5 minute read
In zwijm voor zwammen
Koningsoesterzwam (pleurotus erynii) en pruikzwam (hericium erinaceus), Phyllis Ma, Sunday, 2020.
Defilé Alexander McQueen, herfst-winter 2022-2023.
IN ZWIJM
VOOR ZWAMMEN
Paddenstoelen en hun bijzondere eigenschappen fascineren steeds meer mensen: zowel wetenschappers als eco-activisten en therapeuten, maar ook koks, kunstenaars en modeontwerpers gaan ermee aan de slag. Deze trend schiet als… ja, je hebt ‘m.
Tekst Elvira Masson
Pomme, grote champignonfan.
Een grabbel uit de oogst van chef René Redzepi. “Call it my mushroom album”, zegt Björk, verwijzend naar haar tiende album Fossora(1), dat ze opnam nadat ze maanden doorbracht in haar hut in de IJslandse bossen. Een hymne aan de vreugde die paddenstoelen haar brengen. “Noem het maar mijn paddenstoelenalbum. Paddenstoelen inspireren me. Omdat ze de bron van leven zijn, omdat ze zich razendsnel kunnen uitbreiden, en omdat ze er ook nog eens grappig uitzien, met hun ronde kopjes. Een beetje psychedelisch.” Op TikTok gaan artiesten als Tarun Nayar en MycoLyco nog een stap verder door paddenstoelen in een synthesizer te pluggen en daarmee trancemuziek te maken. Nayar gelooft dat deze experimenten met de sonificatie van planten van vitaal belang zijn om een diepere band met de natuur te smeden. “Als mensen aan het doem-scrollen zijn op TikTok en er duikt ineens een kleine paddenstoel op, dan is dat een moment van herverbinding, ook al is het via een telefoon”, legt hij uit aan The Guardian. Volgens MycoLyco “helpt het vinden van een signaal in paddenstoelen om het bewustzijn te vergroten dat ook planten levende wezens zijn en dat we allemaal deel uitmaken van eenzelfde leefwereld.”
FUNGI ZIJN OOK THE NEXT BEST THING IN DE WELLNESSINDUSTRIE. Zo bevestigt naturopaat-kokkin Jennifer Hart Smith: “Naast de bekende eetbare paddenstoelen die we al lang in de keuken gebruiken omdat ze zo rijk zijn aan mineralen en • • •
Campagne Stella McCartney, lente-zomer 2022. De ecofeministische kok Sophia Roe.
Jennifer Hart-Smith, naturopaat-kokkin.
eiwitten, zijn er tal van zogenaamde wonderzwammen die de laatste tijd worden geprezen om hun werking als ‘nootropica’, supplementen voor het brein. Denk bijvoorbeeld aan reishi, waar ik bouillon mee maak, die zorgt voor een beter geheugen, scherpere concentratie en minder stress. Ook de paddenstoel chaga verovert stilaan de wereld vanwege zijn heilzame krachten.” Grappig ‘beestje’, overigens die chaga, die eruitziet als een stuk verbrand hout, maar gewoon een parasiet is van de berk. Hij voedt zich met de voedingsstoffen van de boom – die dat overigens niet overleeft – om zijn zogenaamde superkrachten op te doen. Wonderzwammen zoals reishi en chaga kan je al langer in poedervorm kopen op webshops voor gezonde voe-
• • • ding en producten zoals Holland & Barret. De poeders zijn bedoeld om te mengen met smoothies, water of zelfs koffie. In Los Angeles – de bakermat van alles wat hip is in de wellnesswereld – bestel je ondertussen al een ‘oat milk reishi cappuccino’ in koffiebars. Behalve poeders vind je ook talloze supplementen met extracten van medicinale paddenstoelen online en in natuurwinkels, tot zelfs chocolade en bodylotion. Toch heeft de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) de heilzame effecten van paddenstoelen tot nu toe niet officieel erkend, maar of dat een rem zal zetten op de hype valt te betwijfelen.
WAT ALLESZINS VASTSTAAT, IS DAT DE DOODNORMALE PADDENSTOEL AAN EEN ZEGE-
TOCHT BEZIG IS. The New York Times riep begin dit jaar in zijn food forecast paddenstoelen uit tot ‘ingrediënt van het jaar’ en cruciaal binnen de trend voor plantaardige voeding. Dankzij hun hoge voedingswaarde, hun textuur en relatief neutrale smaak, lenen paddenstoelen zich immers goed als vleesalternatief. Ook volgens de ecofeministische kok Sophia Roe zijn fungi hét ingrediënt van de toekomst waarmee absoluut rekening moet worden gehouden, en niet alleen op culinair vlak. Fungi fascineren op ontelbare manieren: de grote Amerikaanse mycoloog Paul Stamets haalde met zijn TED-talk Six Ways Mushrooms Can Save the World (2) niet minder dan zeven miljoen views en ook Louie Schwartzbergs documentaire Fantastic Fungi, nu op Netflix, blijkt een enorme hit.
CENTRAAL IN DIT ALLES IS HET MYCELIUM, het openbaart zich als een mirakelingrediënt met oneindig veel capaciteiten. Zo is het ook in staat om koolwaterstoffen in de grond te absorberen waardoor het een belangrijk ecologisch alternatief wordt voor leer, plastic, beton, isolatiematerialen... Het kon dan ook niet lang duren voor ook de modewereld het fungiuniversum zou ontdekken. Zo staat de herfst/wintercollectie 2022-2023 van Sarah Burton voor Alexander McQueen,
Tas Musibi Mini Mushrooms, Acne Studios.
Soepkom, Bordallo Pinheiro.
MSGM, nazomer 2022.
Björk in haar clip van Atopos, de single uit haar album Fossora.
in het teken van de kracht van mycelium en zien we dit herfstseizoen overal paddenstoelenprints! Bij Rodarte, Acne Studios, Brandon Maxwell, Farm Rio, enzovoort. Ook Stella McCartney, die voortdurend op zoek is naar goede veganistische alternatieven, heeft haar bekende Frayme-tas gelanceerd in Mylo, een gepatenteerd myceliumleer. Zij had overigens haar lente-zomercollectie al gewijd aan de paddenstoel, die rijkelijk voorkwam in haar hypnotiserende prints. Zelfs paddenstoelen met hallucinogene eigenschappen maken een comeback. Steeds meer wetenschappelijke instellingen buigen zich over de positieve effecten van microconsumptie van psychedelica, en het Amerikaanse tijdschrift Newsweek kopte vorig jaar(3) dat dit sinds Prozac wel eens ‘de grootste vooruitgang tegen depressie zou kunnen zijn’. Met Aydoo hebben we sinds kort een eigen Belgische start-up die een starterspakket microdosing aanbiedt. Ondertussen is er één echte zekerheid: namelijk dat zonder schimmels negen op de tien planten zouden sterven, omdat de meeste met hen samenleven in positieve symbiose. Fungi helpen planten water en minerale zouten uit de grond te halen; in ruil daarvoor voorzien die hen dan weer van koolhydraten, die essentieel zijn voor hun overleving. Een mooie samenwerking die Fungi Queen Sophia Roe de quote ontlokte waarmee we graag afronden: “Ik hou van paddenstoelen en vooral van hun boodschap van symbiose en solidariteit, waar iedereen een voorbeeld aan zou mogen nemen.”
