• TAHUN 21 • BILANGAN 134
• OGOS 2010 • SYAABAN – RAMADAN 1431 H
Qari Mesir dan Qariah Pakistan Johan Majlis Tilawah Al-Quran Antarabangsa
PERCUMA
www.islam.gov.my
Meja Pengarang Raya: Sambut dengan Kesederhanaan
Sidang Redaksi PENAUNG Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz Ketua Pengarah Jabatan Kemajuan Islam Malaysia
H
ari raya merupakan hari kemenangan bagi umat Islam setelah berjaya mengharungi segala dugaan nafsu sepanjang Ramadan. Namun ia tidak bererti kita boleh melakukan perkara sia-sia seperti yang dilakukan sebelum datangnya Ramadan. Amalan dan ibadah seperti membaca alQuran, berqiyamulail, bersedekah serta amalan sunat lain perlu diteruskan malahan ditingkatkan pada masa-masa akan datang.
PENASIHAT Mohd Noor Abd. Hamid Timbalan Ketua Pengarah (Pengurusan) Jakim KETUA PENGARANG Mohamad Saari Pengarah Bahagian Penerbitan PENGARANG Mohd Yusof Sham PENOLONG PENGARANG Mohd Firdaus Mohd Suhani JURUFOTO Jamal Ibrahim PENGEDAR Unit Edaran Bahagian Penerbitan Jabatan Kemajuan Islam Malaysia Aras 1 & 4, Blok D9, Kompleks D, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan 62519 Putrajaya ATUR HURUF / REKA BENTUK Visual Print Sdn. Bhd. Percetakan Visual Print Sdn. Bhd.
Sebagai umat Islam yang bersyukur, hari raya perlu disambut dengan penuh kesederhanaan dan mengikut batasannya. Perbanyakkan zikir dan laungan takbir kepada-Nya pada malam dan hari raya. Amalan-amalan seperti mandi sunat hari raya, memakai wangian, memakai pakaian cantik dan paling baik, menunaikan zakat fitrah sebelum sembahyang sunat hari raya dan sebagainya seharusnya menjadi perkara lazim dilaksanakan yang sudah tersemat dalam hati kita. Hari raya sering kali dikaitkan dengan pembaziran. Memang terdapat daripada kalangan kita yang suka berbelanja dengan boros menjelang raya. Kalau boleh semua perabot, peralatan rumah, pakaian dan sebagainya perlu diganti dengan yang baharu. Islam menganjurkan umatnya bersifat wasatiyyah dalam segala aspek. Tidak perlu menukar baru jika ia masih elok dan boleh dipakai. Pemborosan seperti ini hanya layak menjadi kawan syaitan. Lebih baik wang tersebut disalurkan kepada golongan yang lebih memerlukan. Pembaziran juga dikaitkan dengan aspek pemakanan. Jangan setelah sebulan kita berpuasa, melantak juadah raya seperti mengqadha’ kembali kelaparan sepanjang Ramadan. Dek kerana terlalu kenyang ibadah kita terganggu, dan lebih teruk daripada itu, meninggalkan amalan wajib. Kadangkala terlalu banyak juadah raya dihidangkan sehingga tidak mampu dihabiskan dan akhirnya menjadi milik tong sampah. Biarlah sedikit asalkan makanan tersebut diberkati Allah. Sempena hari yang mulia, marilah kita mengambil kesempatan yang penuh bermakna ini memadamkan segala api permusuhan sesama kita. Rendahkan diri memohon ampun maaf andai terlanjur silap dan salah, meskipun ia bukan berpunca daripada kita. Apa yang penting ialah keberkatan dan keredaan-Nya, bukan sekadar keriangan Aidilfitri semata-mata. Salam Aidilfitri, maaf zahir dan batin.
Kandungan Qari Mesir dan Qariah Pakistan Johan Majlis Tilawah Al-Quran Antarabangsa
3
Menjana Para Huffaz yang Berketrampilan dalam Semua Bidang
11
MTQK 53 Berlangsung Lancar
4
SKU Jakim, Pertengahan Tahun 2010
12
Inovasi Sistem Pengadilan Tilawah al-Quran di Malaysia
5
Mahrajan Huffaz Belia Mabims dan Pelancaran Buku Jakim
13
PM Bertemu Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan
6
Jakim Serah Risalah Bahasa Khmer kepada Kemboja
13
Konvokesyen Ikmas Ke-8
6
14
Dato’ Dr. Mashitah Rasmikan Majlis Konvokesyen Darul Quran Kali Ke-19
7
Bengkel Fiqh Penyiaran Temukan Penggiat Seni dengan Golongan Professional dan Ilmuwan Keputusan Muzakarah Khas Majlis Fatwa Kebangsaan mengenai ESQ
14
Senarai Pertukaran dan Penempatan Pegawai Jakim Bulan Julai 2010
15
Berita Bergambar
8–9
PKJ Kali Ke-83
10
Meeting Of The Recognised Halal Certification Bodies Buka Era Baru Pengurusan Pensijilan Halal Malaysia
10
2
| Ogos 2010
Qari Mesir Dan Qariah Pakistan Rangkul Johan Tilawah Al-Quran Antarabangsa
M
ajlis Tilawah al-Quran Peringkat Antarabangsa Ke52 berlangsung mulai 27 Julai hingga 3 Ogos 2010. Daripada 76 buah negara yang dijemput, sebanyak 41 buah negara yang telah mengambil bahagian iaitu seramai 41 orang qari dan 20 orang qariah memperdengarkan bacaan al-Quran masing-masing. Majlis perasmian majlis tersebut diadakan pada 27 Julai 2010 di Dewan Merdeka, Pusat Dagangan Dunia Putra (PWTC) Kuala Lumpur. Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong telah berkenan untuk berangkat dan seterusnya merasmikan majlis tersebut. Dalam titah ucapannya, baginda melahirkan rasa dukacita dengan isu umat Islam yang diancam dengan pelbagai serangan fizikal dan spiritual serta isu Islamofobia yang cuba meracuni fikiran dan menakutkan masyarakat dunia dengan Islam. Baginda berharap seluruh dunia Islam dapat bersatu dan memainkan peranan dengan menyusun serta melaksanakan agenda memajukan umat Islam dengan lebih berkesan. Majlis Tilawah Peringkat Antarabangsa pada kali ini menyaksikan qari dari Mesir
iaitu Encik Hani Abdel Aziz Ahmed merangkul tempat pertama dengan markah sebanyak 91.46% diikuti oleh Encik Wan Ainuddin Hilmi Abdullah (90.75%) dari Malaysia dan tempat ketiga dimenangi oleh Encik Abdul Wadoud K. Esmail (89.63%) dari Filipina. Johan Qariah pula dirangkul oleh Puan Samia Khanan dari Pakistan dengan markah 91.08% diikuti oleh Puan Dayang Nurfaezah Hj. Emran (90.17%) dari Brunei Darussalam dan tempat ketiga dimenangi oleh Puan Monaifah A. Bogabong Alawi (88.75%) dari Filipina. Johan qari dan qariah masing-masing menerima hadiah wang tunai sebanyak AS$ 10,000, piala iringan dan sijil penyertaan. Tempat kedua menerima wang tunai sebanyak AS$ 7,000, cenderamata dan sijil penyertaan, manakala pemenang tempat ketiga menerima wang tunai AS$ 4,000, cenderamata dan sijil penyertaan. Setiap peserta lain menerima hadiah sagu hati berjumlah AS$ 1,500, cenderamata dan sijil penyertaan.
Ogos 2010 |
3
MTQK 53 Berlangsung Lancar
P
enganjuran Majlis Tilawah Al-Quran mampu membentuk jati diri modal insan yang bertaqwa dan seimbang sesuai dengan ajaran Islam. Menurut YB Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Mejar Jeneral Dato’ Seri Haji Jamil Khir bin Haji Baharom (B), beliau berkata, “Dengan wujudnya sifat ummah yang seimbang, ia akan melahirkan negara yang harmoni, aman dan bersatu padu di bawah bumbung perpaduan nasional yang kukuh serta maju, bukan sahaja dari sudut material tetapi juga semangat.” Majlis Tilawah al-Quran Peringkat Kebangsaan (MTQK) Kali Ke-53 berlangsung selama lima hari mulai 29 Jun sehingga 3 Julai 2010 bertempat di Dewan Saadah Wisma Muis, Kota Kinabalu, Sabah. Dengan bertemakan “Memantap Ukhuwah Memperkasa Ummah”, majlis ini berlangsung dengan meriah setiap malam dengan sambutan yang luar biasa daripada penonton.
Johan Qari dan Qariah menerima hadiah wang tunai sebanyak RM 15,000.00, piala pusingan, piala iringan, cenderamata, pakej menunaikan haji dan sijil penyertaan setiap seorang. Naib johan pula menerima wang tunai sebanyak RM 7,000.00, pakej menunaikan haji, cenderamata dan sijil penyertaan, sementara hadiah ketiga mendapat wang tunai sebanyak RM 5,000.00, pakej menunaikan haji, cenderamata dan sijil penyertaan. Hadiah sagu hati sebanyak RM 2,000.00 dan sijil penyertaan.
Majlis perasmian disempurnakan oleh Perdana Menteri, YAB Dato’ Sri Mohd Najib bin Tun Haji Abdul Razak pada 29 Jun 2010. Sementara Majlis Penutup telah disempurnakan oleh Tuan Yang Terutama Tun Datuk Seri Panglima Haji Ahmadshah bin Abdullah, Yang di-Pertua Negeri Sabah iaitu pada 3 Julai 2010. Keputusan majlis tilawah Al-Quran diumumkan oleh oleh Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz, selaku Pengerusi Jemaah Hakim. Keputusan adalah seperti berikut: BAHAGIAN QARI
BAHAGIAN QARIAH
TEMPAT PERTAMA : Wan Ainuddin bin Abdullah NEGERI : Wilayah Persekutuan MARKAH : 82.01%
TEMPAT PERTAMA : Hajah Nor Azrah binti Ayub NEGERI : Johor MARKAH : 79.34%
TEMPAT KEDUA : Muhammad Anuar bin Ghazali NEGERI : Kelantan MARKAH : 79.66%
TEMPAT KEDUA : Nor Ruzana Natiah binti Jaafar NEGERI : Selangor MARKAH : 79.33%
TEMPAT KETIGA : Haji Othman Azumi bin Ahmad NEGERI : Kedah MARKAH : 79.33%
TEMPAT KETIGA : Normalina binti Alias NEGERI : Wilayah Persekutuan MARKAH : 77.66%
JOHAN KESELURUHAN : Wilayah Persekutuan MARKAH : 79.84% 4
| Ogos 2010
Inovasi Sistem Pengadilan Tilawah Al-Quran di Malaysia
P
engadilan Tilawah al-Quran di Malaysia memiliki kecanggihan sistem dan daya inovasi yang tersendiri. Hal ini dibuktikan oleh rekaan alat Sistem Pengisyaratan (Signaling System) yang direka khas oleh Telekom Malaysia untuk tilawah al-Quran bagi memastikan ketelusan dan ketepatan pengadilan tilawah. Menurut Sulaiman Yatimin, Pembantu Pegawai Teknik yang berpengalaman selama 27 tahun dalam pengendalian dan penyelarasan sistem ini, ia merupakan satu-satunya alat yang digunakan untuk menyalurkan suara peserta ke bilik hakim untuk diadili. Sejajar dengan inovasi yang sentiasa berkembang, sistem ini juga turut mengalami perubahan besar berbanding tahun-tahun terdahulu. Alat Sistem Pengisyaratan yang mula digunakan pada tahun 2000 ini diselaraskan dengan penjaga masa dan sistem siaraya seterusnya dipancarkan kepada hakim-hakim bagi mendengar suara dan cara bacaan para peserta dengan jelas. Di bilik Jemaah Hakim, seorang juruteknik lagi ditempatkan bagi membantu menyelaraskan sistem perhubungan ini. Encik Fakhri Nizar Mohamad yang telah berkhidmat selama 15 tahun dalam pengendalian Majlis Tilawah Al-Quran ini membantu menyediakan sistem audio dan signaling di bilik Jemaah Hakim. Bilik Jemah Hakim berada di satu tempat yang terpisah daripada penglihatan perjalanan di pentas utama dalam dewan majlis tilawah. Sulaiman berkata, “Kecekapan dalam mengendalikan alat ini amat penting bagi memastikan para hakim dapat membuat pengadilan dengan seadilnya tanpa mengetahui siapa peserta yang mereka adili,� tambah beliau lagi. Sulaiman berpandangan penganjuran Tilawah al-Quran merupakan program yang sangat bagus dalam mengembangkan syiar Islam ke seluruh dunia. Beliau juga merasakan Majlis Tilawah Al-Quran adalah program bersama dan tanggungjawab dalam menjayakan majlis ini perlu dipikul oleh semua pihak. Ditanya mengenai perasaan ketika bertugas dengan para hakim yang merupakan ulama dan ahli al-Quran, Fakhri pula berkata, “Saya amat gembira dan bersyukur ke hadrat Allah SWT mendapat peluang yang tidak terhitung nilainya, yang peluang ini tidak dapat dinikmati oleh kakitangan lain. Ogos 2010 |
5
PM Bertemu
Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan
P
ada 20 Julai 2010 bertempat di Bilik Mesyuarat Khas 1, Pejabat Perdana Menteri, Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan telah mengadakan pertemuan dengan Perdana Menteri Malaysia YAB Dato’ Sri Mohd. Najib Tun Hj. Abd. Razak. Pertemuan yang lebih menjurus perbincangan isu-isu semasa berkaitan agama dan umat Islam, seterusnya dapat disampaikan secara langsung pandangan Perdana Menteri khususnya mengenai umat Islam. Dalam perutusannya, Dato’ Sri Mohd. Najib yakin semua ahli Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan dapat memberikan nasihat, pandangan dan sokongan kepada beliau dalam membangunkan negara serta memartabatkan kedudukan agama dan umat Islam di negara ini. Beliau juga amat yakin peranan dan sumbang saran jawatankuasa mampu membantu kerajaan dalam membentuk dasar-dasar baru atau penambahbaikan dasar-dasar sedia ada dalam pengurusan hal ehwal Islam.
Husin dan Ketua Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz yang juga merangkap Setiausaha Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia. Prof. Tan Sri Dato’ Dr. Abd. Shukor Husin menyatakan pertemuan ini amat besar ertinya ke arah mengeratkan lagi hubungan antara ulama’ dan umara’ dan sekali gus dapat membina sebuah negara yang seimbang dari segi fizikal dan spiritual.
Pertemuan ini turut dihadiri oleh Menteri di Jabatan Perdana Menteri, YB Senator Mejar Jeneral Dato’ Seri Jamil Khir Haji Baharom (B), Penasihat Agama Kepada YAB Perdana Menteri, Dato’ Dr. Abdullah Md Zin, Pengerusi Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan, Prof. Tan Sri Dato’ Dr. Abdul Shukor Haji
Konvokesyen Ikmas Ke-8
Y
ang di-Pertua Negeri Sarawak, TYT Tun Datuk Patinggi Abang Haji Muhammad Salahuddin telah berkenan untuk menyempurnakan Majlis Konvokesyen Institut Kemahiran Islam Malaysia Sarawak (Ikmas) Ke-8 pada 12 Julai 2010 yang lalu di Dewan Kenyalang, Ikmas, Telaga Air, Kuching. Majlis konvokesyen ini turut dihadiri YABhg. Toh Puan Datuk Patinggi Hajah Norkiah, Timbalan Menteri Di Jabatan Perdana Menteri, YB Senator Dato’ Dr. Mashitah Ibrahim, Ketua
6
| Ogos 2010
Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz, ahli-ahli Ikmas, pengarah-pengarah bahagian jakim, dan ketua-ketua jabatan kerajaan persekutuan dan negeri sekitar Kuching. Pada majlis konvokesyen tahun ini, seramai 41 orang graduan menerima Diploma Pengajian Islam dan Dakwah, manakala 15 orang graduan menerima Sijil Asas Pengajian Islam Saudara Kita. Majlis kali ini menyaksikan Saudari Nur Rafeezza Fetheri telah dinobatkan sebagai penerima Anugerah Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Saudari Afiqah binti Mustafa menerima Anugerah Ketua Pengarah Jakim, Saudari Norsafarina Sajom menerima Anugerah Majlis Islam Sarawak dan Saudari Zainab binti Rasli menerima Anugerah Ikmas.
Dato’ Dr. Mashitah Rasmikan
Konvokesyen Darul Quran Kali Ke-19
T
imbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, YB Senator Dato’ Dr. Mashitah Ibrahim telah merasmikan Majlis Konvokesyen Darul Quran yang ke-19 pada 31 Julai lalu. Majlis yang berlangsung penuh gilanggemilang itu telah diadakan di Dewan Muktamar, Darul Quran, Kuala Kubu Bharu, Selangor. Majlis konvokesyen itu turut dihadiri Ketua Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz, Ahli Lembaga Darul Quran dan pengarah-pengarah bahagian Jakim. Majlis tersebut turut dimeriahkan dengan kehadiran para hakim dan peserta Tilawah al-Quran Peringkat Antarabangsa. Pada majlis konvokesyen kali ini, seramai 325 graduan menerima Diploma Tahfiz al-Quran manakala seramai 117 graduan pula menerima Sijil Tahfiz al-Quran. Bagi kursus Sijil Tinggi Tarannum al-Quran, seramai 31 graduan telah menerima sijil.
mereka di Darul Quran. Beliau juga mengharapkan agar semua graduan sentiasa mengekalkan hafalan mereka walaupun sudah tamat pengajian di Darul Quran. Pada majlis konvokesyen pada kali ini, Mohammad Abdillah
Samsuiman dan Siti Izzah Qudsiah Mohamad Ghazali telah menerima Anugerah Menteri di Jabatan Perdana Menteri atas kecemerlangan dalam bidang akademik dan ko-kurikulum.
Dalam ucapan perasmiannya, Dato’ Dr. Mashitah mengucapkan tahniah kepada semua graduan yang telah berjaya menamatkan pengajian Ogos 2010 |
7
Lawatan Dakwah Bil Hal Ketua Pengarah Jakim Ke Pulau Larapan dan Bum-Bum, Semporna, Sabah.
Kunjungan Hormat Ketua Pengarah Jakim ke HDC.
Ketua Pengarah Jakim kunjungi YAA Ketua Hakim Syarie Negeri Sabah.
KP Jakim Bertemu Guru KAFA dan Takmir Daerah Semporna.
Bengkel Pengesahan dan Semakan Tafsir Pedoman Muttaqin Juzuk 5 dan 6.
Tinjauan Mesra Dato’ Ketua Pengarah Jakim ke KAFA Kg. Pulau Gaya, Kota Kinabalu.
Bengkel Gubahan Bunga Kristal yang dianjurkan oleh Puspanita Jakim Cawangan Sabah.
Seminar Belia anjuran kerjasama Jakim Cawangan Sabah dan USIA.
Kursus Khas Pegawai Hal Ehwal Islam di Muslim College, London.
Persidangan Hala Tuju Balai Cerap Se-Malaysia.
Program Pemantapan Ilmu dan Sahsiah Pelajar anjuran bersama Masjid Tuanku Mizan Zainal Abidin dengan pihak sekolah.
8
| Ogos 2010
Retreat Kepimpinan Imam dan Penolong Imam Jawi di Pusat Pemantapan Akidah, Jelebu.
Berita Bergambar
Malaysia Sandang Tempat Keempat dalam 27th International Competitions of The Holy Quran, Iran.
Peserta Kursus Pengendalian Fatwa kunjungi SU Agung Majma’ Buhuth Al-Islamiyyah Al-Azhar Al-Syarif, Mesir.
Cerapan gerhana bulan separa di Balai Cerap Al-Biruni, Sabah.
Pemantauan Bahan-bahan penerbitan dan perhiasan ayat-ayat suci al-Quran. Kursus Asas Perkhidmatan Hal Ehwal Islam.
Kursus Kefahaman Akidah Anggota PDRM di PPA Jelebu.
Majlis Bacaan Yasin dan Tahlil Sempena Hari Memperingati Aids Sedunia di Terengganu.
Perlawanan Persahabatan Bola Sepak bersama Masyarakat Orang Asli Daerah Kuala Langat.
Lawatan Belia Masyarakat Orang Asli ke Jakim.
Kursus Pengurusan Sumber Manusia dan Pengurusan Organisasi Pegawai Pentadbiran 4 Masjid Utama.
Ogos 2010 |
9
PKJ Kali Ke-83
P
ersidangan Ketua-Ketua Jabatan/ Majlis Agama Islam Negeri Seluruh Malaysia Kali (PKJ) Ke-83 telah diadakan pada 16 hingga 18 Julai 2010 di Bilik Gerakan Negeri, Kompleks Kota Darul Naim, Kota Bharu, Kelantan. Persidangan yang dihadiri oleh semua ketua Jabatan dan Majlis Agama Islam Negeri ini bertujuan mengumpulkan maklumat berkaitan pengurusan hal ehwal Islam negerinegeri bagi pelarasan di peringkat persekutuan. Dalam ucapan perasmian, Menteri Besar Kelantan, YAB Dato’ Nik Aziz Nik Mat menekankan aspek ketelusan dalam menguruskan pentadbiran hal ehwal Islam dengan menghayati peristiwa Isra’ dan Mikraj supaya mengambil pengajaran daripada Rasulullah SAW yang telah dibedah dadanya oleh Jibril AS. Perbandingan antara doktor bedah yang membelah dada manusia bagi membuang lendir, darah tersumbat atau apa-apa yang dapat dilihat dengan mata kasar manakala Nabi Muhammad SAW
dibedah dadanya bagi membuang umpan-umpan syaitan iaitu syirik, ujub, takbur dan sebagainya. Beliau menambah, ketua jabatan atau pegawai kerajaan perlu bekerja keras untuk membersihkan jiwa. Selagi takungan air tidak ditimbus akan menyebabkan banyak nyamuk yang membawa mudarat. Begitu juga jika jiwa tidak dibersihkan, gangguan syaitan semakin banyak. Menjadi kewajipan kita juga bekerja dengan ikhlas. Perkara-perkara ini perlu didedahkan kepada semua umat Islam supaya umat Islam khususnya di Malaysia melaksanakan perkara-perkara mahmudah dalam urusan kehidupan mereka. Dato’ Ketua Pengarah dalam ucapan aluannya pula menyentuh kerjasama antara JAIN/ MAIN dan agensi-agensi yang terlibat dengan pengurusan Islam adalah amat penting dan perlu menunjukkan kesepakatan agar terzahir kekuatan pengurusan Islam dan Islam semakin dihormati dan digeruni musuh.
Meeting of The Recognised Halal Certification Bodies Buka Era Baru Pengurusan Pensijilan Halal Malaysia
B
ahagian Hab Halal Jakim telah menganjurkan Meeting Of The Recognised Halal Certification Bodies 2010 pada 24 Jun 2010 di Dewan Syura Jakim. Jakim mengambil peluang mengadakan mesyuarat ini bersempena 7th Malaysia International Halal Showcase (MIHAS) 2010 yang berlangsung pada 23 hingga 27 Jun 2010 di MATRADE. Tujuan mesyuarat tersebut diadakan adalah untuk membincang dan menyelaraskan beberapa isu berbangkit termasuk perbezaan pandangan, fatwa dan pengurusan pensijilan halal; memperjelaskan kepada badanbadan pensijilan halal luar negara yang diiktiraf berhubung pemakaian standard Malaysia versi baru iaitu MS1500:2009 Halal Food Production, Preparation, Handling and Storage General Guidelines (Second Revision); dan memperkukuhkan hubungan silaturrahim yang telah sedia terjalin 10
| Ogos 2010
antara Jakim dan badan pensijilan halal luar negara. Mesyuarat ini telah dipengerusikan oleh Ketua Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz dan telah dihadiri oleh 40 orang wakil daripada 48 badan pensijilan halal luar negara yang diiktiraf oleh Jakim selain daripada agensi dalaman yang berkaitan iaitu ahli Lembaga Penasihat Halal Jakim, Jabatan Perkhidmatan Veterinar dan Halal Development Corporation (HDC), International Halal Integrity
(IHI) serta kedua-dua Timbalan Ketua Pengarah (Pengurusan dan Operasi) Jakim. Sehingga kini, Jakim telah melantik sebanyak 48 badan pensijilan halal luar negara daripada 23 negara. Sebanyak tiga kertas cadangan telah dibentangkan iaitu “Appointment Halal Certification Bodies as Monitoring Agent For Jakim,” dan “MS 1500: The Differences Between 2009 and 2004 Version” oleh Puan Hakimah Mohd. Yusoff, serta “Portable, Easy- To-Do Pig DNA Analysis” oleh Prof. Dr Yaakub bin Che Man.
Menjana Para Huffaz Berketerampilan dalam Semua Bidang
P
ada 18 Julai 2010, ahli Persidangan Ketua-ketua Jabatan/ Majlis Agama Islam Negeri Seluruh Malaysia Ke-83 telah mengadakan lawatan kerja ke Maahad Tahfiz Sains (MTS), Tanah Merah, Kelantan.
agama, akademik (sains) dan tahfiz, melahirkan saintis dan professional yang menghafaz al-Quran dan menghayati kandungannya, serta menjana pelapis kepimpinan ummah yang mempunyai pelbagai keterampilan dan pengetahuan dalam saingan globalisasi.
Antara objektif penubuhan MTS ialah menyediakan peluang pengajian dalam aliran tahfiz al-Quran dan sains, menggabung jalin keupayaan pembelajaran dalam mata pelajaran
Pengetua MTS, Ustaz Shamsuri Dollah telah menerangkan secara ringkas infrastruktur yang terdapat di MTS serta kejayaan yang telah dicapai oleh pelajar. Pelajar-pelajar tersebut bukan sahaja telah berjaya menghafaz 30 juzuk al-Quran malah ada yang mendapat 8A atau 9A dalam SPM. Ketua Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz mengalu-alukan kerjasama dua hala antara MTS dengan Jakim, JAIN dan agensi-
Antara objektif penubuhan MTS ialah menyediakan peluang pengajian dalam aliran tahfiz al-Quran dan sains, menggabung jalin keupayaan pembelajaran dalam mata pelajaran agama, akademik (sains) dan tahfiz…
agensi yang berkaitan. Antara lain kerjasama yang boleh dilaksanakan ialah latihan guru-guru di ILIM dan dengan kerjasama KPM, penerbitan bahan cetakan dan kerjasama guru Arab di Darul Quran bagi program bersama guru atau pelajar.
MTS tidak mengabaikan bahasa Arab selain tahfiz al-Quran kerana tidak dapat dipertikaikan lagi ia amat penting. Kedua-dua perkara ini (tahfiz dan penguasaan Bahasa Arab) perlu di utamakan di mana-mana maahad tahfiz.
Dato’ Haji Wan Mohamad menegaskan pihak pentadbir
Ogos 2010 |
11
SKU Jakim,
Pertengahan Tahun 2010 Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz. Dalam perutusan pengerusi, Dato’ Haji Wan Mohamad menegaskan SKU merupakan forum penting kepada Jakim dalam menilai pencapaian aktiviti-aktiviti yang telah dirancang bagi tahun 2010. Selain itu, beliau turut mengingatkan agar perancangan aktiviti Jakim pada masa hadapan mestilah mengambil kira dan berpandukan Pelan Strategik Jakim 2009-2014.
P
ada 19 hingga 21 Julai 2010, Jakim telah mengadakan Mesyuarat Sasaran Kerja Utama (SKU) Jakim, Pertengahan Tahun 2010. Mesyuarat ini diadakan bertujuan membuat penilaian ke atas pencapaian program-program yang telah dirancang bagi setengah tahun pertama 2010, mengenal pasti penambahbaikan bagi program-program Jakim yang akan dilaksanakan bagi tempoh setengah tahun kedua 2010 dan mengenal pasti programprogram baru bagi memantapkan lagi fungsi dan peranan Jakim. Mesyuarat selama tiga hari dua malam ini telah dihadiri oleh 106 orang pegawai kanan Jakim dan dipengerusikan oleh Ketua Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan
12
| Ogos 2010
Dato’ Haji Wan Mohamad juga menegaskan sebagai pegawai kanan Jakim, mereka mestilah menguasai semua keputusan mesyuarat utama Jakim seperti Mesyuarat Majlis Kebangsaan Bagi Hal
Ehwal Ugama Islam (MKI), Persidangan Exco Agama Seluruh Malaysia dan Persidangan Ketua Jabatan/Majlis Agama Islam Seluruh Malaysia (PKJ) menerusi sistem pengurusan dan perkongsian maklumat yang efisien. Sebagai pegawai kanan, mereka juga perlu mengambil berat terhadap perkaraperkara penting yang berlaku di peringkat jabatan dan tidak hanya menumpukan kepada isu-isu penting di peringkat bahagian semata-mata. Sepanjang mesyuarat berlangsung, sebanyak 12 SKU telah selesai dibincangkan melibatkan hampir keseluruhan bahagianbahagian di Jakim.
MAHRAJAN HUFFAZ BELIA MABIMS DAN PELANCARAN BUKU JAKIM
M
ajlis Mahrajan Huffaz Belia MABIMS diadakan buat julung kalinya pada 30 Julai 2010 bersempena Majlis Tilawah Al-Quran Peringkat Antarabangsa pada tahun ini. MABIMS merupakan Pertemuan Tahunan Tidak Rasmi Menteri-menteri Agama Negara Brunei Darussalam, Republik Indonesia, Malaysia dan Republik Singapura. Idea untuk mengadakan majlis ini dicetuskan oleh Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Senator Mejar Jeneral Dato’ Seri Jamil Khir Haji Baharom (B) dalam ucapannya semasa Majlis Menghafaz Al-Quran Peringkat Kebangsaan di Melaka pada 21 hingga 25 April 2010 lalu. Majlis ini disertai oleh enam orang huffaz al-Quran iaitu tiga
orang lelaki dan tiga orang wanita. Setiap negara MABIMS, kecuali Republik Indonesia menghantar dua orang peserta, lelaki dan wanita yang berumur di antara 15 hingga 25 tahun. Peserta negara, Muhammad Izzul Zahidi dan Mazian Abu Bakar diumumkan sebagai pembaca terbaik dalam majlis itu. Turut diadakan sejurus majlis berkenaan ialah Pelancaran Buku Terbitan Jakim yang disempurnakan Dato’ Seri Jamil Khir. Sebanyak 14 buku buku Jakim telah diterbitkan termasuk tiga buku utama iaitu Tafsir ar-Rahman (Versi Mandarin-Juz 30), Ziarah Masjid di Malaysia dan Irsyad al-Qari (dua jilid). Sementara buku lain yang turut dilancarkan ialah Istilah-istilah Fiqah dan Usul: Empat Mazhab dan Isu-isu dalam Ibadat Puasa. Dato’ Seri Jamil Khir mengulas dalam ucapannya, Jakim akan menerbitkan lebih banyak buku dalam pelbagai bahasa bagi memastikan orang Islam yang tidak mahir dalam bahasa Malaysia ataupun Arab dapat memahami tafsir al-Quran dan perkara-perkara berkaitan dengan Islam.
Jakim Serah Risalah Bahasa Khmer kepada Kemboja
M
ajlis Penyerahan Risalah Bahasa Khmer Kepada Wakil Masyarakat Islam Kemboja diadakan bersempena dengan Majlis Perhimpunan Bulanan Jakim bagi Bulan Julai 2010 pada 23 Julai 2010 di Auditorium D8, Putrajaya. Penyerahan membabitkan tiga tajuk buku iaitu Panduan Berpuasa bagi Pesakit, Panduan Tayammum, Wudu’ dan Solat bagi Pesakit dan Panduan Puasa Ramadan. Turut diadakan ialah Majlis Penyerahan Modul Diploma Pengurusan Islam (DPI). DPI yang bakal dilaksanakan sepenuh masa di Institut Latihan Islam Malaysia mengambil masa enam bulan pengajian.
Dalam ucapan amanat Ketua Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz menyatakan penyerahan risalah bahasa Khmer tersebut merupakan rentetan daripada perjanjian persefahaman (MoU) antara Persatuan Kakitangan Perkhidmatan Ugama (PKPU) dengan Cambodian Muslim Intellectual Alliance (CMIA) sebelum ini. Beliau menyarankan wakil Kemboja supaya meneliti bahan terbitan Jakim lain yang sesuai dengan masyarakat di sana untuk diterjemah dalam bahasa tempatan. Ia merupakan tanda kasih dan persahabatan antara Jakim dan CMIA. Ogos 2010 |
13
Bengkel Fiqh Penyiaran Temukan Penggiat Seni dengan Golongan Professional dan Ilmuwan
P
ada 19 dan 20 Jun 2010 bertempat di Institut Latihan Islam Malaysia (ILIM) Bangi telah diadakan satu program yang menghimpunkan para penggiat seni tanah air dengan golongan professional dan ilmuwan dalam Bengkel Fiqh Penyiaran di bawah anjuran Jakim, TV Al-Hijrah dan Persatuan Pengarah Filem Malaysia (FDAM). Majlis Makan Malam bersama Ketua Pengarah Jakim, Dato’ Haji Wan Mohamad Dato’ Sheikh Abdul Aziz turut diadakan pada petang 19 Jun 2010 yang dihadiri oleh Dato’ Haji Ahmad Maher Abd Manan, Ahli Lembaga Penapisan Filem KDN, Ketua Pegawai Eksekutif TV Al-Hijrah, Tuan Haji Bukhari Che Muda, dan Presiden Persatuan Pengarah Filem Malaysia (FDAM), Encik Ahmad Ibrahim.
arah Khas k a z u M n a is Keputus atwa Majl ama F a s a u k n Ug Jawata Hal Ehwal dukan i g a B n a a du Kebangs engenai Ke ining M ia s y a l a ip Tra Islam M adersh Le Q S E s 0 u 1 0 2 un Kurs Tarikh: 16 J mpur la Lu
egend Kua
Tiga sesi pembentangan telah berlangsung membabitkan individu yang terlibat secara langsung dalam dunia penyiaran. Sesi pertama dipengerusikan oleh Ustaz Ridzuan Awang dari Bahagian Media Jakim dan pembentang kertas kerja terdiri daripada Prof Dr Naim Ahmad, pensyarah dari USIM, Mufti Negeri Pahang, SS Dato’ Hj. Abdul Rahman Haji Osman, dan Tuan Syed Zulkifli Syed Masir dari Persatuan Pengarah Filem Malaysia (FDAM).
Sesi kedua pula menyusul dengan menampilkan gan Prof. Madya Dr. Abu Hassan Hasbullah (UM) sebagai n a d n a p n jah da u -h h g ja n u h ya pengerusi dan panelnya terdiri daripada Ketua Pegawai l , ngan n awa neliti ketera hli-ahli serta rumusa pril 2010, e m h la Eksekutif TV Al-Hijrah, Tuan Haji Bukhari Che Muda, En te e S A h a ukakan ole s pada 14 Ahmad Mirza Abd Malik wakil dari agensi pengiklanan yang dikem ada Muzakarah Kha anyakan unsur-unsur t p keb hip rs e d a e dan panel ketiga iaitu Penyandang Kursi Sheikh telah dibua rpandangan bahawa L Q be kursus ES Muzakarah g terkandung dalam Abdullah Fahim UKM, Prof. Dato’ Dr Ismail Ibrahim; n laskan. keraguan ya diperbetul dan diperje dengan tajuk “Dakwah Secara Bijaksana dalam Q S E ak leh supaya pih segera Training bo n a Penyiaran.” sk tu u m me ngan bersetuju etulkan de uan yang rb h e ra p a m k e za m u k M a an Sesi pembentangan ketiga diteruskan oleh ahli panel aktiviti/perl erubahan d membuat p nyataan atau apa jua rakat. yang terdiri daripada Pengarah Lembaga Penapisan a ke fakta-fakta, keraguan kepada masy a w a h Filem, Kementerian Dalam Negeri (KDN), Dato’ a b n n a tapa menimbulk mbuat kete n memantau e m Haji Mohd Hussain Shafie, Pemangku Pengarah ju tu e ab da juga bers anggungjaw ng dibuat dan rt e Kanan Bahagian Pemantauan & Penguatkuasaan, b Muzakarah u rl e p an ya ah ESQ n secara atau pinda a Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia Panel Syari n rk o la p tu e ila b d pem aklah sepenuhnya ndakan tersebut hend ungan itu, Muzakarah (SKMM), Pn. Eneng Faridah Iskandar dan n ti ub pelaksanaa pada Muzakarah. Seh Leadership Pengarah Radio IKIM FM, En. Nik Roskiman Abd Q S E s u rs e u k asan w a g n berterusan mutuskan bahawa K e p n Samat serta dipengerusikan oleh Prof. Dr. Zulkiple a deng me di Malaysia tik oleh ESQ. n a bersetuju k a n Abd. Ghani (USIM). Majlis berakhir dengan sesi sa k leh dila g dilan Training bo leh Panel Syariah yan pembentangan resolusi dan tayangan khas “One o sepenuhnya World” oleh FDAM. tel L Tempat: Ho
14
| Ogos 2010
PENEMPATAN DAN PERTUKARAN PEGAWAI JAKIM BULAN JULAI 2010 Pertukaran BIL 1.
NAMA PEGAWAI YUSUF BIN MAMAT
GRED
DARI
S48
JAWI
KE
TARIKH KUAT KUASA
ILIM
1.7.2010
2.
ABD. MALEK BIN RAMLI
S44
KBS
JAIS
12.7.2010
3.
BAHARUDIN BIN OTHMAN
S44
JAKIM CAW. SABAH
HAB HALAL
5.7.2010
4.
HADRI BIN IDRIS
S44
JAIS
DAKWAH
16.7.2010
5.
MEEFTAH BIN ANUAR
S41
MASJID TUANKU MIZAN
KDN
19.7.2010
6.
MUHAMMAD AZLAN BIN MARUKUM
S41
JAIM
HAB HALAL
16.7.2010
7.
AIZAT BUKHARI BIN SALLEH
S27
DAKWAH
PERHUBUNGAN
12.7.2010
8.
ZAINAB BINTI JUNOOH
S27
HADHARI DAN PEMB. INSAN
HAB HALAL
16.7.2010
9.
SUMAIYAH BINTI YUSOFF
S27
AADK KUALA LUMPUR
HAB HALAL
7.7.2010
10.
MOHD ZUAIRI BIN HAMZAH
S27
PERHUBUNGAN
PDRM
7.7.2010
11.
HARUN BIN ABDUL HALIM
S27
PUSPEN SG. RUAN
JAWI
7.7.2010
BIL
NAMA PEGAWAI
GRED
DARI
KE
TARIKH KUAT KUASA
12.
ABU BAR BIN OSMAN
S27
PUSPEN BUKIT CHABANG
JAWI
7.7.2010
13.
HASMAMI @ HASMIMI BINTI ABDULLAH
S27
AADK PULAU PINANG
PDRM
7.7.2010
14.
SHAHRIZA BINTI SIDEK
S17
JAWI
JAKIM CAW. SABAH
1.7.2010
15.
MOHD HUSNI BIN HASIBY
S17
IBU PEJABAT PENJARA SARAWAK
PDRM
1.7.2010
16.
AHMAD FADZILAH BIN MOHD AZAMAN
S17
INST. KEMAHIRAN DAN LATIHAN AADK SEPANG (IKHLAS)
PDRM
16.7.2010
17.
AHMAD TARZIDI BIN AHMAD TAMEZI
S17
JAWI
JAKIM CAW. SARAWAK
1.7.2010
18.
ASROM AFFENDI BIN MOHD YUSOFF
N17
BKP
HAB HALAL
26.7.2010
Penempatan BIL
NAMA PEGAWAI
GRED
DARI
KE
TARIKH KUAT KUASA
BIL 26.
1.
ZAIZURINA BINTI MANSOR
S44
CBBP
ILIM
9.7.2010
2.
MUHYIDIN BIN HAJI AZIZ
S44
CBBP
KBS
12.7.2010
3.
MOHAMAD ZAMRI BIN MOHAMED SHAPIK
S44
CBBP
KEMENT. PERDAGANGAN A/BANGSA DAN INDUSTRI
15.7.2010
4.
MOHAMAD SHUKRY BIN SULAIMAN
S44 (M)
CBBP
KEMENT. PERUMAHAN DAN KERAJAAN TEMPATAN
NAMA PEGAWAI
GRED
DARI
KE
TARIKH KUAT KUASA
MOHD RIDZWAN BIN MOHD YASIN
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
7.7.2010
27.
MOHD ZULKIFLI BIN MAKHTAR
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
7.7.2010
28.
MOHD IRMAN BIN SAMSUDIN
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
7.7.2010
29.
MOHD KAH’HAR BIN CHEK KASSIM
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
7.7.2010
30.
ZAHARI BIN HASSAN
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
7.7.2010
31.
ROMZI BIN BUJANG
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
7.7.2010
32.
MOHD NASHRIQ FIZAL BIN SAUPI
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
12.7.2010
33.
MOHD SHAFIE HIDAYAT BIN MOHAMAD FUAD
S27
LANTIKAN BARU
PDRM
7.7.2010
5.
NAJMUDDIN BIN ABDUL KARIM
S44 (M)
CBBP
ILIM
7.7.2010
6.
ABDUL WAFI BIN ABDUL RAJAK
S27
LANTIKAN BARU
DAKWAH
12.7.2010
7.
FIRDAUS BIN MOKHTAR
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
8.
MOHD LUTHFEE BIN ALIAS
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
34.
AMIRUDDIN BIN MOHD ARIF
S27
LANTIKAN BARU
AADK
7.7.2010
7.7.2010
35.
FAHMI REZA BIN BASRI
S27
LANTIKAN BARU
AADK
7.7.2010
7.7.2010
36.
OMAR BIN MD ROSLAN
S27
LANTIKAN BARU
AADK
7.7.2010
7.7.2010
37.
AHMAD ZAKI BIN ALWI
S27
LANTIKAN BARU
AADK
7.7.2010
SYAKIR AIMEN BIN AHMAD
S27
LANTIKAN BARU
AADK
7.7.2010
9. 10. 11.
MOHD NAZRI BIN TALIB MOHD FIRDAUS BIN MUHAMAD MOHD NASRUL BIN SAAD
S27 S27 S27
LANTIKAN BARU LANTIKAN BARU LANTIKAN BARU
JAWI JAWI JAWI
12.
MOHD ZAKI BIN HUSIN
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
38.
13.
MOHD AZIZON BIN NOORDIN
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
39.
IZZUDDIN BIN BARAHIM
S27
LANTIKAN BARU
AADK
7.7.2010
7.7.2010
40.
MUHAMAD ZARIF BIN ADNAN
S27
LANTIKAN BARU
AADK
7.7.2010
7.7.2010
41.
DAZILAWATI BINTI DAUD
S27
LANTIKAN BARU
JAB. PENJARA
7.7.2010
42.
MOHD FIRDAUS BIN ROSLI
S27
LANTIKAN BARU
DARUL QURAN
7.7.2010
43.
SABARONI BIN MAAMT
S27
LANTIKAN BARU
KEMENT. KESIHATAN M’SIA
7.7.2010
14. 15.
HASRI BIN MUH NASIR
S27
LANTIKAN BARU LANTIKAN BARU
JAWI
MOHD IZAHARUDDIN BIN UZIR @ UZAIR
S27
JAWI
16.
YAHYA BIN BUJANG
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
17.
MOHD IZZUDDIN BIN WAHAB
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
18.
ADNAN BIN YUSOFF
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
44.
ALIAS BIN AHMAD
S27
LANTIKAN BARU
DARUL QURAN
7.7.2010
19.
AHMAD FAIROS BIN AWANG
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
45.
MOHD FAUZI BIN GHAZALI @ MOHAMED
S27
LANTIKAN BARU
HAB HALAL
7.7.2010
20.
MOHAMAD NASER BIN MAAMOR
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
46.
HAIRUL HAKIMY BIN FADZIL
S27
LANTIKAN BARU
KHAIRUL AFHAN BIN MOHAMAD NOR
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
KEMENT. KESIHATAN M’SIA
7.7.2010
21.
47.
AFENDI BIN ISHAK
S27
LANTIKAN BARU
SALLEH UD-DIN BIN MOHD ISA
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
JAB. PENJARA M’SIA
7.7.2010
22. 23.
MOHD REZUAN BIN MD NAWAWI
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
48.
AMY BIN ABU TALIP
S27
LANTIKAN BARU
HAB HALAL
7.7.2010
24.
MUHD BURHANUDDIN BIN OTHMAN
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
49.
MOHAMAD SUBKI BIN SHAFII
S17
CBTG
PDRM
21.7.2010
50.
AISAH BINTI ABU SAMAH
N17
LANTIKAN BARU
MASJID PUTRA
1.7.2010
25.
MOHAMMAD TAUPITQULLAH BIN ABI BAKAR
S27
LANTIKAN BARU
JAWI
7.7.2010
51.
YONG ROSILA BINTI MANSAR
N17
JAB. INSOLVENSI M’SIA
ILIM
22.7.2010
Ogos 2010 |
15
IT
AN JAKI
M
BUKU T ER
AF 1) R G RI NO ’ (SI 010 O M FTA : 2 86 n : -I AL taka an m Ce ala H B
B
uku Monograf al-Ifta’ menampilkan artikel-artikel yang khusus membincangkan isu-isu berkaitan institusi kefatwaan. Perbincangan dan dialog mengenai isu-isu fatwa sentiasa diadakan bagi memperkemaskan lagi kaedahkaedah yang digunakan dalam penentuan hukum-hakam dan juga aspek pengurusan institusi fatwa. Tujuh buah artikel dimuatkan dalam buku ini hasil tulisah tokoh-tokoh terkemuka tanah air termasuk sebuah karya daripada Ketua Pengarah Jakim sendiri, Impak Internet dalam Penyebaran Maklumat Kefatwaan. Artikel lain yang dimuatkan dalam monograf ini ialah Fatwa Syazah oleh Dr. Zulkifli Mohammad al-Bakri, Ke Arah Menjadikan Malaysia Sebagai Pusat Fatwa Sedunia oleh Prof. Dr. Haji Abdul Samat Musa, Ijtihad Sebagai Manhaj Istinbat Hukum dalam Pengeluaran Fatwa oleh Prof. Madya Datin Dr. Paizah Haji Ismail, Mufti: Fatwa Perseorangan dan Majlis oleh Dr. Zulkifli Mohammad al-Bakri, Pendermaan Organ dari Perspektif Islam oleh Prof. Madya Datin Dr. Paizah Haji Ismail, Penyelarasan Fatwa di Malaysia: Kekangan dari Aspek Perundangan oleh Arik Sanusi Yeop Johari. Buku ini boleh dimuat turun melalui laman web e-Fatwa di http://www.e-fatwa.gov.my/ atau untuk maklumat lanjut, sila hubungi: Bahagian Pengurusan Fatwa Aras 5, Blok D7, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62519 Putrajaya. Telefon : 03-8886 4240
a y a R i r a H t a m a l H e 1 3 S 4 1 i r t fi l i d Ai Jakim
16
ga War capkan mbut u a meng at Meny fitri il Selam aya Aid R Hari kepada m. H la 1431 umat Is a semu | Ogos 2010