoals Keilson zullen weten dat er aan vergeving een complex proces ten grondslag ligt.

Vergeving is niet zomaar een keuze maar heeft te maken met je openstellen en met geven, met een verandering op existentieel niveau. Het is daarmee ook een risicovolle daad die een grote mate van kwetsbaarheid vergt. En dan is er nog het moeilijke vraagstuk rond het kwaad. Is met de vergeving ook het berokkende kwaad verdwenen, of is het zo eenvoudig niet?

“Een filosoof begeeft zich met het begrip ‘vergeving’ al snel op goddelijke grond.“ Binnen de filosofie wordt er tot op de dag van vandaag opvallend weinig over vergeving geschreven. Ik denk dat het samenhangt met een soort ongemak of verlegenheid bij (seculiere) filosofen over een woord dat van oudsher zo sterk is verbonden met het religieuze en met godsdienstigheid. Een filosoof begeeft zich met het begrip ‘vergeving’ al snel op goddelijke grond. Toch biedt ook de filosofische traditie interessante aanknopingspunten.

Kunstwerk “Requiem” door Hieke Meppelink; foto: Betty van Engelen Volgens de Duitse ‘filosoof met de hamer’ Friedrich Nietzsche kan geen enkele daad of vorm van kwaad ongedaan gemaakt worden. Schuld is en blijft schuld, daar is niks op af te dingen. Dat klinkt radicaal maar het confronteert ons tegelijkertijd met die moeilijke zo niet onoplosbare vraag of vergeving tussen mensen het kwaad ook daadwerkelijk teniet doet. Stel nu eens dat dit niet zo is, dat het kwaad ondanks de vergeving blijft voortbestaan, moeten we de daad van vergeving dan niet vooral zien als een manier om de zaak vlot te trekken, een soort ritueel om weer met elkaar door één deur te kunnen gaan?

Hoe vreemd of vervreemdend dit laatste misschien ook mag klinken, ik denk dat hier wel een kern van waarheid in schuilt. Met name als vergeving een soort proces ‘voor de bühne’ wordt, iets dat voorbij gaat aan de innerlijke verandering die juist voor de vergeving zo kenmerkend is. Vergeving krijgt dan al snel iets oppervlakkigs, alsof het kwaad met een klein beetje moeite en welwillendheid overwonnen en terzijde geschoven kan worden.

Werkelijke vergeving is oneindig veel dieper en gelaagder dan dat. En juist hier zit hem de moeilijkheid: alle vergeving is paradoxaal. Het biedt de mogelijkheid van een nieuw begin zonder dat het kwaad verdwenen is. Daarin zit ook precies het verschil tussen de verontschuldiging en de vergeving. De verontschuldiging probeert de schuld te verkleinen of te relativeren. Wie zich verontschuldigd verwacht begrip: ‘sorry dat ik je pijn heb gedaan maar…’. Degene die zich verontschuldigt is in de eerste plaats bevangen door zichzelf. De mens die om vergeving vraagt geeft daarmee uitdrukking aan een radicaal andere houding. De eigen schuld wordt nu niet meer gerelativeerd of ontkend maar juist onder ogen gezien. Je neemt de schuld op je zonder te verwachten dat deze weer ongedaan kan worden gemaakt. Juist zo ontstaat er ruimte voor een nieuwe situatie waarin de schuld weliswaar niet opgeheven is maar in een ander licht komt te staan.

Maar wat gebeurt er met de mens die vergeeft? Wat is eigenlijk deze daad die we vergeving noemen? Viktor Frankl, de joodse psychiater die de concentratiekampen in WOII overleefde, zei: ‘Alles kan een mens ontnomen worden, behalve één ding: de laatste menselijke vrijheid, het kiezen van een houding in elke omstandigheid, de keuze van het eigen gedrag.’ Het raakt aan de woorden van Keiler waarmee ik dit stuk begon: ‘leer leven zonder vijanden, al het andere is gevangenschap.’ Je bent met andere woorden pas vrij als je de kwaliteit van het leven niet langer afhankelijk maakt van de buitenwereld en van

anderen. En dat is ook wat vergeving doet: je bevrijdt jezelf van de macht van de ander.

Tegelijkertijd vraagt de daad van vergeving om ook om onze eigen donkere kanten te erkennen. Zolang we niet de nederigheid hebben om de duistere kanten in onszelf te aanvaarden en te vergeven, zal het ook niet mogelijk zijn om zijn donkere zijde in de ander te aanvaarden en te vergeven.

Juist hier raken we aan het gedachtegoed van een denker die mij zeer na aan het hart ligt en zich diepgaand met het begrip vergeving heeft beziggehouden: de Deense denker Sören Kierkegaard. Voor Kierkegaard zijn vergeving, transcendentie en geloof wezenlijk met elkaar verbonden. De daad van vergeving ziet Kierkegaard als een daad van vrijheid, namelijk de vrijheid om het goede te willen. Precies dit is de sprong in het geloof.

Vergeving schenken omwille van een plicht om ‘het juiste’ te doen, verbergt wat de vergeving werkelijk betekent. Echte vergeving gaat niet om een plicht maar om een oprechtheid en een liefde die van binnenuit komt, die ten volle gewild wordt. Deze vergeving ziet geen kwaad, geen einde en verlorenheid, maar alleen het goede en de mogelijkheid tot het goede. Zo verbergt vergeving het kwaad van de ander met het goede dat in de wil tot vergeving besloten ligt. Ik sluit af met een citaat uit Kierkegaards boek Wat de liefde doet:

“Zoals je dus door het geloof het onzichtbare gelovend zichtbaar maakt, zo gelooft een liefdevol mens door de vergeving het zichtbare weg.“ ‘Wie liefheeft ziet de zonde die hij vergeeft, maar hij gelooft dat de vergeving die wegneemt.

Dat kun je natuurlijk niet zien, omdat je de zonde kunt zien. En aan de andere kant, als de zonde niet zichtbaar aanwezig was, zou ze ook niet vergeven kunnen worden. Zoals je dus door het geloof het onzichtbare gelovend zichtbaar maakt, zo gelooft een liefdevol mens door de vergeving het zichtbare weg. Het is allebei geloof. Gelukkig wie gelooft, hij gelooft wat hij niet zien kan, gelukkig wie liefheeft, hij gelooft wat hij wel zien kan weg! Wie kan dit geloven, een liefdevol mens kan het.

k at e r n k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

onderweg 1

Vergeven om je te verlossen van je eigen pijn

Henk Jongerius, dominicaan, schrijver, retraiteleider

Foto: Betty van Engelen

I

n de verdieping – het dagelijks katern van dagblad Trouw – van begin januari dit jaar las ik over Candice Mama die de moord op haar vader vergaf. Op een toevallige manier kreeg zij als klein kind

de foto onder ogen waarop haar vader te zien was die doodgeschoten was door ondergeschikten van De Kock: een felle bestrijder van mensen die zich inzetten voor gelijke rechten van blanken en zwarten in Zuid-Afrika.

Deze ontdekking heeft haar jeugd beheerst en haar vervult van een enorme woede op de moordenaar van haar vader. Toch heeft zij hem vergeven en daarbij speelden de overweging mee dat iemand vergeven iets anders is dan je met hem verzoenen. Dat zou een volgende stap kunnen zijn maar hoeft niet: ‘als je iemand niet vergeeft, dan blijft het trauma elke keer herleven als je er aan denkt en daarmee heb je alleen jezelf’.

Zij vertelt in het interview dat vergeven niets te maken heeft met het goedkeuren van iemands daden, maar dat het erom gaat om dat wat gebeurd is los te koppelen van de hevige emoties die er voor jou mee verbonden zijn: ‘je moet eerst door je woede en verdriet heen’.

Zij leerde zien dat de moordenaar van haar vader slechts een schakel was in het misdadige apartheidssysteem.

Op die manier kon zij een onderscheid maken tussen dader en daad en in een ontmoeting met De Kock vraagt ze hem of hij zichzelf vergeven kan, waarop die antwoordt hoe dat zou moeten als je zoiets afschuwelijks gedaan hebt. Dan geeft Candice als antwoord: ‘je moet vergeven om je te verlossen van je eigen pijn. Als je niet meer kwaad bent, verandert alles. Dan komt de vraag wie of jezelf bent zonder je woede, zonder slachtoffer te zijn en zonder gedurig slachtoffer te zijn’.

“Wat mij treft is dat het bij waarachtige vergeving aankomt op het maken van onderscheid: je bent meer dan je woede of je gekwetstheid, ook al zeggen wij dat wij woedend zijn.“ Je bent meer dan je emotie Wanneer je nadenkt over wat vergeven nu eigenlijk is,

2 onderweg

neem uw bed op en ga naar huis.’ Onmiddellijk stond hij voor aller ogen op, nam het bed waarop hij gelegen had mee en ging God verheerlijkend naar huis. Iedereen stond er versteld van en ze verheerlijkten God; vol ontzag zeiden zij: ‘Wij zijn vandaag van ongehoorde dingen getuigen geweest.’

‘Neem je bed op en ga naar huis’ hoor ik deze vrouw een paar heel belangrijke en herkenbare dingen zeggen. Wat mij treft is dat het bij waarachtige vergeving aankomt op het maken van onderscheid: je bent meer dan je woede of je gekwetstheid, ook al zeggen wij dat wij woedend zijn.

Misschien is dat ook wel het geheim achter de woorden van Jezus dat je je vijanden lief moet hebben. Achter een vijand gaat een mens schuil die, net zoals ik zelf, uiteindelijk gezien en geoordeeld wil worden om wie hij is en niet louter en alleen om wat hij gedaan heeft.

Nu is dat natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, maar de vrouw uit het interview reikt ons eigenlijk de sleutel aan als zij zegt dat vergeven te maken heeft met verlost worden van je eigen pijn, je teleurstelling en je gekwetst zijn. Pas wanneer ik niet met die emoties samenval, ontvang ik de mogelijkheid om weer helder te zien, zowel naar mijzelf als naar anderen. Zo geef je bij het vergeven een ander aan zichzelf terug!

Een prachtig voorbeeld daarvan lezen wij in het Lucasevangelie 5, 18 vv: Op dat ogenblik kwamen er enige mannen aan die op een bed een verlamde man met zich meedroegen. Zij trachtten hem binnen te brengen en voor Jezus neer te leggen. Maar omdat ze vanwege de menigte geen weg vonden waarlangs ze hem konden binnenbrengen, gingen ze het dak op en lieten hem met bed en al door een opening in het tegeldak midden tussen het volk zakken, voor de voeten van Jezus.

Toen Jezus hun geloof zag, zei Hij: ‘Vriend, uw zonden zijn u vergeven.’ Maar de Schriftgeleerden en farizeeën vroegen zich af: ‘Wat is dat voor iemand, die zo godslasterlijk spreekt? Wie anders kan zonden vergeven dan God alleen?’ Jezus wist, dat zij zo redeneerden en sprak tot hen: ‘Wat redeneert gij toch bij uzelf? Wat is gemakkelijker te zeggen: uw zonden zijn u vergeven; of te zeggen: sta op en loop? Welnu, opdat ge zult weten, dat de Mensenzoon macht heeft op aarde zonden te vergeven’ - en nu sprak Hij tot de lamme - : ‘Ik zeg u, sta op,

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Het is vooral het besluit van dit verhaal dat mij intrigeert.

Jezus zegt tegen de lamme die genezen is dat hij zijn bed moet opnemen en naar huis moet gaan. Hij kan weer thuiskomen bij zichzelf zonder gestigmatiseerd te zijn als een lamme. Ziekte werd in die dagen vaak verbonden met een straf voor zonden, maar ik denk dat het vooral het vertrouwen in de rabbi uit Nazareth is dat een genezende werking heeft.

De vergeving die Jezus aan de lamme belooft, wordt zichtbaar in zijn genezing en dat maakt het hem mogelijk om ‘naar huis terug te keren’, dat wil zeggen weer zichzelf te worden. Als je vergeving ontvangt wordt je dus weer wie je werkelijk bent. Hiermee wordt ook duidelijk wat elders gezegd wordt in het gebed dat Jezus ons leerde: ‘vergeef ons onze schulden zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren’.

In de waarachtige vergeving die mensen elkaar kunnen aanreiken is er niet langer sprake van ongelijkheid alsof degene die vergeeft groter is of boven de ander staat.

Mensen die elkaar vergeven zijn voor elkaar ‘zo goed als God’, zij geven elkaar hun eigen gezicht terug. In die zin heeft Candice Mama voortreffelijk verwoord dat de echte vergeving die ik aan iemand geef zowel die ander als mijzelf bevrijdt en verlost en weer maakt tot een mens die een ander beminnen kan om wie hij of zij ten diepste is. Daarom is het zo prachtig dat zij op het eind van het gesprek dat zij met De Kock heeft vraagt of zij hem omhelzen mag. Zij voelde medelijden met hem, met het feit dat hij zichzelf nooit zou kunnen vergeven. De Kock keek haar aan en zei: ‘je vader zou enorm trots zijn op de vrouw die je geworden bent. Het spijt me heel erg’.

Op weg naar huis besefte zij voor het eerst zonder een sprankje twijfel: ‘ja, ik heb hem echt vergeven’.

Leven is opstaan, elkaar tegemoet gaan, ’n hart om te geven en haat te vergeven: het leven is goed.

Vergeving en liefde die verraadt

‘I

k heb al zo vaak al haar vragen beantwoord, ik ben er wel een beetje klaar mee. Het leidt

tot niets.’ Zuchtend zakt hij achterover in de bank.

Ze kijkt naar hem. Haar ogen betraand, haar handen in haar schoot. ‘Ik wil het gewoon kunnen begrijpen! Ik zie steeds opnieuw de beelden van jou met haar voor me. Ik word er gek van, dat je me maar niet vertelt hoe het kon gebeuren.’

Twee mensen die elkaar zoeken en steeds maar niet vinden.

Ze zitten tegenover me. Vanwege de kinderen en alles wat ze samen hebben meegemaakt, willen ze verder in dit huwelijk.

Daarover zijn ze het eens. Maar het blijkt veel moeilijker dan gedacht. Daarom zijn ze hier. Ik voel hun verlangen en hun pijn. Ik ken de eenzaamheid die ontstaat door de afstand.

Waarom is vergeven zo moeilijk?

‘Ik heb er echt spijt van. Het had gewoon niet moeten gebeuren. Ik heb me laten gaan en dat neem ik mezelf kwalijk.’ Met schuldbewuste ogen kijkt hij me aan. ‘Als ik kon zou ik de tijd terugdraaien en een andere beslissing nemen’. ‘Maar het feit dat je daar dus een beslissing over moet nemen, dat het überhaupt in je opkomt, dat vind ik al onbegrijpelijk! Als je getrouwd bent en kinderen hebt, dan hoort dat helemaal niet in je op te komen!’ Haar stem klinkt fel en scherp. Zijn handen maken een hulpeloos gebaar. ‘Wat moet ik daar nu mee… Het is wèl gebeurd en ik ben heus niet de enige. Wees blij dat ik nog aan onze relatie wil werken’. ‘Dit maakt me dus woedend. Dat ik dankbaar moet zijn omdat hij ‘voor mij’ heeft gekozen.’

Denise van Geelen-Merks, heeft een bureau voor coaching en relatietherapie en begeleidt in het klooster een paar keer per jaar de retraite ‘In contact met je vrouwelijke kracht’.

onze jongste zoon een ontwikkelingsachterstand vastgesteld. Zij was daar veel mee bezig, ging met hem naar onderzoeken en zocht van alles uit op internet en sociale media. Als ik thuiskwam wilde ze van alles met me bespreken. Ik begon er steeds meer tegenop te zien. Het confronteerde me te veel, denk ik.’ ‘Wat confronteerde je?’ Hij ademt dieper in en schiet vol.

‘Ik moest vroeger naar een LOM school, voor moeilijk lerende kinderen. Elke dag met een busje. Het debielenbusje zei mijn vader wel eens voor de grap. Ik vond dat zo vreselijk. Nou moet mijn eigen zoon…’ Zijn woorden verdwijnen in zijn tranen. We zijn even stil. Nu legt zij haar hand op zijn been. Hij grijpt haar hand vast. Ze zucht.

‘Ik wist dit helemaal niet van je. Ik ben blij dat je het vertelt. Wat ontzettend stom dat we het hier nooit over hebben gehad!’ Hij knikt.

“Zo lang al mijn aandacht zich richt op het onrecht dat me is aangedaan, blijf ik weg bij mijn eigen innerlijke kwetsing en bijt ik me vast in de strijd.“ Zo lang al mijn aandacht zich richt op het onrecht dat me is aangedaan, blijf ik weg bij mijn eigen innerlijke kwetsing en bijt ik me vast in de strijd. Maar als ik de strijd loslaat en de ander vergeef? Geef ik mezelf dan voldoende ruimte om te voelen hoe het mij raakt? Kan ik dan rouwen over wat er voor mij verloren is gegaan?

‘Kan je vertellen hoe het verder ging?’ Hij gaat iets verzitten. ‘Ik begon later thuis te komen, bleef vaker overwerken, dronk met collega’s nog wel eens wat na werktijd. Met hen kon ik praten over wat er op het werk allemaal gebeurde. Met één vrouwelijke collega klikte het zo goed, dat we elkaar vaker opzochten. Zij luisterde, toonde interesse en vertelde ook over wat zij miste in haar relatie. Het was echt fijn om met haar te zijn. Het leek onschuldig en vriendschappelijk, maar uiteindelijk zijn we toch te ver gegaan.’ Het duurt even voor hij haar weer aankijkt. Het verdriet is zichtbaar in haar ogen, maar de scherpe woorden blijven achterwege.

Misschien is vergeven niet een daad die zich op enig moment in de tijd voltrekt. Voor mij past bij vergeven dat ik kan accepteren dat verraad erbij hoort, dat ik, net zo goed als een ander, soms grenzen overschrijd, zonder dat ik dat bedoel of in de gaten heb. Ik leer milder te kijken, naar anderen en naar mezelf.

‘Kan je me vergeven?’ Hij vraagt het voorzichtig.

Ze antwoordt niet meteen. Ze kijkt hem aan, haalt adem. ‘Ik vind het moeilijk. Je hebt me zoveel pijn gedaan.

Ik ben er niet zomaar klaar mee dat je me zo verraden hebt. Tegelijkertijd realiseer ik me hoe moeilijk het voor je was dat ik zo met onze zoon bezig was. Ik had helemaal niet door hoe het met jou ging. Maar je had het me moeten zeggen. Daar wil ik echt van op aan kunnen, dat je het me zegt als er iets met je is!’ ‘Ik besef nu dat ik me terugtrek als ik geconfronteerd word met mijn onzekerheden. Daar wil ik aan werken. En ik wil meer tijd met je doorbrengen. Want ik mis je als mijn vrouw.’

Nu kleuren haar wangen. ‘Ik kijk ernaar uit!’

“Echt voelen hoeveel pijn het me doet als iemand over mijn grens gaat, vind ik moeilijker dan om het te laten gebeuren en me aan te passen.“ Vergeven klinkt zo mooi. Je laat de strijd los. Maar wat betekent dat eigenlijk? Laat je dan los wat belangrijk voor je is? Geef je je grenzen op? Zeg je dat het oké is dat die ander je dit aandoet? Dat is wat het thema vergeven bij me oproept.

Echt voelen hoeveel pijn het me doet als iemand over mijn grens gaat, vind ik moeilijker dan om het te laten gebeuren en me aan te passen.

‘Wat is het pijnlijkst voor jou?’ Een traan welt op en loopt over haar wang. ‘Ik heb me nog nooit zo alleen gevoeld.

Ik kon altijd bij hem terecht en nu weet ik niet waar ik heen moet. Het is alsof de bodem onder mijn voeten weg is. Ik geloof dat ik hem nooit meer echt zal kunnen vertrouwen. Daar ben ik echt heel bang voor.’ Zijn lichaam draait zich nu iets naar haar toe, terwijl hij naar haar kijkt.

‘Als je het zo zegt, dan vind ik dat wel heftig voor je. Ik had me niet gerealiseerd dat het zo voor jou voelde. Het spijt me echt heel erg dat ik je dat heb aangedaan.’ Zijn hand zoekt haar been. Aarzelend legt ze haar hand op die van hem. Nu wordt het contact zachter.

Misschien is het wel een vorm van mezelf vergeven als ik me toesta om te voelen dat ik boos, bang of verdrietig ben door wat me is overkomen. Dat ik stilsta bij wat het voor me betekent.

‘Hoe kijk jij terug op wat er is gebeurd?’ Nu er weer een klein beetje verbinding is, kan ik hem deze vraag stellen.

‘Het was voor mij een heel verwarrende periode. Door een reorganisatie op mijn werk was het een tijd lang onduidelijk of ik wel kon blijven. Tegelijkertijd werd bij

Foto: Betty van Engelen

k at e r n k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

onderweg 3

Empty your boat!

Janneke Weelink, coach en begeleider

Een oud verhaal van Chuang-Tzu luidt als volgt:

Als een man een rivier oversteekt en een lege boot botst tegen zijn eigen boot, dan zal deze man niet erg boos worden, ook al heeft hij op die dag een slecht humeur.

Maar als hij een man in deze zelfde boot ziet, zal hij naar hem schreeuwen om weg te blijven.

Als het geschreeuw niet wordt gehoord, zal hij opnieuw en nog een keer schreeuwen en beginnen te vloeken.

En dat allemaal omdat er iemand in de boot zit.

Maar als de boot leeg was, zou hij niet schreeuwen en boos zijn.

Als je de rivier van de wereld over steekt, Leeg dan jouw boot.

Niemand zal je tegenwerken, Niemand zal je willen schaden.

‘Empty your boat’.

Foto: Betty van Engelen Dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

“Je hebt een plan met het leven, met jouw werk, met jouw dag.

Een aantal voorbeelden uit de dagelijkse praktijk:

En je wenst dat niemand dit plan een strobreed in de weg legt.“

Je rijdt op de A12. Je passeert het verkeersbord dat aangeeft dat de snelheidsbeperking van 100 km/h naar 130 km/h gaat. Voor je rijdt een auto. Nog heel lang.

Op de linkerbaan, met een krappe 110 km/h. Je vreet je op en wacht tot het moment daar is, dat je de auto kan passeren, eindelijk… om even het hoofd naar rechts te draaien en het obstakel in jouw planning te identificeren.

Ah… jij dus die mij dit aangedaan heeft.

Je krijgt nieuwe buren. Die meer dan een half jaar drie spaarzame parkeerplekken in beslag hebben genomen voor wel erg riante bouwwerkzaamheden. De eerste keer dat na alle bouwvakkers de buren zelf verschijnen kijk je nog eens goed. Jullie dus.

Iemand verstoort een rustige meditatie met een wel erg diepe luidruchtige ademhaling. Een medepassagier in de trein lijkt wel vijf minuten nodig te hebben om ‘iets’ uit luid krakend plastic uit te pakken. En altijd weer die blik.

Even kijken. Ah, jij dus, die mij dit aan doet.

Deze bovenstaande voorbeelden raken allen aan hetzelfde thema: je hebt ergens recht op. En als je dat niet krijgt, zal iemand hier de schuld van krijgen. Je hebt een plan met het leven, met jouw werk, met jouw dag. En je wenst dat niemand dit plan een strobreed in de weg legt.

De essentie hiervan is dat je jezelf centraal stelt in het waarnemen van alles wat om je heen gebeurt. Alles dat aan je gebeurt en niet bijdraagt aan jouw doel voor dat moment, wordt gelabeld als obstakel. En in alle gevallen

4 onderweg

waar een mens of wezen gekoppeld kan worden aan dit obstakel, en wanneer is dat niet, wordt de boot gevuld en is er iemand om jouw boosheid op te richten.

Omdat jij __ kan ik niet __.

De neiging om datgene wat ons overkomt iemand aan te rekenen, zie ik ook doorlopend in mijn werk als coach en begeleider. Er is altijd eerst die neiging te zien wat de ander deed of niet deed, voordat het zelfonderzoek kan beginnen. Het meest voorkomende voorbeeld hierin is het wijzen richting onze ouders. Waar ze tekort zijn geschoten, waarin ik niet gezien ben, waarin ik niet genoeg heb gekregen. Omdat jullie niet de perfecte ouders waren, is mijn boot nu beschadigd, lig ik niet meer op koers. Ook binnen relaties is er altijd eerst het wijzen naar de ander voor het interne onderzoek en de acceptatie kan plaatsvinden.

het gaat zoals het gaat. Dit had niet mogen gebeuren.

Hoe heeft U dit toe kunnen staan. Een vurige woede en hardnekkige betweterigheid maakte zich van mij meester.

Een volle aanvaring met de boot met daarin het lot, of het plan van de Almachtige.

Het verhaal van Chuang-Tzu gaat verder en sluit tenslotte af met de volgende woorden:

Binnen organisaties en teams zijn het veelal de leidinggevenden, het management en het bestuur die de schuld krijgen van de botsing van de boten. Ik ben slachtoffer geworden van jullie wanbeleid. Jullie hebben mij dit aangedaan.

Wie kan zichzelf bevrijden van prestatie en van roem?

Wie kan afdalen en verdwalen te midden van de massa’s van mensen?

Hij zal stromen als Tao, ongezien.

Hij zal rondgaan zoals het leven zelf.

Zonder naam en zonder huis.

Eenvoudig is hij, zonder onderscheid.

Naar alle schijn is hij een dwaas.

Zijn stappen laten geen sporen na. Hij heeft geen macht.

Hij bereikt niets, heeft geen reputatie.

Omdat hij niemand beoordeelt, beoordeelt niemand hem.

Zo is de perfecte man: zijn boot is leeg.

Bovenstaande situaties zijn voorbeelden in de horizontale lijn: ik en de ander. Maar ook in de verticale lijn (ik en het lot, ik en God) gebeurt het vullen van de boot doorlopend.

Ik ken zelf in het verwerken van dood en verlies dit thema maar al te goed. Een diep verzet heeft zich in het verleden van mij meester gemaakt. Weigering te accepteren dat

Daar wordt nogal iets gezegd. ‘Zo is de perfecte man: zijn boot is leeg’. Dat klinkt goed. Maar de woorden daarvoor zijn toch wat schrikken. Afdalen en verdwalen? Zonder naam en zonder huis? Eenvoudig en zonder onderscheid?

Geen macht en geen reputatie? Dat vindt de persoonlijkheid niet fijn!

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Annette Melzer, contextueel geschoold counselor en geestelijk verzorger

Exoneratie en verzeihen

I

n ons werk als contextueel counselor gaan we op zoek naar heling van familierelaties. Wat moet er gebeuren zodat mensen kunnen leven met de schade die is toegebracht? Vaak is dit een onrecht dat

onherroepelijk gevolgen heeft gehad, of nog heeft, in beider leven. Hoe moet deze pijn aan het verleden gedragen worden en wat geeft werkelijk nieuwe ‘lucht en ruimte’? Wat helpt om de rekening van het

verleden niet door te schuiven naar de volgende generatie? We spreken dan niet over vergeven, wat in zeker opzicht vaak een te groot woord is, maar houden het bij wat in het Engels exoneratie wordt genoemd of in het Duits verzeihen. Beide woorden zijn moeilijk naar het Nederlands te vertalen.

Exoneratie: een hertaxatie die zoekt naar vrije ruimte Onrecht drukt op de balansen in de relatie van de betrokkenen en dit gebeurt vaak onbewust ook over generaties heen. Exoneratie is een proces waarbij de betrokkene een onderzoek doet naar de omstandigheden waarin iemand hem of haar onrecht heeft aangedaan zonder compensatie te zoeken voor dit onrecht. Zo kan hij vrij worden van de drang naar genoegdoening.

Wat kan ik doen met de last van het mij aangedane onrecht in de relatie tot mijn ‘schuldenaar(s)’? Een passend gesprek aangaan, allereerst met derden. In zo’n gesprek gaat het dan om te onderzoeken wat destijds de omstandigheden waren, de feiten, die mede hebben bepaald dat de schuldenaar heeft gehandeld zoals hij of zij heeft gehandeld. Niet om dat onrecht of de schuld ‘goed te praten’, onrecht blijft onrecht. Wel om zicht te krijgen op een werkelijkheid die ruimer is dan het onrecht alleen en om oog te krijgen voor de gevolgen hiervan tot nu toe en misschien ook nog wel tot in de toekomst.

Exoneratie geeft ruimte aan de ernst van het gebeurde onrecht en moffelt dit niet weg onder excuses. De schuld wordt erkend, onderkend en blijft als feit bestaan, maar ze wordt niet langer meer aangerekend. De benadeelde partij eist niet langer meer compensatie en maakt zo zichzelf vrij in de relatie. Op die manier realiseert de persoon een stap in de eigen groei.

Een belangrijke motivatie om de moed op te pakken voor een dergelijk onderzoek zou kunnen liggen in het feit dat een mens hierdoor eigenaar wordt van zijn eigen geschiedenis, haar of zijn biografie. Bij een gezonde identiteitsontwikkeling wordt de persoonlijke geschiedenis tot een bezit, tot iets eigens. Niet jouw geschiedenis

neemt bezit van jou, maar jij neemt jouw geschiedenis op je, als onderdeel van jouw unieke zijn. Hierdoor ontstaat een vrije ruimte – ruimte voor eigen handelen.

De hertaxatie van iemands unieke geschiedenis, en het

“De hertaxatie van iemands unieke geschiedenis, en het onrecht dat daarin hem of haar is aangedaan, is een moeizaam proces.“ onrecht dat daarin hem of haar is aangedaan, is een moeizaam proces. Het vraagt om het onder ogen zien van pijn én van verlies. De pijn en het besef dat sommige gebeurtenissen onherroepelijk zijn en onherstelbaar.

Vaak gaat dit gepaard met (opgeschorte) rouw.

Zo’n innerlijke dialoog met de eigen biografie is niet altijd makkelijk, maar dikwijls wel heilzaam.

Svenja Flasspöhler: ‘Verzeihen’ Toen de filosofe Svenja Flasspöhler (1976) 14 jaar oud was, verdween haar moeder uit hun leven. Van het een op het ander moment verliet zij het gezin. Svenja werd met haar zus door hun stiefvader grootgebracht.

Is verlaten worden door je moeder te vergeven? In haar boek ‘Verzeihen, vom Umgang mit Schuld’ doordenkt Flasspöhler dit vanuit verschillende filosofische invalshoeken (Arendt, Ricoeur, Levinas). Ze zet in met het woord verzeihen. Daarmee heeft de Duitse taal een eigen uniek woord om het proces te beschrijven waarin iemand tot eigenaar wordt van zijn unieke geschiedenis.

Etymologisch gaat het bij verzeihen om het afzien van

wraak. Wie ‘verzeiht’ beticht de ander niet langer voor zijn eigen leed, zint niet op wraak of juridisch gelijk maar ‘lässt es gut sein’. Een prachtig Duits spreekwoord, dat zoiets zegt als: Je laat het, ten goede. Dit is wat exoneratie beoogt.

Svenja Flasspöhler begint bij het begrijpen van de omstandigheden en vraagt zich af wat nodig is om het inzicht te verwerven rondom het onrecht dat mij is overkomen. Ze begint bij Jacques Derrida, die zegt dat alleen het onvergeeflijke om vergeving schreeuwt. Erkenning van deze paradox kan een eerste (noodzakelijke) stap kan zijn in het proces van exoneratie. Eigenaar worden van je unieke geschiedenis heeft mogelijk het besef van deze paradox nodig. Het blijft onvergefelijk, schuld is schuld.

‘Ik heb mijn moeder nooit openlijk gehaat. En toch bestond er, geworteld in mijn machteloosheid jegens haar, de diepe wens dat ze gestraft zou worden’, schrijft Flasspöhler.

Dan vraagt haar halfzus waarom zij eigenlijk haar moeder wil zien. ‘Ik zeg dan: omdat ze op een dag doodgaat.

Omdat ze mijn moeder is. Omdat ik me na haar dood niet wil verwijten dat ik de tijd die ik nog met haar had kunnen doorbrengen heb verdaan. ‘Dus je verwacht nog iets van haar?’ vraagt mijn zusje. ‘Nee,’ antwoord ik. Ze kan me niet meer raken. Ik verwacht niets. Geen verklaring, geen excuus.

‘Dan heb je haar vergeven?’ Mijn zusje probeert de vraag losjes en terloops te laten klinken. Ik weet niet wat ik moet zeggen. Vergeven. Een groot woord.’

En hoe dan verder?

Flasspöhler schrijft indringend over de ontdekking van een dagboek van haar moeder. Sinds haar geboorte schreef haar moeder een dagboek voor haar, tot aan het moment dat zij haar en de familie verliet. Dit is voor van grote betekenis. Met haar dagboek ontvangt haar moeder krediet van Flasspöhler en dit geeft haar de ruimte haar moeder als méér te zien dan de daad waarin ze haar dochter heeft verlaten. Bij alle pijn dringt het besef door dat een mens meer is dan haar of zijn daad. De moeder van Svenja Flasspöhler is méér dan de moeder die haar dochter zomaar in de steek liet… Relationeel-ethisch gezegd: we zijn in staat om met ‘een voorschot van vertrouwen’ weer opnieuw te gaan kijken, ook achteraf.

Contextueel noemen we dit een hertaxatie.

Van ‘do ut des’ naar ‘do quia mihi datum est’ Flasspöhler zegt daarover dat het haar heeft geleerd om op een andere manier in het leven te staan. Niet vanuit het besef ‘voor wat hoort wat’, maar vanuit het feit van nieuwe levenskansen. Ik geef aan een ander omdat mij is gegeven, zeggen we in de contextuele begeleiding.

Contextueel noemen we dit ‘constructief entitlement’: de zoektocht naar passend opnieuw verdienste of vertrouwen op te bouwen en waarmee je zelfwaarde groeit. Flasspöhler noemt dat het ‘geschenk van leven’.

En toch… verzeihen blijft een precaire balans In een interview zegt Flasspöhler: ‘Hannah Arendt en Emmanuel Levinas spreken van een nieuwe geboorte.

Er wordt een totaal nieuwe verhouding geschapen.

Ik vind: dat klopt en dat klopt niet. Het klopt, omdat je echt op een nieuwe wijze samenkomt, maar het klopt niet omdat je niet kunt zeggen dat het verleden helemaal weg is. Het is niet meer verbonden met een verwijt, maar het kan altijd weer naar boven komen drijven.

Bij mijn moeder en mij toont dat verleden zich vooral in de krampachtigheid waarmee we ‘normaal’ doen tegen elkaar. Het is nooit vanzelfsprekend.’

Foto: Betty van Engelen

Verzeihen is dus geen actief vergeten, maar een actief terzijde leggen en pogingen ondernemen om opnieuw wegen te zoeken naar betrouwbaarheid in deze relatie.

Veel geduld, hoop en een lange adem zijn in dat proces mooi meegenomen.

k at e r n k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

onderweg 5

Vergeef en je bent vrij!

Vergeving gaat nooit over de ander, alleen over jou.

Vergeven doe je voor jezelf.

V

oel je grote weerstand wanneer je dit leest, lees dan verder, erger kan het niet worden.

Spreekt het je aan, lees dan verder, het wordt alleen maar mooier.

‘Erna, wil je een artikel schrijven over vergeving voor de kloosterkrant?’ In mijn enthousiasme zeg ik gelijk ja en nu zit ik voor een leeg scherm met de handen in mijn haar. Vergeving, een woord dat ik niet vaak gebruik. Waarschijnlijk omdat het gemakkelijk misverstanden oproept. Net als god of liefde.

Erna Bakker - Tevel, therapeute en (relatie)coach.

In het klooster geeft ze stilteretraites en workshops familieopstellingen

en over jou is dat we al geliefd zijn en dat we precies goed zijn zoals we nu zijn. Wat een verademing. Vergeven is mijn oordelen doorzien én kiezen voor een grotere Waarheid, namelijk kijken vanuit liefde.

“Oordeelt niet, want met het oordeel waarmee jij oordeelt zul je zelf veroordeeld worden.“

Er kan zomaar een discussie ontstaan waar ik mijn energie niet in wil stoppen. Maar wat ga ik dan wel schrijven? Kan ik erover schrijven zonder eerst te definiëren wat ik er onder versta? Ja, ik waag het erop.

Ben je bereid overal liefde te zien?

Jaren geleden hoorde ik deze zin en hij kwam binnen als een bom. Ben je bereid overal liefde te zien? Dat is nogal wat. Overal, en dus ook altijd! Is dat haalbaar? Voor mij?

Iets is in mij was enorm geraakt en het liet me niet meer los. Ik onderzocht het in mezelf en hoorde diep in mij een volmondig ‘ja, ik ben bereid’. Er was een diepe waarheid in mij aangeraakt.

Inmiddels heb ik ervaren dat kijken vanuit liefde een radicale keuze is. Het is niet een roze bril opzetten en doen alsof je pijnlijke gevoelens er niet zijn, alsof je daar boven staat. Het heeft ook niks te maken met zaken bedekken met de mantel der liefde. Dat is geen liefde maar ontkenning van jouw menszijn met alles erop en eraan.

Hoe kies je dan wel om vanuit liefde te kijken? Mijn verhaal begint voor de periode dat ik hier van had gehoord. Mijn lat lag altijd hoog. Ik was niet snel tevreden over hoe ik iets deed. Vond altijd dat het beter kon of nog mooier. Als partner, moeder, dochter, therapeut.

Een vermoeiende bezigheid. Het kostte een hoop energie om altijd maar die strijd met mezelf aan te gaan.

Want dat was het. Een innerlijke strijd, een innerlijke oorlog beter gezegd, die bakken met energie kostte.

Het (onbewuste) oordeel over mezelf was niet gering:

ik ben niet goed genoeg. Een diep gewortelde overtuiging, al generaties lang doorgegeven, kwam ik later achter.

“De stilte opzoeken en werken met familieopstellingen hielpen me een diepe waarheid te ontmantelen over mezelf en daarmee over ieder ander.“ En toen die vraag ‘ben je bereid overal liefde te zien?’

Nu terugkijkend snap ik waar het mij raakte. Het was het antwoord op mijn ‘ik ben niet goed genoeg’. Alsof dat diepe oordeel, die stellige overtuiging aan het wankelen werd gebracht. Alsof er iets wakker werd in mij dat groter was dan dat oordeel. Het werd een weg van vallen en steeds weer sterker en helderder opstaan.

De stilte opzoeken en werken met familieopstellingen hielpen me een diepe waarheid te ontmantelen over mezelf en daarmee over ieder ander. Ik voelde dat de weg die ik ging een soort universele weg van de mens is, de weg van de held(in). Ik leerde dat elk oordeel ten diepste een vergissing is. De enige waarheid over mezelf

Foto: Betty van Engelen

6 onderweg

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Oordelen, het lijkt wel een thema in mijn leven Onze trouwtekst: ‘Oordeelt niet, want met het oordeel waarmee jij oordeelt zul je zelf veroordeeld worden.’

Een pittige boodschap aan onszelf en elkaar op een stralende dag, mei 1992. In de bijna 28 jaar van ons huwelijk hebben we ons geregeld afgevraagd wat we onszelf en elkaar daarmee hebben aangedaan. Niet oordelen, terwijl ik vind dat Aalt dingen doet die ik niet kan pruimen of me pijn doen, is niet eenvoudig. Het lijkt dan toch gemakkelijker om het in de schoenen van de ander te schuiven in de hoop dat hij verandert, zodat het voor mij niet meer pijnlijk is. Of hem als boeman neer te zetten en ik mezelf als slachtoffer die het zwaar heeft.

En toch helpt die trouwtekst me, juist wanneer het lastig is. Als ik pijn voel in contact met Aalt word ik stil en ga ik voelen. Ben ik bereid liefde te zien, ook nu? Wat wordt er in mij geraakt? Waar heb ik nog een hard oordeel over mezelf? Ik voel wat er te voelen is. Mijn boosheid, verdriet, angst. Alles. Niet eenvoudig, wel altijd bevrijdend!

Vooral wanneer ik het daarna deel met Aalt. ‘Ik zie nu dat je woorden me raakten omdat ik me tekort voelde schieten.’ Elke keer weer merk ik dat hij milder is dan ik.

Wat mij ook weer milder maakt naar mezelf. Dat is vanuit liefde kijken naar mezelf met hulp van de ander, die me spiegelt wat er nog vergeven mag worden in mij.

Oordeelt niet en alles is vergeven. Toch nog niet zo gek, die trouwtekst!

Paul Loomans, zenmonnik, auteur en oprichter van De StressOntknoping

Een knoop in je maag

V

ergeven is het schoonmaken van je ziel en daarmee het oplossen van een knoop in je

maag. Het is belangrijk anderen te vergeven maar ook om jezelf te vergeven, zowel in het klein en in het groot. In dit artikel zal ik beide bespreken.

1. Jezelf vergeven Je hebt het er zomaar uitgeflapt Je hebt een hele reep chocola, zo’n dikke, in een keer opgegeten Je bent in woede uitgebarsten Je hebt een collega een sneer gegeven Je bent verliefd op een ander Het beeldje is in jouw handen kapot gegaan Je hebt het eten laten aanbranden Je hebt de waarheid niet verteld Je hebt haar er alleen voor laten opdraaien Je hebt jouw oude tante niet bezocht Hoe groter de misser die je gemaakt hebt, hoe groter ook de knoop in de maag die dit oplevert. Uitwissen kun je de misser niet meer, hoe graag je dat ook zou willen.

Een constatering die belangrijk is om te maken maar helaas ook niet helpt is: iedereen maakt fouten. Je bent niet de enige. Je zou graag willen dat het relativeren van je fout de knoop zou oplossen, maar dat doet het niet.

Wat helpt wel?

Hoe kun je jezelf vergeven?

Als je het gevoel probeert te benoemen, kom je waarschijnlijk uit bij schaamte of schuldgevoel. En als je dit gevoel van nog wat dichterbij bekijkt, zie je dat je het kunt splitsen in twee componenten. De eerste is de schrik van de uitglijder die je gemaakt hebt en de tweede is je eigen aversie. Het is nu juist dit tweede aspect dat de verwerking tegenhoudt.

Kunstwerk “Presence” door Daan Roosegaarde; foto: Betty van Engelen De goede raad is het voorval emotioneel te incasseren zonder je te verzetten. Dat wil zeggen: de angst of schrik te durven voelen, terwijl je al die gedachten die zeggen: wat stom van mij, wat ben ik toch een …, dat je die gedachten observeert in plaats van je ermee identificeert.

Als je dit doet, zal de emotie en dus de knoop in je maag kunnen oplossen. Daarna zul je kalmeren en word je weer helder. Vervolgens kun je proberen het voorval te repareren.

2. De ander vergeven Hij negeert jou al heel lang Je bent ten onrechte beschuldigd Je bent afgewezen Ze heeft het doorverteld aan je beste vriendin Hij heeft je en plein public belachelijk gemaakt Je kreeg geen aandacht voor jouw pijn Ze heeft jouw kostbare herinnering weggegooid Hij heeft met jouw partner staan flirten Zij heeft jou als kind geen aandacht gegeven Hier zul je waarschijnlijk een van deze twee emoties voelen: boosheid of verdriet.

Wat essentieel is voor de verwerking van een dergelijke voorval is dat je inziet dat deze twee emoties secundair zijn. Er is een andere emotie aan vooraf gegaan. De eerste emotie is dat we geblesseerd zijn en pijn hebben.

Vervolgens worden we boos of zijn we verdrietig. Wil je de emotie kunnen kwijt raken, is het belangrijk je te richten op de deze eerste emotie, op de pijn. Tegelijk zegt alles in je: ik wil dit niet. Ik wil niet dat dit gebeurd is.

Net als boven ontstaat uit de mix van deze twee reacties de knoop in je maag.

“Vergeven is het schoonmaken van je ziel en daarmee het oplossen van een knoop in je maag. Het is belangrijk anderen te vergeven maar ook om jezelf te vergeven, zowel in het klein en in het groot.“ Hoe kun je de ander vergeven?

Bij wat kleinere voorvallen doe je het volgende: Je probeert te evolueren van ‘Ik wil niet dat dit gebeurd is’ naar ‘Ik aanvaard de pijn die dit doet, ik geef mijn verzet op’. Dat wil niet zeggen dat je goedkeurt wat er gebeurd is, maar wel dat je aanvaardt dat deze pijn in jou zit. Je zoekt letterlijk de weerstand op die je in je lichaam kunt voelen.

Dat kan druk op de borst zijn of een samengeknepen keel.

Dit gevoel zelf hoeft niet weg, maar je probeert wel jouw tegendruk op te geven, de klem die je er zelf omheen zet.

Daarbij kun je bijvoorbeeld een stevige wandeling maken.

Lopen helpt om een emotie te laten zakken. Tijdens de wandeling zeg je: ‘Dit deed pijn’ of ‘Ik ben enorm geschrokken’ en tegelijk geef je het verzet op. Daardoor zal de oorspronkelijke pijn kunnen wegebben. Vervolgens is het goed om het bij de ander aan te kaarten. Wanneer je het zelf al hebt kunnen verwerken, zal dit gesprek rustiger kunnen verlopen.

Oude pijn vergeven Wanneer het een oude pijn betreft, zal dit alles veel moeilijker zijn. Als je als kind verwaarloosd bent door een van de ouders, als er geweld tegen je gebruikt is, als je seksueel misbruikt bent, hoe kun je dan vergeven? Dan heeft de pijn vaak een diepe wond achtergelaten. Indien de wond traumatisch is, is het met specialistische hulp vaak nog mogelijk om ook hier tot verwerking te komen.

Hoe vergeef je de ander vervolgens? Ik wil je hiervoor de volgende oefening beschrijven: Probeer je voor te stellen hoe de persoon onder wie je geleden hebt, zelf als kind was. Wat weet je van zijn ouders en van zijn opvoeding?

Vaak zul je vaststellen dat deze persoon als kind ook geleden heeft onder omstandigheden. Was hijzelf verwaarloosd, geslagen of misbruikt? Wat is deze persoon tekort gekomen? Was het liefde? Was het veiligheid? Was het aandacht en waardering? Wat heeft gemaakt dat uit dit kind de volwassene gegroeid is die niet in staat was jou te geven wat je nodig had?

Doe nu je ogen dicht en vul je handen met liefde of aandacht of veiligheid. Visualiseer het kind, die de persoon geweest is waaronder je geleden hebt. Vraag hem zijn handen op te houden. Giet er jouw liefde in.

Doe dit telkens als je met rancune of afkeer aan deze persoon moet denken. Keer op keer schenk je het kind geduldig jouw liefde. Op deze manier beleef je letterlijk het ver-geven!

In het boek ‘Goed gevoel, emoties als medicijn’ beschrijf ik meer over vergeven. In de workshop Zelfbeeld en emoties die ik regelmatig geef in het klooster is zowel het toelaten van emoties als het komen tot vergeving onderdeel van het programma dat behandeld wordt.

k at e r n k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

onderweg 7

Zeventig maal zeven

Jesse Reith, journalist bij dagblad de Gelderlander.

Bezoekt sinds 2017 met regelmaat het Dominicanenklooster voor retraites, ontmoetingen en evenementen

Jesse Reith in gesprek met Jakob van Wielink

J

esse Reith spreekt met Jakob van Wielink over vergeving. Van Wielink is partner bij De School

voor Transitie, die is gehuisvest in de Herberg van het klooster in Huissen. Daarnaast is hij als executive coach verbonden aan IMD Business School (Zwitserland en Singapore) en staflid van het Portland Institute for Loss and Transition (VS).

jesse: Wat is vergeving? jakob:

Als ik vergeving moet definiëren, ga ik aarzelen. Een definitie geeft namelijk sturing, maar sluit ook dingen uit.

Voor de vraag put ik onder meer uit oude bronnen: het grootste voorbeeld in mijn leven is Jezus. Als we iets willen leren over vergeving denk ik dat hij een stevige uitnodiging doet. Ik ben geen theoloog, maar de enige keer dat Jezus in de Schriften het getal van oneindigheid noemt, spreekt hij over vergeving.

Foto: Betty van Engelen Daarop kwam Petrus bij hem staan en vroeg: ‘Heer, als mijn broeder of zuster tegen mij zondigt, hoe vaak moet ik dan vergeving schenken? Tot zevenmaal toe?’ Jezus antwoordde: ‘Niet tot zevenmaal toe, zeg ik je, maar tot zeventig maal zeven.’ (Matteüs 18:21-22, NBV) Zeven is het getal van de voleindigheid, zeventig is het getal van alle geslachten, tot over de eigen generatie heen. Zeventig maal zeven is simpelweg altijd en overal!

Je moet je medemens steeds opnieuw vergeven.

Dit is echter nog geen volledig antwoord op je vraag.

Daarvoor kijk ik naar recentere bronnen, zoals Edith Eger en Azim Khamisa.

Eger werd op haar zestiende met haar familie naar Auschwitz gedeporteerd en overleefde als enige.

Ze keert later terug naar die vreselijke plek waar haar ouders werden vergast en waar ze moest dansen voor Josef Mengele. Ze schrijft erover in haar boek ‘De keuze’.

Eger wordt geconfronteerd met wat haar is aangedaan en komt in Auschwitz tot het vergeven van de daders, dat bevrijdend werkt. ‘Ik ben daar te zijn waar ik uiteengereten ben, en daar zal ik mezelf weer vinden’, zo vat ik het samen. Vergeving gaat hier om de acceptatie van wat er is gebeurd - in dit geval moord - en niet of jij het daar mee eens bent, opdat je je niet vasthoudt in het vechten voor je eigen gelijk, maar levensvreugde mogelijk maakt.

Azim Khamisa’s zoon werd vermoord, waarna hij de Tariq Khamisa Foundation oprichtte en boeken schreef over vergeving. Hij staat nu samen met de moordenaar van zijn zoon, die hij heeft vergeven, op het podium.

Deze mensen laten concreet zien wat vergeving betekent.

Dat is niet een christelijk thema maar overstijgt denominaties: zo is Eger joods en is Khamisa een soefie.

Door het patroon van woede en wraak te doorbreken kun je een vrij mens worden. Zo’n mens kan de volle vreugde van het leven ervaren en zich verbinden met de wereld om hem heen. Hij kan zich verbinden met schoonheid, mensen en met God - of iets dat groter is dan jij en ik. Vergeven is natuurlijk moeilijk. Ons brein is zo geprogrammeerd dat wij van nature gevaar en conflict vermijden, maar zonder conflict is er ook geen vreugde in het leven.

Vergeven is tevens een moedige daad: het gaat over het vermogen tot je diepste lagen te komen, voorbij je rationaliteit, waar jouw woede zit. In deze diepe lagen, de hel, kunnen we onze heling vinden. In de diepte van onze put vinden we ook de bron van onze roeping.

8 onderweg

Woede hoort bij het proces van vergeven, maar daarna volgt erkenning en transformatie. Je hebt daar anderen voor nodig, ik noem ze secure bases. Denk aan je echtgenoot, ouders, vrienden, collega’s, enzovoort.

Zij accepteren je zoals je bent, benaderen jou met liefde en in die liefde inspireren en moedigen ze jou aan om steeds een stap verder te gaan: om het risico te nemen in de diepste hel af te dalen om aan jezelf te werken. Je kunt een hel ook fysiek opzoeken, zoals in het geval van Eger. jesse: Ik denk aan een uitspraak van Jezus. ‘Heb uw naaste lief als uzelf’ (Matteüs 22:39, NBV). Dat is voor mij wat anders dan blinde liefde en knuffelen. Als je goed voor jezelf zorgt, ga je juist de conflicten in je leven aan. Dat moet je anderen ook gunnen. jakob: Dat klopt! Mooi dat die woorden uit de mond van een jongeman van 25 komen. Je behoort tot een generatie die worstelt met vraagstukken over falen. Alles dat daarmee te maken heeft, hebben we naar de buitenkant van de maatschappij geduwd. Faal je? Dan moet je naar de huisarts of de psycholoog, terwijl het intermenselijk is. Je kunt het niet wegknuffelen. Liefde is daarom ook tough love: een geliefde wijzen op bijvoorbeeld cynisme of verzuring.

Vergeven gaat altijd gepaard met emotie, wat letterlijk beweging betekent. We zijn veelal bang voor emoties, maar zij zetten ons in beweging en nodigen ons uit om nieuwsgierig te zijn. De mens lijdt niet onder de emoties die hij heeft maar van het gevecht daartegen. Dat is een gezwel dat ons letterlijk doodt. Mannen leven gemiddeld vijf tot acht jaar korter dan vrouwen en de belangrijkste oorzaak is het feit dat mannen minder toelaten te voelen.

Ze vluchten in een hobby, alcohol of porno. Ze verdoven meer dan vrouwen. jesse:

Is het voor mannen moeilijker om te vergeven? jakob: Zeker, omdat wij substantieel lijden onder stereotyperingen die niets met mannelijkheid te maken hebben. Wie plegen de meeste suïcides? Mannen. Wie ontkennen hun depressie het meest? Mannen, omdat de diepere lagen van de pijn, rouw en angst niet meer worden aangeraakt.

We sluiten ons op, terwijl we heling (vergeving) in deling vinden. Man zijn betekent kwetsbaar durven en kunnen zijn. We komen tot de volle vreugde van ons leven als we

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

elkaar, zoals in een herberg, uitdagen om te delen. jesse: Dat is een mooie Dominicaanse gedachte. Ik citeer uit psalm 69. De tekst raakt me omdat het de hel van onmacht en woede omschrijft. Toch eindigt het hoopvol.

Red mij, God, het water staat aan mijn lippen, ik zink weg in bodemloos slijk en vind geen grond voor mijn voeten, ik ben in diep water geraakt, de stroom sleurt mij mee. (Psalm 69: 2-3, NBV) jakob: Indrukwekkend. Ik geef graag een voorbeeld van vergeving uit mijn werk bij De School voor Transitie.

In mijn trainingen werk ik met leiders over de hele wereld.

Dat zijn ook vaders en moeders, als hoofden van een gezin. Leiderschap is het vermogen om anderen te beïnvloeden en inspireren tot daden van goedheid.

Een leider moet datgene in zichzelf kunnen opruimen wat hem in de weg staat om te inspireren.

Een van de vaders die ik nu train heeft zijn vrouw verloren. Zij stapte uit het leven en hij bleef achter met vijf kinderen. Hij was ten einde raad en overdonderd toen hij bij mij kwam. Langzaam kwam hij tot zijn lagen van woede naar haar én zichzelf. ‘Hoe heeft ze dit kunnen doen?’, vroeg hij. ‘Betekende ik dan zo weinig voor jou?’

‘En waarom heb ik jouw signalen niet opgemerkt?’

In een diepgaande sessie met mij nam de man afscheid van zijn vrouw. Hij nam plaats op de stoel van zijn vrouw.

Op die stoel zei hij: ‘Ik ben niet gegaan omdat ik niet van jou hield. Ik ben gegaan omdat ik niet meer kon. Nu zie ik de schade die ik heb aangericht. Ik vraag je om vergeving.’

We draaiden terug naar de andere stoel. De man zei: ‘Ik hoor het je vragen en ik wil een eerste stapje zetten, maar ik kan je nog niet vergeven. Ik ben bereid om het proces aan te gaan.’ Daarna vroeg hij haar vergeving. Op de stoel van zijn vrouw zei hij namens haar: ‘Vanzelfsprekend vergeef ik het je, want ik liet mijzelf ook niet zien.’

Een half jaar later vertelt de man dat deze perspectiefwisselingen hem hebben teruggebracht tot de vreugde van zijn leven. ‘Ik mis mijn vrouw, ja, maar ik ben weer een inspirerend leider en vader voor mijn kinderen.’

Dat is fantastisch. Dat is de heling die wij mogelijk maken door vergeving. Daarom ‘moeten’ wij vergeven.

door ma rc u s b e lle , be g e le i d e r va n h et p rog ra mma ‘neem d e a fs lag ’

Er moet iets gebeuren voordat er iets gebeurt (J. Cruijff )

A

ls kind heb je een vaag idee hoe ‘het leven’ verder zal verlopen. Afhankelijk van vreselijkheden of verstandigheden in de opvoeding, zal dat een beeld zijn van een stijgende lijn. Steeds wijzer, rijker,

gelukkiger. En zo hoort het ook, want het past bij het optimisme, het blije en de ontvankelijkheid van

de kindergeest.

Toch moet er al vanaf het nulde jaar ‘werk’ worden verzet. De psychoanalyticus Eric Ericsson stelt dat elke levensfase wordt gekenmerkt door een thema en een specifieke crisis die daarbij moet worden overwonnen. Bv. autonomie vs. schaamte, vaardigheid vs. inferioriteit, intimiteit vs. isolement etc.

Als je daar goed doorheen komt, ben je weer een stapje verder in je ontwikkeling. Zo niet, krijg je hetzelfde thema – in een andere vorm - in een volgende fase opnieuw voor de kiezen.

Een crisis bestaat uit een overgang, waarbij iets moet worden losgelaten en iets anders moet worden aangegaan.

Na 12 jaar ben je eigenlijk wel toe aan een andere baan.

En na 25 jaar huwelijk gaat de sjeu er ook wel uit; je zou wel weer eens echte ‘spirit’ willen voelen. Maar ja, je bent ook aan situaties, manieren, mensen gehecht geraakt.

Veranderen van een levenssituatie is vaak een hele klus, die gepaard kan gaan met weerstand, conflicten, machteloosheid, zelfs depressie.

Want het eigene van mensen is, dat we ons verbinden.

We gaan samenleven met iemand of juist niet, maken vrienden, sluiten een contract met een werkgever, creëren hobby’s. We ontwikkelen dagelijkse routines, wennen aan dingen of activiteiten die we prettig of genotvol vinden en aan een zekere levensstandaard, etc. De lijst van verbindingen is eindeloos. Al die relaties maken dat het leven structuur krijgt en voorspelbaarheid. En dat is prettig, je weet waar je aan toe bent. Je moet er toch niet aan denken dat je als een straatschoffie in Angola of India elke dag opnieuw je kostje en je onderdak bij elkaar moet scharrelen. En een serie van one-night-stands heb je na een paar jaar ook wel gezien.

Dan komt er altijd een moment dat een baan, relatie of een levensstijl niet meer in je leven lijkt te passen.

En tegelijk lijkt er geen ruimte te zijn voor iets anders.

Soms weet je niet eens wat je dan wel zou willen. Vaak is er alleen een gevoel van vaag onbevredigd of ongelukkig voelen, een gebrek aan sprankeling.

“Ik ervaar al een hele lange tijd onrust. De onrust komt voort uit ontevredenheid.”

Je wordt je bewust van een gevangen zitten in een patroon.

“Er is een beweging naar voren die vervolgens stokt. Er is een intuïtie die wordt gesmoord, ik begin maar maak niet af.

Ik leef met de handrem erop”.

“Al jaren heb ik het gevoel dat er ‘meer’ kan zijn dan wat nu mijn leven vult.

Mijn gewoonte van afwachten tot zich een positieve verandering aandient, wil ik tegen een actievere aanpak ruilen.

En langzaam wordt er een verlangen wakker dat misschien al die tijd is gesmoord.

“Maar ik verlang zo naar een meer ontspannen manier van leven.”

“Minder controle willen uitoefenen en meer go with the flow.

Minder de lat altijd maar hoog leggen.”

“Ik zou wensen dat mijn hart en ziel gaan juichen”.

“Hoe kan ik mij meer bewust worden van Gods aanwezigheid in mij en in de wereld?”

Omdat zowel loslaten als iets nieuws aangaan vaak spanning en angst oproepen, kan er een ‘freeze’ toestand ontstaat. De innerlijke beweging stopt, er is een vastklampen aan de veiligheid van het bestaande.

Leven wordt vegeteren.

“Ik zit in een soort van overlevingsmodus waar al het beetje energie dat ik heb, aan op gaat, zodat er geen energie meer overblijft om in verandering te stoppen.”

Die staat van onbevredigdheid en machteloosheid kan lang duren. Zeker als er allerlei angsten en onzekerheden uit eerdere levensfasen zich mengen met de (wellicht reële) angsten in het heden.

“Het niet-weten kan bij mij existentiële angsten oproepen.

Mijn gedachten zijn dat het heden permanent voorlopig is: ‘Pas op er kan zo wat gebeuren.’ ” En dan wordt het verlangen naar verandering sterker dan de angst om het oude los te laten. Het inzicht breekt door dat aan elke winst ook onlosmakelijk een verlies vast zit.

“De quote uit Shawshank Redemption vat het heel mooi samen: ‘It comes down to a simple choice: get busy living or get busy dying.’ ” “Ik wil iets totaal anders gaan doen dan mijn huidige baan en dichter bij mijzelf en mijn talenten komen. Daarbij worstel ik met de vraag: wat dan wel? Mijn gevoel zegt echter: het is nu of nooit.”

De contouren van het nieuwe gaan zich aftekenen, de kracht en de wil om een stap in het onbekende te doen nemen toe. Zonder te werk te gaan als een kip zonder kop. Want wie het gevaar opzoekt, moet dat doen met de grootst mogelijke voorbereiding.

“Ik ben nu 54 en wil het de komende tien jaar anders gaan doen. Afscheid nemen van het bedrijf, nieuwe uitdaging zoeken, keuzes maken voor mezelf. Mijn hart volgen maar niet mijn hoofd verliezen.”

Nu is het moment aangebroken dat er een duidelijke beslissing wordt gevraagd. Cruijff had het goed gezien.

Er dient een helder ‘nee’ tegen iets gezegd te worden en een helder ‘ja’ voor iets anders. En vervolgens de moed en de discipline om dat besluit vol te houden, in het besef dat er nog talrijke hindernissen voor je liggen. Een beslissing kan trouwens ook zijn dat het bestaande opnieuw wordt omarmd.

“Tevreden kunnen en mogen zijn met het leven waar ik mij nu in bevind.”

“Ik heb mijn directeur verteld dat ik minder wil gaan werken.”

Een helder en concreet besluit kan een enorme opluchting en een grandioos gevoel van vrijheid opleveren. Er komt nieuwe energie en levensmoed vrij, de ‘freeze’ toestand wordt losgelaten, je kunt weer voorwaarts gaan.

“Heel helend. Ik voel me sterker en kan nu beter mijn grenzen aangeven.”

“Wie kan er meer geluk hebben?”

Er komen concrete vragen en problemen die moeten worden opgelost.

“Als ik voor mijzelf ga beginnen, wat wil ik de mensheid dan bieden?”

“Wil ik nog studeren en zo ja wat? Supervisie, filosofie, iets rondom zingeving?”

“Hoe ga ik mijn leven, samen met M, inrichten als ik niet meer werk en wat wordt een goede plek om samen te wonen.”

Er ontstaan nieuwe gewoontes. En misschien wel een nieuw gebed.

“Iedere dag start ik mijn meditatie met: Ik doe een stap opzij Ik richt me wat goed is voor mij Ik richt me op wat IK heb te doen Ik zal gehoorzaam en standvastig zijn Ik heb niets te vrezen van mij Ik ben vrij.” **De quotes zijn van deelnemers aan de retraite ‘Neem de Afslag’, die hij samen met Maria van Mierlo begeleidt.

Marcus Belle begeleidt samen met Maria van Mierlo het programma ‘Neem de afslag’ o.a. van 3 t/m 6 september 2020. Kijk voor meer informatie op www.kloosterhuissen.nl/p/1441

k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

5

Inspiratie –en bezinningsdagen

Dominicanenklooster Huissen als locatie voor projecten voor kwetsbaren en vrijwilligers

De sfeer van bezinning, bezieling en beweging maakt het klooster, samen met de kloosterlijke gastvrijheid, tot een bijzondere plek voor een één- of meerdaags verblijf voor groepen die het nodig hebben om op adem te komen en voor vrijwilligers die zich voor deze groep inzetten.

Deze dagen staan voornamelijk in het teken van rust en warmte bieden in een inspirerende omgeving, ontmoeting met andere mensen in vergelijkbare situaties, en hen activiteiten bieden die bezinning, bezieling en nieuwe kracht geven.

Aan de hand van diverse thema’s kan er een gevarieerd en passend programma worden aangeboden. Uiteraard gaat het samenstellen van het programma in overleg met u als samenwerkingspartner. U kunt denken aan de volgende algemene thema’s: U kunt denken aan de volgende algemene thema’s: Afstand nemen van de dagelijkse situatie en tot rust komen; Tijd voor reflectie en bezinning; Troost geven en troost ontvangen; Op adem komen, bijtanken en nieuwe energie opdoen; Ontmoeting en uitwisseling met gelijkgestemden; Tijd voor inspiratie en creativiteit.

Menselijker samenleving

Projectpartners

Voor ons is het bijdragen aan een menselijker samenleving een zeer belangrijk doel.

Dat doen we door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een werkervaringsplek te bieden in ons klooster en door mensen in het kader van dagbesteding een warme participatieplek te bieden. Daarnaast organiseren we inspiratieprojecten voor kwetsbaren in de samenleving. Sinds een groot aantal jaren organiseren we weken en dagen voor dak- en thuislozen, mantelzorgers, voor (tiener-)moeders, gezinnen in armoede, voor mensen in de psychiatrie, voor eenzame ouderen, voor jongeren in de knel, voor statushouders en ook voor mensen met een beperking en voor vrijwilligers die zich voor deze doelgroepen in zetten. Het organiseren van deze projecten maakt ons steeds weer duidelijk dat in de huidige samenleving veel kwetsbaren het zwaar hebben en dat de behoefte aan inspiratie, warme aandacht en betrokkenheid erg groot is. De projecten doen de betrokkenen enorm goed en het effect van de projecten is krachtig en positief.

We willen de komende jaren deze projecten blijven voortzetten en zo mogelijk uitbreiden.

Het vergt een forse inspanning om de projecten inhoudelijk en financieel mogelijk te maken. Om de projecten voor allerlei groepen te blijven organiseren zoeken we partners.

Organisaties, zzp-ers of vrijwilligers die samen met ons deze projecten willen organiseren.

Dat kan zijn door contacten te leggen of projecten te begeleiden, maar ook andere vormen van partnerschap zijn zeer welkom! We denken bijvoorbeeld aan inspiratieprojecten voor mensen met een beperking, mensen die (chronisch) ziek zijn en hun families en jongeren die buiten de boot vallen door bijvoorbeeld schuldenproblematiek.

Invulling De dagen kunnen bestaan uit verschillende onderdelen, zoals inspiratieworkshops, inhoudelijke workshops en creatieve workshops (met bijvoorbeeld schilderen, theater, zang en dans) en meditaties en ontspanning. De deelnemers maken ook kennis met het kloosterleven en het kloosterritme en ervaren de rust en inspiratie in het klooster. Tevens is het belangrijk om ervaringen uit te wisselen en elkaar te ontmoeten. Tijdens de dagen genieten de deelnemers ook van de heerlijke verse en vegetarische maaltijden. De inhoud van de dagen wordt met de betrokken organisaties ingevuld.

Retraites Retraite Stilte bevrijdt! Weekend-pelgrimage Ervaar dat er onder je te voet, in beeld, onrust een bron van stilte stilte en gesprek en vrijheid is. Gewoon in jou! Een bron van wijsheid, jouw wijsheid. Alle antwoorden zitten al in je.

De stilte helpt je deze wijsheid te herinneren en erop te vertrouwen!

Erna Bakker, coach Zondag 15 t/m donderdag 19 maart, Zondag 3 t/m donderdag 7 mei 2020

6

We gaan op pelgrimstocht.

Samen gaan we op pad en tegelijkertijd volgt ieder zijn of haar eigen weg.

We maken diverse wandelingen, beoefenen Tai Chi en maken onze eigen levenskaart.

Wilco Kruijswijk, begeleider Vrijdag 15 t/m zondag 17 mei 2020

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Schrijf & Yoga Stilteweekend

Weekendretraite Omarm Jezelf

Weekend Je plek innemen

Wil je je liefde voor schrijven nieuw leven inblazen? Ben je nieuwsgierig hoe schrijven je kan verbinden met jezelf en anderen? Zoek je nieuwe manieren om je lichaam te betrekken in je creatieve proces? Deze retraite biedt volop inspiratie en ontspanning!

Geertje Couwenbergh, schrijfleraar en Jasmijn Koelink, yogadocente Vrijdag 22 t/m zondag 24 mei 2020

Dit retraiteweekeinde is een oefening in de kunst om jezelf lief te hebben, inzicht te krijgen in wat er in de weg zit, dit los te laten en de weg vrij te maken jezelf te kunnen omarmen.

Verlang jij ook naar een eigen plek waar je helemaal tot je recht komt, in je leven, in je gezin, of in je werk?

Verlang jij ernaar los te laten wat je van huis uit meekreeg? Ontdek in dit weekend met behulp van familieopstellingen hoe je jouw plek kunt innemen in je leven.

Erna Bakker, therapeute Vrijdag 12 t/m zondag 14 juni 2020

Ton Roumen, coach en auteur Vrijdag 12 t/m zondag 14 juni 2020

Vijfdaagse schrijfretraite De papieren pleisterplaats Een pleisterplaats is een plek waar men tijdens een lange reis rust en voedsel kan vinden. De papieren pleisterplaats is dan ook een plek om schrijvend op adem te komen en je te voeden met innerlijke wijsheid en stilte.

Hanny Kuijer, schrijfbegeleider Maandag 15 t/m vrijdag 19 juni 2020

Verblijf U kunt kiezen voor een ééndaags of een meerdaags programma. Naast de diverse zalen waarin het programma plaats kan vinden, bieden we met onze ruim 50 kamers met uitzicht over de kloostertuin ook een bijzondere overnachtingsmogelijkheid aan.

Daarnaast biedt een meerdaags programma veel ruimte voor het ervaren van het kloosterritme en de gebedsdiensten van de kloostergemeenschap.

Financiering Uiteraard bent u ook van harte welkom voor een persoonlijke kennismaking en rondleiding. De kosten van de sociale projecten worden op verschillende manieren gedekt. Het klooster draagt uit eigen middelen zoveel mogelijk bij om de projecten mogelijk te maken.

De organisaties die ruimtes huren in het klooster dragen 10% van hun huursom bij aan de sociale projecten.

Tevens dragen donateurs via de Stichting Vrienden bij aan de projecten, evenals partners als gemeentes.

Daarnaast schrijven wij regelmatig fondsen aan voor ondersteuning en ontvangen we Dominicaanse subsidie.

Hiermee kunnen we de eigen bijdrage voor uw organisatie en de deelnemers zo laag mogelijk houden. Mocht u hier meer over willen weten, neem dan contact met ons op voor een overzicht van de prijzen en mogelijkheden.

Bekijk hier onze visuele rondleiding ‘Welkom bij het Dominicanenklooster‘. Uiteraard bent u ook van harte welkom voor een persoonlijke kennismaking en rondleiding.

Ervaringen uit onze kloosterkrant ‘Al 15 jaar kom ik met groepen studenten en volwassenen naar het Dominicanenklooster in Huissen. Naast dat het een plaats is waar je tot bezinning, beweging en inspiratie komt, is het ook een plek waar men probeert je thuis te laten zijn. De zorg die het personeel heeft en de warme aandacht straalt van een ieder af en de verzorgde en mooie zalen zijn inspirerende plekken waar je tot rust en creativiteit komt.’

Dhr. L.H.Smit, Hogeschool docent in Psychotrauma en verlies/ Academie voor Zorg en Welzijn/Hulpverlener bij het Zeeuws collectief voor Haptonomie

Geertje Couwenbergh, schrijver/leraar/columnist

Als mens dragen we een “Akasha” van innerlijke stilte.

Wanneer we die innerlijke stilte betreden kan zich onthullen wat zich ten diepste in ons bevindt: wie wij werkelijk zijn. Wij dienen onszelf en de wereld wanneer het ons lukt om te leven en te werken vanuit wie wij zelf zijn. Het Dominicanenklooster helpt je met haar ritme, vieringen, de sfeer van rust en verstilling en haar begeleiders te komen bij jouw “Akasha” van innerlijke stilte.

‘We kiezen al een jaar of 10 voor het Dominicanenklooster als trainingslocatie omdat het een unieke plek is die vanouds een plaats is voor scholing en ontwikkeling. Het persoonlijke karakter en de authentieke sfeer past goed bij het werk dat we doen.

Daarnaast vinden wij het mooi dat wij door onze komst een bijdrage kunnen leveren aan de sociale projecten die hier worden georganiseerd voor doelgroepen die extra aandacht verdienen.’

Dick Lieftink, ex-bestuurder Bisschop Möller Stichting

Bernd Jansen, oprichter instituut Menz (Instituut voor communicatie en ontwikkeling)

Videolink: youtu.be/N36PajHWBXs

Contact Bent u geïnteresseerd en wilt u meer weten?

Neem dan voor meer informatie contact met ons op via info@kloosterhuissen.nl of 026- 326 44 22.

‘Het klooster verrast - en is tegelijkertijd vertrouwd voor de deelnemers aan onze schrijfprogramma’s.

Het klooster biedt ze een niet-opdringerig en uniek inkijkje in deze de culturele en religieuze ervaring van de Dominicaanse traditie. Het Dominicanenklooster Huissen is zoveel meer dan een evenementenlocatie; het is een plek met een levende traditie, waar ik en de deelnemers aan mijn schrijfprogramma’s altijd vol zorg worden ontvangen.’

‘Het is bewonderenswaardig hoe zorgvuldig Dominicanenklooster Huissen hedendaagse ontwikkelingen in de samenleving verbindt en integreert in de vieringen en diensten. Bijzonder hoe thematiek en gedichten vaak aansluiten bij onze programma’s. Onze deelnemers zijn dankbaar hiervoor uitgenodigd te zijn.‘ Jasmijn Koelink, yogaleraar en oprichter Jasmijn Yoga

chr is mö h lman n , pa s to r s ti c h ti ng k ru i s pu n t

Stichting Kruispunt Als thema was deze keer ‘levensvreugde’ gekozen. In de diverse workshops kwam dit thema telkens terug. We dansten, bezochten de vieringen in de kapel, maakten foto’s van dingen uit het klooster waar we blij van werden, schilderden, spraken met elkaar of waren met elkaar stil.

“Van de hel kwam ik in de hemel”, werd direct al op de tweede dag gezegd. Van de onrustige wereld van de straat naar een eigen kamer. “Hier mag ik mezelf zijn, hier ben ik weer even thuis”. De verbinding die werd gevoeld onder elkaar, werd ook vaak benoemd: “Samen gewoon ‘zijn’ geeft zoveel vreugde en energie.”, “Samen eten is zoveel leuker!”

Ook werd het verlangen uitgesproken om nooit meer weg te hoeven gaan van deze fijne plek en deze veilige groep.

Sommige mensen dachten na over een leven in een klooster. “Misschien is het wel wat voor mij.”, zei een van

hen. Ook ontstonden er plannen om de bibliotheek, onze uitvalsbasis in het klooster, te blokkeren, “Net zo lang tot we horen dat we hier mogen blijven!”

Met een hoofd en lijf vol ervaringen keerden we weer naar Arnhem terug. Sommige dakloze mensen stapten vanuit de bus zo weer de straat op. Het contrast tussen het leven

in het klooster en het leven op straat is dan zo groot.

Wij hopen in ieder geval dat deze dagen in het klooster het vuurtje van warmte, hoop en verbinding weer bij mensen heeft opgepookt of weer heeft doen ontbranden.

Alleen al de herinnering aan deze mooie dagen draagt daar aan bij.Wij danken alle mensen van het klooster hartelijk!

k loos t e r k ra n t voo r j a a r 2 0 2 0

7

PROGRAMMA KLOOSTERHUISSEN.NL Retraiteweekend Zen Zien Tekenen

Weekend Zin in zingen

26 t/m 29 maart 2020

10 t/m 12 april 2020

We oefenen ons in onbevangen waarnemen van de dingen om

Ervaar de vreugde van het samen zingen. Voel de vibratie van

ons heen en verwonderen we ons opnieuw over dat wat er is.

jouw stem in je lichaam, geef er klank aan en zing voluit!

Tekenen - met een eenvoudig potlood - is daarbij ons hulpmiddel.

Begeleiding door zangdocente Frohmut Knie

Begeleiding door tekenaars Nelleke Metselaar en Leo van Vegchel

MAART

APRIL

1 Avonddienst Choral Evensong 2-6 Herstelverhalen Jouw verhaal doet er toe

4 Kloosterwandeling 13 Vrijdagretraite Herademen 13-15 Liefdesgeboden – Gevoel in het klooster van je leven 13-15 Weekend Ouder en wijzer 15-19 Retraite: Stilte bevrijdt!

19 Stembevrijding en mantra zingen 20-22 Weekend Leven zonder waarom: De kracht van

de ontmoeting 20-22 Weekend talentontwikkeling: Jouw Passie & Talent 20-22 Weekend Fotograferen vanuit je hart,

contemplatieve fotografie 22 Passieconcert door Capella Phos Hilaron 24-25 Noveen Leiderschapsretraite 25-29 5-daagse Schrijf en stilteretraite 26-29 Retraiteweekend Zen Zien Tekenen

27-29 Weekend In contact met je vrouwelijke kracht 29-1 Op zoek naar…

Pete Pronk en Margreet Roos Henk Jongerius Thomas Quartier Martina Heinrichs Erna Bakker Jan Kortie Welmoed Vlieger Henriëtte de Graaf Betty van Engelen Henk Jongerius Geertje Couwenbergh Nelleke Metselaar en Leo van Vegchel Denise van Geelen Martina Heinrichs

1 3-6 3-6 8-12 10-12 10-12 10-12 15-17 17 24-26 24-26 24-26

25 26-29 30-3

Kloosterwandeling Retraiteweekend Uit je hoofd naar je hart Weekend Zingen vanuit het hart Bezinningsdagen Op weg naar Pasen Weekend Zin in zingen Meditatieweekend Het Compassie-kompas Weekend Leer je eigen dromen te verstaan Driedaagse workshop Verlaat verdriet Dagworkshop Je plek innemen Weekend Heelheid in gebrokenheid Creatief weekend Over kiezen en Zijn Weekend Leven zonder waarom: Ontvankelijkheid als levenskunst Retraitedag Innerlijk vrij Onderweg zijn: een individuele retraite Creatieve Voorjaarsretraite In verwondering ZIJN

Joyce Lakwijk Martijn Nanninga Els en Paul Roelofs Frohmut Knie Bert van Baar Maarten van Rootselaar Mieke Ankersmid Erna Bakker Martina Heinrichs Marlieke Overmeer Welmoed Vlieger Ton Roumen Laurence Mol Conny Brouwer

Yoga en dans retraiteweekend - Zijn is leven 19 t/m 21 juni 2020 Weekend Meer verbinding in je leven

In deze retraite met de unieke combinatie van dans en yoga

1 t/m 3 mei 2020

wordt je uitgenodigd de weg naar binnen te gaan om dat wat

Weekend omtrent verbindende communicatie. Deze vorm van

je werkelijk bent tot expressie te laten komen.

communicatie gaat uit van respect en erkenning voor onze

Begeleiding door yogadocente Inge ter Horst en begeleidster

gevoelens en verlangens en heeft daarbij tegelijkertijd onze

Sanneke Kop

gelijkwaardigheid als mens als uitgangspunt.

Begeleiding door trainer Helmie Willems

MEI 1 Vrijdagretraite Herademen 1-3 Weekend Meer verbinding in je leven 3-5 Kom tot jezelf in verstilling en verbeelding 3-7 Retraite Stilte bevrijdt!

5-6 Noveen Leiderschapsretraite 6 Kloosterwandeling 9 Dagworkshop Je plek innemen 15-17 Jongerenweekend Het licht tegemoet 15-17 Weekend-pelgrimage te voet, in beeld, stilte

en gesprek 15-17 Weekend Vensters op Leonard Cohen 16 Bezinningsdag Stilte in je bestaan brengen 22-24 Weekend Fresco schilderen 22-24 Schrijf en Yoga stilteweekend

22-24 Creatief weekend Herinnering in beeld 25-29 5-Daagse Iconen schilderen 25-29 Herstelverhalen Jouw verhaal doet er toe

29-31 Meditatieweekend Het Compassie-kompas

Een plek waar de warmte je ziel kan bereiken.

Je aangeraakt wordt en nieuwe kracht opdoet om 2020 in te kunnen gaan.

Mw. Bakkenes Wat een fijne plek!

Wat een luxe om elke dag 3x te kunnen aanschuiven Wat een heerlijk eten, overal fruit en thee Wat een lieve mensen Wat een mooie ontmoetingen en fijne gesprekken Wat een diepgang meteen al Dankbaar!

8

d om i n i c a n e n k loos t e r h u i s s e n

Henk Jongerius Helmie Willems Laurence Mol en Gitta Erna Bakker Henk Jongerius Erna Bakker Misha Beliën Wilco Kruijswijk Frank Kazenbroot Joyce Lakwijk Martin Mandaliev Geertje Couwenbergh en Jasmijn Koelink Marlieke Overmeer Martin Mandaliev Pete Pronk en Margreet Roos Bert van Baar

Uit ons gastenboek

JUNI 3 Kloosterwandeling 5-7 Weekend Leven zonder waarom: De kracht

van de ontmoeting 8-10 Driedaagse De clown en de stilte 12-14 Weekendretraite Omarm jezelf 12-14 Weekend Je plek innemen 12-14 Storytelling weekend; vertellen met flair 15-19 Vijfdaagse Schrijfretraite De papieren pleisterplaats 19 Retraitedag De kunst van het niet weten

19-22 Weekend Natuurtekenen en de Kunst van het Zien

19-21 Weekend in contact met je vrouwelijke kracht 19-21 Yoga en dans retraiteweekend- Zijn is leven

24-26 Meerdaagse Kennismaken met Meester Eckhart 26-28 Een Levenskaart: de verbeelding van jouw

leven(sthema) 26-28 Weekend Leven zonder waarom: Ontvankelijkheid

als levenskunst 28-1 Individuele retraite Onderweg zijn 29-3 Puur Poëzie of Open vensters?

Welmoed Vlieger Ton Kurstjens Ton Roumen Erna Bakker Henriëtte de Graaf Hanny Kuijer Ignace de Haes en Paul van de Velde Eveline de Kock en Rinie v/d Leer Denise van Geelen Sanneke Kop en Inge ter Horst Marga Haas Wilco Kruijswijk Welmoed Vlieger Laurence Mol Monica Boschman

Uitgave Dominicanenklooster Huissen, Stadsdam 1

Prachtige plek. Warme ontvangst en heel fijne mensen.

Je voelt je welkom, je voelt je thuis.

Dank!

Annemarie

6851 AH Huissen T 026 326 44 22 www.kloosterhuissen.nl Ontwerp en realisatie Avancé Communicatie,

Heel erg bedankt voor deze heilzame en gegunde dagen.

Omringd en verbonden, gastvrijheid en rust.

Monique

Zutphen © Dominicanenklooster Huissen 2020