Papier en karton spelen cruciale rol in Europese Green Deal

Paper Chain Forum: “Papier en karton spelen cruciale rol in Europese Green Deal”

Tekst: Wouter Polspoel

De Europese Commissie publiceerde eind december haar Green Deal, een roadmap om het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te worden. Een nieuwe toekomstvisie om anders om te gaan met grondstoffen en een groeistrategie daarnaartoe vormen de kern van de Green Deal. Het Paper Chain Forum (PCF), dat de meerderheid van de Belgische actoren in de papierketen groepeert, staat achter de principes van de Green Deal.

De Europese Green Deal beoogt een duurzamere Europese economie en een klimaatneutrale EU tegen 2050. De Europese Commissie ziet klimaaten milieuproblemen als kansen op alle beleidsterreinen en wil zorgen voor een eerlijke en inclusieve transitie voor iedereen. De slagzin die de Green Deal meekreeg, luidt niet voor niets ‘Leave no one behind’. Deze maand, in maart, moet die Green Deal bekrachtigd worden met een klimaatwet, die de doelen concretiseert. Het belangrijkste objectief: vanaf 2050 mag Europa netto geen CO 2 meer uitstoten. Meer laadpalen, meer renovaties, maar ook een uitbreiding van het systeem van emissierechten naar andere sectoren dan de industrie- en energiesector moeten daarvoor zorgen. Net als het op een totaal andere manier omgaan met (natuurlijke) grondstoffen. Samengevat: we moeten naar een klimaatvriendelijke circulaire economie.

Nieuwe groeistrategie Commissievoorzitter Ursula von der Leyen: “De Europese Green Deal is onze nieuwe groeistrategie, een strategie voor een groei die meer opbrengt dan hij kost. De strategie laat zien hoe we onze manier van leven, werken, produceren en consumeren kunnen veranderen om ons leven gezonder en onze bedrijven innovatiever te maken.We kunnen allemaal meedoen aan die transitie en ook allemaal profiteren van de kansen. Als we snel handelen, kan onze economie wereldleider worden. We moeten slagen, voor onze planeet en alles wat erop leeft, voor het natuurlijk erfgoed van Europa, voor de biodiversiteit, voor onze bossen en onze zeeën. En als we de rest van de wereld laten zien dat we duurzaam en toch concurrerend zijn, kunnen we andere landen overtuigen om ons te volgen.” “In ons plan staat hoe we de uitstoot terugbrengen, het milieu gezonder maken, de natuur beschermen, nieuwe economische kansen scheppen en onze levenskwaliteit verbeteren”,vult uitvoerend vicevoorzitter Frans Timmermans aan. “Er is voor iedereen een belangrijke rol weggelegd.”

“Bio-economie speerpunt” Het Paper Chain Forum, dat de meerderheid van de Belgische actoren in de papierketen groepeert, is zich bewust van zijn fundamentele rol in de beoogde transitie. “Papier en karton zijn biobased materialen die aan hoge percentages gerecycleerd worden. Beide eigenschappen zijn belangrijke troeven in de circulaire economie”, vertelt Willem van Veen, senior advisor sustainability en Food Safety bij inDUfed, een platform dat drie Belgische industriële sectoren verenigt: de productie en transformatie van glas, de productie van

Milieu-impact

-X% +X% Minimale milieu-impact

Hoeveelheid verpakking per gewicht/volume

Deze grafiek toont de milieuimpact van het product in functie van zijn verpakking (bron: Fost Plus gebaseerd op Sörås-curve).

“Een biobased materiaal, een slim design en een hoge recyclagegraad: het is duidelijk dat papier en karton terecht een belangrijke plaats hebben in de circulaire economie”

pulp, papier en karton en de verwerking van papier- en kartonproducten. “De bio-economie moet daarom een speerpunt vormen in de transitie naar een klimaatneutraal Europa. De Europese Commissie heeft in haar forest strategy en de recentere bioeconomy strategy het plan uitgewerkt om een brug te slaan tussen bio-economie, duurzaamheid en circulariteit. Papier en karton zijn mainstream materialen die perfect in die strategie passen. Toch zou meer de nadruk mogen gelegd worden op hernieuwbaarheid als deel van de circulaire economie. Papier en karton scoren al heel goed op het vlak van recyclage, maar ook het begin, de oorsprong van het materiaal, is belangrijk in het circulaire verhaal.” “Bossen slaan koolstof op in de houtvezels van de bomen. Die koolstofopslag blijft behouden in de papierproducten, ook na recyclage, maar uiteraard moeten die bossen wel duurzaam beheerd en hernieuwd worden. In 2019 werd daarom met het kabinet van minister van Leefmilieu Marghem een sectoraal akkoord onderhandeld om het aandeel houtproducten dat afkomstig is van bossen die het certificaat van duurzaam beheerd bos dragen, te laten groeien. Het Paper Chain Forum roept de toekomstige, nieuwe federale regering nadrukkelijk op dat akkoord zo snel als mogelijk te erkennen en ondertekenen.”

Green Deal en verpakkingssector Het PCF pleit niet voor onnodig gebruik van papier, maar in de verpakkingssector kunnen we papier nu eenmaal moeilijk vermijden. Die sector is volgens van Veen dan ook van cruciaal belang in het kader van de Europese Green Deal. “Verpakking is en blijft noodzakelijk. Verlies van goederen door te weinig verpakking is een grotere

belasting voor het milieu dan de verpakking zelf, dat werd bevestigd in een onderzoek dat OVAM in 2015 uitvoerde. Verpakking speelt een belangrijke rol in de economie. Het is onmogelijk alles in goede banen te leiden zonder een enkele vorm van verpakking. De toekomstige verpakkingsconcepten zullen er echter anders uitzien. De focus zal meer komen te liggen op verpakkingen uit monomaterialen, of verpakkingen die zogenaamd omkeerbaar samengesteld zijn, zodat de consument de kunststoffolie kan verwijderen en recyclage van de te recycleren materialen mogelijk blijft. In België sorteert de consument zeer goed, het resultaat van jarenlange communicatie en sensibilisering. Een stap verder gaan, moet dus mogelijk zijn. Een biobased materiaal, een slim design en een hoge recyclagegraad: het is duidelijk dat papier en karton terecht een belangrijke plaats hebben in de circulaire economie.”

Zwitsers zakmes van de economie “Daarnaast zal het erop aankomen veel efficiënter te verpakken. Oververpakking is vandaag immers nog steeds een aandachtspunt. Ecodesign is waar we naartoe moeten. Het drukt het streven uit om bij het ontwerp van een proces of product niet alleen rekening te houden met economische, technische, functionele en menselijke criteria, maar ook met milieucriteria. Voor verpakkingen betekent dat concreet dat ze vertrekkende van hun functie zo ontworpen moeten worden dat ze makkelijk in te zamelen, sorteerbaar en recycleerbaar zijn. Het gebruikte papier en karton zijn daarenboven nog eens afkomstig uit duurzaam beheerde bossen of zelf al gerecycleerd. De functionaliteit van een verpakking blijft natuurlijk centraal staan bij ecodesign. Een verpakking heeft een waaier aan functies te vervullen. Ze is het Zwitsers zakmes van de economie. Daarom is het belangrijk dat er al vooraf wordt gecommuniceerd in de keten, bij voorkeur in de ontwerpfase. Door samen te werken – van cruciaal belang in een circulaire economie – kan één verpakking immers meerdere van die functies dienen. Shelf Ready Packaging is een goed voorbeeld want een eerste stap in de juiste richting. Een SRP-verpakking vervult meerdere functies: het is tegelijkertijd een transport- én verkoopsverpakking – waardoor je dus al één verpakking uitspaart. Ze bestaat daarnaast uit monomateriaal, wat de recyclage ten goede komt. Bovendien is een SRP zo ontworpen dat de handelingskosten voor de distributie verminderd worden doordat ze voorgeperforeerd is en er bij het openen geen mes meer aan te pas komt. Daar komt bij dat ze ook bijdraagt aan de veiligheid van de werknemers, want het risico op arbeidsongevallen daalt.” “Kortom,” besluit van Veen, “papier en karton scoren al heel goed op vlak van milieubelasting en circulariteit, maar ze hebben op beide vlakken in de markt nog een groot potentieel en dat moeten we in het kader van de Europese Green Deal absoluut gaan aanboren.”

Retail Ready (RRP) en Shelf Ready Packaging (SRP) zijn verpakkingsconcepten die ontwikkeld zijn om producten in één beweging op het schap te zetten in plaats van ze afzonderlijk uit te pakken

“Bossen slaan koolstof op. Die koolstofopslag blijft behouden in de papierproducten, ook na recyclage, maar uiteraard moeten die bossen wel duurzaam beheerd en hernieuwd worden”, aldus van Willem van Veen van Paper Chain Forum. Foto: ¨Pixabay

2020 = 25 jaar ecoTips

Vier mee met 25 jaar trends in duurzaam ondernemen en kijk vooruit naar 2030 #showyourCSR

Gratis voor abonnees! Neem op 23 maart deel aan de ecoTips Bizzclub bij Blue Gate Antwerpen (mét attest permanente vorming voor erkende milieucoördinatoren). Alle info op ecotips.org .