Straatnamen

Loevenhoutsedijk

Op de plek in de Utrechtse wijk Noordwest waar nu de Loevenhoutsedijk ligt, is al honderden jaren bedrijvigheid. In 1628 al lag op de plek van het huidige Zandpad een weg, die uitliep in twee wegen die land–inwaarts samenkwamen. De zuidelijke weg was de St. Anthonis Dijck, waar tegenwoordig de Anthoniedijk loopt. De noordelijkste weg begon bij de Rode Brug en kwam grotendeels overeen met de Loevenhoutsedijk.

De Loevenhoutsedijk ligt in de Rode Brugbuurt en loopt van de Rode Brug tot de Brailledreef. Het ligt voor de hand dat de dijk zijn naam ontleent aan Loevenhout, een stuk braakliggend terrein, vlak bij de Loevenhoutsedijk. En dat was niet zomaar een stuk grond.

Na het midden van de zestiende eeuw, in de eerste tijd van de Reformatie, begonnen de hagenpreken, godsdienstuitoefeningen die buiten de roomse kerk om gehouden werden. Deze preken werden in de Nederlanden gehouden door onder meer calvinisten. De hagenpreken in 1566 trokken grote aantallen bezoekers. De hagenpreken werden vaak gehouden in het open veld. Daar komt Loevenhout in beeld, dat destijds buiten de stad Utrecht lag.

Op 15 augustus 1566 hield prediker Jan Arentsz. hier de eerste calvinistische preek op Utrechts grondgebied, zo is te lezen in het boek ‘Een paradijs vol weelde. Geschiedenis van de stad Utrecht’. De Raad van Utrecht had nog overwogen om een verbod op het bezoeken van de hagenpreken uit te vaardigen, maar dat gebeurde niet. Men was bang dat er niet naar geluisterd zou worden en ook toezicht op de naleving van het verbod leek moeilijk, staat in het artikel ‘Een Utrechtse hagepreek in het Catharijneconvent’ in het Maandblad Oud-Utrecht (1980).

Bijna 150 jaar later zou Loevenhout opnieuw het toneel zijn van verboden bijeenkomsten. De moeder van de proost van het kapittel van St. Jan bleek in botsing te zijn gekomen met ‘de publieke opinie’, omdat zij toestemming had gegeven voor het spelen van ‘comedie’ op Loevenhout, dat toen een herberg was bij de Rode Brug.

“Protesten van den kerkeraad, in 1694 begonnen, kregen geen gehoor en in 1701 werden er nog opvoeringen gegeven. Het stedelijk gerecht kon niet ingrijpen, omdat Loevenhout tot het rechtsgebied van St. Jan behoorde en dit bovendien in de heerlijkheid van Achttienhoven gelegen was”, staat in het Maandblad Oud-Utrecht (1947).

De naam Loevenhoutsedijk en sporthal De Loevenhout herinneren – voor wie de geschiedenis kent – wellicht nog steeds aan deze historische gebeurtenissen. a