76 luxe eengezinswoningen
…duurzaam en
energiezuinig gebouwd…
WKO-systeem
Klimaatsysteem
Inhoudsopgave Inleiding
blz. 2
Verwarmen en koelen via de vloer
blz. 3
Ventilatiesysteem
blz. 3
Wat betekent dit alles nu voor u?
blz. 4
Vloerafwerking
blz. 4
De thermostaat
blz. 6
Hoe werkt het, de techniek
blz. 6
Inleiding Comfortabel en
duurzaam! Uw nieuwe huurwoning is voorzien van een modern en duurzaam klimaatsysteem bestaande uit vloerverwarming, vloerkoeling en ventilatie. U geniet van maximaal wooncomfort en draagt, zonder dat u er verder iets aan hoeft te doen, uw steentje bij aan een schoner milieu! In deze brochure leggen wij alles uit over het warmte koudeopslagsysteem.
Het klimaatsysteem in het kort Om te beginnen zijn de woningen in uw nieuwe wijk
In de nieuwe woonwijk De Caaien is geen gas aangelegd.
De Caaien zeer goed geïsoleerd. De woningen maken
De woningen zijn daardoor alvast voorbereid op een
gebruik van warmte- en koudeopslag in de bodem.
duurzame toekomst. In deze brochure nemen wij u
De warmte die ’s zomers door de woning wordt
graag mee in de nieuwe wereld van klimaattechnologie.
opgevangen, wordt opgeslagen en in de winter gebruikt
Een manier van wonen, die extra comfort biedt en een
om de woningen te verwarmen. Hierdoor is er veel
bijzonder karakter heeft.
minder energie nodig om uw woning het hele jaar op een aangename temperatuur te houden. Normaliter zou een warme periode in de zomer tot te hoge
TECHNIEK
binnentemperaturen kunnen leiden. Maar omdat uw
Het klimaatsysteem zorgt, met behulp van een
woning in alle kamers gekoeld wordt, zal het ook
warmtepomp, dat er in de winter warmte wordt
’s zomers een prettig verblijfsklimaat hebben.
onttrokken aan de bodem. Dit zorgt in de zomer voor koeling. Mede doordat de bodem wordt ingezet
Uw woning is tevens uitgerust met een modern
als duurzame energiebron, stoten de woningen in
ventilatiesysteem, genaamd “Demand Flow”.
het project De Caaien aanzienlijk minder CO2 uit dan
Dit automatische systeem ventileert contstant alle
veelvoorkomende nieuwbouwwoningen.
ruimtes in een lage stand. In de ruimte waar u zich bevindt, wordt automatisch extra geventileerd. 2
WKO-systeem
Verwarmen en koelen via de vloer Zomer Het verwarmen en koelen gebeurt op de meest
In de zomer wordt water van ongeveer 18°C door de
comfortabele en efficiënte manier, namelijk via
vloeren gepompt. Het koele water neemt de warmte
waterleidingen in de vloer. Hoe kouder het buiten wordt,
weg uit de woning. In de woning is het, afhankelijk
des te warmer het water in de leidingen. Dit is mede
van de buitentempratuur, vaak tussen de 20°C en 25°C.
afhankelijk van de temperatuur die u heeft ingesteld
Hierdoor heeft de woning ook tijdens de zomerperiode
via de thermostaat in de woonkamer.
een aangenaam binnenklimaat.
TECHNIEK
TECHNIEK
De kamers zijn voorzien van waterleidingen in de vloer.
De woning wordt maximaal 5 graden koeler dan
In deze leidingen wordt water rondgepompt. Het
eenzelfde woning zonder dit systeem. Het klimaatsysteem
klimaatsysteem past automatisch de temperatuur van het
regelt automatisch de temperatuur van het water en
water op basis van de buitentempratuur en de instelling
dus hoeft u zich geen zorgen te maken over het ontstaan
van de kamerthermostaat.
van condens op de vloeren. En; het kost vrijwel geen elektriciteit om te koelen in tegenstelling tot de bekende
Winter In de winter heeft het water voor de vloerverwarming
airco’s!
een maximale temperatuur van 40°C. Dit in tegenstelling
Warm tapwater
tot radiatoren, die vaak wel 90°C behalen. Daarmee
Het systeem zorgt daarnaast ook voor het warmtapwater.
wordt in de winter een temperatuur bereikt van 20°C.
Afhankelijk van de stand op de thermostaat wordt
Voor de badkamer is dat 22°C door bijverwarming van
doorlopend, of in de nacht met goedkopere nachtstroom,
een elektrische handdoekradiator.
water verwarmd en opgeslagen in de boiler. De boiler staat opgesteld in de technische ruimte.
Ventilatiesysteem Bij goed geïsoleerde woningen hoort een uitgekiend
Er is één uitzondering om het comfort handmatig te
ventilatiesysteem. Als er overdag niemand aanwezig is,
vergroten. Tijdens het koken kunt u de ventilatieschakelaar
wordt de ventilatie automatisch op de laagste stand gezet.
in de keuken op ‘kookstand’ zetten en na het koken weer
Als u thuiskomt en de woonkamer gebruikt, wordt deze
terug op automatisch. Er wordt dan extra geventileerd in
extra geventileerd. Als u gaat slapen, gaat het syteem weer
de keuken. De wasemkap in de keuken is een zogenaamde
naar de minimumstand en worden alleen de gebruikte
HR-wasemkap. Deze zorgt voor een “luchtgordijn”
slaapkamers extra geventileerd.
rondom de kookplaat waardoor de kookdampen zoveel mogelijk boven de kookplaat blijven en de wasemkap
De badkamer wordt automatisch op relatieve vochtigheid
de kookluchtjes bijna volledig zal wegzuigen.
geventileerd. Alles gaat geheel automatisch. Toevoer van verse lucht gebeurt op de traditionele manier via ventilatieroosters in de gevel. U behoudt natuurlijk de
TECHNIEK
vrijheid om in de zomer of in de winter de ramen een
Met een nieuw type ventilatiesysteem worden
poosje open te zetten. Het systeem “ziet” dan dat er al
alle kamers automatisch geventileerd op basis
geventileerd wordt.
van meting van de concentraties CO2. De CO2 concentratie in een ruimte is een goede maatstaf voor de aanwezigheid van mensen en dus de mate van “vervuiling” van de lucht.
3
Wat betekent dit alles nu voor u? Voordelen voor mens en milieu Vloerverwarming heeft een aantal grote voordelen: • Bewoners kunnen de totale woning daadwerkelijk
• In tegenstelling tot een traditioneel mechanisch ventilatiesysteem heeft u weinig omkijken naar dit
benutten immers nergens hangt een radiator aan de
CO2 -gestuurde systeem. De ventilatiestand wordt
muur of staat een radiator op de vloer. De woning is
automatisch bepaald ten opzichte van handmatige
hierdoor flexibeler in te richten.
bediening bij een traditioneel systeem. Koken vormt
• De gehele woning heeft constant een gelijkmatige temperatuur omdat de binnenlucht langzaam wordt
een uitzondering.
opgewarmd door de vloerverwarming met een relatief
Bediening
lage temperatuur. Daarbij zal de vloer vrijwel altijd
Doordat het vloerverwarmingssysteem met
behaaglijk aanvoelen.
relatief lage temperaturen werkt, komen gewenste
• Door de lage temperatuur en het grote
temperatuursveranderingen zeer langzaam tot stand.
verwarmingsoppervlak ontstaan er nauwelijks
Het is daarom sterk aan te raden de thermostaat dag en
luchtstromen in de woning. Het ontbreken van
nacht op dezelfde temperatuur te laten staan. Het is dus
merkbare luchtstromen geeft extra comfort. Maar
niet meer nodig om de thermostaat bij het naar bed
omdat er minder luchtbewegingen zijn, is er ook minder
gaan lager te zetten!
beweging van stofdeeltjes in de woning. Dat is gunstig, vooral voor mensen met astmatische klachten. • De ingestelde temperatuur wordt zowel in de winter
Energiebesparing Als u de thermostaat vaak in een andere stand zet, zult u
(verwarming) als in de zomer (koeling) gehandhaafd.
meer energie verbruiken dan wanneer u de thermostaat
Als het in de zomer extreem warm wordt, zal de
op dezelfde stand laat staan. Temperatuursveranderingen
temperatuur in de woning maximaal 5 graden lager
zullen met vertraging van uren worden doorgevoerd.
zijn dan de buitentemperatuur.
Ook wanneer u in de zomer op vakantie gaat, kunt u de thermostaat het beste in de normale stand laten staan.
De automatische ventilatie heeft twee belangrijke
De verschillende standen die de thermostaat heeft zullen
voordelen voor u:.
verderop in deze brochure worden toegelicht.
• De ventilatie wordt naar behoefte geregeld. Mechanische ventilatie is namelijk verantwoordelijk
U mag de temperatuur in ieder geval niet lager dan 18°C
voor een belangrijk deel van het energieverbruik in een
instellen, omdat het vrij lang duurt om een woning die
woning. Voldoende ventilatie is van groot belang maar
afgekoeld is, weer op temperatuur te brengen. Dit kost u
ventileren als er niemand thuis is, leidt tot nodeloos
veel extra energie en levert minder comfort op. Dus ook
energieverlies. Het systeem bespaart u, ten opzichte
als u in de winter langere tijd niet in uw woning verblijft,
van een standaard ventilatiesysteem, 50%
moet u de thermostaat op minimaal 18°C laten staan.
ventilatieverlies, dat ongeveer overeenkomt met 20% van uw verwarmingsrekening.
Vloerafwerking Vloerbedekking
4
Uw woning wordt verwarmd en gekoeld via de vloer.
voor een optimale hechting van de lijm. Voor de keuze
De vloerbedekking moet de warmte die via de vloer
van de lijmsoort kunt u zich het beste laten adviseren
in de woning komt, zo goed mogelijk doorlaten. Veel
door een leverancier. Geef vooraf duidelijk aan dat het
vloerbedekkingen zijn hiervoor geschikt. Aangezien
gaat om anhydrietvloer voorzien van vloerverwarming.
de leidingen van de vloerverwarming vlak onder de
Hierdoor kan de leverancier rekening houden met de
oppervlakte liggen, mag er geen vloerbedekking aan
keuze van de lijmsoort en verwerking. Houd daarbij ook
de vloer worden gespijkerd. Lijmen geeft voor alle
rekening met het verwijderen van de vloerbedekking als
typen vloerbedekking het beste resultaat. De vloeren
u de woning verlaat. Veel vloerbedekkingsoorten kunnen
zijn afgewerkt met een dekvloer van anhydriet. Deze
met zogenaamde fixeerlijm worden gelijmd en zijn
anhydrietvloeren worden geschuurd opgeleverd
eenvoudiger te verwijderen.
GESCHIKTHEID IN UW WONING
Hout, parket
De meeste soorten parket zijn toepasbaar. Parket van zacht hout zoals beuken, vuren en berken is niet geschikt voor toepassingen met vloerverwarming. Ook parket van lange planken is ongeschikt.
Linoleum, marmoleum
Altijd toepasbaar
Zeil, laminaat
Altijd toepasbaar, mits het direct op de vloer wordt gelijmd (niet zwevend wordt gelegd).
Tapijt, tapijttegels
De meeste soorten tapijt zijn toepasbaar. Tapijt met een foamrug of hoogpolig. tapijt is echter ongeschikt. Er mag nooit een ondertapijt worden toegepast.
Natuursteen, tegels, siergrind
Wel toepasbaar maar in huurwoningen niet toegestaan.
Kurk
Niet toepasbaar
WKO-systeem
TYPE VLOERAFWERKING
NB: Overleg over de verwerking van uw vloer met uw leverancier en de beheerder in verband met het verwijderen van de vloerbedekking bij het verlaten van de woning.
Welke soorten vloerafwerking zijn ongeschikt in combinatie met vloerverwarming? • Parket van zacht hout zoals beuken, vuren en berken. • Parket met lange planken, in verband met het risico voor kromtrekken.
• Vloerbedekking met een foamrug of hoogpolig tapijt, omdat de warmte niet voldoende doorgelaten wordt. • Ondertapijt.
• Alle zwevende vloerafwerkingen, los of op een tussenlaag van schuim.*
Overleg bij deze soorten vloerbedekking vooraf!
Overleg bij bouwkundige aanpassingen
Genoemde typen vloerbedekkingen geven de warmte
De woningen worden volledig via de vloer verwarmd. Het
uit de vloer onvoldoende door aan de ruimte; ze weren
is dan ook belangrijk dat de vloer zoveel mogelijk vrij blijft
de warmte te sterk. Leveranciers van vloerbedekking
en de warmte aan de ruimte kan afgeven. Als bijvoorbeeld
vermelden steeds vaker in de documentatie wat deze
een waterbed of een groot bad wordt geplaatst, zal een
warmteweerstand is. Als de warmteweerstand (Rc) minder
kleiner deel van de vloer de warmte vrij kunnen uitstralen.
is dan 0,1 (m2.K)/W is de vloerbedekking zonder meer
Soms kan de betreffende ruimte dan niet meer voldoende
geschikt. Wij raden u aan daarover duidelijke afspraken
warm worden. Overleg altijd vooraf met uw beheerder als
met uw leverancier te maken. Als een parketvloer of
u een bouwkundige aanpassing wilt doorvoeren of als u
laminaatvloer op een onderlaag moet worden gelegd,
iets anders in uw woning wijzigt, waardoor er een kleiner
moet de warmteweerstand van de parketvloer opgeteld
deel van de vloer de warmte vrij kan uitstralen.
bij de warmteweerstand van de onderlaag dus ook minder zijn dan 0,1 (m2.K)/W. Vraag bij twijfel, voordat u vloerbedekking koopt, om advies bij de beheerder. * Voor deze vloeren zijn wel specifieke ondervloeren beschikbaar. Vraag uw leverancier naar de mogelijkheden!
Weinig onderhoud voor de bewoner De klimaatinstallatie vergt nauwelijks onderhoud. U controleert slechts af en toe, net zoals bij een cv-installatie met radiatoren, de druk van het water. Bij de warmtepomp kunt u eenvoudig de druk aflezen van de drukmeter. Als de druk te laag is, kan het water van de vloerverwarming eenvoudig worden bijgevuld via de warmtepomp. Het is ook van groot belang dat u de ventilatieroosters regelmatig reinigt. De buitenkant van het ventilatierooster kunt u het beste telkens bij het ramen wassen reinigen. De binnenkant van het ventilatierooster moet een keer per jaar van stof en vuil worden ontdaan. Door de binnenkap los te maken, kunt u met een stofzuiger en een natte doek eenvoudig all het vuil verwijderen. De mechanische ventilatie-unit zal regelmatig (eens in de drie à vier jaar) gereinigd worden via een onderhoudscontract met de beheerder.
5
Hoe werkt het, de techniek Het klimaatsysteem bestaat uit een aantal onderdelen: • Bodemcollectoren;
• Thermostaat voor het instellen van de gewenste
• Warmtepomp voor ruimteverwarming en warm tapwater;
temperatuur.
• Boiler voor de opslag van warm tapwater;
Daarnaast is er zoals gezegd het automatische
• Verdeler voor vloerverwarming;
ventilatiesysteem.
Bodemcollectoren De totale installatie bestaat uit bodemcollectoren en het
neemt deze temperatuur uit de bodem over. Het water
klimaatsysteem in de woning zelf. Bij iedere woning in
neemt in de winter warmte op uit de bodem en in de
het plan De Caaien, zijn slangen in de grond aangebracht
zomer geeft het water warmte af aan de bodem. In de
naar een diepte van 90 tot 130 meter. Door deze slangen,
winter verhoogt de warmtepomp deze basistemperatuur
die bodemcollectoren worden genoemd, wordt water
naar 25°C tot 40°C, afhankelijk van de buitentemperatuur.
rondgepompt in een gesloten systeem. De temperatuur
In de zomer wordt het water van gemiddeld 12°C door
in de bodem is ’s zomers en ’s winters gemiddeld 12°C.
de warmtepomp gebruikt om de woning te koelen.
Het water dat door de slangen wordt gepompt,
Warmtepomp voor ruimteverwarming en warm tapwater Iedere woning is voorzien van een warmtepomp die stil
Het tapwater bereikt iedere dag een temperatuur van 62°C,
en ongemerkt zijn werk doet. In uw nieuwe woning is deze
voldoende warm om legionellavorming te voorkomen.
geplaatst in een installatiekast op de begane grond nabij
Net als bij “normale verwarmingsinstallaties” is het echter
de voordeur. De woning heeft constant een aangename
aan te bevelen om na langdurige afwezigheid (meer dan
temperatuur en er is constant voldoende warm tapwater,
een week) alle tappunten voor koud en warm water een
zoals bij een traditionele cv-ketel. Een cv-ketel gebruikt
minuut te laten stromen, zonder water te vernevelen.
daarbij vooral gas en een beetje elektriciteit. Een warmtepomp is te vergelijken met een koelkast, waarin
Als er warm water uit de boiler is gebruikt, vult de
door middel van een compressor wordt gekoeld. Of beter
warmtepomp gedurende de nacht het warme water in
gezegd, de warmte wordt uit de koelkast onttrokken en
de boiler weer aan op goedkope nachtstroom. U kunt
deze vrijkomende warmte wordt aan de achterkant van
via de beheerder of de installateur ook vragen om de
de koelkast afgegeven. De warmtepomp onttrekt met
warmtepomp zo in te stellen dat, naast ’s nachts, op
elektriciteit warmte aan het water uit de bodem. Die
één of meer vaste tijdstippen (bijvoorbeeld dagelijks
warmte wordt afgegeven aan het vloerverwarmingswater
om 16.00 uur) het warme tapwater wordt aangevuld.
dat daarmee op de juiste temperatuur wordt gebracht.
Bijzondere wensen ten aanzien van het tapwater
Deze warmte wordt ook gebruikt om het tapwater in
(u wilt bijvoorbeeld graag een stortdouche), kunt u
de boiler op te warmen.
het beste bespreken met uw beheerder.
warmtepomp
6
boiler
Verdeler voor vloerverwarming
Iedere woning beschikt over een boiler waarin het warme
Iedere woning beschikt over één of twee zogenaamde
tapwater wordt opgeslagen voor dagelijks gebruik. De
“verdelers” om de warmte zo goed mogelijk te verdelen
boiler bevindt zich in dezelfde ruimte als de warmtepomp.
over de verschillende ruimtes. Deze verdelers zijn zo
De warmtepomp zorgt er voor dat het water in de boiler,
afgesteld dat ieder vertrek in de woning aangenaam warm
met een inhoud van 150 liter, wordt opgewarmd. Een
wordt. Door de instellingen op de verdeler aan te laten
boiler van 150 liter is voor een gezin met 2 kinderen
passen door de beheerder kunnen ruimtes warmer of
voldoende om te douchen of het bad te vullen. U kunt
minder warm ingesteld worden.
altijd kiezen, middels de thermostaat, om het water vaker op te warmen als u niet voldoende warm water
WKO-systeem
Boiler voor voldoende warm tapwater
verdeler
heeft, maar dit brengt extra kosten met zich mee omdat het dagtarief voor elektriciteit hoger ligt. Doordat warm tapwater op voorraad wordt gehouden is het zeer snel ter beschikking op de juiste temperatuur. Zo beschikt u in de keuken binnen 30 seconden over tapwater met een temperatuur van 50°C.
De thermostaat Met de thermostaat in de woonkamer kunt u de
Het is ook mogelijk extra te koelen. Dit kost vrijwel
temperatuur van de totale woning regelen. De vloer-
geen extra electriciteit. Indien de buitentemperatuur
verwarming in de woning is in principe zo ingesteld dat
langdurig beneden de -10°C blijft, kan er handmatig via
de badkamer altijd 1 à 2°C warmer is dan de overige
de thermostaat extra elektrische verwarming vrijgegeven
vertrekken. U hoeft geen klok te programmeren of
worden. Omdat dit in Nederland vrijwel nooit gebeurt,
nachtverlaging toe te passen, want een warmtepomp in
zijn de elektriciteitskosten hiervoor beperkt.
een goed geïsoleerde woning draait het zuinigst als deze constant op een lage stand staat. Met de beheerder kunt
thermostaat
u al uw wensen bespreken als het gaat om de regeling van uw klimaatsysteem.
Instellingen op de thermostaat De thermostaat in de woonkamer heeft verschillende standen. In de normale stand zorgt het syteem voor een plezierige, constante temperatuur. De temperatuur stelt u in met een draaiknop. Koelen en verwarmen
Altijd warmte en warm tapwater
gaat automatisch. Als de thermostaat constant in deze
Zelfs bij storingen zorgt de warmtepomp voor voldoende
normale stand staat, met een vaste temperatuur, is het
warm tapwater en warmte. De warmtepomp is namelijk
energieverbruik zo laag mogelijk.
uitgerust met een elektrisch element dat in noodgevallen de warmtelevering kan overnemen. Dit elektrische
Indien u behoefte heeft aan extra warm tapwater, kunt
element kan door een servicemonteur, op afstand,
u de thermostaat op ‘boost’ bedrijf zetten. Er wordt dan
worden ingeschakeld. De installatie wordt dus op afstand
overdag extra tapwater op voorraad verwarmd. Uw
gecontroleerd en bewaakt. Hierdoor is in veel gevallen
elektriciteitskosten worden daarmee natuurlijk wel hoger.
een eventuele storing snel te verhelpen.
Disclaimer: Aan de inhoud van deze brochure is de grootst mogelijke zorg besteed. Alle informatie in deze brochure is nadrukkelijk onder voorbehoud. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. © 2009, Amvest
7
Voor meer informatie:
www.hurenindecaaien.nl
Frits Diepenlaan 57 2497 DN Den Haag Tel. 070 336 70 55 www.hof-rijnland.nl
Javastraat 1a 2585 AA Den Haag Tel. 070 342 01 01 www.frisiamakelaars.nl