Louis Vuitton, visionair vakman met lef

Tekst Elisabeth Clauss

LOUIS VUITTON

DE MAN ACHTER HET LABEL MET LEF

Iedereen kent het logo van Louis Vuitton. Maar hoe het Franse modehuis indertijd begon, is veel minder bekend. Het is allemaal te danken aan een visionaire vakman met een moeilijke jeugd. En een flinke dosis lef.

‘Louis Vuitton, l’audacieux’*, zo heet het boek dat Caroline Bongrand schreef over het leven van de bekende koffermaker, die geboren werd vóór reizen echt populair werd. Louis was amper 14 toen hij in 1835 wegtrok uit de molen van zijn vader – op klompen en zonder geld op zak – om te ontsnappen aan zijn boze stiefmoeder. Als een vastberaden Klein Duimpje overleefde hij door slakken, bessen en noten te eten, en ging hij zijn eigen weg. Net als in de sprookjes. Later zouden feeën trouwens de koffers sieren die aan de basis van zijn succes liggen. In het dialect van de Jura betekent ‘vuitton’ zoiets als ‘halsstarrig’. Ook zijn voeten waren behoorlijk weerbarstig, want in twee jaar tijd liep hij helemaal naar Parijs. De dappere tiener ging in de leer bij Monsieur Maréchal, een gerenommeerde koffermaker annex verpakker annex ‘layetier’ (iemand die vroeger koffers en houten kisten maakte om de bezittingen van rijke reizigers in te pakken en te vervoeren) in de Faubourg Saint-Honoré. Al snel liet hij zich opmerken. In 1854 opende Louis, die gepassioneerd was door innovatie, zijn eerste winkel in de Rue Neuve des Capucines 4. De lieveling en vriend van keizerin Eugénie creëerde bagage die voldeed aan de meest extravagante behoeftes, en perfect geschikt was voor de geografische exploraties van die tijd. En vandaag de dag past het merk, dat intussen al bijna 170 jaar bestaat, zijn kennis van luxe ook toe op mode, fijne juwelen en parfums, en is het internationaal bekend. Caroline Bongrand ging terug in de tijd en vertelt hoe het allemaal begon, daar in die de kleine watermolen in Anchay.

FOTOGRAFIE: OLIVER HADLEE PEARCH, STYLING: IMRUH ASHA. PERSDOC.

Er was eens … een kind met gouden handen

Anderhalve eeuw verschil zit er tussen de eerste Louis en de schrijfster van het boek, maar ze voelt een enorme affiniteit met hem. Een vriend van Caroline Bongrand die bij Louis Vuitton werkte, vertelde haar acht jaar geleden over de schrijnende beginjaren van de kleine Louis. Het was bijna een roman. “Als je aan Louis Vuitton denkt, kun je je bijna niet voorstellen dat zijn kindertijd zo pijnlijk was. Hij groeide op in uiterst moeilijke omstandigheden, maar hij wist een dynastie te stichten in de beginjaren van het Tweede Franse Keizerrijk en zijn werk was innoverend. Op zijn eigen manier heeft hij dat tijdperk mee vorm gegeven.” Louis had een groot doorzicht en leerde snel bij. “Hij verstond de kunst om zich met de juiste mensen te omringen.” In haar boek citeert de schrijfster Louis Pasteur: ‘Het toeval helpt alleen diegenen die er klaar voor zijn’. Als kind was Louis, zoals wel meer kinderen in die tijd, analfabeet. Pas veel later zou hij een opleiding krijgen. Maar hij was slim genoeg om twee winters en twee zomers in het bos te overleven en daarna naar Parijs te trekken, dat toen nog helemaal de stad niet was die wij nu kennen. Caroline Bongrand dook diep in de archieven om de vele gegevens bijeen te zoeken die ze nodig had voor het schrijven van deze biografische roman. Vanaf 1870 zijn er massa’s documenten te vinden, maar voor de periode die voorafging aan de Frans-Duitse oorlog moest ze vertrouwen op getuigenissen van zijn kinderen en kleinkinderen, en diepgaand onderzoek verrichten in de Jura. “Ik heb tientallen boeken gelezen over de levensomstandigheden in die tijd. Het leven was hard toen. De mensen moesten zich tevredenstellen met het strikte minimum, en hadden over het algemeen heel weinig te eten. Ik heb bestudeerd hoe de mensen woonden, en contact opgenomen met de huidige burgemeester van Anchay. Hij raadde me aan de boeken van Colette Merlin te lezen, een schrijfster die gespecialiseerd is in die periode.” Caroline voerde haar onderzoek heel nauwgezet uit, waardoor ze uiteindelijk zelfs ook een basiskennis van timmerwerk kreeg ...

Liefde op het eerste gezicht

“Omdat zijn stiefmoeder hem mishandelde en zijn vader haar liet begaan, droomde Louis ervan zijn eigen liefdevolle, hechte gezin te stichten.” Nadat hij thuis was weggegaan, heeft hij zijn vader nooit meer gezien, maar op zijn 30ste werd hij wel herenigd met zijn broers en zussen. Een heel emotioneel weerzien. Zijn broers en zussen wisten dat hij in Parijs woonde en kenden het adres van zijn werkplek. Dat had hij namelijk vermeld in een van zijn brieven. Op een dag brachten ze hem een verrassingsbezoek; ze stonden opeens voor de vitrine van het atelier. De rest van zijn leven bleven ze heel close. “Louis was heel trouw, loyaal, maar hij stond niet te lang stil bij het verleden.” Louis trouwde relatief laat voor die tijd, halverwege de 30. Volgens Caroline, die echt het werk van een geschiedschrijfster verrichtte, werkte hij heel veel. “Waarschijnlijk zouden we hem vandaag een ‘high potential’ noemen. Maar hij was wel verlegen, en niet zo vlot op het vlak van liefdesrelaties.”

“ALS EEN VASTBERADEN KLEIN DUIMPJE OVERLEEFDE HIJ IN HET BOS DOOR SLAKKEN, BESSEN EN NOTEN TE ETEN”

Tassen uit de collectie 'Capucines'. De naam is een eerbetoon aan de eerste zaak die Louis Vuitton oprichtte, in de Rue Neuve des Capucines. Miranda Kerr laat het ontwerp met sterk architecturale lijnen helemaal tot zijn recht komen in de nieuwe reclamecampagne van het label.

“TOPKWALITEIT EN EEN OPEN BLIK OP DE WERELD LIGGEN AAN DE BASIS VAN HET MERK’

Op een dag liet Monsieur Maréchal de alleenstaande dochter van een van zijn leveranciers naar het atelier komen. Het was liefde op het eerste gezicht. Émilie was jonger dan Louis, maar zij was altijd betrokken geweest bij het bedrijf van haar vader. En doordat ze goed op de hoogte was van de manier waarop je zaken moest doen, droeg ze actief bij aan het succes van haar man.

Inpakker van de keizerin

Een andere belangrijke vrouw in het leven van Louis was Eugénie de Montijo. Ze was 16 jaar oud toen ze Louis ontmoette. Later zou ze keizerin worden. De jonge Spaanse aristocrate woonde in Parijs, waar zij klant was van Monsieur Maréchal. Zij liet door hem haar bezittingen en toiletartikelen inpakken, en Louis ging naar haar huis om haar bagage op te pikken. Al snel werden ze boezemvrienden. Toen ze in 1853 met Napoleon III trouwde, benoemde ze Louis niet alleen tot haar officiële inpakker, ze hielp hem ook bij het opzetten van zijn eigen zaak. Aangemoedigd door deze twee invloedrijke vrouwen richtte Louis uiteindelijk in 1854 het beroemde label op dat zijn naam draagt. Louis bleef een sterke band behouden met Monsieur Maréchal, die 18 jaar lang zijn mentor en vader was geweest. Toch had die hem aanvankelijk niet eens in dienst willen nemen, maar toen de jongeman bleef aandringen, stemde hij erin toe hem op proef te nemen. Louis bleek een multitalent. Tijdens de twee jaar dat hij probeerde te overleven, werd hij namelijk opgevangen door een oude timmerman die hem de fijne kneepjes van het vak had geleerd. Na die leertijd kon hij werkelijk alles maken en was hij vertrouwd met alle houtsoorten. Monsieur Maréchal zag dat hij gouden handen had en nam hem onder zijn hoede.

Hart voor de werknemers

“Louis is altijd heel gevoelig gebleven voor het lot van de arbeiders,” stelt Caroline Bongrand. “Nederigheid en bescheidenheid zaten er bij hem ingebakken. Hij was een rechtschapen man die zich nooit het hoofd op hol liet brengen, niet door het keizerlijk hof, niet door de high society. Alle personality’s van die tijd – musici, kunstenaars, ontdekkingsreizigers – waren klant bij hem. Sarah Bernhardt nam 200 van zijn koffers mee op tournee. In 1860 was hij de lieveling van heel Parijs, maar familie bleef voor hem het belangrijkste; zijn eigen gezin in de eerste plaats, maar ook de gezinnen van zijn werkmensen. Zijn privéhuis was trouwens geïntegreerd in de ateliers. Hij was een visionaire baas, die zorgde voor het welzijn en de veiligheid van zijn werknemers. Hij liet grote ramen plaatsen in de ateliers zodat de werkruimte baadde in het licht. Dat het bedrijf bleef bloeien is omdat de fundamentele waarden heel solide waren. Die waarden zijn nog altijd dezelfde: creatief te werk gaan, nooit op je lauweren rusten en innoveren met de ingesteldheid van een pionier. Louis Vuitton is een label met lef. Het is wellicht het merk dat het meeste durft in de wereld van de luxe, zeker op dat niveau.” In haar boek benadrukt Caroline ook de internationale aanpak die het bedrijf al van bij het begin hanteerde: “Louis richtte zich op Engeland, zijn zoon op de Verenigde Staten.” Al heel snel werkten de ateliers voor een kosmopolitische klantenkring van reizigers, net op het moment dat het transcontinentale vervoer zich uitbreidde, met onder meer de opkomst van de auto en de trein. “Aangezien Louis de eigenschappen van alle houtsoorten heel goed kende, stemde hij de materialen en het ontwerp van zijn koffers af op de reisbestemming en het klimaat dat ze moesten trotseren. Hij hield rekening met waterdichtheid, isolatie en de perfecte conservering van wat vervoerd werd, soms in extreme omstandigheden. Topkwaliteit en een open blik op de wereld liggen aan de basis van het merk. De sleutel tot het succes en de kracht van Louis Vuitton vandaag, is de coherentie tussen de visie van de oprichter en het ontwikkelen van zijn waarden.” Het vakmanschap en de creativiteit van Louis Vuitton trotseerden de jaren. En zo ontvouwde zich een verhaal van een merk dat werd opgericht door een tiener met grote dromen, en dat uitgroeide tot een van de pijlers van de hedendaagse luxe.

‘Louis Vuitton, l’audacieux’, Éditions Gallimard, collectie ‘Hors-série Littérature’. Verkrijgbaar in de Louis Vuitton-boetieks.

Tas ‘OnTheGo’ in poppy dégradé met raffia, te combineren met een hele reeks bijpassende accessoires, en het boek ‘Louis Vuitton, l'audacieux’ door Caroline Bongrand.

FOTOGRAFIE: OLIVER HADLEE PEARCH, STYLING: IMRUH ASHA. PERSDOC.

EEN JUWEEL VOOR ELKE GELEGENHEID

Juwelen geven of krijgen, dat brengt unieke verhalen met zich mee. Daarom vroegen wij Jennifer en Jeannette, zussen en oprichtsters van de Antwerpse juwelierszaak Carat Antwerp, naar hun inspiratie en tips bij het kiezen van je eerste kostbare sieraad. Ze leiden de onderneming samen met hun partners Arik en Sasa, en een professioneel team van goudsmeden, diamantzetters en creatieve analisten.

Waarvoor staat Carat Antwerp bekend?

“Carat Antwerp staat voor kwaliteit, authenticiteit, klantgerichtheid en duurzaamheid met een ethische visie. Onze persoonlijke inzet en professionalisme maken ons uniek.”

Waar halen jullie inspiratie uit?

“Wij laten ons inspireren door de nieuwste trends en geven die dan een persoonlijke twist. Ook zijn we steeds op zoek naar nieuwe uitdagingen die we kunnen omzetten naar innovatieve ontwerpen.”

Kunnen klanten hun eigen ontwerpen laten creëren?

“Bij Carat Antwerp kan de klant samen met ons zijn droomjuweel creëren. We begeleiden je van ruwe schets naar 3D tot het eindontwerp. Sieraden hebben een emotionele waarde en dus streven we altijd naar perfectie.”

1. Dynasty armband Welk juweel raden jullie aan beginners aan?

“Wij adviseren om voor een tijdloos juweel te kiezen dat je zowel dagdagelijks als occasioneel kan dragen met elke look. Zoals bijvoorbeeld een tennisarmband of een eternityband uit onze Dynasty-collectie of een bangle, een Signet pinkyring of een trendy halsketting met een naam uit onze Initial-collectie.”

Hoe is het voor jullie om als zussen samen te werken?

“Het is ongelooflijk spannend. De klik tussen ons betekent alles, het is onze drijfveer. We hebben erg verschillende persoonlijkheden, wat maakt dat onze collectie uitgebreid is en wij van het beste van twee werelden genieten. De gesprekken die we voeren voeden onze creativiteit en onze zus-momenten. Bij ons is er nooit een saai moment.”

2. Legacy Radiant Solitaire

3. Dynasty Eternity ring

Schuttershofstraat 3, Antwerpen *prijs op aanvraag 4. Bagio Eternity ring