Croí na Gaeilge 2 Sample TRB by Edco Ireland

T CH CH IO LA S L MP SA

Ire la n of

om pa ny

Croí 2 na e g l i e a G

a r o e t in ú h M n a r a h b Lea

at io

na l

ibhéil don e l h t á n G Cúrsa óisearach h S h t i a r S t

. re

m a ti o n

vid

e ourc s es

A ni

Croi 2 TRB sample.indd 1

EE digital FR r

Pearse Ahern Megan O’Connor

eos and m

16/03/2022 12:49

Ire la n

An Chéad Chló 2022 An Comhlacht Oideachais Bóthar Bhaile an Aird Baile Bhailcín Baile Átha Cliath 12

Leagan amach: Carole Lynch Eagarthóir: Caitriona Clarke

Dearadh agus clúdach: EMC

om pa ny

Gach ceart ar cosaint. Ní ceadmhach aon chuid den fhoilseachán seo a atáirgeadh, a stóráil i gcóras aisghabhála ná a tharchur ar aon mhodh nó slí, bíodh sin leictreonach, meicniúil, bunaithe ar fhótachóipeáil, ar thaifeadadh nó eile gan cead a fháil roimh ré ón bhfoilsitheoir nó ceadúnas a cheadaíonn cóipeáil shrianta in Éirinn arna eisiúint ag Gníomhaireacht um Cheadúnú Cóipchirt na hÉireann, 63 Sráid Phádraig, Dún Laoghaire, Baile Átha Cliath.

www.edco.ie Ball den Smurfit Kappa ctp © Pearse Ahern, Megan O’Connor, 2022

na l

Léitheoir profaí: Annemarie Nugent

at io

Íomhánna: Shutterstock: 4kclips, Bokic Bojan, David-Teamen, Es sarawuth, intararit, Mark Breck, Microstocker.Pro, Modvector, Monkey Business Images, ONYXprj, Peter Horrox, Sergey Novikov, Szefei, Toonsteb, Wavebreakmedia Sportsfile: David Fitzgerald

Nóta buíochais Ba mhaith leis na húdair buíochas a ghabháil le hAoife Ní Laoire as a cuid oibre sa leabhar seo.

Croi 2 TRB sample.indd 2

16/03/2022 12:49

–

Measúnú

–

Mé Féin, Mo Theaghlach agus Mo Chairde Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

– –

Aonad 3:

M’Áit Chónaithe agus Mo Cheantar Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

– –

Aonad 4:

Caitheamh Aimsire agus an Teicneolaíocht Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

– –

Gleann Álainn Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

– –

at io

Aonad 2:

Dráma:

Aonad 5:

om pa ny

An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

na l

Aonad 1:

–

Pleanáil – do threoir!

Ire la n

Croí na Gaeilge 2 agus Gaeilge na Sraithe Sóisearaí

Aonad 6:

Clár

Poist agus Cúrsaí Oibre Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

– –

Laethanta Saoire agus Taisteal Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

– –

Croi 2 TRB sample.indd 3

16/03/2022 12:49

Croí na Gaeilge 2

Clár

Aonad 8:

Spórt agus Cúrsaí Folláine Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

– –

–

Gramadach

– –

An Ghaeilge agus Cultúir Eile (MRB 2) Pleanáil roinne Pleanáil múinteora

Ire la n

Aonad 7:

om pa ny

Litríocht Scríbhneoireacht Foclóir Gaeilge–Béarla

Scrúduithe

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais

na l

Aonad 2: Mé Féin, Mo Theaghlach agus Mo Chairde

– – –

16 – –

Aonad 4: Caitheamh Aimsire agus an Teicneolaíocht

–

at io

Aonad 3: M’Áit Chónaithe agus Mo Cheantar

–

Aonad 5: Poist agus Cúrsaí Oibre

–

Aonad 6: Laethanta Saoire agus Taisteal

–

Aonad 7: An Ghaeilge agus Cultúir Eile (MRB 2)

–

Aonad 8: Spórt agus Cúrsaí Folláine

–

Scrúdú Téarmach 1

–

Dráma: Gleann Álainn

–

Scrúdú Téarmach 3

–

Scrúdú Téarmach 2

Croi 2 TRB sample.indd 4

16/03/2022 12:49

Clár

Freagraí –

Aonad 3: M’Áit Chónaithe agus Mo Cheantar

–

Dráma: Gleann Álainn

Ire la n

Aonad 2: Mé Féin, Mo Theaghlach agus Mo Chairde Aonad 4: Caitheamh Aimsire agus an Teicneolaíocht

–

– –

Aonad 6: Laethanta Saoire agus Taisteal Aonad 7: An Ghaeilge agus Cultúir Eile (MRB 2)

Aonad 5: Poist agus Cúrsaí Oibre

–

– –

Gramadach

–

om pa ny

Aonad 8: Spórt agus Cúrsaí Folláine Scríbhneoireacht Scrúduithe téarmacha

Tras-scríbhinní

na l

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais

– –

Aonad 3: M’Áit Chónaithe agus Mo Cheantar

–

Aonad 4: Caitheamh Aimsire agus an Teicneolaíocht

–

Dráma: Gleann Álainn

–

at io

Aonad 2: Mé Féin, Mo Theaghlach agus Mo Chairde

–

Aonad 6: Laethanta Saoire agus Taisteal

–

Aonad 7: An Ghaeilge agus Cultúir Eile (MRB 2)

–

Aonad 8: Spórt agus Cúrsaí Folláine

–

Aonad 5: Poist agus Cúrsaí Oibre

Th ©

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais

Teimpléid

–

Léaráidí

–

Croi 2 TRB sample.indd 5

16/03/2022 12:49

Croí na Gaeilge 2

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Bliain:

An dara bliain

Fad an aonaid:

4–6 seachtaine

Pleanáil roinne

Ire la n

Torthaí foghlama Feasacht teanga agus chultúrtha

Féinfheasacht an fhoghlaimeora

1.2, 1.5, 1.7, 1.8, 1.12, 1.23, 1.25

2.1, 2.3, 2.4, 2.8

3.1, 3.6

Téacsanna féideartha

Cumas cumarsáide

Scagadh agus réamhrogha na roinne Gaeilge Teideal: ‘Jeaic ar Scoil’ le Dairena Ní Chinnéide

om pa ny

Téacs litríochta

Seánra: Dán

Téacsanna tacúla eile Téacs litríochta (rogha eile*):

‘Ceist na Teangan’ (dán) le Nuala Ní Dhomhnaill *Níl ach moladh i gceist anseo. Is féidir le do roinn téacs litríochta eile a roghnú agus sibh ag cruthú bhur n-aonad foghlama féin.

Acmhainní digiteacha: ncca.ie/ga/an-tsraith-shóisearach/measúnú-agus-tuairisciú/díriú-ar-an-bhfoghlaim jct.ie/leagangaeilge/gaeilge/gaeilge_ga www.edco.ie/croinagaeilge2 (féach ar an bpleanáil múinteora, lch 11) cogg.ie/gaeilge-iar-bhunscoil/ • tuairisc.ie/foghlaimeoirí • tg4.ie/ga/ • avachara.com/avatar ceacht.ie • molsceal.ie • futurelearn.com • twinkl.ie • wordwall.net • quizlet.com • kahoot.com abair.ie • teanglann.ie • focloir.ie • potafocal.ie

• • • • • •

at io

na l

Téacsanna eile: • Scoil Samhraidh Willie Clancy (lch 7) • An t-amchlár (lch 12) • Siopa Emma (lch 14) • Ríomhphost ón bpríomhoide (lch 17) • Gaelbhratach (lch 26) • Gaeilge 24 (lch 27) • Nuachtlitir Scoil Naomh Eoin (lch 30) • Gnáthlá Scoile (lch 31) • Baill fhoireann na scoile (leabhar gníomhaíochta lch 3) • Ríomhphost ón bpríomhoide (leabhar gníomhaíochta lch 11) • Litir ó chara pinn (leabhar gníomhaíochta lch 17)

Croi 2 TRB sample.indd 6

16/03/2022 12:49

Aonad

Fís don fhoghlaim san aonad

Ire la n

Is é fócas an aonaid seo ná an scoil agus cúrsaí oideachais. Tá flúirse tascanna san aonad seo a chuideoidh leis an dalta labhairt agus scríobh go cumasach faoina s(h)aol scoile. Tá béim leagtha ar an ngnáthfhoclóir a bhaineann le saol na scoile chomh maith le briathra rialta san aimsir láithreach, chun deis a thabhairt do na daltaí a dtuairimí faoin scoil a nochtadh. Is é an dán ‘Jeaic ar Scoil’ a bheidh mar spreagadh don dul chun cinn san fhoghlaim. Beidh idirghníomhú idir daltaí i bhfoirm spreagúil agus cruthaitheach. Aithneoidh an dalta difríochtaí idir chanúintí na Gaeilge.

eachais An Scoil agus Cúrsaí Oid

Cur síos imlíneach ar an bhfoghlaim:

Príomhdheis mheasúnaithe an aonaid:

at io

na l

om pa ny

Seo féidearthachtaí don phríomhdheis mheasúnaithe: 1 Scríobh cúig abairt faoi na rudaí is fearr a rinne tú le linn an tsamhraidh (lch 5). 2 Scríobh cúig cheist eile bunaithe ar na próifílí agus cuir ar dhuine éigin eile sa rang iad (lch 9). 3 Áiseanna na scoile meaitseáil (leabhar gníomhaíochta lch 2). 4 Scríobh na habairtí seo i do chóipleabhar agus cuir ainm na n-ábhar in ionad na n-íocón agus cuir focail in ionad na bhfigiúirí (lch 11). 5 Líon clár ama agus scríobh blagiontráil faoin gclár ama (Cleachtadh MRB 1, lch 12, acmhainn punainne lch 1). 6 Idirghníomhú cainte ag cur ceisteanna ar dhuine éigin sa rang (lch 13). 7 Meaitseáil idir abairtí agus pictiúir (lch 15). 8 Freagair na ceisteanna faoin amchlár (leabhar gníomhaíochta lch 5). 9 Éist le fógra ón bpríomhoide agus líon na bearnaí (lch 16). 10 Ríomhphost ó thuismitheoir chuig an bpríomhoide faoi riail nua (lch 17). 11 Ceisteanna faoi ghníomhaíochtaí seach-churaclaim a fhreagairt (lch 20). 12 Scríobh ocht gceist faoin seomra ranga ina bhfuil tú féin (lch 22). 13 Picthuiscint ag déanamh cur síos ar an áit, an trealamh agus na héadaí scoile atá ar na daltaí (lch 9). 14 Scríobh an scéal arís agus cuir é san aimsir láithreach (lch 23). 15 Samhlaigh go bhfuil tú i do bhall de Chlub na Gaeilge ar scoil (Cleachtadh MRB 1, lch 27, acmhainn punainne lch 3). 16 Bain úsáid as an aip nótaí ar d’fhón póca le scríobh faoi do ghnáthlá scoile (lch 31). 17 Lig ort go raibh tú ag cruinniú an chlub fichille. Scríobh píosa faoin gcruinniú san aimsir chaite (leabhar gníomhaíochta lch 13). 18 Dear scéalchlár le sé phictiúr ar www.storyboardthat.com don dán ‘Jeaic ar Scoil’ agus scríobh script san aimsir láithreach chun dul leis an gclár (Cleachtadh MRB 1, lch 34; acmhainn punainne lch 5). 19 Idirghníomhú cainte faoi shaol scoile an dalta (lch 9). 20 Cur i láthair faoi Scoil Samhraidh Willie Clancy a chur os comhair an ranga (Smaointe MRB 2, lch 37). 21 Dráma beag a scríobh faoin gcéad lá a bhí ag Jeaic (príomhcharachtar ón dán) nuair a shroich sé an scoil (Smaointe MRB 2, lch 37). 22 Rólimirt ar chomhrá idir múinteoir agus dalta a bhí ar an bhfón póca le linn ceachta scoile (Smaointe MRB 2, lch 37).

Ag cruthú eispéiris foghlama

Féidearthachtaí i rith an aonaid foghlama Deiseanna foghlama féideartha:

1 Úsáidfidh an dalta an Ghaeilge mar phríomhtheanga chumarsáide an ranga. (The student will use Irish as the main language of class communication.) 2 Úsáidfidh sé/sí na ceistfhocail go nádúrtha chun cur lena c(h)umas idirghníomhaithe éifeachtaigh. (He/She will use question words naturally to further assist in effective interactive competence.) 3 Úsáidfidh sé/sí briathra rialta san aimsir láithreach chun cur síos a dhéanamh ar a s(h)aol scoile (He/She will use regular verbs in the present tense to describe his/her school life.) 4 Léifidh an dalta an dán ‘Jeaic ar Scoil’ agus déanfaidh siad roinnt ceachtanna atá bainteach leis chun cur leis an tuiscint atá acu ar shaol na scoile. (The student will read the poem ‘Jeaic ar Scoil’ and will complete exercises attached to the poem in order to add to their understanding of school life.)

Croi 2 TRB sample.indd 7

16/03/2022 12:49

Croí na Gaeilge 2

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Ag cruthú eispéiris foghlama (ar lean) Féidearthachtaí i rith an aonaid foghlama Deiseanna foghlama féideartha (ar lean):

na l

om pa ny

Ire la n

5 Foghlaimeoidh sé/sí stór focal nua a thacóidh leis/léi scríobh agus labhairt faoin téama ‘An Scoil’ – baill fhoireann na scoile (lch 6), na hábhair scoile (lch 8), na maoluimhreacha (lch 10), pointí ama a bhaineann leis an lá scoile (lch 10), an éide scoile (lch 15), gníomhaíochtaí seach-churaclaim (lch 20), teicneolaíocht ar scoil (lch 24) san áireamh. (He/She will learn new vocabulary which will support writing and speaking on the theme of ‘An Scoil’ – including staff members, school subjects, numbers, times within the school day, the uniform, extracurricular activities and technology.) 6 Léifidh an dalta téacsanna éagsúla atá bainteach le saol na scoile agus tabharfaidh siad faoi na ceachtanna atá bainteach leo (lgh 6, 7, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 22, 23, 25, 26, 27, 30, 31, 32, 33, 34, 35). (Students will read various text associated with school life and will undertake the tasks associated with them.) 7 Beidh deiseanna ag an dalta an teicneolaíocht a úsáid chun a saol scoile a léiriú (lgh 25, 31, 34). (Students will have opportunities to use technology to highlight their school lives.) 8 Beidh deiseanna don idirphlé agus don idirghníomhú cainte i measc daltaí tar éis stór focal nua faoin téama ‘An Scoil’ a fhoghlaim (lgh 5, 6, 9, 13, 19, 22, 31), Picthuiscint (lch 9). (There will be opportunities for interactive discussion and speaking among students after learning new vocabulary on the theme of ‘An Scoil’.) 9 Éistfidh an dalta le foinsí éisteachta a bheidh ina n-ábhair spreagtha dá t(h)uilleadh dul chun cinn sna scileanna teanga (lgh 4, 11, 12, 14, 16, 21, 24, 29, 32). (The student will listen to listening pieces which will act as stimulus for further development of his/ her language skills.) 10 Beidh tábhacht ar leith ag aiseolas ón múinteoir agus ó chomhdhaltaí. (Feedback from the teacher and co-students will have particular importance.) 11 Beidh neart deiseanna ann chun machnamh a dhéanamh ar dhul chun cinn (lgh 36–7). (There will be plenty of opportunities to reflect on progress.)

at io

Deiseanna measúnaithe foirmitheacha féideartha:

Beidh na príomhdheiseanna measúnaithe seo mar threoir don dalta maidir lena d(h)ul chun cinn san aonad – conas atá ag éirí leis/léi, aitheantas a thabhairt don turas foghlama atá á dhéanamh aige/aici agus féachaint chuig na gnéithe den fhoghlaim a gcaithfear dul i ngleic leo san am amach roimhe/roimpi: 1 Scríobh cúig abairt faoi na rudaí is fearr a rinne tú le linn an tsamhraidh (lch 5). 2 Líon clár ama agus scríobh blagiontráil faoin gclár ama (Cleachtadh MRB 1, lch 12; acmhainn punainne lch 1). 3 Picthuiscint a dhéanamh faoi éide scoile (leabhar gníomhaíochta lch 9). 4 Glac grianghraf díot féin agus d’éide scoile ort. Scríobh ceithre abairt faoin éide scoile atá ort (lch 15). 5 Labhair os comhair an ranga faoi na rialacha ar scoil (lch 16). 6 Ríomhphost gearr a scríobh chuig príomhoide na scoile (lch 17). 7 Clár fógraí a dhearadh a phléann le gníomhaíochtaí seach-churaclaim na scoile (lch 20). 8 Ceisteanna a chumadh faoin seomra ranga ina bhfuil siad (lch 22). 9 Óráid a scríobh don leas-phríomhoide faoi imeacht atá siad ag iarraidh a chur ar siúl ar scoil (Cleachtadh MRB 1, lch 27; acmhainn punainne lch 3). 10 Úsáid chuí a bhaint as an aip nótaí ar d’fhón póca le scríobh faoi do ghnáthlá scoile (lch 31). 11 Dear scéalchlár le sé phictiúr ar www.storyboardthat.com don dán ‘Jeaic ar Scoil’ agus scríobh script san aimsir láithreach chun dul leis an gclár (Cleachtadh MRB 1, lch 34; acmhainn punainne lch 5). 12 Idirghníomhú cainte faoi shaol scoile an dalta (lch 9). 13 Scríobh scéal gearr bunaithe ar na pictiúir (leabhar gníomhaíochta lch 14). 14 Póstaer a dhearadh de na rialacha a bhaineann leis na briathra rialta san aimsir láithreach. 15 Póstaer a dhearadh de chonas an clog a léamh.

Croi 2 TRB sample.indd 8

16/03/2022 12:49

Aonad

Deiseanna measúnaithe foirmitheacha féideartha (ar lean):

Machnamh na roinne Gaeilge ar rath an aonaid

Ire la n

eachais An Scoil agus Cúrsaí Oid

16 Cur síos a thabhairt ar phictiúr (lgh 9, 18, 19). 17 Scríbhneoireacht faoi chruinniú chlub fichille (leabhar gníomhaíochta lch 13). 18 Tasc ealaíne – Tarraing pictiúr de na rudaí ar an admháil agus cuir lipéad (ainm) agus praghas ar gach earra (lch 14). 19 Tascanna a thacóidh le tuiscint an dalta ar an aimsir láithreach de bhriathra rialta (lgh 23, 28–9). 20 Cur i láthair faoi Scoil Samhraidh Willie Clancy a chur os comhair an ranga (Smaointe MRB 2, lch 37). 21 Dráma beag a scríobh faoin gcéad lá a bhí ag Jeaic (príomhcharachtar ón dán) nuair a shroich sé an scoil (Smaointe MRB 2, lch 37). 22 Rólimirt ar chomhrá idir mhúinteoir agus dalta a bhí ar an bhfón póca le linn ceachta scoile (Smaointe MRB 2, lch 37).

at io

na l

om pa ny

Roimh dhul i mbun teagaisc: 1 Cá bhfuil an dalta ag an bpointe seo ar a (h)aistear foghlama? Cad atáimid ag iarraidh go bhfoghlaimeoidh sé/sí? 2 Cá mbeidh an dalta ag deireadh an aonaid foghlama? Cén t-eolas, cén tuiscint, cad iad na scileanna agus cad iad na luachanna a bheidh forbartha aige/aici? 3 Conas a rachaidh an dalta chun cinn? Cad iad na hacmhainní, na háiseanna agus na gníomhaíochtaí a thacóidh leis an teagasc agus leis an bhfoghlaim? 4 Cén chaoi a mbeidh a fhios againn go bhfuil dul chun cinn déanta ag an dalta? Conas is féidir linne nó leis an dalta a c(h)uid dul chun cinn ar an bhfoghlaim a mheas? Cad iad na chéad chéimeanna eile san aistear foghlama? Ag deireadh an aonaid foghlama: (At the end of the unit of learning:) 1 Cad a d’fhoghlaim an dalta? Ar éirigh leis an bpleanáil a chuireamar i bhfeidhm? Ar tugadh suntas do ghuth an dalta? Ar thuig an dalta an nasc idir na hintinní foghlama agus na critéir ratha do gach aon tasc? An raibh an dalta rannpháirteach i ndearadh na n-intinní foghlama agus na gcritéar ratha? An raibh an dalta rannpháirteach i roghnú an téacs litríochta? Ar tharraingíomar nasc idir na torthaí foghlama a roghnaíodh agus na taisc mheasúnaithe? 2 An bhfuil an dalta réidh chun an chéad chéim eile san fhoghlaim a thógáil? Cad iad na chéad chéimeanna eile a mbeidh sé/sí in ann tabhairt fúthu? 3 An ndearna an dalta an dul chun cinn a bhí beartaithe againn? Ar chothaigh na hacmhainní, na háiseanna agus na gníomhaíochtaí ar bhaineamar úsáid astu an fhoghlaim? Ar chuir na taisc mheasúnaithe an fhoghlaim a bhí sna torthaí foghlama chun cinn? 4 An ndearnamar nó an ndearna an dalta monatóireacht ar a d(h)ul chun cinn? An raibh an cur chuige éifeachtach? Ar thugamar aiseolas dírithe dó/di? Ar thugamar deis don dalta machnamh ar a c(h)uid foghlama féin? Ar mhúineamar teanga an mhachnaimh dó/di? An bhfuil scil an mhachnaimh á forbairt aige/aici? 5 Ar bhaineamar leas as an uirlis úsáide um measúnú mar acmhainn bhreise (i.e. na cúig leabhrán de chuid an CNCM dár teideal ‘Díriú ar an bhfoghlaim’: 1. Intinní foghlama agus critéir ratha 2. Ceistiú éifeachtach 3. Aiseolas foirmitheach 4. Daltaí ag machnamh ar a gcuid foghlama 5. Torthaí foghlama?) Athchóirithe ó Michael Absolum, Clarity in the Classroom (2010), lch 192

Croi 2 TRB sample.indd 9

16/03/2022 12:49

Croí na Gaeilge 2

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Bliain:

An dara bliain

Fad an aonaid:

12–16 ceacht

Ire la n

Torthaí foghlama (de réir phlean na roinne)

Pleanáil múinteora

Cumas cumarsáide

Feasacht teanga agus chultúrtha Féinfheasacht an fhoghlaimeora

1.2, 1.5, 1.7, 1.8, 1.12, 1.23, 1.25

2.1, 2.3, 2.4, 2.8

3.1, 3.6

Eilimintí de na torthaí foghlama atá idir lámha

Feasacht teanga agus chultúrtha Féinfheasacht an fhoghlaimeora

1.2 sonraí áirithe ar ghnáthnithe coitianta sa chaint a aithint 1.5 canúintí na Gaeilge a aithint 1.7 príomhshonraí a bhaineann le gnáthnithe coitianta a aithint i dtéacsanna Gaeilge 1.8 príomhtheachtaireachtaí a bhaint as téacsanna* Gaeilge a bhaineann leis an ngnáthshaol 1.12 téacsanna ó bhéal a chruthú, a chur i láthair ina aonar agus/nó mar bhall de ghrúpa agus tuiscint a léiriú ar lucht éisteachta 1.23 eolas a sheiceáil, a dheimhniú agus a mhalartú 1.25 teachtaireachtaí scríofa a roinnt, ag úsáid teicneolaíochtaí digiteacha

2.1 difríochtaí suntasacha ó thaobh gramadaí agus comhréire idir an Ghaeilge, Béarla agus teangacha eile a thabhairt faoi deara chun míchruinneas a sheachaint 2.3 patrúin teanga mar chomhréir, bhriathra, ainmfhocail, srl., a aithint agus a úsáid 2.4 litriú agus poncaíocht cheart a aithint agus a úsáid 2.8 cosúlachtaí agus difríochtaí idir phobail ilteangacha a fhiosrú

Cumas cumarsáide

at io

na l

om pa ny

3.1 stíl phearsanta foghlama a aithint agus straitéisí foghlama a fhorbairt sna scileanna ar fad chun cur leis an bhfoghlaim éifeachtach 3.6 acmhainní teanga a úsáid (foclóirí agus ríomhfhoclóirí, graiméir, seiceálaithe gramadaí agus litrithe, srl.)

Téacsanna litríochta

Réamhrogha na roinne Gaeilge

Teideal: ‘Jeaic ar Scoil’ le Dairena Ní Chinnéide

Seánra: Dán

Téacsanna tacúla/acmhainní breise

Téacsanna litríochta (rogha eile): ‘Ceist na Teangan’ (dán) le Nuala Ní Dhomhnaill *Níl ach moladh i gceist anseo. Is féidir le do roinn téacs litríochta eile a roghnú agus sibh ag cruthú bhur n-aonad foghlama féin.

Téacsanna eile: Scoil Samhraidh Willie Clancy (lch 7) An t-amchlár (lch 12) Siopa Emma (lch 14) Ríomhphost ón bpríomhoide (lch 17) Gaelbhratach (lch 26) Gaeilge 24 (lch 27) Nuachtlitir Scoil Naomh Eoin (lch 30) Gnáthlá Scoile (lch 31) Baill fhoireann na scoile (leabhar gníomhaíochta lch 3)

• • • • • • • • •

Croi 2 TRB sample.indd 10

16/03/2022 12:49

Aonad

Téacsanna litríochta

Téacsanna tacúla/acmhainní breise (ar lean)

Acmhainní digiteacha:

Ire la n

• ncca.ie/ga/an-tsraith-shóisearach/measúnú-agus-tuairisciú/díriú-ar-an-bhfoghlaim • jct.ie/leagangaeilge/gaeilge/gaeilge_ga • www.edco.ie/croinagaeilge2

• Ríomhphost ón bpríomhoide (leabhar gníomhaíochta lch 11) • Litir ó chara pinn (leabhar gníomhaíochta lch 17)

eachais An Scoil agus Cúrsaí Oid

Réamhrogha na roinne Gaeilge (ar lean)

om pa ny

— Suíomh gréasáin an dalta agus ábhar ar Quizlet (lch 3) — Seiceáil isteach (lch 3) — Cur i láthair PowerPoint: Gramadach (lch 10) — Cur i láthair PowerPoint: Litríocht (lch 32) — Cur i láthair PowerPoint: Stór focal (lch 6) — Físeán: ‘Jeaic ar Scoil’ (lch 32) — Físeán le bileog oibre: MRB 2 Samplach (lch 37) — Seiceáil amach (lch 37) • cogg.ie/gaeilge-iar-bhunscoil/ • tuairisc.ie/foghlaimeoirí • tg4.ie/ga/ • avachara.com/avatar • ceacht.ie • molsceal.ie • futurelearn.com • twinkl.ie • wordwall.net • quizlet.com • kahoot.com • abair.ie • teanglann.ie • focloir.ie • potafocal.ie

Ag cruthú eispéiris foghlama do rang-ghrúpa Rogha an rang-ghrúpa i dtaobh na litríochta: Seánra: Dán

Teideal: ‘Jeaic ar Scoil’ le Dairena Ní Chinnéide

na l

Intinní foghlama (do cheacht/do shraith ceachtanna laistigh den aonad):

at io

Déanfar comhchruthú, in éineacht leis na daltaí, ar na hintinní foghlama a eascróidh as na torthaí foghlama don aonad seo. Ag deireadh míre seo an aonaid, ag baint úsáid as an téacs litríochta mar spreagadh, beidh an dalta in ann tabhairt faoi na rudaí seo a leanas. (The learning intentions arising from the learning outcomes for this unit will be co-created with students. At the end of this section of the unit, using the literary text as a stimulus, the student will be able to undertake the following.) 1 Foclóir ar leith a aithint bainteach leis an téama ‘An Scoil’ trí éisteacht, labhairt agus léamh. (Recognise particular vocabulary associated with the theme of ‘An Scoil’ through listening, speaking and reading.) 2 Bain úsáid chuí as an aimsir láithreach. (Use the present tense correctly.) 3 Labhairt go nádúrtha faoina s(h)aol scoile. (Speak naturally about his/her school life.) 4 Eolas faoi ghnáthlá scoile a dhíchódú agus an t-eolas sin a chur in oiriúint chun eolas fúthu a chruthú. (Understand information about a normal school day and adapt that information to create information about themselves.) 5 Pictiúr nó grianghraf a úsáid mar spreagadh chun cur síos ó bhéal agus scríofa a thabhairt ar shaol na scoile. (Use a picture or photograph as a stimulus to describe school life in both oral and written format.) 6 Sainfhoclóir téarmaí litríochta i dtaobh na filíochta a aithint agus a úsáid. (Recognise and use specific literary terms relating to poetry.) 7 Eolas faoi ábhar an dáin ‘Jeaic ar Scoil’ a thuiscint agus a phlé. (Understand and discuss the content of the poem ‘Jeaic ar Scoil’.) 8 Idirphlé agus idirghníomhú cainte a dhéanamh le daltaí eile tar éis stór focal nua faoin téama ‘An Scoil’ a fhoghlaim (lgh 5, 6, 9, 13, 19, 22, 31). (Undertake discussion and spoken interaction with other students after learning new vocabulary on the theme ‘An Scoil’.)

Croi 2 TRB sample.indd 11

16/03/2022 12:49

Croí na Gaeilge 2

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Ag cruthú eispéiris foghlama do rang-ghrúpa (ar lean) Gníomhaíochtaí don fhoghlaim (difreáil san áireamh):

Ire la n

1 Foghlaimeoidh an dalta stór focal nua a thacóidh leis/léi scríobh agus labhairt faoin téama ‘An Scoil’ – baill fhoireann na scoile (lch 6), na hábhair scoile (lch 8), na maoluimhreacha (lch 10), pointí ama a bhaineann leis an lá scoile (lch 10), an éide scoile (lch 15), gníomhaíochtaí seach-churaclaim (lch 20), teicneolaíocht ar scoil (lch 24) san áireamh. 2 Léifidh an dalta téacsanna éagsúla atá bainteach le saol na scoile agus tabharfaidh siad faoi na ceachtanna atá bainteach leo (lgh 6, 7, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 22, 23, 25, 26, 27, 30, 31, 32, 33, 34, 35). 3 Éistfidh an dalta le foinsí éisteachta a bheidh ina n-ábhair spreagtha dá t(h)uilleadh dul chun cinn sna scileanna teanga (lgh 4, 11, 12, 14, 16, 21, 24, 29, 32). 4 Déanfaidh sé/sí picthuiscintí (lgh 9, 18, 19, 22). 5 Tabharfaidh siad faoi idirghníomhú cainte le daltaí eile tar éis stór focal nua faoin téama ‘An Scoil’ a fhoghlaim (lgh 5, 6, 9, 13, 19, 22, 31), Picthuiscint (lch 9).

at io

na l

Réamhfhoghlaim: seiceáil isteach (lch 3). Súil siar: seomraí na scoile (lch 4). Cleachtadh meaitseála: Rudaí a tharla sa chéad bhliain (lch 5). Idirghníomhú cainte ag plé mar a chaith siad an samhradh (lch 5). Tasc scríofa: Abairtí faoin samhradh (lch 5). Léamh: Próifílí de bhaill fhoireann na scoile (lch 6). Idirghníomhú cainte ag eascairt as na próifílí sin (lch 6). Léamh: Scoil Samhraidh Willie Clancy (lch 7). Tasc scríofa: Greille a líonadh faoi na hábhair scoile (lch 8). Éisteacht: Líon na bearnaí ag baint le cúrsaí ama (lgh 11–12). Clár ama a dhearadh (lch 13). Idirghníomhú cainte faoin gclár ama scoile (lch 13). Léamh: Siopa Emma (lch 14). Cleachtadh meaitseála: Fillteáin ábhair (leabhar gníomhaíochta lch 4). Labhairt os comhair an ranga faoi rialacha na scoile (lch 16). Tasc scríofa: Ríomhphost chuig an bpríomhoide (lch 17). Tasc ealaíne agus idirghníomhú cainte faoi am sosa (lch 19). Éisteacht: Tasc éisteachta faoi chlubanna éagsúla ar scoil (lch 21). Pictiúr (leabhar gníomhaíochta lch 8). Léamh: Gaelbhratach agus Gaeilge24 (lgh 26–27). Súil siar ar an aimsir láithreach (leabhar gníomhaíochta lch 16). Ceisteanna buntuisceana faoin dán ‘Jeaic ar Scoil’ (leabhar gníomhaíochta lch 18). Cleachtadh meaitseála faoin dán (lgh 32–3). Scéalchlár a dhearadh faoin dán (lch 34). Léamh: Canúint na Mumhan – Canúint an dáin (lch 35). Machnamh ar an bhfoghlaim (lch 37).

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

om pa ny

Straitéisí cuí chun an fhoghlaim a chur chun cinn:

Croi 2 TRB sample.indd 12

16/03/2022 12:49

Aonad

Ag cruthú eispéiris foghlama do rang-ghrúpa (ar lean)

Ire la n

Beidh an dalta in ann a d(h)ul chun cinn pearsanta a thomhas trí na straitéisí seo a leanas. (The student will be able to gauge his/her personal progress using the following strategies.) • Aiseolas scríofa – dhá réalta agus mian (measúnú múinteora) (Written feedback – two stars and a wish (teacher assessment)) • Ceartú ó bhéal (measúnú múinteora) (Oral correction (teacher assessment)) • EMF (atá ar eolas agam anois; ar mhian liom bheith ar eolas faoi; atá fós le foghlaim agam) (féinmheasúnú) (KWL (what I know now; what I’d like to know; what I still have to learn) (self-assessment)) • 3, 2, 1 (trí rud a d’fhoghlaim mé; dhá rud nár fhoghlaim mé; rud amháin a gcaithfidh mé feabhas a chur air) (féinmheasúnú) (3, 2, 1 (three things I learned; two things I didn’t learn; one thing I need to improve) (self-assessment)) • Straitéis imeachta (féinmheasúnú) (Exit strategy (self-assessment))

eachais An Scoil agus Cúrsaí Oid

Straitéisí cuí chun an fhoghlaim a chur chun cinn (ar lean):

Deiseanna measúnaithe foirmitheacha (tascanna baile agus difreáil san áireamh):

at io

na l

om pa ny

1 Scríobh cúig abairt faoi na rudaí is fearr a tharla le linn an tsamhraidh (lch 5). 2 Líon clár ama agus scríobh blagiontráil faoin gclár ama (Cleachtadh MRB 1, lch 12; acmhainn punainne lch 1). 3 Picthuiscint a dhéanamh faoi éide scoile (leabhar gníomhaíochta lch 9). 4 Glac grianghraf den dalta agus den éide scoile atá acu. Scríobh ceithre abairt faoin éide scoile (lch 15). 5 Labhair os comhair an ranga faoi na rialacha ar scoil (lch 16). 6 Ríomhphost gearr a scríobh chuig príomhoide na scoile (lch 17). 7 Clár fógraí a dhearadh a phléann le gníomhaíochtaí seach-churaclaim na scoile (lch 20). 8 Ceisteanna a chumadh faoin seomra ranga ina bhfuil siad (lch 22). 9 Óráid a scríobh don leas-phríomhoide faoi imeacht atáthar ag iarraidh a chur ar siúl ar scoil (Cleachtadh MRB 1 lch 27; acmhainn punainne lch 3). 10 Úsáid chuí a bhaint as an aip nótaí ar d’fhón póca le scríobh faoi ghnáthlá scoile (lch 31). 11 Dear scéalchlár le sé phictiúr ar www.storyboardthat.com don dán ‘Jeaic ar Scoil’ agus scríobh script san aimsir láithreach chun dul leis an gclár (Cleachtadh MRB 1, lch 34; acmhainn punainne lch 5). 12 Idirghníomhú cainte faoi shaol scoile an dalta (lch 9). 13 Póstaer a dhearadh de na rialacha a bhaineann leis na briathra rialta san aimsir fháistineach. 14 Póstaer a dhearadh de chonas an clog a léamh. 15 Cur síos a thabhairt ar phictiúr (lgh 9, 18, 19, 22). 16 Scríbhneoireacht faoi chruinniú chlub fichille (leabhar gníomhaíochta lch 13). 17 Tasc ealaíne – Tarraing pictiúr de na rudaí ar an admháil agus cuir lipéad (ainm) agus praghas ar gach earra (lch 14). 18 Tascanna a thacóidh le tuiscint an dalta ar an aimsir láithreach de bhriathra rialta (lgh 23, 28–9). 19 Cur i láthair faoi Scoil Samhraidh Willie Clancy a chur os comhair an ranga (Smaointe MRB 2, lch 37). 20 Dráma beag a scríobh faoin gcéad lá a bhí ag Jeaic (príomhcharachtar ón dán) nuair a shroich sé an scoil (Smaointe MRB 2, lch 37). 21 Rólimirt ar chomhrá idir múinteoir agus dalta a bhí ar an bhfón póca le linn ceachta scoile (Smaointe MRB 2, lch 37).

Príomhdheis mheasúnaithe an aonaid (difreáil san áireamh) Cur síos ar an bpríomhdheis mheasúnaithe:

Ag coinneáil na torthaí foghlama agus na hintinní foghlama thuasluaite san áireamh, tabharfaidh na príomhdheiseanna measúnaithe seo a leanas fianaise ar an bhfoghlaim. (Keeping in mind the learning outcomes and learning intentions mentioned above, the following main assessment points will give evidence of the learning.) 1 Briathra rialta san aimsir láithreach a úsáid i gceart. 2 Foclóir faoin scoil a fhoghlaim agus a chur in abairtí san aimsir láithreach. 3 Cur síos a dhéanamh ar ghnáthlá scoile san aimsir láithreach. 4 Tuiscint a léiriú ar an dán ‘Jeaic ar Scoil’ san aimsir láithreach.

Croi 2 TRB sample.indd 13

16/03/2022 12:49

Croí na Gaeilge 2

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Príomhdheis mheasúnaithe an aonaid (difreáil san áireamh) (ar lean) Critéir ratha:

om pa ny

Ire la n

Déanfar na critéir ratha don phríomhdheis mheasúnaithe a chomhchruthú in éineacht leis na daltaí. Má úsáideann tú Google Classroom nó a mhacasamhail le haghaidh tascanna a roinnt le daltaí, is féidir na critéir ratha a chomhchruthú roimh ré. Ansin, is féidir leis na daltaí rath a gcuid oibre a mheas. Is faoi gach aon dalta a bheidh sé cinneadh a thógáil faoin méid a mbeidh sé/sí in ann tabhairt faoi. (The success criteria will be co-created with students. If you use Google Classroom or a similar platform to share assignments with students, it is possible to co-create the success criteria in advance. Then students can measure their success against them. It will be for each student to decide how much he/she will be able to tackle.) 1 Bainfidh mé úsáid as an bhfoclóir faoin scoil i bhfoirm scríofa agus labhartha. (I will use the vocabulary about school in both written and oral forms.) 2 Bainfidh mé úsáid as ceithre bhriathar éagsúla ar a laghad san aimsir láithreach agus mé ag scríobh faoi mo ghnáthlá scoile. (I will use at least four different verbs in the present tense while writing about my average school day.) 3 Bainfidh mé úsáid cheart as na briathra san aimsir láithreach. (I will use verbs in the present tense correctly.) 4 Bainfidh mé úsáid chuí fhairsing as an stór focal nua. (I will use new vocabulary widely and appropriately.) 5 Foghróidh mé an stór focal i gceart. (I will pronounce the vocabulary correctly.) Modh(anna) don aiseolas foirmitheach:

at io

na l

Beidh an dalta in ann a d(h)ul chun cinn pearsanta a thomhas trí na straitéisí seo a leanas. Braithfidh an cineál aiseolais a thabharfar ar an gcineál taisc atá i gceist. (The student will be able to gauge his/her personal progress using the following strategies. The nature of feedback given will depend on the type of task at hand.) 1 Réamhfhoghlaim (féinmheasúnú) (lgh 3–4). (Pre-learning (self-assessment)) 2 Aiseolas ó bhéal (measúnú múinteora) (lgh 4–6, 9, 26–7; leabhar gníomhaíochta lgh 7, 10, 12, 13, 17). (Oral feedback (teacher assessment)) 3 Ceartú ó bhéal (measúnú múinteora) (lgh 5–6, 9, 26–7, 32–3; leabhar gníomhaíochta lgh 2, 4, 9, 15). (Oral correction (teacher assessment)) 4 Ceistiúchán cuí (monatóireacht múinteora) (lgh 16, 20–1). (Appropriate questioning (teacher monitoring)) 5 Aiseolas scríofa – dhá réalta agus mian (measúnú múinteora) (lgh 7, 17, 27; leabhar gníomhaíochta lgh 10, 12, 16). (Written feedback – two stars and a wish (teacher assessment)) 6 Soilse tráchta (féinmheasúnú) (lgh 32–3). (Traffic lights (self-assessment)) 7 Nótaí greamaitheacha (féinmheasúnú) (lgh 8, 11). (Sticky notes (self-assessment)) 8 Breac agus ponc (féinmheasúnú) (lgh 32–4). (Jot and dot (self-assessment)) 9 Straitéis imeachta (féinmheasúnú) (lgh 37). (Exit strategy (self-assessment)) 10 Straitéis 3, 2, 1 (féinmheasúnú) (lgh 32–3). (3, 2, 1 strategy (self-assessment)) 11 Straitéis EMF (féinmheasúnú) (lgh 5, 10–11, 28–9). (KWL strategy (self-assessment)) 12 Ordóg suas, ordóg síos (féinmheasúnú) (lgh 4, 5, 30). (Thumb up, thumb down (self-assessment))

Croi 2 TRB sample.indd 14

16/03/2022 12:49

Aonad

Príomhdheis mheasúnaithe an aonaid (difreáil san áireamh) (ar lean)

Aiseolas díreach ar an obair ranga (lgh 11, 15, 17, 24). Aiseolas díreach ar an obair bhaile (lgh 12, 16, 30). Fianaise ar an bhfoghlaim – Cleachtadh do MRB 1 (lgh 12, 27, 34). Féinmheasúnú (lgh 28–9, 32–3, 37; leabhar gníomhaíochta lgh 2, 4, 5, 7, 9, 15). Piarmheasúnú (lch 36). Machnamh pearsanta ar an dul chun cinn (loga foghlama – féinmheasúnú) (lch 37). Obair leabhar gníomhaíochta agus obair phunainne (leabhar gníomhaíochta lgh 1–18; acmhainn punainne lgh 1–6). 8 Scrúdú idirthréimhseach (i lár an aonaid). 9 Scrúdú aonaid (ag deireadh an aonaid). 10 Tuairisc téarma.

Ire la n

1 2 3 4 5 6 7

eachais An Scoil agus Cúrsaí Oid

Modh(anna) don tuairisciú:

Machnamh an mhúinteora ar an teagasc agus ar an bhfoghlaim

om pa ny

at io

na l

Ag deireadh an aonaid foghlama: 1 Cad a d’fhoghlaim an dalta? Ar éirigh leis an bpleanáil a chuireamar i bhfeidhm? Ar tugadh suntas do ghuth an dalta? Ar thuig an dalta an nasc idir na hintinní foghlama agus na critéir ratha do gach aon tasc? An raibh an dalta rannpháirteach i ndearadh na n-intinní foghlama agus na gcritéar ratha? An raibh an dalta rannpháirteach i roghnú an téacs litríochta? Ar tharraingíomar nasc idir na torthaí foghlama a roghnaíodh agus na taisc mheasúnaithe? 2 An bhfuil an dalta réidh chun an chéad chéim eile san fhoghlaim a thógáil? Cad iad na chéad chéimeanna eile a mbeidh sé/sí in ann tabhairt fúthu? 3 An ndearna an dalta an dul chun cinn a bhí beartaithe againn? Ar chothaigh na hacmhainní, na háiseanna agus na gníomhaíochtaí ar bhaineamar úsáid astu an fhoghlaim? Ar chuir na taisc mheasúnaithe an fhoghlaim a bhí sna torthaí foghlama chun cinn? 4 An ndearnamar nó an ndearna an dalta monatóireacht ar a d(h)ul chun cinn? An raibh an cur chuige éifeachtach? Ar thugamar aiseolas dírithe dó/di? Ar thugamar deis don dalta machnamh ar a c(h)uid foghlama féin? Ar mhúineamar teanga an mhachnaimh dó/di? An bhfuil scil an mhachnaimh á forbairt aige/aici? 5 Ar bhaineamar leas as an uirlis úsáide um measúnú mar acmhainn bhreise (i.e. na cúig leabhrán de chuid an CNCM dár teideal ‘Díriú ar an bhfoghlaim’: 1. Intinní foghlama agus critéir ratha 2. Ceistiú éifeachtach 3. Aiseolas foirmitheach 4. Daltaí ag machnamh ar a gcuid foghlama 5. Torthaí foghlama?) Athchóirithe ó Michael Absolum, Clarity in the Classroom (2010), lch 192

Croi 2 TRB sample.indd 15

16/03/2022 12:49

Croí na Gaeilge 2

Scrúduithe Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Ainm an dalta: __________________________ Bliain: _____________ Dáta: _______________

Ire la n

Ainm na scoile: _______________________ Ainm an mhúinteora: _______________________ Freagair na ceisteanna seo a leanas agus tú ag caitheamh súil siar ar an aonad seo.

1 Léigh na habairtí thíos. Scríobh an abairt cheart sa spás faoi gach pictiúr. Scríobh teideal don áit is dóigh leat atá sa phictiúr. Tá an chéad cheann déanta duit.

2 Déantar staidéar ar an eolaíocht san áit seo.

om pa ny

3 Bíonn an rang corpoideachais ar siúl san áit seo.

1 Déanann na daltaí taighde ar líne sa seomra seo.

4 Itheann na daltaí lón anseo.

5 Athraíonn na daltaí a gcuid éadaí sa seomra seo.

na l

6 Seinneann na daltaí uirlisí éagsúla sa seomra seo.

Abairt: 3. Bíonn an rang

at io

corpoideachais ar siúl san áit seo.

Abairt:

Áit:

Abairt:

Áit:

Áit: Halla spóirt

_____/ 15

Croi 2 TRB sample.indd 16

16/03/2022 12:50

Aonad

2 Scríobh an uimhir faoi gach pictiúr. Tá ceann amháin déanta duit mar shampla. C

A hocht E

_____/ 12

3 Freagair na ceisteanna seo a leanas faoi do lá scoile. 1 Cén t-am a thosaíonn an lá scoile?

Oideachais

om pa ny

Ire la n

us Cúrsaí ad 1: An Scoil ag Scrúdú – Aon

na l

2 Cén t-am a bhíonn sos beag agaibh?

3 Cad é an chéad rang a bhíonn agaibh gach Luan?

at io

4 Cén t-am a bhíonn lón agaibh?

5 Cad é an rang deireanach a bhíonn agaibh gach Céadaoin?

_____/ 12

6 Cén t-am a chríochnaíonn an lá scoile?

Croi 2 TRB sample.indd 17

16/03/2022 12:50

Croí na Gaeilge 2

Scrúduithe 4 Cá bhfuil siad suite sa phictiúr? Meaitseáil na háiteanna cearta leis na habairtí thíos. B

Feictear daltaí ag ithe lóin.

thíos ar chlé

Feictear mic léinn ag déanamh staidéir sa leabharlann.

thuas ar chlé

Feictear daltaí ag tabhairt faoi rang corpoideachais.

thíos ar dheis

Feictear Liam ag labhairt leis an bpríomhoide.

thuas ar dheis

_____/ 12

at io

na l

om pa ny

Ire la n

5 Roghnaigh pictiúr amháin ón tábla thuas agus scríobh nóta gairid faoi.

_____/ 12

Croi 2 TRB sample.indd 18

16/03/2022 12:50

Aonad

us Cúrsaí ad 1: An Scoil ag Scrúdú – Aon

Ire la n

_____/ 10

6 Scríobh liosta de na hábhair a ndéanann tú staidéar orthu.

7 Ainmnigh 1. ábhar a thaitníonn leat agus 2. ábhar nach dtaitníonn leat agus cuir fáth le gach freagra.

_____/ 12

Oideachais

om pa ny

_____/ 15

Iomlán: _____/ 100

at io

na l

8 Scríobh cúig abairt faoi na háiseanna atá ar fáil i do scoil.

Croi 2 TRB sample.indd 19

16/03/2022 12:50

Croí na Gaeilge 2

Freagraí

Moladh Beidh freagraí do na gníomhaíochtaí téacsleabhair ar fad, do na tascanna sa leabhar gníomhaíochta agus do na scrúduithe aonaid le fáil sa leabhar iomlán.

Aonad 1: An Scoil agus Cúrsaí Oideachais Téacsleabhar

Líon na bearnaí (lch 4) 1 seomra feistis 2 seomra ceoil

B An seomra ceoil giotár fidil feadóg pianó E An seomra feistis léine sciorta carbhat 3 4

C Na leithris sa scoil báisín gallúnach sconna F Seomra na ríomhairí méarchlár scáileán luch

cheaintín seomra na ríomhairí

5 6

at io

Léamh (lch 7) 1 Bréagach 2 Milltown Malbay 3 Fíor 4 bosca ceoil 5 Garret Barry

Bréagach Fíor Piaras

om pa ny

3 4 5

D 6

E 2

F 3

G 5

H 7

6 7

Tá dath glas air. Bíonn sé ag obair sa cheaintín.

6 7 8 9 10

Bhí sé ceithre bliana is daichead d’aois. Bhí sé ar siúl den chéad uair sa bhliain 1973. Bhí siad ar fáil ar líne. www.scoilsamhraidhwillieclancy.com Peadar Ó Riada is ainm dó.

C 4

na l

A B 8 1 Léamh (lch 6) 1 sa leabharlann 2 trí bliana agus tríocha d’aois

halla spóirt leithris

Éisteacht (lch 4) 1 D’fhág mé mo gheansaí sa seomra feistis. 2 Sheinn mé an t-amhrán sa seomra ceoil. 3 D’itheamar ár lón sa cheaintín. 4 Rinne mé taighde ar an idirlíon i seomra na ríomhairí. 5 Bhí cluiche cispheile againn sa halla spóirt. 6 Chuir mé an sconna ar siúl agus ghlan mé mo lámha sna leithris. Meaitseáil (lch 5)

Ire la n

A An halla spóirt liathróid raicéad D An ceaintín/an seomra bia spúnóg ceapaire biachlár

Seomraí na scoile (lch 4)

Tá ceathrar ann.

Tasc foclóra (lch 8)

An t-ábhar as Gaeilge an mhatamaitic an Ghaeilge an Béarla an Fhraincis an Spáinnis an Ghearmáinis an Iodáilis an stair an eolaíocht an tíreolaíocht an reiligiún an ealaín an ceol an tíos an teicneolaíocht an ríomheolaíocht an adhmadóireacht an corpoideachas

An Béarla mathematics Irish English French Spanish German Italian history science geography religion art music home economics technology computer science woodwork PE

Croi 2 TRB sample.indd 20

16/03/2022 12:50

Aonad

Scríobh (lch 9) 1 corpoideachas

stair

Scríobh (lch 11) 1 an mhatamaitic … ceathrú chun a haon déag 2 an ealaín … leathuair tar éis a naoi 3 an corpoideachas … deich nóiméad chun a trí 4 eolaíocht … ceathrú chun a haon déag 5 stair … ceathrú tar éis a hocht Éisteacht (lch 11) 1 fiche chun a naoi 2 ceathrú chun a deich 3 cúig chun a deich 4 a haon a chlog … leathuair tar éis a haon 5 fiche tar éis a trí Léamh (lch 12) 1 leathuair tar éis a hocht 2 naoi 3 Ní dhéanann.

4 5 6

Ní dhéanann sí Béarla ar an Luan. Tá an Ghaeilge aici. Críochnaíonn an lá ag leathuair tar éis a trí.

Éisteacht (lch 12) (a) Coláiste Mhuire (b) dara bliain (c) 8.50

(d) 10.45 (e) 12.55 (f) an stair

(g) an eolaíocht (h) an Ghaeilge (i) an Béarla

Éisteacht (lch 14) 1 dearg 2 glas

3 4

3 B

Ire la n

dearg … buí

4 D

6 7 8 9 10

Léamh (lch 17) 1 An tUasal Seán Mac Gabhann 2 Tá cead acu. 3 An tseachtain seo caite.

Cheannaigh siad sé phéire. Is é an geansaí gorm an ball éadaigh is costasaí ar an admháil. Bhí sí.

at io

1 2 C A Éisteacht (lch 16) 1 mhaith 2 tionól 3 riail 4 amárach 5 cead

4 5 6

dubh corcra

na l

Meaitseáil (lch 15)

om pa ny

Léamh (lch 14) 1 Siopa Emma is ainm dó. 2 Ceathrú tar éis a deich 3 Bealtaine

5 6

Oideachais

liath bán

us Cúrsaí ad 1: An Scoil ag Freagraí – Aon

eolaíocht

4 5 6

fón póca scoile fón cliste bulaíocht lae Among Us. Beidh sé ar siúl maidin amárach. An chéad bhliain.

Picthuiscint (lch 18)

A B C 3 2 4 Fíor nó bréagach (lch 20) 1 Bréagach 2 Bréagach

D 1 3

Fíor

Scríobh (lch 20) 1 Beidh sí ar siúl ar an Aoine an 17ú Feabhra. 2 comórtas díospóireachta 3 Beidh.

4 4 5 6

Bréagach

Beidh sé ag tosú ag ceathrú chun a ceathair. Peil Ghaelach. Ullmhúchán don Seó Tallainne; Cleachtadh Cóir.

Croi 2 TRB sample.indd 21

16/03/2022 12:50

Croí na Gaeilge 2

Freagraí Meaitseáil (lch 21) club fichille club ceoil club ealaíne

club cócaireachta club leabhar club drámaíochta

club grianghrafadóireachta club scríbhneoireachta

Seomra Staire

Ag am lóin

Club Ceoil

5.00

Picthuiscint (lch 22) 1 2

Tá sé a naoi a chlog. Tá cúigear cailíní sa rang

3 4

Is seomra tíreolaíochta é. Tá dath corcra air.

Fíor

Fíor nó bréagach (lch 22) 1

Bréagach

Fíor

Éisteacht (lch 24)

Scríobh (lch 25) 1 2

Bhí Cian as láthair. ag ceathrú chun a sé

Léamh (lch 26)

micreafóin teachtaireacht scáileán

3 4

7 8 9

bhfuaim bheoshruth fhorsheomra

an stair An tUasal Ó Riagáin.

Tá sé sa dara bliain. D’fhreastal sé ar choláiste samhraidh sa Ghaeltacht. aoichainteoir ó Ghaelbhratach Glaonn siad an rolla as Gaeilge.

1 2 3 4

4 5 6

forsheomra cluasáin fuaim

na l

gcruinniú t-óstach cluasáin

at io

1 2 3

beoshruth micreafón scáileán

Meaitseáil (lch 24) taobh-bharra teachtaireacht óstach

Fíor

om pa ny

A B C D 2 4 1 3 Scríobh (lch 23) A/2 Tá/Níl/Tosaíonn/Seolann/Feiceann/Níl B/4 Téann/Tugann/Labhraíonn/Siúlann C/1 Cuireann/insíonn/míníonn/go bhfuil/deir/go dtuigeann D/3 Léimeann/téann/níl/siúlann/labhraíonn/tugann/imíonn ríomhaire fón póca cruinniú ar líne

Meaitseáil (lch 23)

Fíor

Ire la n

Club Cócaireachta

Éisteacht (lch 21)

5 6 7 8

cóisir cháirióice Bronnadh é i Mí Aibreáin. taobh amuigh den phríomhdhoras Tá sé an-sásta.

Cúinne na Gramadaí (lch 26)*

Orduimhir tríú dara *Freagraí samplacha

Réamhfhocail ar do

Briathar rialta Labhraíonn Chuireamar

Briathar neamhrialta Tháinig Bhí

Léamh (lch 27) 1 2 3 4

Gaeilge24 na daltaí pacáistí banda láimhe, teastas, cárta urraíochta, cárta frásaí, t-léine

5 6 7 8

Chaith siad t-léine ghorm. Bhí seisiúin HITT sa halla spóirt. Bhí rang ióga ar siúl. Fuair siad teastas óir.

Croi 2 TRB sample.indd 22

16/03/2022 12:50

Aonad

Tasc foclóra (lch 29) freastalaígí ar foghlaimígí tosaígí 5 6

Éisteacht (lch 29) 1 Téim abhaile ag leathuair tar éis a trí gach lá. 3 2 Déanaimid traenáil don pheil gach Céadaoin. 4

Fíor nó bréagach (lch 30) 1 Bréagach 2

Tagann ceann gach mí. Beidh sé ar siúl sa leabharlann.

Bréagach

kiss póg move gluais doras oíche

at io

na l

Scríobh (lch 33) 1 ‘Jeaic ar Scoil’. 2 Dairena Ní Chinnéide. 3 beirt 4 Tá Jeaic sé bliana d’aois.

boladh gaineamh

ceol léine

Bréagach

clean glan try on (éadaí) bronn

Meaitseáil (lch 33) grá báibín

Beidh sé ag tosú Dé Céadaoin seo chugainn.

Scríobh (lch 34) 1 Tá beirt ann. 2 Tá sé ina sheomra leapa.

open oscail spend/throw caith

Fíor walk siúil recognise aithin

Oideachais

Meaitseáil (lch 32) turn cas swallow slog

5 6

Tá tionól againn leis an bpríomhoide sa halla inniu. Faighimid scrúdú san eolaíocht gach mí.

om pa ny

Léamh (lch 30) 1 dúshlánach 2 stair 3 Na cártaí urraíochta 4 €10

Sroicheann Damian an scoil ag leathuair tar éis a hocht gach maidin. Foghlaimímid cúpla focal nua gach lá.

Scríobh (lch 29) 1 Éistimid leis an múinteoir. 2 Imrím cispheil ag am lóin. 3 Tosaíonn an lá scoile ag a naoi a chlog. 4 Féachaimid ar TG4 Dé hAoine.

críochnaígí

Ire la n

sroichigí imrígí roghnaígí

us Cúrsaí ad 1: An Scoil ag Freagraí – Aon

éistigí scríobhaigí glanaigí suas

cuirtín anlann

5 6 7 8

Tá sé ag dul ar scoil Tá dath donn orthu. Dúirt sé ‘I’ll wait by myself’. Thaitin/Níor thaitin (tuairim an dalta).

3 4

Tá sí sa bhaile. Tuairim an dalta

Piarmheasúnú: Cluiche do bheirt (lch 36)

Ceisteanna A Aibreán seachtar an stair fiche tar éis a dó dhéag An scáileán é? freagraí éagsúla Sroicheann Is oscail an doras don fhómhar file thuas ar chlé

Ceisteanna B Bealtaine cúigear an eolaíocht ceathrú tar éis a deich Is méarchlár é. freagraí éagsúla Foghlaimíonn Bronn ort féin éide teideal thíos ar dheis

Ceisteanna C Meán Fómhair beirt an tíreolaíocht ceathrú chun a ceathair Is cluasáin iad. freagraí éagsúla Scríobhann Glan díot gaineamh na trá suíomh thuas ar dheis

Ceisteanna D Meitheamh ochtar an corpoideachas leathuair tar éis a naoi Is ríomhaire é. freagraí éagsúla Éisteann Go bpriocfaidh sceacha na léine canúint thíos ar chlé

Croi 2 TRB sample.indd 23

16/03/2022 12:50

Croi 2 TRB sample.indd 24

16/03/2022 12:50