DOUKAS_2019_001_168 12/14/18 11:49 AM Page 141
26 Η Προώθηση της «Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» στο Επίκεντρο της Δράσης της UNESCO Αικατερίνη Τζιτζικώστα Πρόεδρος Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO.
H ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το 1945, σήμανε το τέλος των καταστροφών και των σφοδρών συγκρούσεων και την έναρξη μιας νέας εποχής στην οποία τα κράτη θέλουν να απολαμβάνουν μια σταθερή και διαρκή ειρήνη και έχουν δεσμευθεί να σέβονται και να προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, χωρίς καμία διάκριση βάσει της φυλής, του φύλου, της γλώσσας ή της θρησκείας. Η πίστη των κρατών μελών του ΟΗΕ στην αξία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αποτυπώθηκε το 1948 στην Οικουμενική Διακήρυξη 141
DOUKAS_2019_001_168 12/14/18 11:49 AM Page 142
ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΗΜΕΡΑ
2019
142
για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το πρώτο διεθνές κείμενο ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, το οποίο έθεσε τα θεμέλια για τη διεθνή τους προστασία, τόσο από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, όσο και από τους εξειδικευμένους Οργανισμούς του. Η UNESCO, ο εξειδικευμένος Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, τις Επιστήμες και την Επικοινωνία, έχει δεσμευθεί στο Άρθρο 1 του Καταστατικού Ίδρυσής της να εργάζεται σταθερά και συστηματικά, στο πλαίσιο των πέντε τομέων αρμοδιότητάς της, για την προώθηση των πανανθρώπινων αξιών και την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην προάσπιση των αρχών και των διατάξεων της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Ειδικότερα, η UNESCO, ήδη από την ίδρυσή της, έχει υιοθετήσει πληθώρα κανονιστικών εργαλείων και έχει διαμορφώσει και υλοποιήσει σημαντικά Διεθνή Προγράμματα που κατοχυρώνουν και προάγουν πανανθρώπινες αξίες και δικαιώματα, όπως το δικαίωμα όλων σε ίση και ποιοτική Εκπαίδευση, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, στην ελευθερία της έκφρασης και στην ανάπτυξη της πολιτιστικής ταυτότητας, καθώς και το δικαίωμα στην επιστημονική έρευνα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Μέσα από τα Διεθνή της Προγράμματα η UNESCO έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, την ενίσχυση και το συντονισμό των συνεργασιών μεταξύ κυβερνητικών και μη κυβερνητικών φορέων σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, καθώς και την παροχή τεχνογνωσίας στα κράτη μέλη για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε εθνικό επίπεδο. Από το 2003, ο Διεθνής Οργανισμός έχει εντατικοποιήσει τη δράση του προς αυτή την κατεύθυνση, μέσω της υιοθέτησης μιας εξειδικευμένης Στρατηγικής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα την οποία και έχει ενσωματώσει σε όλα τα Διεθνή του Προγράμματα. Η εν λό-
DOUKAS_2019_001_168 12/14/18 11:49 AM Page 143
ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΗΜΕΡΑ
γω Στρατηγική θέτει ως προτεραιότητα την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλες τις δράσεις που υλοποιεί, ενώ ταυτόχρονα προωθεί τη σύναψη συνεργειών με άλλους Οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών. Μία από τις πιο σημαντικές συνεργασίες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Στρατηγικής είναι η υπογραφή Συμφώνου Συνεργασίας μεταξύ της UNESCO και του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Οργανισμού που αποτελεί το επίκεντρο των δραστηριοτήτων του ΟΗΕ για θέματα που αφορούν στα ανθρώπινα δικαιώματα. Μέσα από τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες που υλοποιεί, η UNESCO εργάζεται για ένα καλύτερο αύριο όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν αρμονικά, θα έχουν εξαλειφθεί οι διακρίσεις κάθε μορφής και όλοι θα αντιμετωπίζονται ως ίσοι. Ωστόσο, καθώς ακόμη και σήμερα τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται σε αρκετά μέρη του πλανήτη και οι διακρίσεις με βάση το φύλο, την καταγωγή ή τη θρησκεία συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα, η UNESCO συνεχίζει τη δράση της με αφοσίωση και συνέπεια. Όπως δήλωσε η Γενική Διευθύντρια της UNESCO, Audrey Azoulay, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: «(…) Τον Δεκέμβριο του 1948, η UNESCO ήταν ο πρώτος Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών που έθεσε την Οικουμενική Διακήρυξη στο επίκεντρο της δράσης του (…). Σήμερα η UNESCO καλεί όλους να ανανεώσουν τη δέσμευσή τους για την προάσπιση της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε κάθε κοινωνία και σε κάθε περίπτωση (…)». Σε μια εποχή που πολλοί αρέσκονται να υπογραμμίζουν τα στοιχεία που υποτίθεται ότι μας διαφοροποιούν, η UNESCO αντιστέκεται σε αυτή τη συγκρουσιακή λογική, προωθώντας και αξιοποιώντας τα στοιχεία εκείνα που μας ενώνουν προς όφελος της παγκόσμιας κοινότητας, μέσω ενός ανοιχτού, ουσιαστικού διαλόγου που βασίζεται στο σεβασμό των αξιών κάθε πολιτισμού, της διαφορετικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την εξασφάλιση μιας σταθερής και διαρκούς ειρήνης.
2019
143
DOUKAS_2019_001_168 12/14/18 11:49 AM Page 144