MODE Van bomen en borduursels

1. De levensboom in al zijn schoonheid, zowel op de set als in de collectie. 2. Borduurwerk, de specialiteit van het Indiase Chanakya- atelier. 3. Filmische momenten die doen denken aan Mia Farrow in Rosemary’s Baby...

De kunst van het leven

De tree of life oftewel de levensboom, een traditioneel symbool in Oekraïne en voor Dior geïnterpreteerd door de Oekraïense artieste Olesia Trofymenko, was het uitgangspunt voor de hautecouturecollectie herfst/winter 2022-23. Creatief directrice Maria Grazia Chiuri liet zich inspireren door de schilderkunst en het borduurwerk uit verre culturen die tot ieders verbeelding spreken.

Tekst Elspeth Jenkins

volgens Dior

“WAT IS HET NUT VAN HAUTE COUTURE in deze tijden van pandemie, oorlog en dreiging van een wereldwijde recessie?”, vroeg Maria Grazia Chiuri zich af. Het antwoord is volgens de creatief directeur van Dior: “een beter toekomstbeeld heruitvinden”, en een “brug slaan tussen de savoir-faire van verschillende culturen om een gemeenschappelijke basis te vinden van betekenis, schoonheid en inspiratie over grenzen en afkomsten heen.” En zo was het middelpunt van de coutureshow van Dior in het Musée Rodin in Parijs niet de patchworkjurken of de prachtig geborduurde jassen, maar het decor – een reeks metershoge interpretaties van de levensboom, overladen met bloemen, vruchten en vogels. Een samenwerking tussen Olesia Trofymenko, een artieste uit Kiev en de Chanakya- borduurateliers uit Mumbai. “In deze Dior-collectie weerklinkt de verbeelding van verschillende folkloristische gebruiken, die alle culturen inspireert in een open dialoog.”

HEDENDAAGS DECORONTWERP

Chiuri leerde Trofymenko kennen op een tentoonstelling in Rome. Diep geraakt, gezien het uitbreken van de oorlog enkele weken eerder, besloot Chiuri haar prompt carte blanche te geven voor het setdesign van de haute-coutureshow. Het oeuvre van Trofymenko verweeft immers elementen en herinneringen aan de tradities van haar land in een intieme, zeer persoonlijke voorstelling. Cultureel erfgoed, zoals het symbool van de levensboom, en ambachtelijke tradities zijn haar belangrijkste inspiratiebronnen. Met die elementen schept ze een hedendaags decorontwerp met een diepere betekenis. En dat paste perfect in de visie van Chiuri. Voor de enscenering van het defilé creëerde Trofymenko het project The Flow, waarin de de levensboom afgewisseld wordt met grote, gestileerde bloemen en geschilderde landschappen, waarop vrouwelijke silhouetten met bloemenslingers zijn

21

geborduurd in de Chanakya-ateliers. De levensbomen en de bloemboeketten gaan in dialoog met elkaar: ze symboliseren de gelijklopende evolutie van de vrouw, de voortzetting van het leven en een mooie toekomst. De kunstenares werkte ook rond het thema geheugen, zoals te zien is in traditionele decoratieve kunst en archieffoto’s. Samen met de borduursels met botanische motieven drukken de landschappen - aanwezig op foto’s uit het begin van de 20ste eeuw - het idee van eeuwigheid uit.

LIFE = ART

Aan wat herken je een levensboom? Dat is vrij makkelijk: hij is weelderig bebladerd; zijn stam is sterk en knoestig, en zijn wortels zijn horizontaal uitgespreid. De boom belichaamt elke fase van het bestaan: de wortels verankeren ons in het verleden, geven ons stevigheid, stabiliteit, laten ons groeien en bloeien. Ze vertegenwoordigen familie, de emotionele banden, alles wat ons is voorgegaan, onze waarden en kracht. De stam, het centrale deel van de boom, staat voor de weg van de aarde naar de hemel, voor de nodige kracht die we jaar na jaar opbrengen om de uitdagingen van het leven aan te gaan. Dit gedeelte moet stevig en resistent zijn: het moet het gewicht van het gebladerte en alles wat ermee gepaard gaat, dragen. De bladeren staan voor de toekomst: groen en hoopvol. Ze reiken naar de hemel en verrijken de boom met vitaal sap. De kostbare vruchten staan voor de nieuwe levens op de wereld, voorlopig nog volledig afhankelijk van de boom. • • •

1 2

OVERVLOED AAN BORDUURSELS

De Chanakya-ateliers en de Chanakya School of Craft uit Mumbai bestendigen niet alleen de rijkdom van voorouderlijke borduurtechnieken, maar slagen erin ze te herinterpreteren naar een moderne taal. Het concept is niet alleen een lofzang op het leven, de wedergeboorte en de vreugde, maar ook een ode aan de tradities van vakmanschap en de uitzonderlijke vaardigheden van handwerk. De samenwerking met Olesia Trofymenko voor Dior lag dan ook haast voor de hand. Het atelier gebruikte een mengeling van eeuwenoude technieken zoals de kruissteek en zijn variaties, de veersteek en een reeks satijnsteken om een verfijnde schakering van nuances te verkrijgen. Ook het vlechtwerk en verschillende knoop- en naaldtechnieken met o.a. jute en ander organisch garen bewerkstelligen bijzondere effecten. Zo bestaan bloemenslingers en korenkronen uit verschillende kleurlagen kruissteek die op elkaar worden genaaid. Hierdoor verkrijg je diepte in de rozen. De graanstengels komen tot stand met organische draden en vlechten en de levensboom wordt opgetrokken uit fijne draden in satijnsteken, afgewisseld met jutegaren en verschillende knoop- en naaldtechnieken. De weelderige borduursels symboliseren eeuwigheid en tijdloosheid. Ze komen ook terug in de collectie, zowel op katoenen stoffen, wollen crêpe, zijde en kasjmier. We herkennen de levensboom in de patchworkjurken met vlechten die opgemaakt zijn uit bronzen en zwarte kant. Het materiaal herinterpreteert het New Look-silhouet. Trenchcoats in zijde met borduursels vallen sierlijk over de lange jurken, om bij weg te dromen.

ZEG NOOIT ZOMAAR COUTURE

Haute couture is een wereld op zich. Een huis moet aan verschillende criteria kunnen voldoen om zich couturier te mogen noemen. De ontwerpen moeten volledig met de

4 3

5

1. ... Of een dromerige namiddag zoals in Picnic at Hanging Rock. 2. Kantwerk zoals je het nog nooit zag. 3. Voor de lange, luchtige jurken werd zijdechiffon gekozen dat de lijnen van het lichaam helemaal volgt in een virtuoos samenspel van smokdetails. 4. Het resultaat van honderden uren handwerk. 5. De Haute Couture Cashmere Coat, een patchworkdroom. 6. Een ode aan elegantie. 7. De boom des levens is een betoverend detail dat ook terugkomt op sieraden, waarvan het meest prominent op verfijnd gemaakte armbanden, gevormd op een fluwelen lint dat de pols op een gracieuze wijze benadrukt. 8. Plooien zijn speciaal gevormd, specifiek aan één kant of krijgen een nieuwe dimensie in weelderige smokdetails.

6

7

“In deze Dior-collectie weerklinkt de verbeelding van verschillende folkloristische gebruiken, die alle culturen inspireert in een open dialoog”

8

hand gemaakt zijn, door minstens 20 werknemers en de collectie moet uit minstens 25 modellen bestaan. Bij Dior is de bovenste verdieping van het legendarische Parijse adres 30 Montaigne gereserveerd voor de 2 haute coutureateliers: atelier Flou en atelier Tailleur. Die eerste gaat over de lichtere materialen om vloeiende vormen en volume te creëren. In atelier Tailleur wordt er aan de structuur van mantels, broeken en korte jasjes gewerkt. In beide ateliers werken samen ongeveer 60 mensen. Ieder heeft zijn specifieke rol binnen het team en er heerst een hiërarchie van 11 afdelingen, waarbinnen elk zijn stiel kent. De werknemers worden omringd door modellen met de exacte afmetingen van elke coutureklant. Ze komen in alle maten en vormen. Haute couture draait om handwerk. Er sluipt soms bijna letterlijk bloed, zweet en tranen in een bepaald ontwerp. In één jurk kan 750 uur borduurwerk en 450 uur maatwerk kruipen. Om je maar een idee te geven van hoe uitzonderlijk een dergelijk toekomstig archiefstuk wel niet is. Couture is de geschiedenis, het heden en de toekomst die samenkomen in één op maat gemaakt kunstwerk, waarin ambacht en handwerk elkaar vinden. De drager van een couture- stuk maakt deel uit van een stukje geschiedenis. Maar wie hij/zij/hen nu juist is, blijft angstvallig geheim. Ook bij Dior. En dat draagt alleen maar bij aan de magie.