57 minute read
WAT ER BEWEEGT
SELAH SUE
Na een lange carrièrestop, een depressie en twee baby’s, keert de flamboyante blondine terug met Persona. Een album met duizenden facetten, rijk en genuanceerd, rauw en geraffineerd, soul en rap. Selah Sue, een jonge vrouw met wie het (eindelijk) goed gaat. Een gesprek.
Tekst Joëlle Lehrer
MATHIEU ZAZZO. Sanne Putseys, de echte naam van Selah Sue, heeft blauwe ogen die vandaag volop stralen bij de onbewogen grijze lucht, buiten. Ze luistert aandachtig naar wat ik te vertellen heb over Persona, haar derde album, terwijl ik me verontschuldig voor zoveel lof... “Nee, nee, ik vind het heel interessant wat je vertelt, want je beperkt je niet tot een: ‘Oh, het is een goede plaat!’” Selah Sue is altijd al meer geweest dan een kleine jonge vrouw uit Leuven met een gitaar. Haar stem en groove zijn onvoorstelbaar goed. Niemand minder dan Prince ‘himself’ had dit al opgemerkt. Met Persona gaat de tweeëndertigjarige artieste nog een stap verder: dit album maakt indruk, ontroert en verleidt.
Al met je eerste nummer, Kingdom, klink je alsof je beïnvloed bent door hiphop, wat nieuw voor je is. Voel je je op je gemak met dit soort muziek?
“Ik hield van rap maar tot nu toe durfde ik het niet aan om te rappen. Als blank meisje had ik het recht niet om die muziek te maken, dacht ik. Elk liedje op het album komt voort uit een persoonlijkheid die is ontstaan dankzij de Voice Dialogue-therapie die ik heb ondergaan. En met dit nummer is het de persoon vol vertrouwen in zichzelf die zich uitdrukt. Vandaar dat ik durf te rappen. In mijn eigen koninkrijk ben ik koningin! Rap is het perfecte medium om hier uiting aan te geven.”
Hoe komt het dat er zoveel duetten op dit album staan, vooral met rappers als Tobi uit Nigeria en Damso uit België?
“Blijkbaar hou ik ervan om altijd met de besten te werken. Voor mijn vorige albums heb ik met Childish Gambino en J Cole samengewerkt. De platenmaatschappij zorgt ervoor dat we met elkaar in contact komen. Ik neem het initiatief niet om op hen af te stappen.
Ik ben veel te bang om afgewezen te worden. Zwangere Guy, de Vlaamse rapper met wie ik ook bevriend ben, vertelde me dat Damso de god van de rap is. Ik ben er dan ook heel trots op dat hij op mijn album staat. Zijn optreden werd in een paar uur tijd in Brussel opgenomen. Ik vond hem bijzonder zachtaardig. En hij vond het ook een uitdaging om met mij samen te werken.”
In het liedje Pills, praat je over de langdurige behandeling die je tegen depressie onderging. Dat had niets met je carrière te maken?
“Ik begon antidepressiva te nemen toen ik achttien was. Mijn carrière was net van start gegaan. Het is gek om daar nu aan terug te denken. Ik heb veertien jaar antidepressiva geslikt. Of ik daardoor of ondanks dat een goede carrière heb gehad, weet ik niet. Ik ben er nu al vijf maanden vanaf. En je kan je niet voorstellen hoe ik me voel! Ik ben gedreven, met een ambitie zoals ik die nog nooit heb gehad. Ik dacht dat het mijn eigen gebrek
aan energie was en mijn neiging om overdreven veel te slapen. En eigenlijk, nee, deze passie zit in mij. Nog maar kort geleden ben ik naar het podium teruggekeerd met een elan dat ik in het verleden nooit had ervaren. Ik ben zo vaak over mijn grenzen gegaan omdat ik ze niet kon voelen door de antidepressiva. Zonder antidepressiva, zou ik waarschijnlijk zijn opgebrand. Weet je, dit is de eerste keer dat ik weiger om bepaalde promoties te doen omdat ik me van mijn grenzen bewust ben. Ik voel me vandaag heel anders. Ik denk dat ik dankzij antidepressiva in staat was om een stabiele carrière te verwezenlijken, maar ik miste een aantal dingen. En ik heb er spijt van dat ik de behandeling niet eerder heb gestopt.”
Heeft het krijgen van twee kinderen en een gezin vormen met je vaste partner niet bijgedragen tot je genezing ?
“Ik weet niet waarom het nu wel werkt en de andere keren dat ik van de antidepressiva probeerde af te komen niet. Is het omdat ik volwassener ben? Omdat ik mijn huis en kinderen heb? Of is het omdat ik me gesteund voel door een nieuwe groep muzikanten?”
De therapie die je onderging is gebaseerd op het luisteren naar de innerlijke stem. Hoe kwam je op die therapie?
“Ik heb heel wat psychotherapeuten bezocht, maar een paar jaar geleden ontmoette ik er een die me over deze techniek vertelde: therapie gebaseerd op praten met je innerlijke stem. Ze was ervan overtuigd dat het goed voor me zou zijn, omdat ik een laag zelfbeeld had. Ik zei altijd tegen mezelf dat ik niet goed genoeg was, dat ik niet voldoende talent had, dat mensen niet van me hielden. Deze therapeute legde mij uit dat deze innerlijke stem slechts een deel van mij was dat probeerde de controle over mijn hele persoon over te nemen. Ze liet me zien dat er andere personen in me aanwezig waren. Ik was bang om mijn zelfvertrouwen te laten zien omdat ik bang was dat mensen me arrogant zouden vinden. Wat misschien typisch Belgisch is. Dankzij deze therapie, konden andere innerlijke stemmen tot uiting komen: een persoon vol zelfvertrouwen, een melancholisch persoon, een verliefde
MATHIEU ZAZZO. MATHIEU ZAZZO. persoon... en de persoon die sterk en onafhankelijk is.”
Persona, de titel van dit album, is ook de titel van een film van Ingmar Bergman. En als ik goed naar je kijk, denk ik dat je op een heldin van Bergman lijkt.
“Meen je dat echt? Ik moet zijn films zien. Ik zou graag in een film willen spelen. Ik zou je dat twee jaar geleden nooit verteld hebben. Nu durf ik dat hardop te zeggen. Filmregisseurs mogen me nu iets aanbieden.”
Tot welke ontdekking kwam je toen je moeder werd? Meer liefde?
“Ik voelde me al moeder op mijn eenentwintigste toen ik Joachim ontmoette, die kinderen had uit een vorige relatie. Mensen konden zich in die tijd, in een tijd dat mijn carrière volop tot bloei kwam, niet voorstellen dat ik, zodra ik thuiskwam, voor de kinderen zou zorgen. En dat gebeurde niet om de week, nee, het was de hele tijd. Voor mij was het krijgen van kinderen iets natuurlijks. Ik kon de tijd nemen om bij hen te zijn.”
En hoe heten jouw zonen?
“Seth en Mingus.”
Wat de promotie voor het album betreft, heb ik gehoord dat je voorstellen voor modeshootings afwijst, klopt dat?
“Ik ben veranderd. Lange tijd dacht ik dat mode oppervlakkig was, maar nu beschouw ik mode als een kunst. Ik zong laatst in een jasje van Dries Van Noten dat ik prachtig vind. Dus ik ben niet tegen mode, maar ik vind de shootings een beetje saai. Ik hou van praten en delen met anderen. Ik zou geen mannequin kunnen zijn. En ik wil me niet in een wereld bevinden waar alles om het uiterlijk draait. Maar ik sta open voor een nieuwe ervaring wat fotoshootings betreft.”
Tijdens je loopbaanonderbreking kwam de MeToo-beweging op met een uitvloeisel MeTooMusic. Wat vond je daarvan?
“Het is van groot belang dat vrouwen en ook mannen durven op te komen tegen seksuele intimidatie. Zelf heb ik nooit zulke ervaringen gehad. Ik heb me altijd gerespecteerd gevoeld door de mensen met wie ik werk. Mijn partner was ook altijd bij me, wat kan verklaren waarom ik met rust werd gelaten. En vervolgens heb ik mezelf opgelegd om mijn eigen baas te zijn. Maar ik was geschokt door het aantal vrouwen die hun beklag over dergelijke feiten hebben gedaan. Het is goed dat taboes doorbroken worden.”
Bij je eigen Franse label Because Music heeft een veertigtal werknemers en stagiairs geklaagd over de pesterijen waarvan zij het slachtoffer waren geworden door toedoen van een van de managers. Ze zijn erin geslaagd om hem te laten ontslaan.
“Ik ben ervan op de hoogte en ik ken de manager in kwestie. Het gebeurde tijdens mijn verlof en het kwam als een schok.”
Laatste vraag: wat was je laatste Google-zoekopdracht?
“Oh mijn God, ik kijk het na! (Ze inspecteert haar smartphone). Hier is het, ik heb opgezocht hoe je het woord Persona in het Engels uitspreekt.”
Selah Sue, Persona, Because/Virgin Music, komt uit op 25 maart. Optreden voorzien op 27 april in de AB.
Nobody Has To Know, de vijfde speelfilm van en met onze landgenoot Bouli Lanners (in de hoofdrol) is ook zijn eerste in het Engels. Dit ongewone liefdesverhaal werd volledig gefilmd op het Schotse Isle of Lewis, met Game of Thrones-ster Michelle Fairley in de vrouwelijke hoofdrol. Een film die je verrast door zijn schoonheid en tederheid.
Tekst Joëlle Lehrer Voor zijn vijfde film als regisseur gooide Bouli Lanners het roer om. En toch herkennen we hem volledig in deze laatste prent, dat meteen al bekroond werd met de Prijs voor Beste Acteur en Beste Actrice op het Chicago International Film Festival.
In de film valt het op hoe goed je het Engels beheerst. Hoe komt dat?
“Dat zou mijn leraar Engels leuk hebben gevonden! (lacht.) Ik heb het gevoel dat iedereen tegenwoordig goed Engels
VERSUS PRODUCTION - BRIAN SWEENEY. spreekt. Het is voor velen de gemeenschappelijke taal geworden. Ik luister veel naar Angelsaksische muziek en ga elk jaar naar Schotland. Daar moét ik deze taal wel spreken.”
Voor het eerst heb je een liefdesverhaal verfilmd. Zijn er specifieke regels voor het draaien van een romantische film?
“Ik wilde al heel lang een liefdesverhaal filmen en toch voelde ik me om de een of andere reden nog niet klaar om het te doen. Ik was er bang van. Een liefdesfilm verprutsen is het ergste wat je kan doen. En er zijn natuurlijk wel codes, maar die heb ik niet echt gerespecteerd, ook omdat we het verhaal vertellen van heel gewone mensen. Terwijl liefdesfilms meestal gaan over jonge, mooie en sexy mensen.”
Is het om ons eraan te herinneren dat ook anderen recht hebben op een liefdesverhaal?
“Anderen hebben er niet alleen recht op, ze beleven ze ook. De meeste mensen op aarde houden van elkaar, en dat zijn echt niet allemaal lovers van in de twintig. Mensen van alle leeftijden hebben allerlei liefdesavonturen.”
Ben je zelf een romanticus?
“Ik denk het wel. Ook al heb ik het imago van een oude rocker, ik kan me enorm laten meeslepen door mooie liefdesverhalen. Een mooi liefdesverhaal is het mooiste wat je kan vertellen.”
Welke liefdesfilms kunnen je beroeren?
“Op weg naar Madison, Harold en Maude en Barry Lyndon.”
Voor de rol van Millie koos je de Ierse actrice Michelle Fairley. Waarom?
“Ik hield van haar in Game of Thrones. Ik hou van die wat rigide uitstraling, waarachter een grote sensualiteit schuilgaat. Het past ook goed bij het presbyteriaanse karakter van dit eiland. Het is niet moeilijk om je voor te stellen dat ze al lang snakt naar liefde, maar dat ze zichzelf restricties heeft opgelegd. Ze toont zich heel waardig en stijfjes, maar je kan voelen dat er goud onder zit. Daarom was Michelle Fairley mijn eerste keuze.”
Je personage is Belgisch, maar heeft ervoor gekozen om zich op het eiland Lewis te vestigen.
“Een beetje zoals ik. Voor de Brexit ging ik er twee keer per jaar heen, om te herbronnen. De presbyteriaanse gemeenschap die daar leeft, haalt voor mij iets terug uit de jaren 70. Ook mijn personage voelt zich goed te midden van de elementen.”
Er zijn best wat gelijkenissen tussen jou en dit personage.
“Ja, best veel. Ik noemde hem Phil omdat mijn echte voornaam Philippe is. Hij is mijn avatar, maar dan van vlees en bloed.”
De landschappen op het eiland zijn adembenemend. In al je films zien we trouwens je bijzondere interesse voor de natuur.
“Ik ben altijd al gevoelig geweest voor de schoonheid van de natuur. Ik heb er een hechte band mee. Ik sublimeer de natuur niet, de natuur is gewoon subliem – alleen kijken we er nauwelijks naar.”
In de film laat je het portret zien van een vrouw van boven de 50. We beginnen vrouwen van deze leeftijd meer en meer in films te zien, al evolueert het nog maar traag.
“Ja, er wordt wat vaker over gepraat, meestal op een negatieve manier of anders via het beeld van vijftigers die er allesbehalve vrouwen van boven de vijftig uitzien. Ik heb veel actrices gezien die zich hebben laten ‘ombouwen’. Ik hou zelf van vrouwen van mijn leeftijd, ik vind ze mooi.”
Dus voor jou geen romance met een jonge 20-jarige?
“Nooit! Dat soort gesprekken vermoeit mij al bij voorbaat. Om dat te kunnen doen moet je zelf al teruggrijpen naar je eigen adolescentie. Een gesprek met een twintigjarig meisje in de hoedanigheid van oom, peetvader, vader of leraar, ja – maar niet in een relatie. Ik word eerder aangetrokken tot hun moeders. Mijn vrouw is 55 en ik hou van haar. We zijn nu drieëntwintig jaar samen en ik vind haar nog mooier dan vroeger.”
Ben je een feminist?
“Ja, ik ben geboren in een feministische familie. Mijn moeder was feministe en mijn oma ook. En mijn zus ook. Voor #meToo had ik het al in veel interviews over de salarisverschillen tussen mannen en vrouwen in ons vak. Gelijke lonen zijn de basis van gelijkheid, maar in de filmwereld zal een actrice nooit hetzelfde verdienen als een acteur. Dat is een schande die ons beroep al vanaf het begin heeft getekend, terwijl het makkelijk hersteld zou kunnen worden. Maar een mentaliteit verandert langzaam. We moeten dus blijven vechten voor gelijkheid.”
Nobody Has To Know, door en met Bouli Lanners, Michelle Fairley en Clovis Cornilhac, nu in de bioscoop.
Wie is de echte Lady Grantham?
De tweede Downton Abbey-film komt eraan. En, hoera, het kasteel waar de serie en films werden opgenomen, is ook voor het publiek open. Dat is te danken aan de gastvrouw van dienst, de sprankelende Lady Fiona Carnarvon. Zij zette Highclere Castle terug op de kaart.
1
We zeggen terug, omdat Highclere Castle doorheen zijn geschiedenis al meermaals de krantenkoppen haalde, zelfs lang voor iemand ooit van Downton Abbey had gehoord. Het prachtige landgoed in het graafschap Hampshire op het Britse platteland heeft een lange geschiedenis van sterke vrouwelijke bewoonsters die niet alleen het gezicht maar ook het hart van dit imposante kasteel vormen. In het begin van de 20ste eeuw was dat Almina Herbert. Samen met haar man, Lord Carnarvon, financierde ze de expeditie die in Egypte tot de ontdekking van het graf van Toetanchamon leidde. Almina’s rijkdom bracht hun deelname tot stand, want er wordt aangenomen dat haar echte vader de bankier Alfred de Rotschild was, op dat moment één van de rijkste mannen ter wereld. Haar verhaal toont gelijkenissen met de situatie van Lady Cora Grantham in de serie en films: een rijke erfgename die naar Engeland verhuist voor haar huwelijk met een Britse Lord en die het estate van haar man financieel rechthoudt. Het is duidelijk waar de bedenker van de serie, Julian Fellowes, de mosterd haalde. De huidige Lady Carnarvon schreef er zelfs verschillende boeken over. Een gesprek met de vrouw die haar hart en ziel steekt in het voortbestaan van dit iconische monument.
Highclere Castle heeft een lange historie van interessante bewoners. Zoals ook vandaag het geval is, waren de vrouwen vaak het gezicht en kloppende hart van het kasteel...
Lady Fiona Carnarvon: “Downton Abbey is sinds 2010 op tv en mijn boek over Almina is een jaar later verschenen. Daarvoor had ik altijd met het idee rondgelopen om een boek te schrijven over haar echtgenoot, de 5de Graaf van Carnarvon, die het graf van Toetanchamon mee ontdekt had, en plots dacht ik bij mezelf: niets van, ik wil iets doen over Almina, zijn wederhelft. Ik ben zo blij dat ik toen die beslissing maakte, ik was al in gesprek met uitgevers in verband met het boek over de 5th Earl, maar ik vond het interessant om het verhaal van dit fantastische huis te ver-
2
1. Lady Fiona Carnarvon in de beroemdste voordeur van het VK. 2. Net zoals in de serie en films.
tellen door de ogen van een vrouw. Een huis als dit leiden, gebeurt dankzij teamwork en dat was zeker ook zo in het verleden. Almina en haar man waren twee belangrijke figuren op het wereldtoneel. Daarna kwam Catherine, die natuurlijk niet over dezelfde rijkdom beschikte als haar schoonmoeder, Almina. Ze had een zwaarder leven en niet altijd de mogelijkheid om haar lot te kiezen. Ze had ook niet dezelfde kracht als haar schoonmoeder, terwijl die tot een vorige generatie behoorde. Vrouwen konden in die tijd niet stemmen en mochten zelfs geen eigen bankrekening hebben. Mijn generatie
en die van mijn zoon, wij kunnen ons niet voorstellen hoe het ooit allemaal niet zo vanzelfsprekend is geweest. In het Verenigd Koninkrijk kan een titel enkel doorgegeven worden aan de oudste zoon, maar de ouders kunnen zelf kiezen hoe ze de erfenis verdelen. In Europa is dit vaak anders, Napoleon heeft ervoor gezorgd dat alle kinderen een gelijk deel erven, waardoor de aristocratie steeds verder versnipperd is. Wanneer ik nu nog hoor dat een titel van een bevriend koppel in Schotland niet kan doorgegeven worden aan hun enige dochter, maar naar een verre neef moet gaan, dan kan mijn hoofd daar echt niet bij. Wist je trouwens dat de 4de Earl van Carnarvon al een voorvechter was van de invoering van het stemrecht voor vrouwen? En dit was in het Victoriaanse tijdperk van de 19de eeuw. Hij kon er niet bij hoe een groot deel van de bevolking niet betrokken werd bij het recht om te stemmen. Hij was zijn tijd ver vooruit.”
Hoe verliepen de filmopnames?
“Wij wonen hier zelf. De opnames van Downton namen steeds 6 maanden per jaar in beslag. Dus het was makkelijker om in het kasteel te wonen dan ergens op het domein. De tweede film is in april, mei en juni 2021 gefilmd met een maand vertraging door Covid-19. Het was een enorme uitdaging om aan alle maatregelen te voldoen. Er was een medisch team op de set aanwezig zodat iedereen elke dag kon getest worden. Maar alles was goed georganiseerd. Ik denk dat de crew en cast blij waren dat we terug konden werken. De zitkamer waar we ons nu in bevinden, was trouwens te klein om in te filmen, dus dit is waar Maggie Smith (de spitante grootmoeder in de serie, nvdr) vertoefde tijdens de opnames. Het voelde aan als een reünie. Iedereen kon elkaar hier terug ontmoeten om een gezellige familiefilm te maken. Het sterke aan de serie is toch dat Julian ook moeilijke onderwerpen durfde aansnijden, zoals de verkrachting van kamermeisje Anna of butler Thomas Barrow die op een illegaal homofeest wordt gearresteerd. Julian laat zien hoe gevaarlijk dat in die tijd was. Het is een opmerkelijk verhaal. Hoe de verschillende hoofdpersonages ook liefde vonden of terug verloren... De hele serie en de films spelen zich af in en rond dit uitzonderlijke huis. Je voelt je thuis in het geheel. Onlangs was ik in de Verenigde Staten en het is verbazend hoeveel mensen dit huis kennen.”
1. Highclere Castle: het echte kasteel van Downton Abbey. 2. Downton-fans herkennen de rode sofa vast en zeker.
Wat zijn de toekomstplannen voor Highclere Castle?
“Ik ben momenteel aan het boek bezig over de 5th Earl en zijn rol in de ontdekking van het graf van Toetanchamon. Zelfs voor Downton Abbey hier werd opgenomen, hadden we een permanente expositie over egyptologie in de kelder. Die wil ik volgend jaar, wanneer het boek uit is, meer uitrollen en updaten.”
Downton Abbey: A new Era is vanaf 04 mei te zien in de bioscoop. Voor een bezoek aan Highclere Castle, raadpleeg je best de website www.highclerecastle.co.uk.
ADAM HILLIER. PERS. PERS. Jennifer Zsürger, São Paulo Brazilië, 12/04/2020.
WAAR IS WALLY?
View from my window Van 24 maart tot 2023 in het Brusselse Atomium. www.atomium.be CULTUUR
Léon Spilliaert. Jonge man met rode sjaal, 1908.
EENZAAMHEID EN VERLANGEN
Museum De Reede is uitsluitend gewijd aan de grafische kunst en spitst zich meer bepaald toe op drie meesters: Francisco Goya, Félicien Rops en Edvard Munch. Nu kan je er ook het werk bewonderen van Oostendenaar Léon Spilliaert.
Tekst Etienne Heylen Munch en Spilliaert (1881-1946) hadden heel wat gemeen: het weigeren van een academische opleiding, moeilijke persoonlijke levenservaringen met liefde en dood, het uitdrukken van een persoonlijk existentieel drama en de daarbij horende filosofische overpeinzingen. Beiden vangen gedurende verschillende periodes in hun leven een diepe introspectie in kwetsbare en expressieve zelfportretten. Een gemeenschappelijk kenmerk, dat niet vreemd is aan de tijdsgeest, verbindt de onderliggende sfeer van hun werk: een stille desillusie, een gevoel van dreiging, van nakend onheil… In zijn veranderende sociaalliberale wereld observeerde Spilliaert met een panoramische blik alle lagen van de maatschappij. Hij spaarde noch de kerkleider, noch de koning, noch de militair, noch de kapitalist, noch de gegoede burger. Zijn pen en penseel tekenden rake, scherp geformuleerde beelden, met zin voor wat cynisme en humor. De tentoonstelling toont hoe het creatief proces van schets en tekening een ondersteunende rol speelde bij het tot stand komen van originele prenten en gravures in zijn oeuvre.
Léon Spilliaert. De oorsprong van het beeld. Tot 16 mei in Museum De Reede in Antwerpen. Info: www.museum-dereede.com
Vermist aan het front. Graven naar namen
Tienduizenden vermiste soldaten uit WOI zijn onder Vlaamse velden blijven liggen. Dankzij archeologisch en historisch onderzoek krijgen sommigen nu hun identiteit terug. Je staat oog in oog met de bezittingen die ze op het fatale moment bij zich droegen.
Tot 31 mei in Museum In Flanders Fields. www.inflandersfields.be GENT
Kassa kassa
Een nostalgische trip langs de kruidenier uit de jaren 60 met stapels conserven, bokalen boordevol snoepgoed en die typische ouderwetse weegschaal. Maar de expo doet je ook stilstaan bij ons hedendaagse koopgedrag, bij de massaconsumptie en de wegwerpcultuur.
Tot 28 augustus in het Industriemuseum, Minnemeers 10. www.industriemuseum.be ANTWERPEN
Jacques Sonck, Portraits
Deze Belgische fotograaf heeft een speciaal oog voor unieke persoonlijkheden. In zwart/wit portretteert hij mensen die uit de band springen, of door hun opvallend uiterlijk of door hun extraverte houding. Hij vindt ze meestal in Antwerpen, Gent of Brussel.
Tot 16 april in Galery FIFTY ONE TOO, Hofstraat 2. www.gallery51.com BRUSSEL
Heksen avant la lettre
Aan de hand van de tentoongestelde handschriften ontdek je wat het betekende om vrouw te zijn in onze gewesten op het einde van de 15de eeuw, vlak voor het begin van de heksenjacht. Van maagd Maria tot zeemeermin, van begijnen en sibillen tot Jeanne d’Arc.
Tot 8 mei in het KBR-museum in Brussel, Kunstberg 28. www.kbr.be
TRAGIEK EN PIJN VOELBAAR
Deze expo dompelt je onder in leven en werk van de Mexicaanse Frida Kahlo die, vanwege haar persoonlijkheid, haar stijl en radicale opvattingen over vrouwelijkheid en seksualiteit, wordt beschouwd als een feministisch boegbeeld. Nooit eerder in Europa werden Frida’s werk en leven op deze manier getoond. Haar schilderijen en zelfportretten staan centraal in de tentoonstelling. Een voice-over, die haar fictieve stem vormt, neemt je mee op sleeptouw door haar levensverhaal. Als jongvolwassene bracht ze een groot deel van haar leven in een ziekenhuisbed door, waar ze ‘uit verveling’ kleurrijke zelfportretten maakte. Later leerde ze Diego Rivera kennen, die zowel op professioneel als persoonlijk vlak, een grote rol speelde in haar leven. Met hem had ze een tumultueuze relatie die de basis vormde voor veel van haar bekendste werken.
Viva Frida Kahlo – Immersive Experience, tot 1 mei in Viage – Digital Art Theatre, Anspachlaan 30, Brussel. Info: www.fridakahlo.be
PERS. TIM VAN LAERE GALLERY.
OP STAP MET RINUS
Via diverse media die variëren van tekening tot sculptuur, installatie en film creëert beeldend kunstenaar en zelfverklaard sofareiziger Rinus Van de Velde (°1983) een parallel universum waar realiteit en verbeelding samensmelten tot een unieke vorm van storytelling. Hij maakt imaginaire, innerlijke reizen die zich louter en alleen afspelen in de beslotenheid van zijn atelier. Op basis daarvan en dito ontmoetingen met andere kunstenaars creëert hij zijn eigen microkosmos die hij uitwerkt in houtskool- of pasteltekeningen. De tentoonstelling, met de trein als rode draad, toont ook in première Vande Veldes nieuwe film La Ruta Natural, samen met veelal recent werk. Voor de eerste keer ook wordt zijn divers oeuvre getoond en samengebracht met dat van zijn fictieve reisgezellen, waaronder Pierre Bonnard, Claude Monet, Henri Rousseau en anderen.
Inner Travels, Rinus Van de Velde, in het kader van Europalia Trains & Tracks. Tot 15 mei in de Brusselse Bozar. Info: www.bozar.be
Rinus Van de Velde, Inner Travels.
DEZE DRIE ALBUMS MOET JE DEZE MAAND BELUISTEREN
Tekst Kim De Craene
Wet Leg
De beste reden om een band op te starten? Om gratis naar festivals te gaan. Voila, het idee achter Wet Leg. Rhian Teasdale en Hester Chambers, twee vriendinnen die opgroeiden op het Isle of Wight, richtten tijdens een dolle en dronken zomer in 2018 Wet Leg op. Ze schreven enkele nummers, stelden een set samen en werden tot hun eigen verbazing geboekt voor festivals. Het plan: hun set spelen en vervolgens de rest van het weekend concerten meepikken en plezier maken. Wat startte als een grap leidde tot uitverkochte shows, een debuutsingle die vijf miljoen keer werd gestreamd op Spotify en een album. Volgens Wet Leg het bewijs dat een beetje dronken zijn, helpt om de beste ideeën en grootse plannen te bedenken. Hun debuutalbum is fun, humoristisch, droog en een beetje onbeschoft. Als inspiratie vermelden de vrouwen Franse disco, The Ronettes, Jane Birkin, Ty Segall en Björk. “We willen liedjes schrijven waar mensen op kunnen dansen. En we willen dat mensen een leuke tijd hebben, ook al is dat misschien niet altijd mogelijk.”
Wet Leg, Wet Leg, (Domino).
Merol
Merol, echte naam Merel Baldé, is in Vlaanderen bekend als één van de revelaties uit het tv-programma De Slimste Mens ter Wereld. Ze wordt wel eens beschouwd als de superverspreider van het - in Vlaanderen nieuwe woord - knaldrang, dat vorig jaar door Van Dale werd verkozen tot Woord van het Jaar. De Nederlandse zangeres en songwriter bracht eind vorig jaar een nummer uit met de titel Knaldrang. Over hoezeer ze verlangde naar uitgaan, feesten en festivals. Nu is er een debuutalbum, Troostprijs, een frisse, eigenzinnige, eerlijke en sexy popplaat. Met muziek die troost. Troost bij angst om te mislukken, om uit de boot te vallen, bij FOMO maar ook bij perfectionisme. De plaat is een ode aan alle laatbloeiers en buitenbeentjes. “Trek je niets aan van de verwachtingen van anderen en leg je eigen lat. Geef mij die troostprijs maar”, aldus Merol. Er komt ook een tournee aan: in april en mei staat de artieste op podia in Gent, Antwerpen, Brussel en Leuven.
Kae Tempest
De Zuid-Londense Kae Tempest is een bestsellerauteur, dichter en muzikant die spoken word met rap mixt en wordt één van de voorvechters van de sociale en intelligente hiphop-stroming genoemd. Creatieve duizendpoot klinkt misschien cliché maar Tempest is het wel. Hun sleepte een BRIT Award in de wacht, stond twee keer op de shortlist voor de Mercury Prize en werd benoemd tot een Next Generation Poet door de Poetry Book Society, een tienjaarlijkse onderscheiding. Hun vorige plaat werd geproduceerd door superproducer Rick Rubin, werk dat zelfs rapper Jay-Z beïnvloedde. Nu is er The Line Is A Curve, het vierde studioalbum. “The Line Is A Curve gaat over loslaten”, zegt Kae Tempest. “Het loslaten van schaamte, angst en isolement en je overgeven aan de cyclische aard van tijd, groei en liefde.” Kae Tempest bracht eerder drie albums uit onder de naam Kate Tempest. In augustus 2020 liet de artiest weten zich als non-binair te identificeren en aangesproken te willen worden met hen/hun. Op 15 juli speelt Kae Tempest op Gent Jazz.
Kae Tempest, The Line is a Curve, (Virgin Music).
WOLFGANG TILLMANS. PERS. GAVIN DOYLE. PERS. NYC shenanigans, door Gavin Doyle.
ACHTER DE SCHERMEN van catwalks en rockpodia
“Dit boek is een liefdesbrief aan de magische personen die ik gedurende mijn twintigjarige carrière in de modewereld heb mogen ontmoeten”, zegt topmodel en folkmuzikante Irina Lazareanu. En die inner circle is niet van de minste: het innemende Roemeens-Canadese model, dat in juni 40 wordt, was de muze van ontwerper Karl Lagerfeld, de beste vriendin van ubermodel Kate Moss en de voormalige verloofde van rocker Pete Doherty. “Sommige van deze mensen daagden me uit, sommigen leerden me hoe ik me moest kleden en anderen leerden me hoe ik lief moest hebben.” In dit boek, vormgegeven als een plakboek, pent Lazareanu neer wat ze tijdens haar hoogdagen als model – tussen 2000 en 2010 - leerde over stijl en attitude en ontcijfert de essentie van rock-’n-roll-chic, geïnspireerd door haar coole vriendenkring uit de mode- en muziekwereld. Ze deelt persoonlijke foto’s en verhalen over wilde capriolen die zich backstage van de catwalks en podia afspeelden, verklapt mode– en make-uptips en vertelt grappige anekdotes uit haar bijzondere leven.
Runway Bird: A Rock ’n’ Roll Style Guide van Irina Lazareanu, uitgeverij Flammarion.
DE DRAAISCHIJF VAN TOM LANOYE
Tom Lanoye heeft na vijf jaar een nieuwe, dit keer historische roman uit. De draaischijf speelt zich af in Antwerpen, over de periode voor, tijdens en lang na de Tweede Wereldoorlog. Gebeurtenissen en figuren uit het verleden boden Lanoye inspiratie, maar de verbeelding van de schrijver primeert. Dat levert een overrompelende vertelling op, vol onvergetelijke personages en dialogen, met een ingenieuze en tragische plot. De roman is volgens Lanoye een ode aan Antwerpen, ondanks haar duistere verleden en talloze doofpotten.
ALLES KOMT GOED VAN LAURA MASSOELS
In Alles komt goed vertelt ex-journaliste Laura Massoels hoe ze op 27-jarige leeftijd met een burn-out op de psychiatrische afdeling belandt en beschrijft haar proces van vallen en opstaan. Alles komt goed is een positief, maar realistisch boek. Het toont dat niet alles altijd goed komt, of toch niet helemaal. De uitspraak impliceert immers dat, als je lang genoeg wacht, problemen zich vanzelf oplossen. Maar dat klopt niet: herstellen is iets van elke dag, en stress en problemen zullen er altijd zijn. Daarom: alles komt, je kiest zelf of het goed wordt.
TOP 3
Anne Zellien,
is juweelontwerpster en viert in mei haar 65ste verjaardag met een speciale collectie en een expo.
HHHH VAN LAURENT BINET
In zijn historische debuutroman beschrijft Binet de moordaanslag op Reinhard Heydrich, de SS-beul van Praag en rechterhand van Himmler. Het relaas van de aanslag leest als een trein en is uitermate boeiend maar wat de roman zo bijzonder maakt is de innerlijke strijd die Binet voert om zo dicht mogelijk bij de feiten te blijven. Elke beschrijving werd gewikt en gewogen. Deze zoektocht naar essentie is volgens mij het belangrijkste aspect in elk creatieproces.
LE NÉCROPHILE VAN GABRIELLE WITTKOPMÉNARDEAU
Ik hoorde muzikant Spinvis op de radio zo boeiend vertellen over deze controversiële erotische roman dat ik de volgende dag meteen op zoek ging naar een exemplaar. Wittkop beschrijft het geheime leven van de Parijse antiquair Lucien als necrofiel. Het macaber en extreem storend thema wordt door haar zo gevoelig beschreven dat je niet anders kan dan geboeid verder lezen. Nooit eerder ervoer ik tegelijkertijd walging en schoonheid.
RADELOOS GELUK VAN JAN VANRIET
Een zelfportret van de erudiete schrijver en kunstschilder Jan Vanriet. Hij neemt de lezers mee aan de hand van kleurrijke anekdotes en weet hun interesse te wekken voor de politieke, literaire en culturele geschiedenis van Europa sinds WO II die Vanriet als geen ander kent. Ik ben dol op zijn genuanceerde en met empathisch vermogen geschreven petites histoires die een licht werpen op de boeiende personages uit zijn entourage en zijn grote liefde Simone.
LILY JAMES ASSEPOESTER WORDT SEKSSYMBOOL
Wat voor Pamela Anderson het dieptepunt in haar leven was, is voor Lily Anderson een hoogtepunt. In Pam and Tommy speelt zij immers de Baywatch-ster die achtervolgd wordt door een gestolen sekstape van haar en Mötley Crüe-drummer Tommy Lee.
Tekst Johannes De Breuker
Oktober 1989, februari 1991, juli 1992, augustus 1993, november 1994 en januari 1996. Dat zijn de momenten dat Pamela Anderson in Playboy schitterde. Als ze naar aanleiding van de film Barb Wire eindelijk een diepteinterview krijgt in een deftig damesblad, is de ster uit Baywatch verrukt. Eindelijk kan ze het juk van het in rood badpak gehulde sekssymbool van haar afschudden en zal ze serieus genomen worden als actrice. Een pr-agente helpt haar daarbij. Wie wil ze worden, vraagt ze aan Pam. De nieuwe Jane Fonda, antwoordt ze vastberaden. Iemand die haar zin doet en het ene decennium van de nineties. Het is een ontnuchterende blik op hoe er naar privacy, seksualiteit en sterrendom wordt gekeken. Hoe gemakkelijk mensen het meest intieme van iemands leven toeëigenen, louter omdat Pam zich toch eerder al meermaals bloot had gegeven.
De reeks speelt met die zucht naar voyeurisme. De eerste afleveringen wordt er gevreeën tegen de sterren op en sieren grote piemels en borsten het kleine scherm. Maar stilaan verdwijnt de seks, glitter en glamour uit de miniserie om plaats te maken voor sérieux en diepgang. Die komt er vooral dankzij Lily James, de Britse actrice die Pamela Anderson speelt. Eerst vertolkt ze het iconische badpakmodel als een naïeve girl next door, maar gaandeweg bloeit ze open. De verontwaardigde vrouw wordt strijdvaardig. Waarom wordt zij harder aangepakt voor deze sekstape? Waarom schaadt het haar carrière harder dan die van haar man? Waarom lijkt zij de enige schuldige te zijn in heel deze affaire? Zij is toch slachtoffer, niet de dader?
Pam and Tommy is een serie die serieuzer is dan dat je na een vluchtige blik zou denken. En die sérieux moet de 33-jarige actrice uit Groot-Brittannië ook in de rol aangetrokken hebben. Na tv-rollen in Downton Abbey (2012-15) of hoofdrollen in de Disney-film Cinderella (2015) en de Hitchcockadaptatie Rebecca (2020), is haar rol als Pamela Anderson dan ook één van de strafste uit haar carrière.
sekssymbool kan zijn, het andere fitness-goeroe en dan weer activiste. Perfect, zegt haar publiciteitsagente. En dan begint de ellende.
Pam and Tommy gaat namelijk over de gestolen sekstape van Pam en haar echtgenoot Tommy die uitlekt midden jaren 1990 – een tijd waarin films thuis nog via VHS bekeken werden, internet evenveel gebruikers telde als de opgetelde bevolking van een handvol metropolen en de snoeverige glamrock van Mötley Crüe vervangen werd door kwetsbare grunge. Maar deze achtdelige reeks is veel meer dan een intrigerend portret
Pam and Tommy van Robert Siegel, met Lily James, Sebastian Stan, Seth Rogen. Nu volledig te bekijken op Disney +.
OM (NIET) WEG TE KIJKEN
In april 2012 verdwijnt Ihsane Jarfi in Luik. De dertiger werd voor het laatst gezien in de buurt van een homobar, vlak voor hij in een auto met vier andere mannen stapte. Twee weken later wordt hij teruggevonden. Dood en zwaar verminkt. Dit extreme geval van homohaat vormt de inzet van Animals, het rauwe drama van Nabil Ben Yadir. Hierin volgt de Les Barons-cineast Brahim, een homoseksuele man die op de verjaardag van zijn moeder uit de kast wil komen. Nadat zijn broer daar een stokje voor steekt, trekt hij teleurgesteld naar de kroeg. Daar begint voor hem een beklemmende afdaling naar de donkerste en de beestachtigste kant van onze samenleving. Met een dwingende cameravoering die geen meter wijkt van Brahim en op momenten dat je wilt wegkijken, overschakelt op de schokkende en schokkerige gsm-beelden van de martelende daders, toont de Brusselse cineast een van de gruwelijkste hate crimes in België. Een film die je niet wilt, maar moet zien.
Animals van Nabil Ben Yadir met Soufiane Chilah, Gianni Guettaf en Vincent Overath. Nu in de bioscoop.
MAAR OOK...
OM TE VERRASSEN
Dichter dan Alex van Warmerdam kom je in de Lage Landen niet bij de zwartkomische films van de Coen-broers. Achter de inspiratieloze titel van ‘s mans nieuwste film – Nr. 10 – schuilt een van de pot gerukt verhaal dat zo uit de koker van de broers achter Fargo en The Big Lebowski had kunnen komen. De film gaat over Günter, een veertiger die een normaal leven als toneelacteur leidt maar door zijn verleden achtervolgd wordt. Hij werd immers als kind in een Duits bos gevonden. Weinigen nemen absurdisme zo serieus als van Warmerdam.
Nr. 10 van Alex van Warmerdam, met Tom Dewispelaere, Frieda Barnhard en Hans Kesting. Nu in de bioscoop en vanaf 9 april via VOD te bekijken. OM TE GRUWELEN
Het leven van Finja is perfect. Ze is een succesvolle jonge gymnaste, het gezin waarin ze opgroeit is een liefdevol nest waar alles op rolletjes loopt. Haar mama heeft zelfs een blog over hun familie, Lovely Everyday Life. Maar hun perfecte pastelkleurige leventje verandert als er een kraai door hun raam vliegt en in huis schade berokkent. Als Finja later een ei vindt, beslist ze het zelf uit te broeden. Dit debuut van de Finse Hanna Bergholm kneedt moederschap, eetstoornissen, perfectiedrang en tienertwists tot een verfrissende en huiselijke horrorfilm.
Hatching van Hanna Bergholm, met Siiri Solalinna, Sophia Heikkilä, Jani Volanen. Nu via VOD te bekijken. OM TE BETOVEREN
Een muziekdocumentaire. Dat is seks, drugs en rock-‘n-roll. Niet zo bij Pietro Marcello, de cineast die verzot is op sjofele sujetten die door het Italië van de twintigste eeuw dolen. In 2019 keek hij zo in het prachtige Martin Eden door de ogen van een proletarische schrijver naar zijn land, nu via de muziek van de in 2012 overleden volkszanger Lucio Dalla. Naar eigen zeggen de Jacques Brel van Italië. Marcello maakte er een artistieke ode van die barst van kleurrijke archiefbeelden die zowel Dalla als het naoorlogse Italië bezwerend schetsen.
For Lucio van Pietro Marcello is nu via Mubi te bekijken.
HOTSPOTS
Brasserie de la Patinoire: gastronomie in een groen kader
Ter Kamerenbos is een van de meest onontbeerlijke en tegelijkertijd minst bekende plekken van de stad. Brusselaars gaan er hun benen strekken, maar slechts weinigen kennen de verborgen parels van het park. Midden in het groen bevindt zich een brasserie waar je in een ontspannen sfeer van een gastronomisch menu kan genieten. Een adresje dat niet mag ontbreken in je adresboek.
Gelegen aan de rand van het bos, verwelkomt de Brasserie de la Patinoire met zijn majestueuze Anglo-Normandische gevel jong en oud in een warm en ingetogen kader. Met twee eetzalen, een kelder, een parkeerplaats, een ruim overdekt en verwarmd terras, een theesalon en een grote speeltuin voor de kinderen, biedt de plek een groen intermezzo, vol goed humeur en rust.
In het theesalon vind je alle benodigdheden voor een gezellig tussendoortje of een snelle lunch, terwijl Adrien Schurgers zich in de keuken laat inspireren door het typische brasserie-repertoire en tegelijkertijd een ode brengt aan de producten van de visboer van de Patinoire. Vleesgerechten, vis, zeevruchtenschotels, salades, grootmoeders keuken, ... En een speciale vermelding voor het bord met quinoa en gegrilde groenten, dat zowel vegetariërs als niet-vegetariërs zal bekoren.
Brasserie de la Patinoire is de ideale plek om tijd door te brengen met vrienden en familie. Een lunch of diner wordt gegarandeerd een onvergetelijke herinnering. De wijnkelder van het restaurant telt bovendien zo’n 140 referenties, waaronder grote Spaanse wijnen en enkele prestigieuze exemplaren.
La Brasserie de la Patinoire 1, Chemin du Gymnase, 1000 Brussel. 02/649 70 02 Mr. Frédéric Eberhart en zijn team heten je
7 dagen per week welkom. De keuken is geopend van 12.00 tot 14.30 uur (15.00 uur op zondag) en van 18.30 tot 23.00 uur (22.30 uur op zondag en maandag). Het theesalon opent om 14.30 uur (zondag 15.00 uur) en sluit om 18.00 uur.
Grote parkeerplaats op chemin du Croquet.
PERS. STYLING AGATHE GIRE. MANTEL SPORTMAX. JE LEEFTIJD OMARMEN
HET NIEUWE ADAGIO VAN DE VROUW
Boven, model Axelle Doué. Foto Benni Valsson.
REPORTAGE
Na je vijftigste
Seks wordt weer lekker
Hoe ziet seksualiteit eruit na de menopauze? Een vraag waar nog altijd een taboe op rust, maar die veel vrouwen bezighoudt. Vijftigplussers blijken zich veel meer beschikbaar, bevrijd en ervaren te voelen dan op hun twintigste, dertigste of veertigste. Ze hebben het steeds vaker over een sterker en bevrijd libido. Over herontdekte impulsen. Ook de speciale datingsites spelen daarop in. Getuigenissen en inzichten.
Here But Really Not, 2020.
DE KAAP VAN DE VIJFTIG IS GEEN
ONBEDUIDEND DETAIL voor de miljoenen vrouwen die zichzelf ineens als ‘seksueel over de datum’ bestempeld zien. De maatschappij cultiveert immers een beeld van aantrekkelijkheid, waar ze niet langer aan voldoen. In de geprezen HBO-serie Mare of Easttown zijn acteurs Kate Winslet en Guy Pearce te zien in een erg realistische seksscène. De actrice zelf verhinderde regisseur Craig Zobel haar ‘ouder wordende lichaam’ eruit te knippen. “Ik wilde een realistisch personage neerzetten. Een volledig functionerende, gebrekkige vrouw met een lichaam en gezicht dat beweegt op een manier die klopt met haar leeftijd.” En hoewel Winslet nog maar 46 is, zegt haar uitspraak veel. “Als we oudere vrouwen in reclamespots en films zouden opvoeren met dat vleugje begeerlijkheid, dan worden ze ook begeerlijk, in hun eigen ogen en ook voor iedereen”, aldus psychoanalytica Catherine Grangeard. Gelukkig veranderen de tijden, en zowel in de bioscoop als op straat zijn veel vrouwen vastbesloten om zich te doen gelden. Volgens een Brits onderzoek dat vorig jaar werd gepubliceerd in ScienceDirect, wil het merendeel van de ondervraagde vrouwen boven de veertig zelfs meer seks hebben dan vroeger.
“NOOIT EERDER BEN IK ZO OPENGEBLOEID
OP SEKSUEEL VLAK”, zegt Carine, 54 jaar en sinds kort geregistreerd op een datingapp. “Jarenlang heb ik alleen de kinderen opgevoed, nu wil ik aan mezelf denken. Ik betrap me erop dat ik een veel intenser verlangen voel dan toen ik jonger was. Toen zat ik slecht in mijn vel en wist ik niet wat ik moest doen om te verleiden.” Ook al spelen de hormonen soms voor stoorzender, het fenomeen ‘verlangen’ dooft niet uit met de jaren – in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd en waardoor vrouwen (en mannen) zich negatief laten conditioneren. “De dag dat ik ontdekte dat ik in de menopauze was, heb ik gehuild. Zou ik ooit nog kunnen verleiden of me aangetrokken voelen tot iemand? Ik dacht dat mijn seksleven voorbij was”, bekent de 49-jarige Elise. “De werkelijkheid pakte echter totaal anders uit. Ik ontmoette een man die in mij een ongelooflijk sterke begeerte opwekte. Niets leek nog van want onder elkaar praten vrouwen wel over hun nieuwe ontmoetingen of over masturberen, en vaak veel openhartiger en onverbloemder dan toen ze twintig of dertig waren. De seksualiteit, die ze soms na jaren van onderbreking herontdekken, geeft bijna een puberale vreugde en onstuimigheid. “Bij het prille begin van een relatie zie je de dingen alsof je weer vijftien bent. Je hele lichaam regelt zichzelf vanuit die vertekende interpretatie van de werkelijkheid”, legt Catherine Blanc uit. “Begeerte omvat twee fenomenen: het biologische aspect en fantasie. Wanneer de fantasie erg sterk is, ontwikkelt zich een ongelooflijk krachtige energie, een soort van psychische waanzin die de biologische realiteit zelfs bijna ontkent. Ook wanneer een vrouw te maken krijgt met nieuwe lichamelijke factoren als gevolg van de menopauze, zal ze, gedreven door een geweldige geestdrift, die nieuwe factoren vermengen met haar nieuwe relatie, die een bron van vreugde is.” De ongemakken van de leeftijd gaan in dat geval vaak beter voorbij dan in een langdurige relatie - ook al is die gelukkig - waarbij je wordt geconfronteerd met een lichaam dat niet meer hetzelfde is als in het begin. “Technisch gezien leidt begeerte tot bevochtiging van de vagina (…). Minder begeerte: minder bevochtiging. Of daar alleen de leeftijd een rol in speelt, valt nog te bezien. Bij een ‘oud’ koppel gaat gewoonte vaak samen met het beu zijn. In tegenstelling tot wat men ons vaak wil doen geloven, verklaart leeftijd niet alles bij het moeilijker ‘vochtig worden’,” denkt Catherine Grangerard.
belang, alleen het genieten van elkaar en van het moment.” Seksuologe en psychoanalytica Catherine Blanc beaamt: “We zijn bevrijd van onze schroom uit het verleden, van onze ouderlijke taken, van jezelf te bewijzen. We kunnen dus op zoek gaan naar wie we zijn, naar wat we nog willen ontplooien in onszelf. Seksualiteit is daar een onderdeel van, want het is een stimulans om te leven.” Datingapps vergemakkelijken het contact en helpen om weer een zeker vuur en lichtheid te vinden. “Als je elkaar ontmoet, weet je allebei waarom je daar bent. Vind je elkaar leuk, dan ga je ervoor, zo simpel is het. Je moet de drempel van die eerste ontmoeting over en
Sophie, 55 jaar.
afstappen van het idee dat je nooit naar bed zal kunnen met een andere man dan je ex”, grapt Sophie, 55 jaar. “De aangename verrassing is dat mannen meer ervaren zijn en het vrouwenlichaam beter kennen dan toen ik twintig was! En ik durf te praten, ik geef nu gewoon zelf aan wat ik lekker vind of niet.” Er ontstaat een vorm van spontaniteit en vrijheid. Het zelfvertrouwen is vaak groter, de urgentie om te leven is intenser. Alle eisen die je jezelf oplegde toen je je leven probeerde op te bouwen, vallen weg. Genieten is nu het enige waar het nog om draait. “Seksuele vrijheid van vrouwen in de menopauze past in het systeem van controle over de seksualiteit. Nu vrouwen ontheven zijn van voortplanting, barsten ineens de taboes los rond vrouwelijk genot (…)” Toch wordt hier totaal niet over gepraat. Dat stilzwijgen komt vanuit de samenleving,
ELK LEVEN HEEFT ZIJN VERHAAL maar wat je situatie ook is, op je vijftigste is het (eindelijk) tijd om te zorgen voor jezelf, je gezondheid en je échte behoeften. “De enorme overwinning is jezelf diep in je binnenste geraakt te voelen, ongeacht de frequentie. Dat hoeft niet elke avond te zijn, en het is ook niet bedoeld om een man te sussen die bang is om oud te worden”, benadrukt Catherine Blanc. Door te luisteren naar hun verlangens, kunnen de vijftigers van vandaag misschien wel voor het eerst een geruststellend voorbeeld stellen voor de jongere generaties: deze periode in het leven is verre van een einde, maar kan een vreugdevolle impuls van vrijheid zijn.
STIJL KOMT MET DE JAREN
Vroeger verdween je van het modetoneel eens je de vijftig voorbij was. Maar tegenwoordig is het aantal influencers en stijliconen van vijftig of zestig jaar en zelfs ouder niet meer te tellen. Kijk naar Andie MacDowell op de cover van dit nummer. Een bewijs dat de zaken evolueren. En dat de mode een geweldig terrein blijft voor zelfexpressie en zelfbevestiging, ook over de jaren heen.
Tekst Géraldine Dormoy-Tungate
“Ga jij je haar verven? Grijs maakt je ouder.” De eerste aflevering van And Just Like That… het vervolg op de cultserie Sex and the City, is nog maar drie minuten ver of Charlotte heeft al kritiek op Miranda’s haarkeuze. “Ik ga een master humanitair recht volgen om de vrouwen die het nodig hebben te kunnen verdedigen”, kaatst haar vriendin terug. “Daar hoef je geen roodharige furie voor te zijn. We kunnen niet zoals vroeger blijven. Er zijn belangrijkere zaken in de wereld dan er jong uitzien.” Zeventien jaar na het einde van hun avonturen als hippe dertigers zijn de New Yorkse heldinnen terug met een existentiële vraag: hoe word je stijlvol oud?
DE WERELD IS VERANDERD SINDS HET BEGIN VAN DE JAREN 2000.
21% van de Vlamingen is 65 jaar of ouder en volgens Statistiek Vlaanderen zal dat cijfer tegen 2027 oplopen tot 23% door de vergrijzing van de babyboomers. Die ontsnapten aan de ontberingen van de oorlog, beleefden de opmars van de consumptiemaatschappij en zorgden voor de bevrijding van de zeden. Nu hebben ze geen zin om hun manier van leven op te geven tijdens hun pensioen. Hun libertaire geest beïnvloedt ook de volgende generaties. “Ik ben me totaal niet bewust van mijn leeftijd, er is dan ook niets dat ik van mezelf niet mag”, lacht Nele, een laborante die binnenkort haar zestigste verjaardag viert(1). “Ik kleed me niet meer zoals op mijn twintigste, maar dat komt omdat ik mezelf nu beter ken en de wereld veranderd is, niet omdat iets ‘niet meer voor mijn leeftijd’ zou zijn.” Caroline Ida Ours, 61 en op latere leeftijd model geworden(2), vraagt zich af: “Vanaf je vijftigste zou je je haar kort moeten knippen en mag je bepaalde kleding niet meer dragen. Wie zegt dat? Ik hou van mijn lange grijze haar en mijn luipaardoutfits. Dat die voor mij not done zouden zijn, accepteer ik niet.” Merken zijn vastbesloten om ook deze klantengroep – met een hoge koopkracht en aangedreven door de inclusieve beweging – binnen te halen. Steeds vaker zien we ze uitpakken met gezichten van rijpere leeftijd. De luxemerken gaan voor sterren van in de zestig – Isabelle Huppert voor Balenciaga, zeventig – Charlotte Rampling voor Givenchy en zelfs tachtig – Ali MacGraw voor Chanel. In de schoonheidswereld zien we Andie MacDowell (63, zie ons interview op p. 42), Helen Mirren (76) en Jane Fonda (82) als ambassadrice optreden voor L’Oréal Paris, Isabella Rossellini (69) doet dat bij Lancôme. “Tegenwoordig is er in de reclamewereld meer vraag naar stijlen dan naar leeftijden”, merkt Sylvie Fabregon op. Als directrice boekingen voor het modellenbureau Silver, gespecialiseerd in modellen vanaf veertig, zoekt ze mensen die “lekker in hun leeftijd, hun vel en hun leven zitten”. De gezichten van de modellen op haar website krikken het moreel op, zo stralend zien ze eruit.
VOOR HAAR KWAM DE VERANDERING IN 2004, toen Dove zijn reclamecampagne met ‘echte vrouwen’ lanceerde. Voor het eerst drukte een internationaal merk schoonheid uit op diverse manieren, via een waaier aan persoonlijkheden in verschillende kleuren, lichaamsvormen en leeftijden. “Gerimpeld of geweldig?” vroeg het jaar daarop een affiche met de stralende glimlach van de 96-jarige Irene Sinclair. Het waren de voorlopers van de ‘body positivity’-beweging. Sindsdien nam het internet de fakkel over: de excentriciteit van de honderdjarige Iris Apfel en de opkomst van persoonlijkheden met een meer toegankelijke stijl worden gevierd. De Nederlandse fotografe Denise Boomkens pakt op haar website andbloom.amsterdam uit met karaktervolle vrouwen van veertig en ouder. “Dat er in de media, tijdschriften en advertenties geen gezichten van rijpere vrouwen te zien zijn, voedt een giftig proces”,
VALENTINA VALDINOCI/IMAXTREE.COM (X3). VICTOR BOYKO/GETTY IMAGES VOOR BALMAIN. VINCENZO GRILLO/IMAXTREE.COM.
4 1
2
5
Tijdens de Fashion Week lente/ zomer 2022 in Milaan (1 en 5) en Parijs (3 en 4). 2. Diëtiste en model Maye Musk in Parijs tijdens de Fashion Week lente/ zomer 2022. 6. In Milaan tijdens de Men’s Fashion Week herfst/ winter 2022-23.
1. In Kopenhagen tijdens de Fashion Week lente/zomer 2022. 2. Sophie Fontanel in Parijs tijdens de Men’s Fashion Week herfst/ winter 2022-23. 3. In Milaan tijdens de Fashion Week herfst/ winter 2021-22.
3 1
2
Volg ze op Instagram
@DIANE_KEATON
De actrice doet ons gieren van het lachen, maar verliest nooit haar legendarische elegantie.
@LINDAVANWAESBERGE
De Belgische styliste Linda Van Waesberge bewijst dat je op elke leeftijd excentrieke outfits kan dragen.
@SISSIOTTOSTYLE
De Turijnse fotograaf Simona Bertolotto straalt één brok beheerste extravagantie uit.
@TRINNYWOODALL
De Engelse presentatrice en make-overexperte deelt met humor – en een zalig accent – haar tips en tricks over mode, beauty en fitness.
@MISS_INGA_O
De Britse krant The Times riep Essentiel Antwerp-topvrouw Inge Onsea onlangs uit tot een van de best geklede vrouwen boven de 50. schrijft ze op haar Instagramaccount. “Hoe minder het er zijn, hoe minder vrouwen het gevoel hebben dat ze daar ook te zien mógen zijn. […] Het is voor jonge meisjes beangstigend om geen positieve voorbeelden van ouderdom te hebben om naar op te kijken.”
WAT BETEKENT STIJLVOL OUDER WORDEN? In Ouder, maar beter, maar ouder(3) geven model Caroline de Maigret en producente Sophie Mas hun antwoorden. Zo adviseren ze om de juiste balans te vinden tussen casual en chic. Overhellen naar een van de twee kan immers snel verkeerd ogen op latere leeftijd. En Mas geeft lachend toe dat ze meer risico’s neemt met kleding, om de aandacht van haar gezicht af te leiden als ze een slechte dag heeft. Daarnaast staat het duo ook stil bij het vertrouwen dat met de jaren komt: “Ik dacht altijd dat een vrouw op leeftijd de tekenen van veroudering zou compenseren met zelfverzekerdheid, en dat blijkt te kloppen!” schrijft Maigret, al jaren het boegbeeld van Chanel. Hetzelfde geldt voor je grijze haren. “Grijs haar blijft een moeilijk en gevoelig onderwerp, maar ik raad vrouwen altijd aan om ervoor te gaan”, vertelt hairstylist, colorist en Matrix-educator Jelle Bogaerts. “Wat heb je te verliezen? Natuurlijke grijze haren zouden iemand ouder maken, maar met de juiste snit en stijl kunnen ze net het tegenovergestelde effect hebben. Een grijze coupe kan zoveel kracht en pit uitstralen waardoor je automatisch meer zelfvertrouwen krijgt.”
DE MENOPAUZE IS EEN FASE MAAR WORDT NIET LANGER ALS EEN
FATALITEIT GEZIEN. Caroline Ida Ours ziet er zelfs een bevrijding in: “Tot mijn veertigste had ik een voorkeur voor zwart, maar vanaf mijn vijftigste ben ik meer kleurrijke en grafische kleding gaan dragen. Ik vond dat altijd al mooi, maar vroeger kreeg ik dat niet uitgedrukt.” Voor de veranderingen van haar lichaam heeft ze geen schrik: “Ik ben één maatje bijgekomen sinds de menopauze, ik heb nu 44, maar daar heb ik geen complexen over. Ouder worden is veranderingen accepteren zonder jezelf te laten gaan.” Nele viel na haar scheiding zelfs tien kilo af: “Dat heeft mijn relatie met kleding veranderd. Ik geniet nu meer, ik zie mijn huidige figuur liever.” Het 64-jarige model Sylviane Degunst(4), met sneeuwwitte haardos en de lijn van een jonge meid, geeft daarentegen toe dat ze moeite heeft om te wennen aan haar gerimpelde huid: “Ik durf geen short meer te dragen in de stad. Mijn gerimpelde nek zit me dwars, ook al aanvaard ik die wel.” Ze bewondert vrouwen zoals Charlotte Rampling of Rossy de Palma: “Rampling heeft hangende oogleden, maar ze doet het ermee. Het geeft haar uiteindelijk die zo bijzondere oogopslag.” En de Spaanse actrice? Die zag ze onlangs nog bij Almodóvar. “Rossy de Palma heeft een Picasso-hoofd, ze is gewoon een wandelend beeldhouwwerk”, verwondert ze zich. Volgens Degunst kennen die actrices “hun intieme architectuur en hebben ze die leren benutten en accepteren naarmate de veranderingen optraden. Dat is mooi, vind ik, want ook mijn oogopslag is veranderd.” Naar jezelf leren kijken en van jezelf leren houden, het blijft een levenslang programma.
VALENTINA VALDINOCI/IMAXTREE.COM (X2). JANE CALL/ABACAPRESS. FRANKIE AND FISH. PERS.
24U IN KNOKKE-HEIST
De dagen worden langer en de zon verblijdt ons steeds vaker met haar aanwezigheid. Conclusie: het is het ideale moment om een dagtripje in eigen land te plannen.
Wat dacht je van bestemming Knokke-Heist met je beste vriendin? Wij stelden alvast de ideale dagplanning samen.
10 uur Start de dag na aankomst met een kopje koffie bij Bonjour. De hotspot vormt het ideale vertrekpunt voor een zorgeloos dagje genieten in de mondaine badplaats.
Zoutelaan 47
10.30 uur Verwen jezelf en je plus one met een ontspannende gezichtsbehandeling bij Bar à Beauté. Na deze glow up kunnen jullie Knokke-Heist helemaal herboren verder verkennen.
Niki de Saint Phallestraat 6
12.30 uur Toe aan een pauze? Geniet van de heerlijke ‘high tea’ voor twee bij Hotel Britannia. Met een paar scones achter de kiezen zijn jullie nu klaar voor een serieuze shopsessie.
Elizabetlaan 85
14 uur Knokke-Heist telt talloze boetieks die een bezoekje meer dan waard zijn zoals Sketch, A Suivre, Lewis & Melly, Blue, Les Soeurs en Essentiel. Deze maken van de kustgemeente een echte hotspot voor iedereen die graag duurzaam en Belgisch shopt.
Lippenslaan, Dumortierlaan en Kustlaan.
17 uur Plof neer op een ligbed in de Collins Club en pik de laatste zonnestralen mee bij een heerlijk glaasje rosé en wat verse tapas.
Zeedijk-Het Zoute 746
19 uur Sluit de dag na zonsondergang af met een gezellig etentje. Opteer voor een foodsharing-ervaring bij het hippe Calypso en keer moe maar voldaan terug naar huis.
Zeedijk-Knokke 510
ONTDEK ALLE LEUKE SHOPPING- EN FOODADRESJES OP MYKH.BE. Dit artikel werd opgesteld in nauwe samenwerking met Toerisme Knokke-Heist. www.myknokke-heist.be
OFF THE RECORD “IK DONEERDE EICELLEN AAN MIJN BROER”
Audrey (37, getrouwd en mama van drie kinderen) stelt het spontaan voor aan haar jongere broer en diens vriend, wanneer ze over hun kinderwens vertellen. Een project waarin de hele familie betrokken wordt en waar nog steeds een groot maatschappelijk taboe op rust…
Tekst Alexandre Duyck Illustraties Vanessa Van Meerhaeghe
“IK HEB ZELF DE VRAAG GESTELD. Het was een zomeravond, we zaten aan het aperitief. Mijn broer en ik schelen maar achttien maanden, ik ben de oudste. Hij is al vijftien jaar samen met dezelfde man. Zelf ben ik getrouwd en mama van drie kinderen, twee pubers en een nakomertje. Het was kort na de geboorte van ons baby’tje, wanneer zij het hadden over hun kinderwens. Maar hoe zou dat lukken? Het voelde heel natuurlijk aan om het voor te stellen: ‘Waarom zou ik jullie geen eicellen geven?’ Als mijn broer kinderen zou krijgen, vond ik het een fijne gedachte dat ze op Jeremy, zijn vriend en de genetische vader, zouden lijken, en via mij, ook iets van mijn broer zouden hebben. Zo zouden de toekomstige kinderen weten waar ze vandaan kwamen. Ik heb het uiteraard besproken met mijn man, die geen enkel bezwaar had. Het was mijn keuze, zei hij. We hebben het er verscheidene malen over gehad, om het project goed duidelijk te maken, maar hij bevestigde telkens opnieuw dat hij mijn wens helemaal oké vond. Dus heb ik het voorgesteld aan mijn broer en zijn vriend, die meteen instemden. Maar ik was 37, mijn vruchtbaarheidspiek was al voorbij. We konden niet te lang wachten. ‘Ik ben geen 20 meer, we moeten eraan beginnen!’ Eerst moest ik door een hele medische molen: bloedonderzoeken, allerlei tests… Ik werd ook gevolgd door een psychologe. En we zaten in volle covid-periode: lockdown, ziekenhuizen die overspoeld waren, niet-essentiele medische zorg die werd uitgesteld… Het werd er niet gemakkelijker op. Mijn broer en zijn vriend vonden uiteindelijk toch een arts die tijd voor ons kon maken. We stuurden documenten, genetische tests, echografieën, chromosoomonderzoeken om zeker te zijn dat het kind gezond zou zijn, hoeveel eicellen ik per maand had… De dokter stelde eerst nog een anonieme vrouw voor als donor, maar dat wilden ze niet. Dit project was van ons samen, punt. Mijn broer, zijn vriend en ik.
DE GYNAECOLOOG GING UITEINDELIJK AKKOORD, al begon het traject dan pas. Ik moest mijn spiraaltje verwijderen in januari 2021. Ik besprak dit uiteraard met mijn man, die er heel relaxed mee omging. We moesten er vooral voor zorgen dat ik niet zwanger zou worden. Mijn kinderen waren ook op de hoogte. Ze weten dat ik hielp om ‘het kleine neefje te maken’. Ook zij waren vol begrip, alles verliep met veel naturel. Voor mij is dit alles één groot verhaal van liefde. Mijn broer en ik hebben nochtans heel verschillende levens: hij heeft een druk bestaan in Brussel, ik woon met mijn gezin op de boerenbuiten, dicht bij mijn moeder.
Maar dat maakt allemaal niets uit. We hebben het uiteindelijk aan iedereen in de familie verteld, ouders, schoonouders, grootouders, en niemand had er een probleem mee. Buitenstaanders gaven soms wel commentaar: ‘Dus je kinderen gaan een halfbroer hebben’, ‘je wordt de tante van je eigen kind’, maar het viel eigenlijk wel mee. Voor mezelf was alles glashelder: ik zou dat kind heel graag zien, ik zou er voor hem zijn, ik zou een vrouwelijke figuur in zijn leven zijn. Maar ik ging het niet opvoeden, en het was niet van mij, ook al stamt het genetisch gezien van mij af. Je eigen kind, dat is een kind dat je opvoedt, voor wie je ’s nachts opstaat. Ik zou voor dit kind zorgen zoals ik voor mijn neefjes deed, we zouden samen op vakantie gaan… Ook voor mijn kinderen is dit helemaal duidelijk, ze weten dat er geen enkele reden tot jaloezie is. Ik help gewoon bij het maken van een kindje. Al kwam er meer bij kijken dan oorspronkelijk gedacht. Net zoals bij IVF gaat er een heel medisch proces aan vooraf, met inspuitingen, berekeningen hoeveel follikels je hebt, enzovoort. Ik had ontelbare video-afspraken met psychologen, met dokters, met verpleegsters, allemaal via internet, wat het soms nogal onpersoonlijk maakte. Reken daarbij ook alle contracten met advocaten, waarin staat dat de kinderen niet van mij zijn, wat er met de diepgevroren eitjes gaat gebeuren, zelfs mijn man moest zijn toestemming geven. Uiteindelijk zijn we op 5 november 2021 aan het daadwerkelijke proces kunnen beginnen. Met zijn drieën, voor twee volle weken, waren we er bijna dag in, dag uit mee bezig: afspraken met de kliniek, met de verpleegster, allerlei urine- en bloedonderzoeken, een echografie... Mijn broer moest me elke dag om 18 uur een spuitje geven. Hij had dat nog nooit gedaan, en zijn vriend viel geregeld flauw! Mijn ingesteldheid was positief, ik wist dat het goed zou aflopen, dit moest lukken. Uiteraard was het ook een emotionele rollercoaster. Wanneer je te horen krijgt dat je maar vijf of zes eicellen hebt, en er eigenlijk twintig nodig zijn… Dan moet je alles opnieuw doseren, opnieuw spuitjes krijgen. Mijn broer deed ongelooflijk zijn best, en we genoten ook van de intieme tijd samen. De dag van de ingreep had ik wel stress, gelukkig was de anesthesiste superlief, een Libanese vrouw die me aanmoedigde met ‘mijn liefste’, ‘mijn prinses’… Dat deed deugd. Ik werd verdoofd voor het wegnemen van de eicellen. Tegelijkertijd gaf mijn schoonbroer zijn sperma. De eicellen werden onmiddellijk bevrucht. Toen heeft mijn broer gehuild. We belden twee dagen nonstop naar de betrokken artsen om te weten of alles goed verliep. De bevruchte cellen werden gelukkig embryo’s, en we konden terug adem–halen. Ze hebben twee embryo’s ingevroren, die kunnen worden ingeplant.
WE WETEN AL DAT HET OVER TWEE JON-
GENS GAAT. Nu is het dus zoeken naar een draagmoeder. Al mag je het eigenlijk zo niet meer noemen, want ze is enkel de drager van de toekomstige kinderen, ze is in geen enkel opzicht hun moeder. Als het mogelijk is, zou ik haar wel graag ontmoeten tijdens de toekomstige zwangerschap. Mijn broer en zijn vriend zullen uiteraard bij de bevalling zijn, ik misschien ook. Idealiter zouden we het met de hele familie doen, met mijn man en kinderen, om ‘het neefje’ samen als eerste te bewonderen. Twee embryo’s is niet veel, er is natuurlijk een risico dat het uiteindelijk niet lukt, maar dat maakt me niet bang. Ik heb gedaan wat ik moest doen. En tot op vandaag vind ik dit een gezonde, evenwichtige en normale situatie. Mijn kinderen dromen ervan om peter en meter te worden. Van mijn kant heb ik niks te zeggen of te beslissen. Ik moet geen voornaam kiezen, bijvoorbeeld. Ik ga ervan uit dat we erover zullen praten, maar de beslissing behoort hen toe. In afwachting noemen we hem ‘het neefje’. Je vraagt je misschien af of ik zoiets ook voor iemand anders zou gedaan hebben? Het antwoord is duidelijk: neen. Het zou zelfs niet in me zijn opgekomen. Dit is een familieproject. Een liefdesproject. Mijn broer gaf me een regenboogkleurige ring om me te bedanken. Voor mij hoefde dat niet. De mensen die je graag ziet een handje helpen, dat is natuurlijk en niet meer dan normaal!”
EMPOWERMENT MODE BELGISCH BLIK OP DE WERELD DUURZAAM UITDAGEND HUMOR ALTIJD STIJLVOL
marieclaire.be
@marieclaire_belgië
@OLIVIER_ROUSTEING. MCB/H&M. HEIKKI VERDURME. @DELVAUX X @GUCCI. DRIES VAN NOTEN. @MARIECLAIRE_UA. PERS. Elina Silina, top in mesh Éric Bompard, katoenen jeans Pinko. Hoofdband in verguld en gegalvaniseerd messing en kunstparels Rosantica, oorbellen O’Lock, in metaal en plexi Fendi.
STYLISME ALINE DE BEAUCLAIRE. MODEL CHARLOTTE CAREY/SUPREME MANAGEMENT. FANTASIE ANDALOUZIË
GLANS EN GLITTER, SCHITTER ONDER DE HEMEL VAN MALAGA
Hierboven, Charlotte Carey. Foto Manuel Jaime.
MODE
Badpak in polyamide
Louisa Ballou, rok in proteine/zijde Dries
Van Noten. Hoed in linnen Erdem, zonnebril in metaal
Paul & Joe Eyewear,
ringoorbellen van kristallen Swarovski
Carlo Zini Milano, tas Toupet, in stro en kalfsleer Swift
Hermès.
FANTASIE
Oversized mantel in toile van gecoate
katoen Max Mara, brassière in polyester Diesel, short in gedrukte jersey
Philosophy di Lorenzo Serafini.
handschoenen in tule Agnelle, tas Coussin PM, in lamsleer Louis
Vuitton.
Lovertjes, kleuren en zwierige volumes in rijkelijke stoffen belichten de zonnige taferelen onder de hemel van Malaga.
Foto’s Manuel Jaime Productie Aline de Beauclaire
ANDALOUZIË
Korset in patchwork van nepleer en vinyl Minirobe brodée de sequins à motif floral et bottes en jacquard effet lurex appliquées de pierres et de clous dorés Dolce & Gabbana. Minisac en satin Givenchy. met sierstiksels en driehoekig bikinibovenstuk in hennep en viscose Elina Silina, broek in viscose Notshy. Oorbellen in citrien- en fuchsia kristallen À droite Combinaison catsuit dos-nu en jersey stretch imprimé Saint Laurent par Anthony Vaccarello. Boucles d’oreilles étoile de mer ornées de cristaux Carlo Zini Milano, sac en cuir d’agneau Versace. Hélène Zubeldia. Rechts Catsuit met open rug in bedrukte stretch- jersey Saint Laurent by Anthony Vaccarello. Oorbellen in zeestervorm met kristallen Carlo Zini Milano, tas in lamsleer Versace.
