Bua na Cainte 6 Leabhar Litrithe

la nd

Ire

6

na ED l C o C m O pa

ny

of

Leabhar Litrithe 6

Ⓒ

Th

e

Ed

uc at

io

An Comhlacht Oideachais

IS B N 978-1-80230-022-2

European Language Label An Séala Eorpach Teanga

2015

9 781802 300222

ISBN 978-1-80230-022-2

Bua na Cainte 6 LL Cover.indd 1

23/05/2022 10:33

la nd re

at io na ED l C o C m O pa

ny

of I

6

uc

Leabhar Litrithe

Ⓒ Th

e

Ed

Martina Ní Fhátharta * Seán de Brún

An Comhlacht Oideachais

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 1

23/05/2022 08:35

An Comhlacht Oideachais

la nd

Bóthar Bhaile an Aird Baile Uailcín Baile Átha Cliath 12

ISBN 978-1-84356-931-6

at io na ED l C o C m O pa

© Martina Ní Fhátharta, Seán de Brún 2022

ny

Ball den Smurfit Kappa ctp

of I

re

www.edco.ie

Gach ceart ar cosaint. Ní ceadmhach aon chuid den fhoilseachán seo a atáirgeadh, a stóráil i gcóras aisghabhála ná a tharchur ar aon mhodh nó slí, bíodh sin leictreonach, meicniúil, bunaithe ar fhótachóipeáil, ar thaifeadadh nó eile gan cead a fháil roimh ré ón bhfoilsitheoir nó ceadúnas a cheadaíonn cóipeáil shrianta in Éirinn arna eisiúint ag Gníomhaireacht um Cheadúnú Cóipchirt na hÉireann, 63 Sráid Phádraig, Dún Laoghaire, Baile Átha Cliath, A96 WF25.

Clúdach: Design Image (www.designimage.ie) Dearadh agus clóchur: Design Image

uc

Eagarthóir: Aoife Barrett (www.barrettediting.ie)

Ed

Obair ealaíne: Kim Shaw Illustrations (kim-shaw-illustration.squarespace.com); Derry Dillon Illustrations (www.derrydillon.ie)

e

Grianghraif: Shutterstock.com: lch. 18 MaraZe [porridge], Oliver Hoffmann [cereal], Joe Gough [sausages], Valentina

Ⓒ Th

Proskurina [fried egg], freeskyline [rashers], victoriaKh [orange juice], Volodymyr Krasyuk [toast]; lch. 19 Evelyn Apinis [7 cows]; lch. 31 Jacek Chabraszewski [cycling]; lch. 46 FunFamilyRu [lights], Poungsaed-Studio [glass], Frame Stock Footage [sick boy], Syda Productions [watching whiteboard], VaLiza [boy headphones], Anton Starikov [paper],

Duda Vasilii [printer]; lch. 47 Martin Pelanek [wombat], whitejellybeans [koala], Marko Bowman [kangaroo], Timothy Christianto [possum], Krivosheev Vitaly [grass], dropStock [plant], Alex Cooper Photography [bird], Tiger Images

[flower]; lch. 53 Kardasov Films [shop], Krakenimages.com [shopkeeper], BearFotos [girl shopping]; iStock.com: lch. 3 fizkes [man], antypan [men], Wavebreakmedia [woman], SolStock [women]; lch. 18 Magone [yoghurt]; lch. 19 Minerv [1 bottle], AtlasStudio [2 bottles], wattanaphob [3 bottles], bhofack2 [4 bottles], Korovin [5 bottles], monticelllo [6 bottles], alenkadr [7 bottles], namiroz [8 bottles], appyfoto [9 bottles], ngfong2 [box], ridannikov [2 boxes], saiyood [10 boxes], meliemaria [cow], Wieland Teixeira [4 cows], VasilyKovalev [table], seyfipaul [3 tables]; lch. 30 GeloKorol [skiing], Windzepher [kayaking], DEBOVE SOPHIE [surfing], Tatsiana Volkava [baking]; lch. 31 ilyarexi [wheel], Suradech14 [bike].

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 2

23/05/2022 08:35

la nd

Clár

Réamhrá ....................................................................................................................................... iv

re

Mé Féin ...........................................................................................................................................1

of I

An Aimsir – An Fómhar.......................................................................................................7 An Scoil ..........................................................................................................................................9

ny

Ócáidí Speisialta – Oíche Shamhna .........................................................................15

at io na ED l C o C m O pa

Bia ...................................................................................................................................................17 Ócáidí Speisialta – An Nollaig.....................................................................................23 An Aimsir – An Geimhreadh .........................................................................................26 An Aimsir ...................................................................................................................................28 Caitheamh Aimsire...............................................................................................................30 An Aimsir – An tEarrach..................................................................................................36

uc

Éadaí..............................................................................................................................................38

Ed

Sa Bhaile.....................................................................................................................................42

e

An Teilifís....................................................................................................................................46

Ⓒ Th

Siopadóireacht ........................................................................................................................50 Ócáidí Speisialta – Lá ’le Pádraig.............................................................................54

Ócáidí Speisialta – An Cháisc ......................................................................................56 An Aimsir – An Samhradh..............................................................................................57 Dul Siar........................................................................................................................................59

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 3

23/05/2022 08:35

Réamhrá Is cuid den chlár teicneolaíochta Gaeilge Bua na Cainte 6 an leabhar litrithe seo. Cabhraíonn an leabhar litrithe leis an bpáiste torthaí foghlama Churaclam Teanga na Bunscoile (2019) a bhaint amach: Litriú agus staidéar ar fhocail, Struchtúr abairte agus gramadach, Feasacht fhóineolaíoch agus fhóinéimeach, Fónaic agus aithint focal.

la nd

Tá an clár litrithe comhtháite leis na ceachtanna teanga ó bhéal, léitheoireachta agus scríbhneoireachta.

Múintear na scileanna litrithe le cabhair na teicneolaíochta ar scoil. Úsáidtear an straitéis seo a leanas chun litriú a fhoghlaim: Féach, Abair, Clúdaigh, Scríobh agus Cinntigh.

re

Léirítear an focal don pháiste. Bíonn go leor deiseanna ag an bpáiste féachaint ar an bhfocal agus an focal a rá. Má theastaíonn ón bpáiste an focal a chloisteáil arís tig leis/léi gliogáil ar an micreafón.

of I

Tig leis an bpáiste an focal a chlúdach má ghliogáiltear ar an bhfeadóg.

Tig leis an bpáiste an focal a scríobh má ghliogáiltear ar an bpeann.

Tig leis an bpáiste an focal a chinntiú má ghliogáiltear ar an gcomhartha ceiste.

ny

Tig leis an múinteoir aischothú dearfach a thabhairt don pháiste má ghliogáiltear ar an réalta. l

Féach agus Abair

at io na ED l C o C m O pa

Tacaíonn an leabhar litrithe leis an gclár teicneolaíochta. Úsáidtear an straitéis chéanna chun litriú a fhoghlaim: l

Clúdaigh agus Scríobh

l

Cinntigh

Tugtar deiseanna do na páistí na focail a léamh i gcomhthéacs.

Conas atá tú inniu?

Conas atá sibh?

Cén chaoi a bhfuil tú inniu?

Tá mé cuíosach.

Táimid ar fheabhas ar fad, buíochas le Dia.

Tá mé togha, go raibh maith agat.

Ed

uc

Ansin, tugtar deiseanna do na páistí féachaint ar na focail agus na focail a rá.

Féach agus Abair Conas atá tú inniu?

Tá mé cuíosach.

Cén chaoi a bhfuil tú inniu?

Tá mé togha.

Ⓒ Th

e

Ina dhiaidh sin, clúdaíonn na páistí na focail agus scríobhann siad na focail.

Clúdaigh agus Scríobh

Ar deireadh, cinntíonn na páistí go bhfuil na focail a scríobh siad i gceart.

3

Go mbaine na páistí taitneamh agus tairbhe as an gclár litrithe Bua na Cainte 6. iv BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 4

23/05/2022 08:35

Mé Féin

Aonad 1 Ceacht 1

Conas atá sibh?

Cén chaoi a bhfuil tú inniu?

Conas atá tú inniu?

Táimid ar fheabhas ar fad, buíochas le Dia.

la nd

Tá mé cuíosach.

Tá mé togha, go raibh maith agat.

Clúdaigh agus Scríobh

Conas atá tú inniu?

Tá mé cuíosach.

Cén chaoi a bhfuil tú inniu?

Tá mé togha.

Go raibh maith agat.

Conas atá sibh?

Táimid ar fheabhas ar fad.

Buíochas le Dia.

3

Bí ag Caint

of I

1 Cén chaoi a bhfuil tú inniu? ______________________

at io na ED l C o C m O pa

ny

______________________.

2 Conas atá sibh inniu? ______________________ ______________________ ______________________.

Bí ag Foghlaim An mó deartháir atá agat?

Aonad 1 Ceacht 2

Tá deartháir amháin agam.

uc

An mó deartháir atá agat?

re

Féach agus Abair

Tá beirt deartháireacha agam.

Ed

Tá triúr deartháireacha Tá ceathrar deartháireacha agam. agam.

Tá cúigear deartháireacha agam.

____________ ____________ ____________.

e Ⓒ Th

An mó deartháir atá agat? ____________

Níl aon deartháir agam.

Féach agus Abair

Tusa!

Clúdaigh agus Scríobh

3

An mó deartháir atá agat?

Tá deartháir amháin agam.

Tá beirt deartháireacha agam.

Tá triúr deartháireacha agam.

Tá ceathrar deartháireacha agam.

Tá cúigear deartháireacha agam.

1 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 1

23/05/2022 08:35

Mé Féin

Bí ag Foghlaim An mó duine atá i do chlann?

Aonad 1 Ceacht 3 An mó duine atá i do chlann?

Tá seachtar i mo chlann.

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

3

at io na ED l C o C m O pa

An mó duine atá i do chlann?

Tá seisear i mo chlann.

Tá seachtar i mo chlann.

Tá ochtar i mo chlann.

Tá naonúr i mo chlann.

Tá deichniúr i mo chlann.

Tusa!

Tá deichniúr i mo chlann.

ny

Tá naonúr i mo chlann.

Tá ochtar i mo chlann.

of I

re

la nd

Tá seisear i mo chlann.

An mó duine atá i do chlann? _______________________________________

Aonad 1 Ceacht 4

Lasaigí na soilse.

Aimsigh na focail.

Ná las an solas.

Ed

uc

Las an solas.

Tóirfhocal

Ⓒ Th

e

Múch an solas.

Ná múch an solas.

Múchaigí na soilse.

ná

lasaigí

solas

soilse

múch

múchaigí

s m a m r t o ú c ú í

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

tú: Las an solas. sibh: Lasaigí na soilse. tú: Múch an solas. sibh: Múchaigí na soilse.

Ná las an solas.

Ná múch na soilse.

tú: _ _ _ an solas. sibh: _ _ _ _ _ _ _ na soilse. tú: _ _ _ _ an solas. sibh: _ _ _ _ _ _ _ _ na soilse. tú: _ _ las an solas. tú: _ _ múch an solas.

3

l

i c e c í a l h o h a s s o l a s a e s o i a i n ú n g l g s n á í

f

í

2 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 2

23/05/2022 08:35

Mé Féin

Aonad 2 Ceacht 1

Tá mo chuid gruaige Tá do chuid gruaige gearr. fada.

Féach agus Abair

sé

sí

Tá a chuid gruaige díreach.

Tá a cuid gruaige catach.

Clúdaigh agus Scríobh

3

mo chuid gruaige do chuid gruaige a chuid gruaige a cuid gruaige

la nd

tú

1 mé: ___ mo ______ chuid _________ gruaige

re

mé

of I

2 tú: ___ ______ _________ 3 sé: ___ ______ _________

ny

4 sí: ___ ______ _________

at io na ED l C o C m O pa

Aonad 2 Ceacht 2

Is fear é.

Is bean í.

Is fir iad.

Is mná iad.

Tóirfhocal

e Líon na Bearnaí Cruthanna

1

2

r

Aimsigh na focail. i f í i s i e m n a f n m d a á f e a r b m é i f f i r

Ed

fear é. bean í. fir iad. mná iad.

3

Ⓒ Th

Is Is Is Is

Clúdaigh agus Scríobh

uc

Féach agus Abair

í

iad

fear

bean

mná

fir

is

4

3

r

é

n

n

3 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 3

23/05/2022 08:35

Mé Féin

Aonad 2 Ceacht 3 Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

mé: tú: sé: sí: sinn: sibh: siad:

1 sé:

Liam is ainm _______.

2 sí:

Niamh is ainm _______.

3 tú:

Pól is ainm _______.

la nd

4 mé: Ruairí is ainm _______.

5 sibh: Niamh agus Oisín is ainm _______.

6 siad: Ruairí agus Róisín is ainm _______.

7 sinn: Úna agus Cáit is ainm _______.

re

mé: dom tú: duit sé: dó sí: di sinn: dúinn sibh: daoibh siad: dóibh

Líon na Bearnaí

3

of I

Freagair na Ceisteanna

1 Cad is ainm dó?________________________________________________________

ny

2 Cad is ainm di? ________________________________________________________

at io na ED l C o C m O pa

3 Cad is ainm do na cailíní? _______________________________________________ 4 Cad is ainm do na buachaillí? ____________________________________________ Bí ag Foghlaim

Aonad 2 Ceacht 4

uc

aon bhliain déag dhá bhliain déag d’aois d’aois

Ed

sé bliana déag d’aois

e

Féach agus Abair

Aois

trí bliana déag d’aois

seacht mbliana déag d’aois

ceithre bliana déag d’aois

ocht mbliana déag d’aois

Clúdaigh agus Scríobh

Ⓒ Th

* aon bhliain déag d’aois dhá bhliain déag d’aois * trí bliana déag d’aois ceithre bliana déag d’aois cúig bliana déag d’aois sé bliana déag d’aois * seacht mbliana déag d’aois ocht mbliana déag d’aois naoi mbliana déag d’aois

3

cúig bliana déag d’aois

naoi mbliana déag d’aois Scríobh na hAbairtí

1 Tá sé ___________ ________________.

2 Tá sé ___________ ________________.

3 Tá sé ___________ ________________.

4 Tá sé ___________ ________________.

4

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 4

23/05/2022 08:35

Mé Féin

Aonad 3 Ceacht 1 Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

srón

beola fiacla

teanga

smig

5____

3______

ny

2_____

at io na ED l C o C m O pa

1_______

la nd

súile

aghaidh malaí súile srón smig beola fiacla teanga

re

aghaidh

6_____

3

of I

malaí

7____

4______

8_____

Aonad 3 Ceacht 2

An Chéad Bhliain

An Dara Bliain

Tá Cian sa dara bliain sa mheánscoil.

Ⓒ Th

e

Ed

uc

Tá Pól sa chéad bhliain sa mheánscoil.

An Ceathrú Bliain

sa sa sa sa sa sa

Clúdaigh agus Scríobh

Tá Adam sa tríú bliain sa mheánscoil.

An Cúigiú Bliain

An Séú Bliain

Tá Úna sa cheathrú bliain sa Tá Mia sa chúigiú bliain sa mheánscoil. mheánscoil.

Féach agus Abair

An Tríú Bliain

Scríobh na hAbairtí

3

1 2 3 4 5 6

chéad bhliain dara bliain tríú bliain cheathrú bliain chúigiú bliain séú bliain

Tá Áine sa séú bliain sa mheánscoil.

Tá Tá Tá Tá Tá Tá

Pól sa ________________________. Áine sa _______________________.

Cian sa _______________________. Úna sa _______________________.

Mia sa ________________________.

Adam sa ______________________.

5 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 5

23/05/2022 08:35

Mé Féin

Aonad 3 Ceacht 3 Inné 3

Spraoi le Briathra

7 Níor + séimhiú Níor bhris sí

Inné 3

?

Ar + séimhiú

7 Níor + séimhiú

?

Ar + séimhiú Ar bhris sí?

Bhris sí

Ar chaith sí?

Chaith sí Níor chaith sí

Chaith sí

Ar ghlan sí?

Ghlan sí

Níor ghlan sí

Ghlan sí

Ar ól sí?

D’ól sí

Níor ól sí

D’ól sí

Ar fhág sí?

D’fhág sí Níor fhág sí

la nd

Bhris sí

of I

re

D’fhág sí

at io na ED l C o C m O pa

ny

Freagair na Ceisteanna

Ar fhág Róisín a cóipleabhar Ar chaith Samar an liathróid chuig Niamh?

Ar bhris Liam an fhuinneog? ar an mbord? ________________________ ________________________ ________________________ ________________________ ________________________ ________________________

uc

Aonad 3 Ceacht 4

Bhí tinneas cinn air.

Bhí sé ag casachtach.

Bhí sé ag aiseag.

Tar éis cúpla lá, bhí biseach air.

e

Ed

Bhí slaghdán ar Ruairí.

Ⓒ Th

Bhí sé ag sraothartach.

Suimeanna Focal

1 slagh + dán = _____________ 2 tinn+ eas = ________________ 3 cas+ acht + ach = _____________ 4 sraoth + ar + tach = _____________ 5 ais +eag = _______________ 6 bis + each = _____________

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

3

slaghdán tinneas casachtach sraothartach aiseag tinneas 6

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 6

23/05/2022 08:35

An Fómhar Fásann eorna gach fómhar.

Grúpa a hAon Amárach Gach Lá faidh ann fidh eann Fásann sé Fásfaidh sé

Inné h D’fhás sé

Fásfaidh eorna an fómhar seo chugainn.

Grúpa a hAon Amárach Gach Lá faidh ann fidh eann

Inné h

la nd

D’fhás eorna an fómhar seo caite.

D’fhás sé

re

Ceacht 1

Fágann sé

Fágfaidh sé

D’fhág sé

D’fhan sé

Fanann sé

Fanfaidh sé

D’fhan sé

D’fhill sé

Filleann sé

Fillfidh sé

D’fhill sé

D’fhéach sé

Féachann sé

Féachfaidh sé

D’fhéach sé

ny

of I

D’fhág sé

2 D’fhág an fháinleog Éire an fómhar seo caite.

________ eorna sa pháirc sin gach fómhar.

_______ an fháinleog Éire gach fómhar.

at io na ED l C o C m O pa

1 D’fhás eorna sa pháirc sin an fómhar seo caite.

________ eorna sa pháirc sin an fómhar seo ________ an fháinleog Éire an fómhar seo chugainn. chugainn.

4 D’fhill an fháinleog ar Éirinn an t-earrach seo caite.

3 D’fhan an spideog in Éirinn an fómhar seo caite.

________ an spideog in Éirinn gach fómhar. ________ an fháinleog ar Éirinn gach earrach. ________ an spideog in Éirinn an fómhar seo chugainn.

uc

Bí ag Foghlaim Cén bhliain atá ann?

Ed

Ceacht 2

________ an fháinleog ar Éirinn an t-earrach seo chugainn.

2022 Dhá mhíle fiche a dó

2023 Dhá mhíle fiche a trí

2024 Dhá mhíle fiche a ceathair

2025 Dhá mhíle fiche a cúig

2026 Dhá mhíle fiche a sé

2027 Dhá mhíle fiche a seacht

2028 Dhá mhíle fiche a hocht

2029 Dhá mhíle fiche a naoi

2030 Dhá mhíle tríocha

Ⓒ Th

e

2021 Dhá mhíle fiche a haon

An Bhliain Scríobh i bhFocail

3

An Bhliain Scríobh i bhFocail

2021 2022 2023 2024 2025

3

2026 2027 2028 2029 2030 7

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 7

23/05/2022 08:35

An Fómhar

Ceacht 3

Grúpa a hAon Amárach Gach Lá faidh ann fidh eann Scuabann sí

Inné h

Tógann sí

Tógfaidh sí

Tógann sí

Dhún sí

Dúnann sí

Dúnfaidh sí

Dúnann sí

Chroch sí

Crochann sí Crochfaidh sí

Crochann sí

Bhain sí

Baineann sí

Bainfidh sí

Baineann sí

Phioc sí

Piocann sí

Piocfaidh sí

Chuir sí

Cuireann sí

Cuirfidh sí

Cuireann sí

Ghlan sí

Glanann sí

Glanfaidh sí

Bhris sí

Briseann sí

Brisfidh sí

Chaith sí

Caitheann sí Caithfidh sí

ny

Piocann sí

at io na ED l C o C m O pa

Ceacht 4

re

Thóg sí

of I

Scuab sí

Grúpa a hAon Amárach Gach Lá faidh ann fidh eann Scuabann sí Scuabfaidh sí

la nd

Inné h

Spraoi le Briathra

na

an

an fháinleog

na fáinleoga

an

Ed

na fuiseoga

an fhuinseog

e Ⓒ Th

Ceann amháin an + h

Caitheann sí

an ghráinneog

na

an fhuiseog

Briseann sí

an

uc

an

Glanann sí

1

na

na gráinneoga na

na fuinseoga 2

Níos mó ná ceann amháin na h a

na ___________

an fháinleog

na ___________

an ghráinneog 3

an fhuiseog

4

an fhuinseog an fhuinneog na ___________

na ___________

8 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 8

23/05/2022 08:35

An Scoil

Phléasc sé an balún inné.

Phléasc sí an balún inné.

Phléascamar an balún inné.

Phléasc sibh an balún inné.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

of I

re

Phléasc mé an balún Phléasc tú an balún inné. inné.

Inné: amar/eamar

la nd

Aonad 1 Ceacht 1

Phléasc siad an balún inné.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

Bhéic mé Bhéic tú Bhéic sé Bhéic sí Bhéiceamar Bhéic sibh Bhéic siad

at io na ED l C o C m O pa

ny

Phléasc mé Phléasc tú Phléasc sé Phléasc sí Phléascamar Phléasc sibh Phléasc siad

Aonad 1 Ceacht 2

uc

Inné: amar/eamar

D’éist tú le scéal inné.

D’éist sé le scéal inné.

D’éist sí le scéal inné.

Ⓒ Th

e

Ed

D’éist mé le scéal inné.

D’éisteamar le scéal inné.

D’éist sibh le scéal inné.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

D’éist siad le scéal inné.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

D’éist mé D’éist tú D’éist sé D’éist sí D’éisteamar D’éist sibh D’éist siad

3

D’fhan mé D’fhan tú D’fhan sé D’fhan sí D’fhanamar D’fhan sibh D’fhan siad 9

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 9

23/05/2022 08:35

An Scoil

Aonad 1 Ceacht 3

3 Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh 3

ar an bhfuinneog ar an mbord ar an gcathaoir

of I

An bhfeiceann tú?

Feicim Ní fheicim

la nd

Clúdaigh agus Scríobh

Gach Lá

?

An + urú

at io na ED l C o C m O pa

3

ny

Féach agus Abair

An bhfeiceann tú mála scoile ar an gcathaoir?

Feicim mála scoile ar an gcathaoir.

An bhfeiceann tú leabhar ar an mbord?

Ní fheicim leabhar ar an mbord.

re

An bhfeiceann tú dallóg ar an bhfuinneog?

Feicim dallóg ar an bhfuinneog.

7 Ní + séimhiú

Feicim

Bí ag Scríobh

1 Feicim liathróid ar an ____________.

2 Feicim peann ar an __cófra.

3 Feicim gliú ar an ____________.

4 Feicim póstaer ar an __balla.

5 Feicim dallóg ar an ____________.

6 Feicim dáta ar an __féilire.

ag cur fearthainne

ag cur báistí

ag stealladh báistí

ag clagarnach báistí

Meán Fómhair

uc

Aonad 1 Ceacht 4

e

Ed

Tá cuirtíní ar an bhfuinneog. Tá Bran faoin bhfuinneog.

Ⓒ Th

Tá bláthchuach ar leac na fuinneoige.

Féach agus Abair

Tá clog os cionn na fuinneoige.

Clúdaigh agus Scríobh

ar an bhfuinneog faoin bhfuinneog ag an bhfuinneog ar leac na fuinneoige os cionn na fuinneoige

3

Tá Róisín ag an bhfuinneog.

Tá scuab os comhair na fuinneoige.

Bí ag Scríobh

1 Tá cuirtíní ar an bhfuinneog.

2 Tá Róisín ______________________.

3 Tá Bran _______________________.

4 Tá scuab _______________________.

os comhair na fuinneoige

5 Tá clog ________________________.

6 Tá bláthchuach _________________.

10

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 10

23/05/2022 08:35

An Scoil

Aonad 2 Ceacht 1

1 iom + án + aí = _______________ 2 tiom + án + aí = _______________ 3 amhr + án + aí = _______________ 4 tóg + ál + aí = _______________

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

iománaí tiománaí amhránaí tógálaí

3

at io na ED l C o C m O pa

2

ny

Bí ag Scríobh

1

Is tógálaí í.

3

re

Suimeanna Focal

Is amhránaí í.

la nd

Is tiománaí é.

of I

Is iománaí é.

4

Is ______________ é. Is ______________ é. Is ______________ í. Is ______________ í.

Aonad 2 Ceacht 2

Éisteann tú leis an múinteoir gach lá.

Éisteann sé leis an múinteoir gach lá.

Éisteann sí leis an múinteoir gach lá.

e

Ed

uc

Éistim leis an múinteoir gach lá.

Gach Lá: imid/aimid

Ⓒ Th

Éistimid leis an múinteoir gach lá.

Éisteann sibh leis an múinteoir gach lá.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

Éistim Éisteann Éisteann Éisteann Éistimid Éisteann Éisteann

3

tú sé sí

Éisteann siad leis an múinteoir gach lá.

sinn imid aimid

Suimeanna Focal

1 Éist +

imid

= ________________

2 Can +

______ = ________________

3 Seinn +

______ = ________________

4 Féach + ______ = ________________

sibh siad

5 Lé +

______ = ________________

6 Scríobh + ______ = ________________ 11

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 11

23/05/2022 08:35

An Scoil

Aonad 2 Ceacht 3 a

á

a

mala

páiste

paiste

Seo ________.

Seo ________.

mála

Seo ________.

halla

cnag

ábhar

at io na ED l C o C m O pa

ny

rang

of I

re

Seo ________.

la nd

á

dán

amhrán

Scríobh 4 fhocal ina bhfuil a

Scríobh 4 fhocal ina bhfuil á

1

1 2

2

3

3

4

4

uc

Aonad 2 Ceacht 4

Cén t-am é?

Tá sé deich tar éis a ceathair.

Tá sé ceathrú tar éis a ceathair.

Tá sé fiche tar éis a ceathair.

Tá sé fiche cúig tar éis a ceathair.

Tá sé leathuair tar éis a ceathair.

Ⓒ Th

e

Ed

Tá sé cúig tar éis a ceathair.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

Cén t-am é?

3

1 Tá sé deich tar éis a cúig.

cúig tar éis deich tar éis ceathrú tar éis fiche tar éis fiche cúig tar éis leathuair tar éis

2 ______________________________ 3 ______________________________ 4 ______________________________ 5 ______________________________ 6 ______________________________ 12

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 12

23/05/2022 08:35

An Scoil

Aonad 3 Ceacht 1

Cén t-am é?

Tá sé ceathrú chun a deich.

Tá sé deich chun a deich.

Tá sé a deich a chlog.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

of I

1 Tá sé ceathrú chun a seacht.

2 ______________________________

ny

3 ______________________________ 4 ______________________________ 5 ______________________________

Aonad 3 Ceacht 2 Tá leabhar ag teastáil ó Róisín.

Cén t-am é?

at io na ED l C o C m O pa

fiche cúig chun fiche chun ceathrú chun deich chun cúig chun a deich a chlog

3

6 ______________________________

Tá peann ag teastáil ón gcailín.

Féach agus Clúdaigh agus Abair Scríobh

ó

e Ⓒ Th

ó mé: uaim tú: uait sé: uaidh sí: uaithi sinn: uainn sibh: uaibh siad: uathu

uc

uaim uait uaidh uaithi uainn uaibh uathu

Ed

mé: tú: sé: sí: sinn: sibh: siad:

re

Tá sé cúig chun a deich.

la nd

Tá sé fiche cúig chun a deich. Tá sé fiche chun a deich.

Scríobh na hAbairtí

mé: _________ tú: _________ sé: _________ sí: _________ sinn: _________ sibh: _________ siad: _________

ó

3

Tá siosúr ag teastáil ón mbuachaill.

Líon na Bearnaí

1 tú: Tá leabhar ____________.

2 sí: Tá peann ______________.

3 mé: Tá cóipleabhar ________.

4 sé: Tá siosúr ______________.

5 siad: Tá leabhair __________.

6 sibh: Tá cóipleabhair _______.

7 sinn: Tá siosúir ____________.

8 Liam: Tá peann ___________.

ón

1

Tá peann ____ Ruairí.

2

Tá leabhar ___ gcailín.

3

Tá siosúr ___ mbuachaill.

4

Tá rialóir ___ Róisín.

5

mé: Tá peann ag teastáil ______.

6

tú: Tá leabhar ag teastáil _____.

7

sí: Tá rialóir ag teastáil ______.

8

Pól: Tá cóipleabhar ag teastáil ______.

9

sé: Tá bioróir ag teastáil ______.

10

sibh: Tá cóipleabhair ag teastáil ______.

12

siad: Tá siosúir ag teastáil ______.

11 sinn: Tá leabhair ag teastáil ______.

13 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 13

23/05/2022 08:35

An Scoil

Aonad 3 Ceacht 3

Buailfidh sé lena chara.

Buailfidh sí lena cara.

la nd

Buailfidh tú le do chara.

Buailfidh sibh le bhur gcairde.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

Buailfidh mé Buailfidh tú Buailfidh sé Buailfidh sí Buailfimid Buailfidh sibh Buailfidh siad

Buailfidh siad lena gcairde.

Bí ag Scríobh

3

ny

Buailfimid lenár gcairde.

of I

re

Buailfidh mé le mo chara.

Bí ag Foghlaim

at io na ED l C o C m O pa

1 Buailfidh mé le mo chara amárach.

2 Buailfidh sí lena ________ amárach.

3 Buailfidh tú le do ________ amárach.

4 Buailfidh sé lena ________ amárach.

5 Buailfidh sibh le bhur ________ amárach.

6 Buailfimid lenár ________ amárach.

Aonad 3 Ceacht 4

7 Buailfidh siad lena ________ amárach.

Bhuail mé

Grúpa a hAon Amárach Gach Lá fimid imid faimid aimid Buailim Buailfidh mé

Bhuail mé

Grúpa a hAon Amárach Gach Lá fimid imid faimid aimid Buailim ________ mé

Bhuail tú

Buaileann tú

Buailfidh tú

________ tú

________ tú

________ tú

Bhuail sé

Buaileann sé

Buailfidh sé

________ sé

________ sé

________ sé

Bhuail sí

Buaileann sí

Buailfidh sí

________ sí

________ sí

________ sí

Buailfimid

____________ ____________ ____________

Ⓒ Th

e

Bhuaileamar Buailimid Bhuail sibh

Inné eamar amar

uc

Ed

Inné eamar amar

Buaileann sibh Buailfidh sibh

________ sibh ________ sibh ________ sibh

Bhuail siad Buaileann siad Buailfidh siad

________ siad ________ siad ________ siad

Bí ag Scríobh

1 Bhuail mé le mo chara inné.

2 Bhuaileamar lenár gcairde inné.

___________ le mo chara gach lá.

_______________ lenár gcairde gach lá.

___________ mé le mo chara amárach.

_______________ lenár gcairde amárach.

14

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 14

23/05/2022 08:35

Oíche Shamhna

Ceacht 1

na gairdíní

na puimcíní

an cailín

an coinín

na coiníní

an púicín

Bí ag Scríobh

na

an

na púicíní

na

1 an bairín

3 an puimcín

5 an cailín Ceacht 2

__ _______

2 an gairdín

__ ________

__ ________

4 an coinín

__ _______

__ _______

6 an púicín

__ _______

uc

An ngléasfaidh Liam mar asarlaí?

at io na ED l C o C m O pa

ny

an

na cailíní

la nd

an gairdín

an puimcín

re

na bairíní

of I

an bairín

Ⓒ Th

e

Ed

Gléasfaidh Liam mar asaralaí.

?

An + urú An ngléasfaidh sé?

An ngléasfaidh Róisín mar asarlaí?

Ní ghléasfaidh Róisín mar asaralaí.

Amárach 3 Gléasfaidh sé

An ngléasfaidh Samar mar phúca?

Ní ghléasfaidh Samar mar phúca.

7 Ní + séimhiú Ní ghléasfaidh sé

Freagair na Ceisteanna

1 An ngléasfaidh Samar mar vaimpír? ___________________________________________.

2 An ngléasfaidh Liam mar vaimpír? ____________________________________________.

3 An ngléasfaidh Róisín mar phúca? ____________________________________________.

4 An ngléasfaidh Róisín mar dhiabhal?__________________________________________.

15 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 15

23/05/2022 08:35

Oíche Shamhna

Ceacht 3

éan

éa

féasta

éa

scéal

éa

éa

réalta

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

éan féasta scéal Gléasfaidh éadaí réalta spéaclaí Féachfaidh

Gléasfaidh mé éa

spéaclaí

Féachfaidh mé

of I

éadaí

éa

la nd

éa

re

éa

3

Bí ag Scríobh

ny

1 _____________ mé mar phúca.

at io na ED l C o C m O pa

2 Thaitin an __________ go mór liom.

3 Tá _____________ sa spéir.

4 _____________ mé ar scannán uafáis.

5 Tá _____________ sa chófra.

Ceacht 4

6 Léigh mé an _____________.

uc

Tarraing

Ansin, tarraing an corp.

Ⓒ Th

e

Ed

Ar dtús, tarraing an ceann.

Ina dhiaidh sin, tarraing na sciatháin.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

Ar deireadh, dathaigh an sciathán leathair.

Scríobh na Focail

1

3

Ar dtús Ansin Ina dhiaidh sin Ar deireadh

2 3 4 16

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 16

23/05/2022 08:35

Bia Aonad 1 Ceacht 1

Spraoi le Briathra

Dhúisigh

Grúpa a Dó Amárach Gach Lá eoidh íonn óidh aíonn Dúisíonn Dúiseoidh

Dhúisigh

Thosaigh

Tosaíonn

Thosaigh

Inné h

Tosóidh

re

D’

D’ Éiríonn

Éireoidh

D’éirigh

D’ullmhaigh

Ullmhaíonn

Ullmhóidh

D’ullmhaigh

1 Dúis + íonn

ny

Suimeanna Focal

at io na ED l C o C m O pa

Suimeanna Focal

of I

D’éirigh

Gach Lá íonn aíonn

= _______________

Amárach eoidh óidh

la nd

Inné h

Grúpa a Dó Gach Lá íonn aíonn

2 Dúis + eoidh

Amárach eoidh óidh

= _______________

3 Tos +

________ = _______________

4 Tos +

________ = _______________

5 Éir +

________ = _______________

6 Éir +

________ = _______________

7 Ullmh + ________ = _______________

8 Ullmh + ________ = _______________

Aonad 1 Ceacht 2

uc

Ceisteanna – Inné 3 7 ?

Níor + séimhiú Ar + séimhiú Ar dhúisigh sí? Dhúisigh sí Níor dhúisigh sí Chóirigh sí

Ed

Ar chóirigh sí?

e

Ar éirigh sí?

Níor chóirigh sí

D’

D’éirigh sí

Níor éirigh sí

Ⓒ Th

Ar ullmhaigh sí? D’ullmhaigh sí Níor ullmhaigh sí

1 Ar ullmhaigh Samar an bricfeasta? ___________ Samar an bricfeasta.

2 Ar ullmhaigh Niamh an bricfeasta? ______ ___________ Niamh an bricfeasta.

Ceisteanna – Inné 3 7 ?

Níor + séimhiú Ar + séimhiú Ar dhúisigh sí?

Ar chóirigh sí?

3 Ar éirigh Samar go luath?

D’

_________ Samar go luath.

Ar éirigh sí?

4 Ar éirigh Liam go luath?

Ar ullmhaigh sí?

___ __________ Liam go luath.

17

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 17

23/05/2022 08:35

Bia

Aonad 1 Ceacht 3

tósta

leite

slisíní bagúin

ubh fhriochta

iógart Tóirfhocal

of I

Aimsigh na focail. ispíní

slisíní bagúin

tósta

iógart

leite

sú oráiste

uisce

ny

gránach

ubh fhriochta

at io na ED l C o C m O pa

gránach tósta leite ispíní slisíní bagúin ubh fhriochta iógart sú oráiste

3

sú oráiste

re

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

ispíní

la nd

gránach

u b h f h r i o c h t a s

Bí ag Scríobh An Bricfeasta

1 D’ith mé ______________ ar maidin.

2 D’ith mé ______________ ar maidin.

3 D’ith mé ______________ ar maidin.

4 D’ith mé ______________ ar maidin.

uc

5 D’ith mé ______________ ar maidin.

Ed

6 D’ith mé ______________ ar maidin.

s j h é á s d c e t ú u m

é l i o g á t i i o o i i

e s ú o r á i s t e r s s

h i a d á s b p e ó a c p

g s i u n m h í f l i e i

r p ó b a e á n h m s l m

á u g n c a l í t g s é e

n m a m h r u u ó h r l s

c l r l g a d m s d t e a

h d t l e i i l t d e a r

s l i s í n í b a g ú i n

Ⓒ Th

e

Aonad 1 Ceacht 4

a h s s g a e f l t s i m

Dhúisigh sí

Dhoirt sí

Dhóigh sí

Dhún sí

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

Dhúisigh sí Dhoirt sí Dhóigh sí Dhún sí Dhreap sí Dhathaigh sí

Dhreap sí

Dhathaigh sí

1 ______________________ 2 ______________________ 3 ______________________ 4 ______________________ 5 ______________________ 6 ______________________

18 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 18

23/05/2022 08:35

Bia

Aonad 2 Ceacht 1

1 – 6 + séimhiú

1

2

10

Ed

9

3 4 5 6 8

12

_____ ___________ _____ ___________

9 10

Spraoi le Briathra Inné

e

Ⓒ Th

2

11

Grúpa a Dó Inné Inné aíomar aíomar íomar íomar Thosaigh mé Thosaigh mé

deich mbuidéal

1 aon bhosca

7

Aonad 2 Ceacht 2

cúig bhuidéal

Bí ag Comhaireamh 1 – 6 + séimhiú 7 – 10 + urú

_____ ___________ _____ ___________

uc

aon bhord

6

_____ ___________ _____ ___________ 8

aon bhó

3

at io na ED l C o C m O pa

7

7 – 10 + urú

_____ ___________ _____ ___________ 5

aon bhosca

naoi mbuidéal

ny

aon bhuidéal

ceithre bhuidéal

la nd

seacht mbuidéal ocht mbuidéal

Bí ag Scríobh

4

trí bhuidéal

of I

sé bhuidéal

dhá bhuidéal

re

aon bhuidéal amháin

Thosaíomar ag imirt cispheile.

Grúpa a Dó Inné aíomar íomar D’éirigh mé

D’éiríomar go luath ar maidin.

Thosaigh tú Thosaigh sé Thosaigh sí Thosaíomar Thosaigh sibh Thosaigh siad 19

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 19

23/05/2022 08:35

Bia

Aonad 2 Ceacht 3

Réamhfhocal

ag

Tá cáca seacláide agaibh.

3

at io na ED l C o C m O pa

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

ny

Tá uachtar reoite aici. Tá anraith againn.

of I

re

la nd

Tá iasc agus sceallóga Tá curaí sicín agus Tá borgaire agus prátaí ag Róisín. sceallóga prátaí agam. sceallóga prátaí agat. Tá pióg úll aige.

Tá sceallóga prátaí agus píotsa acu.

Líon na Bearnaí

mé: agam

mé:

1 tú: Tá borgaire _______.

tú:

agat

tú:

2 sé: Tá pióg úll _______.

sé:

aige

sé:

3 mé: Tá iasc _______.

sí:

aici

sí:

4 sí: Tá uachtar reoite _______.

sinn: againn

sinn:

5 na páistí: Tá píotsa _______.

sibh: agaibh

sibh:

6 sinn: Tá anraith _______.

siad: acu

siad:

7 sibh: Tá cáca seacláide _______.

uc

Aonad 2 Ceacht 4

8 Tá iasc ____ Róisín.

Bí ag Foghlaim Grúpa a Dó

Ⓒ Th

e

Ed

Chlúdaigh Samar bun an stáin le rianpháipéar inné.

Clúdaíonn Samar bun an stáin le rianpháipéar gach lá.

Clúdóidh Samar bun an stáin le rianpháipéar amárach.

Inné h Chlúdaigh sé

Grúpa a Dó Gach Lá íonn/aíonn ______________ sé

Amárach eoidh/óidh ______________ sé

1 _____________ Niamh bun an stáin le rianpháipéar amárach. _____________ Niamh bun an stáin le rianpháipéar inné. _____________ Niamh bun an stáin le rianpháipéar gach lá.

2 _____________ Ruairí bun an stáin leis an meascán gach lá. _____________ Ruairí bun an stáin leis an meascán amárach. _____________ Ruairí bun an stáin leis an meascán inné.

20 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 20

23/05/2022 08:35

Bia

Aonad 3 Ceacht 1 Guta Gearr u

dubh

subh

cupán

curaí sicín

sú talún

oinniún

múinteoir

ordú

cúig

of I

úll

re

Guta Fada ú

putóg

la nd

ubh

Scríobh an guta gearr u nó an guta fada ú.

at io na ED l C o C m O pa

ny

Bí ag Scríobh

1 c_pán

2 s_ tal_n 3 s_bh

4 m_inteoir 5 oinni_n

6 _ll

7 ord_

8 d_bh

10 c_raí sicín 11 _bh

12 c_ig

9 p_tóg

na trátaí

an práta

na prátaí

an briosca

na plátaí

an glasra

na glasraí

an mála

na brioscaí

Ed

an tráta

uc

Aonad 3 Ceacht 2

Ⓒ Th

e

an pláta

Ceann amháin an an tráta an práta

na málaí

Níos mó ná ceann amháin na 1 na _____________

2 na _____________

3 na _____________

4 na _____________

an pláta an glasra an briosca an mála

21 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 21

23/05/2022 08:36

Bia

Aonad 3 Ceacht 3

Bí ag Foghlaim Mothúcháin

Tá brón orm.

Tá ocras orm.

Tá tart orm.

Tá tuirse orm.

Tá náire orm.

Tá fearg orm.

Tá uaigneas orm.

Clúdaigh agus Scríobh

Tá áthas orm.

3

Tá faoiseamh orm.

ny

Féach agus Abair

of I

re

la nd

Tá áthas orm.

Suimeanna Focal

Tá brón orm.

at io na ED l C o C m O pa

1 áth + as = __________ 2 oc + ras = __________

Tá ocras orm.

3 tuir + se = __________

Tá tart orm.

4 uaig + neas = __________

Tá tuirse orm.

5 faois + eamh = __________

Tá náire orm.

Scríobh na hAbairtí

Tá fearg orm.

Tá uaigneas orm.

uc

Tá faoiseamh orm.

Ed

Aonad 3 Ceacht 4

1 Tá áthas orm.

2 _________________________.

3 _________________________.

Spraoi le Briathra

Ⓒ Th

e

Grúpa a Dó Inné Gach Lá aíomar aímid íomar ímid Chónaigh mé Cónaím Chónaigh tú

Cónaíonn tú

Chónaigh sé

Cónaíonn sé

Chónaigh sí

Cónaíonn sí

Chónaíomar

Cónaímid

Chónaigh sibh

Cónaíonn sibh

Chónaigh siad

Cónaíonn siad

4 _________________________.

Grúpa a Dó Inné Gach Lá aíomar aímid íomar ímid Chónaigh mé Cónaím

Cónaím san Iodáil

Cónaímid san Iodáil

22 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 22

23/05/2022 08:36

An Nollaig

Ceacht 1

Is cárta Nollag é.

Is bronntanas Nollag é.

Is stoca Nollag é.

Is ribín é.

Is cloigín é.

re

of I

Bí ag Scríobh

1 Is _________________ é.

2 Is _________________ é.

3 Is ________________________ é.

4 Is ________________________ é.

5 Is ________________________ é.

6 Is ________________________ é.

Ed

uc

Ceacht 2

3

ny

Is crann Nollag é.

Is cárta Nollag é.

Is bronntanas Nollag é.

Is stoca Nollag é.

Is ribín é.

Is cloigín é.

Clúdaigh agus Scríobh

at io na ED l C o C m O pa

Féach agus Abair

la nd

Is crann Nollag é.

Bhí crann Nollag ar thaobh na sráide.

e

Bhí fear sneachta ar thaobh na sráide.

Ⓒ Th

Féach agus Abair

Bhí cór ar thaobh na sráide.

Clúdaigh agus Scríobh

3

Bhí fear sneachta ar thaobh na sráide.

Bhí crann Nollag ar thaobh na sráide.

Bhí cór ar thaobh na sráide.

Scríobh na hAbairtí

1 Bhí ________________________________________________________.

2 Bhí ________________________________________________________.

3 Bhí ________________________________________________________.

23 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 23

23/05/2022 08:36

An Nollaig

Ceacht 3

Féach agus Abair

Bhí an-lá agam.

Clúdaigh agus Scríobh

3

re

Bhí mé ar bís.

Bhí an-lá agam.

Bhí spórt agus scléip agam.

Thaitin an lá go mór liom.

Bí ag Scríobh

la nd

Bhí mé ar bís.

Bhí spórt agus scléip Thaitin an lá go mór agam. liom.

of I

1 Bhí mé ar b___.

2 Bhí an-___ agam.

ny

3 Bhí sp____ agus scl____ agam.

at io na ED l C o C m O pa

4 Thaitin an ___ ___ ____ ____.

uc

Ceacht 4

Ed

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

Ⓒ Th

e

Nollaig shona Athbhliain faoi shéan is faoi mhaise duit Gurab amhlaidh duit.

N_ _ _ _ _ _ s_ _ _ _ agus a_ _ _ _ _ _ _ _ _ faoi s_ _ _ n is f_ _ _ m_ _ _ _ _ d_ _ _.

3

Nollaig _ _ _ _ _ agus athbhliain _ _ _ _ _ _ _ _ _ is faoi _ _ _ _ _ _ duit.

G_ _ _ _ a_ _ _ _ _ _ _ d_ _ _.

24 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 24

23/05/2022 08:36

An Nollaig

Bí ag Foghlaim

ea

ea leanbh

tuirseach

éa réalta

ea geal

éa

éa

mainséar

céad

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

Lean éa

dinnéar

Féach

re

éa

ea

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

réalta

leanbh

mainséar

tuirseach

céad

geal

dinnéar

at io na ED l C o C m O pa

ny

fear sneachta

3

of I

fear sneachta

ea

la nd

Ceacht 5

Féach

Lean Bí ag Scríobh

1

2

3

4

5

6

c__ __d

tuirs__ __ch

r__ __lta

l__ __nbh

dinn__ __r

Ceacht 6

uc

f__ __r

sn__ __chta

Ⓒ Th

e

Ed

Bí ag Foghlaim

scléip

in Éirinn

féile

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

spéir 3

scléip féile spéir

dreoilín bréige féirín

féirín

Líon na Bearnaí

1 2 3 4 5 6

in Éirinn

dreoilín bréige

f__ __le in __ __rinn f__ __rín sp__ __r dreoilín br__ __ge scl__ __p

25 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 25

23/05/2022 08:36

An Geimhreadh

Ceacht 1

chomh bán le sneachta

chomh dearg le fuil

chomh dubh le pic

chomh mall le seilide

chomh glic le sionnach

tapa le giorria bán le sneachta dearg le fuil dubh le pic mall le seilide glic le sionnach

Ceacht 2

Ed

uc

2 Bhí an t-uan chomh bán le _______.

3 Bhí an gúna chomh dearg le _______.

4 Bhí an oíche chomh dubh le _______.

5 Bhí Pól chomh mall le _______.

6 Bhí Úna chomh glic le _____________.

Um thráthnóna Beidh sé tirim um thráthnóna

Grúpa a Dó Inné Gach Lá aíomar aímid íomar ímid D’athraigh mé Athraím

Athróidh mé

D’athraigh tú

Athraíonn tú

Athróidh tú

D’athraigh sé

Athraíonn sé

Athróidh sé

D’athraigh sí

Athraíonn sí

Athróidh sí

D’athraíomar

Athraímid

Athróimid

e

re

ny

1 Rith Liam chomh tapa le _______.

Ar maidin Beidh sé ag gleáradh báistí ar maidin.

Athróidh an aimsir i rith an lae.

Ⓒ Th

Bí ag Scríobh

3

at io na ED l C o C m O pa

chomh chomh chomh chomh chomh chomh

Clúdaigh agus Scríobh

of I

Féach agus Abair

la nd

chomh tapa le giorria

Grúpa a Dó Amárach Inné Gach Lá óimid aíomar aímid eoimid íomar ímid D’athraigh mé Athraím Athróidh mé

Amárach óimid eoimid

D’athraigh sibh Athraíonn sibh Athróidh sibh D’athraigh siad Athraíonn siad Athróidh siad 26 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 26

23/05/2022 08:36

An Geimhreadh

Ceacht 3 An bhfuil cead againn dul amach sa chlós?

An bhfuil cead agam dul amach sa chlós?

Níl cead agat.

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

of I

re

la nd

Níl cead agaibh.

Bí ag Scríobh

3

An bhfuil cead agam?

Tá cead agat.

Níl cead agat.

An bhfuil cead againn?

Tá cead agaibh.

Níl cead agaibh.

at io na ED l C o C m O pa

ny

1 ‘An bhfuil cead ________ dul amach sa chlós?’ arsa Niamh.

‘Níl cead ________,’ arsa an múinteoir. ‘Tá sé rófhliuch.’

2 ‘An bhfuil cead ________ dul amach sa chlós?’ arsa Cáit agus Ruairí.

‘Níl cead ________,’ arsa an múinteoir. ‘Tá sé rófhliuch.’

uc

Ceacht 4

Tá tú i do lipín báite.

Ⓒ Th

e

Ed

Tá mé fliuch báite go craiceann. Tá mé i mo lipín báite.

Tá sé ina lipín báite.

Féach agus Abair

Tá sí ina lipín báite.

Scríobh na hAbairtí Clúdaigh agus Scríobh

Tá mé fliuch báite go craiceann.

Tá mé i mo lipín báite.

Tá tú i do lipín báite.

Tá sé ina lipín báite.

Tá sí ina lipín báite.

3

1 Tá mé f____ b____ go c______.

2 Tá mé _ __ lipín ____.

3 Tá tú _ __ lipín ____.

4 Tá Niamh __ l____ b____.

5 Tá Oisín __ l____ b____.

6 Tá sé __ l____ b____.

27 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 27

23/05/2022 08:36

An Aimsir

Ceacht 1 Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach Bím

Beidh mé

Bhí tú

Bíonn tú

Beidh tú

Bhí sé

Bíonn sé

Beidh sé

Bhí sí

Bíonn sí

Beidh sí

Beidh mé

Beimid

Bíonn sibh Beidh sibh

of I

Bhí sibh

Bím

re

Bhíomar Bímid

Bhí mé

la nd

Bhí mé

Inné

Briathar Neamhrialta Amárach Gach Lá

Bhí siad Bíonn siad Beidh siad

2 Bhí Oisín ar laethanta saoire anuraidh. _____ Oisín ar laethanta saoire gach bliain. _____ Oisín ar laethanta saoire an bhliain seo chugainn.

3 Bhí Niamh san eitleán anuraidh. _____ Niamh san eitleán gach bliain. _____ Niamh san eitleán an bhliain seo chugainn.

4 Bhíomar ar laethanta saoire sa Bhulgáir anuraidh. _____ ar laethanta saoire sa Bhulgáir gach bliain. _____ ar laethanta saoire sa Bhulgáir an bhliain seo chugainn.

at io na ED l C o C m O pa

ny

1 Bhí mé ag sciáil anuraidh. _____ ag sciáil gach bliain. _____ mé ag sciáil an bhliain seo chugainn.

Ⓒ Th

e

Ed

uc

Ceacht 2 Ainmfhocail a thosaíonn le guta agus a chríochnaíonn le consan leathan.

óstán an t-óstán

aeróstach an t-aeróstach

eitleán an t-eitleán

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

an an an an an an

aerfort an t-aerfort

3

t-óstán t-aeróstach t-eitleán t-aerfort t-asal t-uan

asal an t-asal

uan an t-uan

Suimeanna Focal

t-

1 an + t-ós + tán = an t-óstán 2 an + t-aer + ós + tach = ______________ 3 an + t-eit + leán = ___________________ 4 an + t-aer + fort = ___________________ 5 an + t-as + al = _____________________ 28

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 28

23/05/2022 08:36

An Aimsir

Ceacht 3

Chuir an múinteoir fáilte romhaibh.

Bí ag Scríobh

roimh

la nd

Chuir an múinteoir fáilte rompu.

Líon na Bearnaí

roimh

1 mé: Chuir an múinteoir fáilte ___________.

at io na ED l C o C m O pa

mé: ______

Chuir an múinteoir fáilte roimpi.

re

Chuir an múinteoir fáilte romhainn.

Chuir an múinteoir fáilte roimhe.

of I

Chuir an múinteoir fáilte romhat.

ny

Chuir an múinteoir fáilte romham.

tú: ______

romham romhat roimhe roimpi romhainn romhaibh rompu

sé: ______ sí:

______

sinn: ______ sibh: ______ siad: ______

Ceacht 4

2 Oisín: Chuir an múinteoir fáilte ___________.

3 Niamh: Chuir an múinteoir fáilte ___________.

4 sinn: Chuir an múinteoir fáilte ___________.

5 na páistí: Chuir an múinteoir fáilte ___________.

6 sibh: Chuir an múinteoir fáilte ___________.

7 na cailíní: Chuir an múinteoir fáilte ___________.

8 na buachaillí: Chuir an múinteoir fáilte _________.

Ⓒ Th

e

Ed

uc

A chara, Conas atá tú? Tá súil agam go bhfuil tú ar fónamh. Táim ar fheabhas ar fad. Táim ar laethanta saoire le mo chlann.

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

3

A chara, Conas atá tú?

Tá súil agam go bhfuil tú ar fónamh Táim ar fheabhas ar fad.

Táim ar laethanta saoire le mo chlann 29

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 29

23/05/2022 08:36

Caitheamh Aimsire

Aonad 1 Ceacht 1

ag cadhcáil

ag surfáil

Fáilte

ag bácáil

léarscáil

ag sciáil ag cadhcáil ag surfáil Fáilte ag bácáil léarscáil

____________________

ny

2 cadhc + áil = ____________________ ____________________

4 bác + áil =

____________________

at io na ED l C o C m O pa

3 surf + áil =

5 léar + scáil = ____________________ 6 fáil + te = Líon na Bearnaí

Bí ag Scríobh

le

mé: ______ tú: ______ sé: ______ sí:

Ed

uc

liom leat leis léi linn libh leo

______

sinn: ______ sibh: ______ siad: ______

1 tú:

____________________ le

Is fearr ___________ bheith ag snámh.

2 mé: Is fearr ___________ bheith ag surfáil.

3 sí:

Is fearr ___________ bheith ag cadhcáil.

4 sé:

Is fearr ___________ bheith ag rith.

5 siad: Is fearr ___________ bheith ag léamh.

6 sibh: Is fearr ___________ bheith ag iomáint.

7 sinn: Is fearr ___________ bheith ag sciáil.

Ⓒ Th

e

Suimeanna Focal

1 sci + áil =

Aonad 1 Ceacht 2

mé: tú: sé: sí: sinn: sibh: siad:

re

3

áil

of I

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

la nd

ag sciáil

Scríobh na hAbairtí

1 Is fearr _______ Samar bheith ag cadhcáil.

2 Is fearr _______ Cáit bheith ag surfáil.

3 sinn: Is fearr _______ bheith ag imirt camógaíochta 4 sibh: Is fearr _______ bheith ag imirt eitpheile.

5 na buachaillí: Is fearr _______ bheith ag iomáint.

6 Niamh agus Róisín: Is fearr _______ bheith ag imirt cispheile.

30 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 30

23/05/2022 08:36

Caitheamh Aimsire

Aonad 1 Ceacht 3

roth

rothar

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

la nd

re

Rothaigh sé roth rothar ag rothaíocht Rothaigh Rothaíonn Rothóidh

Amárach óidh eoidh Rothóidh sé

Gach Lá íonn aíonn Rothaíonn sé

?

Suimeanna Focal

of I

Inné

ag rothaíocht

___________________

ny

1 roth + ar =

2 roth + aíocht = ___________________

at io na ED l C o C m O pa

3 roth + aigh = ___________________ 4 roth + aíonn = ___________________ 5 roth + óidh = ___________________

Aonad 1 Ceacht 4 Inné Chuaigh mé Bhí mé

uc

D’fhéach mé

Ed

Inné

Spraoi le Briathra

Gach Lá

Amárach

Téim

Rachaidh mé

Bím

Beidh mé

Féachaim

Féachfaidh mé

Gach Lá

Amárach

Chuaigh mé

e

Bhí mé

Ⓒ Th

D’fhéach mé

Cad a dhéanfaidh tú an deireadh seachtaine seo chugainn? ________________ mé ag léamh ar an Aoine. ________________ mé go dtí an phictiúrlann ar an Aoine. ________________ mé go dtí an leabharlann ar an Satharn. ________________ mé ar an teilifís ar an Satharn. ________________ mé ag snámh ar an Domhnach. ________________ mé ar scannán ar an Domhnach.

31

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 31

23/05/2022 08:36

Caitheamh Aimsire

Aonad 2 Ceacht 1

ag seoltóireacht ag bádóireacht ag boghdóireacht ag dreapadóireacht ag siopadóireacht 3

dreapadóireacht bádóireacht boghdóireacht seoltóireacht siopadóireacht

1 bád + óir + eacht = ______________

re

2 boghd + óir + eacht = ____________

of I

3 seolt + óir + eacht = ______________ 4 dreap + ad + óir + eacht = _______________________

ny

ag ag ag ag ag

Clúdaigh agus Scríobh

Suimeanna Focal

la nd

Féach agus Abair

óir + eacht

5 siop + ad + óir + eacht = __________

at io na ED l C o C m O pa

Aonad 2 Ceacht 2

Briathar Neamhrialta Inné Amárach Gach Lá Chuaigh mé

Téim

Rachaidh mé

Chuaigh tú

Téann tú

Rachaidh tú

Chuaigh sé

Téann sé

Rachaidh sé

Chuaigh sí

Téann sí

Rachaidh sí

Chuamar

Téimid

Rachaimid

Briathar Neamhrialta Inné Amárach Gach Lá

Chuaigh mé

Téim

Rachaidh mé

Chuaigh sibh Téann sibh Rachaidh sibh

Ed

uc

Chuaigh siad Téann siad Rachaidh siad

12

Márta

Ⓒ Th

1

e

Bí ag Scríobh

2

Chuamar ar thuras scoile inné. __________ ar thuras scoile gach lá. __________ ar thuras scoile amárach.

Chuamar go dtí ionad eachtraíochta inné. _______ go dtí ionad eachtraíochta amárach. _______ go dtí ionad eachtraíochta gach lá.

3

4

Rachaimid ag cadhcáil amárach. __________ ag cadhcáil inné. __________ ag cadhcáil gach lá.

Téimid ag ziplíneáil gach lá. __________ ag ziplíneáil amárach. __________ ag ziplíneáil inné.

32

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 32

23/05/2022 08:36

Caitheamh Aimsire

Aonad 2 Ceacht 3

lón

gort

scór

long

óstán

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

3

ny

of I

re

lón scór spórt óstán

at io na ED l C o C m O pa

Bí ag Scríobh

5_____

rothar

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

lon long gort rothar

1___

spórt

la nd

lon dubh

2___ ____ 3____

4______

6_____

8____

7____

uc

Aonad 2 Ceacht 4

Ed

Bhí picnic ag na páistí ar bhruach na habhann.

e

Féach agus Abair

Bhí an bus ag geata na scoile.

Clúdaigh agus Scríobh

Bhí na páistí i lár na páirce.

3

Ⓒ Th

ar bhruach na habhann ag geata na scoile i lár na páirce Scríobh na hAbairtí

1 Bhí an madra ______________________________.

2 Bhí an múinteoir ______________________________.

3 Bhuail sé an liathróid ______________________________.

4 Chonaic mé capall ______________________________.

33 BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 33

23/05/2022 08:36

Caitheamh Aimsire

Aonad 3 Ceacht 1

dhá dhruma

trí dhruma

ceithre dhruma

sé dhruma

seacht ndruma

ocht ndruma

naoi ndruma

1

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh 7–10 agus urú

3

3

ny

of I

seacht ndruma ocht ndruma naoi ndruma deich ndruma

at io na ED l C o C m O pa

druma amháin dhá dhruma trí dhruma ceithre dhruma cúig dhruma sé dhruma

deich ndruma

re

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh 1–6 agus urú

cúig dhruma

la nd

druma amháin

2

3

4

5

_______________ _______________ _______________ _______________ _______________ 6

7

8

9

10

_______________ _______________ _______________ _______________ _______________

na ticéid

an dinnéar

na dinnéir

an rothar

na rothair

Ⓒ Th

e

an ticéad

13975

Ed

13976

13976

uc

Aonad 3 Ceacht 2

an crann

na crainn

an bronntanas

na bronntanais

13976

2 Ceann amháin Níos mó ná ceann amháin 1 an na an ticéad na _______________ na _______________ an dinnéar 3 4 an crann 13975

an rothar an bronntanas

na _______________ na _______________ 34

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 34

23/05/2022 08:36

Caitheamh Aimsire

Aonad 3 Ceacht 3

Spraoi le Briathra

Briathar Neamhrialta Inné Amárach Gach Lá

Briathar Neamhrialta Inné Amárach Gach Lá

Ithim

Íosfaidh mé

D’ith mé

Ithim

Íosfaidh mé

D’ith tú

Itheann tú

Íosfaidh tú

_________ tú

_________ tú

_________ tú

D’ith sé

Itheann sé

Íosfaidh sé

_________ sé

_________ sé

_________ sé

D’ith sí

Itheann sí

Íosfaidh sí

_________ sí

_________ sí

_________ sí

Íosfaimid

_____________ _____________ _____________

re

D’itheamar Ithimid

la nd

D’ith mé

Itheann sibh Íosfaidh sibh

_________ sibh _________ sibh _________ sibh

D’ith siad

Itheann siad Íosfaidh siad

_________ siad _________ siad _________ siad

of I

D’ith sibh

ny

Bí ag Scríobh

2 D’itheamar uachtar reoite inné. __________ uachtar reoite gach lá. __________ uachtar reoite amárach.

3 Ithimid dinnéar blasta gach lá. ________ dinnéar blasta inné. ________ dinnéar blasta amárach.

4 Íosfaimid torthaí amárach. __________ torthaí gach lá. __________ torthaí inné.

uc

at io na ED l C o C m O pa

1 D’ith mé béile blasta inné. _________ béile blasta gach lá. _________ mé béile blasta amárach.

Ed

Aonad 3 Ceacht 4

e

Chuaigh mé go ceolchoirm Cheannaigh mé na ticéid don Bhí an cheolchoirm ar siúl i an samhradh seo caite. cheolchoirm ar líne. bPáirc an Chrócaigh.

Ⓒ Th

Bhí gliondar croí orm.

Féach agus Abair

Bhí mé ag súil go mór leis an Tháinig mo dheartháir go dtí an gceolchoirm. cheolchoirm in éineacht liom.

Clúdaigh agus Scríobh

3

ceolchoirm ar líne ar siúl gliondar croí ag súil go mór leis in éineacht liom

Scríobh an Scéal An Cheolchoirm

Chuaigh mé go __________ an samhradh seo caite. Cheannaigh mé na ticéid ar _______. Bhí an cheolchoirm __ ____ i bPáirc an Chrócaigh. Bhí _______ ____ orm. Bhí mé __ _____ go mór leis an gceolchoirm. Tháinig mo dheartháir go dtí an cheolchoirm _ ______________ ___.

35

BNC6 Leabhar Litrithe (ppi-35).indd 35

23/05/2022 08:36

An tEarrach

Ceacht 1

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

la nd

Cill Ala

Dara Airne Mhantáin Chainnigh Ala Dalua

re

Cill Cill Cill Cill Cill Cill

Cill Cill

of I

Cill Dara Cill Dalua

Cill Mhantáin

at io na ED l C o C m O pa

Ceacht 2

ny

Cill Chainnigh Cill Airne

3

Spraoi le Briathra

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach Tugaim

Tabharfaidh mé

Thug tú

Tugann tú

Tabharfaidh tú

Thug sé

Tugann sé

Tabharfaidh sé

Thug sí

Tugann sí

Tabharfaidh sí

Thug mé

Tugaim

Tabharfaidh mé

Ed

uc

Thug mé

Inné

Briathar Neamhrialta Gach Lá Amárach

Thugamar Tugaimid

Tabharfaimid

e

Thug sibh Tugann sibh Tabharfaidh sibh

Ⓒ Th

Thug siad Tugann siad Tabharfaidh siad Scríobh na hAbairtí

1 Thug mé leabhar do mo chara inné. _________ leabhar do mo chara gach lá. _________ mé leabhar do mo chara amárach.

3 _________ mé úll do Niamh amárach. _________ úll do Niamh gach lá. _________ mé úll do Niamh inné.

2 Thugamar cabhair don mhúinteoir inné. _________ cabhair don mhúinteoir gach lá. _________ cabhair don mhúinteoir amárach.

4 Tabharfaidh sí peann nua do Ruairí amárach. _________ sí peann nua do Ruairí gach lá. _________ sí peann nua do Ruairí inné.

36

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 36

23/05/2022 08:22

An tEarrach

Ceacht 3

Bí ag Léamh

an torbán

na torbáin

an frogán

na frogáin

an t-amhrán

na hamhráin

an cupán

na cupáin

Níos mó ná ceann amháin na

an torbán an frogán an cupán

2

na _______________

na _______________

3

4

na h

at io na ED l C o C m O pa

an t-

1

an t-óstán

na _______________

an t-amhrán an t-eitleán

na heitleáin

re

Ceann amháin an

an t-eitleán

of I

na hóstáin

ny

an t-óstán

la nd

Á ÓST

na _______________

Ceacht 4 Ainmfhocail a thosaíonn le s agus a chríochnaíonn le consan caol. sráid an tsráid

súil an tsúil

seacláid an tseacláid

seachtain an tseachtain

Ed

siúlóid an tsiúlóid

uc

síleáil an tsíleáil

Féach agus Abair

an + t

3

e

tsíleáil tsráid tsúil tsiúlóid tseacláid

Ⓒ Th

an an an an an

Clúdaigh agus Scríobh

Aibreán

siúlóid

an tsiúlóid

sráid

an

súil

an

síleáil

an

seacláid

an

1

2

3

____ ______________

____ ______________

____ ______________

4

5

6

____ ______________

____ ______________

____ ______________

Aibreán

37

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 37

23/05/2022 08:22

Éadaí

Is spéaclaí iad.

Is gúnaí iad.

Is pitseámaí iad.

Is stocaí iad.

Is lámhainní iad.

Scríobh na hAbairtí

Bí ag Scríobh í nó aí

2 buatais__ 4 lámhainn__

5 stoc___

6 gún___

7 sciort___

8 pitseám___

of I

3 spéacl___

1 Is __________________ iad.

Is buataisí iad.

2 Is ___________________ iad.

3 ________________________________

ny

1 éad___

Is sciortaí iad.

la nd

Is éadaí iad.

re

Aonad 1 Ceacht 1

at io na ED l C o C m O pa

4 ________________________________ 5 ________________________________ 6 ________________________________ 7 ________________________________ 8 ________________________________

Aonad 1 Ceacht 2

Ⓒ Th

e

Ed

Tá caipíní orainn.

uc

Tá caipín orm.

Tá caipín ort.

ar

mé: tú: sé: sí: sinn: sibh: siad:

orm ort air uirthi orainn oraibh orthu

Tá caipíní oraibh.

tú: ______ sé: ______ sí:

______

sinn: ______ sibh: ______ siad: ______

Tá caipíní ar na páistí.

Tá caipíní orthu.

Líon na Bearnaí

Bí ag Scríobh

mé: ______

Tá caipín ar Róisín.

Tá caipín uirthi.

Tá caipín ar Ruairí.

Tá caipín air.

ar

1 Tá cótaí __ na buachaillí. Tá cótaí ______.

2 Tá hataí __ na cailíní. Tá hataí ______.

3 Tá buataisí __ na páistí. Tá buataisí ______.

4 Tá gúna __ an gcailín. Tá gúna ______.

5 Tá bríste __ an mbuachaill. Tá bríste ______.

6 sibh: Tá caipíní ______.

7 sinn: Tá caipíní ______.

8 siad: Tá caipíní ______.

38

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 38

23/05/2022 08:22

Éadaí

Aonad 1 Ceacht 3

Spraoi le Briathra

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach Cloisim

Cloisfidh mé

Chuala tú

Cloiseann tú

Cloisfidh tú

Chuala sé

Cloiseann sé

Cloisfidh sé

Chuala sí

Cloiseann sí

Cloisfidh sí

Cloisim

Cloisfidh mé

Cloisfimid

re

Chualamar Cloisimid

Chuala mé

la nd

Chuala mé

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach

of I

Chuala sibh Cloiseann sibh Cloisfidh sibh Chuala siad Cloiseann siad Cloisfidh siad

ny

Scríobh na hAbairtí

2 Chualamar ceol inné. __________ ceol gach lá. __________ ceol amárach.

3 Cloisim an scéal gach lá. __________ mé an scéal inné. __________ mé an scéal amárach.

4 Cloisfimid éan ag canadh amárach. __________ éan ag canadh inné. __________ éan ag canadh gach lá.

at io na ED l C o C m O pa

1 Chuala mé an clog inné. __________ an clog gach lá. __________ mé an clog amárach.

uc

Aonad 1 Ceacht 4

Tá an lá geal.

Tá a chuid gruaige gearr.

Tá an chathaoir crua.

Tá an oíche dorcha.

Tá a cuid gruaige fada.

Tá an charraig trom.

Tá an stól donn ard.

Tá an lá te.

Tá an stól buí íseal.

Tá an lá fuar.

Ⓒ Th

e

Ed

Tá an tolg bog.

Bí ag Léamh Contrárthachtaí

Tá an cleite éadrom.

Bí ag Scríobh

Bí ag Scríobh

Scríobh an focal contrártha.

1 bog ___________ 2 fuar ___________

1 Tá an stól ________.

3 gearr ___________ 4 íseal ___________

3 Tá an charraig ________.

5 geal ___________ 6 trom ___________

2 Tá an cleite ________.

4 Tá an oíche ________.

5 Tá an tolg ________.

6 Tá a cuid gruaige ________.

39 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 39

23/05/2022 08:22

Éadaí

de

Bainfidh tú do sheaicéad díot.

Bainfidh sibh bhur seaicéid díbh.

mé: díom tú: díot sé: de sí: di sinn: dínn sibh: díbh siad: díobh

1 tú: Bainfidh tú do sheaicéad ________.

2 mé: Bainfidh mé mo sheaicéad ________.

at io na ED l C o C m O pa

tú: ______

de

ny

mé: ______

Bainfidh siad a seaicéid díobh.

Líon na Bearnaí

Bí ag Scríobh

de

Bainfidh sí a seaicéad di.

re

Bainfimid ár seaicéid dínn.

Bainfidh sé a sheaicéad de.

of I

Bainfidh mé mo sheaicéad díom.

la nd

Aonad 2 Ceacht 1

sé: ______ sí:

______

sinn: ______ sibh: ______ siad: ______

3 sí: Bainfidh sí a seaicéad ________.

4 sé: Bainfidh sé a sheaicéad ________.

5 Niamh: Bainfidh sí a seaicéad ________.

6 Oisín: Bainfidh sé a sheaicéad ________.

7 sibh: Bainfidh sibh bhur seaicéid ________.

8 sinn: Bainfimid ár seaicéid ________.

9 na cailíní: Bainfidh siad a seaicéid ________.

Ed

e

taobh thiar den chófra

os cionn na leapa

10 na páistí: Bainfidh siad a seaicéid ________.

uc

Aonad 2 Ceacht 2

Ⓒ Th

os comhair an chófra

in aice leis an leaba

Féach agus Abair

Freagair na Ceisteanna

1 Cá bhfuil an carbhat? ar an leaba _______________________________ ag an doras 2 Cá bhfuil an pictiúr? faoin leaba _______________________________

Clúdaigh agus Scríobh

faoin leaba ar an leaba in aice leis an leaba os cionn na leapa ag an doras os comhair an chófra taobh thiar den chófra

3

3 Cá bhfuil na bróga? _______________________________ 4 Cá bhfuil an cófra? _______________________________ 5 Cá bhfuil Bran? _______________________________ 6 Cá bhfuil an camán? _______________________________

40 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 40

23/05/2022 08:22

Éadaí

Bí ag Foghlaim Céimeanna Comparáide na hAidiachta

mór

níos mó

is mó

beag

níos lú

fada

níos faide níos

níos

is

gearr

níos giorra

is giorra

is lú

maith

níos fearr

is faide

olc

níos measa

is

mór

la nd

is

is fearr

re

níos

of I

Aonad 2 Ceacht 3

is measa

Bí ag Scríobh

ny

1 Tá Pól go maith ag rith.

Tá Úna níos _________ ná é ag rith.

Is é Liam an duine is _________ ag rith.

beag

at io na ED l C o C m O pa

fada gearr

2 Tá an ribín glas gearr.

Tá an ribín oráiste níos _________ ná é.

Is é an ribín dearg an ribín is _________.

maith olc

Aonad 2 Ceacht 4

Spraoi le Briathra

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach

Tiocfaidh mé

Tháinig tú

Tagann tú

Tiocfaidh tú

Tháinig sé

Tagann sé

Tiocfaidh sé

Tháinig sí

Tagann sí

Tiocfaidh sí

Ed

uc

Tháinig mé Tagaim

e

Thángamar Tagaimid

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach

Tháinig mé

Tagaim

Tiocfaidh mé

Tiocfaimid

Ⓒ Th

Tháinig sibh Tagann sibh Tiocfaidh sibh Tháinig siad Tagann siad Tiocfaidh siad Scríobh na hAbairtí

1 Tháinig mé abhaile ar a trí a chlog inné.

2 Tháinig sé abhaile go luath inné. __________ abhaile ar a trí a chlog gach lá. ____________ sé abhaile go luath amárach. __________ mé abhaile ar a trí a chlog amárach. ____________ sé abhaile go luath gach lá.

3 Thángamar abhaile ón scoil inné. ____________ abhaile ón scoil gach lá. ____________ abhaile ón scoil amárach.

4 Tháinig na turasóirí inné. ____________ na turasóirí gach lá. ____________ na turasóirí amárach.

41

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 41

23/05/2022 08:22

Sa Bhaile

Tá sé ina chónaí i dteach leathscoite.

Tá sí ina cónaí i mbungaló faoin tuath.

Tá sibh in bhur gcónaí i lár na cathrach.

Tá siad ina gcónaí ar bhruach na cathrach.

ny

Táimid inár gcónaí i sráidbhaile.

of I

re

Tá mé i mo chónaí in Tá tú i do chónaí i árasán. dteach scoite.

la nd

Aonad 1 Ceacht 1

at io na ED l C o C m O pa

Bí ag Scríobh

1 Tá mé _____________ in árasán.

2 Tá tú _____________ i dteach scoite.

3 Tá sé _____________ i dteach leathscoite. 4 Tá sí _____________ i mbungaló.

5 Táimid _____________ i sráidbhaile.

6 Tá sibh _____________ i lár na cathrach.

7 Tá siad _____________ ar bhruach na cathrach.

Aonad 1 Ceacht 2

Spraoi le Briathra

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach Déanaim

Déanfaidh mé

Rinne tú

Déanann tú

Déanfaidh tú

Rinne sé

Déanann sé

Déanfaidh sé

Rinne sí

Déanann sí

Déanfaidh sí

Ed

uc

Rinne mé

Rinne mé

Déanaim

Déanfaidh mé

Déanfaimid

Ⓒ Th

e

Rinneamar Déanaimid

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach

Rinne sibh Déanann sibh Déanfaidh sibh Rinne siad Déanann siad Déanfaidh siad

1 Rinne mé obair bhaile inné. __________ obair bhaile gach lá. __________ obair bhaile amárach.

2 Rinne Oisín obair bhaile inné. __________ Oisín obair bhaile gach lá. __________ Oisín obair bhaile amárach.

3 Rinneamar obair bhaile inné. __________ obair bhaile gach lá. __________ obair bhaile amárach.

4 Rinne Niamh obair bhaile inné. __________ Niamh obair bhaile amárach. __________ Niamh obair bhaile gach lá.

42

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 42

23/05/2022 08:22

Sa Bhaile

Aonad 1 Ceacht 3

fia

iasc

sliabh

fiaclóir

Chonaic siad iad.

Féach agus Clúdaigh agus Abair Scríobh

bia fia iad siad iasc giorria sliabh fiaclóir sciathán

3

2

3

re

1

sciathán

____

_______ 5

6

ny

4

________

of I

Bí ag Scríobh

giorria

la nd

bia

________

at io na ED l C o C m O pa

___

7

______

8

___

Chonaic siad _ _ _.

Aonad 1 Ceacht 4 Ainmfhocail a thosaíonn le s agus a chríochnaíonn le consan leathan.

Ed

uc

Satharn an Satharn

e

samhradh an samhradh

Ⓒ Th

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

sos an sos

sorn an sorn

solas an solas

sorcas an sorcas

sionnach an sionnach

sagart an sagart

Scríobh na hAbairtí

3

an Satharn

1 Thaitin an ____ liom.

an sos

2 An ________ a bhí ann.

an sorn

3 Chonaic mé an ________.

an solas

4 Bhí an ____ ar siúl.

an samhradh

5 Bhí an ____ nua sa chistin.

an sorcas

6 An ___________ a bhí ann.

an sionnach an sagart

7 Chuaigh mé go dtí an ___________.

8 Bhí an ___________ an-chliste.

43

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 43

23/05/2022 08:22

Sa Bhaile

Aonad 2 Ceacht 1

An ndéanann Ruairí obair bhaile?

Déanann Ruairí obair bhaile.

3

An ndéanann?

Déanann Ní dhéanann

ny

2 An ndéanann Ciara obair bhaile?

at io na ED l C o C m O pa

1 An ndéanann Róisín obair bhaile?

________________________________.

Aonad 2 Ceacht 2

o

tolg

ó

bosca

bróg

o broc

ó

clós

folcadán ó

dallóg

Ed

bó

o

ó

uc

ó

________________________________.

Bí ag Léamh An Guta Gearr o agus An Guta Fada ó

o sorn

7 Ní + séimhiú

Déanann

Freagair na Ceisteanna

o

3

of I

?

An + urú

Gach Lá

re

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

la nd

An ndéanann Ciara obair bhaile?

Ní dhéanann Ciara obair bhaile.

An Guta Gearr o

cóipleabhar

An Guta Fada ó 1

______

2

____

2

__

3

____

3

____

4

________

4

____

5

____

5

___________

Ⓒ Th

e

_____

1

44 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 44

23/05/2022 08:22

Sa Bhaile

Tháinig an madra chuige.

chuig

Tháinig an madra chuici.

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh

mé: chugam

mé:

tú: chugat

tú:

sé: chuige

sé:

sí: chuici

sí:

3

re

Tháinig an madra chugat.

Tháinig an madra chugam.

Bí ag Foghlaim

la nd

Aonad 2 Ceacht 3

Tháinig an madra chugaibh.

siad: chucu

siad:

chuig

at io na ED l C o C m O pa

Líon na Bearnaí

sibh: chugaibh sibh:

Tháinig an madra chucu.

ny

Tháinig an madra chugainn.

of I

sinn: chugainn sinn:

1 tú: Tháinig an piscín _________.

2

mé: Tháinig an piscín _________.

3 siad: Tháinig an piscín _________.

4

sibh: Tháinig an piscín _________.

5 sinn: Tháinig an piscín _________.

6

Cáit: Tháinig an piscín _________.

7 Liam: Tháinig an piscín _________.

8

Mamaí: Tháinig an piscín _________.

9 na cailíní: Tháinig an piscín _________.10 Aonad 2 Ceacht 4

na buachaillí: Tháinig an piscín _________.

Grúpa a Dó

uc

Chodail Cáit sa seomra leapa san áiléar inné.

Codlaíonn Cáit sa seomra leapa san áiléar gach lá.

Ⓒ Th

e

Ed

Codlóidh Cáit sa seomra leapa san áiléar amárach.

Inné

Chodail sí

Grúpa a Dó Gach Lá _ _ _ _ _ _ _ _ _ sí

Grúpa a Dó Amárach Inné Gach Lá óidh aíonn eoidh íonn Chodail sí Codlaíonn sí Codlóidh sí D’oscail sí Osclaíonn sí Osclóidh sí D’imir sí Imríonn sí Imreoidh sí D’inis sí Insíonn sí Inseoidh sí

Amárach _ _ _ _ _ _ _ _ sí

Grúpa a Dó Amárach Inné Gach Lá óidh aíonn eoidh íonn Chodail sí ____________ sí ____________ sí D’oscail sí ____________ sí ____________ sí D’imir sí ____________ sí ____________ sí D’inis sí ____________ sí ____________ sí 45

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 45

23/05/2022 08:22

An Teilifís

Aonad 1 Ceacht 1

4

soilse

An Guta Gearr e

ag éisteacht

páipéar

3

páip__ar 6

ag __ist__acht

ag f__achaint 7

at io na ED l C o C m O pa

5

soils__

4

ny

2

of I

Scríobh na Focail

1

printéir

re

ag féachaint

breoite

la nd

ceithre gloine An Guta Fada é

breoit__

print__ir 8

gloin__

4

c__ithr__

Scríobh na hAbairtí

1 Las na ________.

2 Tá an buachaill ________.

3 Tá ________ ar an mbord.

4 Tá ________ ar an gcófra.

5 Tá sé ________ bliana d’aois.

Aonad 1 Ceacht 2

4

e

Ed

uc

An mbíonn tú ag imirt cluichí ríomhaire?

Bím ag imirt cluichí ríomhaire.

Ⓒ Th

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

6 Tá sí ag ________ ar an gclár bán.

An mbíonn tú ag snámh?

Ní bhím ag snámh.

Bím ag rith.

3

An mbíonn tú?

Bím Ní bhím

?

An + urú

Gach Lá 3

7 Ní + séimhiú

Bím

Freagair na Ceisteanna

1 An mbíonn tú ag féachaint ar an teilifís gach tráthnóna? __________________________________________________________________________.

2 An mbíonn tú ag imirt cluichí ríomhaire gach tráthnóna? __________________________________________________________________________.

46 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 46

23/05/2022 08:23

An Teilifís

Aonad 1 Ceacht 3

Spraoi le Briathra

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach Déarfaidh mé

Dúirt tú

Deir tú

Déarfaidh tú

Dúirt sé

Deir sé

Déarfaidh sé

Dúirt sí

Deir sí

Déarfaidh sí

Dúramar

Deirimid Déarfaimid

Dúirt mé

Deirim

Déarfaidh mé

la nd

Deirim

Inné

re

Dúirt mé

Briathar Neamhrialta Gach Lá Amárach

of I

Dúirt sibh Deir sibh Déarfaidh sibh Dúirt siad Deir siad Déarfaidh siad

2 Dúirt Liam liom dul abhaile inné. ____ Liam liom dul abhaile gach lá. _________ Liam liom dul abhaile amárach.

3 Dúramar é sin inné. ___________ é sin gach lá. ___________ é sin amárach.

4 Dúirt Mamaí liom dul ar scoil inné. _________ Mamaí liom dul ar scoil amárach. _________ Mamaí liom dul ar scoil gach lá.

at io na ED l C o C m O pa

ny

1 Dúirt mé an dán inné. _________ an dán gach lá. _________ mé an dán amárach.

Aonad 1 Ceacht 4

Is vombat é.

Ed

Cad é?

Ⓒ Th

e

Is féar é.

Féach agus Abair

Is Is Is Is Is Is Is Is

Cad é?

Cad é?

Cad é?

Is cóála é.

Is cangarú é.

Is pasam é.

Cad é?

Cad é?

Cad é?

Is planda é.

Is éan é.

Is bláth é.

uc

Cad é?

vombat é. cóála é. cangarú é. pasam é. féar é. planda é. éan é. bláth é.

Clúdaigh agus Scríobh

Bí ag Scríobh

3

1 Cad é?

2 Cad é?

Is ___________ é.

3 Cad é?

_________________ 4 Cad é?

_________________ _________________ 5 Cad é?

6 Cad é? _________________

_________________

47 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 47

23/05/2022 08:23

An Teilifís

Aonad 2 Ceacht 1 tú

sé

Lig mé béic áthais asam.

Lig tú béic áthais asat.

Lig sé béic áthais as. Lig sí béic áthais aisti. siad

re

sibh

at io na ED l C o C m O pa

ny

of I

sinn

sí

la nd

mé

Ligeamar béic áthais asainn. Lig sibh béic áthais asaibh.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

mé: asam tú: asat sé: as sí: aisti sinn: asainn sibh: asaibh siad: astu

3

Líon na Bearnaí

mé: tú: sé: sí: sinn: sibh: siad:

2 Lig mé béic áthais ___________.

3 Lig Niamh béic áthais ___________.

4 Lig sibh béic áthais ___________.

5 Lig na cailíní béic áthais ___________.

6 Ligeamar béic áthais ___________.

uc

Ed

Ceisteanna – Gach Lá An 3 Ní

e

Seolaim Ní sheolaim

Ceisteanna – Gach Lá An 3 Ní An seolann tú?

Ní éistim

An éisteann tú?

An imríonn tú?

Ní imrím

An imríonn tú?

Ⓒ Th

An éisteann tú? Éistim Imrím

as

1 Lig tú béic áthais ___________.

Aonad 2 Ceacht 2

An seolann tú?

Lig siad béic áthais astu.

Freagair na Ceisteanna

1 An seolann tú téacsanna chuig do chairde? 2 An seolann tú téacsanna chuig an múinteoir? ___________________________________. _________________________________.

3 An éisteann tú le ceol ar an bhfón?

4 An éisteann tú le ceol gach lá ar scoil? ___________________________________. _________________________________.

5 An imríonn tú cluichí ríomhaire le do 6 An imríonn tú cluichí ríomhaire le do chairde? mhúinteoir? ___________________________________. _________________________________.

48 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 48

23/05/2022 08:23

An Teilifís

Aonad 2 Ceacht 3

Amárach: An mbeidh? Beidh/Ní bheidh Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

Sceideal Teilifíse – An Domhnach

3

An mbeidh?

Beidh Ní bheidh

Nuacht na Maidine

9:15

Réamhaisnéis na hAimsire

9:30

Cartún

Ceisteanna – Amárach An + urú 3 Ní + séimhiú

Freagair na Ceisteanna

1 An mbeidh nuacht na maidine ar siúl ar a deich a chlog?

of I

re

Beidh

la nd

9:00

ny

__________________________________________________________________________ 2 An mbeidh nuacht na maidine ar siúl ar a naoi a chlog?

at io na ED l C o C m O pa

__________________________________________________________________________ 3 An mbeidh réamhaisnéis na haimsire ar siúl ar a naoi a chlog? __________________________________________________________________________ 4 An mbeidh réamhaisnéis na haimsire ar siúl ar cheathrú tar éis a naoi? __________________________________________________________________________ 5 An mbeidh cartún ar siúl ar cheathrú chun a deich?

__________________________________________________________________________ Aonad 2 Ceacht 4

Ed

uc

d leathan

doras

éadaí d caol i e

duine

dán

liathróid

gairdín

maidin

buidéal

Ⓒ Th

e

dúlra

spideog

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh d leathan

dúlra doras éadaí duine dán

a o u

3

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh d caol

spideog liathróid gairdín maidin buidéal

3

Scríobh focail sa bhosca ceart. d leathan aou

d caol ie

49 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 49

23/05/2022 08:23

Siopadóireacht

Aonad 1 Ceacht 1

An Guta Gearr i

trí

líne

idir oifig an phoist An Guta Fada í

oíche

ciseán

cíor

fíon

printéir

la nd

tine

re

fir

díon

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh 3

fir tine idir oifig an phoist ciseán printéir

trí líne oíche cíor fíon díon

at io na ED l C o C m O pa

ny

of I

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh 3

Bí ag Scríobh i nó í

1

2 c__seán

3

f__on

8

t__ne

Ed

l__ne

pr__nté__r

9

uc

7

4

o__che

10

tr__

Ⓒ Th

c__or 11

d__on 12

f__r

__d__r

Spraoi le Briathra

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach

Fuair mé

Faighim

Gheobhaidh mé

Fuair tú

Faigheann tú

Gheobhaidh tú

Fuair sé

Faigheann sé

Gheobhaidh sé

Fuair sí

Faigheann sí

Gheobhaidh sí

Fuaireamar Faighimid

6

o__f__g an pho__st

e

Aonad 1 Ceacht 2

5

Inné Fuair mé

Briathar Neamhrialta Gach Lá Amárach Faighim

Gheobhaidh mé

Gheobhaimid

Fuair sibh Faigheann sibh Gheobhaidh sibh Fuair siad Faigheann siad Gheobhaidh siad 50 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 50

23/05/2022 08:23

Siopadóireacht

Aonad 1 Ceacht 3

10

11

12

13

14

a haon déag

a dó dhéag

a trí déag

a ceathair déag

15

16

17

18

19

a cúig déag

a sé déag

a seacht déag

a hocht déag

19 12

at io na ED l C o C m O pa

15

________________________ ________________________

ny

a sé déag

14

of I

16

a naoi déag

re

Scríobh na hUimhreacha

la nd

a deich

11

________________________ ________________________ ________________________

13

18

15

________________________ ________________________ ________________________ Aonad 1 Ceacht 4

10 60

70

fiche

Ed

seasca

30

uc

deich

20

seachtó

tríocha

40

daichead

50

80

90

100

ochtó

nócha

caoga

céad

Ⓒ Th

e

Scríobh na hUimhreacha

24

fiche a ceathair

51

39

44

37

26

________________________ ________________________

________________________ ________________________ ________________________

64

92

83

________________________ ________________________ ________________________ 51 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 51

23/05/2022 08:23

Siopadóireacht

Aonad 2 Ceacht 1

Bhí Niamh ag magadh fút.

Bhí Niamh ag magadh faoi.

Bhí Niamh ag magadh fúithi.

la nd

Bhí Niamh ag magadh fúm.

Bí ag Foghlaim faoi

Clúdaigh agus Scríobh

mé: fúm tú: fút sé: faoi sí: fúithi sinn: fúinn sibh: fúibh siad: fúthu

mé: tú: sé: sí: sinn: sibh: siad:

Líon na Bearnaí

3

1 tú: Bhí an buachaill ag magadh ___________.

2 sé: Bhí an buachaill ag magadh ___________.

at io na ED l C o C m O pa

3 mé: Bhí an buachaill ag magadh ___________.

4 sí: Bhí an buachaill ag magadh ___________.

5 siad: Bhí an buachaill ag magadh ___________.

6 sibh: Bhí an buachaill ag magadh ___________.

7 sinn: Bhí an buachaill ag magadh ___________.

Aonad 2 Ceacht 2

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach Beirim

Béarfaidh mé

Rug tú

Beireann tú

Béarfaidh tú

Rug sé

Beireann sé

Béarfaidh sé

Beireann sí

Béarfaidh sí

Inné

Rug mé

Briathar Neamhrialta Gach Lá Amárach Beirim

Béarfaidh mé

Ed

uc

Rug mé

Rug sí

faoi

ny

Féach agus Abair

of I

re

Bhí Niamh ag magadh fúinn. Bhí Niamh ag magadh fúibh. Bhí Niamh ag magadh fúthu.

e

Rugamar Beirimid

Béarfaimid

Ⓒ Th

Rug sibh Beireann sibh Béarfaidh sibh

Rug siad Beireann siad Béarfaidh siad 1 Rug an garda ar an ngadaí inné.

2 Rug mé ar an madra inné.

__________ an garda ar an ngadaí gach lá.

__________ ar an madra gach lá.

__________ an garda ar an ngadaí amárach. __________ mé ar an madra amárach.

3 Rugamar ar ár rothair inné.

4 Rug siad ar a scútair inné.

__________ ar ár rothair gach lá.

__________ siad ar a scútair amárach.

__________ ar ár rothair amárach.

__________ siad ar a scútair gach lá.

52

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 52

23/05/2022 08:23

Siopadóireacht

Aonad 2 Ceacht 3

Spraoi le Briathra

Gach Lá 3

An dtéann tú?

Téim

Ní + séimhiú

An? + urú

Ní théim

3

Ní + séimhiú

An dtéann tú?

An mbuaileann tú? Buailim Ní bhuailim

An mbuaileann tú?

An mbaineann tú? Bainim Ní bhainim

An mbaineann tú?

la nd

An? + urú

Gach Lá

re

Bí ag Scríobh

of I

1 ‘An dtéann tú ag siopadóireacht sa chathair?’ arsa Daidí. ‘Ní _________,’ arsa Liam.

2 ‘An mbuaileann tú le do chairde sa chathair?’ arsa Daidí. ‘_________,’ arsa Niamh.

3 ‘An dtéann tú ag siopadóireacht sa chathair?’ arsa Daidí. ‘_________,’ arsa Niamh.

ny

4 ‘An mbaineann tú taitneamh as?’ arsa Daidí. ‘_________,’ arsa Niamh.

siopa Féach agus Abair

siopa siopadóir ag siopadóireacht

siopadóir

Clúdaigh agus Scríobh

3

ag siopadóireacht Focal

siopa siopadóir ag siopadóireacht

Siollaí 2

Líon na Bearnaí Cruthanna

uc

Bí ag Scríobh

at io na ED l C o C m O pa

Aonad 2 Ceacht 4

Ed

1 Chuaigh mé go dtí an _______ inné. 1 s 2 Bhuail mé leis an _____________.

Ⓒ Th

e

3 Bhí mé ag ________________.

siopadóireacht

2 s 3 s

Aimsigh focail bheaga san fhocal siopadóireacht. Scríobh na focail. ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ ____________ 53 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 53

23/05/2022 08:23

Lá ’le Pádraig Bí ag Foghlaim Ainmfhocail

Ceacht 1

Ainmfhocail a thosaíonn le guta agus a chríochnaíonn le consan caol i e. obair an obair

aill an aill

abairt an abairt

uair an uair Féach agus Abair

an an an an

Bí ag Scríobh

abairt aill uair aimsir

Clúdaigh agus Scríobh

of I

áit oifig obair eochair

3

1 Bhí an ______ an-fhuar.

2 Bhí an faoileán ar an ______.

3 Bhí an ______ plódaithe le daoine.

4 Bhí an ______ an-fhada.

Ceacht 2

Briathar Neamhrialta Inné Gach Lá Amárach Feicim

Feicfidh mé

Feiceann tú

uc

Chonaic mé

Feicfidh tú

Chonaic sé

Feiceann sé

Feicfidh sé

Chonaic sí

Feiceann sí

Feicfidh sí

e

Ed

Chonaic tú

Chonaiceamar Feicimid

Ⓒ Th

3

ny

an an an an

Clúdaigh agus Scríobh

aimsir an aimsir

at io na ED l C o C m O pa

Féach agus Abair

eochair an eochair

la nd

oifig an oifig

re

áit an áit

Briathar Neamhrialta Neamhrialta Briathar Inné Amárach Inné Inné Gach Gach Lá Lá Amárach Amárach Chonaic Feicim Feicfidh mé Rug mé mé Beirim Feicim Béarfaidh Feicfidh mé mé

Feicfimid

Chonaic sibh

Feiceann sibh Feicfidh sibh

Chonaic siad

Feiceann siad Feicfidh siad

1 Chonaic Liam paráid inné. ________ Liam paráid gach lá. ________ Liam paráid amárach.

2 Chonaic mé bratach inné. ________ bratach gach lá. ________ mé bratach amárach.

3 Chonaiceamar seamróga inné. ________ seamróga gach lá. ________ seamróga amárach.

4 Chonaic siad flóta inné. ________ siad flóta gach lá. ________ siad flóta amárach.

54

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 54

23/05/2022 08:23

Lá ’le Pádraig

Bí ag Foghlaim Ainmfhocail

Ceacht 3

Ainmfhocail a thosaíonn le consan agus a chríochnaíonn le consan caol i e.

cáis an cháis

carraig an charraig

ceist an cheist

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

an cheist

3

________________ 4

________________ ________________

5

Ceacht 4

6

________________ ________________

Ed

uc

7

Ⓒ Th

Féach agus Abair

8

________________ ________________ B_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ na F_ _ _ _ P_ _ _ _ _ _.

e

Gurab amhlaidh duit.

cistin an chistin

2

ny

pharáid pháirc choill fheirm cháis charraig cheist chistin

1

at io na ED l C o C m O pa

an an an an an an an an

3

feirm an fheirm

la nd

coill an choill

re

páirc an pháirc

of I

paráid an pharáid

Clúdaigh agus Scríobh

3

Beannachtaí na Féile Pádraig Gurab amhlaidh duit.

G_ _ _ _ a_ _ _ _ _ _ _ d_ _ _.

Suimeanna Focal

1 beann + acht + aí = ____________ 3 Pád + raig =

2 féil + e = ____________

____________ 55

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 55

23/05/2022 08:23

An Cháisc

An bhfaighidh Ciara coinín Cásca?

Gheobhaidh Ciara coinín Cásca.

An bhfaighidh Cáit ubh Chásca?

Ní bhfaighidh Cáit ubh Chásca.

An bhfaighidh Oisín ubh Chásca?

Gheobhaidh Oisín ubh Chásca.

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

Spraoi le Briathra

re

An bhfaighidh?

Gheobhaidh Ní bhfaighidh

la nd

Ceacht 1

of I

?

Amárach 3

7

ny

An bhfaighidh?

Freagair na Ceisteanna

2 An bhfaighidh Oisín cáca seacláide?

at io na ED l C o C m O pa

1 An bhfaighidh Oisín ubh Chásca?

__________________ Oisín ubh Chásca.

3 An bhfaighidh Cáit ubh Chásca?

__________________ Oisín cáca seacláide.

4 An bhfaighidh Cáit cáca seacláide?

__________________________________ 5 An bhfaighidh Ciara ubh Chásca?

__________________________________

6 An bhfaighidh Ciara coinín Cásca?

__________________________________ Ceacht 2

Cá?

uc

Cé?

e

Ed

Rinne Ruairí fleasc Chásca as cairtchlár ar an Aoine mar bhí an Cháisc ag teacht.

Ⓒ Th

__________________________________

Céard?

Cathain?

Cén fáth?

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

3

Cé?

Cá?

Céard?

Cathain?

Cén fáth?

Cuir Ceist Orm

1 ________ a rinne fleasc Chásca?

Rinne Ruairí fleasc Chásca.

2 ________ a rinne Ruairí?

Rinne sé fleasc Chásca.

3 ________ ndearna Ruairí fleasc Chásca? 4 ________ a rinne Ruairí fleasc Chásca?

Rinne sé fleasc ar scoil.

Rinne sé fleasc Chásca inné.

5 ______ ______ a ndearna Ruairí fleasc Chásca?

Rinne Ruairí fleasc Chásca mar bhí an Cháisc ag teacht.

56 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 56

23/05/2022 08:23

An Samhradh Bí ag Foghlaim Ainmfhocail

Ceacht 1

Ainmfhocail a thosaíonn le consan agus a chríochnaíonn le consan leathan a o u. buidéal an buidéal

buicéad an buicéad

portán an portán

caisleán an caisleán

capall an capall

cnoc an cnoc

cupán an cupán

of I

re

la nd

bád an bád

Bí ag Scríobh

bád buidéal buicéad portán caisleán capall cnoc portán

1

2

an portán

at io na ED l C o C m O pa

an an an an an an an an

3

ny

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh

________________

3

4

________________ ________________

5

6

________________ ________________

7

e

Ed

Lá breá brothallach a bhí ann.

uc

Ceacht 2

Ⓒ Th

Bhí néalta boga bána sa spéir.

Féach agus Abair

8

________________

_______________

Bhí an ghrian ag taitneamh go hard sa spéir.

Bhí an ghrian ag spalpadh anuas.

Ní raibh puth ghaoithe ann.

Bhí an teocht ard.

Clúdaigh agus Scríobh

Lá breá brothallach an ghrian ag taitneamh go hard sa spéir ag spalpadh anuas néalta boga bána puth ghaoithe teocht ard

3

Scríobh an Scéal

An Aimsir Lá breá _________________ a bhí ann. Bhí an ______ ag ___________ anuas.

Bhí néalta _____ ____ sa spéir.

Ní raibh _____ ________ ann.

Bhí an ________ ard.

57

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 57

23/05/2022 08:23

An Samhradh

Ceacht 3

tonnta

tolg

tarbh t caol

tintreach

teach

tír

t+aou

tobar t+ie

turas

la nd

t leathan

ticéad

re

tine

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh 3

tonnta tolg tarbh tobar turas

tintreach teach tír tine ticéad

at io na ED l C o C m O pa

ny

of I

Féach agus Abair Clúdaigh agus Scríobh 3

Ceacht 4

Tá an rón ag dul isteach san uisce.

Tá an rón istigh san uisce.

Tá an rón ag teacht amach as an uisce.

Tá an rón amuigh ar an trá.

Bí ag Scríobh

uc

Féach agus Abair

Clúdaigh agus Scríobh 3

1 Tá na páistí ag dul ________ sa seomra ranga.

Ed

ag dul isteach istigh ag teacht amach amuigh

Ⓒ Th

e

2 Tá na páistí ______ sa seomra ranga.

3 Tá na páistí ag teacht ______ as an seomra ranga.

Bí ag Scríobh

4 Tá na páistí _______ sa chlós.

1 Tá Bran ag dul ___________ sa chró.

2 Tá Bran ___________ sa chró.

3 Tá Bran ag teacht ___________ as an gcró.

4 Tá Bran ___________ sa pháirc.

58

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 58

23/05/2022 08:23

Bí ag Scríobh Foclóir

Dul Siar

la nd

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

of I

re

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

at io na ED l C o C m O pa

ny

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

uc

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

Ed

ÓSTÁN

Ⓒ Th

e

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

______________ ______________ ______________ ______________ ______________

______________ ______________ ______________ ______________ ______________ 59 BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 59

23/05/2022 08:23

Dul Siar

Bí ag Scríobh An tAinmfhocal

Ag tosú le consan séimhiú

Ag tosú le consan bád

cáis

consan leathan a o u

consan caol i e

an bád

an cháis

la nd

Consan

páirc

an ______________________

an ______________________

buicéad

ceist

an ______________________

an ______________________

capall

cistin

an ______________________

an ______________________

of I

ny

at io na ED l C o C m O pa

Ag tosú le s

s

re

buidéal

Ag tosú le s

solas

sráid

consan leathan a o u

consan caol i e

an solas

an tsráid

sorn

súil

an ______________________

samhradh

seacláid

an ______________________

an ______________________

sionnach

seachtain

an ______________________

an ______________________

Ed

uc

an ______________________

Ag tosú le guta

Ⓒ Th

t-

Ag tosú le guta

asal

áit

consan leathan a o u

consan caol i e

e

Guta

t

an áit

an t-asal eitleán

oifig

an ______________________

an ______________________

uan

eochair

an ______________________

an ______________________

ospidéal

aimsir

an ______________________

an ______________________ 60

BNC6 Leabhar Litrithe (pp36-60).indd 60

23/05/2022 08:23