MISE MAR FHOGHLAIMEOIR 3 Teacher's Guide

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

3

FHOGHL ARLEARNER

EOIR IM A

MISE M

TREOIRLEABHAR & ACMHAINNÍ DO MHÚINTEOIRÍ

Y M

ID

My Learner Identity Mise Mar Fhoghlaimeoir bySuzanne Dr. Suzanne Parkinson le Nic an Pheaircín Treoirleabhar Mhúinteora MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 1

1

12/09/2019 09:37

FHOGHL AR

OIR ME AI

MISE M

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

My in g L ear n Wa y s

Suzanne Parkinson

2018

Aistritheoir: Máire Mhic Giolla Rua Léadáidí le Niamh Fitzsimons www.niamhdesignstudio.com Forbairt ar an dearadh le Sarah Treanor www.BellsAndAll.com

Gach ceart ar cosaint. Ní ceadmhach aon chuid den fhoilseachán seo a atáirgeadh, a stóráil i gcóras aisghabhála ná a tharchur ar aon mhodh nó slí, bíodh sin leictreonach, meicniúil, bunaithe ar fhótachóipeáil, ar thaifeadadh nó eile gan cead a fháil roimh ré ón bhfoilsitheoir nó ceadúnas a cheadaíonn cóipeáil shrianta in Éirinn arna eisiúint ag Gníomhaireacht um Cheadúnú Cóipchirt na hÉireann, 63 Sráid Phádraig, Dún Laoghaire, Baile Átha Cliath.

ISBN No. 978-1-84536-879-1

An Chéad Chló 2020 An Comhlacht Oideachais Bóthar Bhaile an Aird Baile Bhailcín Baile Átha Cliath 12

www.edco.ie

Ball den Smurfit Kappa cpt

2

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 2

Treoirleabhar an Mhúinteora

16/09/2019 14:08

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Clár na nÁbhar 5 5 5 7

CUID 1: RÉAMHRÁ Cad is Féiniúlacht Foghlaimeora ann?

Cén tábhacht a bhaineann le seo?

Spléachadh ar an tSraith: 'Mise Mar Fhoghlaimeoir' Ábharthacht do Mhúinteoirí

8 8 9

CUID 2: SPREAGADH Réasúnaíocht don tSraith Dearadh agus Ceardaíocht Lógó MMF

10 11

CUID 3: MÍR 1: BUNCHREATAÍ TEOIRICIÚLA Síceolaíocht na dTógán Pearsanta Próifíliú Láidreachtaí

13 13 14 15

MÍR 2: BUNCHREATAÍ TEOIRICIÚLA & MODHEOLAÍOCHTAÍ Úinéireacht & Freagracht an Fhoghlaimeora Éifeachtúlacht an Fhoghlaimeora Deiseanna Freagartha Piarmheasúnú

16 16

CUID 4: CUR I BHFEIDHM & COMHTHÁTHÚ Cá gcuirtear Mise Mar Fhoghlaimeoir i bhfeidhm?

Comhtháthú leis an gCuraclam

17

CUID 5: COMHPHÁIRTÍOCHT LE TUISMITHEOIRÍ

18

CUID 6: PLEAN GNÍMH AN MHÚINTEORA

98

CUID 7: CONCLÚID

99

CUID 8: AGUISÍNÍ

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 3

3

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Conas an Treoirleabhar seo a úsáid Is do mhúinteoirí rang a trí an treoirleabhar seo. Mínítear an réasúnaíocht agus an bunchreat don tsraith MMF. Ba choir breathnú ar an Treoirleabhar mar chúnamh agus mar chuid den oiliúint ar fad atá le fáil ar líne, oiliúint a mholtar duit a dhéanamh ar: www.misemarfhoghlaimeoir.com

Tá ocht bpríomhchuid ann: CUID 1: RÉAMHRÁ Tugtar léargas ar ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’, ar a thábhacht agus ar a ábharthacht CUID 2: SPREAGADH Mínítear an réasúnaíocht don tsraith MMF, dá lógó agus dá léaráidí téamacha.

CUID 3: BUNÚIS THEOIRICIÚLA Cuirtear na bunúis theoiricúla don tsraith i láthair CUID 4: CUR I BHFEIDHM & COMHTHÁTHÚ Mínítear conas an tsraith a chomhtháthú agus cá gcuirtear i bhfeidhm í.

CUID 5: COMHPHÁIRTÍOCHT LE TUISMITHEOIRÍ Moltar straitéisí chun fáilte a chur roimh chomhpháirtíocht le tuismitheoirí CUID 6: PLEAN GNÍMH AN MHÚINTEORA Treoir mhionsonraithe maidir le caibidil agus leathanaigh CUID 7: FOCAL SCOIR Cuirtear clabhbsúr le gach rud sa chuid dheireanach CUID 8: AGUISÍNÍ

4

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 4

Treoirleabhar an Mhúinteora

01/05/2019 19:13

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 1 RÉAMHRÁ

CAD IS FÉINIÚLACHT FOGHLAIMEORA ANN? Is é atá i gceist le Féiniúlacht Fhoghlaimeora ná an próiseas atá i gceist chun a bheith ag dul i dtreo na foghlama agus ar a bheith mar fhoghlaimeoir.

Is ‘déantán coincheapúil’ é a chumasaíonn machnamh ar an bpróiseas mothúchánach agus cognaíoch den eispéireas ar bheith ag dul i dtreo na foghlama agus ar bheith mar fhoghlaimeoir. Go bunúsach, is é atá i gceist ná daltaí a chumasú chun léirmheas a dhéanamh orthu féin mar fhoghlaimeoirí agus chun forbairt a dhéanamh ar a dtuiscint maidir leis an tslí ina bhfuil idirnasc idir a ngníomhartha, a mothúcháin, a smaointe agus a n-aidhmeanna fúthu féin agus iad i bun foghlama.

CÉN TÁBHACHT A BHAINEANN LEIS SEO? Is é atá i gceist le Féiniúlacht Fhoghlaimeora daltaí a chothú le bheith ina fhoghlaimeoirí ar feadh an tsaoil. Tá Féiniúlacht an Fhoghlaimeora i gcroílár na múinteoireachta agus na foghlama. Tá sé fite fuaite i bpolasaithe na scoile uile, i bhféinmheasúnú scoile, in éiteas scoile, i bhfolláine na ndaltaí, i gcleachtais mheasúnaithe agus i gcleachtas an tseomra ranga. Glactar le Féiniúlacht an Fhoghlaimeora mar an ‘uirlis’ ríthábhachtach oideachasúil don todhchaí.

Beidh an cumas chun tuiscintí nua a fhorbairt i ré theicneolaíochta atá ag fás go tapa ag brath ar na tuiscintí a bhí, atá agus a bheidh curtha i dtoll a chéile ag an duine féin mar gheall air/uirthi féin mar fhoghlaimeoir. Tá Féiniúlacht an Fhoghlaimeora ag teacht chun cinn mar an fhéiniúlacht bhunúsach i gcomhthéacs oideachasúil agus tá a choincheapadh suite i gcroílár taighde oideachasúil, polasaí agus cleachtas an tseomra ranga.

SPLÉACHADH AR AN TSRAITH 'MISE MAR FHOGHLAIMEOIR' Is acmhainn nua uathúil an tSraith ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’ atá deartha d’fhoghlaimeoirí ó ranganna réamhscoile go rang a sé chun féiniúlacht an fhoghlaimeora a chothú. Cuireann an tsraith seo creat soiléir, forbarthach céimneach ar fáil chun féiniúlacht an fhoghlaimeoa chothú. Tacaíonn an tsraith le páistí ar a dturas i dtreo na foghlama a ndearcthaí fúthu féin mar fhoghlaimeoirí agus a ndearcthaí saoil, a n-eispéiris den scoil agus den bpróiseas oideachasúil a chur in iúl.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 5

5

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Laistigh de chreat Shíceolaíocht na dTógán Pearsanta agus de Dhearcadh Láidreachtaí, rianaíonn ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’ guth an pháiste agus é ar a aistear léinn i dtreo na foghlama. Díríonn an tsraith ar ‘conas’ a fhoghlaimítear.

Spreagtar foghlaimeoirí chun machnamh a dhéanamh ar mheonta foghlama atá bainteach le foghlaim éifeachteach agus ar conas iad a fhorbairt. Dírítear ar Aire, ar Chuimhne, ar Eagrú, ar Mheiteachognaíocht, ar Mheonta Aigne agus ar Iompar Foghlama ó rang a trí go rang a sé. Úsáidtear téamaí ón gclár Aistear sna luathbhlianta.

Tá an foilseachán uathúil seo tráthúil sa mhéid is go dtacaíonn sé le doiciméid pholasaí reatha. ‘Tacaíonn ‘Mise mar Fhoghlaimeoir’ le 30 Ráiteas de Chleachtas Ardéifeachtach ón gcreat nua maidir le féinmheasúnú scoile (Ag Breathnú ar an Scoil Againne 2016). Leagann sé an bhunchloch le haghaidh Comhad Tacaíochta Foghlama ag cur pictiúr iomlánaíoch agus cothrom den fhoghlaimeoir ar fáil, pictiúr atá bunaithe ar dhearcadh agus ar ghuth an fhoghlaimeora. Tacaíonn an tsraith le cleachtas múinteoirí agus iad i mbun modheolaíochtaí measúnaithe mhúnlaithigh, trí Deiseanna Freagartha, Cártaí Cúnaimh agus Ciúbanna, Cártaí Machnaimh, Rúibricí, Sceidil Fhéinmheasúnaithe agus Phiarmheasúnaithe a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí. Sa tsraith seo cothaítear:

• Guth an Fhoghlaimeora • Úinéireacht agus Freagracht an Fhoghlaimeora • Éifeachtúlacht an Fhoghlaimeora • Meon an Fhoghlaimeora • Uirlisí le haghaidh Foghlama

6

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 6

• • • •

Comhpháirtíocht le Tuismitheoirí Féinmheastóireacht Scoile Measúnú Foirmitheach Taisce Eispéireas an Fhoghlaimeora le himeacht ama

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

MISE MAR FHOGHLAIMEOIR’ – ÁBHARTACHT DO MHÚINTEOIRÍ: ☑ Cuirtear creat soiléir forbarthach céimneach ar fáil chun guth an fhoghlaimeora a rianú i rith na scoilbhlianta. ☑ Cuirtear folláine an fhoglaimeora, guth an fhoghlaimeora, freagracht an fhoghlaimeora agus éifeachtúlacht an fhoghlaimeora chun cinn. ☑ Déantar an Cárta Tuairisce a chothromú mar cuirtear tuiscint an fhoghlaimeora air/uirthi féin san áireamh. ☑ Daingnítear Comhaid Thacaíochta Foghlaimeora trí phictiúr iomlánaíoch den fhoghlaimeoir a chur ar fáil. ☑ Tacaítear le 30 Ráiteas de ‘Cleachtas Ardéifeachtach’ ón gcreat nua maidir le féinmheasúnú scoile – ‘Ag Breathnú ar an Scoil Againne 2016'. ☑ Tacaítear le cleachtais na múinteoirí agus iad ag glacadh le measúnú múnlaitheach. ☑ Cuirtear taifead cruinn de dhearcthaí na bhfoghlaimeoirí fúthu féin ar fáil do mhúinteoirí. ☑ Tugtar deis do mhúinteoirí sonraí faoin bhfoghlaimeoir a bhailiú le chéile ó réimse leathan foinsí. ☑ Fáiltítear roimh pháirtnéireacht na dtuismitheoirí tacú lena bpáistí maidir le ‘conas foghlaim’ agus iad a threorú mar fhoghlaimeoirí. ☑ Tugtar léargas riachtanach do mhúinteoirí ionaid, do pharaphroifisiúnaigh agus do dhaoine eile ag pointí idirthréimhseacha iomchuí. ☑ Cothaítear foghlaim ar feadh an tsaoil agus dea-nósanna intinne.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 7

7

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 2 SPREAGADH

Tar éis blianta fada a chaitheamh ag feidhmiú i róil éagsúla, ina measc múinteoir ranga, múinteoir tacaíochta foghlama i bpost roinnte, síceolaí oideachais agus oideoir múinteoirí, b’í an cheist ba choitianta a chuirtí orm thar na blianta ná conas cabhrú le foghlaimeoirí. Is foilseachán uathúil nua é ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’ atá ceaptha i gcomhpháirtíocht le múinteoirí agus tuismitheoirí chun cabhrú le páistí cabhrú leo féin agus iad ag dul i dtreo na foghlama.

Ceapadh an tsraith d’aon ghnó, chomh maith, chun guth an fhoghlaimeora agus é ag dul i dtreo na foghlama agus ag iarraidh a bheith mar fhoghlaimeoir i rith na scoilbhlianta a rianú. Go minic, i gcomhthéacs cinnteoireachta, ní chloistear guth an fhoghlaimeora agus déantar neamhshuim den tuiscint atá againn ar an bpróiseas foghlama thar tréimhse ama. Aidhm speisialta na sraithe is ea croinic nó taisclann den taithí scoile ón réamhscoil i leith, ó thaobh dhearcadh an fhoghlaimeora de, a chruthú agus a choimeád.

Tá sé i gceist, leis, go mbeadh cothromaíocht agus ailíniú ann maidir le ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’ – cothromaíocht idir ‘sonraí crua’ móide ‘curaclam gan solúbthacht’ agus feasacht ar ‘cé hé’ móide ‘conas’ na foghlama agus lárnacht an fhoghlaimeora a léiriú trí hailíniú maidir le cleachtas seomra ranga. Le blianta fada anuas, dhírigh oideoirí agus lucht déanta polasaithe ar theagasc éifeachtach na múinteoirí. Tá an tsraith seo deartha go sonrach chun feasacht a chruthú faoin mbealach ina bhfoghlaimíonn páistí, chun cabhrú leo a láidreachtaí foghlama féin a aithint agus chun meon foghlama a fhorbairt.

DEARADH & CEARDAÍOCHT Bhí dearadh agus leagan amach slachtmhar na Sraithe 'Mise Mar Fhoghlaimeoir' fíorthábhachtach domsa. Rinne mé mo dhícheall "leabhair" nach mbeadh cosúil le leabhar ar bith eile sa mhála scoile a dhearadh. Bhí sé tábhachtach dom, agus mé ag díriú ar mhodhanna measúnaithe neamhiata, go mbeadh áit lárnach ag páistí, ag a gcuid samhlaíochta agus ag a ndearcadh ar an saol sa tsraith. Táim faoi chomaoin ag Sharon Le Gear, Niamh Fitzsimons agus Sarah Treanor, Maisitheoirí & Dearthóirí, a bhí i gcónaí toilteanach éisteacht liom agus mé ag iarraidh caoirigh a chur bun os cionn, ballaí graifítí a thógáil agus línte cuartha gan stad a tharraingt!

8

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 8

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Tá léaráidí de bhalúin aeir the lárnach i mo MMF 3. Bíonn na balúin agus iad ar foluain ag titim agus ag ardú agus, sa tslí sin, seasann siad d’iarrachtaí an fhoghlaimeora agus é ar a aistear tríd an bpróiseas foghlama chun a bheith ina fhoghlaimeoir.

Is pribhléid ollmhór dom a bheith mar údar ar acmhainn atá chomh dearfach sin le haghaidh foghlaimeoirí. Tugann sí deis do na páirtithe leasmhara uile tuiscint a fháil ar dhearcadh saoil an fhoghlaimeora agus tacú leo chun a bheith ina bhfoghlaimeoirí ar feadh an tsaoil.

FHOGHL R A

OIR ME AI

MISE M

LÓGÓ MMF

Dearadh mo lógó MMF mar shuaitheantas a sheasann d’Aitheantas Pearsanta an Fhoghlaimeora. Feictear na trí éan i modhanna eitilte éagsúla, fealsúnacht na sraithe á léiriú acu leis an teachtaireacht seo a leanas le haghaidh na bhfoghlaimeoirí go léir:

An bhfeiceann tú na héin?’

Uaireanta, bíonn an t-éan idir dhá chomhairle agus bíonn cabhair uaidh chun bogadh ar aghaidh.

Uaireanta, bíonn brú beag ag teastáil ón éan chun tosú ag eitilt.

Uaireanta eile, bíonn an t-éan ag eitilt leis suas go hard sa spéir.

Is foghlaimeoirí iad na héin seo, díreach cosúil leatsa!

Rianaíonn an leabhar seo, 'Mise Mar Fhoghlaimeoir', an tslí ina bhforbraíonn tú mar fhoghlaimeoir agus an tslí ina mothaíonn tú faoin bhfoghlaim.

Bain taitneamh as gach uile leathanach agus tú ag teacht ar an eolas faoin tslí is fearr ina bhfoghlaimíonn tú!

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 9

9

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 3 BUNÚIS THEOIRICIÚLA

MÍR 1 Mise Mé Féin!

Mo Láidreachtaí Fáilte chuig an Domhan ina Mairim!

Eolas faoin scoil Tá gníomhaíochtaí faoi threoir agus gníomhaíochtaí neamhiata i Rannóg 1, Mise Mar Fhoghlaimeoir 3, agus tugann siad cuireadh d’fhoghlaimeoirí feasacht a chothú ar a láidreachtaí, ar a ábhair spéise, ar na rudaí a thaitníonn nó nach dtaitníonn leo, ar a nguíonna agus a n-aislingí. Tugann ‘Mise Mé Féin!’, ‘Mo Láidreachtaí’ & ‘Fáilte chuig An Domhan ina Mairim!’ cuireadh d’fhoghlaimeoirí a ndearcadh ar an saol a roinnt le daoine eile. Tá na gníomhaíochtaí ceaptha chun léargas a thabhairt ar shaol inmheánach an dalta, tuiscint a thabhairt ar a láidreachtaí agus ar a fhéiniúlacht éiritheach mar Fhoghlaimeoir. Spreagann bileoga gníomhaíochta treocha na daltaí chun machnamh a dhéanamh ar an domhan mórthimpeall orthu, conas mar is maith leo foghlaim, a ndearcadh orthu féin mar fhoghlaimeoirí agus a ndearcadh ar an scoil.

BUNCHREAT TEOIRICIÚIL Tá Siceolaíocht na dTógán Pearsanta, Próifíliú Láidreachtaí, Úinéireacht an Fhoghlaimeora mar bhunchloch den dearadh atá ar Chuid 1, MMF 3.

SÍCEOLAÍOCHT NA DTÓGÁN PEARSANTA B’é George Kelly (1955) a chéadmhol Síceolaíocht na dTógán Pearsanta. Bhí sé den tuairim gur eolaí gach duine againn agus go bhfuil sé ar ár gcumas ionadaíocht a dhéanamh ar ár dtimpeallacht seachas díreach freagairt di.

Samhlaíodh do Kelly go bhfuil an duine gníomhach i gcosán a s(h)aoil féin agus gur féidir tuiscintí reatha an duine ar an saol a athbhreithniú agus a athchur.

Tá a theoiric an-úsáideach dóibhsean gur mian leo tuiscint a bheith acu ar smaointeoireacht mhúinteora agus fhoghlaimeora ón taobh istigh, ó ‘the world of the lived experience from the point of view of those who live it’ (Scwandf, 1994). Spreagann a chur chuige an turgnamhaí chun a fháil amach cad air atá an duine eile ag smaoineamh seachas go mbeadh an duine eile ag smaoineamh ar

10

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 10

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

cad air atá an turgnamhaí ag smaoineamh. Tá na teicnící a úsáidtear neamhiata agus tá baint acu le cur chuige tógachais agus idirmhínithe. Úsáideann an tsraith MMF dréimiriú, scálú agus réimse leideanna neamhiata chun dearcadh an pháiste ar an saol a lorg. Is creat luachmhar é a chabhraíonn linn tuiscint a fháil ar an mbealach ina fheiceann páistí iad féin agus a ról sa saol seo.

PRÓIFÍLIÚ LÁIDREACHTAÍ Tá próifíliú láidreachtaí bunaithe ar an tuairim go bhfuil láidreachtaí ag gach dalta agus an poitéinseal ag cách na láidreachtaí sin a úsáid chun aidhmeanna pearsanta a bhaint amach. Tá sé inmholta sa tsíceolaíocht dhearfach athrú ón ndearcadh atá ann feabhas a chur ar na rudaí is measa sa saol chuig a bheith ag tógáil ar na luachanna is fearr (Seligman, 2002). Le deich mbliana anuas, tá breis aitheantais á thabhairt don luach a bhaineann le creat peirspictíochta láidreachtaí chun tuiscint a fháil ar fhoghlaimeoirí, ag cur breis béime ar láidreachtaí agus ar chumais. Tá peirspictíocht láidreachtaí lárnach i ngníomhaíochtaí na ndaltaí agus iad ag bogadh ar aghaidh tríd an bpróiseas múnlaitheach i bhforbairt a gcuid aitheantais mar fhoghlaimeoirí. Agus béim á chur ar láidreachtaí, aithníonn daltaí na cumais gur féidir leo a bhaint amach seachas a bheith ag cur béime ar láidreachtaí atá nó nach bhfuil acu.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 11

11

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 3 BUNÚIS THEOIRICIÚLA

MÍR 2 Mo Shlite Foghlama Deiseanna Freagartha Leideanna Cúnta Cártaí Machnaimh Seicliostaí Piarmheasúnaithe I Roinn 2, díríonn ‘Mo Shlite Foghlama’ ar mheonta foghlaimeora agus ar an gcur chuige tábhachtach foghlama atá bainteach le nósanna foghlama éifeachtacha.

Moltar don dalta na meonta seo a aithint mar iompraíocht agus mar fhreagairtí seasta agus mealltar iad chun féinmhachnamh a dhéanamh agus chun úinéireacht a ghlacadh ar straitéisí chun feabhas a chur ar a gcuid éifeachtúlachta san fhoghlaim.

Cuirtear na meonta foghlama seo a leanas i láthair ag leibhéal ginearálta i MMF3: Aire, Cuimhne, Iompar Foghlama, Meiteachognaíocht agus Eagrú. Déantar Iompar Aire agus Foghlama a chíoradh go mion i MMF 4, fiosraítear Cuimhne agus Meonta Aigne go mion i MMF 5 agus fiosraítear Meiteachognaíocht agus Eagrú i MMF 6 chun páistí a ullmhú don mheánscoil.

Cuirtear smaointe ar fáil do mhúinteoirí i Roinn 2 de mo MMF3 faoi na slite inar féidir leo úsáid ‘Deiseanna Freagartha’ a mhéadú go laethúil sa seomra ranga.

BUNCHREATA TEOIRICIÚLA & MODHEOLAÍOCHTA Tá Freagracht an Fhoghlaimeora, Éifeachtúlacht an Fhoghlaimeora agus Meonta an Fhoghlaimeora mar bhunchloch den dearadh atá ar Chuid 2. ÚINÉIREACHT AGUS FREAGRACHT AN FHOGHLAIMEORA Tarlaíonn foghlaim nuair a bhíonn smacht ag an bhfoghlaimeoir ar an bpróiseas foghlama. Méadaítear éifeachtúlacht san fhoghlaim nuair a theastaíonn ó fhoghlaimeoirí a bheith ag foghlaim, nuair a dhéanann siad machnamh, nuair a chuireann siad an bhrí ar fáil agus nuair a úsáideann siad an fhoghlaim ar mhaithe leo féin (Farrington et al. 2012). Deirtear go mbíonn tionchar ag an bhfreagracht a ghlacann an foghlaimeoir air féin dá chuid foghlama ar a fhéiniúlacht mar

12

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 12

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

fhoghlaimeoir neamhspleách ar feadh an tsaoil [fadsaolach] (Kolb & Kolb, 2012).

Cothaíonn an tSraith ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’ úinéireacht, éifeachtúlacht agus freagracht trí féinmhachnamh agus féinmheasúnú a mholadh agus trí mhacnamh a dhéanamh ar straitéisí chun an fhoghlaim a fheabhsú. Déantar an fhoghlaim a fheabhsú trí thionchar straitéisí roghnaithe ar éifeacht na foghlama a mheas. ÉIFEACHTÚLACHT AN FHOGHLAIMEORA Glactar leis gurb é atá i gceist le héifeachtúlacht fhoghlaimeora ná an chreidiúint atá againn inár gcumais chun sprioc nó toradh a bhaint amach. Tá daltaí a bhfuil creidiúint láidir acu ina gcumais féin níos fearr chun iad féin a spreagadh agus tá seans níos fearr ann go dtógfaidh siad dúshláin maidir le tascanna deacra orthu féin. Déantar iarracht shonrach sa tsraith MMF éifeachtúlacht fhoghlama a chothú trí dhaltaí a chumasú chun foghlaim conas foghlaim trí mheonta foghlama agus meonta aigne a fhorbairt agus trí éisteacht lena nguthanna, lena dtuairimí agus lena bpeirspictíochtaí.

MEONTA AN FHOGHLAIMEORA Tá comhdhearcadh ag teacht chun cinn a thugann le fios gurb í an mhórsprioc oideachais don 21ú haois ná ‘foghlaim conas foghlaim’. Bhí Trough (2012) den tuairim nach múintear na scileanna tábhachtacha seo a leanas sna scoileanna: dianseasmhacht, féinsmacht, fiosracht, misneach agus féinmhuinín. Tugann Ritchart (2012) dúshlán dúinn dearcadh difriúil a bheith againn faoin oideachas:

‘Dá mbeadh níos lú béime ar scileanna agus ar eolas a shealbhú agus níos mó béime ar shealbhú nósanna a úsáidfidh daltaí don fhoghlaim ar feadh an tsaoil? Dá mbeadh níos lú béime ar an scrúdú ag deireadh na bliana agus níos mó béime ar an saghas duine a chruthaítear sa chóras oideachais? Dá bhfeicfimis clisteacht mar sprioc gur féidir le daltaí a bhaint amach seachas mar rud atá nó nach bhfuil acu? (lch xxii)

Tá roinn sa tsraith ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’ bunaithe ar ‘Mo Shlite Foghlama’.

Dírítear ar mheon agus ar fhorbairt aigne an fhoghlaimeora sa rannóg seo. Léirítear tuiscint sa rannóg seo go bhfuil claonadh i dtreo patrún áirithe d’iompar éirime agus go sealbhaítear meonta. Is í an aidhm atá ag an rannóg seo ná tuiscint agus feasacht fhoghlama a fhorbairt faoin mbrí atá le meon foghlama. Aidhm eile atá leis ná forbairt a dhéanamh ar na cumais, na huirlisí agus na teaicticí is gá chun an meon sin a úsáid go héifeachtach.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 13

13

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

DEISEANNA FREAGARTHA (DF) D‘fhéadfaí a rá gurb é an míniú atá le Deiseanna Freagartha (DF), nó le Straitéisí Gníomhacha Freagartha Daltaí (SGFML) mar a thugtar orthu chomh maith, ná gníomhú múinteora a mheallann nó a lorgaíonn freagra ó dhalta (Simonsen, Myers & DeLuca, 2010). Tugann DF cuireadh d’fhoghlaimeoirí freagra gníomhach a thabhairt ar leideanna an mhúinteora. Tacaíonn DF le foghlaim an dalta agus le foghlaim, le rannpháirtíocht agus le measúnú an dalta, chomh maith. Tacaíonn DF go héifeachtach le measúnú indibhidiúil an dalta i suíomh an tseomra ranga. Chomh maith leis sin, faigheann an múinteoir aiseolas leanúnach ar éifeachtúlacht na múinteoireachta ó fhreagraí na ndaltaí.

Tá straitéisí DF ann agus tá gach seans ann go mbíonn tú ag baint úsáide as roinnt mhaith díobh i do chuid múinteoireachta, e.g. freagairt chórúil; cláir fhreagartha; comharthaíocht chlicirí agus gníomhaíochtaí gluaiseachta ar nós ordóga suas – ordóga síos, srl. Tá greamáin DF deartha go speisialta, i mo MMF 3, chun go n-úsáidfí breis DF’nna sa seomra ranga. Tugann taighde le tuiscint nár cheart go mbeadh an múinteoir ag caint ar feadh níos mó ná 40-50% den am teagaisc agus le húsáid DF tagann feabhas ar iompar oibre an dalta, rannpháirtíocht an dalta agus féinrialúchán foghlama. Tá sé tugtha faoi deara, leis, go raibh cur i bhfeidhm dearfach straitéisí DF i gceist maidir le hoideachas príomhshrutha agus oideachas speisialta.

Níl na tuairimí DF i mo MMF3 uileghabhálach ná eisiach. Tá sé i gceist go mbeidh ar chumas múinteoirí, de réir mar a thagann méadú ar a gcuid scileanna agus inniúlachta in úsáid, Greamáin DF, Cártaí Machnaimh DF, Seicliostaí DF, srl, dá gcuid féin a chruthú, a leathnú agus a chóiriú. Uirlis luachmhar chun tacú le forbairt ‘Féiniúlacht Fhoghlama’ na ndaltaí is ea na tuairimí DF i Cuid 2 de mo MMF 3.

Dearadh ár ngreamáin DF chun gur féidir iad a úsáid ag tús, i lár agus ag deireadh an cheachta. Roimh thús an cheachta, éadfar greamáin DF Thús na Foghlama a úsáid chun réamheolas na bpáistí ar an ábhar a mheas. I lár an cheachta, féadfar greamáin DF Stop agus Déan Machnamh a úsáid chun leibhéal tuisceana na ndaltaí a mheas, rud a thugann aiseolas measúnaitheach don mhúinteoir. Ag deireadh an cheachta, féadfar greamáin, DF Déanaimis Athbhreithniú a úsáid chun foghlaim na ndaltaí, smaointe na ndaltaí faoin bhfoghlaim agus sealbhú na ndaltaí ar choincheapanna a mheas. Cuireann Cártaí Cúnaimh DF straitéis ar fáil do na daltaí chun tacaíocht, cabhair agus treoir a lorg ina gcuid foghlama go léir, rud a chuireann leis an nasc aiseolais ó dhalta go múinteoir. Cuireann na Cartaí Machnaimh na daltaí ag smaoineamh ar a stíl

14

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 14

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

fhoghlama phearsanta féin. Tá seicliostaí le haghaidh piarmheasúnaithe i réimse leathan de chomhthéacs curaclaim san áireamh. Tá Gníomhchártaí ar féidir a úsáid le piaraí agus teicnící scála san áireamh freisin.

In atmaisféar ina bhfuil polasaí náisiúnta agus idirnáisiúnta maidir le breis plé faoi rannpháirtíocht na ndaltaí, faoi mheasúnú múnlaitheach, faoi fholláine na ndaltaí, faoi mheastóireacht ar an scoil uile, cuireann Deiseanna Freagartha (DF) le páirtíocht, le gnóthachtáil agus le torthaí foghlamtha na ndaltaí. Tá tuairimí maidir le Deiseanna Freagartha i gCuid a 2 agus cuirtear réimse uirlisí inbhraite ar fáil do mhúinteoirí chun tacú le forbairt ‘Féiniúlacht Fhoghlama’ i ngach dalta.

PIARMHEASÚNÚ Tá roinnt mhaith fianaise ann a deir go bhfoghlaimíonn foghlaimeoirí go héifeachtúil ón aiseolas a thugann siad dá chéile agus a fhaigheann siad óna chéile (Falchikov, 2012). Éilíonn piarmheasúnú ar fhoghlaimeoirí: freagracht a ghlacadh orthu féin agus a bheith freagrach as a bhfoghlaim féin; foghlaim a spreagadh trí phlé agus trí scileanna comhoibrithe a fhorbairt. Cuireann piarmheasúnú le spreagadh agus le spéis an fhoghlaimeora agus spreagann sé meiteachognaíocht. Tá go leor bileoga oibre, bunaithe ar phiarmheasúnú sa chomhthéasc foghlama, ar fáil i mo MMF3.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 15

15

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 4

CUR I BHFEIDHM & COMHTHÁTHÚ

CÁ GCUIRTEAR 'MISE MAR FHOGHLAIMEOIR' I BHFEIDHM? Is í an réasúnaíocht atá taobh thiar d’fhorbairt na sraithe ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’ ná tacaíocht a thabhairt do pháistí agus iad ag iarraidh a bheith mar fhoghlaimeoirí agus a dtuairimí fúthu féin mar fhoghlaimeoirí, faoina ndearcadh saoil, faoina n-eispéireas scoile agus faoin bpróiseas oideachasúil a chur in iúl.

Mar sin, tá 'Mise Mar Fhoghlaimeoir' sa bhreis ar an gcuraclam agus bheifí ag teacht trasna ar an rud atá i gceist ann dá lonnófaí é i réimse curaclaim. Is fearr a oireann sé do ‘Mheasúnacht’ agus a thuiscint gur mó é feidhm na measúnachta ná scóir a chuntas ó thástálacha. Baineann sé leis an bhfoghlaimeoir a bhogadh ar aghaidh. Is é ‘Mise mar Fhoghlaimeoir’ mar chuid de Thaifead Measúnaithe na mac léinn. Taifeadann sé guth an mhic léinn le bheith ina fhoghlaimeoir agus a n-iarrachtaí chun bheith neamhspleách agus neamhspleách san fhoghlaim.

Tá athruithe á gcur i bhfeidhm i struchtúr an churaclaim (NCCA, 2017) agus tá an chuma ar an scéal go mbeidh am lánroghnach curtha ar fáil do scoileanna chun cinntí a dhéanamh maidir le cur i bhfeidhm an churaclaim.

Tá ‘Mise Mar Fhoghalimeoir’ le n-úsáid thar na blianta. Cuid 1: Mise Mé Féin, Mo Láidreachtaí, An Domhan ina Mairim agus An Saol Scoile a sheachadadh ina gceachtanna astu féin, ach leagadh amach iad agus iad a chomhtháthú i gcuraclam reatha. Déantar naisc leis an gcuraclam do gach leathanach agus tugtar cuntas orthu sin i gCuid 6. Bíonn plean bliana de dhíth ar 'Mo Shlite Foghlama' agus moltar go gcuirfí an chuid sin i ngníomh in imeacht tríocha seachtain agus 30 nóiméad sa tseachtain a chaitheamh léi. Leagtar amach plean bliana don chur i ngníomh i gCuid 6.

16

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 16

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 5

COMHPHÁIRTÍOCHT LE TUISMITHEOIRÍ

COMHPHÁIRTÍOCHT IDIR MÚINTEOIRÍ AGUS TUISMITHEOIRÍ Díol céille is ea é go ndéanfaí 'Mise Mar Fhoghlaimeoir' a chothú i gcomhar le tuismitheoirí. Dearadh an tsraith mar acmhainn chuimsitheach do gach dalta chun a ndearcadh domhanda orthu féin i ndáil leis an bhfoghlaim a thaifeadadh agus chun foghlaimeoirí a chumhachtú. Tugann an tsraith seo, dá bhrí sin, deis do thuismitheoirí dearcadh a gcuid leanaí a thuiscint maidir leis an bpróiseas a bhaineann lena bhforbairt mar fhoghlaimeoirí. I measc na dtreoirlínte deachleachtais tá: tuismitheoirí a nascadh leis an bhFíseán Eolais do Thuismitheoirí ar MMF; bileoga Eolais do Thuismitheoirí/físeán a scaipeadh ag tús na scoilbhliana agus/nó tráthnóna Eolais a chur ar fáil ar Mise Mar Fhoghlaimeoir. Iarrtar tacaíocht ó thuismitheoirí i ndáil le leathanaigh tascanna: 3,9,14 & 34 agus i ndáil le deis um phlé idir tuismitheoirí agus leanaí i rith na bliana maidir le dearcaí an linbh i leith na foghlama ba chóir a spreagadh. Bainfidh tuismitheoirí idir thairbhe agus úsáid as na straitéisí maidir le meon foghlaimeora agus féadfaidh siad na cártaí cúnaimh agus an ciúb cúnaimh a úsáid chun freagracht an fhoghlaimeora a spreagadh i ndáil le tascanna oibre baile. Seol MMF ar ais leis an Tuairisc Scoile ag deireadh na scoilbhliana, chun teachtaireacht chumhachtach a chur in iúl do thuismitheoirí go bhfuil dearcadh iomlánaíoch ar a bpáiste luachmhar agus lárnach dá dtaithí oideachais agus dá dturas chun a bheith ina fhoghlaimeoirí.

Tugtar treoirlínte do thuismitheoirí ar an bhfíseán agus sa bhileog Eolais agus ina measc tá: ☑ Éisteacht iomlán gan bhreithiúnas a dhéanamh. ☑ Glacadh ionraic agus meas dearfach neamhchoinníollach a chur ar fáil. ☑ Gan beag is fiú a dhéanamh riamh d’aon ní a thugtar duit. Glacadh le gach freagairt ina hiomláine go neamhchoinníollach le bá agus le meas. ☑ Ceisteanna oscailte a chur. Ceisteanna a dteastaíonn freagra 'Tá' nó 'Níl' orthu a sheachaint. ☑ Is fearr agus is leor éisteacht le leanaí. ☑ Má thugtar tuairim, ná tugtar ach breathnóireacht i ndáil le fíric nach féidir a shéanadh e.g. ‘Tugaim faoi deara go bhfuil aghaidh shásta agat anseo’.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 17

17

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mír 6

PLEAN GNÍMH AN MHÚINTEORA

PLEAN GNÍMH Comhtháthú roghnach le teagasc agus foghlaim laethúil

MI

SE

MÉ

FÉ

IN

MO SHLITE FOGHLAMA

CUID 1 MISE MÉ FEIN - MO LÁIDREACHTAÍ - MO SHAOL - EOLAS FAOIN SCOIL Comhtháthú roghnach le réimsí eile curaclaim. Spreagadh agus leideanna i Lch. 25 - 71 CUID 2 SLITE FOGHLAMA 3 30 nóim. sa tseachtain ar feadh 30 seachtain. Scéim bhliantúil agus leathanaigh an phlean gnímh Lch. 72 - 91 DF: Úsáid Roghnach mar thacaíocht don teagasc agus don fhoghlaim laethúil.

Lch. 92

18

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 18

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 6

MO SHLITE FOGHLAMA: PLEAN BLIANA

AIDHMEANNA Féiniúlacht fhoghlaimeora a chothú i measc daltaí rang a trí agus úsáid á baint as creat cuí forbraíochta a thacaíonn le daltaí a bheith ina bhfoghlaimeoirí ar feadh an tsaoil.

Tacú le haidhmeanna churaclam na bunscoile de bhun: • Glacadh le tuiscint nua ar fheidhm na measúnachta - Is mó ná Scór STen é an mheasúnacht - dearcadh iomlánaíoch agus cothrom an fhoghlaimeora a lorg i ndáil le meon agus guth an fhoghlaimeora.

• Féiniúlacht fhoghlaimeora a chothú ach a chur ar chumas daltaí athbhreithniú a dhéanamh orthu féin mar fhoghlaimeoirí.

• Tuiscint a chothú ar an gcaoi a bhfuil gníomhartha, mothúcháin, smaointe agus díol spreagaidh an fhoghlaimeora i ndáil leis an bhfoghlaim fite fuaite ar a chéile.

• Tacú le foghlaimeoirí uirlisí foghlama a thiomsú don am atá rompu amach a chuirfidh ar chumas daltaí freagairt d’fheabhsuithe éabhlóideacha.

• Guth foghlaimeoirí a rianadh agus cuntas a choinneáil ar eispéireas an fhoghlaimeora i rith na scoilbhliana.

• Tacú le freagracht, úinéireacht agus neamhspleáchas an fhoghlaimeora de bhun forbairt agus machnamh a dhéanamh ar mheonta tábhachtacha foghlaimeora i ndáil le foghlaim éifeachtach.

• Tacú le ráitis iomadúla i ndáil le 'Cleachtais Ardéifeachtacha' ón gcreat um Mheastóireacht Scoile [Ag Breathnú ar an Scoil Againne, 2016].

• Glacadh le modheolaíochtaí um measúnú foirmitheach agus um measúnú don fhoghlaim i ndáil le teagasc agus foghlaim ach úsáid a bhaint as Deiseanna Freagartha, Cártaí agus Ciúb Cúnaimh, Cártaí Machnaimh, Rúibric agus Phiarmheasúnaithe, Teicnící Scálaithe agus Rothaí Straitéise.

• Comhpháirtíocht le tuismitheoirí a iarraidh chun tacú le foghlaimeoirí ar feadh an tsaoil a chothú.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 19

19

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Ábhar CUID 1

CUID 2

1.1 1.2 1.3 1.4

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Mise Mé Fein Mo Láidreachtaí An Domhan ina Mairim An Saol Scoile

Mo Shlite Foghlama Deiseanna Freagartha Cártaí Machnaimh Cártaí Cúnta Seicliostaí Piarmheasúnachta

1.1 Mise Mé Fein AN MHÓR-AIDHM Tuairimí, roghanna agus tuiscintí pearsanta an fhoghlaimeora faoi nó fúithi féin a fháil.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • Spéiseanna pearsanta a thabhairt faoi deara.

• Machnamh a dhéanamh ar réaltacht inmheánach an fhoghlaimeora, ar a smaointe agus a mothúcháin uile.

• Iniúchadh a dhéanamh ar choincheap an athraithe le himeacht ama • Smaoineamh ar fhéidearthachtaí dóibh féin.

• Smaointe agus tuairimí fúthu féin a chomhroinnt.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 25

20

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 20

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1.2 Mo Láidreachtaí AN MHÓR-AIDHM Láidreachtaí gach dalta a chothú agus cumais na ndaltaí a thabhairt faoi deara seachas easpaí.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • Na láidreachtaí a thugann siad faoi deara acu féin a cheiliúradh agus a bheith bródúil astu.

• Aitheantas a thabhairt do dhearcadh daoine eile ar a gcuid láidreachtaí.

• Láidreachtaí atá siad a fhorbairt a chothú.

• Machnamh a dhéanamh ar fhorbairt na láidreachtaí le himeacht ama.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 43

1.3 An Domhan ina Mairim!

AN MHÓR-AIDHM Ach úsáid a bhaint as teicnící measúnachta oscailte, cruinneshamhail fhoghlaimeoirí a dhéanamh amach.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • Iniúchadh a dhéanamh ar dhearcaí, ar fhreagairtí agus ar thuiscint i ndáil le coincheapa, íomhánna agus smaointe éagsúla.

• Contanam na bhféidearthachtaí a bhaineann le tógáil brí i ngach leid a thabhairt faoi deara.

• Tuiscint dhearfach ar fhéinfhiúntas a thabhairt d’fhoghlaimeoirí.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 51

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 21

21

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1.4 An Saol Scoile AN MHÓR-AIDHM Dearcadh, guth agus tuiscint an fhoghlaimeora a iniúchadh i ndáil lena n-eispéireas scoile.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • Mothúcháin a bhaineann le héachtaí agus dúshláin ar scoil a iniúchadh.

• Feasacht a fháil orthu féin mar fhoghlaimeoirí - láidreachtaí agus laigí.

• Roghanna pearsanta faoi chúrsaí scoile a thabhairt faoi deara.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 68

2.1 Mo Shlite Foghlama AN MHÓR-AIDHM A thuiscint gur sprioc é éacht foghlama ar féidir le daltaí oibriú ina treo seachas rud éigin a bhíonn acu nó nach bhfuil.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • Tuiscint agus feasacht a thógáil ar bhealaí foghlama/meonta foghlaimeora.

• Uirlisí agus na bearta a fháil chun 'conas foghlaim' a fhoghlaim.

• Féidearthachtaí a iniúchadh i ndáil le cinnteoireacht níos fearr faoi na straitéisí a chuirfidh ar a gcumas foghlaim go héifeachtach.

• Freagracht a ghlacadh as foghlaim 'conas foghlaim'.

• Machnamh a dhéanamh ar a gcur chuige chun foghlama.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 72

22

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 22

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

2.2 Deiseanna Freagartha AN MHÓR-AIDHM Leideanna a úsáid i gcomhthéacsanna foghlama gach lá chun freagairtí a fháil ó dhaltaí.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • Freagairt go gníomhach do leideanna an mhúinteora.

• Úsáid a bhaint Deiseanna Freagartha chun tacú le tuiscint, le rannpháirtíocht agus le measúnú.

• Lúb aiseolais a chruthú ón bhfoghlaimeoir don mhúinteoir don fhoghlaimeoir.

• Taifead inláimhsithe de ghuth an fhoghlaimeora a chruthú ag pointí réamh-theagaisc, lár-theagaisc agus iar-theagaisc.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 92

2.3 Leideanna Cúnta AN MHÓR-AIDHM Straitéisí a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí chun tacaíocht, cúnamh agus treoir a lorg ag gach pointe i rith a gcuid foghlama.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • An fheagairt a thugann siad ar éilimh tascanna a mheas.

• Cumarsáid a dhéanamh go héifeachtach leis an múinteoir ach úsáid a bhaint as Cártaí Cúnaimh.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 93

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 23

23

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

2.4 Cártaí Machnaimh AN MHÓR-AIDHM Straitéisí a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí chun tacaíocht, cúnamh agus treoir a lorg ag gach pointe i rith a gcuid foghlama.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • An fhreagairt a thugann siad ar éilimh tascanna a mheas.

• Machnamh a dhéanamh ar a gcuid foghlama.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 94

2.5 Seicliostaí Piarmheasúnachta AN MHÓR-AIDHM Foghlaimeoirí a spreagadh chun páirt a ghlacadh i measúnú obair na ndaltaí eile agus tuiscint shoiléir a bheith acu ar an méid a bhíonn le sonrú in obair a bpiaraí.

TORTHAÍ FOGHLAMA A chur ar chumas foghlaimeoirí • Freagracht a ghlacadh as a gcuid oibre féin agus a bheith tionscantach agus iad á dhéanamh sin.

• An fhoghlaim de bhun comhoibriú le piaraí a spreagadh • Meiteacognaíocht a spreagadh.

• Caidreamh le piaraí san fhoghlaim a spreagadh.

NAISC LEIS AN GCURACLAM Lch 95

24

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 24

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mír 1

NAISC CHURACLAIM LE HAGHAIDH ‘MISE MÉ FÉIN’

Mise Mé Fein! m

aím Cón

ch nea in éi

Mise Mé Féi n!

........ t le

súile

.........

.....a

. gam

ise M

la et

is Aoibhinn Na Rudaí

Liom

Mé Féin 4

2

............. ....... mé

irde Cha Mo

ir go mbe idh héid b’f

Ar

Tá

. ’aois na d blia . .orm

... ig......

..... ..... s... na co

....m

a gru Tá

.. ...

.........

dh ea

.. .. . .. .. ......... . ... ...i

h ac

Táim

. a..... air lta duine nu n ába eile ein am Bh hú ná.................... in fúm r is aoibhinn li á r l o a m. ch .... ga . e ... il mh ................ .. co ria . . .... th .. ei

........... ......... liom deise a rinne mé reá ud is riam sb an r hn ei Is é á.. in é .... .... gr Mot .... ta haí .... n m go ha Ceapaim gurb é hi on an ru t d Tar i s éis fe Níl fonn or na m s a bh c ú n i g n a b e lian I gc a

sa i nm

do

Leathanach 1-2

Ag Cur Aithne Orm

Ag Cur Aithn e Orm

SPREAGADH Físeán: ‘I am Moana’ https://www.youtube.com/watch?v=HEiSF8HpyDg NAISC LEIS AN GCURACLAM CEOL

OSPE

GAEILGE

Éisteacht agus freagairt do 'I am Moana' ó 'Moana'.

An t-amhrán a phlé.

Amhrán Féiniúlachta féin a chruthú. An t-amhrán a thaibhiú.

Cluichí ar nós 2 fhírinne agus 1 bhréag a imirt chun ligean do leanaí níos mó a fhoghlaim faoina chéile.

Comhrá: Mé Féin agus mo theaghlach; Mo phróifíl – cén aois thú/cad is ainm duit/ cén dath ar do chuid gruaige/ cén dath ar do shúile/cá bhfuil tú i do chónaí/ cé mhéad duine atá I do theaghlach/ an bhfuil aon deirfiúr nó deartháir agat…..

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 25

25

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CEOL

SNÁITHE Éisteacht agus Freagairt; Taibhiú & Cumadh.

SNÁITH-AONAD Éisteacht le ceol agus freagairt dó; Amhrán a rá; Seiftiú agus Cruthú.

TOPAIC Éisteacht agus freagairt do 'I am Moana' ó 'Moana'.

An t-amhrán a phlé.

Amhrán Féiniúlachta féin a chruthú. An t-amhrán a thaibhiú.

CUSPÓIRÍ ☑ Éisteacht agus cur síos a dhéanamh ar cheol i stíleanna agus seánraí éagsúla, ina measc blúirí a bhfuil cur amach ag daltaí orthu, agus feidhm agus comhthéacs stairiúil an cheoil a thabhairt faoi deara nuair is cuí. ☑ Stór níos leithne amhrán a rá de ghlanmheabhair le rialú gutha, muinín agus léiriú níos fearr. ☑ Cineálacha éagsúla fuaimeanna (guth, cnagcheol coirp, cnagcheol neamhthiúnta agus tiúnta, uirlisí simplí séiseacha, ionstraimí leictreonacha) a roghnú chun carachtar, seicheamh imeachtaí nó atmaisféar i scéalta fuaime a chur i láthair.

OSPE

SNÁITHE Mé Féin

SNÁITH-AONAD Féiniúlacht

TOPAIC Cé hé mise?

CUSPÓIRÍ ☑ Roghanna pearsanta a thabhairt faoi deara, mianta don todhchaí. ☑ A thuiscint gur féidir le gach duine a pháirt féin a ghlacadh i ngrúpaí eagsúla i gcúinsí agus i gcairdis. ☑ Tréithe pearsantachta, cáilíochtaí, láidreachtaí, teorainneacha, leasanna agus cumais an duine a thabhairt faoi deara, a chur in iúl agus a phlé.

26

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 26

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

GAEILGE

SNÁITHE Teanga Ó Bhéal

GNÉ Cumarsáid

TÉAMA Mé Féin

TOPAIC Comhrá – Mé Féin agus mo theaghlach; Mo phróifíl - cén aois thu; cad is ainm duit; cén dath ar do chuid gruaige; cén dath ar do shúile; cá bhfuil tú i do chónaí; cé mhéad duine atá i do theaghlach; an bhfuil aon deirfiúr no deartháir agat?

TORADH FOGHLAMA ☑ Gnásanna sóisialta agus feasacht ar dhaoine eile. ☑ Gnásanna sóisialta teanga a úsáid agus tús á chur le comhrá nó páirt á glacadh i gcomhrá bunaithe ar ábhar pearsanta agus ar ábhair an churaclaim.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 27

27

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mo Shaol go dtí seo

Leathanach 3

Ao

is 7

A oi

s

SPREAGADH

Aois 3

Ao i s9

Aois 2 A o i s 10

Ao i s 6

5

https://www.youtube.com/ watch?v=nPxdhnT4Ec8

Túsaois: 01

is

An

4

Ao

Físeán: Portráid Lotte - físeán de chailín ón Ísiltír darb ainm di Lotte ar ghlac a hathair grianghraf di gach lá idir aois 0 agus 18 mbliana. Pléigh na hathruithe i saol Lotte; Cad iad na hathruithe a tharla i do shaol féin; Cad iad na príomh-imeachtaí?

8

Ao i s

Líon isteach na codanna Tarraing pictiúir ar mhapa do shaoil. nó bí ag scríobh .

Ag Cur Aith ne Orm

3

NAISC LEIS AN GCURACLAM

STAIR

EOLAÍOCHT

BÉARLA

Amlínte don saol go dtí seo/don saol ar scoil.

Bliain i Saol Crann - Cuir síolta ag tús na bliana agus déantar an fás i rith na bliana a chuntas i mblag, ar shuíomh idirlín na scoile, le grianghraif, i ndialanna agus i bhfíseáin; Cruthaigh amlíne de chéimeanna an fháis.

Dialann ranga a chruthú don bhliain. Déanann leanbh amháin iontráil a cuntas gach lá - is féidir míreanna a chur leis an amlíne ach úsáid a bhaint as an leagan amach ó MMF. Ag deireadh na bliana beidh amlíne Rang a 3 ag gach leanbh.

SNÁITH-AONAD Mo Theaghlach

COINCHEAP Amlíne an tSaoil

AN STAIR STAIR

SNÁITHE Stair Aitiúil

28

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 28

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ ☑ Torthaí a chur i láthair agus úsáid á baint as meáin éagsúla agus amlínte cuí. ☑ Athruithe agus samplaí de leanúnachas i saol tuismitheoirí agus seantuismitheoirí a iniúchadh. ☑ Iniúchadh a dhéanamh ar ghnéithe de stair teaghlaigh phearsanta nó de stair teaghlaigh aithnid.

EOLAÍOCHT

SNÁITHE Neacha Beo

SNÁITH-AONAD Plandaí & Ainmhithe

COINCHEAP Bliain i Saol Crann

CUSPÓIRÍ ☑ A bheith ar an eolas faoi chuid de bhunphróisis saoil ainmhithe. ☑ Iniúchadh a dhéanamh ar na cúinsí a théann i bhfeidhm ar fhás plandaí. ☑ Breathnóireacht agus iniúchadh a dhéanamh ar na bealaí ar a dtéann cúinsí timpeallachta i bhfeidhm ar iompraíocht plandaí nó ainmhithe nó ar a dtéann siad in oiriúint dóibh.

BÉARLA

SNÁITHE Scríbhneoireacht

GNÉ Téascanna a chruthú

COINCHEAP Dialanna Ranga

FOTHORTHAÍ FOGHLAMA: Téasc a Chruthú ☑ Scileanna agus straitéisí a bhaineann le scríbhneoireacht mar phróiseas a thabhairt faoi deara agus a mheas agus iad a úsáid chun téacsanna a chruthú go comhoibritheach. ☑ Teanga chuí a úsáid chun athbhreithnithe/eagarthóireacht ar théacsanna a mheas agus a phlé.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 29

29

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Tá

M ot

Leathanach 4-6

Bím

sona s

bró

nu ásta

... ....

air

.. .... a.

d o r m g o .. .. . .. ...

... ..... ...... …

Tá im

ha ím

go

hi

Tá

on

im

ta ch

a Is m

it h

is

th

an

ag ..... ...... ....... .......... ..........

gc ar ai . s fe ..... ...... arr atá agam mé mar........

ir

oi

ne

a

....

as

....

m

...

ru

d

is

ir

da

chu

f ea ise rr m rm Loave sIm ar ghe bheith all arTh a ing

ná

...

da ím ai th e f úm .... . . .. . . .. .. . .. ... . . . . . . . . . . . . . . a.. .... ..... ..... ...... ........ ..............

Ag Cur Aithne Orm

GAEILGE

DRÁMAÍOCHT

Scríbhneoireacht - agus sibh ag obair in bhur mbeirteanna, scríobh agallamh a ligfidh do gach duine aithne a chur ar an leanbh Bain úsáid as na ceisteanna ó leathanaigh 4-6 mar leideanna.

Agallamh – Ceisteanna

Cruthaigh clár teilifíse 'Seo agat do Bheatha' bunaithe ar na ceisteanna agallaimh.

OSPE

AN EALAÍN

CEOL

Balla féinmhuiníne a chruthú sa seomra ranga.

Priontaí - Cruthaigh bratach priontaí chun féiniúlacht a chur in iúl.

Cumadh - Ach úsáid a bhaint as cnagcheol coirp agus uirlisí.

Is féidir leis na páistí nótaí dearfacha féindhearbhaithe a chur ar an mbratach gach lá.

Is féidir dathanna agus cruthanna éagsúla a úsáid.

is féidir leis na leanaí ceolán gearr a chumadh chun na nithe a thaitníonn leo/nach dtaitníonn leo a chur in iúl.

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 30

....

ru

BÉARLA

30

.. .

...

n

a

de

6

é

a

h ac ht ac bh tá

nu a

NAISC LEIS AN GCURACLAM

Tá ar mo

Is

air

m haí

Nu

M ot

https://www.youtube.com/ watch?v=sYHqdTCwdU8

a

bh

le

Físeán ó Diary of a Wimpy Kid – A léiríonn an tábhacht a bhaineann le ligean do dhaoine aithne a chur ort agus aird a tharraingt ar do chuid láidreachtaí agus a bheith bródúil astu.

ai

n a t e a ng acha

… ná

ar fad nuai r a..............

go

m

ia d

aím hr lab

ei th .... ..... ..... ...... .......

SPREAGADH

Is

....

Mise Mé Féin/ Táim An-Sasta a Bheith Mar Atáim

a a r At á i m ta á s i th m s n- h e A B

Is maith liom/ Ní maith liom

Is féidir blúirí físeáin ó YouTube a úsáid chun an coincheap a mhíniú.

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

BÉARLA BÉARLA

SNÁITHE Scríbhneoireacht

GNÉ Iniúchadh agus Úsáid

COINCHEAP Agallamh

TORTHAÍ FOGHLAMA Cuspóir, Seánra agus Guth

CUSPÓIRÍ • Roghanna a dhéantar agus téacsanna á gcruthú a mhíniú, a chosaint agus a mheas.

• Guth aonair a fhorbairt agus a léiriú a thuilleadh chun a gcuid smaointe, eispéireas agus eolais a roinnt.

GAEILGE SNÁITHE Scríbhneoireacht

GNÉ Cumarsáid

TORADH FOGHLAMA – RANNPHARTAÍOCHT • Páirt a ghlacadh i scríbhneoireacht agus taitneamh a bhaint aisti, chun cumarsáid a dhéanamh le daoine eile.

• Struchtúr abairte agus gnásanna cló cuí a úsáid agus iad ag cumadh téacsanna.

• DRÁMAÍOCHT SNÁITHE Drámaíocht chun mothúcháin, eolas agus smaointe a iniúchadh, rud a chothaíonn tuiscint.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 31

SNÁITH-AONAD: Drámaíocht a Fhiosrú agus a Dhéanamh.

COINCHEAP Script do ‘Seo agat do Shaol’.

31

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ • A bheith eolach ar na rialacha a chabhraíonn le fócas a choinneáil sa ghníomhaíocht drámatúil.

• Tús a chur le próiseas lena n-úsáidtear an script mar réamhthéacs.

OSPE

SNÁITHE Mé Féin

SNÁITH-AONAD: Féiniúlacht

COINCHEAP Balla Muiníne

CUSPÓIRÍ • Tuairimí pearsanta, mothúcháin, smaointe agus dearcaí a chur in iúl go muiníneach.

• Roghanna pearsanta, mianta don todhchaí agus ionchais a thabhairt faoi deara.

EALAÍN

SNÁITHE Prionta

SNÁITH-AONAD: Prionta a dhéanamh

COINCHEAP Bratach Féiniúlachta

CUSPÓIRÍ • Triail a bhaint as raon leathan teicnící priontála.

• Úsáid a bhaint as raon leathan teicnící priontála chun priontaí téama-bhunaithe nó neamhléiritheacha a dhéanamh.

CEOL

SNÁITHE Cumadóireacht

SNÁITH-AONAD: Seiftiú & Cruthú

COINCHEAP Tiúin Féiniúlachta

CUSPÓIRÍ • Píosaí simplí ceoil a chumadh agus a thaibhiú a léiríonn feasacht á forbairt maidir le gnéithe ceoil.

• Patrúin shimplí shéideacha agus rithimeacha a thabhairt chun cuimhne, a fhreagairt agus a chumadh agus úsáid á baint as guth, cnagcheol coirp agus uirlisí.

32

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 32

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Sh

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

á D

nn ábalta eit bei ilt m … .

Samhlaigh Mé!

gh Mé! hlai am

D

LEATHANACH 7 á

finn taibh feic se … bh

SPREAGADH b ei nn

i ct

ar fea he dh

l ae

bheinn

m

fh e do

…

Dá

Dá m

ta

e

m

r…

a

Dá m

inn he

n bein

n mar in be fheithid bhe a

NAISC LEIS AN GCURACLAM BÉARLA Bain úsáid as ceann de na leideanna mar thús le haghaidh scéal ciorcail, mar shampla - Dá bhfeicfinn taibhse - Caithfidh gach leanbh líne nua a chur leis an scéal - Is féidir é a dhéanamh le grúpaí agus grúpa amháin ag tosú le gach leid.

MATAMAITIC Sonraí - Ach tógáil ar na leideanna is féidir leis na leanaí ceistneoirí agus freagraí a chruthú dá gcomhdhaltaí. Cuir i gcás an leid 'Dá mbeinn dofheicthe ar feadh lae', d'fhéadfadh na leanaí roghanna dá leithéidí seo a chruthú: Faire ar dhaoine eile i ngan fhios, cúléisteacht le tuismitheoirí, fanacht ina suí go déanach istoíche. Is féidir leis na leanaí na freagraí a léiriú ar ghraf ansin.

g…

ith mar dhu he i a b feadh lae, ar b a l ile b á

ne

Spreagadh: Dán – ‘If I was A Superhero’, le Sally Gray Dán chun plé a spreagadh maidir le saol an-difriúil lena saol féin a chaitheamh.

Ag Cur Aithne Orm

7

DRÁMAÍOCHT Radharcanna/pictiúir reoite a chruthú chun cur le scéalta an chiorcail.

BÉARLA

SNÁITHE Scríbhneoireacht

GNÉ Cumarsáid a dhéanamh

COINCHEAP Dialanna Ranga

TORTHAÍ FOGHLAMA - RANNPHÁIRTÍOCHT • Tabhairt faoi phíosa amháin a scríobh thar thréimhse.

• Freagairtí an dalta féin ar eispéiris faoi leith a chur in iúl i scríbhinn.

• Scríobh faoi eispéiris agus mhothúcháin i bhfoirm dialainne.

• A bheith páirteach i dtéacs a chruthú chun cumarsáid a dhéanamh le daoine eile agus taitneamh a bhaint as.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 33

33

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

• A bheith rannpháirteach go dearfach agus go lánbhríoch le linn téacs a chruthú.

• An scríbhneoireacht a úsáid mar uirlis chun smaointeoireacht a shoiléiriú agus a struchtúrú agus chun indibhidiúlacht a chur in iúl.

MATAMAITIC

SNÁITHE Drámaíocht chun mothúcháin, eolas agus smaointe a iniúchadh, rud a chothaíonn tuiscint.

SNÁITH-AONAD: Drámaíocht a Fhiosrú agus a Dhéanamh.

COINCHEAP Radharcanna bunaithe ar scéalta ciorcail.

CUSPÓIRÍ • Tabhairt faoi chomhthéacs drámatúil ficseanúil leis an spontáineacht agus an tsaoirse chéanna a d’úsáid sé/ sí roimhe seo agus é/í i mbun spraoi shamhlaíoch.

• Tuiscint a fháil ar an gcaidreamh idir ról agus carachtar agus an cumas a fhorbairt maidir ról nó carachtar a choinneáil chomh fada agus a éilíonn an ghníomhaíocht dhrámatúil.

DRÁMAÍOCHT

SNÁITHE Sonraí

SNÁITH-AONAD: Sonraí a léiriú agus a léirmhíniú.

COINCHEAP Ceistneoirí agus Graif bunaithe ar thorthaí na leideanna ó leathanach.

CUSPÓIRÍ • Sonraí a bhailiú, a chur in eagar agus a léirú ach úsáid a bhaint as picteagraim, blocghraif agus barrchairteacha.

• Táblaí, picteagraim, blocghraif agus barrchairteacha a léamh agus brí a bhaint astu.

•

34

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 34

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Ciorcal Mo Chairde LEATHANAIGH 8

SPREAGADH Amhrán: 'You’ve Got A Friend in Me' (Toy Story) https://www.youtube.com/ watch?v=XHFy3YWpRx8 nó Circle of Friends ('Alive O’ 4' nó 'Grow in Love')

Baineann mo chairde agus mé féin taitnea mh as

…….………..........

............................

NAISC LEIS AN GCURACLAM

............................

8

Ag Cur Aithne

............................

............................

............................

............................

............................

............................

.......

.......

Orm

BÉARLA

CEOL

EALAÍN

Iniúchadh ar chiorcail chairdis na gcarachtar in úrscéalta dá leithéidí Matilda nó Shannon Harps.

Éisteacht leis an spreagadh agus freagairt dó agus an rogha amhráin a thaibhiú.

Crainn nó ciorcail chairdis a chruthú agus úsáid á baint as rianta láimhe aonair - is féidir é seo a dhéanamh ar leibhéal ranga nó i ngrúpaí.

OSPE Plé ar cad is cara maith ann, rólghlacadh faoi chairdis dheacra.

BÉARLA

SNÁITHE Léitheoireacht

GNÉ Iniúchadh & Úsáid

COINCHEAP Cairdeas in úrscéalta a phlé.

CUSPÓIRÍ/TORTHAÍ FOGHLAMA - FREAGAIRT AGUS MIANTA AN ÚDAIR • Mianta an údair a scrúdú agus a mheas go géar.

• Téacsanna a roghnú, a léamh agus freagair go léirmheastúil dóibh.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 35

35

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CEOL

SNÁITHE Éisteacht agus Freagairt; Taibhiú.

SNÁTH-AONAD Éisteacht le Ceol agus freagairt dó; Amhránaíocht.

COINCHEAP Freagairt don spreagadh agus teachtaireacht an amhráin a phlé.

CUSPÓIRÍ • Éisteacht agus cur síos a dhéanamh ar cheol i stíleanna agus seánraí éagsúla, ina measc blúirí a bhfuil cur amach ag daltaí orthu, agus feidhm agus comhthéacs stairiúil an cheoil a thabhairt faoi deara nuair is cuí.

• Cur síos a dhéanamh ar fhreagairtí tosaigh dá gcuid cumadóireachta féin nó do chumadóireacht daoine eile agus ar a mbraitheann siad fúthu.

• Stór níos leithne amhrán a rá de ghlanmheabhair le rialú gutha, muinín agus léiriú níos fearr.

EALAÍN

SNÁITHE Líníocht

SNÁTH-AONAD Líníochtaí a dhéanamh

COINCHEAP Ciorcal Cairdis

CUSPÓIRÍ • A shaol samhlaíoch féin a chur in iúl agus brí a bhaint as téamaí samhlaíocha ach úsáid a bhaint as pátrúin agus mionsonraí cumadóireachta.

• Turgnamhacht a dhéanamh leis na marcanna, línte, cruthanna, uigeachtaí, as pátrúin agus dathanna is féidir a dhéanamh le uirlisí difriúla líníochta ar raon dromchlaí.

OSPE

SNÁITHE Mé Féin agus Daoine eile

SNÁITH-AONAD Mo Chairde agus Daoine Eile

COINCHEAP Cairde a Phlé

CUSPÓIRÍ/TORTHAÍ FOGHLAMA - FEAGAIRT AGUS MIANTA AN ÚDAIR • Mianta an údair a scrúdú agus a mheas go géar.

• Téacsanna a roghnú, a léamh agus freagairt go léirmheastúil dóibh.

36

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 36

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Tu gt a

o m

ir dom i m bha o ca

P

han ina om

irim ha M

A úsáidtear mar spreagadh chun plé a dhéanamh faoin gcaoi ar féidir linn cuidiú lena chéile agus ar na daoine a chuidíonn linn sa saol.

r

eaghlach liom Th … .

An D

SPREAGADH Físeán: Fógrán teilifíse ó Mheiriceá maidir le cuidiú lena chéile https://www.youtube.com/ watch?v=nwAYpLVyeFU

Cabhraío nn

LEATHANACH 9

i mo S coi dom ir l… ha

l… ba ho

An Domhan ina Mairim!

Tugtar ca b

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Ag Cur Aith ne Orm

9

NAISC LEIS AN GCURACLAM TÍREOLAÍOCHT / OSPE / BÉARLA

CEOL

Iniúchadh a dhéanamh ar phobal áitiúil na scoile (laistigh den scoil agus lasmuigh de araon) - Na ról atá tábhachtach do shaol laethúil na leanaí a thabhairt faoi deara (mar shampla - airíoch, siopadóir, rúnaí) - Is féidir leis na páistí agallaimh a dhéanamh le baill an phobail, baill an phobail a mhapáil agus, b'fhéidir, cuireadh a thabhairt do dhuine teacht chun cainte leis an rang faoina ról féin.

An t-amhrán ón bhfógrán (Show You Care) nó amhráin eile faoi phobail a thaibhiú (I’d Like to Teach the World to Sing – Fógrán Coca Cola) https://www.youtube.com/ watch?v=C2406n8_rUw

DRÁMAÍOCHT Cruthaíonn na páistí sochaí nua ar oileán tréigthe - Caithfidh na páistí ina bpobal plé a dhéanamh ar na ról atá tábhachtach d’fheidhmiú an phobail nua (Is féidir é a dhéanamh in imeacht roinnt seachtainí).

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 37

37

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

NAISC LEIS AN GCURACLAM TÍREOLAÍOCHT

SNÁITHE Timpeallachtaí daonna

SNÁITH-AONAD Daoine ina gcónaí agus ag obair sa cheantar.

COINCHEAP An Pobal a Iniúchadh

CUSPÓIRÍ • Foghlaim faoi dhaoine agus faoi phobail atá ina gcónaí agus ag obair sa cheantar agus in áit eile in Éirinn agus tuiscint agus meas orthu a chothú.

• Tacar beag de ghníomhaíochtaí coitianta eacnamaíochta a dhéanann daoine sa cheantar agus in áit eile in Éirinn a iniúchadh agus a scrúdú, de bhun staidéar praiticiúil go háirithe.

OSPE OSPE

SNÁITHE Mé féin agus an Timpeallacht níos leithne.

SNÁITH-AONAD An tSaoránacht a Fhorbairt.

COINCHEAP Pobal na Scoile a Iniúchadh.

CUSPÓIRÍ • Na daoine i bpobal na scoile a shainiú mar aon le ról na ndaoine aonair a chuireann le saol na scoile.

• A bheith ar an eolas faoin tábhacht a bhaineann le meas agus íogaireacht fhrithpháirteach i ndáil le luachanna agus dearcaí difriúla a bhíonn ag daoine eile.

• Tuiscint a fháil ar éagsúlacht na ndaoine nó na ngrúpaí laistigh de phobail agus an tábhacht a bhaineann le comh-mheas, comhbhá agus comhthuiscint d’fhonn maireachtáil le chéile faoi shíocháin agus go suaimhneach.

38

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 38

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

BÉARLA

SNÁITHE Teanga Labhartha

GNÉ Cumarsáid; Iniúchadh agus Úsáid.

COINCHEAP Agallaimh le baill an phobail.

CUSPÓIRÍ/TORTHAÍ FOGHLAMA • Iad féin mar a shainiú mar éisteoirí agus cainteoirí, agus iad ag plé le daoine eile le brí agus le bá.

• Ceisteanna éagsúla a chur agus a fhreagairt - oscailte, dúnta, léitheoireacht agus reitriciúil.

• DRÁMAÍOCHT SNÁITHE Drámaíocht chun mothúcháin, eolas agus smaointe a iniúchadh, rud a chothaíonn tuiscint.

SNÁITH-AONAD Drámaíocht a fhiosrú agus a dhéanamh.

COINCHEAP Sochaí a chruthú

CUSPÓIRÍ • Tabhairt faoi chomhthéacs drámatúil ficseanúil leis an spontáineacht agus an tsaoirse chéanna a d’úsáid sé/sí roimhe seo agus é/í i mbun spraoi shamhlaíoch.

• Tuiscint a fháil ar an gcaidreamh idir ról agus carachtar agus an cumas a fhorbairt maidir le ról nó carachtar a choinneáil chomh fada agus a éilíonn an ghníomhaíocht dhrámatúil.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 39

39

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cén balún ina n-eitleoinn?

Leathanach 10

SPREAGADH Dán - 'Hot Air Balloon' - le Angela Wybrow Freagairt don dán agus na cinn scríbe a d'fhéadfadh a bheith agat agus tú ag taisteal agus an chuma a bhéadh ar an mbalún a phlé.

leat. sa bhalún is ansa Scríobh d’ainm

10

Ag Cur Aithne Orm

NAISC LEIS AN GCURACLAM BÉARLA (GL)

EOLAÍOCHT

EALAÍN

Freagairt don dán agus véarsa nua a scríobh.

Iniúchadh a dhéanamh ar an gcaoi a n-úsáidtear aer te chun balúin te a chur ag obair - Turgnaimh a dhéanamh féachaint cé acu a ghlacann an spás is mó, aer te nó aer fuar, agus balún te a chruthú https://www. youtube.com/ watch?v=2McLEs_iQhw

An balún a roghnaítear a athchruthú ach úsáid a bhaint as fabraicí agus snáithíní.

AN STAIR Iniúchadh a dhéanamh ar stair an aerthaistil agus ar na modhanna taistil atá ann faoi láthair as Éirinn.

40

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 40

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

BÉARLA (GL)

SNÁITHE Teanga Labhartha

GNÉ Iniúchadh agus Úsáid

COINCHEAP An dán a phlé

TORADH FOGHLAMA • Léirmhíniú pearsanta an téacs a chur in iúl.

• Dearcaí an fhile a phlé agus a iniúchadh.

EOLAÍOCHT

SNÁITHE Ábhair

SNÁITH-AONAD Ábhair agus Athrú

COINCHEAP Balún Te a chruthú

CUSPÓIRÍ • Iniúchadh a dhéanamh ar an gcaoi a dtéann téamh agus fuarú i bhfeidhm ar raon leachtanna, solad agus gás.

• Turgnamh a dhéanamh féachaint cé na hábhair is fearr seolta teasa nó inslithe.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 41

41

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

EALAÍN

SNÁITHE Fabraic & Snáithín

SNÁITH-AONAD: Cruthú le Fabraic & Snáithín.

COINCHEAP Balún Te a chruthú

CUSPÓIRÍ • Féidearthachtaí a bhaineann le fabraic agus snáithín mar mheán don léiriú samhlaíoch a aimsiú agus a iniúchadh.

• Píosaí beaga cumtha a dhéanamh as fabraic agus snáithín.

AN STAIR SNÁITHE Leanúnachas agus Athrú le himeacht ama.

SNÁITH-AONAD Iompar

COINCHEAP Stair an taistil

CUSPÓIRÍ • Staidéar a dhéanamh ar ghnéithe d'fhorbairtí sóisialta, ealaíonta, teicneolaíochta agus eolaíochta thar thréimhsí fada.

• Eiseamláirí d’athrú agus de leanúnachas a aimsiú i líne na forbartha • Cuid de na cúinsí ba chúis le hathrú nó a chuir cosc ar athrú a thabhairt faoi deara.

42

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 42

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mír 1

NAISC LEIS AN GCURACLAM DO MO LÁIDREACHTAÍ

Láidreachtaí

Leathanach 11,13 & 15

Cin

SPREAGADH - ROGHA 1 Fabhalscéalta Aesóp - 'An Turtar agus an Giorria'

lta eá

SPREAGADH - ROGHA 2 Scéal Tom Crean

ór M

Ca

ch ra bh

Ca

(https://www.youtube.com/ watch?v=QstUmloiSpU)

ra

ta Sás na o S

Scéal Tom Crean mar a scríobhfadh duine atá 12 bhliain d'aois é nó Scéal Tom Crean á léiriú le Lego https: // vimeo. com / 45032707

Mo Láidreach

taí

Gear Sharon Le design C & graphic Illustrat ions ail.c om gns@ hotm blue bird desi

11

SPREAGADH - ROGHA 3 Gráinne Mhaol Léigh Scéal Ghráinne Mhaol nó déan iniúchadh ar láidreachtaí leis an amhrán - 'Óró Sé do Bheatha Bhaile' https://vimeo.com/25229012

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 43

43

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

NAISC LEIS AN GCURACLAM GAEILGE

AN STAIR

EALAÍN

Cú Chulainn – Scéal

Staidéar a dhéanamh ar thaiscéaladh Tom Crean agus plé a dhéanamh ar a bhuanna mar dhuine / Cuir buanna na gcarachtar sa scéal An Turtar agus an Giorria a chur i gcomparáid agus i gcodarsnacht lena chéile.

Dealbh a dhearadh mar chuimhneachán ar cheann de na laochra ó na spreagthaí mar aon le hinscríbhinní faoina b(h)uanna - Ina ionad sin, d'fhéadfaí é seo a dhéanamh bunaithe ar bhuanna na leanaí féin.

CEOL Éisteacht agus freagairt don amhrán ‘Óró Sé do Bheatha' Bhaile’ agus é a rá agus láidreachtaí Ghráinne a phlé

GAEILGE

SNÁITHE Léitheoireacht

GNÉ Cumarsáid

TORADH FOGHLAMA - FREAGAIRT AGUS INTINN AN UDAIR • Éisteacht le téacs agus a gcuid tuairmí agus a gcuid smaointe a roinnt agus a phlé.

STAIR

SNÁITHE Scéal

44

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 44

SNÁITH-AONAD Scéal ó shaol daoine san am atá caite.

COINCHEAP Tom Crean / Fabhalscéalta Aesop

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ • Gníomhartha agus mothúcháin na gcarachtar a phlé.

• Dearcaí agus spreagadh na gcarachtar a phlé.

• EALAÍN SNÁITHE Cré

SNÁITH-AONAD Cruth a fhorbairt as cré.

COINCHEAP Dealbha

CUSPÓIRÍ • Féidearthachtaí a bhaineann le cré mar mheán don léiriú samhlaíoch a aimsiú agus a iniúchadh.

• Líne, cruth, uigeacht agus patrún a fhorbairt i gcré.

• CEOL

SNÁITHE Éisteacht agus Freagairt/Taibhiú.

SNÁITH-AONAD Éisteacht le Ceol agus freagairt dó/ Amhránaíocht.

COINCHEAP 'Óró sé do bheatha 'bhaile'.

CUSPÓIRÍ • Éisteacht agus cur síos a dhéanamh ar cheol i stíleanna agus seánraí éagsúla, ina measc blúirí a bhfuil cur amach ag daltaí orthu, agus feidhm agus comhthéacs stairiúil an cheoil a thabhairt faoi deara nuair is cuí - ceol na hÉireann.

• Freagairt go samhlaíoch do phíosaí ceoil níos faide ar bhealaí éagsúla.

• Smacht níos fear ar chuisle (buille seasta) agus luas a thaispeáint agus amhrán aitheanta á rá.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 45

45

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mo Dheá-Thréithe LEATHANACH 12

SPREAGADH Scéal - 'Stand Tall Molly Lou Lemon' Tréithe iontacha an charachtair a phlé agus cén fáth a bhfuil sé tábhachtach go mbraithfeadh duine go maith faoi nó fúithi féin.

NAISC LEIS AN GCURACLAM

8.

12

MoTo Getting Láid reac Kno w htaí Me

Illust rations

& graphic desig n C Sharon Le Gear blueb irdde signs @hot mail. com

BÉARLA

OSPE

EALAÍN

Scéal an spreagaidh a léamh agus a phlé.

Mar is féidir linn a bheith féinmhuiníneach a phlé mar aon leis an tábhacht a bhaineann le creidiúint ionainn féin.

Cruth réalta faoi leith a dhearadh agus a tharraingt chun tréithe iontacha gach duine a léiriú.

GNÉ Iniúchadh agus Úsáid

COINCHEAP An scéal a phlé

BÉARLA

SNÁITHE Léitheoireacht

TORADH FOGHLAMA • Gnéithe de théacs a chuireann cuspóir ar leith in iúl a aimsiú agus a phlé.

• Brí a bhaint as téacs nuair nach luaitear go follasach í.

OSPE

SNÁITHE Mé Féin

46

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 46

SNÁITH-AONAD Féiniúlacht

COINCHEAP Féinmhuinín

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ • Tuairimí, dearcaí agus roghanna féin a léiriú.

• A bheith níos féintuilleamaíche agus níos neamhspleáiche.

• Tús a chur le foghlaim conas dul i ngleic le hathruithe éagsúla de réir mar a tharlaíonn siad.

EALAÍN

SNÁITHE Líníocht

SNÁITH-AONAD Líníochtaí a dhéanamh

COINCHEAP Réaltaí

CUSPÓIRÍ • A shaol samhlaíoch féin a chur in iúl agus brí a bhaint as téamaí samhlaíocha ach úsáid a bhaint as patrún agus mionsonraí cumadóireachta.

• Turgnamhacht a dhéanamh leis na marcanna, línte, cruthanna, uigeachtaí, patrúin agus dathanna is féidir a dhéanamh le uirlisí difriúla líníochta ar raon dromchlaí.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 47

47

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mar a Fheiceann Daoine Eile Mé?

daoine ei eiceann le m a fh é? ar M

Leathanach 14

SPREAGADH Ealaín - Portráidí - Tugtar blaiseadh de phortráidí cáiliúla don rang, cuir i gcás Mona Lisa Pléigh an mbeadh aon difear ann dá mba í Mona Lisa féin a tharraing a portráid.

Cén fáth?

An rang a spreagadh chun pictiúr den mhúinteoir a tharraingt (tarraingíonn an múinteoir freisin é) - Pléigh an difear a d'fhéadfadh a bheith ann idir an méid a fheicimid féin ionainn féin agus an méid a fheiceann daoine eile ionainn.

14

Mo Láidreachtaí

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotm ail.com

NAISC LEIS AN GCURACLAM EALAÍN

AN STAIR

CEOL

Portráid an mhúinteora mar a ríomhtar thuas.

Iniúchadh a dhéanamh ar dhuine cáiliúil ón Stair, cuir i gcás Christopher Columbus nó duine de na carachtair a pléadh roimhe seo, mar shampla Gráinne Mhaol - Béim a leagan ar an gcaoi a bhfeiceann na carachtair iad féin agus ar an gcaoi a bhfeicfeadh daoine eile iad - Sampla - Columbus Dearcadh chriú na loinge, a dhearcadh féin agus dearcadh na ndaoine a bhí i Meiriceá sular bhain sé an áit amach.

Éisteacht le 'That Belle' ó Beauty and the Beast agus freagairt dó- Mapáil a dhéanamh tréithe difriúla pearsantachta a phléann lucht an bhaile agus iad ag caint faoi Belle agus cibé acu a cheapann siad go raibh siad ceart nó mícheart https:// www.youtube.com/ atch?v=tTUZswZHsWQ

OSPE Boscaí focal molta a thabhairt isteach do leanaí agus ligeann dóibh foghlaim faoi dhearcadh daoine eile orthu.

48

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 48

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

EALAÍN

SNÁITHE Líníocht

SNÁITH-AONAD Líníochtaí a dhéanamh

COINCHEAP Féinphortráidí

TORADH FOGHLAMA • Tarraingt ó bhreathnóireacht.

• Féach ar a s(h)aothar, ar shaothar leanaí eile agus shaothar ealaíontóirí agus plé a dhéanamh orthu.

• STAIR

SNÁITHE Scéalta

SNÁITH-AONAD Scéal ó shaol daoine san am atá caite.

COINCHEAP Portráidí carachtar

TORADH FOGHLAMA • Gníomhartha agus mothúcháin na gcarachtar a phlé.

• Dearcaí agus spreagadh na gcarachtar a phlé.

CEOL

SNÁITHE Éisteacht agus Freagairt.

SNÁITH-AONAD Éisteacht le Ceol agus freagairt dó.

COINCHEAP That Belle

TORADH FOGHLAMA • Cur síos a dhéanamh ar fhreagairtí tosaigh dá gcuid cumadóireachta féin nó do chumadóireacht daoine eile agus ar a mbraitheann siad fúthu.

• Éisteacht agus cur síos a dhéanamh ar cheol i stíleanna agus seánraí éagsúla, ina measc blúirí a bhfuil cur amach ag daltaí orthu, agus feidhm agus comhthéacs stairiúil an cheoil a thabhairt faoi deara nuair is cuí.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 49

49

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

OSPE

SNÁITHE Mé Féin agus Daoine eile.

SNÁITH-AONAD Mo Chairde agus Daoine Eile.

COINCHEAP That Belle

TORADH FOGHLAMA • Tuiscint a fháil ar a riachtanaí agus a thábhachtaí atá cairdeas agus caidreamh le daoine eile.

• Iniúchadh a dhéanamh ar ghnéithe éagsúla an chairdis

50

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 50

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mír 1

Dá

é, bheinn.. th m dha a mb

NAISC LEIS AN GCURACLAM DON DOMHAN INA MAIRIM

Dá mba dhath mé, bheinn…

LEATHANACH 18

SPREAGADH Ealaín - Portráidí - Tugtar blaiseadh de phortráidí cáiliúla don rang, cuir i gcás Mona Lisa Ceol – Amhránaíocht – 'Flowers are Red' – Harry Chapin

18

Fáilte chuig an Domhan ina Mhairim

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesign s@hotmail.com

Tuiscintí an linbh san amhrán agus an mhúinteoir san amhrán a phlé (chreid na múinteoirí nárbh fhéidir le duine tarraingt ach amháin leis na dathanna 'cearta') https://www.youtube.com/watch?v=nHm2KdTTKUw NAISC LEIS AN GCURACLAM CEOL Plé a dhéanamh ar an gcaoi a ndéachaigh tuiscint an mhúinteora i bhfeidhm ar an leanbh. Iniúchadh a dhéanamh ar theachtaireacht an amhráin, cé a bhí ceart nó mícheart?

EALAÍN Tógáil ar an amhrán - dúshlán na leanaí a thabhairt chun iniúchadh a dhéanamh ar an bhfáth a mbaineann siad úsáid as dathanna áirithe le haghaidh rudaí áirithe Pléigh arbh amhlaidh a bhí acu nuair a bhí siad ina naíonáin agus cén fáth ar athraigh siad, dar leo Spreag na páistí chun dath agus péint a iniúchadh ach pictiúr a dhéanamh de radharc an tseomra ranga agus úsáid á baint as na dathanna uile.

BÉARLA Is féidir an leabhar pictiúr 'The Days the Crayons Quit' a úsáid mar spreagadh eile chun plé a chothú.

EOLAÍOCHT Iniúchadh a dhéanamh ar an gcaoi a mbristear an solas ina dhathanna éagsúla.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 51

51

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CEOL

SNÁITHE Éisteacht agus Freagairt

SNÁITH-AONAD Éisteacht le Ceol agus freagairt dó

COINCHEAP Tá dath dearg ar bhláthanna

CUSPÓIRÍ • Cur síos a dhéanamh ar fhreagairtí tosaigh dá gcuid cumadóireachta féin nó do chumadóireacht daoine eile agus ar a mbraitheann siad fúthu.

• Éisteacht agus cur síos a dhéanamh ar cheol i stíleanna agus seánraí éagsúla, ina measc blúirí a bhfuil cur amach ag daltaí orthu, agus feidhm agus comhthéacs stairiúil an cheoil a thabhairt faoi deara nuair is cuí.

EALAÍN

SNÁITHE Péint agus Dath

SNÁITH-AONAD Péintéireacht

COINCHEAP Dath a Iniúchadh

CUSPÓIRÍ • A shaol samhlaíoch féin a chur in iúl agus brí a bhaint as téamaí samhlaíocha ach úsáid a bhaint as dathanna chun brí a chur in iúl.

• Dathanna a iniúchadh le héagsúlacht ábhar agus meán.

BÉARLA

SNÁITHE Léitheoireacht

GNÉ Iniúchadh agus Úsáid

COINCHEAP 'The Day the Crayons Quit'

TORTHAÍ FOGHLAMA - FREAGAIRT AGUS MIANTA AN ÚDAIR • Smaointe agus tuairimí faoin téacs a phlé agus a roinnt.

• Mianta an údair a mheas agus a phlé.

52

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 52

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

EOLAÍOCHT

SNÁITHE Fuinneamh agus Fórsaí

SNÁITH-AONAD Solas

COINCHEAP Iniúchadh a dhéanamh ar dhath agus ar sholas

CUSPÓIRÍ • A thabhairt faoi deara go dtagann solas ó fhoinsí éagsúla nádúrtha agus saorga.

• Iniúchadh a dhéanamh gur féidir an solas a bhriseadh in go leor dathanna éagsúla.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 53

53

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

d na trí ghuí a Is ia tá aga m

Mo Thrí Ghuí

ná …

Leathanach 19

SPREAGADH Béarla - Scéal - 'Aladdin and the Magic Lamp' Iniúchadh a dhéanamh ar úsáid guíonna sa scéal agus ar an gcaoi a n-úsáidfeadh na leanaí féin guíonna den sórt sin.

NAISC LEIS AN GCURACLAM

oíBheith.... ’Chr om a Lem reá Li n h B in Ba ibh ao B’ C Sharon Le Gear graphic design Illustrations & hotm ail.co m blueb irdde signs@

Fáilte chuig an irim Domhan ina Mha

19

BÉARLA

TÍREOLAÍOCHT

OSPE

Tabhairt faoi chomhscríbhneoireacht chun scéal a chumadh le chéile mar rang faoi thrí ghuí a úsáid.

Suíomh Arabach an scéil Aladdin a fhiosrú agus é lonnaithe san Iaráic sa lá atá inniu ann.

Machnamh a dhéanamh ar na guíonna a roghnaíonn na leanaí agus na céimeanna atá de dhíth chun na mianta sin a bhaint amach.

GNÉ Cumarsáid

COINCHEAP Trí Ghuí

BÉARLA

SNÁITHE Scríbhneoireacht

TORTHAÍ FOGHLAMA - RANNPHÁIRTÍOCHT • A bheith páirteach i dtéacs a chruthú chun cumarsáid a dhéanamh le daoine eile agus taitneamh a bhaint as.

• A bheith rannpháirteach go dearfach agus go lánbhríoch le linn téacs a chruthú.

54

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 54

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

AN TÍREOLAÍOCHT

SNÁITHE Timpeallachtaí daonna

SNÁITH-AONAD Daoine agus Tíortha Eile

COINCHEAP An Iaráic

CUSPÓIRÍ • Staidéar a dhéanamh ar ghnéithe de thimpeallachtaí agus ar shaol na ndaoine in áit amháin i gcuid eile den domhan - suíomh na n-áiteanna sin, na pobail agus na daoine atá ina gcónaí iontu, teanga(cha), miotais agus scéalta, ealaín agus cultúr.

OSPE

SNÁITHE Mé Féin

SNÁITH-AONAD Fás aníos agus Athrú

COINCHEAP Céimeanna chun torthaí mianta a bhaint amach.

CUSPÓIRÍ • A thuiscint go leanann an fás agus an t-athrú ar aghaidh go leanúnach ar feadh an tsaoil.

• Na scileanna agus na cumais a sealbhaíodh mar aon leis le spéiseanna agus na himeachtaí ar tugadh fúthu le blianta beaga anuas a thabhairt faoi deara.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 55

55

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Leathanach 20

SPREAGADH Béarla – Dán – ‘Merry Rain’ le Fleta Forrester

Ar lae th an

Ar Laethanta báistí, is aoibhinn liom a bheith…

ta

í is ist bá

bheith...... liom a hinn b i ao

Plé a dhéanamh ar an gcur síos a dhéantar ar an mbáisteach sa dán agus ar an gcaoi a mbraitheann na leanaí sa bháisteach.

Is

20

Fáilte chuig an Domhan ina Mhairim

NAISC LEIS AN GCURACLAM

m lio

c ea ist Bá

h

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotm ail.com

BÉARLA

CORPOIDEACHAS

AN TÍREOLAÍOCHT

An dán a phlé agus smaoineamh ar véarsa nua a scríobh.

Tugtar líon beag acmhainní do na leanaí agus iarrtar orthu cluichí a chruthú a d’imreofaí faoi dhíon lá báistí.

Iniúchadh a dhéanamh ar an aimsir, ar an aeráid agus ar thimthriall na báistí.

CEOL 'Fuaimrian' a scríobh don dán a úsáideadh mar spreagadh.

BÉARLA

SNÁITHE Léitheoireacht

GNÉ Iniúchadh & Úsáid

COINCHEAP Dán

TORTHAÍ FOGHLAMA - LÉAMHTHUISCINT • Tarraingt ar raon straitéisí léamhthuisceana go solúbtha.

• Straitéisí a úsáid chun dul i ngleic leis an téacs.

56

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 56

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CORPOIDEACHAS

SNÁITHE Cluichí

SNÁITH-AONAD Cluichí a Chruthú & a Imirt.

COINCHEAP Cluichí faoi dhíon

CUSPÓIRÍ • Cluichí a chruthú agus a fhorbairt le comhdhalta nó le grúpa beag.

• Stráitéisí réitithe fadhbanna agus cinnteoireachta a fhorbairt, mar aon le tuiscint ar bhearta agus na straitéisí a d’úsáidfí dá n-athrófaí cúinsí cluiche.

• Tuiscint níos fearr ar úsáid spáis a fhorbairt.

AN TÍREOLAÍOCHT TÍREOLAÍOCHT

SNÁITHE Timpeallachtaí Nádúrtha

SNÁITH-AONAD An Aimsir, an Aeráid agus an tAtmaisféar.

COINCHEAP Cluichí faoi dhíon

CUSPÓIRÍ • Cluichí a chruthú agus a fhorbairt le comhdhalta nó le grúpa beag.

• Stráitéisí réitithe fadhbanna agus cinnteoireachta a fhorbairt, mar aon le tuiscint ar bhearta agus na straitéisí a d’úsáidfí dá n-athrófaí cúinsí cluiche.

• Tuiscint níos fearr ar úsáid spáis a fhorbairt.

CEOL

SNÁITHE Cumadóireacht

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 57

SNÁITH-AONAD Seiftiú agus Cruthú

COINCHEAP Fuaimrian

57

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ • Cineálacha éagsúla fuaimeanna (guth, cnagcheol coirp, cnagcheol neamhthiúnta agus tiúnta, uirlisí simplí séiseacha, ionstraimí leictreonacha) a roghnú chun carachtar, seicheamh imeachtaí nó atmaisféar i scéalta fuaime a chur i láthair.

• Pátrúin shimplí shéideacha agus rithimeacha a thabhairt chun cuimhne, a fhreagairt agus a chumadh agus úsáid á baint as guth, cnagcheol coirp agus uirlisí.

58

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 58

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Is iad na haghaidheanna ar mhaith liom a fheiceáil ag m'fhuinneog ná…

LEATHANACH 21

SPREAGADH Ealaín - Samhlaoidí de dhaoine agus iad ag féachaint amach fuinneoga.

na haghaidheann aa iad s a fheice rm I áil ha ag it m ’fh h li o ui nn m eo g .... ná

Na mothúcháin éagsúla a léirítear a chur i gcomparáid agus i gcodarsnacht lena chéile - Plé a dhéanamh leis na leanaí féachaint cé leis nó léi a bhfuil na carachtair ag feitheamh dar leo.

NAISC LEIS AN GCURACLAM

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotm ail.com

Fáilte chuig an Domhan ina Mhairim

21

EALAÍN

OSPE

GAEILGE

Agus úsáid á baint as cairtchláir agus péint, is féidir leis na leanaí a bhfuinneoga féin a thógáil nó grúpaí a chruthú ar nós tí.

Iniúchadh a dhéanamh ar thábhacht an teaghlaigh agus tuiscint a chothú go bhfuil gach teaghlach difriúil.

Téama – Mo Chlann

SNÁITH-AONAD Tógáil

COINCHEAP Radharcanna fuinneoige a chruthú a léiríonn baill teaghlaigh na leanaí.

EALAÍN

SNÁITHE Tógáil

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 59

59

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ • Iniúchadh agus turgnamh a dhéanamh ar airíonna agus ar thréithe ábhair agus struchtúir á ndéanamh.

• Struchtúir shamhlaíocha a dhéanamh.

OSPE

SNÁITHE Mé féin & Daoine eile

SNÁITH-AONAD Mé féin & Mo Theaghlach

COINCHEAP Tábhacht an Teaghlaigh

CUSPÓIRÍ • Iniúchadh agus plé a dhéanamh ar chineálacha éagsúla teaghlaigh, agus a thabhairt faoi deara nach ionann gach teaghlach ó thaobh struchtúir, an chaoi a ndéanann siad cumarsáid lena chéile agus an chaoi a gcaitheann baill teaghlaigh a gcuid ama.

• Iniúchadh a dhéanamh ar an gcaoi a mbíonn grá ag daoine da chéile, a gcosnaíonn siad a chéile, a ndéanann siad cúram dá chéile agus a bhfónann siad ar a chéile nuair is cuid de theaghlach iad.

• A thabhairt faoi deara go bhfuil áit agus ról ag gach ball sa teaghlach agus go gcuidíonn gach ball le feidhmiú éifeachtach an aonaid teaghlaigh.

GAEILGE

SNÁITHE Mé féin & Daoine eile

GNÉ Mé féin & Mo Theaghlach

TORADH FOGHLAMA – IARRATAIS AGUS CEISTEANNA • Riachtanais agus roghanna pearsanta a chur in iúl agus iarratais a dhéanamh ar bhealach muiníneach.

• Ceisteanna oscailte agus dúnta a chur agus a fhreagairt chun cabhair a lorg, eolas agus tuiscint a fháil.

60

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 60

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mo Mhórlaoch

o M

LEATHANACH 22

órlaoch Mh

SPREAGADH Béarla GL – Físeán - Tugann laoch ainithnid fear slán ó theach atá trí thine Físeán ina sábhálann fear daoine ó theach atá trí thine ach nach mian leis go mbeadh a fhios ag daoine cé hé féin. https://www.youtube.com/ watch?v=9H9b7HZQcUw 22

Fáilte chuig an Domhan ina Mhairim

NAISC LEIS AN GCURACLAM • EALAÍN BÉARLA (GL) Plé bunaithe ar fhíseán (cad a rinne an laoch; cén fáth nár mhian leis a ainm a thabhairt, cén chaoi a ndéanfá cur síos air) stór focal chun laochra a phlé, an scéal a athinsint agus a insint le geáitsí; cad a dhéanann laochra; cén chuma a bhíonn orthu; cé hé nó hí an laoch is ansa leat.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 61

Ealaíon Sárlaochra Iarr ar na leanaí iad féin a tharraingt mar shárlaochra agus aghaidheanna fidil agus cultacha á gcaitheamh acu - gearr amach na haghaidheanna chun iad a ghliúáil i nuachtán ionas go mbeidh na leanaí sa nuacht nó greamaigh le frámaí scragaill iad chun scátháin a chruthú le haghaidh féinphortráidí.

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotm ail.com

DRÁMAÍOCHT / CEOL Scríobh agus léirigh radharc do bhuíonta laochra sa rang/ cruthaigh ceol téama.

61

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

BÉARLA

SNÁITHE Teanga Labhartha

EILIMINT Cumarsáid a dhéanamh

COINCHEAP Laochra

TORTHAÍ FOGHLAMA - RANNPHÁIRTÍOCHT, ÉISTEACHT AGUS AIRD • Iad féin a thabhairt faoi deara mar éisteoirí agus mar chainteoirí, agus iad ag plé le daoine eile le brí agus le bá.

• Reacaireacht a chruthú agus scéalta agus imeachtaí a athinsint.

EALAÍN

SNÁITHE Líníocht

SNÁITH-AONAD Líníochtaí a dhéanamh

COINCHEAP Ealaín Laochra

CUSPÓIRÍ • A shaol samhlaíoch féin a chur in iúl agus brí a bhaint as téamaí samhlaíocha ach úsáid a bhaint as patrún agus mionsonraí cumadóireachta.

• Turgnamhacht a dhéanamh leis na marcanna, línte, cruthanna, uigeachtaí, patrúin agus dathanna is féidir a dhéanamh le uirlisí difriúla líníochta ar raon dromchlaí.

DRÁMAÍOCHT

SNÁITHE Drámaíocht chun mothúcháin, eolas agus smaointe a iniúchadh, rud a chothaíonn tuiscint.

62

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 62

SNÁITH-AONAD Comhoibriú agus cumarsáid le linn drámaíocht a dhéanamh.

COINCHEAP Laochra

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ • Caidrimh fhicseanacha a fhorbairt de bhun idirghníomhaíocht leis na carachtair eile i radharcanna le grúpaí beaga nó leis an rang go léir de réir mar a chuirtear téacs an dráma le chéile.

• Radharc as an dráma a stáitsiú go spontáineach do dhaoine eile sa ghrúpa, nó radharc a rinneadh cheana féin i ngrúpa beag a roinnt leis an gcuid eile den rang.

• Cumas maidir le comhoibriú agus cumarsáid a dhéanamh le daoine eile a fhorbairt, as ról, agsu iad ag le cruthú an dráma.

CEOL

SNÁITHE Cumadóireacht

SNÁITH-AONAD Seiftiú agus Cruthú

COINCHEAP Laochra

CUSPÓIRÍ • Cineálacha éagsúla fuaimeanna (guth, cnagcheol coirp, cnagcheol neamhthiúnta agus tiúnta, uirlisí simplí séiseacha, ionstraimí leictreonacha) a roghnú chun carachtar, seicheamh imeachtaí nó atmaisféar i scéalta fuaime a chur i láthair.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 63

63

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

LEATHANACH 23

SPREAGADH Béarla GL – Dán 'My Treasures' le Robert Louis Stevenson a léamh agus a phlé.

lta ia

Na ru da ís pe is

Na rudaí speisialta i mo Bhalún Te

e lún t bha o im

Is i ad mo r ud aí

spe isia lt

an á ...

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

NAISC LEIS AN GCURACLAM

.....

.

Fáilte chuig an Domhan ina Mhairim

23

bluebirddesigns@h otmail.com

BÉARLA

OSPE

STAIR

Filíocht - Na seoda sa dán a phlé mar aon leis an tábhacht a mheastar a bheith leo.

abhair roinnt roghanna do na leanaí le haghaidh seoda, mar shampla bia, uisce, teas etc. agus iarr orthu agus iad ina ngrúpaí iad a chur in ord ó thaobh tábhachta de - ní mór do gach grúpa a t-ord a chosaint.

Na hÉigiptigh agus seoda Thútancáman a iniúchadh.

EILIMINT Iniúchadh agus Úsáid

COINCHEAP An dán a phlé

BÉARLA

SNÁITHE Teanga Labhartha

TORTHAÍ FOGHLAMA - FREAGAIRT AGUS MIANTA AN ÚDAIR • Léirmhíniú pearsanta an téacs a chur in iúl.

• Dearcaí an fhile a phlé agus a iniúchadh.

64

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 64

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

OSPE

SNÁITHE Mé Féin

SNÁITH-AONAD Féiniúlacht

COINCHEAP Luachanna sa Saol

CUSPÓIRÍ • Tréithe pearsantachta, cáilíochtaí, láidreachtaí, teorainneacha, leasanna agus cumais an duine a thabhairt faoi deara, a chur in iúl agus a phlé.

• Roghanna pearsanta, mianta don todhchaí agus ionchais a thabhairt faoi deara.

• Cinntí aonair agus grúpa a dhéanamh.

STAIR

SNÁITHE Na chéad daoine agus sochaithe fadó.

SNÁITH-AONAD Na hÉigiptigh

COINCHEAP Seoda na hÉigipte in anallód.

CUSPÓIRÍ • A bheith eolach ar ghnéithe de shaol na bpobal seo.

• Fianaise a scrúdú agus eolas a fháil uirthi, fianaise a insíonn dúinn faoi na daoine seo.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 65

65

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mise amach anseo LEATHANACH 24

SPREAGADH Ceol – ‘When I Grow Up’

M is

ó Matilda the Musical https://www.youtube.com/ watch?v=xGPXA7UOocE

em ar

a

bh

Éisteacht lenar mian le Matilda a dhéanamh nuair a bheidh sí mór agus é a phlé - Cad ba mhian leis na leanaí a dhéanamh nuair a bheidh siad mór.

24

Fáilte chuig an Domhan ina Mhairim

eid

an h m é a m ach

se

o!

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotm ail.com

NAISC LEIS AN GCURACLAM BÉARLA (SCRÍOBH) CEOL Éist agus Freagairt; Canadh agus gníomhartha a chur leis an amhrán.

Litir a scríobh chugat féin amach anseo - Cad a bheidh ar bun agat, dar leat, sa bhliain 2038; cén t-eolas ba mhaith leat a bheith ar eolas agat faoi 2018.

STAIR Smaoinigh ar thaisce ama a chruthú chun an bhliain 2018 a chuimsiú - d'fhéadfaí na litreacha agus na nithe eile a chur isteach ann.

OSPE Obair i ngrúpaí faoi na rudaí a bhfuil na leanaí ag súil leo agus iad ag fás suas; freagrachtaí nuair a bheidh siad níos sine.

CEOL SNÁITHE Éisteacht agus Freagairt

66

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 66

SNÁITH-AONAD Éisteacht le Ceol agus freagairt dó.

COINCHEAP Fuaimrian

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

CUSPÓIRÍ • Cur síos a dhéanamh ar fhreagairtí tosaigh dá gcuid cumadóireachta féin nó do chumadóireacht daoine (taifeadtaí nó taibhithe beo) agus roghanna á dtabhairt acu agus ar a mbraitheann siad fúthu.

• Freagairt go samhlaíoch do phíosaí ceoil níos faide ar bhealaí éagsúla.

BÉARLA SNÁITHE Scríbhneoireacht

EILIMINT Iniúchadh agus Úsáid

COINCHEAP Litir chuig an duine féin amach anseo.

TORTHAÍ FOGHLAMA - CUSPÓIR, SEÁNRA AGUS GUTH • Roghanna a dhéantar agus téacsanna á gcruthú a mhíniú, a chosaint agus a mheas.

• Guth aonair a fhorbairt agus a léiriú a thuilleadh chun a gcuid smaointe, eispéireas agus eolais a roinnt.

STAIR SNÁITHE Leanúnachas agus Athrú le himeacht ama.

SNÁITH-AONAD Scoil agus Oideachas

COINCHEAP Taisce Ama

CUSPÓIRÍ • Eiseamláirí d’athrú agus de leanúnachas a aimsiú i líne na forbartha.

• Cuid de na cúinsí ba chúis le hathrú nó a chuir cosc ar athrú a thabhairt faoi deara.

• Tagairt a dhéanamh d’amlínte cuí nó iad a úsáid.

OSPE SNÁITHE Mé Féin

SNÁITH-AONAD Fás aníos agus Athrú

COINCHEAP Mise amach anseo

CUSPÓIRÍ • A thabhairt faoi deara go mbíonn neamhspleáchas agus freagrachtaí ag méadú go leanúnach.

• A thuiscint go leanann an fás agus an t-athrú ar aghaidh go leanúnach ar feadh an tsaoil.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 67

67

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mír 1

MODHEOLAÍOCHT DON SAOL SCOILE

AIDHM Dearcadh, guth agus tuiscint an fhoghlaimeora a iniúchadh i ndáil lena n-eispéireas scoile

TORTHAÍ FOGHLAMA: A CHUR AR CHUMAS FOGHLAIMEOIRÍ: • Mothúcháin a bhaineann le héachtaí agus dúshláin ar scoil a iniúchadh.

• Feasacht a fháil orthu féin mar fhoghlaimeoirí - buanna agus laigí • Roghanna pearsanta faoi chúrsaí scoile a thabhairt faoi deara

MODHEOLAÍOCHTAÍ Plé, tobsmaointeoireacht agus machnamh a dhéanamh faoi na cineálacha difriúla gníomhaíochta a chuirtear i láthair sa mhír seo. Tá sé tábhachtach a chur in iúl nach bhfuil freagraí cearta nó míchearta ann nach bhfuiltear ag súil le haon fhreagra faoi leith ó dhaltaí.

68

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 68

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

MO MHÚINTEOIR:

Mh

Mo

(LEATHANACH 31)

o i r!

. .. .. ....

....

.. .. .. ..

. . .... ... .

....

.....

. .....

..... ...

t-

áb

m

h

ú

m

in

...

te

nn

oi

le

r

an

mú

-s á

bh s t a n uai r a

inteoi rí fao i n mú

íon

i nt

n

eo

...

ú th

ío

mo i s f ea r r l e

na

i re

ac

.

..

h

a

n

har

r

a

a

..

n

m

ó

it

fe

é

a

o

m

a

e a a gus an d

is

ir

bi

h oc

o

Is

Bíon n m

é a n r u d is

n

te

Is

A

in

dh

....

ea

.....

....

éi

éi.

...

/l

/l

...

r

is

...

in

fe

le

ra

is

is rr

hú

t

o

le

in

e

h a

... ...

hú

.. . .. .. .. . .

Ain m an m

at An d

Iarrtar ar dhaltaí suirbhé a dhéanamh faoina múinteoir ranga. Bheifí ag súil leis go roinnfeadh an múinteoir ranga roghanna pearsanta leis an rang i rith na bliana faoi na nithe a thaitníonn agus nach dtaitníonn leis nó léi.

ú i nt e

ht

n

á.

...

...

..

Illust rations

& graphic design C Shar on Le Gear blueb irdd esign s@ho tmai l.com

MAR A BHRAITHIM FAOI MO LÁ SCOILE: Mar a

mh oth

n lin le

na htan eac dc hui c mo

lóin. s am agu sosa

m

m na lin le

m ot ha ím

n lin le

gh ná th De

ím ha ot m

gu as a tur

ir a nua

ím ha ot m

scoile. anna air te s cu

ghrúpa. rangmar obair g a id bhím

ir nua

ag ímid a bh

na. beirtean inár m obair

De

De

g

h át hn

31

scoile

m ot ha í De gh ná th

Iarrtar ar dhaltaí ciorcal a chur timpeall na gréine má bhíonn siad sásta nó timpeall an scamaill má bhíonn siad míshásta faoi roinnt ráiteas éagsúil mar gheall ar ghníomhaíochtaí scoile.

aím

De gh ná th

(LEATHANACH 32 & 33)

o lá im fao

An Sao l Sco ile

th ná gh

ím ha ot m

Ciorclaigh an ghrian, haíonn más é do thoil é, má mhot ll má tú sona nó ciorclaigh an scama na habairtí. mhothaíonn tú brónach faoi

32

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 69

An Saol Scoile

C Sharon Le Gear Illustrations & graphic design m bluebirdd esigns@h otmail.co

69

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mar a Éiríonn liom mo Mhothúcháin a Láimhseáil ar Scoil Straitéisí a chabhraíonn

MAR A ÉIRÍONN LIOM MO MHOTHÚCHÁIN A LÁIMHSEÁIL AR SCOIL

C

(LEATHANACH 34) Áit

Sa ghníomhaíocht seo, cuirtear straitéisí i láthair chun cabhrú le mothúcháin agus mothúcháin a láimhseáil. Ba mhaith an rud é dá bhféadfadh an múinteoir ranga cuid de na hiompraíochtaí seo a thaispeáint i rith na scoilbhliana agus a thabhairt ar an rang cuid de na straitéisí a úsáid agus iad ag déileáil le mothúcháin.

om

sh

N

on

as

ac

h

a s ham

a

hai

rea m h go m

lá m

ha a fhá

go a ll

dt

len dh iscea

0 í1

a

ch

Na

An ál

lá

ú

go

do

mh

m

ha

a i n 1 0 n - uaire

c hé a th a r r a i n g t ó na

ile

Is iad na gníomhaíochtaí a chuireann ar mo shuaimhneas mé ná... ………………………………………………………………

…………..........................................……………….

Is iad na meabhairchluichí is féidir liom a úsáid nuair a bhím buartha ná ... ………………………………………………………………

…………..........................................……………….

Is iad na bobghníomhaíochtaí is féidir liom a úsáid ná ........................................... ………………………………………………………………

………………………………………………………………

34

(LEATHANACH 35)

le

hlú

…………..........................................……………….

Is áit shuaimhneach dom an.....……………………… ..........................................………

DALTA-MÚINTEOIR – MO CHRUINNIÚ:

éi

An Saol Scoile

……...

…………..........................................……………….

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesi gns@hotmai l.com

Dalta-Múinteoir - Mo Chruinniú Mar atá ag éirí liom, dar liom féin Dáta: Am:

Rang: Ainm:

Ceart go leor

Go maith

Ar fheabhas

Slite FoghlamaI pay attention

Scríobhann na daltaí a dtuairisc scoile féin. I dtimpeallacht idéalach dhaonlathach seomra ranga, is féidir go bhféadfaí guth an fhoghlaimeora a chur in iúl ag cruinnithe idir tuismitheoirí agus múinteoirí ach a dtuairisc scoile féin fúthu féin a chur i láthair. Arís eile, is é dearcadh an fhoghlaimeora atá tábhachtach anseo agus seans nach ionann é agus dearcadh an mhúinteora ar an bhfoghlaimeoir!

Bím ag tabhairt aire Leanaim treoracha Tá mo chuid oibre néata Déanaim m’obair bhaile go léir Déanaim mo dhícheall Designed by Sharon Le Gear

Cloím le tascanna

Oibrím go maith le daoine eile Bím sona sásta ar scoil Bíonn mo chuid iompair

go maith i gclós na scoile

SubjectI

Ábhar

Ceol

Béarla Gaeilge

Drámaíocht

Mata

Ealaín

Stair

Corpoideachas

Tíreolaíocht

OSPS

Eolaíocht

Tinreamh

Is féidir liom feabhas a chur ar…

Mo shíniú……..............................................

An Múinteoir.............................................

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

An Saol Scoile

35

bluebirddesigns@hotmail.com

70

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 70

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

(LEATHANACH 36, 37 & 38)

Cu im

CUIMHNÍ CINN SPEISIALTA NA SCOILBHLIANA…

nn Ci í hn

scoilbhliana a na sialt i e Sp

Is féidir buaicphointí na scoilbhliana agus sampla de shathaor scoile a bhfuil an dalta bródúil as a chuntas anseo. Tugann eiseamláirí saothair den sórt sin oibre, a roghnaíonn na daltaí féin, ábhar úsáideach cainte do dhaltaí, do thuismitheoirí agus do mhúinteoirí.

36

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 71

An Saol Scoile

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@h otmail.com

71

10/04/2019 17:43

72

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 72

AIRD

BEALACH CHUN FOGHLAMA

2

1

SEACHTAIN

Uirlisí agus bearta a fháil chun 'conas foghlaim' a fhoghlaim agus go sonrach conas feabhas a chur ar iompar airdeallach.

Féidearthachtaí a iniúchadh i ndáil le cinnteoireacht níos fearr faoi na straitéisí a chuirfidh ar a gcumas foghlaim go héifeachtach Freagracht a ghlacadh as 'conas foghlaim' a fhoghlaim ag féachaint go sonrach ar aird.

Machnamh a dhéanamh ar a gcur chuige maidir le bheith airdeallach agus iompar airdeallach a fheabhsú.

•

•

• •

Mar atá thuas

Tuiscint agus feasacht a thógáil ar ‘bhealaí’ foghlama/meonta foghlaimeora - go sonrach, cad a chiallaíonn sé a bheith airdeallach.

•

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD

SCÉIM SEACHTAINE DO MO SHLITE FOGHLAMA

Mír 1

Stór focal a thabhairt isteach:

Bealach chun foghlama a fhiosrú: ‘Aire agus Fócas'.

3 sheisiún 10 nóiméad i rith na seachtaine.

Gníomhaíochtaí a thabhairt isteach, leibhéal ranga ar fad, a éilíonn aird leanúnach. Gníomhaíochtaí de réir Aguisíní: Roghnaigh ó Tangraim, Cá bhfuil Waldo ?, Stop an Bus, An féidir leat an bealach a aimsiú?

3 ghníomhaíocht deich nóiméad ar Aird

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 73

AIRD

BEALACH CHUN FOGHLAMA Mar atá thuas

Mar atá thuas

3

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD

2

SEACHTAIN

Treoirleabhar an Mhúinteora

Cuir Rothaí Straitéise ó Leabhar Acmhainní an Mhúinteora i nDialanna OB i spás an deireadh seachtaine. Iarr Síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Léigh ráitis os ard d’aon dalta nach bhfuil in ann iad a léamh dóibh féin.

Mínigh gurb é tuairim gach dalta air nó uirthi féin is tábhachtaí. Tabhair cúpla nóiméad do dhaltaí seicliosta a líonadh.

Smaoinigh ar eiseamláiriú do dhaltaí.

Iarr ar dhaltaí féachaint ar lch 44 de MMF3. Iarr ar na daltaí gach ráiteas a bhreithniú go cúramach agus cibé an mbraitheann siad nach bhfuil an ráiteas cosúil leo; cosúil leo den chuid is mó cosúil leo go cinnte.

MMF 3 lch 44.

Cuir Rothaí Straitéise sna Dialanna OB.

Iarr ar gach beirt daltaí sa rang cairt bhalla le iompar a léiríonn go bhfuil mé go bhfuil mé airdeallach agus iompar a léiríonn nach bhfuilim airdeallach. Iarr aiseolas ó na beirteanna chun meabhairmhapa a chruthú a thugann léargas ar a bheith airdeallach agus fócasaithe sa rang.

Fócas - ag díriú d'aire ag rud éigin ar feadh tamaill.

Seachrán airde - briseadh isteach nó rud éigin a bhaineann m’aird

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

73

10/04/2019 17:43

AIRD

BEALACH CHUN FOGHLAMA 4

SEACHTAIN Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD

74

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 74

Bris an tasc i gcéimeanna níos lú Am breise a lorg Suí in aice leis an múinteoir Earraí iomarcacha a ghlanadh de mo dheasc A iarraidh ar an múinteoir teoracha a athrá Taifeadadh a dhéanamh ar leibhéal dúshláin an taisc. Róéasca? Ródheacair? Díreach ceart?

Gníomhaíocht Aire - Beirteanna- Aguisíní

Osclaígí leathanach a 45 in bhur leabhrán MMF3. Iarr ar dhaltaí féachaint ar an roth straitéise agus an straitéis is fearr leo ar dtús a dhathú. Le linn sé seachtaine, cuir i gcuimhne do dhaltaí cé na hiompraíochta a léiríonn aird agus fócas agus cé na straitéisí a d'fhéadfadh cabhrú leo a bheith níos airdeallaí agus níos fócasaithe.

Cén uair a d'fhéadfadh an straitéis seo dul chun sochair duit?

Cén difríocht a dhéanfadh sé maidir leis an gcaoi a bhfoghlaimíonn tú?

Cén straitéis ab fhearr leat? Cén fáth?

Cén straitéis ba dheacra duit a úsáid? Cén fáth? An bhfuil aon straitéisí agat féin?

• • • • • •

Pléigh na straitéisí ar an roth straitéise ar lch 45 MMF3:

Straitéisí chun aire a rialú

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 75

Treoirleabhar an Mhúinteora

CUIMHNE

AIRD

BEALACH CHUN FOGHLAMA

Mar atá thuas

•

6

7

Tuiscint agus feasacht a thógáil ar ‘bhealaí’ foghlama/meonta foghlaimeora - go sonrach, cad is brí le scileanna éifeachtúla cuimhne a fhorbairt.

Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD

5

SEACHTAIN

Bealach chun foghlama a fhiosrú, ‘Cuimhne’. Iarr ar leath an ranga, agus iad ina mbeirteanna, scríobh ar nóta

Bealach chun foghlama a fhiosrú: ‘Cuimhne’.

Cuir roth straitéise glan i nDialanna OB sa spás an deireadh seachtaine. Tabhair cuntas ar thrí straitéis a chabhraigh leis an bhfoghlaimeoir i ndáil le hAire agus Fócas sa roth straitéise glan sa dialann OB. Iarr Síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Ag deireadh na sé seachtaine, iarr ar dhaltaí lch 46 den leabhrán MMF a líonadh isteach.

Athbhreithniú. Líon isteach an roth straitéise i nDiarlann OB.

Ag deireadh gach gníomhaíochta, tabhair ar fhoghlaimeoirí machnamh a dhéanamh ar na straitéisí ab fhearr leo.

Déan tagairt don roth straitéise.

I mBeirteanna: Cá bhfuil Wally? Cá bhfuil Waldo? Tangraim

Rang ina iomláine: Biongó Daonna, Míreanna Mearaí, Cathracha Gríobháin, Stop an Bus

Gníomhaíochtaí Aire & Straitéisí a chur i ngníomh trí ghníomhaíocht 10 nóiméad. Roghnaigh ó:

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

75

10/04/2019 17:43

CUIMHNE

BEALACH CHUN FOGHLAMA

76

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 76

Machnamh a dhéanamh ar a gcur chuige maidir le cuimhne agus feabhas a chur ar scileanna cuimhne.

•

Mar atá thuas

Freagracht a ghlacadh as 'conas a fhoghlaim' ag féachaint go sonrach do chuimhne.

•

9

Féidearthachtaí a iniúchadh i ndáil le cinnteoireacht níos fearr faoi na straitéisí a chuirfidh ar a gcumas foghlaim go héifeachtach

•

Mar atá thuas

Uirlisí agus bearta a fháil chun 'conas foghlaim' a fhoghlaim agus go sonrach conas scileanna cuimhne a fheabhsú.

•

TORTHAÍ FOGHLAMA DO D’ AIRD CHUIMHNE

8

7

SEACHTAIN

Iarr ar na daltaí gach ráiteas sa seicliosta ar leathanach 40 a bhreithniú go cúramach agus cibé an mbraitheann siad nach

Iarr ar dhaltaí féachaint ar lch 47 agus 48 de MMF3. Agus na daltaí ina mbeirteanna, iarr ar ghrúpa an ranga an tasc cuimhne a dhéanamh. Táispeáin an t-am ar an gclár bán ionas go mbeidh an leithdháileadh ama faoi smacht agus cruinn.

MMF3 lch 47 & 48 Cuir Rothaí Straitéise i nDialanna OB

Cluichí: 3 * 10 nóiméad – Gníomhaíochtaí de réir Augisíní.

Iarr aiseolas ó na beirteanna chun cur le meabhairmhapa a thugann cuntas ar an gcuma a bheadh ar fheidhm éifeachtúil chuimhne. Cad iad na hiompraíochtaí a léiríonn feidhm éifeachtach chuimhne?

greamaitheach agus a thabhairt le fios cad is brí le cuimhne mhaith a bheith ag duine agus ar an leath eile den rang agus iad ina mbeirteanna, scríobh ar nóta greamaitheach agus a thabhairt le fios cad is brí droch-chuimhne a bheith ag duine.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

12/04/2019 16:40

CUIMHNE

BEALACH CHUN FOGHLAMA Mar atá thuas

Mar atá thuas

10

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD DO CHUIMHNE

9

SEACHTAIN

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 77

Treoirleabhar an Mhúinteora

• Scríobh nithe síos • Pictiúr i mo cheann • Croch smaointe ar fud an tseomra ranga agus cuimhnigh ansin • Smaoinigh ar rann a nascfadh an méid ba mhian leat a chur chun cuimhne • Rudaí atá cosúil lena chéile a ghrúpáil i do cheann • Athrá os ard

Pléigh na straitéisí ar an roth straitéise lch 50 MMF3:

Straitéisí chun cuidiú le Cuimhne

Cuir Rothaí Straitéise i nDialanna OB i spás an deireadh seachtaine. Iarr Síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Léigh ráitis os ard d’aon dalta nach bhfuil in ann iad a léamh dóibh féin.

Tabhair cúpla nóiméad do dhaltaí seicliosta a líonadh.

Cuimhnigh ar an bhfreagairt a eiseamláiriú dá mba chúnamh é.

bhfuil an ráiteas cosúil leo; cosúil leo den chuid is mó cosúil leo go cinnte. Mínigh gurb é tuairim gach dalta air nó uirthi féin is tábhachtaí.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

77

10/04/2019 17:43

CUIMHNE

BEALACH CHUN FOGHLAMA

78

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 78

11

10

SEACHTAIN

Mar atá thuas

Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA DO D’ AIRD CHUIMHNE

Rang ina iomláine: Cad a chuala tú? Cloigne in airde; Tarraingt Pictiúr i mbeirteanna: Tarraingt pictiúr i mbeirteanna; Suíomh na gCearnóg sa Phictiúr;

Gníomhaíochtaí Cuimhne & Straitéisí a chur i ngníomh Trí ghníomhaíocht 10 nóiméad. Roghnaigh ó:

Gníomhaíocht Cuimhne - Beirteanna - Aguisíní.

Tabhair na straitéisí sin isteach sa teagasc laethúil chomh minic agus is féidir agus plé á dhéanamh ar ‘Chuimhne’ mar bhealach foghlama.

Déan na straitéisí sin a eiseamláiriú ar leibhéal ranga. Breac síos nithe a thabharfadh leid don chuimhne. I ngníomhaíochtaí ó lá go lá, triail smaointe a chrochadh ar fud an tseomra ranga chun leid a thabhairt don chuimhne. Smaoinigh ar rannta a úsáidtear ar fud an churaclaim chun cuimhne a spreagadh: 'Every Good Boy Deserves Fivers' (nótaí na línte ceoil). Nithe atá cosúil le chéile a ghrúpáil nuair is gá cuimhneamh orthu.

Athrá os ard agus déan pictiúr i do cheann.

Osclaígí leathanach a 50 in bhur leabhrán MMF3. Iarr ar na daltaí féachaint ar roth na straitéise agus an straitéis is fearr leo ar dtús a dhathú.

Cén difríocht a dhéanfadh sé maidir leis an gcaoi a bhfoghlaimíonn tú? Cén straitéis ab fhearr leat? Cén fáth?

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 79

MEITEACHOGNAÍOCHT

SMAOINEAMH AR SMAOINTEOIREACHT

CUIMHNE

BEALACH CHUN FOGHLAMA Mar atá thuas

Mar atá thuas

Tuiscint agus feasacht a thógáil ar bhealaí foghlama/meonta foghlaimeora - go sonrach cad a chiallaíonn sé smaoineamh ar smaoineamh i.e. tabhairt faoi mheiteachognaíocht.

Uirlisí agus bearta a fháil chun 'conas foghlaim' a fhoghlaim agus go sonrach conas feabhas a chur ar iompar ‘smaoineamh ar smaoineamh’.

•

•

12

13

TORTHAÍ FOGHLAMA DO D’ AIRD CHUIMHNE

11

SEACHTAIN

3 sheisiún 10 nóiméad i rith na seachtaine.

Gníomhaíochtaí a thabhairt isteach, leibhéal ranga ar fad, a éilíonn scileanna meiteachognaíocha. Gníomhaíochtaí a roghnú, dá leithéidí: Survival Skills, Crazy Captions, Talk It Out agus araile sna Aguisíní.

3 ghníomhaíocht deich nóiméad ar Smaoineamh ar Smaointeoireacht

Cuir roth straitéise glan i nDialanna OB i spás an deireadh seachtaine. Tabhair cuntas ar thrí straitéis a chabhraigh leis an bhfoghlaimeoir sa roth straitéise glan sa dialann OB. Iarr Síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Ag deireadh na sé seachtaine, iarr ar dhaltaí lch 51 den leabhrán MMF3 a líonadh isteach.

Athbhreithniú.

Líon isteach an roth straitéise sa Dialann OB.

Cártaí Cuimhne Pictiúir.

Ag deireadh gach gníomhaíocht, tabhair ar fhoghlaimeoirí machnamh a dhéanamh ar na straitéisí ab fhearr leo.

Déan tagairt don roth straitéise.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

79

10/04/2019 17:43

80

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 80

14

13

MACHNAMH AR MHACHNAMH

MEITEACHOGNAÍOCHT

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA

Freagracht a ghlacadh as 'conas foghlaim' a fhoghlaim ag féachaint go sonrach do mheiteachognaíocht.

Machnamh a dhéanamh ar a gcur chuige maidir le smaointeoireacht agus feabhas a chur ar iompar meiteachognaíoch.

•

•

Mar atá thuas

Féidearthachtaí a iniúchadh i ndáil le cinnteoireacht níos fearr faoi na straitéisí a chuirfidh ar a gcumas foghlaim go héifeachtach

•

TORTHAÍ FOGHLAMA DO D’ AIRD MACHNAMH AR MHACHNAMH

Cad iad na hiompraíochtaí a léiríonn go bhfuilimid ag smaoineamh ar ár gcuid smaointeoireachta?

Iarr aiseolas ó na beirteanna chun cur le meabhairmhapa a thugann cuntas ar an gcuma a bheadh ar ‘Smaoineamh ar Smaointeoireacht’.

Iarr ar an rang, ina mbeirteanna, an ghníomhaíocht a dhéanamh. (‘Cé a chónaíonn anseo?') Cíor na freagraí le fianaise.

Bealach chun foghlama a fhiosrú, ‘Meiteachognaíocht’.

Bealach chun foghlama a fhiosrú, ‘Meiteachognaíocht’.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 81

16

15

MACHNAMH AR MHACHNAMH

MEITEACHOGNAÍOCHT

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA

Mar atá thuas

Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA FOGHLAMA D’ DOAIRD TORTHAÍ MACHNAMH AR MHACHNAMH

Treoirleabhar an Mhúinteora • Smaoinigh ar gach freagra a d’fhéadfadh a bheith ann • Tomhais cad a tharlóidh anois, dar leat • Mínigh i bhfocail cén smaoineamh atá ar siúl agat

Pléigh na straitéisí ar an roth straitéise lch 55 MMF3:

Straitéisí chun cuidiú le 'Machnamh ar Mhachnamh’

Cuir Rothaí Straitéise ó Leabhar i nDialanna OB i spás an deireadh seachtaine. Iarr Síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Léigh ráitis os ard d’aon dalta nach bhfuil in ann iad a léamh dóibh féin.

Tabhair cúpla nóiméad do dhaltaí seicliosta a líonadh.

Cuimhnigh ar an bhfreagairt a eiseamláiriú dá mba chúnamh é.

Iarr ar na daltaí gach ráiteas sa seicliosta ar leathanach 54 a bhreithniú go cúramach agus cibé an mbraitheann siad nach bhfuil an ráiteas cosúil leo; cosúil leo den chuid is mó cosúil leo go cinnte. Mínigh gurb é tuairim gach dalta air nó uirthi féin is tábhachtaí.

Iarr ar dhaltaí féachaint ar lch 52 agus 53 de LID3. Agus na daltaí ina mbeirteanna, iarr ar ghrúpa an ranga an tasc ‘Machnamh ar Mhachnamh’ a dhéanamh. .

MMF 3 lch 52 & 53. Cuir Rothaí Straitéise i nDiarlanna OB.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

81

10/04/2019 17:43

82

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 82

16

MACHNAMH AR MHACHNAMH

MEITEACHOGNAÍOCHT

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA DO D’ AIRD MACHNAMH AR MHACHNAMH

Gníomhaíocht ‘Machnamh ar Mhachnamh’ – Beirteanna – Aguisín

Déan na straitéisí sin a eiseamláiriú ar leibhéal ranga.

Smaoinigh ar na freagraí ar fad a d'fhéadfadh a bheith ann agus toradh ar fhadhb á bhreithniú. Iarr ar dhaltaí a thuar cad é an chéad rud eile a tharlóidh? Spreag na daltaí le míniú a thabhairt ina gcuid focal féin ar a gcuid smaointeoireachta.

Tabhair ar dhaltaí go rialta smaointe a chur i gcomparáid agus a gcodarsnacht lena chéile agus smaointe nó freagraí eile a bhreithniú. Nuair a bhíonn siad i bponc, déan 'Conas is féidir liom?' a eiseamláiriú agus daltaí a spreagadh chun an rud céanna a dhéanamh. Tabhair na straitéisí sin isteach sa teagasc laethúil chomh minic agus is féidir agus plé á dhéanamh ar ‘Machnamh ar Mhachnamh’ mar bhealach foghlama.

Osclaígí leathanach a 55 in bhur leabhrán MMF3. Iarr ar na daltaí féachaint ar roth na straitéise agus an straitéis is fearr leo ar dtús a dhathú.

Cén straitéis ba dheacra duit a úsáid? Cén fáth?

An bhfuil aon straitéisí agat féin?

Cén straitéis ab fhearr leat? Cén fáth?

Cén difríocht a dhéanfadh sé maidir leis an gcaoi a bhfoghlaimíonn tú?

• Cuir dhá rud i gcomparáid agus i gcodarsnacht le chéile • Smaoinigh ar smaointe nó ar fhreagraí eile • Úsáid 'Conas is féidir liom?’ in ionad ‘Ní féidir liom’

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 83

Treoirleabhar an Mhúinteora

EAGRÚ

Mar atá thuas

Tuiscint agus feasacht a thógáil ar ‘bhealaí’ foghlama/meonta foghlaimeora - go sonrach, cad is brí le scileanna éifeachtúla eagrúcháin a fhorbairt.

Uirlisí agus bearta a fháil chun 'conas foghlaim' a fhoghlaim agus go sonrach conas scileanna eagrúcháin a fheabhsú.

•

•

19

Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA DO D’ AIRD MACHNAMH AR MHACHNAMH

18

17

MACHNAMH AR MHACHNAMH

MEITEACHOGNAÍOCHT

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA

3 ghníomhaíocht deich nóiméad ar Eagrú Gníomhaíochtaí a thabhairt isteach, leibhéal ranga ar fad, a éilíonn Scileanna Eagrúcháin Gníomhaíochtaí a roghnú, dá leithéidí:

Cuir roth straitéise glan óna nDialanna OB - spás an deireadh seachtaine. Tabhair cuntas ar thrí straitéis a chuidigh leis an bhfoghlaimeoir le 'Machnamh ar Mhachnamh’ i roth straitéise glan na dialainne OB. Iarr Síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Ag deireadh na sé seachtaine, iarr ar dhaltaí lch 56 den leabhrán MMF3 a líonadh isteach.

Athbhreithniú – líonadh isteach an roth stráitéise sa Dialann OB.

Ag deireadh gach gníomhaíochta, tabhair ar fhoghlaimeoirí machnamh a dhéanamh ar na straitéisí ab fhearr leo.

Déan tagairt don roth straitéise.

Beirteanna: Battleships; Ficheall; Táiplis; Xanna agus Onna.

Rang ina iomláine: Meanings in Mind; Crazy Captions; Solve it!

Machnamh ar Mhachnamh - Gníomhaíochtaí & Straitéisí a chur i ngníomh Trí ghníomhaíocht 10 nóiméad. Roghnaigh ó:

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

83

10/04/2019 17:43

84

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 84

EAGRÚ

BEALACH CHUN FOGHLAMA

21

20

19

SEACHTAIN

Freagracht a ghlacadh as 'conas foghlaim' a fhoghlaim ag féachaint go sonrach d’eagrú.

•

Mar atá thuas

Mar atá thuas

Féidearthachtaí a iniúchadh i ndáil le cinnteoireacht níos fearr faoi na straitéisí a chuirfidh ar a gcumas foghlaim go héifeachtach.

•

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD

EAGRÚ

Iarr ar dhaltaí féachaint ar lch 57 de MMF3.

Táispeáin an t-am ar an gclár bán ionas go mbeidh an leithdháileadh ama faoi smacht agus cruinn.

MMF 3 lch 57 Cuir Rothaí Straitéise sna Dialanna OB.

Cé na bealaí a léiríonn go bhfuilimid eagraithe?

Iarr aiseolas óna beirteanna chun cur le meabhairmhapa a thugann cuntas ar an gcuma a bheadh ar a bheith eagraithe.

Bealach chun foghlama a fhiosrú, Eagrú.

Iarr ar leath an ranga, agus iad ina mbeirteanna, scríobh ar nóta greamaitheach agus a thabhairt le fios cad is brí lena bheith eagraithe go maith agus ar an leath eile den rang, agus iad ina mbeirteanna, scríobh ar nóta greamaitheach agus a thabhairt le fios cad is brí lena bheith mí-eagraithe.

Bealach chun foghlama a fhiosrú, Eagrú.

3 sheisiún 10 nóiméad i rith na seachtaine.

5-Step Checklist; Word Tennis; Counter Sort etc.

Machnamh a dhéanamh ar a gcur chuige maidir le heagrú agus feabhas a chur ar scileanna eagrúcháin.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 85

EAGRÚ

BEALACH CHUN FOGHLAMA Mar atá thuas

Mar atá thuas

22

TORTHAÍ FOGHLAMA EAGRÚ D’ AIRD

21

SEACHTAIN

Treoirleabhar an Mhúinteora • • • • • •

Coinnigh rudaí san áit chéanna Bíodh leabhair agus cóipleabhair eagraithe de réir datha Coinnigh na bileoga oibre go léir i bhfillteáin An mála scoile a phacáil agus a dhíphacáil faoi luas An mála scoile a eagrú gach oíche Mo phinn luaidhe a bhiorradh uair sa tseachtain

Pléigh na straitéisí ar an roth straitéise lch 59 MMF3:

Straitéisí chun cuidiú le hEagrú

Léigh ráitis os ard d’aon dalta nach bhfuil in ann iad a léamh dóibh féin.

Cuir Rothaí Straitéise i nDialanna OB i spás an deireadh seachtaine. Iarr síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Tabhair cúpla nóiméad do dhaltaí seicliosta a líonadh.

Cuimhnigh ar an bhfreagairt a eiseamláiriú dá mba chúnamh é.

Iarr ar na daltaí gach ráiteas sa seicliosta ar leathanach 58 a bhreithniú go cúramach agus cibé an mbraitheann siad nach bhfuil an ráiteas cosúil leo; cosúil leo den chuid is mó cosúil leo go cinnte. Mínigh gurb é tuairim gach dalta air nó uirthi féin is tábhachtaí.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

85

10/04/2019 17:43

EAGRÚ

BEALACH CHUN FOGHLAMA

86

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 86

23

22

SEACHTAIN

Mar atá thuas

Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA EAGRÚ D’ AIRD

Í mBeirteanna: Tower Heist; Míreanna Mearaí Scéil.

Rang ina iomláine: Seicliostaí 5 Chéim; Counter Sorts; Word Tennis; Solve It!

Trí ghníomhaíocht 10 nóiméad. Roghnaigh ó:

Gníomhaíochtaí Eagrúcháin & Straitéisí a chur i ngníomh.

Gníomhaíocht Eagrúcháin - Beirteanna - Aguisíní.

Le linn sé seachtaine, beidh tagairtí an mhúinteora don roth straitéise Eagrúcháin de dhíth chun a thabhairt ar dhaltaí triail a bhaint as straitéisí eile. Cuir i gcuimhne do dhaltaí cé na hiompraíochta a léiríonn scileanna éifeachtacha eagrúcháin agus na straitéisí a d'fhéadfadh cabhrú leo a bheith níos fearr agus iad ag eagrú.

Osclaígí leathanach a 59 in bhur leabhrán MMF3. Iarr ar na daltaí féachaint ar roth na straitéise agus an straitéis is fearr leo ar dtús a dhathú.

Cén straitéis ab fhearr a rachadh chun sochair duit, dar leat?

Cén fáth? Cén straitéis ba dheacra duit a úsáid? Cén fáth?

An bhfuil aon straitéisí agat féin?

Cén difríocht a dhéanfadh sé maidir leis an gcaoi a bhfoghlaimíonn tú?

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 87

Treoirleabhar an Mhúinteora

IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

EAGRÚ

BEALACH CHUN FOGHLAMA

Tuiscint agus feasacht a thógáil ar bhealaí foghlama/meonta foghlaimeora - go sonrach cad is brí le hiompraíochtaí cuiditheacha foghlama.

Uirlisí agus bearta a fháil chun 'conas foghlaim' a fhoghlaim agus go sonrach conas feabhas a chur ar iompraíochtaí foghlama.

•

•

Mar atá thuas

24

25

Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

23

SEACHTAIN

3 sheisiún 10 nóiméad i rith na seachtaine.

Rólghlacadh, Roghanna & Iarmhairtí, Roth Réitigh, etc. de réir Aguisíní.

Gníomhaíochtaí a thabhairt isteach, leibhéal ranga ar fad, a fhorbraíonn Iompraíochtaí Foghlama Gníomhaíochtaí a roghnú, dá leithéidí:

3 ghníomhaíocht deich nóiméad ar Iompraíochtaí Foghlama.

Cuir roth straitéise glan i nDialanna OB - spás an deireadh seachtaine. Tabhair cuntas ar thrí straitéis a chabhraigh leis an bhfoghlaimeoir i ndáil le scileanna eagrúcháin sa roth straitéise glan sa dialann OB. Iarr síniú Tuismitheora/ Caomhnóra.

Ag deireadh na sé seachtaine, iarr ar dhaltaí lch 60 den leabhrán MMF3 a líonadh isteach.

Athbhreithniú.

Líon isteach an roth straitéise sna Dialanna OB.

Ag deireadh gach gníomhaíochta, tabhair ar fhoghlaimeoirí machnamh a dhéanamh ar na straitéisí ab fhearr leo.

Déan tagairt don roth straitéise.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

87

10/04/2019 17:43

88

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 88

25

IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

27

26

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA

Machnamh a dhéanamh ar a gcur chuige maidir le hiompraíochtaí foghlama agus feabhas a chur ar scileanna foghlama.

•

Mar atá thuas

Mar atá thuas

Freagracht a ghlacadh as 'conas foghlaim' a fhoghlaim ag féachaint go sonrach d’iompraíochtaí foghlama.

•

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

MMF 3 lch 61 Cuir Rothaí Straitéise sna Dialanna OB.

Cuimhnigh ar Rólghlacadh (Aguisín). Iarr ar na daltaí ina mbeirteanna cé na hiompraíochtaí a chuideodh leo agus cé na hiompraíochtaí a bheadh ina mbac ar dhaoine sna cúinsí sin.

Bealach chun foghlama a fhiosrú, Iompraíochtaí Foghlama.

Cé na hiompraíochtaí a chuidíonn linn foghlaim sa rang?

Cé na hiompraíochtaí a chuireann bac orainn foghlaim?

Déan liosta de na hiompraíochtaí sin a chabhraíonn linn agus le daoine eile foghlaim go héifeachtach agus na hiompraíochtaí sin a d'fhéadfadh cur isteach orainn agus ar dhaoine eile fhoghlaim.

Bealach chun foghlama a fhiosrú, Iompraíochtaí Foghlama.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mar atá thuas

Mar atá thuas

27

28

IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 89

Treoirleabhar an Mhúinteora • Treoracha tasc a athlua • Glacadh le cúnamh ó chairde • Cúnamh a lorg ar an múinteoir má bhím i bponc

Pléigh na straitéisí ar an roth straitéise lch 63 MMF3:

Straitéisí a chuidíonn le hIompraíochtaí Foghlama.

Cuir Rothaí Straitéise i nDialanna OB i spás an deireadh seachtaine. Iarr síniú Tuismitheora/Caomhnóra.

Léigh ráitis os ard d’aon dalta nach bhfuil in ann iad a léamh dóibh féin.

Tabhair cúpla nóiméad do dhaltaí seicliosta a líonadh.

Cuimhnigh ar an bhfreagairt a eiseamláiriú dá mba chúnamh é.

Iarr ar na daltaí gach ráiteas sa seicliosta ar leathanach 62 a bhreithniú go cúramach agus cibé an mbraitheann siad nach bhfuil an ráiteas cosúil leo; cosúil leo den chuid is mó cosúil leo go cinnte. Mínigh gurb é tuairim gach dalta air nó uirthi féin is tábhachtaí.

Pléigh cúinsí samhlaíocha agus iarr ar dhaltaí a bhfreagairtí féin a scríobh.

Iarr ar dhaltaí féachaint ar lch 61 de MMF3.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

89

10/04/2019 17:43

90

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 90

28

IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

29

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA

Mar atá thuas

Mar atá thuas

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

Trí ghníomhaíocht 10 nóiméad. Roghnaigh ó: Rang ina iomláine: Seomra Ranga Iontach, Roghanna, Roghanna i

Gníomhaíochtaí Iompraíochta Foghlama & Straitéisí a chur i ngníomh.

Gníomhaíocht Eagrúcháin - Beirteanna - Aguisíní.

Le linn sé seachtaine, beidh tagairtí an mhúinteora don roth straitéise Iompraíochtaí Foghlama de dhíth chun a thabhairt ar dhaltaí triail a bhaint as straitéisí eile. Cuir i gcuimhne do dhaltaí cé na hiompraíochtaí a léiríonn scileanna éifeachtacha eagrúcháin agus na straitéisí a d'fhéadfadh cuidiú lena gcuid iompraíochtaí foghlama.

Osclaígí leathanach a 63 in bhur leabhrán MMF3. Iarr ar na daltaí féachaint ar roth na straitéise agus an straitéis is fearr leo ar dtús a dhathú.

Cén straitéis ab fhearr leat? Cén fáth? Cén straitéis ba dheacra duit a úsáid? Cén fáth?

An bhfuil aon straitéisí agat féin?

Cén difríocht a dhéanfadh sé maidir leis an gcaoi a bhfoghlaimíonn tú?

• Coinnigh ort - ná héirigh as!

• Ná bíodh imní ort faoi na botúin. Cuidíonn botúin leat foghlaim níos fearr.

• Tarraing pictiúir agus meabhrúcháin.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mar atá thuas

Mar atá thuas

29

30

IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

TORTHAÍ FOGHLAMA D’ AIRD IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

SEACHTAIN

BEALACH CHUN FOGHLAMA

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 91

Treoirleabhar an Mhúinteora

Tabhair cuntas ar thrí straitéis a chabhraigh leis an bhfoghlaimeoir i ndáil le hIompraíochtaí Foghlama sa roth straitéise glan sa dialann OB. Iarr Síniú Tuismitheora/ Caomhnóra.

Cuir roth straitéise glan ón Leabhar Acmhainní sna Dialanna OB - spás an deireadh seachtaine.

Ag deireadh na sé seachtaine, iarr ar dhaltaí Ich 64 den leabhrán MMF3 a líonadh isteach.

Athbhreithniú.

Líon isteach an roth straitéise sa dialann OB.

mBeirteanna: Roghanna & Iarmhairtí, Rólghlacadh agus Roth Réitigh ag deireadh gach gníomhaíocht, tabhair ar fhoghlaimeoirí machnamh a dhéanamh ar na straitéisí ab fhearr leo.

Déan tagairt don roth straitéise.

CUR I BHFEIDHM (30 NÓIM. IN AGHAIDH NA SEACHTAINE)

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

91

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mír 2

DEISEANNA FREAGARTHA

na Tús Cad

AIDHM:

F og

atá

ar

Sto Cén

Leideanna a úsáid i gcomhthéacsanna foghlama gach lá chun freagairtí a fháil ó dhaltaí

hla

ma

eo

aga las

pa gus

fát

hg o…

Dé ?

m

an

che

Ma

ana

chn

féin

am

?

h

ba

id á… chu a n a n dom s é Ba ac ra e dh

h hnam Mac rud h an Déan agus anam amh? déan Stop ag dé th ag fuilim bhei a An bh m art do is ce

TORTHAÍ FOGHLAMA: A CHUR AR CHUMAS FOGHLAIMEOIRÍ:

Cuid 2 DF

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

67

bluebirddesigns@h otmail.com

• Freagairt go gníomhach do leideanna an mhúinteora • Úsáid a bhaint Deiseanna Freagartha chun tacú le tuiscint, le rannpháirtíocht agus le measúnú • Lúb aiseolais a chruthú ón bhfoghlaimeoir don mhúinteoir don fhoghlaimeoir • Taifead inláimhsithe de ghuth an fhoghlaimeora a chruthú ag pointí réamhtheagaisc, lár-theagaisc agus iar-theagaisc

MODHEOLAÍOCHTAÍ: Is féidir Deiseanna Freagartha a úsáid ag tús na gceachtanna, i lár na gceachtanna nó ag deireadh na gceachtanna in aon ábhar ar fud an churaclaim chun smaointe an fhoghlaimeora a fháil faoin tasc foghlama atáthar a dhéanamh. Féadfar Deiseanna Freagartha a chur i gcóipleabhair, i dialanna OB, i nduillíní scoir, ar chláir freagraí etc.

92

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 92

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cártaí Cúnaimh

Mír 2

LEIDEANNA CÚNTA

Le húsáid tráth ar bith i rith an lae scoile

Táim fós i bponc le ...

Nílim cinnte fós conas ...

AIDHM: Straitéisí a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí chun tacaíocht, cúnamh agus treoir a lorg ag gach pointe i rith a gcuid foghlama.

Tá cúnamh de dhíth orm le ...

Tá a thuilleadh ama

Ba é an chuid ba dheacra de, dar liom ...

Tá an cheist seo agam fós ...

de dhíth orm!

TORTHAÍ FOGHLAMA: A CHUR AR CHUMAS FOGHLAIMEOIRÍ:

OTRa

74

• An fhreagairt a thugann siad ar éilimh tascanna a mheas • Cumarsáid a dhéanamh go héifeachtach leis an múinteoir ach úsáid a bhaint as Cártaí Cúnaimh

MODHEOLAÍOCHTAÍ: Tabhairt ar fhoghlaimeoirí an fhreagairt a thugann siad ar éilimh tascanna a mheas agus úsáid a bhaint as leideanna ar scoil nó sa bhaile nuair a bhíonn siad i bponc.

Tá tábhachacht faoi leith ag baint lena bheith in ann a rá go bhfuiltear i bponc agus cad é go díreach é an rud atá ag cur baic leis an bhfoghlaim ó dhearcadh an fhoghlaimeora de. Ba chóir go ndéanfadh Cártaí Cúnaimh deacrachtaí freagartha sa seomra ranga a normalú agus 'frámaí' oiriúnacha freagartha a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí nuair nach féidir leo dul chun cinn a dhéanamh san fhoghlaim.

Spreag na daltaí chun úsáid a bhaint as Cártaí agus Ciúbanna Cúnaimh sa bhaile.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 93

93

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Machnamh OTR 2

Mír 2

Machnamh An ndearna mé mo dhíc heall?

An ndearna mé mo chu id oibre a sheiceáil i

CÁRTAÍ MACHNAIMH

gceart?

An iarr mé cúnamh nua ir a theastaigh sé uaim é? Ar chaith mé mo dhóthain ama leis?

AIDHM:

An bhfuil mo chuid oibr e néata agus an bhfuil cuma dheas uirt hi?

Straitéisí a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí chun tacaíocht, cúnamh agus treoir a lorg ag gach pointe i rith a gcuid foghlama.

An raibh mé airdeallach ?

Nuair a bhíonn tascann a déan machnamh ar do críochnaithe agat chuid foghlama!

An féidir leat aon rud a fheabhsú?

TORTHAÍ FOGHLAMA: A CHUR AR CHUMAS FOGHLAIMEOIRÍ:

OTRanna

• An fhreagairt a thugann siad ar éilimh tascanna a mheas • Machnamh a dhéanamh ar a gcuid foghlama

MODHEOLAÍOCHTAÍ: Tabhairt ar fhoghlaimeoirí an fhreagairt a thugann siad ar thascanna a mheas agus machnamh a dhéanamh ar a gcuid foghlama nuair a thugtar na tascanna chun críche. Ba chóir úsáid Cártaí Machnaimh a spreagadh nuair a thugtar tasc ar bith chun críche in réimse ar bith an churaclaim. Go hidéalach, déanfaidh an Foghlaimeoir ceisteanna Cárta Machnaimh a inmhéanú, de bharr a n-úsáide rialta ar feadh na scoilbhliana, mar chúnamh féinfhaire chun machnamh a dhéanamh ar a gcuid foghlama. Cuir Cártaí Réitigh ar leathanach tosaigh na gcóipleabhar Scríbhneoireachta agus/nó spásanna foghlama tábhachtaí chun a chur i gcuimhne do na daltaí féinmhachnamh a dhéanamh nuair a thugtar an obair chun críche.

94

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 94

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Seicliostaí Piarmheasúnachta

Mír 2

SEICLIOSTAÍ PIARMHEASÚNACHTA

Measúnacht ghrúpa Ainm an ghrúopa:............................................................

Ainmneacha na mball ............................................................

Tasc ....................................................................

Dáta .....................................................

Mar fhoireann, pléigí agus aontaígí ar an bhfreagra is fearr a léiríonn an chaoi ar oibrigh sibh le chéile:

AIDHM: Foghlaimeoirí a spreagadh chun páirt a ghlacadh i measúnú obair na ndaltaí eile agus tuiscint shoiléir a bheith acu ar an méid a bhíonn le sonrú in obair a bpiaraí.

Chríochnaíomar ár dtasc in am?

Fíor nó Bréagach

D’éirigh go hiontach linn?

Fíor nó Bréagach

Thugamar spreagadh dá chéile?

Fíor nó Bréagach

Léiríomar meas dá chéile agus bhíomar ciúin le linn plé?

Fíor nó Bréagach daoine eile?

Roinneamar ár smaointe lena chéile, ansin d’éisteamar le Fíor nó Bréagach …………….

Ba an rud ab fhearr a rinneamar……………………………………………

An chéad uair eile, d’fhéadfaimis feabhas a chur ar ……… ………………………………………………………………………………………………………… .....

Ní dhearnamar …………………………………………………………………………………… …………………...

Táimid bródúil as ………………………………………………………………

TORTHAÍ FOGHLAMA: A CHUR AR CHUMAS FOGHLAIMEOIRÍ:

OTRanna 78

• Freagracht a ghlacadh as a gcuid oibre féin agus a bheith tionscantach agus iad á dhéanamh sin • An fhoghlaim de bhun comhoibriú le piaraí a spreagadh • Meiteacognaíocht a spreagadh • Caidreamh le piaraí san fhoghlaim a spreagadh

MODHEOLAÍOCHTAÍ: Tá samplaí de thrí Sheicliosta Piarmheasúnachta san áireamh I MMF3. Baineann an chéad Seicliosta Piarmheasúnachta le meastóireacht ar chomhdhaltaí sa ghrúpa oibre. Baineann an dara ceann le meastóireacht ar chomhdhaltaí agus iag ag déanamh obair léitheoireachta ina mbeirteanna agus baineann an seicliosta deiridh piarmheasúnachta comhráite scríbhneoireachta. Féadfar na seicliostaí sin a úsáid nuair a bhíonn gá leo. Agus áisitheoireacht á déanamh do phiarmheasúnú ní mór aird chuí a thabhairt ar nithe cosúil le péireáil chuí piaraí agus rúibric shoiléir a úsáid nuair nach mbaineann trácht na bpiaraí ach leis na pointí a leagtar amach sa rúibric/ar an seicliosta. Tá ábhar breise léitheoireachta maidir le háisitheoireacht a dheanamh do phiarmheasúnacht le fáil ar: www.misemarfhoghlaimeoir.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 95

95

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Mír 7

FOCAIL SCOIR

Táthar ag súil, um an dtaca seo sa Treoir, go bhfuil do bhealach déanta agat trí MMF a chur i ngníomh. Mo cheol thú! Má tá, tá na spriocanna seo a leanas bainte amach agat:

☑ Daltaí a chothú chun cabhrú leo féin foghlaim ‘conas 'foghlaim'. ☑ Guth an fhoghlaimeora a rianadh i rith na scoilbhliana ar an bpróiseas a bhain le bheith ina f(h)oghlaimeoir. ☑ Cuntas ar eispéireas na scoile a chruthú agus a chothabháil ó dhearcadh an fhoghlaimeora de i rang a trí. ☑ Cothromaíocht a bhaint amach idir 'sonraí crua' agus 'curaclam amháin do chách' agus feasacht ar 'cé' agus 'conas' na foghlama an cleachtas ranga a oiriúnú. ☑ Comhpháirtíocht tuismitheoirí a iarrraidh go rathúil chun tuiscint na ndaltaí ar fhéiniúlacht foghlaimeora a chothú. ☑ Tacú le ráitis iomadúla i ndáil le cleachtas an-éifeachtach a bhaineann le féinmheastóireacht scoile. ☑ Modheolaíochtaí measúnachta foirmithí a chur i ngníomh i gcleachtas sa seomra ranga ó lá go lá. ☑ Sult a bhaint as MMF3! Táthar ag súil leis go bhain tú taitneamh as an éachtaint a thug sé duit mar mhúinteoir ar dhearcadh uathúil an fhoghlaimeora, chun a nguth a chothú i ngníomhaíochtaí ó lá go lá agus gur bhain tú taitneamh as braistint na cumhachta sa phróiseas foghlama. ☑ Ar deireadh, gabhaim buíochas leat as tabhairt faoi MMF3 sa seomra ranga agus táim ag tnúth le do chuid tuairimí agus aiseolais ar an bhfoilseachán.

96

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 96

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 8 AGUISÍNÍ

1. AIRD: TANGRAIM 2. AIRD: CÁ BHFUIL WALDO? 3. AIRD: AN FÉIDIR LEAT AN BEALACH A AIMSIÚ?

4. AIRD: STOP AN BUS 5. AIRD: BIONGÓ DAONNA 6. CUIMHNE: CAD A CHUALA TÚ?

7. CUIMHNE: TRAEIN NA CUIMHNE 8. CUIMHNE: SÚIL AR AGHAIDH 9. CUIMHNE: TARRAINGT PICTIÚIR 10. CUIMHNE: SCEITSEÁIL PICTIÚIR THREORAITHE (LE PÁIRTNÉIR) 11. MEITEACHOGNAÍOCHT: SCÍLEANNA CHUN TEACHT SLÁN 12. MEITEACHOGNAÍOCHT: CEANGAL 4/9 13. MEITEACHOGNAÍOCHT: BÍ AG PLÉ 14. MEITEACHOGNAÍOCHT: TEIDIL MHEARAÍ 15. EAGRÚ: SEICLIOSTA 5 CHÉIM 16. EAGRÚ: SÓRTÁIL LICÍNÍ 17. EAGRÚ: LEADÓG NA BHFOCAL

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 97

97

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuid 8

AGUISÍNÍ

18. EAGRÚ: TÚR A THÓGÁIL 19. EAGRÚ: MEASCÁN MEARAÍ 20. IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA: RÓLIMIRT 21. IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA: ROGHANNA & IARMHAIRTÍ 22. IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA: AN SEOMRA RANGA IONTACHA 23. IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA: CINNTÍ CINNTÍ 24. DÁN: ‘A REAL BOUQUET’ 25. DÁN: ‘I’M GLAD I’M ME!’ 26. DÁN: ‘HOT AIR BALLOON’ 27. DÁN: 'IF I WAS A SUPERHERO’ 28. DÁN: ‘STAND TALL MOLLY LOU MELON’ 29. DÁN: ‘MERRY RAIN’

98

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 98

Treoirleabhar an Mhúinteora

12/04/2019 10:57

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 99

Treoirleabhar an Mhúinteora

5. Ceitseáil Pictiúir Threoraithe (le páirtnéir)

4. Tarraingt Pictiúir

3. Súil ar Aghaidh

2. Traein na Cuimhne

1. Cad a chuala tú?

CUIMHNE

5. Biongó Daonna

4. Stop an Bus

3. An féidir leat an bealach a aimsiú?

2. Cá bhfuil Waldo?

1. Tangraim

AIRD

MO SHLITE FOGHLAMA

✓

✓ ✓

AONAIR

✓

✓

✓ ✓

✓ ✓

✓ ✓

✓ ✓ ✓

I NGRÚPAÍ/ I MBEIRTEANNA TEAGASC AN STÁISIÚIN

✓ ✓ ✓ ✓ ✓

✓

✓ ✓

AN RANG IOMLÁN

Forbhreathnú ar Ghníomhaíochtaí Aicme chun tacú le forbairt Plean Bliantúil MMF3 ‘Mo Shlite Foghlama’

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯ ✯✯✯

✯ ✯✯ ✯✯✯

✯ ✯✯ ✯✯✯

LEIBHÉAL DEACRACHTAÍ

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

99

10/04/2019 17:43

100

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 100

✓ ✓

✓ ✓

4. Cinntí Cinntí

1. Rólimirt

3. An Seomra Ranga Iontacha

✓ ✓

✓

✓

✓ ✓

✓ ✓ ✓

2. Roghanna & Iarmhairtí

✓ ✓ ✓

AONAIR

✓ ✓

IOMPRAÍOCHTAÍ FOGHLAMA

4. Teidil Mhearaí

3. Bí ag Plé

2. Ceangal 4/9

1. Scíleanna chun Teacht Slán

MEITEACHOGNAÍOCHT

5. Meascán Mearaí

4. Túr a Thógáil

3. Leadóg na bhFocal

2. Sórtáil Licíní

1. Seicliosta 5 Chéim

EAGRÚ

MO SHLITE FOGHLAMA

I NGRÚPAÍ/ I MBEIRTEANNA TEAGASC AN STÁISIÚIN

✓

✓

✓

✓ ✓ ✓

AN RANG IOMLÁN

✯ ✯✯ ✯✯✯

✯ ✯✯

✯

✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯

✯ ✯✯ ✯✯✯

LEIBHÉAL DEACRACHTAÍ

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

AIRD

GNÍOMHAÍOCHT 1

Uirlis Foghlama: AIRD Teideal: Tangraim Aidhm na Gníomhaíochta: Chun dearthaí ar leith a athchruthú ag baint úsáide as 7 gcruth leibhéalta.

Cur Chuige: Oibríonn daltaí i ngrúpaí de bheirt chun dearadh atá léirithe ar an gCBI a athchruthú. Oibríonn gach grúpa in aghaidh an chloig ag iarraidh an dearadh a athchruthú sa mhéid is lú ama. Ábhair agus Ullmhúchán: Tugtar mála ina bhfuil 7 gcruth leibhéalta do gach grúpa (cúig thriantán dhronuilleacha - dhá cheann mhóra, ceann meánach agus dhá cheann bheaga - cearnóg bheag amháin agus comhthreomharán amháin). Cuir an tacar de chruthanna i mála plaisteach chun an dáileadh agus an bailiú a éascú.

Moltaí: Ag tús na gníomhaíochta, tabhair míniú tapa ar cad is tangram ann, i.e. puzail traidisiúnta Síneach déanta as cearnóg a bhíonn roinnte i seacht bpíosa atá leagtha amach chun dearthaí ar leith a mheaitseáil. Mínigh don rang go mbeidh siad ag obair ina mbeirteanna ag iarraidh an dearadh atá léirithe ar an gCBI a athchruthú. Tabharfar dúshlán don rang a bheith ag obair in aghaidh an chloig ar an gCBI chun an dearadh ar leith a athchruthú sa mhéid is lú ama agus lámha a ardú ar chríochnú dóibh. Cuir dearthaí breise ar taispeáint agus tabhair dúshlán do gach beirt an t-am roimhe sin a shárú, ag brath ar cé chomh tapa is a chríochnóidh siad.

Comhairle: Mar ghníomhaíocht bhreise, bíodh dearthaí tangram breise clóbhuailte agus lannaithe agat agus scaip ar gach grúpa iad. Chomh maith leis sin, tabhair deis do na páistí a bheith ag obair ina mbeirteanna ag iarraidh dearadh nua tangraim a chruthú ar féidir é a athchruthú ag baint úsáide as na 7 gcruth leibhéalta.

Éan

Cat

Madra

Lacha

Iasc

Capall

Coinín

Eala

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 101

101

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

AIRD

GNÍOMHAÍOCHT 2

Uirlis Foghlama: AIRD Teideal: Cá bhfuil Waldo?

Aidhm na Gníomhaíochta: Beidh ar na páistí iarracht a dhéanamh teacht ar an gcarachtar Waldo a bheidh i bhfolach i bpictiúr ina bhfuil gach rud ina chíor thuathail.

Cur chuige: Mar rang-ghrúpa, caithfidh na páistí anailís a dhéanamh ar an bpictiúr atá léirithe ar an gclár bán idirghníomhach (CBI) agus iarracht a dhéanamh teacht ar an gcarachtar Waldo (é ag caitheamh geansaí ar a bhfuil stríoca dearga agus bána, spéaclaí, hata ar a bhfuil stríoca dearga agus bána agus jíons gorma). Ábhair agus Ullmhúchán: 2-3 phictiúr de radhairc ‘Cá bhfuil Waldo?’

Moltaí: Cuir suas pictiúr de Waldo chun an ghníomhaíocht a chur i láthair. Tabhair deis do na páistí saintréithe an charachtair a aithint, i.e. na héadaí a chaitheann sé. Ansin, mínigh aidhm an chluiche do na páistí, i.e. teacht ar an gcarachtar Waldo sa phictiúr. Spreag na grúpaí trí dhúshlán a thabhairt don rang, i.e. déan liosta agus coimeád cuntas ar gach grúpa agus ar a chumas teacht ar Waldo sa mhéid is lú ama.

Comhairle: Is féidir an ghníomhaíocht seo a chur in oiriúint do ghrúpaí nó do bheirteanna. Déan cóipeanna lannaithe de phictiúir ‘Cá bhfuil Waldo?’ agus tabhair deis do na páistí na pictiúir a iniúchadh chun teacht ar Waldo. Ag deireadh na gníomhaíochta, tabhair cead do na páistí plé a dhéanamh lena chéile agus cabhrú lena chéile sna cásanna ina mbíonn deacracht acu teacht ar Waldo sa phictiúr.

Pictiúir ‘Cá bhfuil Waldo?’ https://www.google.ie/search?q=where%27s+waldo+free+images+for+kids&b iw=1707&bih=735&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwibhPDYtLfb AhVIDcAKHeJVCQsQ_AUICigB

102

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 102

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

AIRD

GNÍOMHAÍOCHT 3

Uirlis Foghlama: AIRD Teideal: An féidir leat an bealach a aimsiú?

Aidhm na Gníomhaíochta: Is í an aidhm atá ag an gcluiche seo ná an cosán ‘rúnda’ a shníonn trí ghreille de chiorcail, atá rianaithe le cailc ar an talamh, a aimsiú.

Cur chuige: Beidh gá le grúpaí de 3 nó de 4 chun an cluiche seo a imirt. Is í an aidhm atá ag an gcluiche seo ná an cosán ‘rúnda’ a shníonn trí ghreille de chiorcail, atá rianaithe le cailc ar an talamh, a aimsiú. Níl an cosán ar eolas ach ag imreoir amháin agus, mar sin, beidh ar na daoine eile gach iarracht a dhéanamh teacht air trí thriail agus earráid agus iad ag meabhrú na n-iarrachtaí atá déanta acu roimhe sin chun teacht ar an mbealach ceart.

Moltaí: Mínigh conas a imrítear an cluiche chun an ghníomhaíocht a chur i láthair.

Bronn a ról féin ar gach uile pháiste sa ghrúpa.

1. Roghnófar páiste amháin chun 6 chiorcal a tharraingt ar an leathanach A3 (beidh pictiúr de 6 chiorcal ar taispeáint ar an gCBI – déanfar na ciorcail i bhfoirm ghreille agus beidh an spás céanna idir gach dhá chiorcal – beidh na ciorcail ar aon mhéid agus ar aon chruth).

2. Beidh páiste amháin i gceannas ar an bhfásc-chlár. Is é an dualgas a bheidh air/ uirthi ná cóip den ghreille chiorcail a chur ar an bpáipéar.

3. Ansin, tógfaidh páiste eile an fásc-chlár agus cruthóidh sé/sí cosán ‘rúnda’ a nascann na ciorcail go léir le chéile. Is féidir leis/léi treoshaigheada a tharraingt ar an ngreille nó uimhir a chur ar gach ciorcal chun an cosán a thaispeáint. Níl cead ach ag an duine ag an bhfuil an fásc-chlár an cosán ‘rúnda’ a fheiceáil.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 103

103

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Ag imirt an chluiche: 1. Sula dtosaítear ar an gcluiche, mínigh do na himreoirí eile gurb í aidhm an chluiche ná siúl (lena méara) ar an gcosán rúnda atá déanta ar an bpáipéar ag an bpáiste ag a bhfuil an fásc-chlár. Beidh orthu corrmhéar a chur ar gach ciorcal san ord ceart chun é seo a dhéanamh.

2. Chun tús a chur leis an gcluiche, roghnaíonn imreoir ciorcal agus cuireann sé/sí corrmhéar air. Deir an páiste ag a bhfuil an fásc-chlár ‘sea’, más é sin an ciorcal ceart, nó ‘ní hea’, más é an ciorcal mícheart é. Más é ‘sea’ an freagra, bíonn an t-imreoir i dteideal bogadh ar aghaidh céim amháin eile. Más ‘ní hea’ an freagra, tagann deireadh le seal an imreora agus bíonn seal ag an gcéad imreoir eile chun ciorcal a roghnú.

3. Leanann imreoirí ar aghaidh ag cur corrmhéire ar chiorcail ina sealanna agus iad ag iarraidh teacht ar an gcosán rúnda.

4. Tar éis do na páistí gach céim a ghlacadh, caithfidh an páiste ag a bhfuil an fásc-chlár ‘sea’ nó ‘ní hea’ a rá chun a chur in iúl don imreoir go bhfuil/nach bhfuil sé/sí ag dul sa treo ceart.

5. Bíonn deireadh leis an mbabhta nuair a éiríonn le himreoir amháin an cosán rúnda a shiúl ó thús deireadh.

6. Sula dtosaítear ar bhabhta a dó, tabhair leathanach nua A4 do dhuine nua chun na sé chiorcal a tharraingt air agus ansin roghnaigh duine nua don fháscchlár agus iarr air/uirthi cosán rúnda nua a tharraingt do na himreoirí.

7. Lean ort ag imirt babhtaí go dtí go mbeidh seal ar an bhfásc-chlár ag gach duine.

Comhairle: D’fhéadfadh an ghníomhaíocht seo dul ar aghaidh ar feadh seachtaine ag brath ar an méid ama a thógann sé ar gach grúpa na gníomhaíochtaí a chur i gcrích. Déan deimhin de go mbíonn deis ag gach páiste sa ghrúpa seal a fháil leis an bhfásc-chlár. Is féidir leibhéal deacrachta an chluiche a a mhéadú trí líon na gciorcal ar an leathanach a mhéadú nó a laghdú.

Acmhainn: https://www.education.com/activity/article/memory-pathways/

104

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 104

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

AIRD

GNÍOMHAÍOCHT 4

Uirlis Foghlama: AIRD Teideal: Stop an Bus Aidhm na Gníomhaíochta: Foclóir a bhaineann go sainiúil le litir amháin den aibítir a thabhairt chun cuimhne agus tábla a chur i gcrích sa mhéid is lú ama.

Cur chuige: Scaip, ar gach beirt pháistí, bileog oibre a léiríonn tábla ina bhfuil catagóirí éagsúla, mar shampla, saghas amháin ainmhí, dath agus ainm cailín.

Luafaidh an múinteoir litir amháin ón aibítir, mar shampla, an litir ‘c’. Beidh na páistí ag obair ina mbeirteanna chun focal a thosaíonn leis an litir ‘c’ a aimsiú, an litir sin ag teacht le gach catagóir atá liostáilte ar an mbileog oibre. Mar shampla, beidh na focail ‘Cat’, ‘Corcra’ agus’ Cáit’ ann faoin litir ‘c’. Ardóidh an grúpa is túisce a chríochnaíonn an ghreille a lámha agus déarfaidh siad, ‘Stop an Bus’. Is féidir an cluiche a imirt arís agus litir nua á roghnú ag an múinteoir (nó ag páiste). Ábhair agus Ullmhúchán: Greille chlóbhuailte ar leathleathanach A4 idir gach beirt, sampla de líne chomhlánaithe ar ghreille ar an gCBI chun a thaispeáint conas an cluiche a imirt.

Moltaí: Taispeáin pictiúr de ghreille fholamh agus na catagóirí liostáilte ar a bharr chun an ghníomhaíocht a chur i láthair. Mar atá luaite thuas, mínigh don rang conas an cluiche a imirt agus taispeáin sampla de líne chomhlánaithe dóibh, mar shampla, ‘c – cat, corcra agus Cáit’. Cuir na páistí ina mbeirteanna agus scaip bileog oibre ar gach beirt.

Comhairle: Is féidir leibhéal dúshláin an chluiche seo a mhéadú nó a laghdú de réir chumas an ranga. Is féidir breis catagóirí a chur leis an tábla, mar shampla, ainm amhráin, ainm ceoltóra, ainm ceiliúráin, ainm buachalla, ainm foirne, ainm spóirt, ainm uirlise, ainm bia, srl. Chun suim an ranga a spreagadh sa chluiche, is féidir pointe a bhronnadh ar an mbeirt a bhuann gach babhta nó is féidir cuntas a choimeád agus duais a bhronnadh ar an ngrúpa ag a mbíonn an méid is mó pointí ag deireadh an chluiche.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 105

105

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Acmhainní:

T

Ainmhithe

Dathanna

Bia

Éadaí

Tíortha

Spóirt

Tíogar

Turcaid

Tuinnín

Treabhsar

T-léine

An Tuinéis

Athraigh teidil na gcatagóirí le haghaidh leanaí ag Leibhéil níos Airde.

Mar shampla:

C

Rud éigin atá sa Chistin

Rud éigin atá sa Seomra Suí

Rud éigin atá sa Seomra Codlata

Rud éigin atá sa Seomra Folctha

Rud éigin atá san Oifig

Rud éigin atá sa Ghairdín

Cófra

Cathaoir

Cairpéad

Cuirtín

Clódóir

Cloch

Ceann eile le haghaidh Leibhéal níos Airde fós: Rud éigin déanta as Miotal

Rud éigin déanta as Gloine

Rud éigin déanta as Plaisteach

Rud éigin déanta as Adhmad

Rud éigin déanta as Éadach

S

Spiosraí

Tolg

Bráillín

Gallúnach

Stáplaí

B

Buicéad

Babhla

Bosca Lóin

Bord

Bríste

Tagairt: https://www.teachingenglish.org.uk/article/stop-bus-0

106

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 106

Treoirleabhar an Mhúinteora

12/04/2019 10:52

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

AIRD

GNÍOMHAÍOCHT 5

Uirlis Foghlama: AIRD Teideal: Biongó Daonna Aidhm na Gníomhaíochta: Caithfidh páistí iarracht a dhéanamh an ghreille den Bhiongó Daonna a chomhlánú taobh istigh de 10 nóiméad.

Cur chuige: Tugtar greille de bhiongó daonna, ina bhfuil tréithe a d'fhéadfadh daoine áirithe ina rang a léiriú, do gach páiste. Is é an dúshlán atá ann do gach páiste ná duine ag a bhfuil an tréith sin a lorg sa rang, mar shampla, duine a sheinneann an chláirseach, agus caithfidh siad a iarraidh ar an duine sin a ainm a shíniú sa bhosca. Caithfidh siad ainm difriúil a fháil le haghaidh gach bosca agus níl cead acu ainm duine eile a shíniú. Filleann an páiste ar a s(h)uíochán nuair a bhíonn an ghreille comhlánaithe. Ábhair agus Ullmhúchán: Leath de bhileog oibre A4 ar a bhfuil greille agus tréith ar leith scríte ar gach bosca, pinn luaidhe agus amadóir feiceálach 10 nóiméad ar an gCBI. Moltaí: Taispeáin pictiúr ar a bhfuil bileog fholamh den bhiongó daonna chun an ghníomhaíocht a chur i láthair. Mínigh don rang conas an ghníomhaíocht a chríochnú agus meabhraigh rialacha faoi shláinte agus shábháilteacht dóibh, rialacha ar nós ‘cosc ar rith sa seomra ranga’. Scaip na bileoga oibre ar na páistí agus cuir an t-amadóir ar siúl.

Comhairle: Is féidir an ghníomhaíocht seo a dhéanamh níos giorra nó níos faide ach cur le líon na mboscaí sa ghreille bhiongó daonna. Chomh maith leis sin, chun ciorrú a dhéanamh ar an méid ama is gá chun an ghníomhaíocht a chríochnú, is féidir ligean do na páistí na hainmneacha a shíniú sa ghreille seachas a iarraidh ar na piaraí a n-ainmneacha a shíniú. Mar ghníomhaíocht ag deireadh an ranga, lig do na páistí na sínithe a bhailigh siad le haghaidh boscaí ar leith a roinnt leis an rang.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 107

107

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Acmhainní: https://www.google.ie/search?biw=1707&bih=735&tbm=isch&sa=1&ei=lNQ TW_y6MaSagAbnyouAAQ&q=human+bingo+for+kids+&oq=human+bingo+f or+kids+&gs_l=img.3..0i30k1j0i8i30k1l2.3075.4079.0.4415.10.9.0.0.0.0.223.11 46.0j4j2.6.0....0...1c.1.64.img..4.6.1138...0.0.u12O4YvuHX0#imgrc=_

Sampla:

Ainm:

Dáta:

Biongó Daonna!

Aimsigh duine difriúil chun a (h)ainm a shíniú i ngach bosca.

Glaoigh amach ‘Biongó!’ nuair a bheidh síniú i ngach bosca agat.

Tá cat agam

Rugadh mé i Mí Dheireadh Fómhair

Imrím sacar

Tá linn snámha agam

Níl aon iallacha ar mo bhróga

Tá gruaig chatach orm

Tá níos mó ná 7 litir i m’ainm

Bhí mé ag freastal ar scoil dhifriúil anuraidh

Is é an píotsa an bia is fearr liom

Rugadh i dtír dhifriúil mé

Tá ainm an phríomhoide ar eolas agam

Labhraím Spáinnis

Tá leabhar ina bhfuil caibidil léite agam

108

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 108

Bhí mé ag Scríobhaim le sorcas cheana mo lámh chlé Tosaíonn m’ainm baiste leis an litir ‘A’

Tá níos mó Bíonn mo bhreithlá ann ná 4 páistí i mo theaghlach i rith an tsamhraidh

Siúlaim ar scoil Is maith liom glasraí

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuimhne GNÍOMHAÍOCHT 1

Uirlis Foghlama: Cuimhne Teideal: Cad a chuala tú?

Aidhm na Gníomhaíochta: Éisteacht le liosta de rudaí á ghlaoch amach agus ansin an líon is mó de na rudaí sin a thabhairt chun cuimhne.

Cur chuige: Éistfidh gach páiste leis an múinteoir ag léamh amach liosta rudaí. Is í an aidhm atá ag an gcluiche seo ná go dtabharfaidh na páistí, mar rang-ghrúpa, an líon is mó rudaí is féidir chun cuimhne. Ábhair agus Ullmhúchán: Liosta ar a bhfuil 15/20 rud.

Moltaí: Mínigh aidhm an chluiche chun an ghníomhaíocht seo a chur i láthair.

Léigh amach liosta ar a bhfuil 20-30 rud (ag brath ar chumas na bpáistí) agus tabhair cuireadh don rang na rudaí go léir a chuala siad a thabhairt chun cuimhne. Scríobh na rudaí ar an gCBI agus coimeád cuntas de líon na rudaí a tugadh chun cuimhne.

Comhairle: Is féidir an ghníomhaíocht seo a athúsáid ar bhonn laethúil (ag baint úsáide as an liosta céanna rudaí) agus cuntas a choimeád ar an iomlán a thugtar chun cuimhne gach lá. Ba cheart go mbeadh difríocht shuntasach idir líon na rudaí a thugtar chun cuimhne ag tús agus ag deireadh na seachtaine. Chun an ghníomhaíocht a dhéanamh níos deacra, is féidir 25 rud a léamh amach os ard agus a iarraidh ar na páistí na rudaí a bhaineann le téama ar leith a thabhairt chun cuimhne – topaic, mar shampa, scoil. Mar shampla, thabharfadh na páistí ‘mála scoile’ chun cuimhne ach d’fhágfaidís an focal ‘séipéal’ ar lár. Chomh maith leis sin, is féidir líon áirithe rudaí a léamh amach agus teorainn ama de 30 soicind a thabhairt do pháistí indibhidiúla chun an líon is mó rudaí a thabhairt chun cuimhne dá bpáirtnéirí taobh istigh den teorainn ama sin.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 109

109

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Sampla de Acmhainní Scuab gruaige Peann luaidhe Scriosán Pláta Bobailín gruaige Bróg Stoca Fallaing sheomra Carbhat Gúna Scoil Éide scoile Lámh Aghaidh Féasóg

110

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 110

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuimhne GNÍOMHAÍOCHT 2

Uirlis Foghlama: Cuimhne Teideal: Traein na Cuimhne Aidhm na Gníomhaíochta: Focail a thabhairt chun cuimhne i seicheamh ar leith.

Cur chuige: Cuirtear tús leis an gcluiche nuair a deir imreoir an ráiteas seo: ‘Táim ag dul ar laethanta saoire agus tá mo chás á phacáil agam. Táim ag tógáil mo........’. Déanann an chéad duine eile athrá ar an abairt agus cuireann sé/sí rud breise leis. Leanann an cluiche ar aghaidh agus an abairt sin á rá ag gach imreoir, chomh maith leis an liosta de rudaí a luadh níos túisce, agus rud nua amháin á chur leis an liosta. Cuirtear imreoirí a dhéanann botún as an gcluiche. Bíonn an bua ag an duine atá ábalta an liosta is faide a rá. Is féidir abairt ar bith a úsáid chun tús a chur leis an gcluiche. Mar shampla, d’fhéadfá dul ag siopadóireacht agus rudaí a cheannach nó dul ar phicnic agus bia a thabhairt leat. Ábhair agus Ullmhúchán: Mála ina bhfuil rogha de thúis abairtí.

Moltaí: Mínigh aidhm an chluiche chun é a chur i láthair. Déanann an múinteoir samhail den tslí ina n-imrítear an cluiche ag baint úsáide as 5 páistí ag barr an tseomra ranga. Tosóidh an cluiche nuair a phiocfaidh páiste amháin tús abairte as mála/hata, nuair a léifidh sé/sí an abairt sin agus nuair a chuirfidh sé/sí focal breise ag deireadh na habairte. Cuirtear imreoirí as an gcluiche má dhéanann siad botún. Bíonn an bua ag an duine atá ábalta an liosta is faide a rá.

Comhairle: Is féidir an ghníomhaíocht seo a imirt i ngrúpaí agus abairt ar leith a bheith ag gach grúpa.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 111

111

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Samplaí de Thúis Abairtí Chuaigh mé go dtí an siopa agus cheannaigh mé.......

Léigh mé leabhar faoi....

Chuamar ar phicnic agus thugamar....

Chuaigh mé go dtí an zú agus chonaic mé...

Nuair a bhíonn am le spáráil agam is breá liom a bheith...

Chuaigh mé go dtí an t-ollmhargadh agus cheannaigh mé...

Chuaigh mé ar laethanta saoire agus thug mé liom...

Chuaigh mé go dtí cóisir bhreithlae agus d’ith mé....

Chuaigh mé ar scoil agus chonaic mé....

112

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 112

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuimhne GNÍOMHAÍOCHT 3

Uirlis Foghlama: Cuimhne Teideal: Súil ar Aghaidh Aidhm na Gníomhaíochta: Cur síos a dhéanamh ar fhocal ag baint úsáide as focail eile.

Cur chuige: Cuirtear tús leis an gcluiche nuair a chuirtear focal amháin ar an gCBI. Bíonn páiste amháin ag barr an tseomra ranga agus droim aige/aici leis an gCBI. Caithfidh an rang cur síos a dhéanamh ar an bhfocal gan an focal féin a rá.

Caithfidh an leanbh atá ag barr an tseomra ranga buille faoi thuairim a thabhairt faoin bhfocal atá ar an gCBI. Bíonn nóiméad amháin ag an bpáiste atá ag barr an ranga chun an méid is mó focal is féidir a aithint. Ábhair agus Ullmhúchán: CBI, Powerpoint (focail don chluiche Súil ar Aghaidh), Amadóir.

Moltaí: Mínigh aidhmeanna an chluiche chun an ghníomhaíocht a chur i láthair.

Déanann an múinteoir samhail den tslí ina n-imrítear an cluiche ag baint úsáide as sampla de ‘Súil ar Aghaidh’ ar Powerpoint. Ansin roghnóidh an múinteoir páiste chun seasamh ag barr an ranga agus cuirfear tús leis an gcluiche. Is féidir roinnt mhaith páistí a roghnú chun seasamh ag barr an ranga ag brath ar an méid ama atá ar fáil.

Comhairle: Is féidir leibhéal deacrachta an chluiche a athrú ach an t-am atá ceadaithe don chluiche a mhéadú nó a laghdú, mar shampla, an méid ama a mhéadú ó 1 nóiméad go 11/2 nóiméad. Chomh maith leis sin, is féidir leibhéal deacrachta na bhfocal a léirítear ar an gCBI a laghdú nó a mhéadú chun dúshlán breise a thabhairt do pháistí agus iad ag cur síos ar an bhfocal sin.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 113

113

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuimhne GNÍOMHAÍOCHT 4

Uirlis Foghlama: Cuimhne Teideal: Tarraingt Pictiúir Aidhm na Gníomhaíochta: Féach ar íomhá ar feadh 30 soicind agus ansin tarraing í.

Cur chuige: Taispeánfar íomhá don rang ar an gCBI agus iarrfar ar na páistí féachaint uirthi ar feadh 30 soicind. Imeoidh an pictiúr nuair a stopfaidh an t-amadóir agus ansin caithfidh na páistí iarracht a dhéanamh an méid is féidir den phictiúr a tharraingt ó chuimhne ar bhileog A4 gan féachaint ar léaráidí a bpiaraí. Ábhair agus Ullmhúchán: CBI, bileoga A4 (ar a bhfuil imlíne den íomhá), bileoga bána A4.

Moltaí: Mínigh aidhm an chluiche chun an ghníomhaíocht a chur i láthair. Léirigh íomhá ar an gCBI. Tabharfar bileog ar a bhfuil imlíne den íomhá clóbhuailte do gach páiste. Beidh an bhileog bun os cionn. Leanfaidh na páistí ag féachaint ar an íomhá ar feadh 30 soicind. Imeoidh an íomhá nuair a stopfaidh an t-amadóir.

Iompóidh na páistí na bileoga oibre agus déanfaidh siad iarracht an méid is mó rudaí is féidir a líonadh isteach ar an mbileog ó chuimhne.

Comhairle: Mar ghníomhaíocht bhreise, taispeáin íomhá nua don rang ach an uair seo tabhair bileog bhán dóibh. Beidh orthu an íomhá a chríochnú tar éis féachaint ar an íomhá ar an gCBI ar feadh 30 soicind.

Sampla de Ghníomhaíocht:

114

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 114

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cuimhne GNÍOMHAÍOCHT 5

Uirlis Foghlama: Cuimhne Teideal: Sceitseáil Pictiúir Threoraithe (le páirtnéir) Aidhm na Gníomhaíochta: Éisteacht le treoirlínte agus íomhá a sceitseáil Cur chuige: Beidh na páistí suite cúl le cúl ina mbeirteanna. Beidh páiste A mar an treoraí agus beidh páiste B mar an sceitseoir. Tabharfaidh páiste A treoirlínte do pháiste B chun cabhrú leis/léi pictiúr a sceitseáil. Ábhair agus Ullmhúchán: Bileoga A4, cóipleabhar ar a bhfuil clúdach crua (mar chrann taca), amadóir ón gCBI. Moltaí: Déan athdhéanamh ar an teanga a bhaineann le suíomh/treo, i.e. an taobh clé den leathanach, an lár, an cúlra, an tulra, srl, chun an ghníomhaíocht a chur i láthair. Ansin mínigh an tasc atá le déanamh don rang agus roinn na páistí ina mbeirteanna. Iarr orthu na cathaoireacha a chur cúl le cúl. Lig do gach beirt rogha a dhéanamh maidir le cé a bheidh mar pháiste A agus cé a bheidh mar pháiste B agus mínigh a ról féin do gach páiste. Is pictiúr de theach atá le tarraingt (d’fhéadfadh ionad súgartha, scoil, srl, a bheith i gceist). Cuirfear tús leis an gcluiche nuair a mhíneoidh páiste A, céim ar chéim, do pháiste B cad é atá le tarraingt. Cuirfear an t-amadóir ar siúl ionas go mbeidh 3/4 nóiméad ar fáil chun an sceitse a chríochnú.

Comhairle: Mar ghníomhaíocht bhreise, is féidir leis na páistí rólanna agus/nó páirtnéirí a mhalartú agus an ghníomhaíocht a athdhéanamh ar thopaic dhifriúil, mar shampla, scoil a tharraingt.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 115

115

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

MEITEACHOGNAÍOCHT GNÍOMHAÍOCHT 1

Uirlis Foghlama: Meiteachognaíocht Teideal: Scileanna chun Teacht Slán Aidhm na Gníomhaíochta: Na scileanna chun teacht slán a fhorbairt i bpáiste Cur chuige: Caithfidh na páistí a bheith ag obair le páirtnéir agus na cúig rud a thabharfaidís leo chun teacht slán agus iad ag cur fúthu ar oileán a roghnú Ábhair agus Ullmhúchán: Amadóir ar an gCBI Moltaí: Mínigh an tasc atá le déanamh don rang, i.e, ‘Tá tú chun a bheith ag cur fút ar oileán agus ní féidir leat ach cúig rud a thabhairt leat. Cad a thabharfá?’

Roinn an rang ina mbeirteanna agus socraigh an t-amadóir ar 3 nóiméad. Beidh ar na páistí míniú a thabhairt ar an gcúis a roghnaigh siad na cúig rud sin. Nuair a bhuailfidh an t-amadóir, iarr ar bheirteanna éagsúla liosta na rudaí a roghnaigh siad a chur i láthair an ranga agus an chúis ar roghnaigh siad na rudaí sin a thabhairt.

Comhairle: Mar ghníomhaíocht bhreise, tabhair dúshlán do na páistí a bheith ag obair ina mbeirteanna chun a liosta a laghdú ó chúig rud go dtí trí rud in achar ama de 1 nóiméad. Iarr orthu a gcinntí a mhíniú. D’fhéadfaí an suíomh a athrú beagán chun freagraí a fháil ó na páistí, e.g. ‘cad iad na trí rud atá chomh riachtanach sin don bheatha nach bhféadfá déanamh gan iad?’

116

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 116

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

MEITEACHOGNAÍOCHT GNÍOMHAÍOCHT 2

Uirlis Foghlama: Meiteachognaíocht Teideal: Ceangal 4/9 Aidhm na Gníomhaíochta: Chun cabhrú le páiste a c(h)umas samhlaíoch / matamaiticiúil a fhorbairt chun puzal a chríochnú Cur chuige: Caithfidh gach páiste 9 bponc a cheangal le chéile gan ach ceithre líne a úsáid agus gan an peann luaidhe a ardú den leathanach. (Leid: Bí ag smaoineamh lasmuigh de theorainneacha fíora agus samhailteacha leis an bpuzal seo).

Moltaí: Mínigh an tasc atá le déanamh don rang, i.e. caithfidh siad 9 bponc a cheangal le chéile gan ach ceithre líne a úsáid agus gan an peann luaidhe a ardú den leathanach. (Leid: Bí ag smaoineamh lasmuigh de theorainneacha fíora agus samhailteacha leis an bpuzal seo). Spreag na páistí chun tabhairt faoin bpuzal ina n-aonar. Chomh maith leis sin, spreag na páistí chun plé a dhéanamh leis na páistí eile ina ngrúpa tar éis dóibh tabhairt faoin bpuzal ina n-aonar.

Comhairle: Cuir an ghníomhaíocht ar sos tar éis 3-4 nóiméad agus fiafraigh den rang cé chomh maith is atá ag éirí leo. Má tá an puzal críochnaithe ag roinnt páistí, iarr orthu leideanna a thabhairt don rang maidir leis an tslí inar chomhlánaigh siad an puzal.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 117

117

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Bileog Ghníomhaíochta Ceangal 4/9

CEANGAL 4/9

Ceangail na 9 bponc seo le chéile gan ach ceithre líne a úsáid agus gan do pheann luaidhe a ardú den leathanach. (Leid: Bí ag smaoineamh lasmuigh de theorainneacha fíora agus samhailteacha leis an bpuzal seo).

Acmhainní saora @ global citizenship education: https://en.unesco.org/themes/gced

118

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 118

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

MEITEACHOGNAÍOCHT GNÍOMHAÍOCHT 3

Uirlis Foghlama: Meiteachognaíocht Teideal: Bí ag Plé Aidhm na Gníomhaíochta: Foghlaimeoidh na daltaí faoin tábhacht a bhaineann le bheith ábalta seasamh a ghlacadh maidir le ceist éigin agus an seasamh sin a chosaint le loighic, réasúnaíocht, eolas agus ciall.

Cur chuige: Cuirfear liosta de chásanna le haghaidh plé agus díospóireachta os comhair na bpáistí. Bíonn na cásanna seo bunaithe go príomha ar eitic agus ar mhóráltacht. Spreagfaidh siad na daltaí chun seasamh a ghlacadh agus a dtuairimí a chosaint. Déanfar seo ar bhonn ranga uile toisc go mbíonn díospóireachtaí i rang mór níos sochreidte de bharr éagsúlacht na dtuairimí. Ábhair agus Ullmhúchán: Bileog ar a bhfuil cásanna don mhúinteoir.

Moltaí: Mínigh don rang go léifidh tú amach cás, chomh maith le trí shlí chun freagairt dó. Nochtfaidh an rang tuairimí maidir leis an gcás agus míneoidh siad an chúis a bhí acu don fhreagairt sin. Spreagfar na páistí chun seasamh a ghlacadh agus a dtuairimí a chosaint.

Comhairle: Simpligh na cásanna a chuirtear os comhair an ranga ar mhaithe le difreáil. Má tharlaíonn díospóireachtaí teasaí, déan deimhin de go mbíonn rialacha ranga i bhfeidhm ag tús an cheachta chun bainistiú an tseomra ranga a chinntiú agus chun rí-rá a sheachaint. B’fhéidir gurbh fhiú smaoineamh ar ‘am ar sos’ a thabhairt do na páistí chun na cásanna agus na freagairtí a phlé lena bpáirtnéirí. Is féidir bileoga oibre a dhearadh agus a iarraidh ar pháistí indibhidiúla na bileoga sin a chomhlánú trí chiorcal a chur ar a bhfreagairt agus na cúiseanna a bhí acu an fhreagairt áirithe sin a roghnú a lua.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 119

119

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Bí ag Plé – Bileog ar a bhfuil Cásanna 1. Faigheann Risteard fáinne luachmhar i bpasáiste na scoile lá amháin. Níl aon ainm air agus níl sé in aice le locar duine ar bith.

Ar cheart dó: A) É a chur in oifig na n-earraí caillte B) A fhiafraí an mbaineann sé le haon duine ar a n-aithne C) É a choimeád agus gan faic a rá.

2. Tá cara Niamh faoi bhrú maidir le scrúdú atá le teacht. Tá an scrúdú déanta ag Niamh cheana féin agus toradh 100% gnóthaithe aici. Mar sin, tá na freagraí go léir ar eolas aici.

Ar cheart di: A) Na freagraí a thabhairt dá cara B) Úsáid a bhaint as a cuid eolais chun a cara a ullmhú don scrúdú C) Neamhshuim a dhéanamh dá cara atá faoi bhrú.

3. Rug Maidhc, an traenálaí, ar bheirt dá pheileadóirí ag déanamh loitiméireachta ar mhaoin na scoile. Is é riail na scoile ná go gcaithfear iad a chur ar fionraí.

Má tharlaíonn sin, caillfidh an fhoireann an cluiche leathchraoibhe atá le himirt. Má fhanann an traenálaí ina thost, is cinnte go mbeidh an bua acu ach d’fhéadfadh sé a phost a chailliúint.

Ar cheart don traenálaí: A) Cloí leis na rialacha agus an bheirt a chur ar fionraí B) Ligean air nach bhfaca sé iad C) Aire a thabhairt dá ghnó féin D) An príomhoide a chur ar an eolas faoin eachtra.

4. Is finné tú ar robáil bainc. Leanann tú an gadaí trí lána i ngan fhios dó. Stopann sé ag dílleachtlann agus tugann sé an t-airgead ar fad don dílleachtlann sin.

An ndéanfá: A) Na gardaí a chur ar an eolas faoin ngadaí toisc go ndearna sé coir B) Scaoileadh leis toisc go bhfaca tú é ag déanamh rud maith.

5. Insíonn cara duit go bhfuil sé/sí ag fáil teachtaireachtaí bulaíochta anaithnid ar líne. Tá tú in amhras faoi dhaoine áirithe, go bhfuil siad ciontach.

An ndéanfá A) A rá le do chara neamhshuim a dhéanamh de na teachtaireachtaí B) É/í a spreagadh chun an mhí-úsáid a thuairisciú do na húdaráis chuí C) Aghaidh a thabhairt orthusan faoina bhfuil tú in amhras futhu.

120

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 120

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

MEITEACHOGNAÍOCHT GNÍOMHAÍOCHT 4

Teideal: Teidil Mhearaí Aidhm na Gníomhaíochta: Cumann páistí teidil atá cruthaitheach agus samhlaíoch agus a fhreagraíonn d’íomhá Cur chuige: Tabharfar íomhá do gach grúpa agus caithfidh gach páiste sa ghrúpa teideal difriúil, ag teacht leis an íomhá, a chumadh. Ansin, roinneann gach páiste sa ghrúpa a t(h)eideal ar an gcuid eile den ghrúpa.

Moltaí: Mínigh an tasc atá le déanamh don rang. Taispeáin samplaí de theidil a thagann le pictiúir don rang. Mínigh don rang go bhfuil sé ceadaithe dialóg a scríobh idir na carachtair, teideal aon líne amháin a scríobh nó mím ghreannmhar a dhéanamh d’íomhá. Caithfidh siad a chinntiú go mbíonn an teideal gearr agus greannmhar! Tabhair cúig nóiméad dóibh ar an amadóir chun an teideal a chumadh. Ansin tabhair cúig nóiméad eile dóibh chun deis a thabhairt do gach páiste a t(h)eideal a roinnt ar an ngrúpa. Tabhair seans do pháistí éagsúla a dteidil a chur i láthair an ranga.

Comhairle: Mar leagan eile den cheacht, d’fhéadfadh páistí a bheith ag obair ina mbeirteanna chun teideal a chumadh. Chomh maith leis sin, d’fhéadfaí roinnt íomhánna, ar bhileog oibre, a thabhairt do na páistí chun go gcumfaidís teidil dóibh.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 121

121

10/04/2019 17:43

122

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 122

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Cuir isteach do fhoclaíocht chruthaitheach féin do gach ceann de na híomhánna seo.

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

TEIDIL MHEARAÍ

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Teidil mhearaí - Bileog Gníomhaíochta

Acmhainní saora @ global citizenship education: https://en.unesco.org/themes/gced

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Eagrú GNÍOMHAÍOCHT 1

Teideal: Seicliosta 5 Chéim Aidhm na Gníomhaíochta: Seicliosta 5 chéim a dhéanamh chun cabhrú le duine éigin gníomhú go héifeachtach.

Cur chuige: Ag obair ina mbeirteanna, caithfidh na páistí seicliosta 5 chéim a dhéanamh chun cabhrú le duine éigin gníomhú go héifeachtach. Mar shampla, conas a d’ullmhófá tú féin chun dul ar scoil i gcúig chéim éasca? Tabharfar dúshlán don rang an cur chuige 5 chéim a ullmhú i nóiméad amháin. Ábhair agus Ullmhúchán: Bileoga (idir gach beirt) chun scríobh orthu, peann luaidhe, ‘seicliosta’ luaschárta, sampla de sheicliosta cúig chéim, amadóir ar CBI. Moltaí: Cuir an focal ‘seicliosta’ ar taispeáint agus iarr ar an rang a bhrí a mhíniú.

Tabhair samplaí de chur chuige ina bhfuil sraith de chéimeanna chun toradh a bhaint amach, mar shampla, ceapaire a ullmhú, srl. Ansin, roinn an rang ina ghrúpaí de bheirteanna agus tabhair cead do gach beirt duine amháin a roghnú mar Pháiste A agus duine eile a roghú mar Pháiste B agus míngh a ról féin do gach páiste. Beidh Páiste A ag feidhmú mar scríbhneoir. Is é an chéad tasc a bheidh ann don rang ná seicliosta cúig chéim a chumadh chun cabhrú le duine éigin gránach bricfeasta a ullmhú. Tabhair cead do pháistí áirithe a gcuid céimeanna a roinnt agus tabhair na difríochtaí faoi deara (ag cur béime ar an tuairim go mbaineann gach seicliosta leis an duine a chum é chun a c(h)ur chuige féin a chur i gcrích).

Comhairle: Mar ghníomhaíocht bhreise, is féidir leis na páistí rólanna a mhalartú nó páirtnéirí a mhalartú agus an ghníomhaíocht a athdhéanamh le scéal difriúil.

Chomh maith leis sin, is féidir líon na gcéimeanna don seicliosta a mhéadú nó a laghdú.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 123

123

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Samplaí den Seicliosta 5 Chéim Samplaí den Seicliosta 5 Chéim Conas gránach bricfeasta a ullmhú Conas tú féin a ghléasadh don scoil Conas bainne a cheannach sa siopa Conas comhrá a thosú Conas do sheomra a ghlanadh Conas focal nua a fhoghlaim Conas do dheasc scoile a chur in ord agus in eagar Conas ullmhú do scrúdú

124

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 124

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Eagrú GNÍOMHAÍOCHT 2

Uirlis Foghlama: Eagrú Teideal: Sórtáil Licíní Aidhm na Gníomhaíochta: Licíní a shórtáil agus a eagrú de réir tréithe sonracha Cur Chuige: Caithfidh na páistí a bheith ag obair ina mbeirteanna chun treoracha ó bhéal a leanúint agus chun licíní a chur isteach i dtacair shonracha sa mhéid is tapúla ama. Ábhair agus Ullmhúchán: Licíní daite (5 – 10 de gach dath) – málaí plaisteacha ina bhfuil 20 licín le haghaidh gach beirt pháistí, cárta an mhúinteora ar a bhfuil na horduithe scríofa.

Moltaí: Mínigh don rang go mbeidh gach páiste ag obair le páirtnéir chun éisteacht le horduithe an mhúinteora ó bhéal agus ansin go mbeidh tacair shonracha á ndéanamh acu ag baint úsáide as na licíní, de réir na n-orduithe atá tugtha dóibh. Tabhair mála licíní do gach beirt pháistí. Tabhair orduithe don rang, mar shampla, ‘déan tacar de réir datha’ nó ‘déan tacar de 3 rud’. Ardóidh na páistí lámha agus déarfaidh siad ‘ullamh’ nuair a bheidh an tasc curtha i gcrích acu. Déanfar comhaireamh chun taifeadadh a dhéanamh ar an mbeirt is tapúla a chríochnaíonn gach tasc.

Comhairle: Is féidir an ghníomhaíocht seo a úsáid mar ghníomhaíocht stáisiúin agus ábhair dhifriúla a úsáid ag gach stáisiún, mar shampla, ciúbanna, cartaí imeartha, deilbhíní daite (ranganna na naíonán).

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 125

125

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cárta ar a bhfuil Orduithe 1. Déan tacair de réir dathanna 2. Déan tacair de 6 3. Déan tacair de 3 4. Déan tacair de 4 5. Déan tacair de 10 6. Déan tacar ina bhfuil bundathanna 7. Dean tacar ina bhfuil dathanna a thosaíonn leis na litreacha d agus g 8. Déan tacar ina bhfuil an dath glas agus an dath dearg 9. Déan tacar ina bhfuil an dath oráiste agus an dath gorm 10. Ag baint úsáide as do láimhseoga, déan an litir d 11. Ag baint úsáide as do láimhseoga, déan an litir f 12. Ag baint úsáide as do láimhseoga, déan an litir m

126

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 126

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Eagrú GNÍOMHAÍOCHT 3

Uirlis Foghlama: Eagrú Teideal: Leadóg na bhFocal Aidhm na Gníomhaíochta: An líon is mó focal is féidir ar thopaic a thabhairt chun cuimhne.

Cur chuige: Tugtar topaic do pháistí, mar shampla, ‘spórt’ agus oibríonn siad ina mbeirteanna ag rá focal a bhaineann le spóirt, duine ar dhuine, go dtí nach féidir leo cuimhneamh ar aon fhocal. Bíonn an bua ag an bpáiste ag a mbíonn an líon is mó focal. Mar shampla, ‘leadóg bhoird, cispheil, liathróid láimhe’. Ábhair agus Ullmhúchán: Pictiúr de chluiche leadóige, cárta ar a bhfuil topaicí (don mhúinteoir).

Moltaí: Taispeáin pictiúr de chluiche leadóige agus fiafraigh den rang conas a imrítear cluiche leadóige. Bailigh eolas uathu....bailigh an t-eolas uathu go mbuailtear an liathróid sall is anall ó dhuine go duine. Tá an cluiche a bheidh á imirt ag na páistí anois an-chosúil le cluiche leadóige. Mínigh aidhm an chluiche don rang agus iarr ar pháiste amháin oibriú leis an múinteoir chun é a thaispeáint don rang. Ansin, iarr ar roinnt grúpaí de bheirt an cluiche a imirt ag barr an ranga.

Ansin, roinn an rang i ngrúpaí de bheirt agus glaoigh amach topaicí éagsúla agus iarr ar na páistí triail a bhaint astu. Iarr ar gach grúpa de bheirt cuntas a choimeád ar an scór, i.e. cé a bhuann gach babhta. Mínigh an riail thábhachtach seo: níl ach 3 shoicind ag gach imreoir, go dtí go mbíonn an t-am istigh, chun freagra a thabhairt. Má úsáideann sé/sí níos mó ná 3 shoicind buann an páiste eile.

Comhairle: Lig do na páistí an scór a choimeád ina sealanna chun easaontas a sheachaint.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 127

127

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Acmhainní Cárta na dTopaicí 1. Ainmhithe 2. Spórt 3. Amhránaithe 4. Scoileanna 5. Amhráin 6. Contaetha 7. Tíortha 8. Éadaí 9. Rudaí i gcás pionsal 10. Rudaí i gcistin 11. Rudaí i seomra codlata

128

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 128

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Eagrú GNÍOMHAÍOCHT 4

Uirlis Foghlama: Eagrú Teideal: Túr a Thógáil Aidhm na Gníomhaíochta: An túr is airde is féidir a dhéanamh, taobh istigh de líon áirithe nóiméad, ag baint úsáide as paca cártaí.

Cur chuige: Is í aidhm na gníomhaíochta ná go ndéanfaidh grúpa de 3/4 páistí an túr is airde is féidir ag baint úsáide as paca cártaí taobh istigh de mhéid áirithe ama. I ngrúpaí de 3/4, cuirfidh gach páiste leis an túr ina s(h)eal. Ábhair agus Ullmhúchán: 25 cárta imeartha le haghaidh gach grúpa de pháistí, amadóir ar an gCBI agus grúpaí de 3/4.

Moltaí: Mínigh aidhm an chluiche don rang. Ná taispeáin dóibh conas an túr de chártaí imeartha a thógáil. Cuirfidh sé seo le dúshlán an chluiche dóibh. Roinn an rang suas i ngrúpaí de 3/4 agus cuir i gcuimhne do gach grúpa go gcaithfidh gach páiste seal a fháil chun cárta a chur leis an túr. Beidh dúshlán anseo do na páistí córas a chabhróidh leo a bheith ag obair faoi luas a chur i bhfeidhm.

Socraigh an t-amadóir ar 4 nóiméad agus lig do na grúpaí na túir a thógáil. Siúil timpeall an tseomra nuair a bheidh an t-am istigh agus déan gach píosa tógála a mheas chun an grúpa buacach a roghnú.

Comhairle: Mar ghníomhaíocht bhreise, is féidir an t-am a thugtar do gach grúpa chun an túr a thógáil a athrú, mar shampla, an t-am a laghdú go dtí 3 nóiméad - 1 nóiméad. Chomh maith leis sin, is féidir nó is fiú líon na gcártaí imeartha a bhíonn ag gach grúpa a mhéadú nó a laghdú. Is féidir, chomh maith, líon na bpáistí i ngach grúpa a mhéadú chun obair foirne a spreagadh.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 129

129

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Eagrú GNÍOMHAÍOCHT 5

Uirlis Foghlama: Eagrú Teideal: Meascán Mearaí Aidhm na Gníomhaíochta: Cuir giotaí de scéal le chéile sa seicheamh ceart.

Cur chuige: Is í aidhm na gníomhaíochta ná páistí a bheith ag obair i ngrúpaí chun abairtí éagsúla a chur le chéile agus scéal sothuigthe a chur le chéile sa mhéid is tapúla ama. Ábhair agus Ullmhúchán: Cóip den scéal don mhúinteoir, mála plaisteach ina bhfuil 10—15 abairt gearrtha amach agus lannaithe do gach grúpa, bosca ina bhfuil píosaí de pháipéar nuachta le haghaidh gach grúpa.

Moltaí: Mínigh aidhm an chluiche don rang. Mínigh do na páistí go gcaithfidh siad a bheith ag obair le chéile (ina sealanna) chun teacht ar na habairtí lannaithe atá i bhfolach i measc píosaí de pháipéar nuachta atá sa bhosca ar an mbord.

Caithfidh gach grúpa a bheith ag obair le chéile chun na habairtí a dhéanamh agus iad a chur san ord ceart chun scéal sothuigthe a chruthú. Is é an dúshlán atá ann dóibh chun an cluiche a bhuachan ná an scéal a chur le chéile sa mhéid is lú ama. Caithfidh ionadaí ón ngrúpa an scéal a léamh amach os ard chun é a chur i gcomparáid le scéal an mhúinteora agus a chinntiú go bhfuil na habairtí san ord ceart. Má tá an scéal mícheart, léifidh an dara grúpa is tapúla a scéal agus mar sin de ar aghaidh.

Comhairle: Ar mhaithe le difreáil, is féidir an ghníomhaíocht seo a eagrú mar ghníomhaíocht stáisiúin ina bhfaighidh gach stáisún scéal difriúil agus níos mó/ níos lú abairtí lannaithe agus/nó teanga níos simplí.

130

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 130

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Iompraíochtaí Foghlama GNÍOMHAÍOCHT 1

Uirlis Foghlama: Iompair Foghlama Teideal: Rólimirt Aidhm na Gníomhaíochta: Oibríonn na páistí ina ngrúpaí chun taispeántas a dhéanamh ar chás atá tugtha dóibh.

Cur chuige: Gheobhaidh gach grúpa de pháistí cárta ar a bhfuil cás. Bronnann na páistí sa ghrúpa rólanna aisteoireachta ar a chéile chun an tslí a dtéann iompar áirithe i gcionn ar dhaoine a thaispeáint. Ábhair agus Ullmhúchán: Cárta ar a bhfuil cás (cás difriúil le haghaidh gach grúpa), amadóir ar an gCBI. Moltaí: Mínigh don rang cad é a bheifear ag súil leis uathu. Mínigh go mbeidh siad roinnte i ngrúpaí agus go bhfaighidh siad cárta ar a bhfuil cás agus go mbeidh orthu an cás a chur i láthair an ranga. Tabharfar 6 nóiméad do gach grúpa chun a bheith ag obair le chéile agus cur i láthair a dhéanamh ar an gcás atá tugtha dóibh. Déanfaidh siad an cur i láthair don rang agus caithfidh a bpiaraí buille faoi thuairim a thabhairt faoi cad é go díreach atá ag tarlú, cén drochiompar/ dea-iompar atá á léiriú agus cé atá ag léiriú an iompair sin agus, chomh maith, an tionchar atá ag an iompar sin ar na daoine eile sa chás, i.e. an múinteoir agus na daltaí.

Comhairle: Bain úsáid as cruinnithe de chómhúinteoirí chun cabhrú leis na páistí teacht ar rólanna agus cás ar leith á chur i láthair acu. Moltar go dtabharfaí an cás céanna do gach grúpa. Cuirfidh sé seo ar chumas na bpáistí slite drifriúla chun cás a chur i láthair a fheiceáil. Bheadh sé seo ina eispéaras foghlama rathúil don rang ina iomláine.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 131

131

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Acmhainní Cártaí le haghaidh cásanna 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Tá an múinteoir ag caint ar an bhfón le linn an ranga.

Tá beirt pháistí ag canadh amach os ard sa rang.

Tá páiste ag caitheamh páipéar timpeall an tseomra ranga.

Tá gleo ag teacht ón seomra ranga béal dorais.

Tá beirt pháistí ag magadh faoi ghruaig páiste eile.

Cinneann na páistí sa rang gan aire a thabhairt nuair a bhíonn an múinteoir ag iarraidh iad a mhúineadh .

7. Rinne páiste dearmad an lón a thabhairt ar scoil.

8. Buaileann an t-aláram tine ar scoil. Cad é an chéad rud eile a tharlaíonn?

9. Tá nóta á chur timpeall an tseomra ranga. Cad a tharlaíonn?

132

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 132

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Iompraíochtaí Foghlama GNÍOMHAÍOCHT 2

Uirlis Foghlama: Iompair Foghlama Teideal: Roghanna agus Iarmhairtí Aidhm na Gníomhaíochta: Fiosróidh na páistí na hiarmhairtí a bhíonn mar thoradh ar roghanna ar leith a dhéanamh.

Cur chuige: Tabharfar cás ar leith do pháistí agus ansin tabharfar rogha dóibh idir 2-3 ghníomh ar féidir leo a dhéanamh mar fhreagra ar an gcás. Déanfaidh na páistí plé mar rang (agus mar ghrúpa) ar na hiarmhairtí a bhaineann le gníomh ar leith a roghnú. Ábhair agus Ullmhúchán: Roghanna agus Iarmhairtí – bileoga oibre ar a bhfuil na cásanna, cásanna faoi Roghanna agus Iarmhairtí le haghaidh an CBI. Moltaí: Cuir na focail ‘Gníomhaíochtaí’ agus ‘Iarmhairtí’ ar taispeáint agus iarr ar an rang na focail sin a mhíniú. Ansin mínigh don rang go mbaineann iarmhairtí le gach rogha nó gníomh a dhéanaimid agus go bhféadfadh na hiarmhairtí sin a bheith go maith nó go holc. Cuir ina luí orthu, chomh maith, go bhféadfadh iarmhairtí dul i gcionn ar dhaoine nó ar shuíomhanna eile i slite dearfacha nó i slite diúltacha. Mar shampla, is féidir le páiste ungadh gréine a chur air féin ach gan é a chur ar a aghaidh. Is í an iarmhairt dhearfach a bheidh ar an ngníomh seo ná go mbeidh lámha agus cosa an pháiste cosanta ón ngrian. Ach is í an íarmhairt dhiúltach a bhaineann leis an ngníomh seo ná go mbeidh aghaidh an pháiste dóite. Iarr ar an rang cur síos a dhéanamh ar chásanna eile ar féidir iarmhairtí dearfacha nó diúltacha a bheith orthu. Mínigh don rang, chomh maith, go bhféadfadh sé tarlú i gcásanna áirithe go mbeadh tionchar níos mó ag na hiarmhairtí diúltacha ná ag na hiarmhairtí dearfacha. Cuir cás maidir le Roghanna agus Iarmhairtí ar an gCBI agus iarr ar an rang plé a dhéanamh ar na hiarmhairtí éagsúla a bhíonn mar thoradh ar fhrithghníomhartha áirithe a bhaineann leis an gcás.

Comhairle: Mar ghníomhaíocht bhreise, tabhair cárta ar a bhfuil cás difriúil do gach grúpa páistí agus iarr orthu plé a dhéanamh ar na hiarmhairtí dearfacha agus diúltacha a d’fhéadfadh a bheith le gach freagairt don chás. Ina dhiaidh sin, iarr ar gach grúpa a smaointe a roinnt leis an rang.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 133

133

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Iompraíochtaí Foghlama GNÍOMHAÍOCHT 3

Uirlis Foghlama: Iompair Foghlama Teideal: An Seomra Ranga Iontach Aidhm na Gníomhaíochta: Déan plé agus liostaigh na rudaí atá i gceist le seomra ranga iontach, i.e, cad í an timpeallacht foghlama idéalach?

Cur chuige: Tabharfar póstaer A3 do gach páiste. Cruthóidh gach grúpa mapa focal de na rudaí a fheicfidís, a chloisfidís, a dhéanfaidís agus a mhothóidís ar leibhéal níos airde nó ar leibhéal níos ísle sa seomra ranga iontach. Ábhair agus Ullmhúchán: Póstaer A3 le haghaidh gach grúpa, sampla de phóstaer atá leathchríochnaithe.

Moltaí: Iarr ar an rang na súile a dhúnadh agus an seomra ranga mar ar bhreá leo é a bheith a shamhlú. Ansin, iarr orthu na fuaimeanna ar bhreá leo a chloisteáil a shamhlú, na rudaí a bheadh ar siúl ag na páistí timpeall orthu a shamhlú, chomh maith leis an tslí ina mhothóidís dá mbeidís i dtimpeallacht foghlama iontach mar sin. Ansin, taispeáin póstaer leathchríochnaithe dóibh ar a bhfuil cur síos ar na rudaí ar bhreá leis an múinteoir a fheiceáil, a chloisteáil, a dhéanamh agus a mhothú ag leibhéal níos airde nó níos ísle i seomra ranga iontach. Ansin, roinn an rang i ngrúpaí agus mínigh an tasc atá le déanamh. Déanfaidh gach grúpa póstaer amháin, cosúil leis an bpóstaer samplach, agus cuirfidh siad isteach na rudaí ar bhreá leo mar dhaltaí a fheiceáil, a chloisteáil, a dhéanamh agus a mhothú ag leibhéal níos airde nó níos ísle i seomra ranga iontach. Tabhair ról ar leith do gach páiste i gcomhlánú an phóstaeir, mar shampla, scríbhneoirí, dearthóirí póstaer, amadóir, déantóir greille. Tabhair 15 nóiméad don rang chun an póstaer a chomhlánú agus ansin iarr ar urlabhraí amháin ó gach grúpa an póstaer a chur i láthair an ranga.

Comhairle: Déan deimhin de go bhfuil ról ag gach páiste i gcomhlánú an phóstaeir agus bí ag siúl timpeall an tseomra ranga chun a chinntiú go mbeidh dea-iompar ag na páistí agus an tasc idir lámha acu.

134

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 134

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Acmhainní: Scoil Náisiúnta Knockraha, Co. Corcaigh

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 135

135

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Iompraíochtaí Foghlama GNÍOMHAÍOCHT 4

Uirlis Foghlama: Iompair Foghlama Teideal: Cinntí Cinntí Aidhm na Gníomhaíochta: Déanann na páistí idirdhealú idir cinntí atá mar ‘uathchinntí’ agus cinntí ‘atá tábhachtach dóibh féin’.

Cur chuige: Léifidh na páistí saghasanna éagsúla cinntí a dhéanann siad agus déanfaidh siad cinneadh maidir leis na cinntí sin a bheith ina n-uathchinntí nó ina gcinntí a mbíonn orthu dianmhachnamh a dhéanamh orthu sula ndéanann siad an cinneadh sin (tábhachtach dóibh féin).

Moltaí: Taispeáin an bhileog oibre ar an gCBI chun an ceacht a chur i láthair.

Mínigh don rang gur féidir le cinntí a dhéanaimid a bheith ina n-uathchinntí agus/nó go mbíonn orainn, uaireanta, dianmhachnamh a dhéanamh chun teacht ar chinntí eile, i.e. cinntí atá tábhachtach dúinn.

Comhairle: Mínigh do na páistí go gcaithfidh siad staidéar a dhéanamh ar na cinntí is gá dóibh a dhéanamh. I gcás gach ceann de na cinntí sin caithfidh siad a rá cé acu an ‘uathchinneadh’ nó ‘cinneadh tábhachtach’ é. Scaip na bileoga ar an rang agus nuair a bheidh na bileoga comhlánaithe ag na páistí, iarr ar pháistí indibhidiúla a mhíniú don rang faoin gcúis a raibh cinntí áirithe a rinne siad ina n-uathchinntí agus go raibh orthu machnamh a dhéanamh faoi chinntí eile.

Comhairle: Déan deimhin de go dtugtar míniú cruinn don rang ar an difríocht atá idir ‘uathchinntí’ agus cinntí atá ‘tábhachtach’. Muna dtuigeann siad an difríocht seo, ní chuirfear cabhair ar fáil dóibh chun forbairt a dhéanamh ar a bhfeasacht féin faoina gcumas chun cinntí a dhéanamh.

136

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 136

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Cinntí Cinntí Cás 1: Is é Jeaic an cara is fearr atá ag Liam. Deir sé le Liam agus le páistí eile sa ghrúpa gan an obair bhaile a dhéanamh mar gur cuma leo ‘faoi obair scoile’. Níl a fhios ag Liam cad is ceart dó a dhéanamh. Ar cheart dó a chuid obair bhaile a dhéanamh nó ar cheart dó éisteacht le Jeaic agus rud a dhéanamh faoi?

Cás 2: Glaotar Treasa amach as an rang chun cleachtadh a dhéanamh do cheolchoirm na Nollag. Cinneann Seán, Marc agus Laoise bob a bhualadh uirthi. Tógann siad a bosca lóin agus cuireann siad i bhfolach é i leithreas na mbuachaillí. Feiceann Eoin an rud a tharla. Cad is ceart dó a dhéanamh?

Cás 3: Bhí tú i leithreas na scoile lá amháin. Chonaic tú graifítí ar an doras. Cad ba cheart duit a dhéanamh?

Cás 4: Tugadh mar dhúshlán duit aláram na scoile a chur ar siúl. Muna ndéanann tú é, deir do chairde go gcuirfidh siadsan an t-aláram ar siúl agus go gcuirfidh siad an milleán ortsa. Cad is ceart duit a dhéanamh?

Cás 5: Tosaíonn Sinéad ag caitheamh páipéir le droim an mhúinteora nuair nach mbíonn an múinteoir ag féachaint. Déanann páistí eile an rud céanna. Tá fonn ar Rónán é seo a dhéanamh, chomh maith. Cad is ceart dó a dhéanamh?

Cás 6: Tugann Fearghal sonc dá uillinn duit nuair a bhíonn an scrúdú Mata ar siúl agus iarrann sé ort ligean dó féachaint ar do chuid freagraí. Cad a dhéanfá?

Cás 7: Ní dhearna Ciarán staidéar dá scrúdú Tíreolaíochta. Éiríonn go maith leis sna scrúduithe de ghnáth ach ní bhfuair sé deis staidéar a dhéanamh an tseachtain seo. Dúirt Aoife leis go bhféadfadh sé cóip a dhéanamh de na freagraí a bhí aici.

Ar cheart dó glacadh leis an tairiscint?

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 137

137

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

A REAL BOUQUET — AUTHOR UNKNOWN Everybody has two eyes Bright as stars they shine But their color may not be Just the same as mine.

Brown or blue, gray or green What difference does it make?

As long as you can see the sun Shining when you wake Some folks’ hair is very black Some have blonde or brown Whatever color it may be It’s a pretty crown Flowers have so many shades And I’m sure you know Many lovely gardens Where such flowers grow Children in this great big world Are flowers in a way Some are light, some are dark Like a real bouquet

138

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 138

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

I’M GLAD I’M ME!

BY SUSAN MUNGUIA

Sometimes I wish I was someone else, but mostly I’m glad I’m ME! We all have likes and differences as everyone can see.

Some of us like to hurray, some like to take our time.

Some spend all their money, others save each dime.

Some of us are the gigglers while someone is the clown, Some jump off the high board, others climb back down.

Some are good at English, some are good at math, Some of us like showers, some prefer the bath.

Some of us are quiet, some of us are loud, Some of us like to be alone, some of us like a crowd.

Some of us are tall, some of us are short, Some like to play an instrument, some like to play a sport.

Some of us are black or brown, and some of us are white, Some of us leave the light on when we go to bed at night.

All of us are special as everyone can see, You like you and I like you, but also I like ME!

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 139

139

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

‘HOT AIR BALLOON’ BY ANGELA WYBROW I saw a hot air balloon flying over my house: Most of the time, it was as quiet as a mouse, But, every so often, its burners suddenly roared, And higher, up into the sky, it suddenly soared.

My excitement, I found hard to keep at bay, As, a hot air balloon, you don’t see every day.

A passenger balloon floating through the air, For me, is so special, as the sight is so rare.

The sight of the balloon, filled me with delight, And I stood watching it, until it flew out of sight.

My eyes were stuck to the balloon, just like glue, As it floated across a sky of cornflower blue.

I wonder what it’s like to float through the sky, Watching the world down below gliding on by.

I’ve always wanted to ride in a hot air balloon: I hope I will one day, and I hope that it’s soon.

140

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 140

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

‘IF I WAS A SUPERHERO’ BY SALLY GRAY If I was a superhero I’d definitely fly Arms outstretched, racing birds in the sky.

If I was a superhero I’d have special powers Like extra strong legs, for jumping across towers.

If I was a superhero I’d save all the oceans With my secret and magical cleaning-up potions.

If I was a superhero I’d save all the trees And the mountains and rivers; the birds and the bees.

If I was a superhero I’d help all the poor Give them food, and make them hungry no more.

If I was a superhero I’m sure you’ll agree The world would be better because of me!

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 141

141

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

STAND TALL MOLLY LOU MELON – ADAPTED Originally Written by Patty Lovell Molly Lou Melon stood just taller than her dog and was the shortest girl in third class. She didn’t mind. Her grandma had told her: ‘Walk as proudly as you can and the world will look up to you’. So she did.

Molly Lou Melon had buck teeth that stuck out so far, she could stack pennies on them. She didn’t mind. Her grandma had told her: ‘Smile big and the world will smile right alongside you’. So she did.

Molly Lou Melon had a voice that sounded like a bull frog being squeezed by a snake. She didn’t mind. Her grandma had told her: ‘Sing out clear and strong and the world will cry tears of joy’. So she did.

Molly Lou Melon stood just taller than her dog and was the shortest girl in third class. She didn’t mind. Her grandma had told her: ‘Walk as proudly as you can and the world will look up to you’. So she did.

Molly Lou Melon was often fumble fingered. She didn’t mind. Her grandma had told her: ‘Believe in yourself and the world will believe in you too’. So she did.

Then Molly Lou Melon moved to a new town. She had to say goodbye to her grandma and all her friends and start in a new school.

On the first day of school, Ronald Durkin called her ‘SHRIMP’ in gym class.

When the game started Molly Lou Melon caught the football, ran under the legs of Donald Durkin, and scored a goal. All the children thought, ‘Wow, she’s good!’ and Ronald Durkin felt very foolish.

On the first day of school, Ronald Durkin called her ‘BUCKY-TOOTH BEAVER!’ Molly Lou Melon took out her pennies, stacked ten high on her teeth and smiled as big as day. All the children smiled with glee and Ronald Durkin felt very foolish.

On the third day of school, Ronald Durkin said: ‘You sound like a sick duck – HONK HONK!’ Molly Lou Melon sang out a ‘Quack!’ so clear and strong that Ronald Durkin somersaulted backwards, hit his head and had to go to the nurse. All the children cried with joy to be free of Ronald Durkin for the rest of the afternoon and Ronald Durkin felt very foolish.

On the fourth day of school, Ronald Durkin said that she’d made the snowflake all wrong. But Molly Lou Melon opened up her paper and revealed the most beautiful snowflake of all. All the children oohed and aahed, Ronald Durkin.

142

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 142

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

On the fifth day of school, Ronald Durkin brought Molly Lou Melon a stacking penny for her tooth and smiled at her.

That night Molly Lou Melon took out a pencil and paper and wrote a letter to her grandma: ‘Dear Grandma, I wanted to tell you that everything you told me was exactly right!’

Love, Molly Lou Melon.

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 143

143

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

‘MERRY RAIN’ BY FLETA FORRESTER Sprinkle, sprinkle, comes the rain, Tapping on the window-pane; Trickling, coursing, Crowding, forcing Tiny rills To the dripping window-sills.

Laughing rain-drops, light and swift, Through the air they fall and sift; Dancing, tripping, Bounding, skipping Thro’ the street, With their thousand merry feet.

Every blade of grass around Is a ladder to the ground; Clinging, striding, Slipping, sliding, On they come With their busy zip and hum.

In the woods, by twig and spray, To the roots they find their way; Pushing, creeping, Doubling, leaping, Down they go To the waiting life below.

Oh, the brisk and merry rain, Bringing gladness in its train!

Falling, glancing, Tinkling, dancing All around,— Listen to its cheery sound!

144

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 144

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Acmhainní Múinteoirí Gabhann Acmhainní Múinteoirí MMF3 le Treoirlínte Mhúinteora MMF3 agus leis an leabhar dalta, MMF3.

Tá ceithre roinn laistigh d’Acmhainní Múinteoirí mar seo a leanas: 147

ROINN 1 Forbhreathnú ar Aidhmeanna agus Torthaí Foghlama don Chlár ‘Mise Mar Fhoghlaimeoir’’

151

ROINN 2 ‘Mise Mar Fhoghlaimoeir’ agus Féinmheastóireacht Scoile

155

ROINN 3 Achoimre ar na greamáin DF i MMF3

159

ROINN 4 Gníomhaíochtaí Forlíontacha d’Fhorbairt Diúscairt an Fhoghlaimeora i MMF3: - Aire agus Díriú - Cuimhne - Machnamh ar Mhachnamh - Eagrú - Na Slite ina nIompraím Mé Féin agus ina bhFoghlaimím

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 145

145

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

146

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 146

Treoirleabhar an MhĂşinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Roinn 1

FORBHREATHNÚ AR THORTHAÍ AIDHME AGUS FOGHLAMA

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 147

147

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir

Seicliostaí um Phiarmheasúnú TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ A bheith freagrach as a gcuid oibre féin agus chun tionscnaíocht a léiriú san obair seo ✓ Foghlaim a spreagadh trí phiar-dhíospóireacht chomhoibríoch Meiteachognaíocht a spreagadh ✓ Piarchaidrimh san fhoghlaim a spreagadh

Seicliostaí um Fhéinmheasúnú

9

*

8

TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ Freagracht a ghlacadh as a gcuid foghlama féin ✓ A bheith dearfach faoin bhfoghlaim ✓ Dúil san fhoghlaim a chruthu, trí mhothú úinéireachta agus trí fhéin-inniúlacht an fhoghlaimeora i leith na foghlama a ardú

Leideanna Cúnta TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ Machnamh a dhéanamh ar a bhfreagairt maidir le héilimh tascanna ✓ Cumarsáid éifeachtach a chruthú leis an múinteoir trí úsáid a bhaint as Cártaí Cúnta, as ciúbanna, as pirimidí, agus mar sin de ✓ Cultúr foghlama a chothú atá aireach faoi dhifríochtaí aonair

148

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 148

7

Deiseanna chun Freagartha TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ Freagairt a thabhairt go gníomhach 6 do nodanna an mhúinteora ✓ Úsáid a bhaint as deiseanna chun freagartha chun tacú le tuiscint, le rannpháirtíocht agus le measúnú ✓ Lúb aischothaithe a chruthú ón bhfoghlaimeoir go dtí an múinteoir agus ar ais go dtí an foghlaimeoir ✓ Taifead inláimhsithe a chruthú de ghuth an fhoghlaimeora

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:51

aimeoir

& 1 Fúm!

TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ Spéiseanna Pearsanta a aithint ✓ Machnamh a dhéanamh ar réadúlacht inmheánach an fhoghlaimeora, a smaointe agus a mhothúcháin ✓ An coincheap maidir le hathrú le himeacht ama a chíoradh

2 Mo Láidreachtaí TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ Na láidreachtaí a aithníonn siad iontu féin a cheiliúradh agus meas a chothú iontu faoina láidreachtaí úd ✓ Aitheantas a thabhairt do pheirspíochtaí daoine eile faoina láidreachtaí úd Láidreachtaí atá ag teacht chun cinn a chíoradh ✓ Machnamh a dhéanamh ar fhorbairt láidreachtaí thar tréimhse ama

3

Fáilte chuig Mo Dhomhain!

TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ Léargais, freagairtí agus tuiscintí faoi choincheapa, íomhánna agus tuairimí éagsúla a chíoradh ✓ Féin-luach dearfach a chothú iontu féin

4

Faoin Scoil

TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: ✓ Mothúcháin a bhaineann le rath agus le dúshlán ar scoil a chíoradh ✓ Feasacht a aimsiú fúthu féin mar fhoghlaimeoirí ✓ Láidreachtaí agus laigeachtaí an fhoghlaimeora a aithint ✓ Ceiliúradh a dhéanamh ar na rudaí a thaitníonn TORTHAÍ FOGHLAMA: Chun cur ar chumas na bhfoghlaimeoirí: leo faoina mbealaí foghlama féin ✓ Tabhairt faoin dtuiscint atá acu faoi ‘Bhealaí Foghlama’ .i. meonta foghlaimeora agus nósannna intinne ✓ Teacht ar na huirlisí agus na teaicticí chun foghlaim conas foghlaim ✓ Chun glacadh le freagracht as foghlaim conas foghlaim ✓ Machnamh a dhéanamh ar a gcur chuige

Mo Bhealaí Foghlama

5

ht agus le measúnú go dtí an múinteoir

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 149

149

10/04/2019 17:51

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

150

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 150

Treoirleabhar an MhĂşinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Roinn 2

‘MISE MAR FOGHLAIMEOIR’ AGUS FÉINMHEASTÓIREACHT SCOILE

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 151

151

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhog Croinic an Fhoghlaimeora ag Idirphointí

Meonta an Fhoghlaimeora

Uirlisí le haghaidh Foghlaim ‘Conas Foghlaim’

11

Ag Tacú le Féinmheastóireach

10

9

8

Foghlaim ar Feadh an tSaoil

Páirtnéireacht na dTuismitheoirí

7

Ionchuimsitheach do Gach Foghlaimeoir

152

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 152

6

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:56

r Fhoghlaimeoir

Ag Tacú le heastóireacht Scoile 1

Guth an Fhoghlaimeora Freagracht an Fhoghlaimeora Úinéireacht an Fhoghlaimeora

2

Measúnú le hAghaidh Foghlaim

3

Folláine an Fhoghlaimeora

4

5

Ag Rianú Foghlaimeoirí

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 153

Measúnú Barántúil

153

10/04/2019 17:56

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

154

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 154

Treoirleabhar an MhĂşinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Roinn 3

ACHOIMRE AR NA GREAMÁIN DF I MMF3

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 155

155

10/04/2019 17:43

Achoimhre a Greamáin DF i

3 Tús na Foghlama

Tús na Foghlama

Tús na Foghlama

Cad atá ar eolas agam cheana féin?

Táim ag samhlú…

Tús na Foghlama

Tús na Foghlama

Is é a chuireann sé i gcuimhne dom ná….

Táim ag mothú…

Tús na Foghlama

Tús na Foghlama

Táim ag cíoradh i m’aigne…

Tá ceist agam faoi seo…

Tús na Foghlama

Tús na Foghlama

Cad a theastaíonn uaim a bheith ar eolas agam?

Táim ag tabhairt faoi deara…

Tús na Foghlama

Tús na Foghlama

Déanann seo nasc le…

Tá cur amach agam ar…

Tús na Foghlama

Tús na Foghlama

Táim ag machnamh...

Táim fiosrach faoi…

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 156

Stop agus Dé

Stop agus Déan Machnamh

Stop agus Déan Machnamh

An bhfuil tuiscint shoiléir agam ar a bhfuil ar siúl agam ?

An gá dom athruithe a dhéanamh chun an tasc seo a chur i gcrích?

Stop agus Déan Machnamh

156

EA L Y M

Stop agus Déan Machnamh

An seasann an tasc seo le réasún, dar liom?

An bhfuil gach rud atá uaim agam chun an tasc seo a dhéanamh?

Stop agus Déan Machnamh

Stop agus Déan Machnamh

Is maith liom an tslí…

D’fhoghlaim mé anois díreach…

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:53

imhre ar na oimhre áin DF i MMF3 Críoch an Cheachta

ARNER

D

I

Déan Machnamh

Déanaimis Athbhreithniú

Déanaimis Athbhreithniú

Nóiméad amháin a chaitheamh ag labhairt faoin méid atá foghlamtha agam.

Cén fáth go…?

Déanaimis Athbhreithniú

Déanaimis Athbhreithniú

Téacsteachtaireacht a scríobh ag míniú rud amháin a d’fhoghlaim mé sa cheacht seo.

Abairt a scríobh faoin méid atá foghlamtha agam.

Déanaimis Athbhreithniú

Déanaimis Athbhreithniú

Ba é an rud a bhí éasca domsa ná…

Léaráid de m’intinn a tharraingt agus í a líonadh lena bhfuil foghlamtha agam.

Déanaimis Athbhreithniú

Déanaimis Athbhreithniú

5 Tráth na gCeist a scríobh agus iad a chur ar mo chomhscoláirí.

Dá mba rud é…?

Déanaimis Athbhreithniú

Déanaimis Athbhreithniú

Póstaer a dhearadh ag déanamh fógraíochta ar an méid a d’fhoghlaim mé ón gceacht seo.

Ceist a scríobh le cur ar mo chara.

Déanaimis Athbhreithniú

Déanaimis Athbhreithniú Focail nua a scríobh ar thaobh amháin de chárta agus an bhrí atá leo a scríobh ar an taobh eile.

Ba é an rud a bhí deacair domsa ná…

Stop agus Déan Machnamh

Stop agus Déan Machnamh

Cén saghas straitéisí atá ag teastáil uaim ?

An bhfuilim ag déanamh an rud is ceart dom a bheith ag déanamh?

Stop agus Déan Machnamh

Stop agus Déan Machnamh

Táim ag oibriú amach…

Cé?

Cá

Stop agus Déan Machnamh Cad é an chéad rud eile a tharlóidh, dar liom?

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 157

Cad? Cathain?

Dá?

Stop agus Déan Machnamh Mínigh mo chuid smaointe le ‘Tá a fhios agam go gcaithfidh mé ….a dhéanamh….’

157

10/04/2019 17:53

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

158

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 158

Treoirleabhar an MhĂşinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Roinn 4

GNÍOMHAÍOCHTAÍ FORLÍONTACHA D’FHORBAIRT DIÚSCAIRT AN FHOGHLAIMEORA I MMF3:

1 2 3 4 5

Aire agus Díriú Cuimhne Machnamh ar Mhachnamh Eagrú Na Slite ina nÍompraím agus ina bhFoghlaimím

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 159

159

12/04/2019 10:53

1 Tasc a Éilíonn Aire agus Díriú Aigne

Y M

LEARNER

ID

3

Howfada An longa does thógann it take sé ort you an to pictiúr colour this seo apage? dhathú?

My Learning Ways

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 160

My Méid Time: Ama:

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

2 Tasc a Éilíonn Aire agus Díriú Aigne

Y M

An fada a thógann sé ort an pictiúr seo a dhathú?

Illustrations & graphic design C Sharon My Learning Ways Treoirleabhar an Mhúinteora bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 161

Le Gear

LEARNER

ID

Méid Ama:

161

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

3 Tasc a Éilíonn Aire agus Díriú Aigne

Y M

An fada a thógann sé ort an pictiúr seo a dhathú?

My Learning Ways 162

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 162

LEARNER

ID

Méid Ama:

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

4 Tasc a Éilíonn Aire agus Díriú Aigne

Y M

An fada a thógann sé ort an pictiúr seo a dhathú?

Illustrations & graphic design C Sharon My Learning Ways Treoirleabhar an Mhúinteora bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 163

Le Gear

LEARNER

ID

Méid Ama:

163

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

5 Tasc a Éilíonn Aire agus Díriú Aigne

Y M

An fada a thógann sé ort an pictiúr seo a dhathú?

My Learning Ways 164

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 164

LEARNER

ID

Méid Ama:

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1 Tasc Cuimhne

.

1 Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2. Féach ar na pictiúir seo a leanas agus déan iarracht cuimhneamh ar an méid is mó rudaí is féidir leat.

3. Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir “stop”.

4. Liostaigh na rudaí go léir a thugann tú chun cuimhne.

5. Déanfaidh do mhúinteoir/pháirtnéir taifeadadh ar do chuid freagraí ar an gcéad leathanach eile.

My Learning WaysIllustrations & graphic design C Sharon Treoirleabhar an Mhúinteora bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 165

Le Gear

165

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1 Tasc Cuimhne

Cé mhéad rud a thug mé chun cuimhne go cruinn?

166

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 166

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

bluebirddesigns@hotmail.com

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

2 Tasc Cuimhne

1 Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2. Féach ar na pictiúir seo a leanas agus déan iarracht cuimhneamh ar an méid is mó rudaí is féidir leat.

3. Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir “stop”.

4. Liostaigh na rudaí go léir a thugann tú chun cuimhne.

5. Déanfaidh do mhúinteoir/pháirtnéir taifeadadh ar do chuid freagraí ar an gcéad leathanach eile.

My Learning WaysIllustrations & graphic design C Sharon Treoirleabhar an Mhúinteora bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 167

Le Gear

167

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

2 Tasc Cuimhne

Cé mhéad rud a thug mé chun cuimhne go cruinn?

168

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 168

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

3 Tasc Cuimhne

1 Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2. Féach ar na pictiúir seo a leanas agus déan iarracht cuimhneamh ar an méid is mó rudaí is féidir leat.

3. Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir “stop”.

4. Liostaigh na rudaí go léir a thugann tú chun cuimhne.

5. Déanfaidh do mhúinteoir/pháirtnéir taifeadadh ar do chuid freagraí ar an gcéad leathanach eile.

My Learning WaysIllustrations & graphic design C Sharon Treoirleabhar an Mhúinteora bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 169

Le Gear

169

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

3 Tasc Cuimhne

Cé mhéad rud a thug mé chun cuimhne go cruinn?

170

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 170

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

4 Tasc Cuimhne

1 Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2. Féach ar na pictiúir seo a leanas agus déan iarracht cuimhneamh ar an méid is mó rudaí is féidir leat.

3. Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir “stop”.

4. Liostaigh na rudaí go léir a thugann tú chun cuimhne.

5. Déanfaidh do mhúinteoir/pháirtnéir taifeadadh ar do chuid freagraí ar an gcéad leathanach eile.

My Learning WaysIllustrations & graphic design C Sharon Treoirleabhar an Mhúinteora bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 171

Le Gear

171

10/04/2019 17:43

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

4 Tasc Cuimhne

Cé mhéad rud a thug mé chun cuimhne go cruinn?

172

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 172

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

5 Tasc Cuimhne

1 Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2. Féach ar na pictiúir seo a leanas agus déan iarracht cuimhneamh ar an méid is mó rudaí is féidir leat.

3. Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir “stop”.

4. Liostaigh na rudaí go léir a thugann tú chun cuimhne.

5. Déanfaidh do mhúinteoir/pháirtnéir taifeadadh ar do chuid freagraí ar an gcéad leathanach eile.

My Learning WaysIllustrations & graphic design C Sharon Treoirleabhar an Mhúinteora bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 173

Le Gear

173

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

5 Tasc Cuimhne

Cé mhéad rud a thug mé chun cuimhne go cruinn?

174

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 174

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1 Tasc Machnaimh ar mhachnamh

Féach go cúramach ar a bhfuil sa mhála seo chun leideanna a fháil faoina úinéir. Úsáid cúig fhocal chun cur síos a dhéanamh ar an úinéir. Ansin déan machnamh ar na ceisteanna atá ar an gcéad leathanach eile!

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 175

bluebirddesigns@hotmail.com

175

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

2 Tasc Machnaimh ar mhachnamh

Féach go cúramach ar a bhfuil sa mhála seo chun leideanna a fháil faoina úinéir. Úsáid cúig fhocal chun cur síos a dhéanamh ar an úinéir. Ansin déan machnamh ar na ceisteanna atá ar an gcéad leathanach eile!

176

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 176

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

3 Tasc Machnaimh ar mhachnamh

Féach go cúramach ar a bhfuil sa mhála seo chun leideanna a fháil faoina úinéir. Úsáid cúig fhocal chun cur síos a dhéanamh ar an úinéir. Ansin déan machnamh ar na ceisteanna atá ar an gcéad leathanach eile!

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 177

bluebirddesigns@hotmail.com

177

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

4 Tasc Machnaimh ar mhachnamh

Féach go cúramach ar a bhfuil sa mhála seo chun leideanna a fháil faoina úinéir. Úsáid cúig fhocal chun cur síos a dhéanamh ar an úinéir. Ansin déan machnamh ar na ceisteanna atá ar an gcéad leathanach eile!

178

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 178

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

5 Tasc Machnaimh ar mhachnamh

Féach go cúramach ar a bhfuil sa mhála seo chun leideanna a fháil faoina úinéir. Úsáid cúig fhocal chun cur síos a dhéanamh ar an úinéir. Ansin déan machnamh ar na ceisteanna atá ar an gcéad leathanach eile!

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 179

bluebirddesigns@hotmail.com

179

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1 Tasc Ag Eagrú Rudaí

1.Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2.Féach ar an bpictiúr.

3.Cuir líne trí gach rud a bhaineann le bia.

4.Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir ‘stop’.

5.Comhair líon na rudaí a mharcáil tú…

180

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 180

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

2 Tasc Ag Eagrú Rudaí

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1.Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2.Féach ar an bpictiúr.

3.Cuir líne trí gach rud a bhaineann le éadaí.

4.Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir ‘stop’.

5.Comhair líon na rudaí a mharcáil tú…

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 181

bluebirddesigns@hotmail.com

181

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

3 Tasc Ag Eagrú Rudaí

1.Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2.Féach ar an bpictiúr.

3.Cuir líne trí gach rud a bhaineann le ceol.

4.Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir ‘stop’.

5.Comhair líon na rudaí a mharcáil tú…

182

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 182

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

4 Tasc Ag Eagrú Rudaí

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1.Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2.Féach ar an bpictiúr.

3.Cuir líne trí gach rud a bhaineann le spórt.

4.Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir ‘stop’.

5.Comhair líon na rudaí a mharcáil tú…

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 183

bluebirddesigns@hotmail.com

183

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

5 Tasc Ag Eagrú Rudaí

1.Cuirfidh do mhúinteoir/pháirtnéir an t-amadóir ag 30 soicind.

2.Féach ar an bpictiúr.

3.Cuir líne trí gach rud a bhaineann le hainmhithe.

4.Lean ort ag féachaint go dtí go ndeir do mhúinteoir/pháirtnéir ‘stop’.

5.Comhair líon na rudaí a mharcáil tú…

184

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 184

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

1 Tasc Na Slite ina nIompraím Mé Féin agus ina bhFoghlaimím

Níl Jeaic ag tabhairt aire. Cén saghas iompair a chabhródh le Jeaic a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ............................................................................................................

Níl Emily ag déanamh a cuid oibre. Cén saghas iompair a chabhródh léi a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ................................................................................................

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 185

185

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

2 Tasc Na Slite ina nIompraím Mé Féin agus ina bhFoghlaimím

Níl Jeaic ag tabhairt aire. Cén saghas iompair a chabhródh le Jeaic a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ............................................................................................................

Níl Emily ag déanamh a cuid oibre. Cén saghas iompair a chabhródh léi a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ................................................................................................

186

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 186

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

3 Tasc Na Slite ina nIompraím Mé Féin agus ina bhFoghlaimím

Níl Jeaic ag tabhairt aire. Cén saghas iompair a chabhródh le Jeaic a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ............................................................................................................

Níl Emily ag déanamh a cuid oibre. Cén saghas iompair a chabhródh léi a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ................................................................................................

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear

Treoirleabhar an Mhúinteora

bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 187

187

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

4 Tasc Na Slite ina nIompraím Mé Féin agus ina bhFoghlaimím

Níl Jeaic ag tabhairt aire. Cén saghas iompair a chabhródh le Jeaic a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ............................................................................................................

Níl Emily ag déanamh a cuid oibre. Cén saghas iompair a chabhródh léi a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ................................................................................................

188

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 188

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

5 Tasc Na Slite ina nIompraím Mé Féin agus ina bhFoghlaimím

Níl Jeaic ag tabhairt aire. Cén saghas iompair a chabhródh le Jeaic a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ............................................................................................................

Níl Emily ag déanamh a cuid oibre. Cén saghas iompair a chabhródh léi a bheith ag foghlaim go héifeachtach sa rang? ................................................................................................

Illustrations & graphic design C Sharon Le Gear bluebirddesigns@hotmail.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 189

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

LEABHARLIOSTA • • • •

• •

• •

• •

• •

•

Boud, D. (2000), ‘Sustainable assessment: rethinking assessment for the learning society’, Studies in Continuing Education, 22(2), 151-167.

Coll, C. and Falsafi, L. (2010), ‘Learner identity: An educational and analytical tool’, Revista de Educacion, 353, 211-233.

Department of Education and Skills (2016) Looking At Our School: A Quality Framework for Primary Schools, Dublin: Marlborough Street.

Farrington, C., Roderick, M., Allensworth, E., Nagaoka, J., Seneca Keyes, T., Johnson, D., & Beechum, N. (2012). Teaching Adolescents to Become Learners: The Role of Noncognitive Factors in Shaping School Performance: A Critical Literature Review. Chicago: The University of Chicago Consortium on Chicago School Research.

George Kelly (1955) The Psychology of Personal Constructs, London: Routledge.

Kolb, A. and Kolb, D. (2009) ‘On becoming a learner: The concept of learner identity’ in Bamford-Rees et al., eds., Essays on Adult Learning Inspired by the Life and Work of David O. Justice. Learning Never Ends, Chicago, IL: CAEL Forum and news, 5-13.

National Council for Curriculum and Assessment (2009) AISTEAR, Dublin: Fitzwilliam Square.

Pearce, A. R. (2011). Active Student Response Strategies. CDE Facilities Seminar.

Accessed online at: http://www.cde.state.co.us/sites/default/files/documents/ facilityschools/download/pdf/edmee tings_04apr2011_asrstrategies.pdf Ritchhart, R. (2012) Intellectual character: What it is, why it matters, and how to get it. San Francisco: Jossey-Bass.

Schwandft, T.A. (1994) Constructivist interpretivist approaches to human enquiry. In N.K. Denzin & Y.S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research, (pp.118-137). Thousand Oaks: CA: Sage Publications.

Seligman, M. (2002) Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realise Your Potential for Lasting Fulfillment, New York: NY: Free Press.

Simonsen, B., Myers, D. and DeLuca, C. (2010) Teaching Teachers to use prompts, opportunities to respond and specific praise, Teacher Education and Special Education, 1944-4931.

Trough, P. (2012). How Children Succeed: Grit, Curiosity and Hidden Power of Character’. Boston: Houghton Mifflin Harcourt.

190

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 190

Treoirleabhar an Mhúinteora

10/04/2019 17:44

Mise Mar Fhoghlaimeoir 3

Físeáin Ar Líne

MMF3 - AG CUR I NGNÍOMH https://vimeo.com/278364331/2307ec1620

FÍSEÁN EOLAIS DO THUISMITHEOIRÍ – MISE MAR FHOGHLAIMEOIR https://vimeo.com/278473089 Treoirleabhar an Mhúinteora www.misemarfhoghlaimeoir.com

MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 191

191

10/04/2019 17:44

MISE M

OIR ME AI

FHOGHL AR

AG COTHÚ FOGHLAIMEOIRÍ AR FEADH AN TSAOIL Le Dr. Suzanne Nic Pheaircín

Dearadh an clár seo go speisialta do dhaltaí i rang a trí (8 – 9 mbliana d’aois).

Cabhraíonn an clár praiticiúil seo le foghlaimeoirí foghlaim ‘conas foghlaim’ – cabhraíonn an clár le páistí tuiscint a fháil orthu féin mar fhoghlaimeoirí agus teacht ar an tslí is fearr ina bhfoghlaimíonn siad féin. Chomh maith leis sin, cabhraíonn sé le daoine eile tuiscint a fháil ar dhearcadh saoil agus ar mheon an fhoghlaimeora. Cuireann ‘MMF 3’ Treoirlínte an Mhúinteora agus Acmhainní deis ar fáil do mhúinteoirí: ☑ Cuirtear creat soiléir forbarthach céimneach ar fáil chun guth an fhoghlaimeora a rianú i rith na scoilbhlianta ☑ Cuirtear folláine an fhoglaimeora, guth an fhoghlaimeora, freagracht an fhoghlaimeora agus éifeachtúlacht an fhoghlaimeora chun cinn ☑ Déantar an Cárta Tuairisce a chothromú mar cuirtear tuiscint an fhoghlaimeora air/ uirthi féin san áireamh ☑ Daingnítear Comhaid Thacaíochta Foghlaimeora trí pictiúr iomlánaíoch den fhoghlaimeoir a chur ar fáil ☑ Tacaítear le 30 Ráiteas de ‘Cleachtas Ardéifeachtach’ ón gcreat nua maidir le féinmheasúnú scoile – ‘Ag Breathnú ar an Scoil Againne, 2016’. ☑ Tacaítear le cleachtais na múinteoirí agus iad ag glacadh le measúnú múnlaitheach ☑ Cuirtear taifead cruinn de dhearcthaí na bhfoghlaimeoirí fúthu féin ar fáil do mhúinteoirí ☑ Tugtar deis do mhúinteoirí sonraí faoin bhfoghlaimeoir a bhailiú le chéile ó réimse leathan foinsí ☑ Fáiltítear roimh pháirtnéireacht na dtuismitheoirí tacú lena bpáistí maidir le ‘conas foghlaim’ agus iad a threorú mar fhoghlaimeoirí ☑ Tugtar léargas riachtanach do mhúinteoirí ionaid, do pharaphroifisiúnaigh agus do dhaoine eile ag pointí idirthréimhseacha iomchuí ☑ Cothaítear foghlaim ar feadh an tsaoil agus dea-nósanna intinne IS B N 978-1-84536-879-1

9 781845 368791

www.misemarfhoghlaimeoir.com MMF3_TeacherGuide_March 2019.indd 192

12/09/2019 09:47