Dbv 2015 2

Vlaanderen 119de jaargang | maart - april 2015 | tweemaandelijks tijdschrift voor de beweging rond Don Bosco | Kantoor van afgifte: 3000 Leuven mail | P209042

2

Kleurendruk

Hoofdredacteur

Steven Pinnoo

Adviesraad

R. Burggraeve H. Cauwenberghs A. De Cocker M. Den Haerynck D. Deraeve E. De Ridder E. Haelvoet B. Hoogwijs D. Schoofs F. Vanspauwen S. Veulemans

Een salesiaanse Een

kijk

op de wereld op de salesiaanse wereld

inhoud

Ingeblikt

3

Bartimeüs – Divers aanbod

4

Eindredactie en redactieadres

Steven Pinnoo

Maaltemeers 78

9052 Zwijnaarde dbsocom@donbosco.be

Adreswijziging

Don Bosco Vlaanderen Fr. Gaystraat 129 1150 Brussel centrale.propaganda@donbosco.be

Verantwoordelijke uitgever

Mark Tips, provinciaal Fr. Gaystraat 129 1150 Brussel mark.tips@donbosco.be

Lay-out en druk

Drukkerij Van der Poorten nv Kessel-Lo De bijdragen verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteur.

Uw persoonlijke gegevens zijn voor u ter inzage. Ze worden nooit aan derden doorgegeven en dienen enkel voor de verzending van Don Bosco Vlaanderen.

In Vlaanderen: www.donbosco.be www.zustersvandonbosco.be In de wereld: www.sdb.org www.cgfmanet.org Don Bosco Vlaanderen is een gratis blad.

Giften zijn daarom steeds welkom op het onderstaande adres en rekeningnummer, met vermelding van ‘Don Bosco Vlaanderen’: Don Bosco Centrale vzw Fr. Gaystraat 129 1150 Brussel Tel. 02 771 21 00 IBAN: BE27 4272 1008 4573 BIC: KREDBEBB

Don Bosco op school en ook daarna

6

(Louisette Ptaszynski) God heeft een kleurenprinter

8

Een Europese ervaring

9

Haalbare én betrouwbare jeugdhulp

11

Voorbij operatie glimlach

12

Je levensbeschouwing delen met anderen

14

Een duidelijk uitgesproken ‘JA’ voor het geloof!

16

Eeuwige geloften zr. Princy Anrijs

17

Je comfortzone verlaten (Gaston Hertegonne)

18

De Boekenplank

20

Sprokkel

21

In dialoog met de wereld

22

Ruggespraak

24

Foto voorpagina: James Emery

Tekst: Steven Pinnoo Foto: Eindredactie

Siebe is een gewone jongen, niet slimmer of handiger dan de rest van de klas. Hij is vooral bezig met de dingen die alle pubers boeiend vinden. Zijn blik op de wereld wordt in belangrijke mate door de sociale media bepaald, maar gelukkig heeft hij een liefje dat zijn aandacht weet te vangen. Een doorsnee jongere…

Toch staat Siebe heel anders in de wereld dan zijn klasgenoten: hij is kleurenblind. Je zou het nooit zeggen, want hij kan perfect functioneren als ieder ander. Hij weet dat het rode verkeerslicht bovenaan staat en dat groenten meestal groen zijn – wat dat woord ook moge betekenen. Neen, Siebe heeft heus geen kleuren nodig om zich te redden, dankjewel!

Toch bekruipt hem soms het gevoel dat hij iets mist, dat er iets is dat het leven mooier maakt en aan hem voorbijgaat… Iets waarover hij zo moeilijk met anderen kan spreken, omdat hij nu eenmaal de ervaring van kleur mist.

Vele jongeren zijn vandaag net als Siebe: ze zijn kleurenblind, niet voor de kleuren van de wereld maar voor die van het geloof. Ze hebben de ervaring van de gelovige blik nu eenmaal niet meegekregen. En ze weten zeer goed dat ze niet dwazer zijn dan mensen die wél die geloofservaring hebben, ze beseffen dat ze evengoed kunnen vooruitkomen in deze wereld. Het is niet dat ze het geloof echt nódig hebben. Het is niet dat anderen iets zien dat zij niet kunnen zien.

Maar toch bekruipt velen op een stil moment, vaak onverwachts, het gevoelen dat er iets aan hen voorbijgaat. Een kleurenpracht die het leven mooier, rijker, voller maakt, maar waarvan ze enkel een vermoeden hebben. Ze kunnen er wel over praten en vooral veel discussiëren, met allerlei grijze theorieën, maar echt openstaan voor de kleuren die het geloof schenkt, iets delen over díé ervaring is toch zo moeilijk…

| INGEBLIKT

God heeft de wereld niet zwart/wit geschapen. Hij heeft het niet bij een ruwe, grijze schets gelaten, maar de wereld in een prachtige kleurendruk ontworpen. Hij heeft de mensen niet gemaakt als de zwart-witte tekst van een contract, de goeden tegenover de slechten, maar in miljoenen kleuren die elkaar aanvullen en contrasteren. Hij heeft iedere mens geschapen in een kleurrijke lay-out die ruimte laat voor een droom.

Het is die droom waar Don Bosco zo sterk in kon opgaan, een droom die hij met allen wilde delen. Een droom die hem deed geloven in elke mens, in iedere jongere, ook diegenen die allang waren afgeschreven in de grauwe wereld van de straten van Turijn.

Zijn wij als beweging ook vandaag ‘geboren uit zijn droom’? Durven wij onze jongeren ons kleurenpalet aanreiken, of anders samen met hen op zoek gaan om de kleurervaring van het geloof te ontdekken en met elkaar te delen? Met alle Siebes die we dag aan dag ontmoeten…

Kleurendruk 3

BARTIMEÜS | Tekst: Eric Haelvoet Foto's: Eindredactie Jongeren ontmoeten Jezus

Een tweede principe: met de jongvolwassenen op weg gaan, hún weg. Hen laten voorgaan en dienend aanwezig zijn. Eerst een stap zetten en dan pas nagaan wat de tweede zal zijn. En zo een langetermijntraject opzetten.

In het eerste nummer van deze jaargang maakte Don Bosco Vlaanderen kennis met het project Bartimeüs.

In dit tweede nummer verkennen we graag het diverse aanbod van dit project van evangelisatie bij jongvolwassenen en jonge gezinnen.

De startvraag van Bartimeüs is: wat wilt gij dat ik voor u doe? Het is immers belangrijk samen antwoorden te zoeken op vragen die men zich effectief stelt. Een pastoraal die antwoorden geeft op vragen die men zich niet stelt, schiet naast de roos en wordt als overbodig ervaren. Dus is het essentieel lang naar de werkelijke vragen en hun achter- en ondergrond te luisteren. Het is verrassend hoe verschillend de vragen van mensen zijn. Het kan ook niet anders: iedereen is uniek en gaat een individuele weg. Omdat de vragen zeer divers zijn, is het aanbod van Bartimeüs uiteraard ook heel gevarieerd. Ook de werkvormen wisselen zeer sterk, ook binnen eenzelfde activiteit.

Een goed voorbeeld is de groep van Herne. De startvergadering vond plaats op 6 februari 2010. De 28 bijeenkomsten handelden over de volgende onderwerpen: de geloofsbelijdenis, de eucharistie, de Drie-eenheid, de Bijbel, een transfiguratieverhaal, het boek Leviticus, het verrijzenisgeloof, Maria in de evangelies, Jakob en Esau, Gomorra, het Onzevader, het christelijk huwelijk, de Bijbelse getallensymboliek, het kwaad/de duivel, het voetwassingsverhaal, een paasverhaal, de visie van Bartimeüs, mediteren en het oprichten van een nieuwe jeugdbeweging op basis van de visie van Bartimeüs (met Don Bosco als basis) en de Europascouts. Die reeks werd tweemaal onderbroken: de twintigste bijeenkomst was een feest met de kinderen erbij. En er waren onlangs een evaluatie- en een planningsvergadering.

Divers aanbod Omdat de vragen zeer divers zijn, is het aanbod van Bartimeüs ook heel gevarieerd.

4

Lectio divina

ven, denken, voelen, ervaren, attitudes… De kernvraag: Wat het meest gevraagd wordt, is lectio divina. Tot nog wat doet de tekst met mij? Daarna volgt een fase met toe mocht ik 175 maal een groepslectio begeleiden. Ik ruimte voor twee aspecten, die tegelijkertijd plaatsvinervaar dat de methode, die ik aan het meer van Galilea den. Tijdens de oratio geeft men inwendig antwoord van de Vlaamse Witte Pater aan de Vader, Zoon, heilige Walter Vogels leerde, wonGeest. Men bidt dus. Wie deren verricht. Het Woord dat verlangt, kan luidop bidden. Het diepste moment van God, in het bijzonder in Het Woord doet zinloze vragen van de lectio divina is echter de evangelies, is zo vruchtwegsmelten en wekt baar! Het Woord doet zinde contemplatio: in stilte bij de wezenlijke vragen op en loze vragen wegsmelten en God aanwezig zijn en luistegeeft ook antwoord. wekt de wezenlijke vragen ren, open voor wat Hij mij op en geeft ook antwoord. wil zeggen, geven… Tijdens Het Woord laat ruimte voor deze derde stap (oratio en de individualiteit van de deelnemers. Het Woord brengt contemplatio) is er daarom veel stilte. We ronden af hen tot meditatie, gebed en actie. Het Woord doet een met de actio. Ieder stelt zich de vraag: wat zal ik conzeer bijzondere vriendschap in de groep groeien: een creet doen vanuit deze lectio? Het Woord zet immers aan tot handelen in het dagelijkse leven. vriendschap rond Gods Woord, Jezus Christus.

De deelnemers besteden twee tot twee-en-een-halfuur aan een tekst, doorgaans het evangelie van de volgende zondag. Ze zetten vier stappen. Tijdens de lectio proberen we met ons verstand te begrijpen wat er staat, waar de accenten op vallen, wat de dynamiek van de tekst is, wat de details openbaren en wat de kernboodschap is. De deelnemers zijn het soms roerend oneens, wat geen probleem is, integendeel. Hierna wordt niet meer op elkaar ingespeeld omdat het delen heel erg persoonsgebonden is. Tijdens de meditatio laat iedere deelnemer het Woord binnenkomen in zijn persoon: le-

Lectio divina en gebedsbezinningen Sinds ik teruggekeerd ben van mijn sabbatperiode in Israël, half 2009, doe ik elke week persoonlijk een lectio divina en geregeld met een groep. Vanuit dat gebeuren zijn er nu meer dan 370 gebedsbezinningen gegroeid. Je kunt ze gratis vinden op www.bartimeüs.be/ gebedsbezinningen.

Een getuigenis over lectio divina Als voorbereiding op onze inspirerende reis naar Israël werden we ondergedompeld in een voor ons onbekende wereld: lectio divina. We kenden de Bijbel grotendeels vanuit de eucharistievieringen, maar de transfer naar ons dagelijks leven maakten we niet altijd. Lectio divina liet ons stilstaan bij elk woord, elke diepere betekenis en de persoonlijke invulling van de teksten. Het was voor ons de start om Jezus’ woord beter te begrijpen en er dagelijks direct of indirect mee aan de slag te gaan.

(Wouter Jaspers, 23 jaar, en Tieke Scheerlinck, 24 jaar) 5

TE GAST | Tekst: Dieter Verpoest Foto: Eindredactie DBV plaatst iets of iemand voor het voetlicht

Don Bosco op school en ook daarna Louisette Ptaszynski spreekt over vertrouwen en salesiaanse bewogenheid Het was niet alleen de heerlijke kop thee die voor inkeer kennis maakte met de Italiaanse heilige die haar nerlijke warmte zorgde toen we op een winterse latere leven nog enorm zou beïnvloeden. De ‘zotte avond bij Louisette Ptaszynski en haar man Nico te buien’ van zuster Agnes komen haar spontaan voor de gast waren. Dit jaar zijn ze veertig jaar gelukkig gegeest wanneer ze over die periode vertelt. De ervarintrouwd. Met een carrière van 36 jaar op Don Bosco gen op het lyceum van Genk, waar ze haar middelbare Hechtel heeft onze gastschoolstudies deed, zorgden vrouw al heel wat salesivoor een groot contrast: aanse ervaring achter de zo’n afstandelijkheid was ze Door de jaren heen leerde ik rug. Ervaringen die ze graag niet gewoon. Misschien net dat je als leerkracht best tussen met ons deelt… daarom dat ze zo hard geje leerlingen staat en niet noot van de zondagse chiroerboven.

Kinderjaren namiddagen waar ze samen Louisette kwam reeds vroeg met de zusters kon ravotten in contact met Don Bosco. en zich uitleven?

Toen ze zes jaar was, kwamen in Boxbergheide, waar ze samen met haar ouders en jongere broer woonde, Opnieuw in contact met Don Bosco de zusters van Don Bosco wonen. Ze bleef vele jaren Vele jaren, en universiteitsstudies in Leuven, later bij hen: eerst in de lagere school, nadien ook in het kwam ze opnieuw in contact met Don Bosco. Hoewel patronaat, waar ze via ‘lichtbeelden’ voor de eerste ze de keuze had tussen zes verschillende scholen, koos 6

ze toch voor Don Bosco Hechtel. Het was Fons Kerkhofs beelding. Af en toe gebeurt het dat mensen daar iets die haar aannam als leerkracht op de school waar ze rond vragen. Die kans grijp ik dan met beide handen nog steeds met veel liefde over spreekt. “Het voelde aan om iets over Don Bosco te vertellen.” Ondertusaan als thuiskomen. Toch waren die eerste jaren niet sen is ze ook goed op weg om een Don Boscokenner te worden. Samen met een vijftiental anderen volgt ze makkelijk, maar met de steun van Fons heb ik me erde tweejaarlijkse cursus ‘Don Bosco en zijn erfgoed’. door geslagen,” getuigt ze. “Door het voorbeeld van “Hoewel ik al veel kende van Don Bosco, ben ik op de de meeste salesianen leerde ik door de jaren heen dat vijf bijeenkomsten die we tot nu toe hadden al heel je als leerkracht best tussen je leerlingen staat en niet wat wijzer geworden. Bij Don Bosco spreekt me vooral erboven,” gaat ze verder. “Ik heb dat zo veel mogelijk zijn ‘vertrouwen’ aan. Die man bleef ervoor gaan, ook geprobeerd te doen… en natuurlijk heb ik ook wel in de moeilijke periodes van zijn ziek zijn. Hij had een eens gefaald. Bovendien is het goed om als leerkracht enorm vertrouwen in God en Onze-Lieve-Vrouw. Het ook je menselijk gezicht te laten zien. Net dat spreekt leert me zelf ook om niet pessimistisch in het leven te jongeren aan en zorgt ervoor dat ze respect voor je staan en vertrouwen te hebben dat alles goed komt. krijgen.” Louisette is blij om te zien dat veel jongere Af en toe komen mijn kinderen eens hun hart luchten. leerkrachten ook vandaag nog dezelfde salesiaanse beIk vertel hun dan dat ik, bij hun problemen, eens aan wogenheid aan de dag leggen. “Het is een belangrijke Jeanske zijn kleed zal trekken. Ik geloof echt dat het taak van de directie om ervoor te zorgen dat de leerhelpt, want soms krijgen ze een beter inzicht of wordt krachten dat blijven doen,” zegt ze, “al is het moeilijk het probleem minder groot.” te zeggen op welke manier dat het beste gebeurt.”

Louisette heeft het grootste deel van haar schoolloopHartelijkheid en openheid baan bij de jongvolwassenen Don Bosco leert me zelf ook Op de Don Boscocursus van het vijfde en zesde midom niet pessimistisch in het komt Louisette in contact delbaar gestaan. Zelfs nu leven te staan en vertrouwen te met de brede beweging nog heeft ze af en toe conhebben dat alles goed komt. tact met een aantal van haar rond Don Bosco. “Er zijn oud-leerlingen. Voor enkemensen van andere scholen, len is ze bovendien de stimuiemand van de jeugddienst, lans geweest om zelf ook in het onderwijs te gaan. Veel medewerkers van Don Bosco… Voor het eerst wordt de van haar oud-leerlingen zijn nu oud-collega van haar.

Salesiaanse Familie voor mij echt zichtbaar. Het is die“Het is leuk te merken dat ze de weg naar Don Bosco zelfde openheid en hartelijke sfeer die ik ook voel wanHechtel na hun hogere studies teruggevonden hebben. neer we ’s middags bij de salesianen aanschuiven aan Het is ook goed dat een school haar oud-leerlingen de tafel. Don Bosco is voor mij ‘openheid’, soms ook letterkans geeft er les te geven. Zo blijft de salesiaanse spirit lijk. Dat merk ik nog steeds wanneer ik op school kom. bewaard.” Dat jongeren het goede in zich dragen, daar Ook al is het al donker, toch zijn de deuren nog steeds is Louisette van overtuigd. “Ik geloof niet dat de ‘jeugd open. Het doet ook deugd te weten dat er iemand is. van tegenwoordig’ slechter is dan die van vroeger. InteSinds een aantal jaar ben ik aangesloten bij de medegendeel zelfs: jongeren zetten zich vaak belangeloos in werkers van Don Bosco Hechtel. Het is een aangename voor anderen. Op school wordt dat goed zichtbaar in de groep waar mijn man en ik ons onmiddellijk thuis voelmoniwerking bijvoorbeeld. Het is goed dat jonge menden. We zijn trouw aanwezig op de bijeenkomsten en sen de kans krijgen zich als volledige mens te ontplooiwe halen er zelf ook vitamientjes uit. Op het moment en. Dat past binnen onze opvoeding.” dat Wilfried Wambeke ons het aanbod deed, hadden we echt nood aan een dergelijk initiatief.”

Geloof Hoewel Louisette al vijf jaar met pensioen is, heeft ze Het christelijke geloof heeft een belangrijke plaats in de deuren van Don Bosco Hechtel nog niet helemaal het leven van haar en haar man, een geloof dat ze van achter zich dicht geslagen. “Na het laatste personeelsthuis uit meegekregen heeft en dat ze ook doorgegefeest, waar ik gehuldigd werd, heb ik de hele weg naar ven heeft aan haar kinderen en nog steeds doorgeeft huis gehuild. Pas toen drong het tot me door dat ik er aan de mensen rondom haar. “Hier en daar probeer geen leerkracht meer zou zijn. En ja, ik mis de school ik via kleine dingen toch iets te zaaien. Zo gebruik ik nog elke dag. Maar gelukkig is ‘Don Bosco’ meer dan nu en dan eens een tekstje dat verband houdt met alleen maar de school en kan ik ook op andere manieDon Bosco en zelfs op mijn pillendoosje staat zijn afren met hem verbonden blijven.”

7

UITGELEZEN | Tekst: Eric Haelvoet Foto: Davis Grimes

Eten, drinken, huwen… Het zijn geen foute dingen.

Het is een heel normaal menselijk gedrag. Meer nog: het is nodig. Het zijn basiselementen van het menselijk bestaan.

Toch wordt er een vraag bij gesteld. Er wordt een fundamentele bedenking bij geformuleerd. Als het alleen dat is, dan verdwijnt het belangrijkste uit de aandacht.

Want er is een groot gevaar aan de dagelijkse bezigheden: dat we erin verdrinken. Dat we ten onder gaan aan het dagelijkse. Dat we helemaal kopje onder gaan in het oppervlakkige. Zorgen, stress, overdreven bekommernis om het praktische, concrete leven leiden mensen tot heel pijnlijke ervaringen, tot het ergste toe.

Het is een veel gehoorde klacht in onze tijd.

Men hoort zeggen: zo is het leven. We worden meegezogen in die kolkende, neerwaartse zuigkracht. We zijn er het slachtoffer van. Jezus ziet het anders. Hij roept op voldoende afstand te nemen. Het is mijn verantwoordelijkheid dat ik me niet laat meezuigen. Ik hoef niet mee te draaien in die bruisende maatschappelijke molen. Afstand nemen, bezinnen, gebed… Waakzaam zijn. Of: vasten.

Noach hoorde het Woord van God. En hij deed wat God zei. In de ark van Gods Woord ontsnapt hij aan het dodelijke water. Levend in het Woord overleeft hij de wirwar en chaos van de dagelijkse bezigheden. En ja: het Woord van God is betrouwbaar. Hij zet zijn boog

De Mensenzoon zal onverwacht komen. Het zal net zo gaan als in de tijd van Noach.

Toen waren de mensen bezig met gewone dingen: met eten, drinken en trouwen.

Totdat de dag kwam dat Noach zijn boot inging. Toen kwam plotseling de grote overstroming, en alle mensen verdronken. (Lc 17,26-27) 8

in de wolken als teken dat niemand ten onder zal gaan als men in het Woord van God leeft. De ark van Gods Woord is een veilige woning. Vol troost en rust, vrede, sjaloom. De naam ‘Noach’ betekent niet voor niets ‘troost’ en ‘rust’.

God geeft een teken van zijn belofte: de regenboog.

Een teken vol mooie kleuren. Zesvoudig kleurrijk is Gods belofte dat er verrijzenis komt na elke ondergang. Ja, God print zijn grote belofte in schitterende kleuren op het kunstig scheppapier van zijn wolken.

Don Bosco leefde in die hemelse belofte van verrijzenis en eeuwig leven. Op meesterlijke wijze voorzag hij in alle materiële noden van zijn arme jongens. Maar hij leerde hun ook de juiste afstand te bewaren tegenover het concrete, dagelijkse leven. Hij leerde hun de woorden van God kennen. Hij leerde hun te leven als Noach: in de veilige ark van Gods Woord. Hij leerde zijn jongeren leven in Gods grootste belofte: de verrijzenis, het leven met God. Laten we de kleurrijke regenboog van Gods belofte aanreiken aan onze kinderen en jonge mensen. In onze materialistische wereld is het gevaar groter dan ooit dat ze ten onder gaan in het oppervlakkige. Maar ze zijn bestemd voor de ark van Gods Woord, voor de belofte van de verrijzenis, voor de vreugde van het grote Pasen.

Want in het hart van elk kind en van iedere jongere wil God de kleurrijke boog van zijn belofte printen.

God heeft een kleurenprinter

Tekst en foto: Jeugddienst Don Bosco

| PLEZIERIG ENGAGEMENT

Vrijwilligerswerk bij Jeugddienst Don Bosco

Een Europese ervaring: verrijking voor je speelplein Claire-Eline Theyskens en Jo Roux, vrijwilligers bij Jeugddienst Don Bosco, grepen de kans om hun ervaring in het speelpleinwerk te verruimen naar een andere cultuur. We maken even kennis…

Op welke vakantiewerking in het buitenland was je actief?

Claire-Eline: Ik was actief als animator op het zomerkamp van A.J. Barasona – Salesianos Monzón in Huesca in Spanje. Dat is een Don Boscokamp in de Spaanse bergen voor jongens en meisjes van 7 tot 14 jaar.

Jo: Ik was actief als animator op het Phoenix Camp in Bollington in Engeland. Dat is een kamp voor 11-12 -jarigen die niet de meest ideale thuissituatie hebben..

Wat zijn de grootste gelijkenissen en verschillen qua jeugdwerk?

Claire-Eline: De verschillen uitten zich in de dagstructuur. Het is een vrije werking met keuzeactiviteiten en af en toe eens een groepsuitstap. Door de hitte is er siesta van 14.30 uur tot 16.30 uur. De kinderen kunnen dan vrij spelen of zich rustig bezighouden onder toezicht. Verder zijn de dagen langer omdat er laat gegeten wordt. Een avondspel voor de kindjes tot middernacht is geen uitzondering.

Jo: Het Don Boscogebeuren staat er even sterk als achtergrond als hier in België. De begeleiders worden gezien als een behulpzame vriend die de touwtjes van de groep in handen heeft. Het grootste verschil is de strengere wetgeving omtrent de omgang met kinderen.

Dikke knuffels doen makkelijk wenkbrauwen fronsen, een schouderklopje is eerder iets wat ze verwachten.

Waarom zou je speelpleinwerking in het buitenland aanraden aan andere jongeren?

Claire-Eline: Hierdoor kun je de buitenlandse animatoren die op ons speelplein komen beter begrijpen en heb je meer oog voor de hindernissen en moeilijkheden die kunnen optreden. Ik zou het zeker aanraden om te proeven van een andere cultuur en werking. Dat verrijkt je eigen speelpleinwerking. De vanzelfsprekendheden worden doorbroken en je kijkt met een open blik naar de wereld. Daarnaast verwerf je een heleboel vaardigheden en leer je ontzettend veel mensen kennen die weleens vrienden voor het leven kunnen worden.

Jo: Simpel, het is gewoon heel tof. Je leert heel veel spelletjes die we hier niet kennen. En misschien is het een cliché, maar je (her)ontdekt ook een deeltje van jezelf.

Welke competenties nam je mee naar huis?

Claire-Eline: Ik heb geleerd om samen te werken met een gevarieerde groep animatoren, om met Spaanse kinderen te spelen en om mezelf wegwijs te maken in de bergen. Verder heb ik ook ontzettend veel van de taal en de cultuur bijgeleerd.

Jo: Ik heb geleerd hoe belangrijk veiligheid wel is. Voor iedere activiteit, van wandeling tot een dagje in het pretpark, bestond er een draaiboek. Hierin stonden alle mogelijke dingen die fout zouden kunnen gaan en hoe daar best op gereageerd kan worden.

Wat zal je altijd bijblijven?

Jo: De moeilijkste jongen die uiteindelijk een traantje laat omdat hij naar huis moet. Een teken dat deze kinderen hun gedachten kunnen verzetten door even afstand te nemen van de problemen thuis en eens gewoon zichzelf kunnen zijn.

Het volledige interview kun je lezen op www.jeugddienstdonbosco.be/internationaal.

9

“Ik wil geen heiligen met lange gezichten.”

Don Bosco was een man van geloof: geloof in God, geloof ook in zijn jongens. Hij koesterde een rotsvast geloof dat ook de boefjes van de straat konden uitgroeien tot mensen naar wie je kunt opkijken, mensen die Gods droom waarmaken in hun leven en in dat van anderen. Hij schonk zijn leven aan zijn jongens omdat hij geloofde dat ook zij ‘heilig’ konden worden.

Maar Don Bosco had wel een bijzondere opvatting over heiligheid: als een mens ook maar iets te maken heeft met de vreugde van de hemel, dan moet daar ook iets van uitstralen in het gewone leven, dag aan dag. “Aan de vruchten ken je de boom,” zo zal hij wel gedacht hebben, terugverwijzend naar zijn Meester. En dus: geen lange gezichten bij Don Bosco!

10

Tekst en foto: Steven Pinnoo

| EEN WOORD WAARD

De moeite waard om ter sprake te brengen

Haalbare én betrouwbare jeugdhulp Academische zitting van Jeugdhulp Don Bosco Al jaren spreken we over ‘Jeugdzorg’ Don Bosco’. Tot recent was dit terecht, maar op vrijdag 23 januari werd de naam van deze sector in onze beweging veranderd en werd ‘Jeugdhulp Don Bosco’ boven de doopvont gehouden. Een verslag…

Het werd een doopsel in stijl: een academische zitting met als thema “Van mens tot mens. Over haalbaarheid en betrouwbaarheid”, in het Provinciehuis te Leuven.

Na een warme verwelkoming en inleiding door Cyriel Craeghs, coördinator van Jeugdhulp Don Bosco Vlaanderen, nam de eerste gastspreker het woord: Michael Macsenaere, professor in Keulen en Mainz. In zijn referaat “Wat werkt er in de jeugdhulp?” bracht hij een verslag van het wetenschappelijke onderzoek naar de factoren die in de jeugdhulp een klemtoon verdienen omdat ze nu eenmaal blijken te ‘werken’. Wat anders gemakkelijk had kunnen vervallen tot een droge statistische analyse, werd door de bevlogen aanpak van de spreker een boeiende samenvatting van datgene wat alle toehoorders beroert: een efficiënte, werkende jeugdhulp.

Na dit Duitsdegelijke referaat waren allen wel toe aan een wat lichtere noot. Deze werd gebracht door Jean Bosco Safari, die in een muzikaal intermezzo het

beeld opriep van diverse mensen die op weg gaan naar eenzelfde doel – ieder op zijn eigen manier. In zijn gevoeligheid voor het samen op weg gaan met jongeren toonde hij dat hij zijn naam ‘Jean Bosco’ niet gestolen heeft…

Hierop nam een oude bekende het woord: salesiaan en professor Roger Burggraeve deelde een aantal reflecties over jeugdhulpverlening als ‘kwalitatieve aanwezigheid’. In zijn bekende, lichtvoetige stijl wist hij het publiek te boeien en warm te maken voor de ethische visie die de grondslag vormt voor de basishoudingen in onze jeugdhulp.

Provinciaal Mark Tips mocht het slotwoord spreken, waarbij hij ook de gelegenheid te baat nam om allen te danken die betrokken zijn bij het project van Jeugdhulp Don Bosco Vlaanderen. Zijn hartverwarmende woorden werden overgenomen door Jean Bosco Safari, die met zijn aangrijpende optreden de zaal al neuriënd naar de receptie wist te loodsen. Daar werd bij een natje en een droogje de viering van deze dag op gepaste wijze neergezet.

Jeugdhulp Don Bosco Vlaanderen is op een boeiende, feestelijke wijze van start gegaan: laat het een nieuw begin zijn voor onze geëngageerde, geïnspireerde en ook efficiënte aanpak van de jeugdhulp.

11

GRENZELOOS | Tekst: ANS, Steven Pinnoo

Foto: Anne Roberts

Don Bosco over de grenzen heen We zijn het in onze westerse samenleving zo gewoon dat kinderen bepaalde rechten hebben, dat ze in hun waardigheid gerespecteerd worden. En ja, ook bij ons kunnen er nog heel wat stappen ondernomen worden om alle jongeren een gelijke kans te geven, maar in vergelijking met sommige andere gebieden in onze wereld lijkt dit bijna een luxeprobleem.

Salesianen zouden geen salesianen zijn als ze niet geschokt werden wanneer jongeren in hun meest fundamentele rechten worden miskend, als ze het niet voor deze kinderen opnamen. In de Zuid-Aziatische regio luiden de salesianen de alarmbel. We richten onze aandacht op het verschrikkelijke lot van miljoenen jongeren in het land met de sterkste economische groei van onze wereld: India.

Zien, oordelen, handelen Kinderrechten zijn een oud zeer in een land als India.

Tegelijk zijn er ook nieuwe, verontrustende ontwikke-

lingen: het lijkt niet de goede kant op te gaan. Een en ander wordt toegelicht in een boek dat door de conferentie van de salesiaanse provincies van Zuid-Azië vorig jaar werd gepubliceerd onder de titel Missing Children: Who Cares? (Vermiste kinderen: wie maalt erom?). De salesianen stellen onomwonden: “De hele problematiek van de kinderbescherming, in het bijzonder van vermiste kinderen, is een groeiende bekommernis onder kinderrechtenactivisten en beleidsmakers. […] We kunnen, en we moeten, dringend inzetten op een beter gecoördineerde actie om deze groeiende bedreiging het hoofd te bieden, en wij mogen niet toelaten dat deze problematiek onder de mat wordt geveegd.”

De salesianen bleven niet bij de pakken zitten en voegden meteen de daad bij het woord met allerlei acties om de problematiek onder de aandacht te brengen, ook in India. Een opvallend initiatief was een tweedaagse ontmoeting van 140 kinderen met kinderrechtenfunctionarissen uit Andhra Pradesh: een rechtstreekse toepassing

Voorbij operatie glimlach Don Bosco op de barricades voor kinderrechten in India

12

Aan de wieg van onze Don Boscobeweging staat een contrastervaring – de ervaring van een jonge priester die, geconfronteerd met het troosteloze lot van de straatjongeren van Turijn, geschokt in actie kwam. Zo zou Don Bosco vandaag nog reageren als hij in India zou leven.

Vanuit diezelfde contrastervaring neemt de Don Boscobeweging het in India op voor kinderen en jongeren van wie de rechten en de waardigheid vertrapt worden. Zij wil daarbij uitdrukkelijk in de voeten van haar stichter treden. Vandaag leeft Don Bosco in India…

van het recht van kinderen om ook hun stem te laten horen. Het werd al snel duidelijk: de salesianen hebben veel over het probleem nagedacht, en ze zoeken wegen om ook iets aan de situatie te doen.

Optreden tegen seksueel misbruik Een van de meest schrijnende statistieken rond kinderrechten in India betreft die van het seksueel misbruik: 53% van de kinderen worden er het slachtoffer van een of andere vorm van seksueel misbruik. We mogen er niet bij stilstaan wat dit betekent in een land met 430 miljoen kinderen – één vijfde van alle kinderen in de wereld… Uiteraard wil de Don Boscobeweging er ook deze problematiek aankaarten met diverse campagnes.

Een goed voorbeeld is de Surakshita-campagne die in november van start ging in Hyderabad (Telengana, voormalig Andhra Pradesh). Dit is een bewustmakingscampagne die zich richt tot meisjesadolescenten met een interactieve workshop: mede door het gebruik van multimedia helpt men de meisjes om een beter inzicht te krijgen in de seksualiteit en zo ook de pogingen van belagers te verijdelen. Ze krijgen er ook informatie over de rechten die ze hebben en over waar ze met klachten terechtkunnen. Tegelijk was er ook een postercampagne en de lancering van een handboek.

In dezelfde optiek werd in Tiruchy (Tamil Nadu) een week lang een campagne voor de preventie van kindermisbruik gevoerd, met straattoneel op meer dan drieëndertig plaatsen in het district. Er werd ook actie gevoerd met posters en teken- en opstelwedstrijden in eenenzestig scholen van het beroepsonderwijs.

Operatie Glimlach Een wijdverspreide problematiek in India is die van de kinderarbeid. De salesianen van Hyderabad werden met een bijzonder schrijnende toestand geconfronteerd toen de politie op 24 januari meer dan tweehonderd kinderen bevrijdde die in een flatgebouw gevangen werden gehouden als kindarbeiders. De bevrijding maakte deel uit van Operation Smile (Operatie Glim-

lach), een campagne die in grote geheimhouding gedurende de hele maand januari werd gevoerd. Omdat men niet dadelijk een geschikte opvang kon vinden voor al deze kinderen, de meeste onder de twaalf jaar, werden ze toevertrouwd aan Don Bosco Navajeevan, een salesiaans centrum voor kinderen in nood. De salesianen, het personeel en vooral ook andere jongeren die er verblijven deden er alles aan om deze kinderen een comfortabele en veilige opvang te bieden.

Deze kinderen, vooral afkomstig uit de bijzonder arme deelstaat Bihar, waren van hun ouders ‘gekocht’ en naar Hyderabad gevoerd om daar in een armbandfabriek te werken. Tegen een hongerloon moesten ze lange dagen werken met chemicaliën en in gevaarlijke omstandigheden. Ze werden in het oog gehouden met camera’s op afstandsbediening en mochten hun werkplaats niet verlaten. Wie niet voldoende presteerde, werd geslagen. De kinderen kregen geen dekens of warme kleding.

Ook al is de bevrijding van deze kinderen een goede zaak, deze politieactie zal weinig verschil maken als ze niet kadert in een gecoördineerde, langdurige aanpak die zich specifiek richt op kinderen. De ervaringen van de salesianen doen in dit opzicht het ergste vrezen. Het bevrijden van zoveel kinderen leek bijna een toevalstreffer te zijn, vooral goed om de statistieken wat op te trekken. Intussen deden heel wat functionarissen zich wel opmerken, steeds druk in de weer met hun smartphone, in gesprek met hoge beleidsverantwoordelijken.

Sommigen droegen zelfs maskers, alsof deze kinderen hen zouden kunnen besmetten. Conclusie van de salesianen: “Zonder oprechte interesse in de kinderen, zonder een echt geloof dat we er iets aan kunnen veranderen, zijn al deze inspanningen een maat voor niets.”

We wensen hun veel succes, deze salesianen en zusters, personeelsleden en vrijwilligers, en vooral ook de jongeren die samen de Don Boscobeweging gestalte geven in India. We wensen hun goede moed in het spoor van Don Bosco: dat de jongeren van India in hen bondgenoten mogen vinden die zich niet bezighouden met het opschroeven van statistieken over kindermisbruik, maar die met een warm hart het beste van zichzelf geven.

13

HEFBOMEN | Tekst: Katrien Dewolf en Paul Van Haute Foto: Steven Pinnoo Onderwijs en opvoeding vandaag

Je levensbeschouwing delen met anderen Ons katholiek (godsdienst)onderwijs uitgedaagd tot open dialoog De dialoog tussen de verschillende bestaande religies en ideologische overtuigingen vormt een heet hang­ ijzer in onze samenleving vandaag. Die uitdaging wordt wel heel scherp aangevoeld in dat grote laboratorium van samen-leven dat wij ‘onderwijs’ heten – ook in onze Don Boscoscholen.

Twintig jaar geleden wandelde een leerling die al heel zijn loopbaan zedenleer gevolgd had, midden het schooljaar de godsdienstles in 6 elektronica binnen.

Toen ik mijn Bijbel sloot na het voorlezen van een passage, vroeg hij om eens in ‘da boekske’ te mogen kijken. Na de les toonde hij me een passage uit het Hooglied die hij zou gebruiken voor zijn lief. Verder wist hij de Bijbel, die hij nog nooit in handen gekregen had, te typeren als “een samenraapsel van wetteksten, oorlogsliteratuur, liefdespoëzie, donderpreken, magische verhalen, filosofische traktaten en brieven van doodgewone mensen op de dool”. Tijdens de middagpauze raakten we aan de praat over de zin of onzin van geloven. Niet alleen de islamitische leerlingen maar ook hij overtuigden mij toen al van de noodzaak van een open dialoog tussen de levensbeschouwingen met respect voor elkaars eigen identiteit.

De katholieke identiteit van onze scholen is niet langer voorgegeven maar is in toenemende mate een opdracht geworden.

14

De geschiedenis van ‘Gods volk onderweg’ is er inderdaad een van ‘doodgewone mensen op de dool’ waarin markante figuren de moed gehad hebben om de tekenen van hun tijd te lezen en de rijkdom van de Bijbels-christelijke traditie te vertalen naar die tijd: profeten, Jezus, Paulus, Augustinus, Franciscus, Don Bosco, Johannes XXIII, Martin Luther King… Niemand kan ontkennen dat onze West-Europese – en dus ook Vlaamse – context de laat-

In het vak rooms-katholieke godsdienst schuilen er heel wat oefenkansen voor de interlevensbeschouwelijke dialoog.

ste decennia opnieuw grondig veranderd is. Heel wat tradities zoals de wijd verspreide en invloedrijke christelijke traditie, de hechte familieband, de onbesproken en gerespecteerde politiek, de stabiele professionele context hebben hun vanzelfsprekendheid verloren. De Vlaamse bevolking wordt zich – vooral door de aanwezigheid van een groeiende groep moslims en andere gelovigen die zich explicieter profileren – steeds scherper bewust van de levensbeschouwelijke verscheidenheid. Bovendien blijkt ook de variëteit binnen elke levensbeschouwing sterk toe te nemen. In katholieke scholen zijn deze drie fenomenen zich ook volop aan het voltrekken. Bij het herschilderen van klaslokalen worden kruisbeelden vaak niet teruggehangen. In tal van schoolnamen worden de heiligen vervangen door profane begrippen. De kapel krijgt soms een nieuwe bestemming als refter of sportzaal. In veel leraarslokalen voert men niet openlijk gesprekken over geloof. Een groeiende groep personeelsleden schaamt zich ervoor in een school te werken die iets te maken heeft met de kerk, die ons wel komt zeggen wat niet mag en hoe alles moet, maar die zelf gebukt gaat onder schandalen. De katholieke identiteit van onze scholen is dus niet langer voorgegeven maar is in toenemende mate een opdracht geworden.

en wereldbeeld zijn uniciteit en verbondenheid. Zij geven richting aan de manier waarop een katholieke school met haar leerlingen aan de slag gaat: met respect voor hun eigenheid en tegelijk gericht op het verantwoordelijk samenleven met anderen. Het team getuigt van die levensbeschouwing, leeft ze voor en vertaalt ze in het kader van het opvoedingsproject.

In 2013 publiceerde het Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs de fameuze opdrachten voor het katholiek basisonderwijs in Vlaanderen. De eerste opdracht betreft het werken aan de schooleigen christelijke identiteit. De directie bouwt samen met haar collega’s en leerlingen aan een warme schoolgemeenschap vanuit een christelijke inspiratie. Daarin is ook aandacht voor de grote diversiteit in de maatschappij waarin de leerlingen opgroeien. Die spanning plaatst de school voor de uitdaging om in openheid voor de nieuwe invloeden van de samenleving toch haar eigenheid te verwoorden en te bewaren. In het basisonderwijs bouwt men voort op het fundament dat reeds in een voorschoolse context gelegd is. Leerlingen krijgen de kans zich harmonisch te ontplooien. Daarom maakt een goede katholieke school weloverwogen pedagogische keuzes. Die zijn gebaseerd op het mens- en wereldbeeld dat verbonden is met het christelijk geloof.

Twee belangrijke begrippen in dat christelijke mens-

In het vak rooms-katholieke godsdienst in het lager en secundair onderwijs bieden niet alleen de leerplannen maar sinds kort ook de interlevensbeschouwelijke competenties heel wat oefenkansen voor die dialoog. Leerlingen worden uitgedaagd om met elkaar in gesprek te gaan en samen te werken rond drie grote clusters: (1) ik en mijn levensbeschouwing; (2) ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander en (3) ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving. Hierbij komen zowel kennis, vaardigheden als attitudes aan bod. Schoolteams in het katholiek lager onderwijs en vakgroepen godsdienst in het katholiek secundair onderwijs krijgen vanaf dit schooljaar de opdracht om af te spreken op welke manier ze die competenties met de leerlingen zullen inoefenen: tijdens de lessen zelf, in (vakoverschrijdende) projecten binnen de school en/of tijdens buitenschoolse uitstappen. Het is onze grote hoop dat zij op die manier ook in de Don Boscoscholen meebouwen aan de katholieke dialoogschool.

De hele koepel van het katholiek onderwijs is zich ook volop aan het bezinnen over de wijze waarop ‘de katholieke dialoogschool’ zich vanuit haar traditie kan verhouden tot de actuele context. Zo’n school heeft allereerst de taak kinderen, jongeren en adolescenten kritisch-productief te leren nadenken over hun eigen identiteit en hoe zij tot die identiteit gekomen zijn.

Daarnaast moet ze hun leren om op een open, luisterbereide en respectvolle manier over deze identiteit in dialoog te gaan met de anderen. Precies door jongeren de kans te bieden om die (inter)levensbeschouwelijke bedachtzaamheid en communicatie te oefenen, leert de school hen samenleven in verschil. Die dialoog kan echter niet neutraal zijn maar wordt gevoed door het mens- en wereldbeeld van de Bijbels-christelijke traditie en het geloof in de scheppende en verlossende God.

15

BROODJE CURSIEF | Tekst: Lieve Pinxten Foto: Jamie McCaffrey Luchtig cursiefje vanuit het dagelijks leven

Een duidelijk uitgesproken ‘JA’ voor het geloof!

Het is een zaterdagmiddag, begin februari. Ik begeef me naar de kerk van Haacht-Station. Daar staan vandaag negen vormelingen klaar om een volgende stap in hun leven te zetten. Zeven van hen zitten in Don Bosco. Het is erg licht in de kerk en er hangt een sfeer van blijdschap en feest. Ik bewonder de leerlingen die bewust voor de lange weg kiezen, die nadenken over wat geloof voor hen kan betekenen en op welke manier ze daar uiting willen aan geven in hun leven. Het zijn stuk voor stuk krachtige, sterke jongeren, elk met hun verhaal, elk met hun sterkte en hun mindere kanten. Daar komen ze eerlijk over getuigen.

Na de viering ben ik er trots op dat ik in naam van de campus een klein cadeautje mag overhandigen. Op die manier heb ik ook de kans om met elke vormeling een praatje te slaan. En zo kom ik bij een moeder die me aanspreekt en zegt: “Aha, wij hebben dezelfde jas!” en ze lacht. Ik herinner me direct het voorbije oudercontact waarop ik haar gecomplimenteerd heb met haar mooie jas… dezelfde als de mijne dus. Zij vertelde me toen dat haar dochter niet zo opgezet was met de helderblauwe kleur en ik op mijn beurt kon getuigen dat mijn vriend me ook liever zwart had zien dragen. Maar we zijn het er beiden over eens dat het een jas is die bij ons past en wij zijn alvast blij met de frisse kleur. Diezelfde dochter heeft nu tegen haar mama gezegd dat de directeur van de school er ook is. Ik moet aan mama bekennen dat ik haar zonder jas niet meteen herkend had.

Mijn rondgangetje op de receptie brengt me die na16

middag ook nog tot bij Vicky, mijn beste vriendinnetje uit de lagere school. Zij is ondertussen al meter van één van de vormelingen. Ik wens het meisje proficiat en ik krijg daar te horen dat het voor haar toch niet altijd even evident was om naar de vormselbijeenkomsten te gaan. Het is niet zo eenvoudig om tegenover klasgenoten te zeggen dat je oprecht en bewust voor je geloof kiest. Zeker niet in een tijd waar vooral vluchtigheid en oppervlakkige contacten ‘cool’ zijn. Ik voel een grote bewondering voor haar en ik ben ook trots dat Vicky haar meter is. Het is zo’n blij en warm weerzien en ik kan niet anders dan concluderen dat ik ook als kind al de juiste keuzes maakte. Vicky is nog altijd even leuk en we babbelen lekker en lang bij. Ik zie ook haar ouders die ik meer dan 25 jaar niet meer gezien heb terwijl we vroeger zowat elkaars deur plat liepen. Het wordt een gesprek zoals je dat alleen kan voeren met ouders van een vriendinnetje dat je zo lang niet meer gezien hebt.

Nieuwsgierig en hartelijk. Het is alsof we nooit uit elkaars leven verdwenen zijn en we zijn allemaal blij om waar we nu staan in ons leven. Ik heb een heerlijke namiddag en ik besef dat het wezenlijke mensen samenbrengt. Het gaat niet om de grootste evenementen en geweldige sensaties. Het gaat om wat er zoals hier met negen vormelingen gebeurt. Ons geloof en het getuigen daarvan en in dit pure kleine moment de kans om mensen echt te ontmoeten in een gevoel van grote verbondenheid.

Met een warm hart en een oprecht blij gemoed rijd ik later op de middag gewoon terug naar huis.

Tekst: Princy Anrijs Foto's: Tine De Neve

| SPROKKEL

Voor jullie leef ik…

Eeuwige geloften zr. Princy Anrijs Op zaterdag 31 januari 2015 vierde heel de kerk en in het bijzonder de Don Boscobeweging het jaarlijkse feest van Don Bosco. Opnieuw werden voor deze gelegenheid heel wat evenementen georganiseerd. Voor zr. Princy Anrijs was het wel een héél bijzondere dag: de dag waarop zij haar eeuwige geloften aflegde.

Met alle kinderen, opvoeders, zusters en vrienden werd het Don Boscofeest dit jaar extra voorbereid. In de avondwoordjes, tijdens de vrije momenten, er werd geknutseld en de opvoedsters staken in het geheim een hele spelnamiddag in elkaar, teksten gekozen, opnieuw gekozen, boekjes gedrukt, bloemen, liederen uitgezocht…

Waarom vierde zuster Princy nu eigenlijk haar feest net op die dag? Wel, heel eenvoudig, omdat zr. Princy de grootste fan is van Don Bosco en helemaal zou willen worden zoals hij, namelijk, helemaal van God en helemaal voor de kinderen en de jongeren, want dat was Don Bosco.

Een feest is waard wat de voorbereiding waard is, en dat het goed geweest is mag ik wel zeggen!

Rond 14.30 uur stroomde de kerk vol. Vrienden, familie, zusters, collega’s, ouders van onze kinderen, kennissen, sympathisanten en nieuwsgierigen namen plaats voor de plechtige eucharistieviering, voorgegaan door Mark Tips, provinciaal van de salesianen, Marc Vanhoutte

“Voor jullie studeer ik, voor jullie werk ik, voor jullie leef ik en voor jullie ben ik bereid mijn leven te geven.” (Don Bosco) en Koen Timmermans, salesianen van Don Bosco, Flor Stes, de parochiepriester, en Paul Renders, schippers­aalmoezenier.

In het groot hing vooraan een uitspraak van Don Bosco: “Voor jullie studeer ik, voor jullie werk ik, voor jullie leef ik en voor jullie ben ik bereid mijn leven te geven.” Ik zie dit als een levensopdracht.

Net zoals we in het evangelie van de goede herder mochten horen: “De herder geeft zijn leven voor zijn schapen.”

Na een mooie viering volgde uiteraard ook een fijn verzorgde receptie waarbij iedereen welkom was. Later volgde er een gezellig avondmaal met gemeenschappen, familie en vrienden.

Het was ontroerend om te zien hoeveel mensen er waren om mee te bidden en te vieren, me te bemoedigen, te bevestigen, te steunen, in een vandaag niet zo evidente keuze. Het maakte me diep gelukkig en het geeft me een enorme boost om het werk verder op te nemen, ertegenaan te gaan met vernieuwde kracht!

17

DE SPREEKSTOEL | Tekst en foto's: Steven Pinnoo Voor wie spreekt vanuit salesiaanse verantwoordelijkheid Wanneer Gaston Hertegonne in de Spreekstoel plaatsneemt, is hij net de 65 gepasseerd. Terwijl de lokroep van de ‘opruststelling’ stilaan klinkt, kan de algemeen directeur van Don Bosco Zwijnaarde terugblikken op een rijke carrière in het spoor van Don Bosco. Een carrière waarin hij als bij toeval terechtkwam. Of is er meer aan de hand?

Je comfortzone verlaten Gaston Hertegonne blijft kleur geven aan Don Bosco Geroepen tot Don Bosco Gaston was zeker niet voor een carrière bij Don Bosco in de wieg gelegd. Toen hij als pas afgestudeerde wiskundeleerkracht op zoek ging naar een job kende hij Don Bosco alleen als de koorddanser uit de strip. Zijn sollicitatiegesprek in Zwijnaarde was voor hem dan ook een kennismaking, niet alleen met directeur Piet Martens, maar ook met een pedagogisch project dat hem dadelijk trof en waarin hij gaandeweg een rotsvast geloof is gaan koesteren. “Ik sta open voor veel ideeën, maar dat de aanpak van Don Bosco wérkt, daar kunnen ze mij nooit vanaf brengen!”, zo klinkt het.

Wat heeft er in dat gesprek gespeeld? Gaston heeft er zelf geen woorden voor, voor hem past er alleen het woord ‘roeping’ bij. Zoals hij ook daarna Meer dan veertig jaar heeft hij het wel en wee nog een aantal keren ‘geroepen’ werd. Na engedeeld van het Don Boscocollege in Zwijnaarde, kele weken als leraar werd hij al uitgenodigd om 27 jaar lang heeft hij er mee de teugels in handen klasleerkracht te worden, later werd hij studiegehouden. Nu hij de fakkel bijna mag doorgeven verantwoordelijke voor de hogere cyclus, daarna gunt Gaston Hertegonne Don Bosco Vlaanderen 17 jaar lang adjunct-directeur en ten slotte algeeen blik in wat hem beweegt en wat hij als erfenis meen directeur, een functie die hij nu al tien jaar wil nalaten. uitoefent. Bij geen van deze stappen ging het om het waarmaken van eigen ambitie, integendeel: meer dan eens werd hij ertoe uitgedaagd zijn ‘comfortzone’ te verlaten om onbetreden paden te gaan verkennen. Maar telkens ging hij in op een nood, een vraag die op hem afkwam – een roeping.

18

Het systeem van Don Bosco

Meer dan eens werd Gaston ertoe uitgedaagd zijn ‘comfortzone’ te verlaten om onbetreden paden te gaan verkennen.

Als je Gaston vraagt wat hem het dierbaarste is in heel zijn pedagogische loopbaan, dan zal hij je antwoorden: “Het systeem van Don Bosco, daar geloof ik echt in!” Als beginnend leerkracht heeft Gaston al mogen ervaren hoe leerlinggericht dat systeem wel is. Het vraagt veel inzet voor je leerlingen, maar je krijgt er ook heel veel voor terug – daar heb je in een notendop waar het om gaat.

Ook in een directiefunctie blijft dit de sterkste motivatie: Gaston voelt zich het meest in zijn sas wanneer hij leerlingen én leerkrachten kan helpen. Zeker aan leerkrachten wil Gaston ook een luisterend oor bieden en hen meetrekken in het project van Don Bosco. Want dat het daarbij gaat om een figuur en een project waarin je nog echt kunt geloven, daarvan is hij rotsvast overtuigd.

Het basisprincipe is voor Gaston hetzelfde als in Don Bosco’s tijd: als je wil dat een jongere goed presteert, moet je hem dat laten doen in een sfeer waar hij zich thuis voelt. Het komt eropaan een sfeer te creëren waarin leerlingen én leerkrachten zich goed voelen, een context waarin ze veel kansen krijgen om te tonen hoeveel talent ze wel hebben, ook buiten het lesgebeuren. Daarom ziet hij de parascolaire activiteiten als een enorme toegevoegde waarde voor een school.

Gastons roeping heeft altijd daarin bestaan: jongeren (én leerkrachten) helpen om zichzelf te overstijgen.

Het mooiste compliment dat hij ooit kreeg, kwam van een leerling van de vierdes aan wie hij wiskunde gaf – een vak dat voor velen toch niet gemakkelijk is. Deze vertrouwde hem toe: “Meneer, ik ben niet goed in uw vak, maar toch doe ik het graag…” Dáár gaat het voor Gaston om, ook als directeur.

Een nieuwe toekomst tegemoet Zoals heel het onderwijslandschap blijft ook Don Bosco Zwijnaarde niet onberoerd in een snel veranderende samenleving. Gaston is er sterk van overtuigd dat de school elke uitdaging aankan, maar sommige recente ontwikkelingen doen hem toch de wenkbrauwen fronsen. Zo is hij de eerste om de belangrijkheid te erkennen van een werking over de grenzen van de diverse onderwijstypes in het secundair onderwijs heen. Een bemoedigend experiment hiervoor vond hij het totaalproject ‘Vallende sterren’, dat onder de leiding van Johan Heldenbergh werd opgezet samen met de School voor

Wetenschap en Techniek van Sint-Denijs-Westrem: een heel traject dat men met een groep leerlingen aflegt, en bij de opvoering kun je niet meer zien wie uit welk type onderwijs komt. Wanneer de overheid het secundair onderwijs wil reorganiseren met de bedoeling een breed spectrum op eenzelfde plaats te kunnen aanbieden, dan is Gaston dat ideaal wel genegen, maar hij heeft vooral bedenkingen over hoe en in welke mate men dat zal kunnen realiseren. Als je er geen middelen voor hebt, wat blijft er dan over van al je goede bedoelingen?

Een geruststelling is wel dat het college financieel gezond is en op dat vlak iedere uitdaging moet aankunnen: in heel zijn periode in de directie heeft Gaston er een punt van eer van gemaakt een aantal noodzakelijke investeringen te doen in de snel groeiende school zonder daarom te moeten besparen op het didactische – een beleid dat over de jaren heen goede vruchten heeft afgeworpen.

Een pluim voor de collega’s Intussen wenkt voor Gaston het afscheid – minstens van zijn functie als directeur. Het is een functie waarin hij veel heeft meegemaakt, waarin hij ook zijn collega’s heeft leren waarderen. In een groot college als dat van Zwijnaarde – de school telt nu 1640 leerlingen – wordt de taak van de directie gedragen door een team van vier mensen. Gaston is enorm dankbaar dat hij op dit team kan terugvallen, dat hij bij anderen terechtkan.

Van zijn kant wil hij aan hen, maar ook aan leerkrachten en leerlingen, alle vertrouwen geven: geloven in mensen zit hem ingebakken.

Met grote zorg heeft Gaston steeds de salesiaanse identiteit van de school gekoesterd. Die vertaalt zich ook in een klemtoon op de zorg voor elkaar, die in Zwijnaarde een duidelijke beleidslijn is geworden. Vanuit zijn ruime ervaring komt hij telkens op hetzelfde kernpunt terecht: welke verantwoordelijkheid je ook draagt, het gaat om respect hebben voor mensen, vertrouwen schenken aan mensen, geloven in mensen.

Voor de manier waarop ze in Zwijnaarde gestalte geven aan Don Bosco, geeft hij in de eerste plaats een pluim aan zijn collega’s. Maar wij van Don Bosco Vlaanderen weten dat het college deze wijze, hardnekkig trouwe opvoeder naar het hart van Don Bosco nog zal missen… Het ga je goed, Gaston!

19

DE BOEKENPLANK | Tekst en foto’s: Centrale Propaganda

De Goede Week en Pasen met onze jongeren!

Kruisweg voor jongeren

Ik versier Pasen

Een echte aanrader voor de passietijd!

Deze Kruisweg voor jongeren werd uitgewerkt als een rollenspel met verschillende spreekpartijen, zodat de actieve deelname van iedereen bevorderd wordt. De illustraties zijn fris en modern, suggestief en niet gruwelijk. Men kan N51 deze kruisweg gemakkelijk bidden in € 3,50 het gezin, met het catechese- of vormsel(port inbegr.) groepje, thuis, in een kerk of ruimte.

Auteur: Charles Singer, Vertaling: Marc Dedapper 16 blz.; 21 x 15 cm

Hoe je (klein)kinderen zinvol over Pasen spreken en ze inleiden in dit mooie mysterie?

Gebruik de middelen die hen boeien. Bijvoorbeeld dit knutselboek met 5 knutseltaakjes in verband met Pasen. Voor kinderen van 5 tot 10 jaar!

N70 € 4,00

(port inbegr.)

Onmisbaar bij de catechese!

Voor de kleinsten (4 tot 7 jaar) Mijn missaal

N19 € 7,00

(port inbegr.)

Dit misboekje is geschikt voor kinderen vanaf de leesleeftijd. Moeilijke sleutelwoorden krijgen de nodige uitleg. Kortom: het ideale gebedenboekje, dat kinderen kunnen gebruiken als ze actief de viering willen mee volgen.

Auteurs: M-J Cura e.a.

Vertaling: Myriam De Keyser, 68 blz.;10,5 x14,5 cm

Vanaf 8 jaar Het leven van Jezus Kaartspel door de evangelies heen. Een N11 spelboek dat je kunt € 4,00 verknippen tot 32 (port inbegr.) kaarten, en tevens tot een, doosje, waarin je de kaarten kunt opbergen. Een ‘trivial pursuit’20

spel met vragen en antwoorden voor twee of meer spelers. Zo leert een kind wegwijs worden in het lezen van Bijbelse teksten. Speels geleerd en jong gedaan!

Auteurs: M-J Cura e.a., 16 blz.; 21 x15 cm

Voor jonge tieners Jezus van Nazaret Een ideaal werkinstrument om jonge tieners het evangelie te leren ontdekken. Het leven van Jezus wordt benaderd vanuit tien originele invalshoeken: zijn jeugd, zijn vriendenkring, zijn leer, zijn doelN27 stelling, zijn geheim, zijn genezin€ 12,50 (port inbegr.) gen, zijn houding tegenover uitgesloten mensen, zijn opgang naar Jeruzalem, zijn dood en verrijzenis, zijn hernieuwde aanwezigheid onder ons. Dit alles ligt uitgezaaid in 48 kleine hoofdstukjes (van 4 blz.) met telkens deze drie benaderingen: ‘Geschiedenis’, ‘Bijbel’ en ‘Vandaag’.

Voor tieners een ontdekkingstocht, voor catechisten een roadbook! Onontbeerlijk!

Auteur: Albert Hari, Vertaling: Iny Driessen 228 blz.; 18 x 22,8 cm

| SPROKKEL

Een lopend vuurtje op de televisie Onder het thema ‘Als een lopend vuur’ mocht de Don Boscobeweging in Vlaanderen op zondag 1 februari de eucharistie verzorgen die werd uitgezonden door VRT-televisie. De place to be was de kapel in Don Bosco Sint-Denijs-Westrem. Een bijzondere werkgroep was maandenlang bezig geweest met de voorbereidingen, in overleg met de mensen van KTRO Braambos en VRT-televisie. Jong en oud werden ingeschakeld om er een eigentijdse en enthousiaste viering van te maken.

Niet alleen de salesiaanse voorgangers, ook tientallen jongeren maakten een jong en fris gebeuren van de viering, enthousiast ondersteund door het koor ‘Koriander’, het schoolkoor van het Don Boscocollege van Zwijnaarde, en door de muziekgroep ‘Born Out Of His Dream’.

“Als een lopend vuurtje ging zijn faam rond naar alle kanten over heel de streek…” Het was niet alleen de slotzin van de evangelielezing, het is ook een goede samenvatting van deze viering van Don Bosco, van wat deze heilige voor zo velen blijft betekenen. De viering vond enorme weerklank, en ook de kijkcijfers liegen er niet om: ongeveer 130.000 kijkers vierden met ons mee aan de televisie en droegen Don Bosco’s faam uit over Vlaanderen en Nederland… Hartelijk dank aan allen die er een ‘vurige’ viering van maakten!

Don Bosco Stichting zoekt kunst en antiek Naar aanleiding van 200 jaar geboorte van Don Bosco organiseert Don Bosco Stichting op 26 en 27 september 2015 een grote kunst- én antiekveiling ten voordele van de vele Don Boscoprojecten. We zijn dan ook volop op zoek naar waardevol materiaal voor deze veiling.

In dit feestjaar viert ook Don Bosco Stichting mee. Dit dubbel eeuwfeest van de verjaardag van Don Bosco leek ons een uitgelezen kans om via een veiling ook de financiële kant van de zaak in het licht te stellen. Don Bosco zelf was steeds op zoek naar financiële middelen om zijn werken in stand te kunnen houden of uit te breiden. Hij kon niet anders. Ontelbare keren organiseerde hij grote tombola’s en ging hij op bedeltocht bij mensen thuis.

Door de organisatie van een veiling stappen we in de

voetsporen van Don Bosco. Maar net als in zijn tijd kan dit nu maar slagen als mensen bereid zijn om hieraan mee te werken. We zijn op zoek naar goede tot zeer goede kunst- en antiekvoorwerpen zoals schilderijen van bekende kunstenaars, bronzen beelden, oude Chinese vazen of voorwerpen, waardevolle pentekeningen, originele platen van oude stripverhalen, enzovoort…

Denk je iets van dergelijke waardevolle dingen te willen schenken of ben je er niet zeker van of datgene wat je wenst te schenken ook grote waarde heeft, neem dan contact op met Guido Stoop, stichting@donbosco.be of 0475/29 83 73.

Samen kunnen we overleg plegen en kunnen afspraken gemaakt worden rond een mogelijke schenking.

21

VERBONDEN | Tekst: Bieke Vandamme Foto's: VIA Don Bosco De link tussen Noord- en Zuidwerking

Om deze attitude bij onze jongeren zo effectief mogelijk te internaliseren werden scholen in 2005 geadviseerd om aandacht te besteden aan ‘actief burgerschap’ en ‘sociale integratie’. Scholen zijn het middel bij uitstek om hun leerlingen voor te bereiden tot een veelzijdige gemeenschap. Onder de noemer ‘wereldburgerschap’ moedigt het onderwijs jongeren aan om in dialoog te staan met de wereld en een bewustzijn te ontwikkelen voor het behoud van de aarde met respect voor al haar bewoners.

Kritische reflectie over de impact van dit project

In dialoog m

Tijdens een conferentie in de herfst van vorig jaar gaf politiek filosoof Bleri Lleshi een betoog over de realiteit van Wereldburgerschapseducatie in België. Bleri uitte zijn twijfels over de realisatie De hedendaagse jongeren groeien op in een van wereldburgerschap in steeds veelzijdiger samenleving. De toeneons onderwijssysteem. mende globalisering verwacht van hen een interculturele attitude. Bovendien heeft mondialisering de wereld ook ingewikkelder gemaakt.

Er is dus nood aan een wereldomvattende ethiek waardoor jongeren in staat zijn om actieve, constructieve deelnemers te worden aan het wereldwijde proces van duurzame ontwikkeling.

“Als we kijken naar hoe serieus wereldburgerschap binnen het onderwijs wordt genomen en welke wereldburgers onze leerlingen zijn, dan is er nog veel werk aan de winkel,” manifesteerde hij. Bleri Lleshi gaf vervolgens een gebalde uiteenzetting omtrent de nieuwe inhoudelijke uitdagingen voor wereldburgerschapseducatie. In dialoog met de scholen moet er een kritisch zelfonderzoek gebeuren over de positieve effecten, maar vooral ook over de hindernissen die het wereldburgerschap op zijn weg ontmoet.

Een wereldburger is zich bewust van de wereld, respecteert diversiteit in waarden en normen, heeft inzicht in internationale ontwikkelingen enzovoort. Maar hoe schetst het onderwijs een reële versie van dit diverse landschap? Is er diversiteit bij leerkrachten, hun achtergronden, gevoeligheden, inzichten en ervaringen? Hoe

22

ervan overtuigd zijn dat diversiteit een verrijking is, rekening houdend met de uitdagingen die diversiteit met zich brengt.

Wereldburgerschap in België

et de wereld slaagt het onderwijs erin om de wereld op een geloofwaardige manier in de klas te brengen?

Bleri Lleshi staat daar eerder pessimistisch tegenover en stelt dan ook dat het onderwijs in België niet intercultureel is. “Meer interculturaliteit binnen het onderwijs betekent oog hebben voor diversiteit en daar op een positieve manier mee omgaan,” zegt hij.

De aandacht voor het internationaal aspect in het onderwijs is uiteraard niet recent. In België is wereldburgerschapsvorming als zodanig nog niet echt verankerd in het onderwijs. VIA Don Bosco wil een belangrijke speler zijn in de waardering van wereldburgerschap in het Belgische onderwijs. Via het aanbieden van begeleiding en educatief materiaal aan scholen die willen werken rond mondiale thema’s wil VIA Don Bosco scholen ondersteunen om een dialoog met de wereld aan te gaan.

Als je meer informatie omtrent ons educatief aanbod wenst te ontvangen, stuur een mail naar: ontwikkelingseducatie@viadonbosco.org .

Bleri Lleshi belicht ook de nieuwe inhoudelijke uitdagingen voor wereldburgerschapseducatie waarbij politisering, engagement en passie centrale begrippen zijn.

Politisering is kennis hebben van onze rechten en plichten als burger. Leerlingen moeten democratie en gepaarde waarden hierbij begrijpen om die te kunnen behouden en versterken.

Wereldburgerschap heeft ook te maken met engagement. Het onderwijs moet de leerlingen warm maken om zich te willen engageren in de processen van hun samenleving. Volgens Bleri Lleshi kunnen leerlingen zich pas zinvol, constructief en gemeenschappelijk inzetten wanneer ze zich thuis voelen en wanneer ze een hoge graad van verbintenis met de omgeving rond zich heen ervaren.

Ten slotte is er passie nodig om wereldburgerschap over te brengen bij de jongeren. Leerkrachten moeten 23

RUGGESPRAAK | Tekst: Firmin Vanspauwen Foto: Nancy Phillips

Kleurendruk Kleine Lowie zit te kleuren.

Hij kleurt wolken rood, krijgt daarover discussie met mij: “Wolken zijn toch wit.”

Hij is echter niet van zijn stuk te brengen: “Rode wolken zijn mooier.”

Met het schilderij ‘De Schreeuw’ in het hoofd geef ik al vlug op.

Munch schilderde de wolken ook rood, gaf zo meer expressie aan zijn werk, benadrukte de depressie die hij voelde in het bedreigende landschap.

Jongeren uitnodigen om met ‘geloof’ meer kleur aan het leven te geven is een pijler van het salesiaanse opvoedingsproject.

Diversiteit van de hedendaagse schoolbevolking en secularisatie van de maatschappij maken het opvoeders desbetreffend niet gemakkelijk.

Dringen we onze kleurenkeuze op?

Moeten ze wolken wit kleuren?

Of bieden we jongeren een uitgebreid kleurenpalet aan en laten we hen kleuren kiezen om expressief zin te geven aan hun leven?

Hoe zou Don Bosco het nu aanpakken?

Zijn rotsvast geloof kan ons, in dit feestjaar zeker inspireren.

Ik neem me alleszins voor om de kleurencombinatie voortaan aan Lowie over te laten, terwijl ik waakzaam over zijn schouders toekijk.

24