Dbv 2014 6

Vlaanderen 118de jaargang | nov. - dec. 2014 | tweemaandelijks tijdschrift voor de beweging rond Don Bosco | Kantoor van afgifte: 3000 Leuven mail | P209042

6

Jeugd verbo(n)den?

Hoofdredacteur

Steven Pinnoo

Adviesraad

R. Burggraeve H. Cauwenberghs A. De Cocker M. Den Haerynck D. Deraeve E. De Ridder E. Haelvoet B. Hoogwijs D. Schoofs F. Vanspauwen S. Veulemans

Een salesiaanse Een

kijk

op de wereld op de salesiaanse wereld

inhoud

Ingeblikt

3

Job – Ook een vader moet groeien

4

Over takels en talenten (Jan Van Oycke)

6

Verbonden in Christus

8

Er is een dorp nodig om een kind op te voeden

9

Eindredactie en redactieadres

Mark Den Haerynck Stationsstraat 87 3150 Haacht dbsocom@donbosco.be

Adreswijziging

Don Bosco Vlaanderen Fr. Gaystraat 129 1150 Brussel centrale.propaganda@donbosco.be

Verantwoordelijke uitgever

Mark Tips, provinciaal Fr. Gaystraat 129 1150 Brussel mark.tips@donbosco.be

Lay-out en druk

Drukkerij Van der Poorten nv Kessel-Lo De bijdragen verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteur.

Uw persoonlijke gegevens zijn voor u ter inzage. Ze worden nooit aan derden doorgegeven en dienen enkel voor de verzending van Don Bosco Vlaanderen.

In Vlaanderen: www.donbosco.be www.zustersvandonbosco.be In de wereld: www.sdb.org www.cgfmanet.org Don Bosco Vlaanderen is een gratis blad.

Giften zijn daarom steeds welkom op het onderstaande adres en rekeningnummer, met vermelding van ‘Don Bosco Vlaanderen’: Don Bosco Centrale vzw Fr. Gaystraat 129 1150 Brussel Tel. 02 771 21 00 IBAN: BE27 4272 1008 4573 BIC: KREDBEBB

Open Happening in beeld

10

Don Bosco samen een plaats geven in het team

12

Extreem – Over sociale media en radicalisering bij jongeren

14

Wat verbinden vermag

16

Turijn: in het spoor van Don Bosco

17

Don Bosco Youth-Net in de kijker (Rein Meus)

18

De Boekenplank

20

In memoriam

21

Wegwijs in onderwijs: wereldwijd!

22

Ruggespraak

24

Foto voorpagina: Steven Pinnoo

Jeugd

verbo( n

)den?

Tekst: Steven Pinnoo Foto: Sxc

| INGEBLIKT

Niet enkel opvoeden, ook jong zijn is vandaag een drukke bezigheid. De agenda van jongeren loopt al snel vol. Want na de school staan er nog heel wat andere activiteiten op het programma, de ene al wat meer ontspannend, creatief of sportief dan de andere. Voor ze het goed en wel beseffen, hollen jongeren al even erg van de ene naar de andere ‘verplichting’ als hun ouders, als wij allemaal. Actief en populair zijn, en in al die dingen nog goed presteren ook – daar gaat het om.

In onze samenleving leeft vaak het verwijt dat de jeugd verwend is, dat die jongelui menen “dat ze zich alles kunnen permitteren”. En wie weet, misschien krijgen onze kinderen inderdaad heel wat zomaar in de schoot geworpen. Maar al te vaak kunnen jongeren zich één zaak níét veroorloven, en dat is echt jong zijn. Van kindsbeen af moeten ze meedraaien op de mallemolen van een consumptieen prestatiegerichte maatschappij.

‘Don Bosco’ staat voor een heel andere vorm van opvoeden: een opvoeden in verbondenheid. Wij willen jongeren uitnodigen in een opvoedende gemeenschap waar zij een ‘familieklimaat’ mogen ervaren waarin warmte, structuur en veiligheid geboden worden. Zichzelf mogen zijn, thuis mogen komen en jong zijn – daar gaat het in een salesiaanse pedagogie om.

Deze maanden mogen we het kerstfeest voorbereiden en beleven. Misschien ook een tijd om de warme verbondenheid van onze Don Boscofamilie heel bewust gestalte te geven en te vieren?

3

PIT IN ‘T KLOKHUIS | Tekst: Roger Burggraeve en Steven Pinnoo Foto: Eindredactie Pittige Bijbelverhalen voor gezinnen vandaag

Het volmaakte gezinnetje Jobs verhaal begint als een perfecte idylle. Hij is zeer welgesteld: als “de rijkste man van heel het Oosten” (Job 1,3) krijgt hij ook heel wat sociale erkenning. Bovendien is hij godvrezend, onberispelijk en rechtschapen. Deze volmaakte situatie wordt vervolledigd met een prachtig gezin: zeven zonen en drie dochters, getallen die in de Bijbel op perfectie wijzen. De kinderen kunnen goed met elkaar opschieten, geven feesten waarop ze elkaar uitnodigen, en Job is de perfecte vader die alles voor zijn kinderen overheeft.

Tegelijk kan de scherpzinnige lezer tussen de regels door al wat rimpels in dit volmaakte beeld ontwaren…

Is het gezin van Job niet té prachtig? Bij de feesten zijn er blijkbaar geen andere genodigden – het blijft ‘familie onder elkaar’. Bovendien wil Job dat zijn kinderen geen fouten en stommiteiten begaan, dat ze niet buiten de schreef gaan en in hun ongeluk lopen. Maar stelt hij zich daardoor niet overbeschermend op? Vormt dit

‘ideale gezin’ geen al te gesloten kliek – op het randje af incestueus?

Onverstoorbaar in het lijden Zo ‘volmaakt’ als Job en zijn gezin zijn, zo diep worden zij in het verhaal getroffen door het lijden. Dit lijden moeten we als lezer aanvaarden zoals het in het verhaal geschreven staat: een toetsing door God, op aanstoken van de satan (Job 1,6-12). Job wordt getroffen door vier ‘jobstijdingen’, in alles wat hem dierbaar is – ook in zijn gezin: al zijn kinderen verongelukken. Maar Job blijft godvrezend, onverstoorbaar, onaangedaan: hij laat zich niet uit het lood slaan! We ontmoeten hier de Job van de aanvaarding: een fantastische, sterke mens die bewondering opwekt.

Bij een tweede toetsing wordt Job getroffen in zijn gezondheid: hij wordt “van voetzool tot kruin” geslagen met kwaadaardige zweren. Hier herkennen we Job zoals hij in de kunst duizenden malen is afgebeeld, die zit-

Job – Ook een vader moet groeien

4

Een van de meest tot de verbeelding sprekende, ‘pittige’ personages uit de Bijbel is ongetwijfeld Job. We ontmoeten hem al eeuwenlang als heilige en als patroon van vele parochies en allerlei goede werken. Zijn verhaal wordt echter zelden gelezen. Wat jammer, want Job heeft voor de goede lezer, ook voor gezinnen vandaag, een aantal boeiende verrassingen in petto.

tend op een asvaalt met een scherf zijn zweren afkrabt (Job 2,7-8). Door het fysieke lijden wordt Job helemaal op zichzelf teruggeworpen. Maar toch blijft hij de onverstoorbare Job, zelfs al maakt zijn vrouw hem daar verwijten om.

Nu krijgt Job bezoek van zijn vrienden: mensen die met hem begaan zijn en gehoord hebben wat er gebeurd is. Zij willen hun medeleven uitdrukken en Job troosten. Anders dan Job zijn deze vrienden wél hun kluts kwijt: ze gaan zeven dagen en nachten bij Job op de grond zitten, zonder een woord te zeggen. Opnieuw een getal van volmaaktheid: de vrienden bieden Job troost zonder het lijden weg te praten, zonder een uitleg te willen geven of verwijten te maken – als dát geen troosters zijn!

En nu gebeurt er iets met Job… Het is alsof de troosters iets in hem teweeggebracht hebben, alsof er iets in hem gewekt is. We krijgen nu een andere Job te zien, een Job in wie het lijden wel is doorgedrongen…

Van rebellie tot gelouterde overgave Deze ‘nieuwe’ Job beseft terdege wat hem is aangedaan, vindt dat onverdraaglijk en vervloekt zijn bestaan (Job 3). Pas nu trachten zijn vrienden hem ervan te overtuigen dat er toch een reden moet zijn waarom hij zo moet lijden. Ze proberen te begrijpen waarom hij moet lijden. En zo komen ze uit bij de klassieke vergeldingsleer: het lijden is een vergelding voor kwaad dat werd begaan. We horen zelfs vandaag soms nog zeggen: “Waaraan heeft hij dit verdiend?” En dus gaan de drie vrienden bij Job of bij andere mensen een schuld zoeken waarvoor Job de prijs betaalt…

Job aanvaardt deze beschuldigende verklaring niet, en wordt meer en meer de rebel: hij weerlegt zijn vrienden en vindt hun uitleg onrechtvaardig. Stilaan begint hij in dit gesprek ook in opstand te komen tegen God en roept Hem voor de pinnen: hij eist dat God zich komt rechtvaardigen! In een zoektocht door ellenlange hoofdstukken heen groeit een nieuwe verhouding tot God: geen gedweeë, mooie relatie van overgave meer, maar een kritische religieuze relatie, die wel volwassen is. Job creëert zo een ‘rebelse, kritische religiositeit’ waarin hij zich op een volwassen wijze kan manifesteren.

Job wordt nu Gods aanklager. God neemt echter de handschoen op. Hij verschijnt ten tonele en roept Job op om “zich te weren als een vent” (Job 38,3). Tweemaal dient hij Job van antwoord; deze geeft zich over, maar ditmaal gaat het om een gelouterde overgave, en een overgave die van aanschijn tot aanschijn gebeurt (Job 42,5). En net wanneer je als lezer zou gaan denken dat het verhaal afgelopen is, neemt het een heel merkwaardige wending: God kiest de kant van Job en niet die van zijn vrienden. De rebelse Job, die de rechtvaardigheidsleer verworpen heeft, heeft een beter beeld geschetst van God dan degenen die Hem gerechtvaardigd en witgewassen hebben!

Twee modelgezinnen en gezinsmodellen Job krijgt uiteindelijk alles dubbel en dik terug, zelfs zijn gezin, met evenveel zonen en dochters als voorheen (Job 42,13). Hierover vermeldt het verhaal enkele gegevens waar we meestal veel te snel overheen lezen: de dochters worden met naam en toenaam genoemd, het zijn prachtige meisjes en ze krijgen van Job ook grond in bezit – kortom, het zijn ideale huwelijkskandidaten. Job is een echte, volwassen vader geworden die zijn kinderen niet meer van het leven wil afschermen.

Door heel het boek Job wordt het lijden geschetst als een leerproces van volwassenwording. Niet de eerste, onverstoorbare Job is het model, maar wel de rebel, de ‘vent’ die zich geweerd heeft en zo volwassen is geworden. Job is daarbij niet alleen gegroeid als mens, maar ook als vader. Zijn lijden heeft ook de lezer een belangrijke levensles geleerd: vader, ouder, opvoeder ben je niet, je wórdt het!

De twee gezinnen van Job zijn nog brandend actueel als opvoedingsmodellen in deze tijd. Soms heb je gezinnen die ideaal lijken, maar een buitenstaander beseft niet altijd hoe verstikkend die omgeving is. De volwassen Job daarentegen schenkt zijn kinderen de ruimte en de vrijheid om zelf hun leven gestalte te geven; in plaats van hen te verstikken laat hij hen tot ontplooiing en vruchtbaarheid komen. Zijn verhaal stelt ons voor een prangende keuze: durven wij groeien in een opvoedingsstijl die jongeren kans tot ontplooiing geeft?

5

TE GAST | Tekst en foto's: Steven Pinnoo

Over takels en talenten Met Jan Van Oycke op ontdekking in jeugdhuis ‘De Takel’ “Tussen de jongeren staan.” Dit ideaal krijgt gestalte op heel uiteenlopende manieren, maar zelden zo letterlijk als in een jeugdhuis. Samen met vele jongeren mogen wij te gast zijn in het jeugdhuis ‘De Takel’ in Oostende, en daar thuiskomen bij salesiaan Jan Van Oycke.

Don Bosco lééft Als oudste van een gezin met vier kinderen heeft Jan Van Oycke uit eerste hand mogen ervaren hoe belangrijk een warm nest is om te kunnen uitgroeien tot een gelukkig mens. Smaak krijgen in het leven hoorde er vanzelf bij, met een vader die in een bakkerij werkte.

Toen moeder haar job als verpleegster opgaf om thuis in Oudenaarde als onthaalmoeder te beginnen, kreeg die geborgenheid wel heel luidruchtig gestalte… Intussen kon de jonge Jan in de Chiro al zijn energie kwijt in een hechte vriendengroep. Het was een jeugd in alle eenvoud, maar waarin oprechte liefde, kameraadschap en gastvrijheid geen loze woorden waren.

Jan leerde Don Bosco kennen toen hij in het college in Zwijnaarde terechtkwam. Tijdens zijn eerste jaar leefde daar nog een salesiaanse gemeenschap. Van zijn contacten met de salesianen en ook van bezinningsinitiatieven en gespreksgroepen droeg hij veel mee. In de vierdes mocht Jan mee op Turijnreis, waardoor de persoon van Don Bosco nog sterker in zijn hart ging leven.

Toen het einde van de collegetijd naderde en Jan zijn leven in een bepaalde richting moest gaan sturen, bleek dat die Don Bosco toch héél sterk in hem leefde: na zijn middelbare studies koos Jan ervoor om zelf ook salesiaan te worden.

Het jeugdhuis biedt Jan de mogelijkheid op een ongedwongen wijze bij de jongeren te staan.

Thuiskomen in De Takel

Jan besloot om zich als broeder – ook wel ‘coadjuteur’ genoemd – in te zetten binnen de salesiaanse congregatie. Na een jaar noviciaat in Kortrijk en twee jaar filosofiestudies in Oud-Heverlee kwam hij in 1998 in Oostende terecht. Daar werd in 1987 de vzw ‘De Takel’ opgericht, waarvan in 1988 het dagcentrum de deuren opende. In 1990 startte Mark Bode er het jeugdhuis op.

6

willigerswerking, waarin men Jan kon geleidelijk in het samen met jongeren initiatieproject ingroeien en daarbij ven kan nemen waarin zij hun vooral bezig zijn met de jonDe diversiteit is een rijkdom, een eigen ideeën kunnen uitwergeren in het dagcentrum en leerschool in het omgaan met ken. Zo is vanuit een kernhet jeugdhuis. Een belanghet anders-zijn van de ander. groep van jongeren een actie rijk voorbeeld vormde Guido voor de daklozen gegroeid.

Tielemans, die hem bezielde met een oprechte gastvrijheid die tijd maakt voor een ander. Jan kreeg er ook Diversiteit als uitdaging zicht op de problematiek van jongeren die het moeilijk Heel opvallend in jeugdhuis ‘De Takel’ is de diversiteit hebben, die minder kansen krijgen, uit de boot vallen. van de groep. Je ontmoet er jongeren van heel uiteenNa dit stagejaar werd afgesproken dat hij zich volledig lopende leeftijd en met heel verschillende interesses. zou gaan inzetten voor het jeugdhuis, en dat doet hij Ook de herkomst is zeer verscheiden, met vele jongeren nog steeds… uit het Midden-Oosten of Oost-Europa. Een steekproef op een rustig moment: twaalf jongeren aanwezig, van negen verschillende nationaliteiten! Op vele vlakken is Bagage voor een goede vaart deze diversiteit een rijkdom, het is een leerschool in het In het jeugdhuis heerst doorgaans een gezellige drukte, omgaan met het anders-zijn van de ander… Zo werd met een wisselend aantal jongeren. Men bereikt een dit jaar ook in De Takel het Suikerfeest gevierd. Maar groep van ongeveer 110 jongeren – op de drukste mode rijkdom van de diversiteit valt vooral op wanneer je menten zijn een goede veertig jongeren aanwezig, op merkt hoe iedereen met iedereen speelt. rustige momenten een twintigtal.

Tegelijk ziet Jan hierin ook een grote uitdaging. Hij Het jeugdhuis biedt Jan de mogelijkheid op een ongemerkt op dat er vooral de laatste tijd meer subgroepen dwongen wijze bij al die jongeren te staan. Het is vooral ontstaan. Tegelijk blijft het de bedoeling om jongeren de bedoeling dat zij hier helemaal tot zichzelf kunnen ertoe aan te zetten om de grenzen van hun eigen ‘kliek’ komen, samen ontspannen, samen initiatieven nemen.

Dit is zeker belangrijk bij jongeren die vaak al heel wat te doorbreken om ook met andere jongeren tot ontmoeting te komen. Het blijft een delicate oefening om zorgen om het hoofd hebben dat je niet zomaar voor hierin het juiste evenwicht te vinden. Maar we mogen iets kan verhelpen. Soms kun je dan wel iets bereiken onze hoed afnemen voor deze jongeren die op een zonder dat ze het expliciet doorhebben: gewoon wat eenvoudige manier iets realiseren waar onze samenleruimte geven en met hen bezig zijn kan al veel beteving maar al te vaak in faalt: vooroordelen overstijgen kenen.

Daarom past dit jeugdhuis zo goed in het project waar om tot een oprechte dialoog te komen.

De Takel voor staat. Zoals een takel een toestel is dat onAls vriend met jongeren op weg ontbeerlijk is voor de vaart, zo wil het jeugdhuis de jonWanneer je Jan bij ‘zijn’ jongeren ziet staan – met hier geren ook bagage meegeven voor hun tocht door het en daar een schouderklopje, een knipoogje, een ‘oorleven. Zo is respect iets belangrijks om mee te nemen, woordje’ – voel je het meteen: Don Bosco krijgt in dit en dat krijgen jongeren hier al doende aangereikt. Bojeugdhuis opnieuw handen en voeten. En terwijl hij vendien wordt een takel ook gebruikt om met minder met zijn salesiaanse spirit jongeren hun talenten laat inspanning zware lasten te kunnen tillen. Zo wil ook ontwikkelen en hun zelfwaarde laat ontdekken, erkent het jeugdhuis jongeren helpen om de lasten van het Jan dat een aantal aspecten van Don Bosco hem door leven te dragen – vaak de gewone, dagelijkse dingen, deze jongeren meer en meer zijn gaan aanspreken. Met maar soms ook zwaardere lasten. Jan geeft het voorhet voorbeeld van een recent ‘selfiespel’ illustreert hij beeld van de zelfdoding van een vriend of klasgenoot: de ruimte die jongeren hier krijgen, kan een grote hulp de kern van zijn salesiaanse houding: interesseer je voor zijn om dit samen te verwerken. de dingen waarvoor jongeren zich interesseren. Als je Om dit te realiseren speelt het jeugdhuis enkele grote met jongeren bezig bent in je vrije tijd, ben je méér dan troeven uit. Allereerst is het jeugdhuis vaak open, zoeen opvoeder: dan kun je hun vriend worden. dat jongeren hier op heel uiteenlopende tijdstippen teIn Jan ontmoeten we een gelukkige salesiaan die het rechtkunnen. Verder is de werking heel laagdrempelig, niet moet hebben van grote theorieën, maar die geom een heel brede groep jongeren te kunnen aansprewoon zijn liefde wil voelbaar maken – geïnspireerd ken. Nog een troef is het openstaan voor diversiteit, op door Jezus en Don Bosco. Hier in De Takel krijgt hij daar alle vlakken. Ten slotte zet het jeugdhuis in op een vrijruimschoots de kans toe…

7

UITGELEZEN | Tekst: Eric Haelvoet Foto: Sxc “Kom naar Mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal Ik jullie rust geven.

Neem mijn juk op je en leer van Mij, want Ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden, want mijn juk is zacht en mijn last is licht.” (Mt 11,28-30)

Verbonden in Christus In het vorige nummer van Don Bosco Vlaanderen heeft Wim Hanssens het over de vier kenmerken van een emancipatorische omgeving, een krachtig antwoord op de vier basisnoden van elke mens (blz. 9). Een van die vier grondbehoeften is ‘belonging’: de nood aan verbondenheid. In een familie houden de ouders hun kinderen en (achter)kleinkinderen bijeen. Ze nodigen hen uit om te ‘komen’: door hen te bezoeken, ontmoeten de kinderen meteen elkaar. Maar als de laatste ouder gestorven is, wordt die verbondenheid beproefd. Sommige families komen dan nog dichter bij elkaar, andere verbrokkelen, soms met blijvende pijnlijke kwetsuren.

Ook Jezus stelt die vraag. Hij zegt het als Hij de leerlingen roept: “Kom, volg Mij” (Mt 4,19). Hij zegt het aan velen. Bij Johannes wordt het: “Kom en zie”’ (1,39). En ze volgen Hem. Door Hem te volgen, vormen ze ook gemeenschap met elkaar. Niet vanzelf. Er zijn storingen onder elkaar. Bijvoorbeeld als Jakobus en Johannes de ereplaatsen aan Jezus’ zijde willen, zijn de tien anderen verontwaardigd (Mt 20,24). Jezus nodigt hen dan uit om nog dichter binnen te komen in zijn attitude: “Wie groot wil worden, zal dienaar zijn” (Mt 20,26). De onderlinge dienstbaarheid is een basissleutel voor verbondenheid.

In het ‘kom’ van Jezus zit impliciet de vraag om ook dichter naar elkaar toe te groeien, om gemeenschap op 8

te bouwen. Het is als met een cirkel: hoe meer we naar het middelpunt evolueren, hoe dichter we bij elkaar komen. Die dubbele beweging is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Meer nog: als we niet dichter bij elkaar komen, komen we ook niet dichter bij Jezus. Het een is voorwaarde voor het ander.

Dichter bij Jezus komen betekent onder meer zijn attitudes overnemen. Jezus zegt het duidelijk: “Al wie de wil doet van mijn Vader in de hemelen, die is mijn broer en zus en moeder!” (Mt 12,50) De wil van de Vader is dat we allen broers en zussen worden van elkaar, verenigd rond zijn geliefde Zoon.

Jezus geeft ook het eindpunt van die dubbele beweging aan: rust, vrede. Het gaat over de sjaloom, de rijke, prachtige verbondenheid, enerzijds met Hem en meteen met elkaar. Geen vetes, geen geweld, geen concurrentie, geen jaloezie, niets dat mensen verdeelt.

Wel gemeenschap, verbondenheid, dienstbaarheid en liefde, broeder- en zusterschap. De korte psalm 133 bezingt die broederlijke vrede: “Hoe goed is het, hoe heerlijk als broeders bijeen te wonen! … Daar geeft de Heer zijn zegen: leven voor altijd.” Onze nood aan toebehoren? Onze verbondenheid wordt zoveel dieper en mooier als we Jezus toebehoren: dan leven we als zusters en broers met elkaar.

Tekst: Wim Hanssens Foto: Eindredactie

| GROEIRUIMTE BIJ CRISIS

Groeien naar een conflictpositieve omgeving

Er is een dorp nodig om een kind op te voeden Nu de herfst het landschap laat kleuren en de bodem zich laat verwarmen door een dik bladerdek worden velen gegrepen door de tastbare stilte in de natuur.

Een stilte die uitnodigt om dankbaar te mijmeren en verwachtingsvol naar de horizon te kijken. De natuur die ons omringt laat geen twijfel bestaan: alles is met elkaar verbonden, groter dan onszelf, een ontroerende harmonie.

Waarom is die verrijkende verbondenheid die ons omringt zo moeilijk te realiseren in onze menselijke relaties? We lijken de tijdsgeest van het individualisme te omarmen en de individuele vrijheid te koesteren, terwijl we zouden moeten beseffen dat zelfontplooiing pas ten volle kan in relatie tot de ander.

Wie ooit uitsluiting heeft moeten ervaren vergeet nooit dat verstikkende gevoel, die verscheurende eenzaamheid, die longen zonder zuurstof, je ogen die eindeloos staren in leegte… Verbondenheid is de universele nood van elke mens en zou het uitgangspunt moeten zijn in elke organisatie die zich het welzijn van mensen tot doel stelt en in het bijzonder van elkeen die een opvoedingsrelatie mag aangaan met jongeren. Dit is fundamenteel. We staan allemaal interafhankelijk in het leven; we kunnen pas mens worden onder de mensen.

In de school waar ik actief ben nemen we gerichte initiatieven om een emotioneel veilige omgeving te creëren, dit is dé uitgelezen voedingsbodem om een dieper gevoel van gemeenschap, geborgenheid en ‘belonging’ te kunnen ontwikkelen.

Deze ‘gerichte initiatieven’ zijn geen onmogelijke projecten. Tijdens een vergadering over dit thema formuleerden de collega’s volgende tips: a. Een gevoel van verbondenheid onder collega’s kun je realiseren door: gelijkgezindheid, een steunende houding, luisterbereidheid, communicatie, veiligheid, zelfontplooiing en ruimte voor zelfzorg. b. Om dit gevoel te realiseren bij jongeren zijn volgende zaken belangrijk: een luisterend oor, groeikansen krijgen, oprechtheid, plaats voor de eigen mening,

informele contacten, steunende volwassenen, uitdagende omgeving, hartelijkheid.

De betekenis van een zorgende, steunende omgeving voor jonge mensen is niet gebaseerd op een ‘gevoel’ maar steunt ook op grondig wetenschappelijk onderzoek.

Wie deze verbondenheid ervaart, voelt zich gehecht, kan liefdevol en vriendelijk met anderen omgaan, kan intieme relaties aangaan, is gezellig, stelt zich coöperatief op en is vertrouwelijk.

Wanneer het gevoel van verbondenheid verstoord is, dan merken we vaak loyaliteit aan een subgroep of ‘bende’, hunkering naar aandacht en aanvaarding, promiscue gedrag, een vastklampende houding, kwetsbaarheid en overafhankelijkheid.

Wanneer de verbondenheid echter afwezig is, merken we niet zelden een hechtingsstoornis, een gereserveerdheid, gevoel verworpen te zijn, eenzaamheid, geïsoleerd zijn en wantrouwen in de omgeving.

In een context, gekleurd door het opvoedingsproject van Don Bosco, verwachten kinderen, jongeren en volwassenen kansen tot verbondenheid, tot verbinding en oprechte relaties. Laat ons hier dan ook blijvend op inzetten.

Zelfontplooiing is geen individuele opdracht: “Er is een dorp nodig om een kind op te voeden.”

9

Een fantastische dag voor een massa mensen

Uit zijn droom geboren: we vierden Don Bosco met een Open Happening‌ Een paradijs voor kinderen

10

Eens iets nieuws proberen‌

Foto's: Roel Verleyen en Steven Pinnoo

| EEN WOORD WAARD

De moeite waard om ter sprake te brengen

Optredens

Een degelijk aanbod van inhoud

Een slotevocatie die Don Bosco liet v贸茅len

11

GENEGEN.BE | Tekst en foto: Don Bosco Vorming & Animatie Samen Don Bosco een plaats geven

Het is stipt 11.00 uur als ik aanbel bij De Takel. Enthousiast en met een knipoog doet Peter de deur open: “Perfect op tijd, Gee. Lukt je dat altijd?” Ik besluit wijselijk om daar maar niet op te antwoorden. Binnen is het gezellig druk, de teamvergadering is net afgerond. De kookpotten staan te pruttelen, want de kinderen komen straks thuis. “Wil je geen stukje taart? Want we hebben speciaal iets voor jou overgelaten.” Ik schuif met plezier aan tafel en maak kennis met een boeiend team.

Met hart en ziel “Elk lid van het team is heel erg verschillend, maar net dat vinden we belangrijk. We vullen elkaar perfect aan,” begint Lina. En dan vertelt iedereen op beurt hoe ze elkaar zien. Ik leer dat Benny de bezieler en crea­ tieveling is, de bewaker ook van het salesiaanse. Dat Kathy altijd het positieve blijft zien in om het even welke

situatie, zelfs al heeft ze net problemen gehad, en dat ze sterk opkomt voor de jongeren en hun ouders. Peter zorgt voor structuur en kan met humor moeilijke situaties ontladen, maar stimuleert het team ook om op tijd zijn grenzen te verleggen. Aan Erna mag je echt alles vragen, als kookmoeder brengt ze de nodige rust in huis. En Lore is nieuw in het team, maar ze weet van aanpakken: ze legt vlot contacten en heeft snel haar plek gevonden. “En dat is niet evident in dit ‘zottekot’,” wordt er gelachen. Met zorgende Lina voelen mensen zich snel thuis, als trekker van het team van de onderonsjes – elke maandagnamiddag zijn ouders uit de buurt welkom en vinden ze een luisterend oor bij De Takel – verlaagt ze voor veel ouders de drempel. “En Kristine,” zegt het team in koor, “dat is onze steunpilaar, dé krak van Oostende. Zij zorgt ervoor dat we ons met hart en ziel blijven inzetten voor de kansarme gezinnen in Oostende, en dat in sterke verbondenheid met de salesiaanse gemeenschap.” “Inderdaad,” bevestigt Kristine, “we zijn hier in De Takel sterk op elkaar betrokken.”

Don Bosco samen een plaats geven in het team

12

Een dagcentrum van acht tot vijf?

Nee, zo zijn we niet “Opkomen voor de zwakkeren in de samenleving, mensen die dreigen uit de boot te vallen, dat is voor ons Don Bosco. En je nek durven uit te steken omdat je voelt dat het nodig is. Wanneer anderen opgeven, gaan wij er nog wel voor.” Zo verwoordt Kristine de werking van haar team. “Hierdoor worden wij vaak nog wel aanvaard door gezinnen die hulpverleningsmoe zijn,” voelt Peter. “We werken met gezinnen die kwetsuren hebben opgelopen die zo diep zitten, dat ze heel wantrouwig zijn. Het blijft zoeken naar manieren om toenadering te vinden.”

Door er echt te zijn, hen met allerlei praktische zaken te helpen, probeert het team dichterbij te komen, bevestigt Benny. “We blijven kansen geven en bieden extra zaken die ze niet meer verwachten. Zo hebben we al verschillende keren in het dagcentrum een communiefeest georganiseerd voor mensen die geen zaaltje hadden. En voor een gezin waar de genodigden op het laatste nippertje niet konden komen, zijn Kristine met haar gezin en Kathy mee aan tafel geschoven om er toch nog een familiefeest van te maken. Een dagcentrum van acht tot vijf? Nee, zo zijn we niet. We weten ook: als de kinderen graag bij ons zijn, dan komen hun ouders ook graag.”

Al moet je natuurlijk wel je eigen grenzen bewaken, merkt Kathy op. “Als team vinden we het ontzettend belangrijk om elkaar daarin te steunen.”

“Anderzijds,” vindt Lina, “proberen we er ook voor te zorgen dat gezinnen geleidelijk aan hun eigen netwerk opbouwen. We helpen onze gezinnen om hun eigen krachten te vinden zodat ze niet afhankelijk worden van ons. Ze moeten tenslotte ook alleen voortkunnen.”

Uitstralen waarvoor we staan Don Bosco is onbewust altijd aanwezig in het team, hoor ik. Heel concreet in het gebruik van de oor- en avondwoordjes, het samen uitkijken naar het feest van Don Bosco tijdens de noveen, de affiches met uitspraken die ophangen… “We worden regelmatig aan hem herinnerd,” vertelt Kristine, “maar eerlijk gezegd vinden we het veel belangrijker dat de boodschap van Don Bosco leeft in onze basishouding, in de keuzes die we

maken voor onze kinderen en gezinnen. Don Bosco’s levenskeuze en de manier waarop hij de dingen aanpakte, moeten voelbaar zijn in onze aanpak. Om onszelf hierin te blijven vormen organiseren we jaarlijks een salesiaanse teamdag.”

“Dat we graag feesten, dat is ook typisch Don Bosco,” glimlacht Benny. “We willen onze mensen nabij zijn in de verschillende fasen van hun leven. En door samen te vieren, leren de gezinnen ons op een andere manier kennen.” Het is een manier om bruggen te bouwen, ervaart Lina. “Zo proberen we ouders mee te krijgen naar schoolfeesten en andere voorstellingen van hun kinderen en op die manier de drempel voor hen te verlagen.”

Met hun Don Boscohouding willen ze zeker niet op een eilandje blijven zitten, stelt Peter. “We willen uitstralen waar we als team voor staan. En anderen proberen aan te steken en zo een sneeuwbaleffect te bereiken. Mensen mogen ervaren dat we een christelijke organisatie zijn.” “We zijn pastoraal bewogen, doen ook mee met advent- en vastenacties, hebben een goed contact met de salesiaanse gemeenschap en maken ook elke maand een boekje met een bezinnende tekst voor elke dag,” vertelt Benny. “De kinderen vechten er zelfs voor om de tekst te mogen voorlezen aan tafel,” voegt Erna toe, “en zeggen spontaan daarna samen ‘amen en smakelijk’. Geweldig toch?” “Een stagiair fronste ooit zijn wenkbrauwen toen hij dat zag,” getuigt Lore. “Ik geef toe dat ook ik het in het begin wat vreemd vond dat er aan tafel werd gebeden. Maar ik vond het tegelijkertijd ook tof dat dit nog kan.”

“We geven toe dat het christelijke sommigen, zeker bij stadsdiensten, in het begin een beetje afschrikt,” pikt Kristine in. “Maar zodra ze ons leren kennen, waarderen ze net onze pastorale manier van werken. Wederzijdse dialoog en uitwisseling is daarbij natuurlijk belangrijk.” “En doordat de mensen voelen dat we echt op stap gaan met gezinnen, wordt dat verschil snel vergeten en zelfs geapprecieerd,” ervaart Kathy. “Dat horen we ook vaak in ons onderonsje: dat mensen bij ons echt het gevoel hebben dat ze meetellen en gehoord worden,” besluit Lina. “Ook al zijn we een kleine Don Bosco-organisatie, we zijn heel belangrijk in Oostende en maken echt mee het verschil.”

13

GROEISTOOT | Tekst en foto's: Dirk Schoofs Praten over opgroeien en de perikelen daarbij Toen Nele Schils in februari 2012 startte met een studie over het verband tussen nieuwe sociale media en gewelddadige radicalisering, kon ze onmogelijk vermoeden dat dit onderwerp ondertussen iedere dag de media haalt. 6.020 jongeren tussen 16 en 25 jaar werden ondervraagd in een studie, gevoerd door UGent en de UCL. Wat zet jongeren aan tot radicalisering?

In hoever hebben Facebook en soortgelijken hier de hand in?

Extreem Over sociale media en radicalisering bij jongeren Het ging om een onderzoek over radicalisering in de kunnen extremistische ideeĂŤn hen wel erg sterk aanbrede zin van het woord. Nele krijgt momenteel veel spreken, omdat die simpele en duidelijke antwoorden vragen omtrent SyriĂŤstrijders, naar wie ze eigenlijk aanreiken. Ons onderzoek heeft ook uitgewezen dat geen specifiek onderzoek heeft gehet zelfs niet zozeer de economidaan. Als het echter gaat om radicasche achterstelling tot armoede is lisering in het algemeen of de rol die die jongeren over de streep naar Leer jongeren de sociale media daarin spelen, dan radicalisering trekt, maar wel een een haatdiscours zitten we wel op haar terrein. gevoel van onrechtvaardigheid. Het te herkennen. speelt dus op zich niet mee dat je Moeten scholen die veel leerlingen hebt met een islamiveel moslimleerlingen hebben, tische achtergrond, of dat er veel kansarme leerlingen wakker liggen bij de gedachte dat met islamitische achtergrond zijn. Een sterke perceptie ze broeihaarden van radicalisering van oneerlijkheid, onrechtvaardigheid of discriminatie huisvesten? zet daarentegen wel aan tot radicalisering. Ook het geNS: Ideologie of religie liggen zeker niet altijd aan de geven dat er momenteel zoveel te doen is rond islambasis van het probleem. Deze twee aspecten zijn wel radicalisering, spreekt jongeren aan. Hierbij komt dat een dankbaar middel om mensen te mobiliseren. Wanjongeren geen alternatief of oplossing in de gewone neer jongeren zich in een moeilijke situatie bevinden, samenleving meer zien. Meer nog, vaak wordt die sa14

menleving in zijn geheel en ook zelfs de overheid als onderdeel van het probleem gezien omdat ze te weinig actie onderneemt of zelfs doelbewust bepaalde groepen achterstelt.

Sociale media kunnen een rol spelen bij jongeren die al interesse hebben voor extremistisch gedachtegoed.

Wat is het verband met sociale media?

NS: Sociale media kunnen een rol spelen, vooral bij jongeren die reeds interesse hebben opgebouwd voor extremistisch gedachtegoed. Toch is het niet zo dat jongeren die daarmee niet bezig zijn, opeens worden aangesproken door filmpjes die hen proberen te overtuigen. Jongeren die op zoek zijn naar een positieve identiteit, naar een doel in het leven of een antwoord op onrecht en die daarbij al extremistische ideeĂŤn overwegen, zijn wel vatbaar voor boodschappen en filmpjes die hen oproepen tot extreem gedrag. De nieuwe sociale media zijn gewoon handig in het vinden van informatie en contacten. Op die manier vergemakkelijken ze een proces dat reeds voordien offline van start is gegaan. De nieuwe sociale media spelen pas mee wanneer de jongere al interesse voor een radicaal standpunt heeft opgebouwd. We zien dat ideologie pas in een later stadium een rol begint te spelen.

Kan je herkennen wanneer jongeren radicaliseren?

NS: Daar is geen eenduidig antwoord op te geven, want door het opsommen van kenmerken riskeer je bepaalde jongeren te stigmatiseren. Door leerlingen aan te spreken op hun uiterlijke kenmerken, creĂŤer je alweer een gevoel van onrechtvaardigheid en precies dat kan de aanzet geven tot radicalisering. Personen die dicht bij de jongeren staan, kunnen wel gedragsveranderingen opmerken. De vriendengroep is heel belangrijk in het radicaliseringsproces. Wanneer je bijvoorbeeld merkt dat jongeren zich plots aansluiten bij een groep leeftijdsgenoten die een extremistisch standpunt inneemt,

Je moet vooral een gevoel van onrechtvaardigheid in de schoolomgeving trachten te vermijden.

gaat er een belletje rinkelen. Meestal komen jongeren eerst willekeurig of toevallig bij een bepaalde groep terecht en vormen ze daar pas hun ideologie.

Wat kun je als opvoeder of school ondernemen?

NS: Als het gaat om vroege preventie, raden we aan om jongeren weerbaarder te maken. Je kunt hen leren een haatdiscours te herkennen. Je kunt hen wijzen op de alternatieven. Leer hen omgaan met verschillen in de samenleving, met tegenslagen, met hoe ons rechtssysteem werkt, hoe ons politiek systeem tot stand komt.

Toon hun hoe ze verantwoord kunnen omgaan met het internet. Eigenlijk moet je gewoon doen wat je bij ieder kind en bij alle jongeren moet doen. Probeer het ook klassikaal aan te pakken, zonder je te richten op bepaalde leerlingen. Begin er vroeg mee. Wanneer jongeren 17, 18 jaar zijn, kan het te laat zijn. Toch ga je hiermee de basisoorzaken van radicalisering, namelijk het gevoel van onrechtvaardigheid, niet oplossen.

Je moet vooral deze gevoelens in de schoolomgeving trachten te vermijden.

Zijn de meeste jongeren resistent tegen haatoproepen?

NS: Het hangt af van de persoonlijke kenmerken van iedere jongere, de situatie waarin hij zich bevindt en zijn omgeving. De meeste jongeren zijn resistent tegen extremistische boodschappen, maar is er een kleine groep die begrip opbrengt voor het gebruik van geweld door extremistische groeperingen en die eerder impulsief handelt en die net op dat moment met de foute vrienden in contact komt.

15

BROODJE CURSIEF | Tekst: Lieve Pinxten Foto: Eindredactie Luchtig cursiefje vanuit het dagelijks leven Het is wat… Zo’n doorlichting die zich aankondigt en dan heel stilletjes de school binnensluipt. De eerste tekenen zijn vaag: de mededeling eind mei dat de school er volgend schooljaar bij zal zijn, meer informatie volgt nog. Ondanks deze toch ietwat minder prettige tijding gaan we met z'n allen blij en monter de zomervakantie in. Gelukkig maar!

De doorlichtingskoorts neemt toe wanneer een school uit de scholengemeenschap direct in september aan de beurt is. Er sijpelen allerhande geruchten onze leraarskamer binnen: ze zijn niet vriendelijk, ze laten je het ene na het andere document aandraven en ze slagen erin om leerkrachten gedemotiveerd te krijgen. De nieuwerwetse reden van uitval valt: burn-out. Leerkrachten blijven na de doortocht van de doorlichting verslagen en met een burn-out achter. Het geeft te denken.

De gesprekken die tussen de boterhammen door de overhand nemen, verengen zich tot VOET – het ongrijpbare, gruwelijke en meest abstracte monster van de doorlichting – vakken in de focus en sluitingsscenario’s. Het blijft zaak de kalmte te bewaren, een luisterend oor te bieden en bemoedigende woorden te spreken. Het is een verhaal van ‘samen’. Het is het verhaal van geloven in onze sterkte, in de eerste plaats ons opvoedingsproject. Het is het verhaal van Don Bosco, die zich niet één keer in de tien jaar schrap moest zetten maar bijna dagelijks met tegenwind te kampen had. Die iedere keer opnieuw moest overtuigen, soms tegen beter weten in.

Wat op wonderlijke wijze samen met de aankondiging van de doorlichting onze deur is binnengestapt, is de verbondenheid. Er is plots zoveel ongeschreven samenwerking, zoveel steun voor elkaar, zoveel aanmoediging. De vele gesprekken in het hart van de school – lees: de leraarskamer – leiden tot een gigantische vergroting van de moed, de strijdbaarheid, het ‘er willen staan’. En ik ben er nu al zeker van dat we dat gaan doen, vanuit de overtuiging dat we elke dag een bood-

schap naar onze jongeren hebben, dat we elke dag vanuit de juiste geest een voorbeeld stellen.

Op de dag van de leerkracht komt onze verslaggeefster al even kennis maken. Ik heb die dag een golfje in tijgerprint en dito schoenen aangetrokken omdat we dat feest even in de verf zouden zetten. Voor de zekerheid heb ik ’s ochtends nog snel een neutraal zwart truitje en bruine schoenen meegegrist. Ik aarzel maar switch toch snel van outfit. Vrouwen onder elkaar… Ik laat haar liever nog even in de waan van haar overwicht…

Voor de week van de doorlichting zelf heb ik uit onverwachte hoek van enkele collega’s twee wapens aangereikt gekregen. Te beginnen een t-shirt met een niet mis te verstaan opschrift: Keep calm, I’m the boss. En om dat statement nog wat kracht bij te zetten, kan ik – als ik dat al durf – ook nog gebruik maken van een koffiemok die dan weer laat weten wie ik ben: Queen of fucking everything.

Ik hoor u denken: “Nou, die is er dan toch meer dan klaar voor!” Dat klopt, met het allersterkste wapen ooit, een prachtig en krachtig team dat – sinds de doorlichting zichzelf uitgenodigd heeft – nog hechter geworden is dan weleer. Wat er ook van zij: die verbondenheid de kop indrukken, een bres in die verdediging slaan… daar zal zelfs de doorlichting zich een maat te klein weten!

Wat verbinden vermag

16

Tekst en foto's: Jeugddienst Don Bosco vzw

Turijn… om vele dingen bekend, maar voor ons, en zeker dit jaar, staat één iemand centraal: Don Bosco.

Tweehonderd jaar geleden werd Giovanni Bosco geboren. In Turijn begon hij zijn jeugdwerk waar wij vandaag de dag nog steeds van mogen genieten.

Elk jaar trekt Jeugddienst Don Bosco met een groep enthousiaste jongeren naar Turijn. We bezoeken de plaatsen waar Don Bosco groot werd: zijn geboortestreek, waar hij naar school ging, waar hij het beste van zichzelf gaf en geschiedenis maakte. We stappen niet gewoon de bus op en bezoeken huis na huis. Nee, spelenderwijs maken we kennis met Don Bosco.

| SPROKKEL

Verder leer je op deze reis andere jongeren kennen die net als jij een link hebben met Don Bosco via school, speelplein of…

We verblijven op de Becchi, de plaats waar Don Bosco zelf zijn eerste levensjaren doorbracht. We logeren er in een modern jeugdverblijfcentrum en hebben een fantastische kookploeg mee die voor lekker eten zorgt.

Aangezien het tweehonderd jaar geleden allemaal begon, maken we er een speciale feesteditie van!

Wanneer?

11 tot 17 april 2015

We maken er een leuke week van met een gezonde mix van spel en ontspanning, een brok geschiedenis en cultuur en ongetwijfeld vele slappe lachmomenten.

Wie?

Jongeren (16 – 25 jaar) die een link hebben met Don Bosco via school, speelplein of…

Waar?

Turijn, Noord-Italië

Een greep uit de activiteiten: Don Bosco en de stad leren kennen, luieren, groepsgesprekken, tijd om te gaan shoppen, ijsjes eten, een wandeltocht tussen de wijngaarden, een moment om af en toe stil te vallen en daarna op volle kracht weer door te gaan.

Prijs: € 320 Meer info? Mail je vraag naar info@donbosco.be Inschrijven? Schrijf je in voor 31 januari 2015 via www.jeugddienstdonbosco.be

Turijn: in het spoor van Don Bosco Naar Turijn met Jeugddienst Don Bosco

17

DE SPREEKSTOEL | Tekst: Mark Den Haerynck Foto's: Mark Den Haerynck, Don Bosco Voor wie spreekt van uit salesiaanse verantwoordelijkheid Algemeen secretaris

Dat Don Bosco een brede beweging is met vangWe ontmoeten Rein armen en tentakels die ver buiten de grenzen van in zijn kantoor op de onze dagelijkse horizon reiken, wordt maar al te Jeugddienst Don Bosduidelijk na een gesprek met Rein Meus. Don Bosco in Heverlee, maar co Youth-Net is een onderdeel van de wereldwijde zijn spreektaal verDon Boscobeweging en Rein is er al tien jaar actief raadt de plaats waar als algemeen secretaris. Don Bosco Vlaanderen ooit zijn wieg stond. deed een poging om wegwijs te geraken in het Rein is afkomstig uit netwerk waarbij hij een bezielende kracht is.

Eksel, studeerde in Don Bosco Hechtel, en was o.a. animator bij Don Bosco Imago. Sinds zijn secundaire studies is hij met een korte onderbreking in de Don Boscowereld blijven hangen. Dat hij met bezieling de internationale toer is opgegaan kan verwondering wekken, want hij studeerde musicologie in Leuven, behaalde ook een lerarendiploma en gaf zelfs kort enkele jaren les. Die educatieve achtergrond is een pluspunt organisatie de erkenning te krijgen door de overheid. voor het werk dat hij nu doet, want in die korte inloopVanaf dat moment werd Youth-Net een internationale tijd is Rein veel bezig geweest met vorming. vzw met Belgische erkenning.

Don Bosco in de

Internationaal netwerk

Het ontstaan van het Don Bosco-Netwerk vindt zijn wortels in de jaren ’90, toen er meer toenadering kwam tussen de verschillende Europese lidstaten waarin Don Bosco actief was en de jeugdorganisaties meer en meer begonnen samen te werken. Ook de val van het communisme gaf meer kansen voor België tot samenwerking met landen uit het vroegere Oostblok. Er waren wel enkele bilaterale contacten onder landen, maar het ontbrak aan enige coördinatie. De salesiaanse congregatie werkte immers steeds langs de eigen salesiaanse provincies. Er was een platform nodig en dat kwam er pas toen in 2000 een nieuw Europees subsidieprogramma werd voorgesteld waardoor het mogelijk was om een Europees netwerk op te starten. Guido Stoop had die oproep begrepen en als voorzitter van de Jeugddienst Don Bosco in Vlaanderen zette hij er zijn schouders onder. In december 2000 riep hij een opstapvergadering bijeen waarop zes landen aanwezig waren.

Dat was voor de Jeugddienst het startschot om een aanvraag in te dienen voor subsidiëring bij de Europese Unie. Het heeft nog geduurd tot 2004 om als jeugd18

Onafhankelijk netwerk Tot dan was de Jeugddienst de uitvalsbasis van de nieuwe organisatie die nog in haar kinderschoenen stond en in 2004 een onafhankelijke koers ging varen. Met het op eigen benen staan kon de organisatie zich toeleggen op een erkenning binnen het Europese Jeugdforum. Dat is de grootste adviserende Jeugdraad in Europa met adviserende stem in de Raad van Europa, in de Europese Unie en de Verenigde Naties. Don Bosco Youth-Net is een van de honderd leden maar blijft een onafhankelijk ‘observer’ omdat de organisatie geen politieke beslissingen wil nemen.

Als lid van het Europees Jeugdforum met eigen onafhankelijkheid, begon Don Bosco Youth-Net een werkbare structuur uit te bouwen. Die structuur werd uitgeschreven in beleidsnota’s met een eigen autonomie voor elke organisatie in het eigen land. De stafmedewerkers van de lidorganisaties uit de verschillende landen komen samen en krijgen vorming om bv. een Europees project aan te vragen. De partners in het netwerk zorgen dan zelf voor de afhandeling van het project. Rein benadrukt

Youth-Net

Activiteiten Don Bosco Youth-Net doet drie dingen. Allereerst zet het projecten op door en voor jongeren volgens de methodiek van Don Bosco. Dat kan een uitwisseling van animatoren zijn uit verschillende speelpleinwerkingen die in een ander land enkele weken komen meewerken en nieuwe inzichten verwerven. Daarnaast doet YouthNet aan netwerken door een aantal keren per jaar de stafmedewerkers uit de verschillende landen samen te brengen om na te denken over nieuwigheden binnen het Europese beleid. Ten slotte tracht de organisatie de stem van Don Boscojongeren te vertegenwoordigen in de internationale instellingen.

Beleidslijnen

Youth-Net kijker daarmee dat hij als verantwoordelijke ook afhankelijk is van het werk dat de vrijwilligers doen. Hij is er eerder om te coachen en te zorgen voor de ondersteuning.

Belang van het pedagogisch systeem Momenteel zijn er 14 lidorganisaties in 13 verschillende Europese landen. Er zijn twee types van lidorganisatie.

Ofwel is men lid als onafhankelijke jeugdwerkorganisatie zoals de Jeugddienst Don Bosco, ofwel is men lid als salesiaanse provincie. Zo zijn er vier salesiaanse provincies (Engeland, Ierland, Oostenrijk en Duitsland) die lid zijn met de bedoeling een eigen platform op te starten maar er door omstandigheden nu nog niet aan toe zijn.

Belangrijk is echter dat in de diversiteit van verbonden jeugdwerkorganisaties de methodiek van Don Bosco het bindmiddel is. De basis is de manier waarop iedereen met jongeren wil werken al kunnen de opvatting over pedagogie en de culturele achtergrond heel verschillend zijn. Daarom vertelt Rein met passie hoe hij de motor is geweest om voor het internationaal netwerk een pedagogisch project uit te schrijven in een taal die door iedereen werd begrepen. Daarvoor werd een brief van Don Bosco als inspiratie gebruikt, waarin Don Bosco in een universele taal de begrippen van assistentie en de leeromgeving van het oratorio omschrijft.

In zijn verhaal is Rein niet te stuiten, want er is nog zoveel te zeggen. Maar de uitgezette beleidslijnen naar de toekomst wil hij nog even toelichten. Een eerste betrachting is het trainen van jongeren tot meer zelfstandigheid. De jeugdwerkloosheid is een doorn in het oog die Europa wil aanpakken. Elk jaar geeft Don Bosco Youth-Net een cursus over sociaal ondernemerschap aan vrijwilligers, bedoeld om de eigen competenties aan te sterken. Een tweede beleidslijn is de samenwerking met de Raad van Europa, gericht op een samenwerking voor meer democratie en mensenrechteneducatie. Als Don Bosco staan immers vooral de jongeren voorop die weinig kansen hebben.

De doelgroepen die in het laatste algemeen kapittel geselecteerd zijn, zijn precies dezelfde doelgroepen die voorop staan: werkloze jongeren, migranten en vluchtelingen.

Wat na deze stortvloed aan informatie en inzichten blijft hangen, is het enthousiasme waarmee Rein vertelt en de rode draad van Don Bosco die hij bewaart.

Het is een dank waard en een grote waardering voor de vele vrijwilligers en jeugdwerkers binnen de Jeugddienst Don Bosco.

19

DE BOEKENPLANK | Tekst en foto’s: Centrale Propaganda De nieuwe Don Bosco-cd

Born Out Of His Dream

Voor onze weg naar Kerstmis heeft Don Bosco Vlaanderen uitgaven in de aanbieding…

De nieuwe brochure voor advent en Kerstmis

Weg naar Kerstmis 2014 De advent, een tijd om zich naar God te richten… Als een lange avondwake die (port inbegr.) de gelovige mens uitnodigt om het mysterie van Christus uit te diepen opdat de mens kind van God zou worden. Deze brochure wil je helpen een brug te leggen tussen de rijke Bijbelse teksten en de persoonlijke ervaringen van je eigen leven. Dankzij allerlei commentaren, suggesties en de veelvuldige illustraties trekken we met een feestelijk hart op naar Kerstmis – want onze vreugde moet blijven duren!

061 € 7,00

Tekst: Agnès Davidovici Vertaling en correctie: G. De Neve en Adriaan De Cooman Vormgeving: A. la Folie en Philippe Schneider 52 pagina’s, mét een liturgisch kalender 2014-2015 en een uitneembare kerstkaart Je kunt deze uitgaven met de juiste referenties bestellen via de Dienst Centrale Propaganda, Fr. Gaystraat 129, 1150 Brussel, telefoon 02/771 21 00, fax 02/772 66 86 of via e-mail: centrale.propaganda@donbosco.be Bij het gezamenlijk aankopen van meerdere uitgaven kun je besparen op de verzendingskosten! Je mag bij je bestelling zeker vragen hoeveel je korting zal bedragen.

20

705 € 12,50 (port inbegr.)

Een muzikaal verhaal rond de figuur van Don Bosco, speciaal gecomponeerd in het kader van ‘200 jaar Don Bosco’.

Een must voor heel onze Don Bosco­ beweging!

Muziek en tekst: Stijn Convents

Zalig Kerstmis!

“Voor allen die toehoren, is Kerstmis het lied van Gods aanwezigheid midden alle menselijke duisternis.”

N3 Kerst- en eindejaarswensen met € 2,50 een verwarmende boodschap! (port inbegr.)

Tekst: Charles Singer Vertaling: Marc Dedapper 20 blz.; 21 x 14,8 cm Soepele kaft in glanslak

Onze kalenders als nieuwjaars­ geschenk…

Gezinskalender 2015

DBK € 4,00

De huiskalender bij uitstek voor de vrienden van Don Bosco.

Mooi en nuttig!

32 blz.

21 x 30 cm

Wenskaartkalender 2015 Een kleinood voor verzamelaars!

Met twaalf onovertroffen tekeningen van Jaklien.

Op de keerzijde bedrukt als prentbriefkaart, los te versturen.

Formaat: 33,5 x 10 cm

NJ € 5,00

IN MEMORIAM Zuster Gaby D’hose, zdb. ° 18-02-1922 + 7-10-2014 Gaby werd geboren te Bever en groeide op in een christelijk gezin van vier kinderen. Ze studeerde af als onderwijzeres en gaf wiskunde en geschiedenis bij de zusters benedictinessen in Poperinge.

Op 8 september 1957 trad zij in bij de zusters van Don Bosco. Na haar professie, op 5 augustus 1960, mocht ze bijna onmiddellijk als missionaris naar Congo vertrekken. Daar werkte zij gedurende 27 jaar als leerkracht en opvoedster in het internaat. Bij haar terugkeer zorgde zij voor de huishoudelijke taken in Heverlee en werd dan econoom te Groot-Bijgaarden. De tuin was een pareltje met heel het jaar door bloemen. In 2006 ging zij voor één jaar naar Wijnegem en sedert 2007 verbleef zij in het rusthuis te Kortrijk, waar zij lange tijd eveneens zorgde voor de verfraaiing van de tuin. Het mag wel gezegd worden dat zr. Gaby een echte ‘tuinmeester’ was, want met een enorme kennis van zaken zorgde zij voor elke bloem.

Zij beet zich vast in allerlei culturele programna’s zoals film, kranten, boeken, gebouwen… alles wat met kunst te maken had. Al vrij vlug werd zij hardhorig, waardoor zij afgesneden werd van haar omgeving en zo de weg naar het innerlijke versterkte, zodat haar concentratie op Gods schepping nog meer openbloeide.

Zr. Gaby overleed te Kortrijk, op 7 oktober 2014.

Kijken in de ziel van Phil Bosmans

SPROKKEL

Een bijzondere selectie dagboeknotities Tussen 10 mei 1940 en 17 juli 1976 heeft Phil Bosmans ‘persoonlijke aantekeningen’ bijgehouden. Het gaat vooral om persoonlijke commentaren, mijmeringen en bedenkingen bij wat hij meemaakte en beleefde.

Peter Ausloos kreeg toegang tot zijn notitieboekjes en besloot een aantal fragmenten uit te geven die mensen van vandaag kunnen boeien en inspireren.

Voor het aftoetsen van zijn selectie werd Peter gecoacht door prof. dr. emeritus Roger Burggraeve, sdb.

Hij noemt hem “onze mentor en onze ruggespraak, steeds stand-by en ‘nabij’ met kwaliteitsvolle ideeën”.

Roger Burggraeve was vele jaren persoonlijk bevriend met Bosmans, o.m. door een unieke samenwerking binnen Eigentijdse Jeugd.

In dit bijzondere boek laat de auteur ons binnenkijken in Bosmans’ ziel, zijn ‘diepste diep’. Via de dagboek­ notities probeert hij aan te voelen wat Phil gedreven heeft, hoe hij in zijn geloof en roeping gegroeid is, en ook hoe hij tot zijn engagementen gekomen is. We ontdekken wat hem dreef en inspireerde, maar evenzeer wat hem ergerde, deed twijfelen of revolteren.

Een beperkt aantal biografische notities kaderen de fragmenten, zodat de lezer met dit boekje de hele levensloop van Bosmans kan volgen.

Een onmisbare sleutel voor wie ‘De Phil’ wil kennen en begrijpen – als iemand die de Don Boscobeweging blijft aanspreken! En een prachtig idee als kerstgeschenk.

108 pagina’s, uitgegeven door Uitgeverij Halewijn.

Geïllustreerd met nooit eerder gepubliceerde foto’s uit het privéarchief van Phil Bosmans!

Prijs: e 116 (verkrijgbaar in de betere boekhandel) 21

VERBONDEN | Tekst en foto: VIA Don Bosco De link tussen Noord- en Zuidwerking

Een met jeugd verbonden sensibiliseringscampagne zonder enig pedagogisch werkinstrument is zoiets als een ijscoupe zonder slagroom. Onze actiedag Saved by the Bell ontsnapte ook niet aan deze wetmatigheid.

Gedreven door deze overtuiging en door de wil om bij jongeren een waardevol denkproces op gang te brengen over het recht op onderwijs, hebben VIA Don Bosco en zijn partner Studio Globo aan de deelnemende scholen verschilOp 3 oktober organiseerde VIA Don Bosco lende pedagogische de actiedag Saved by the Bell. Om het goeinstrumenten en animade van deze dag niet te verliezen, werkten ties aangereikt om de ze verschillende instrumenten en animaties de naam het zegt, is de winnaar Internationale dag van uit om ook later aan de slag te gaan rond van het spel de ploeg die als eerde leerkracht te animehet thema ‘recht op onderwijs’. ste het laatste vakje, ‘Recht op ren. kwaliteitsonderwijs’, bereikt. NaTerwijl onze partner tuurlijk hoort bij het spel een peStudio Globo de animaties voor lagereschoolkinderen dagogisch dossier met de spelregels, de antwoorden op voor zijn rekening neemt, met een vrolijk liedje om het de vragen met commentaren en de synthese “Alles wat evenement te omkaderen, heeft VIA Don Bosco zich je moet weten om het spel te animeren in de klas”. Op geconcentreerd op zijn doelpubliek: de middelbare het bord staan vijf soorten vakken die naar vijf verschilscholen. De ploeg Ontwikkelingseducatie heeft zich suf lende kaarten verwijzen. gepiekerd over het best aangepaste werkinstrument.

De vakken met ‘Situatie’ dompelen de leerlingen onder Dat moest informatief maar toch ludiek zijn, intelligent in representatieve gevallen van de meest voorkomende maar vermakelijk, geschikt voor een twintigtal spelers obstakels voor onderwijs in de wereld. Zij bevinden zich zonder dat dit een rem op de deelname vormt, een esdan in de onmogelijkheid om naar school te gaan omsentieel kwaliteitscriterium… Het spel moest aan tal dat ze van het vrouwelijke geslacht zijn en slachtoffer van eisen beantwoorden om zijn doel te bereiken. zijn van genderdiscriminatie, of omdat ze een handicap Stilaan drong het ganzenbord zich op omdat dit spel hebben en geen enkele structuur hen kan opvangen. zo opgesteld is dat het erg gemakkelijk in de klas geTijdens het parcours beleven ze verschillende onrechtbruikt kan worden en zich perfect leent tot een verdievaardigheden zoals conflictsituaties, natuurlijke catasping van ons thema. Andere activiteiten die leiden tot trofes die een rem vormen op hun opleiding… tot meer gesprekken in kleinere groepen werden in het ganzenvoorkomende situaties zoals onvoldoende geschoolde bord geïntegreerd om tot een echt VIA Don Boscospel leerkrachten, stroomonderbrekingen of gebrek aan te komen! uitrusting. Ze beleven ook prettige ervaringen: een maatregel om geschoolde leerkrachten aan te zetten Op uw plaatsen, klaar… om in geïsoleerde, landelijke gebieden te onderwijzen, … Start! Het is tijd om het nieuwe pedagogische werhet opzetten van tweetalig onderwijs in de taal van de kinstrument van VIA Don Bosco te onthullen, dat we: streek – de gangbare spreektaal, of nog een grotere in“De wedloop tot onderwijs” genoemd hebben. Zoals vestering in onderwijs.

Wegwijs

22

in onderwijs: wereldwijd!

De staat van het onderwijs De ‘Quiz’-vakken brengen, geen verrassing hier, de staat van het onderwijs in de wereld ter sprake door middel van meerkeuzevragen. Daar horen onder andere bij: het aantal schoolverlaters in Sub-Sahara Afrika (twee kinderen op vijf verlaten de school voor het einde van de lagere schoolcyclus), het aantal landen dat het doel van gendergelijkheid bereikt heeft in het onderwijs (slechts twee van de 150 landen die over gegevens beschikken), de afname van het analfabetisme… Twintig vragen kaarten de meest prangende problemen uit de sector aan. En daar mag België niet bij ontbreken, met 28 procent van de bevolking die geen diploma secundair onderwijs behaalt en met een onderwijssysteem dat volgens het laatste PISA-rapport tot een van de minst rechtvaardige behoort.

De vakken ‘Goed of fout’ liggen in dezelfde lijn en bespelen door middel van enkele eenvoudige stellingen bepaalde thema’s, gaande van budgettaire besparingen in het onderwijs van bepaalde Europese landen tot de negatieve correlatie tussen onderwijs en oorlogsdreiging.

De ‘Rajdoukistan’-vakken verwijzen naar een concrete situatie: die van het imaginaire land Rajdoukistan, dat alle kenmerken vertoont van een slecht onderwijssysteem. Dit spelonderdeel zet sterk aan tot kritisch denken: welke maatregelen kan een land nemen om zijn onderwijssysteem op te krikken? Het antwoord ligt niet

voor de hand, verre van. Want goede bedoelingen gaan vaak gepaard met perverse effecten of andere externe parameters die een op het eerste gezicht aantrekkelijke maatregel totaal inefficiënt maken. Er bestaat ook een eenvoudigere versie van deze oefening: leerlingen definiëren dan hoe de maatregelen die door dit fictieve land genomen worden een positieve weerslag hebben op de toegang tot en de kwaliteit van het onderwijs.

Tot slot benadrukken de vakken met ‘MDG’, of anders gezegd Millenniumdoelstellingen, het verband tussen het onderwijs en de zeven andere MDG’s. Ook hier zijn twee versies van de oefening beschikbaar, in functie van het publiek (niveau en/of leeftijd van de leerlingen). Bijvoorbeeld: hoe kan een betere toegang tot onderwijs in grote mate bijdragen tot het bereiken van de doelstelling ‘Extreme armoede uitbannen’? Een bijkomend jaar op school doet het inkomen met 10 procent stijgen (en voor vrouwen tot 20 %): hiermee is alles gezegd.

Een eerste sluitende test De G’Ardenne Party die op zondag 29 juni in het ontmoetingscentrum Farnières in Vielsalm werd georganiseerd en de Open Happening die plaatsvond op 20 september in Zwijnaarde, vormden een goede kans om het leermiddel te testen. Zo kregen de jongeren een activiteit voorgeschoteld om na te denken over de ‘MDG’s’.

Allen waren unaniem: onderwijs is wel degelijk het belangrijkste vehikel om de acht MDG’s te bereiken.

Nieuwsgierigen en/of deelnemers kunnen de foto’s van dit evenement natuurlijk bekijken op de Facebook-pagina van VIA Don Bosco. Tal van andere foto’s werden ook toegevoegd na de actie Saved by the Bell om de politieke wereld met nog meer kracht aan te zetten om van het onderwijs een prioriteit te maken.

Voor meer informatie, contacteer ontwikkelingseducatie@viadonbosco.org.

23

RUGGESPRAAK | Tekst: Firmin Vanspauwen Foto: Eindredactie

Het pedagogisch project van Don Bosco stelt dat het persoonlijk levensproject van jongeren aan kwaliteit wint naarmate zij zich toevertrouwen aan medemensen en aan ruimere gemeenschappen.

Nooit eerder waren de mogelijkheden om dit te realiseren talrijker dan vandaag.

Smartphones, tablets, sociale media… maken het ons, op het eerste gezicht, gemakkelijk.

Die nieuwe ontwikkelingen zijn schitterend, de voordelen ervan zijn legio.

Er zijn helaas ook misbruiken: cyberpesten, verspreiding van kinderporno… malafide personen, reclamemensen, hackers, criminelen… loeren om de hoek om jongeren in hun val te lokken, om hen aan te zetten tot consumptie, tot risicogedrag, om hen te misleiden, te misbruiken.

Snapchat is erg in trek bij jongeren.

Het is een toepassing voor het delen van foto’s die enkele seconden zichtbaar zijn bij de ontvangers, daarna verdwijnen ze in het niets.

Het zet sommigen jongeren aan tot sexting, het delen van pikante foto’s, naaktselfies…

Criminele hackers hebben het systeem gekraakt, dreigen de buitgemaakte foto’s te verspreiden.

Jongeren kunnen de consequenties van hun daden soms moeilijk inschatten, dit vermogen ontwikkelt pas op latere leeftijd.

De kans om verkeerd verbonden te geraken is aanzienlijk.

Daarom blijft het een opdracht van opvoeders om jongeren bij te staan in hun zoektocht naar verbondenheid, om plaatsen te creëren waar jongeren zichzelf mogen zijn, waar ze zich geborgen en veilig voelen.

(Verkeerd) verbonden

24